This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Bu Tez …../……/2009 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği İle
Kabul Edilmiştir.
İmza…………………. İmza…………………… İmza…………………… Prof.Dr.H.Rüştü KUTLU Prof.Dr.Murat GÖRGÜLÜ Doç.Dr. Ahmet ŞAHİN Danışman Üye Üye
Bu Tez Enstitümüz Zootekni Anabilim Dalında Hazırlanmıştır. Kod No: Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza Mühür Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Kanunundaki hükümlere tabidir.
I
ÖZ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Gökhan FİLİK
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ZOOTEKNİ ANABİLİM DALI
Danışman :Prof. Dr. Hasan Rüştü KUTLU
Yıl : 2009, Sayfa 52
Jüri : Prof. Dr. Hasan Rüştü KUTLU
Prof. Dr. Murat GÖRGÜLÜ
Doç. Dr. Ahmet ŞAHİN Mevcut çalışma çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozunun Nick Brown
yumurtacılarda yumurtlama performansı, yumurta kalitesi, yumurta kolesterolü ve bazı kan parametreleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Denemedeki otuz dört haftalık yaştaki yumurtacı tavuklarda, benzer canlı ağırlığa göre her birinde 18 hayvan bulunan 4 gruba ayrılmış ve 8 hafta boyunca bireysel kafeslerde yetiştirilmişlerdir. Muamele 4 gruptan oluşup, bunlar standart yumurtacı tavuk yemlerine ilaveten 0, 2, 4 ve 8 g/kg çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozu katkısı ile beslenmişlerdir. Deneme boyunca 16: 8 saatlik aydınlık: karanlık ışıklandırma programı kullanılmış ve yem ve su serbest olarak verilmiştir. Performans verimleri ise, günlük olarak yem tüketimi, yumurta ağırlığı, yumurta verimi belirlenip, yumurta kalitesi ve yumurta kolesterol içeriği haftalık olarak belirlenmiştir. Deneme başı, ortası ve sonunda hayvanlardan alınan kan örneklerinden glukoz, kolesterol, trigliserid ve kalsiyum düzeyleri belirlenmiştir.
Elde edilen bulgular çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozunun canlı ağırlık, yem tüketimi, yemden yararlanma oranı, yumurta verimi ve yumurta ağırlığını önemli düzeyde etkilemediğini (P>0.05) göstermiştir. Denemede kullanılan çakşır kökü tozunun, plazma glukoz konsantrasyonunu arttırdığı (P<0.01) görülmüştür. Kontrol gubunda 237.8 mg/dl iken 8 g/kg çakşır kökü tozu alan grupta ise 251.1 mg/dl dir. Yumurta sarısı kolesterol düzeyi 4 g/kg çakşır katkısı ile özellikle 3., 4. ve 5. haftalarda (mg/g yumurta) azalmıştır (P<0.05). Çakşır kökü tozu kan plazma kalsiyum seviyesi üzerine etkili olmamıştır (P>0.05). Anahtar Kelimeler: Çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozu, Yumurta Verimi ve Kalitesi, Kan parametreleri, Yumurta Kolesterol, Kalsiyum
FERULA ELEAOCHYTRIS POWDER EFFECT IN LAYER DIET ON LAYING
PERFORMANCE AND EGG QUALITIES
Gökhan FİLİK
DEPARTMENT OF ANIMAL SCIENCE
INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
UNIVERSITY OF CUKUROVA
Supervisor : Prof. Dr. Hasan Rüştü KUTLU
Year : 2009, Page: 52
Jury : Prof. Dr. Hasan Rüştü KUTLU
Prof. Dr. Murat GÖRGÜLÜ
Assoc. Prof. Dr. Ahmet ŞAHİN The present study was conducted to evaluate whether dietary Ferula eleaochytris powder
would affect laying performance, egg quality and egg cholesterol level of Nick Brown layers. Thirty four weeks old layers were divided into 4 groups of similar mean weight, comprising
18 birds each. The birds were fed standard layer diets containing 0, 2, 4 or 8 g Ferula eleaochytris powder for 8 weeks period. The birds were housed in individual cages in a complete randomized design. A 16:8 hours light:dark photoperiod was employed. Feed and water were given ad libitum. Laying performance was assessed by recording feed intake, egg weight, egg production daily; egg quality, egg cholesterol weekly and blood parameters (glucose, cholesterol, triglyceride and calcium level) biweekly.
The results showed that Ferula eleaochytris powder inclusion did not have significant
(P>0.05) effects on body weight, feed intake, feed conversion efficiency, egg yield (production), egg mass and egg weight. However, Ferula eleaochytris powder inclusion affected size index (P<0.05), increased plasma glucose concentration (P<0.05), decreased egg yolk cholesterol level (mg/g) (P<0.01). The results obtained in the experiment suggest that providing dietary Ferula eleaochytris powder, especially 3. , 4. and 5. weeks have decreased egg yolk cholesterol level to produce functional egg production (P<0.01), on the other hand Ferula eleaochytris powder, inclusion 4 g/kg have decreased egg yolk cholesterol level (P<0.01). During the experiment, Ferula eleaochytris powder decreased egg yolk cholesterol level each week. However, Ferula eleaochytris powder inclusion did not have any significant effects on calcium level (P>0.05).
Keywords: Ferula eleaochytris powder, Egg Production and Quality, Blood Parameters, Egg
Cholesterol, Calcium
III
TEŞEKKÜR
Bu çalışmanın oluşumunda bana yol gösteren, yüksek lisans öğrenimim
süresince desteğini ve yardımlarını esirgemeyen, tez danışmanım ve kıymetli hocam
Sayın Prof.Dr. Hasan Rüştü KUTLU’ya, araştırmanın yapılması sırasında Zootekni
Anabilim Dalı olanaklarını sunan Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Murat
GÖRGÜLÜ’ye, yüksek lisans öğrenimim süresince ve tezimin yürütülmesi
aşamasında her türlü bilimsel katkı ve yardımlarını esirgemeyen kıymetli
hocamlarım Sayın Doç. Dr. Ahmet ŞAHİN ve Doç. Dr. Ladine BAYKAL ÇELİK’e
en içten teşekkür ve saygılarımı sunarım. Ayrıca, yüksek lisans eğitimine başlamam
hususunda başlangıçta bana destek olan Sayın Prof. Dr. Sermet ÖNDER ve eşi
Yrd.Doç.Dr. Derya ÖNDER’e teşekkürü bir borç biliyorum. Araştırma süresince
doğrudan veya dolaylı yardımlarını gördüğüm başta Dr. Mustafa BOĞA olmak
üzere, Arş. Gör. Ayfer BOZKURT KİRAZ’a, Dr. Ahmet Tekeli’ye, Dr. Uğur
Serbester’e, Arş. Gör. Zeynep BOZKURT ŞAHAN’a, Makina Müh. Engin
PINAR’a, Zir. Müh. Şerife BEYAZITOĞLU’na, Zir. Yük. Müh. Ahmet OLĞUN’a,
Denemede kullanılan rasyonların kuru madde, ham kül, ham yağ, ham protein
ve ham selüloz analizleri Weende analiz sistemine göre Çukurova Üniversitesi Ziraat
Fakültesi Zootekni Bölümü Yemler ve Hayvan Besleme Anabilim Dalı
Laboratuarı’nda yapılmıştır.
Çizelge 3.3. Kafes Tavuğu Birinci Dönem Yumurta Yemine ait Hammadde Bileşimi ve Hesaplanmış Besin Madde İçeriği
Hammadde g/kg
Mısır 518.02 Soya Fasulyesi Küspesi (%44) 212.60 Ayçiçeği Tohumu Küspesi (%27) 93.55 Et-Kemik Unu (33/32) 60.00 Mermer Tozu 70.15 Bitkisel Yağ (Soya Yağı) 35.87 D.C.P-18 2.46 Vitamin Karışımı-1 (10/25 2 kg) 2.00 Mineral Karışımı-2 1.50 Tuz 2.72 Metiyonin 0.36 Alimet 0.77 Toplam 1000
Analizle Bulunan Besin Madde İçeriği %
Kuru Madde 91.66 Ham Kül 12.50 Ham Yağ 3.59 Ham Protein 17.76 Ham Selüloz 6.31
Hesaplanan Besin Madde İçeriği %
Metiyonin 0.36 Lizin 0.88 Metiyonin+Sisin 0.66 Arjinin 1.25 Triptofan 0.19 Kalsiyum 3.60 Yararlanılabilir Fosfor 0.49 Sodyum 0.16 ME (Kcal/Kg) 2800 1: Her 2 kg’lık vitamin karışımı: 12 000 000 IU Vitamin A, 3 500 000 IU Vitamin D3, 100 g Vitamin E, 3 g Vitamin K3, 2.5 g Vitamin B1, 6 g Vitamin B2, 25 g Niasin, 12 g Ca-D-Pantotenat, 15 mg Vitamin B12, 1.5 g Folik Asid, 150 mg D-Biotin, 100 g Vitamin C, 450 g Kolin Klorid, 2: Her 1 kg’lık mineral karışımı:100 mg Manganez, 25 g mg Demir, 65 g Çinko, 15 g Bakır, 0.25 g, Kobalt, 1 g İyot, 0.2 g Selenyum.
3. MATERYAL VE METOD Gökhan FİLİK
17
3.2.3. Canlı Ağırlık Değişiminin Belirlenmesi
Yumurtacı tavukların denemenin başında ve sonunda canlı ağırlıkları
belirlenmiş ve fark canlı ağırlık değişimi olarak alınmıştır.
3.2.4. Yem Tüketiminin Belirlenmesi
Bireysel yem tüketimi günlük olarak belirlenmiş ve haftalık olarak
değerlendirmeye alınmıştır. Denemedeki tüm hayvanlara yemlikler aynı ağırlıkta
olacak şekilde (dara+yem) verilmiştir. Deneme süresince yem tüketiminin
belirlenmesi amacıyla tartımlar günde bir kez olmak üzere sabah saat 9.00’da
yapılmıştır. Tartım işlemine başlanmadan önce, yemlik oluklarına dökülen yemler ait
oldukları yemliğe geri doldurulmuş ve bu şekilde tartıma hazır hale getirilmiştir.
Yemlikler her gün aynı gruptan başlamak üzere 0,1 g hassasiyetli terazide
tartılmıştır. Tartım sonucu bulunan değerler, dara+yem ağırlığından çıkarılarak her
bir hayvanın günlük yem tüketimleri bulunmuştur. Günlük belirlenen değerler
toplanarak haftalık yem tüketimi belirlenmiştir. Yemlikler tartımdan sonra, deneme
planında ön görülen şekilde karma yemle belirlenen ağırlıklara kadar doldurulmuş ve
kafes önlerine tekrar yerleştirilmiştir.
3.2.5. Yemden Yararlanma Oranının Belirlenmesi
Haftalık olarak tüketilen yem miktarının, o haftaya ait toplam yumurta
Canoğulları ve ark. (2007) yaptıkları çalışmanın ilk aşaması olan büyüme
döneminde rasyona 5 ve 10 g/kg çakşır kökü tozu ilave ederek Japon bıldırcınlarının
(2-5.haftalar) yem tüketimi, yemden yararlanma oranı ve canlı ağırlık artışına
etkisinin olmadığı görülmüştür (P<0.05). Aksine Şahin ve ark. (2007) broilerlerde
yapmış oldukları çalışmada rasyona 5g/kg ilave edilen çakşır kökü tozunun %8
oranında yemden yararlanma oranını iyileştirdiğini tespit etmişlerdir. Sonuç olarak
rasyona ilave edilen çakşır kökü tozunun hayvanlarda iştah acıcı bir etkisi
olabileceğini vurgulamışlardır.
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
24
Çizelge 4.1. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozunun Yumurta Tavuklarının Yem Tüketimi ve Yemden Yararlanma Oranı Üzerine Etkileri
YYO: Yemden Yararlanma Oranı (Yumurta Verimi/Yem Tüketimi, 7 gün), YT: Yem Tüketimi, TYT: Toplam Yem Tüketimi (g/56 gün), OYT: Ortalama Yem Tüketimi (g/tavuk/7gün), TYYO: Toplam Yemden Yararlanma Oranı (56 gün), CAA: Canlı Ağırlık Artışı
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
25
Şekil 4.1. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozunun Yumurta Tavuklarının Yemden Yararlanma Oranı Üzerine Etkileri
Şekil 4.2. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozunun Yumurta Tavuklarının Yem Tüketimi Üzerine Etkileri
Konuyla ilgili mevcut literatürde rasyona ilave edilen çakşır (Ferula
eleaochytris) kökü tozunun kanatlı türleri, özellikle de yumurtacı tavuklar üzerindeki
etkilerine ilişkin bilgiler son derece azdır. Bu nedenle mevcut çalışmada elde edilen
bulguların başka araştırmalarla karşılaştırılma olanağı kısıtlı olmuştur.
4.2. Yumurta Verimi
Sekiz haftalık araştırma sonunda elde edilen ortalama yumurta ağırlığı ve
toplam yumurta ağırlığı bakımından çakşır kökü tozu ilavesinin etkisi olmadığı
görülmüştür (Çizelge 4.2). 4. haftada yem tüketimindeki artış ve yemden yararlanma
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
26
oranı bakımından iyileşme, yumurta verimi ve toplam yumurta ağırlığı bakımından
da sayısal olarak aynı etkiyi göstermiştir.
Canoğulları ve ark. (2007) rasyona 5 ve 10g/kg çakşır kökü tozu ilave ederek
Japon bıldırcınlarında yaptıkları çalışmanın (5-12. Haftalar arasında) yumurta üretim
periyodu; cinsi olgunluk yaşını, yumurta verimi %50’sine ulaştığındaki canlı ağırlığı,
ilk 10 yumurta ağırlığını, yumurta ağırlığını, yumurta üretimini ve yumurta kalite
kökü tozu ilaveli rasyonla beslenen grupların sekiz hafta süresince elde edilen
yumurtaların ortalama yumurta kalitesi üzerine etkisiyle ilgili sonuçlar Çizelge 4.3'de
verilmiştir.
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
28
Çizelge 4.3. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozunun Yumurta Tavuklarının Sekiz Hafta Ortalama Yumurta Kalitesi Üzerine Etkileri
Parametre
Rasyon Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozu Düzeyleri (g) SED Önem
Şekil 4.5.’de gösterilen yumurta kalite ölçütlerinin belirlenmesinde kullanılan
şekil indeks değeri rasyonda çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozu kullanımından
etkilenmiş, çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozu kullanım oranının artmasına bağlı
olarak linear bir düşüş göstermiştir. Şekil indeksi, yumurtanın pazarlanma ve
paketlenmesinde önemli bir unsurdur teşkil etmektedir. İdeal bir yumurtanın şekil
indeksi %74 olarak kabul edilmekteyse de %72–76 arası normal sınırlardır. Şekil
indeksi %72’den küçük yumurtalar sivri, büyük yumurtalar ise yuvarlak olarak
sınıflandırılmaktadır (Şenköylü, 2001). 4 g/kg çakşır kökü tozu ilave edilen gruptan
elde edilen yumurtalar, normal standartlardaki sınırlar içerisindedir.
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
29
Şekil 4.5. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü
Tozunun Yumurta Şekil İndeksi Üzerine Etkisi
Haugh birimi deneme muamelelerinden etkilenmemiş fakat elde edilen
değerler (Çizelge 4.3.) türk standartları enstitüsü naturel yumurta sınıfları skalasında
verilen değerler temel alındığında kontrol grubuna göre çakşır kökü tozu ilave edilen
gruplarda rakamsal olarak düşüş olmuştur. Bu değerlerden yola çıkarak deneme
süresince elde edilen yumurtaların AA kalite sınıfına girdiğini söyleyebiliriz (Çizelge
4.4 Şenköylü, 2001).
Çizelge 4.4 Türk Standartları Enstitüsü Naturel Yumurta Sınıfları
Mevcut çalışmadaki tüm haftalara ait ortalama yumurta kalite kriterleri
değerlendirilmeye alındığında şekil indeksinde olduğu gibi yumurta boyu 4 g/kg
çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozu ilave edilen grupta pik seviyeye ulaşmıştır.
Sınıf Kabuk Hava Boşluğu Ak Sarı
AA Temiz, sağlam, şekli normal
Geniş tarafta sabit ve yuvarlak derinliği 4 mm az
Berrak yoğunluğu tam haugh birimi 79 ve daha
yüksek Tam Ortada çevresi hafif belli veya belirsiz
A Temiz, sağlam, şekli normal
Geniş tarafta normal ve sabit derinliği 6 mm kadar
Berrak oldukça yoğun haugh birimi 55-78 Ortada çevresi oldukça belli
B Temiz, sağlam,
şekli hafif anormal olabilir
Derinliği 9 mm kadar hareketli Berrak az yoğun olabilir haugh birimi 31-54
Ortadan uzaklaşmış, genişlemiş ve yassılaşmış çevresi iyice belli
C Temiz, sağlam, şekli anormal
olabilir
Derinliği 12 mm kadar hareketli veya tamamen serbest veya
kabarcıklı
Berrak Yoğunluğu kaybolmuş haugh birimi
30 veya daha az
Ortadan uzaklaşmış, genişlemiş, yuvarlaklığını kaybetmiş, serbest bir halde ve çevresi belirli, Hafif rüşeym gelişmesine rastlanabilirse de kan leke ve
halkaları olmamalıdır.
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
30
Şekil 4.6. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü
Tozunun Yumurta Boyu Üzerine Etkisi
Çakşır kökü tozu ilavesi tüm muamele gruplarında yumurta sarı indeksini
azaltmıştır. Yumurta sarı yüksekliğinin çakşır dozu muamelesi ile azalmaktadır ve
sarı genişliğinde ise kontrol grubuna göre 4g/kg çakşır kökü tozu ilave edilen grupta
düşüş gözlemlenmiş iken 8 g/kg çakşır dozu muamele edilen grupta artış
gözlemlenmiştir (P<0.05). 4 g/kg çakşır ilave edilen grupta sarı indeksinde kontrol
grubuna nazaran istatistikî olarak önemli çıkmamakla birlikte düşüş gözlemlenmiştir.
Yumurtalarda sarı indeksinin 46’dan yüksek olması istenir. Yumurta sarı indeksi ise
şu formülle hesaplanır;
Sarı İndeksi=Yumurta Sarısı Yüksekliği(mm) / Yumurta Sarı Genişliği(mm) *100
Şekil 4.7. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü
Tozunun Yumurta Sarı Genişliği Üzerine Etkisi
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
31
4.4. Yumurta Sarısında Kolesterol Konsantrasyonları (mg/g yumurta)
8 haftalık yumurta kalite analizleri sırasında alınan yumurta sarılarına ait
kolesterol düzeyleri gram yumurtada mg olarak Çizelge 4.5’te verilmiştir.
Çizelge 4.5. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozunun Yumurta Tavuklarının Yumurta Sarısının Kolesterol Düzeyi Üzerine Etkileri (mg/g yumurta)
Yumurta Sarısı Kolesterolü (mg/g yumurta)
Rasyon Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozu Düzeyleri (g) SED Önem
Düzeyi Etkiler ¥
0 2 4 8 L Q C Başlangıç 16.50 17.48 16.07 16.33 0.11 0.178 0.855 0.826 0.029 1. Hafta 16.77a 16.44a 15.69b 16.11ab 0.10 0.016 0.047 0.067 0.061 2. Hafta 16.83a 16.58ab 16.81b 17.52a 0.12 0.032 0.877 0.020 0.076 3. Hafta 17.18ab 18.53ab 17.05b 18.30a 0.14 0.005 0.171 0.015 0.017 4. Hafta 17.13b 18.75a 16.46c 18.19a 0.12 0.001 0.262 0.021 0.001 5. Hafta 16.97ab 17.98a 16.88b 18.15a 0.11 0.004 0.874 0.250 0.001 6. Hafta 16.78 17.75 17.28 17.88 0.10 0.222 0.901 0.175 0.111 7. Hafta 17.98a 17.75ab 17.13b 17.80ab 0.12 0.146 0.403 0.090 0.173 8. Hafta 17.28 17.93 18.83 18.05 0.17 0.366 0.225 0.209 0.742 Ortalama 16.75a 17.38a 16.32b 17.12a 0.09 0.018 0.813 0.167 0.004
Gram yumurta sarısındaki mg kolesterol miktarı incelendiğinde, deneme
başlamadan önce alınan yumurta sarısı örneklerinden yapılan analizler sonucunda
gruplar arasında farklılıklar (kübik etki, P<0.05) vardır fakat istatistikî olarak önemli
değildir.
Çakşır kökü tozu ilavesine başlanmasıyla grupların kolesterol miktarı
azalmıştır. Bu etki kendini en etkili olarak 4.haftada ve 4 g/kg çakşır kökü tozu
ilavesi olan grupta göstermiştir (P<0.001). Deneme sonu itibariyle ortalama değerler
irdelendiğinde, çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozu gruplar arasında farklılığa
neden olmuştur (P<0.018).
Çakşır kökü tozunun yapılan kimyasal analizinde kusinol, beta-ionon,
Yüksek düzeyde steroid saponin içeren Yucca schidigera bitkisinin ekstraktı,
kolesterol ve NH3 bağlayıcı, üreaz aktivitesini önleyici ve azot metabolizmasını
düzenleyici özelliklerinden dolayı tüm çiftlik hayvanlarında verimi, ürünün kalitesini
ve karlılığı artırmasının yanı sıra, yumurta tavuklarının rasyonuna 90-120 g/ton
ilavesiyle yumurta kolestrolünü azalttığını bildirmişlerdir (Kutlu ve ark., 2001).
Şekil 4.8. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü
Tozunun Yumurta Sarısı Kolesterol Düzeyi (mg/g yumurta) Üzerine Etkisi
Çakşır kökü tozu gibi kullanılan bazı bitkisel ekstraktlar ve onların etkicil
maddeleriyle kolesterol miktarını düşürmeye yönelik birçok çalışma yapılmıştır ve
olumlu sonuçlar elde edilmiştir.
4.5. Plazma Ortalama Glukoz, Kolesterol ve Trigliserid Konsantrasyonu (mg/dl)
Sekiz haftalık deneme süresince deneme başı değerleri sabit tutularak, ortası
ve sonunda alınan kan plazma örneklerinin Glukoz, Kolesterol ve Trigliserid
konsantrasyonlarının ortalaması alınarak yapılan istatistikî analiz sonucu elde edilen
veriler Çizelge 4.6’da verilmiş, bu verilere ilişkin grafik, Şekil 4.9’te sunulmuştur.
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
33
Çizelge 4.6. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozunun Plazma Ortalama Glukoz, Kolesterol ve Trigliserid Konsantrasyonu Üzerine Etkileri (mg/dl)
Scaramuzzi ve ark.(1993), rasyondaki besin maddelerinin (glukoz, amino
asid, yağ asitleri v.s) ve bu besin maddeleri ile alakalı kandaki metabolitlerin
(insulin, büyüme hormonu, IGFs) ovulasyon oranı ve foliküler gelişme üzerine
etkilerinin bulunduğunu belirtmektedir Sözü edilen bu etkinin ortaya çıkmasında da
östradiol-17β önemli bir aracı olarak görev yapmaktadır. Dünyada bir çok bitki,
hayvanlarda bulunan östrojen ile etkileşim içerisine girer ya da ona benzer özellikleri
olan maddeler üretmektedir. Bu açıklamadan yola çıkacak olursak rasyona ilave
edilen çakşır kökü tozu deneme süresince hayvanların kanlarından alınan
plazmalardan yapılan analizler neticesinde plazma glukoz seviyesinin yükseltmiş
olabilir.
Plazma kolesterol konsantrasyonu incelendiğinde çakşır kökü tozu ilavesi ile
linear bir düşüş olmuştur. Fakat gruplar arasında önemli bir farklılık vardır. 4g/kg
çakşır kökü tozu (128.4 mg/dl) ilaveli grup kontrol grubuna (124.8mg/dl) yakın
değerler göstermiştir. Yumurta sarısı kolesterol seviyesinin düşmesine bağlı olarak
plazma kolesterol seviyeside 4g/kg ilaveli grupta düşük çıkmıştır. Çakşır kökü
Rasyon Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozu Düzeyleri (g) SED Önem
Ortalama 1230 1209 1206 1234 9.45 0.001 0.425 0.049 0.014
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
34
tozundaki etken maddelerin kan kolestrol seviyesini baskılamasına bağlı olarak
yumurta sarısı kolesterol seviyesini de düşürdüğünü söyleyebiliriz.
Çakşır (Ferula eleaochytris) kökü tozu katkılı gruplardan elde edilen
ortalama sonuçlarından, muamele gruplarında kontrol grubuna göre düşüşler
(P<0.001) olmuş, en düşük trigliserid değeri de 4 g/kg rasyona çakşır kökü tozu ilave
edilen grupta görülmüştür.
Çakşır kökü tozunun yapılan kimyasal analizi sonucunda %22.89 gibi yüksek
bir değere sahip B-ionone’yi Lee ve ark (2003), Boronia megastigma isimli bitkinin
uçucu yağlarından elde ederek 4-(2,6,6-trimethyl-1-cyclohexen-1-yl)-3-buten-2-one
(B-ionone) hipokolesterolamik ve mikrobiyal gelişimin artması için yapmış
oldukları çalışma esas olarak broilerlerde B-ionone’nin büyüme performansı ve
kolesterol metabolizması üzerine etkisini araştırmak için yapılmıştır. Lee ve ark.
(2003)’nın deneme verilerinden elde ettikleri günlük kolesterol düzeyi önemli bir
şekilde plazma, karaciğer kolesterolü, plazma trigliserid konsantrasyonu
yükselmiştir. Günlük yemin kolesterol bakımından zengin ya da fakir olmasına
bakmaksızın B- ionone azalması plazma yağ profilini azaltmıştır.
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
Glukoz Kolesterol Trigliserid
mg/dl0
2
4
8
Şekil 4.9. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü
Tozunun Yumurta Tavuklarının Plazma Glukoz, Kolesterol ve Trigliserid Düzeyi Üzerine Etkisi
Kaya ve ark (2003) Japon bıldırcınlarında 14 hafta boyunca 0,100 ve 200
ppm Yucca schidigera tozu ilavesi ile serum glukoz, kolesterol ve trigliserid
4.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Gökhan FİLİK
35
seviyelerini düştüğünü ve serumda total protein konsantrasyonu uygulamalarla
değişmemiş fakat albumin seviyesi 100 ppm yucca ilaveli grupta azalmıştır.
4.6. Ortalama Plazma Kalsiyum Konsantrasyonu
Sekiz haftalık deneme süresince deneme başı, ortası ve sonunda alınan kan
örneklerinin ortalama plazma kalsiyum düzeyi alınarak yapılan istatistikî analiz
sonucu elde edilen veriler Çizelge 4.7’de verilmiş, bu verilere ilişkin grafiksel sunum
Şekil 4.10’da verilmiştir.
Çizelge 4.7. Rasyonlarda Farklı Düzeylerdeki Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozunun Yumurta Tavuklarının Ortalama Plazma Kalsiyum Düzeyi Üzerine Etkileri (mg/dl)
Parametre
Rasyon Çakşır (Ferula eleaochytris) Kökü Tozu Düzeyleri (g) SED Önem
Düzeyi Etkiler ¥
0 2 4 8 L Q C D.Başı Ca (mg/dl) 20.92 21.03 20.41 20.97 0.73 0.991 0.952 0.891 0.777