Page 1
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
T4. Ordening
B1. Het ordenen van organismenB2. Het rijk van de bacteriënB3. Het rijk van de schimmelsB4. Het rijk van de plantenB5. Het rijk van de dierenB6. GeleedpotigenB7. GewerveldenB8. Het indelen van organismenB9. Een werkstuk maken
EB 10. Soorten en rassenEB 11. Indelen in steeds kleinere groepenEB 12. Beoordelingspracticum de mossel
V1. De dubbele naamgevingV2. TubifexV3. Misleidende namenV4. Leren en werkenV5. Ideeën voor onderzoekV6. werken met de microscoopExtra. Mooie afbeeldingen van insectenExtra. Powerpoint Biologiepagina Ordening biologiepagina
Page 2
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B1. Het ordenen van organismen
Organismen zijn onder te verdelen in 4 rijken.
1. Het rijk van de bacteriën.Kenmerken: celwand, geen celkern, geen bladgroenkorrels.
2. Het rijk van de schimmels.Kenmerken: celwanden, celkeren, geen bladgroen.
3. Het rijk van de planten.Kenmerken: celwanden, celkernen, bladgroenkorrels.
4. het rijk van de dieren.Kenmerken: geen celwanden, celkernen, geen bladgroenkorrels.
Kenmerken van organismen BIODOENDeterminatiesleutel indeling levende wezens
Page 3
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B2. Het rijk van de bacteriën
De groei bacterie
Je hebt 3 vormen van bacteriën
De bacterie
De delendebacterie
Een virus
Dit is een virus. Dat is een apparte groep organismen
Page 4
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B3. Het rijk van de schimmels
Broodschimmel
De groei schimmel Flash
De groei van een paddestoel
De vliegenzwam
Groei Champignon
Page 5
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
1. Wieren
2. Sporeplanten a. mossen
b. varens
c. paardestaarten
d. wolfsklauw
3. Zaadplanten a. naaktzadigen b. bedaktzadigen
B4. Het rijk van de planten
Page 6
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B4. Wieren (algen)
Blauwwieren
Sieralg KiezelwierenAlgen in de Zuidelijke ijszee
Page 7
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B4. Sporenplanten
a. mossen
b. varens
Sporenhouders van Knikkertjesmos
Sporenhouders van een varen
Page 8
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B4. Sporenplanten
c. paardestaarten
d. wolfsklauw
Sporenhouder
Paardenstaart
Page 9
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B4. Naaktzadigen en bedektzadigen
Naaktzadigen
BedektzadigenConiferen dennen en sparren
Wat is een bloem
Vleesetenede planten
Vershil denne- en sparreboom
De hele winter groen
Verschillende lagen in een bos
Page 10
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B5. Het rijk van de dieren
De indeling van het dierenrijk is gebaseerd op kenmerken als SYMMETRIE en het SKELET.
Symmetrie: Sommige voorwerpen kun je zó doorsnijden dat de twee helften elkaars spiegelbeeld zijn. Zo'n voorwerp is dan SYMMETRISCH.
Je hebt drie vormen van symmetrie:1. niet symmetrisch.
2. tweezijdig symmetrisch.
3. veelzijdig symmetrisch.
een amoebe
een spineen mossel
Indeling dierenrijk
Page 11
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
hoofdafdelingen kenmerken voorbeelden
1. Ééncellige dieren
• bestaan uit één cel
klokdiertje (Vorticella)
2. Sponzen
niet symmetrisch • zitten vast op een ondergrond • skelet met kanaaltjes waarin de
cellen zitten
Sponzen
.
B5. Het rijk van de dieren
Het pantoffeldiertje 1
Sponzen
De bevruchting van het pantoffeldiertje
De deling van het pantoffeldiertje
Plancton in de zee
Page 12
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B5. Het rijk van de dieren
3. holtedieren(ook wel: neteldieren)
veelzijdig symmetrisch •geen skelet •tentakels (vangarmen) waarmee ze hun prooi vangen
zeeanemonen, koralen en kwallen
4. wormen
langgerekt, rond, dun lichaam •geen skelet
bloedzuiger en platworm
Zeeanemoon Dieren of bloemen
De Zeeanemoon vangt een prooi
Page 13
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B5. Het rijk van de dieren
5. weekdieren
•tweezijdig symmetrisch •zacht lichaam •om het lichaam zit een schelp of een huisje van kalk (niet altijd)
inktvissen, naakslakken en twee-kleppigen Slakken
6. geleedpotige dieren
•tweezijdig symmetrisch •uitwendig skelet (pantser) •poten bestaan uit verschillende stukjes (leden) •lijf bestaat uit verschillende delen
Spinnen, kreeften, insecten en duizendpoten
De Zeekat
Links voor geleedpotigen zie B6.
De huisjesslak
Page 14
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B5. Het rijk van de dieren
7. stekelhuidigen
veelzijdig symmetrisch •inwendig skelet van kalk •huid heeft knobbels of stekels
zeesterren en zee-egels
8. gewervelde dieren
•tweezijdig symmetrisch •inwendig skelet van been en kraakbeen (zoals bij de mens) met een wervelkolom
Vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren
Links voor gewevelden zie B7.
Zeesterren.
Page 15
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
In te delen in 4 klassen:
1. Duizendpoten
2. Kreeftachtigen
3. Spinachtigen
4. Insecten
B6. Geleedpotigen
De Vogelspin Teleblik
De sprinkhaanVan ei tot vlinder
Hoe maakt een spin zijn web?
De Heremietkreeft
Het lieveheersbeestje
Insecten Bioplek
Hoe eet een spinDe mestkever
Het koolwitje
De Duizendpoot )bodemdiertjes’
Pissebedden
De Huisvlieg (uitleg insekten)
Toets ongewervelden
Page 16
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B6. Geleedpotigen
Verschil Duizendpoot en een Miljoenpoot
De Miljoeinpoot 1
Page 17
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
B7. Gewervelden
a. Vissen
b. Amfibieën
1. Kikkers
2. Padden 3. Salamanders
c. Reptielen
1. krokodillen 2. Hagedissen 3. slangen 4.
Schildpadden
d. Vogels
e. Zoogdieren
Voortplanting van de Kempvis
Voortplanting landschildpadden
Het stekelbaarsje
Vogels en veren
Een tuin vol vogels (23 min.)
Reptielen duur 19 min. Teleblik
Zandhagedis
De Kameleon
De geboorte van een Krokodi
De RingslangHoe ziet een slang eruit De Adder
Mara’s of Pathagonische haas
De moerasschilpad
De groene kikker
Van ei tot kikker
De reuzenpad
De Rugstreep pad
Page 18
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Extra. Afbeeldingen van insecten
Determinatiesleutel
Indeling en determinatie organismen Bioplek
Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt)
Hoofd van een vlieg
Hoofdluis...begint het al te kriebelen.....?
Kop Honingbij
Page 19
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Extra. Afbeeldingen van insecten
Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt)
Hoofd van een kattevlo
Mug: Flinke snuit waar dieje bloed mee opzuigt..... zzzzzzz...zzzz.....
De StrontvliegHij is lekker!!!
Page 20
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Extra. Afbeeldingen van insecten
Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt)
Haar van een spin
De poot van een vliegDaarom kan hij op z’n kop lopen………
De Huisvlieg
Page 21
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Extra. Afbeeldingen van insecten
Foto’s Insecten (let op met kleur bewerkt)
Nog een vliegenkop
De zwarte mier
De kop van een vlinder
Page 22
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Ordening
Page 23
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Organismen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
ja ja ja nee
Rijken:
nee nee ja nee
nee ja ja ja
1 1 of 1 of 1 of veel veel veel
Celwand:
Celkern:
Bladgroenkorrels:
Aantal cellen:
Page 24
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Celwand
Geen celkern
Geen bladgroenkorrels
Eencellig
Voortplanting: deling
Page 25
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Nuttige bacteriën
Melkzuurbacteriën
Bacteriën voor zuiveren afvalwater
Page 26
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
MRSA bacterie
Hersenvliesontsteking
Voedselvergiftiging
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Schadelijke bacteriën
Page 27
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Cholera
Schoon drinkwater
Vervuild water
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Schadelijke bacteriën
Page 28
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Celwand
Celkern
Geen bladgroenkorrels
Eencellig of veelcellig
Voortplanting: Eencellige schimmels (gisten): deling Veelcellige schimmels: sporen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Page 29
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Nuttige schimmels
Penseelschimmel
Schimmel voor kaasbereiding
Gist
Paddestoelen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Page 30
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Schadelijke schimmels
Candida
Meeldauw
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Page 31
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Wieren Sporenplanten Zaadplanten
CelwandCelkernBladgroenkorrels
Eencellig of veelcellig
Wortels, stengels, bladeren:
Afdeling:
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
deling sporen zadensporen
nee nee ja
nee ja ja
Bloemen:
Voortplanting:
Page 32
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Afdeling:
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Wieren Sporenplanten Zaadplanten
Eencellige wieren
Boomalg
Een alg met zweepdraden
Page 33
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Volvox
Draadwieren
Afdeling:
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Wieren Sporenplanten Zaadplanten
Veelcellige wieren
Page 34
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Zeesla
Blaaswier
Afdeling:
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Wieren Sporenplanten Zaadplanten
Veelcellige wieren
Page 35
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Varens
Afdeling:
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Wieren Sporenplanten Zaadplanten
Mossen
Page 36
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Groep: Naaktzadigen Bedektzadigen
Zaden: tussen schubben in vruchten v. e. kegel
Bladeren: meestal niet naaldvormig naaldvormig
Afdeling:
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Wieren Sporenplanten Zaadplanten
Page 37
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Sponzen Gewervelden
Geen celwand
Celkern
Geen bladgroenkorrels
Eencellig of veelcellig
Eencelligen Weekdieren
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Ringwormen
Holtedieren
Platwormen
Rondwormen
Stekelhuidigen
Geleedpotigen
Afdeling:
Page 38
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Eencelligen Niet symetrischGeen skelet
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Klokdiertje
Pantoffeldiertje
Afdeling:
Page 39
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Slaapziekte
Malaria
Eencelligen Niet symetrischGeen skelet
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 40
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Niet symetrisch Vast op de bodemSkelet van naalden v. d. zee
Sponzen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 41
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Buisspons (tropen)
Spongia officinalis (badspons)
Geweispons (Oosterschelde)
Niet symetrisch Vast op de bodemSkelet van naalden v. d. zee
Sponzen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 42
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Veelzijdig symetrisch Leven in waterMeestal geen skelet Tentakels
Holtedieren
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 43
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
KoraalKoraalpoliep Baksteenanemoon
Kwal
Veelzijdig symetrisch Leven in waterMeestal geen skelet Tentakels
Holtedieren
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Koraal
Page 44
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Tweezijdig symetrisch PlatGeen skelet In lichaam v. mens of dier
Lintworm
Lintworm in dikke darm
Kop van een lintworm
Platwormen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 45
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Tweezijdig symetrisch RondGeen skelet In lichaam v. mens of dier
Spoelworm bij een hond
Rondwormen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 46
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Regenworm
Tweezijdig symetrisch RondGeen skelet Segmenten
Ringwormen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 47
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Slak
Oesters
Tweezijdig symetrisch Meestal een schelp of huisje als skelet
Weekdieren
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Inktvissen
Page 48
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Veelzijdig symetrisch Leven op deHuid met stekels bodem v.d. zee
Zeeëgel
Zeester
Stekelhuidigen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Page 49
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Duizend-poten
Spin-achtigen
Kreeft-achtigen
Insecten
Tweezijdig symetrischSkelet is een pantser
Geleedpotigen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Groep:
2 per 10 of meer 8 6 segment
Poten:
Duizendpoten: gehele lichaam bestaat uit segmenten
Page 50
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Vissen ReptielenAmfibieën Vogels
Tweezijdig symetrischInwendig skelet
Gewervelden
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Groep: Zoog-dieren
Huid:
Lichaamstemperatuur:
Ademhalingsorganen:
Voortplanting:
Milieu:
Schubben met slijm
Koudbloedig
Kieuwen
Eieren zonder schaal
Water
Page 51
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Vissen ReptielenAmfibieën Vogels
Tweezijdig symetrischInwendig skelet
Gewervelden
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Groep: Zoog-dieren
Huid:
Lichaamstemperatuur:
Ademhalingsorganen:
Voortplanting:
Milieu:
Slijm
Koudbloedig
Eerst: kieuwen, huid; later: longen, huid
Eieren zonder schaal
Water en land
Page 52
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Vissen ReptielenAmfibieën Vogels
Tweezijdig symetrischInwendig skelet
Gewervelden
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Groep: Zoog-dieren
Huid:
Lichaamstemperatuur:
Ademhalingsorganen:
Voortplanting:
Milieu:
Droge schubben
Koudbloedig
Longen
Eieren met leerachtige schaal
Land
Page 53
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Vissen ReptielenAmfibieën Vogels
Tweezijdig symetrischInwendig skelet
Gewervelden
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Groep: Zoog-dieren
Huid:
Lichaamstemperatuur:
Ademhalingsorganen:
Voortplanting:
Milieu:
Veren
Warmbloedig
Longen
Eieren met kalkschaal
Lucht
Page 54
© 2009 Biosoft TCC - Lyceumstraat
Vissen ReptielenAmfibieën Vogels
Tweezijdig symetrischInwendig skelet
Gewervelden
Bacteriën Schimmels Planten Dieren
Afdeling:
Groep: Zoog-dieren
Huid:
Lichaamstemperatuur:
Ademhalingsorganen:
Voortplanting:
Milieu:
Haren
Warmbloedig
Longen
Levendbarend
Land