1 Warszawa, dnia 25 marca 2010 r. Departament Analiz Strategicznych Kancelaria Prezesa Rady Ministrów Sytuacja na rynku pracy osób mieszkających wraz z rodzicami (tzw. „gniazdowników”) Streszczenie Wśród osób powyżej 19. roku życia „gniazdownicy” (osoby mieszkające ze swoimi rodzicami) stanowią około 20% populacji (wśród mężczyzn – ok. 24%, zaś wśród kobiet – 16,5%). Udział ten zmniejsza się wraz z wiekiem – w przedziale wiekowym 20-24 lat wynosi niemal 83%, w przedziale 25-29 lat – 57,5%, zaś w kategorii 30-34 lat – 28,2%. Z kolei przewaga udziału mężczyzn nad kobietami w populacji „gniazdowników” rośnie w czasie. Problem pozostawania w gospodarstwie domowym rodziców dotyczy w największym stopniu mieszkaoców wsi, zaś w najmniejszym – mieszkaoców dużych miast (wielkości powyżej 20 tys., szczególnie tych powyżej 100 tys.). „Gniazdownicy” później wkraczają na rynek pracy – w przedziale wiekowym 25-29 istnieje w tej kategorii istotna nadreprezentacja w stosunku do populacji ogółem osób kontynuujących naukę. Gorzej radzą sobie również ze znalezieniem pracy – istotnie częściej niż średnio w populacji pierwszą pracę zawdzięczają pośrednictwu rodziców lub znajomych i urzędów pracy, zaś rzadziej odbytym praktykom i stażom lub pomyślnemu przebiegowi postępowania kwalifikacyjnego, zaś okres między zakooczeniem edukacji a podjęciem pierwszej pracy jest w ich przypadku istotnie dłuższy niż w populacji ogółem. „Gniazdownicy” istotnie rzadziej pracują w wyuczonym zawodzie, czego przyczyną jest raczej niemożnośd znalezienia pracy niż lepsze warunki finansowe w innej profesji. Istotnie rzadziej podejmują również pracę na własny rachunek. W każdej kategorii wiekowej i klasie miejscowości udział osób bezrobotnych wśród gniazdowników jest istotnie wyższy niż w populacji ogółem, zaś w przypadku osób w wieku 30-50 lat wyższy jest również odsetek biernych zawodowo. Co więcej, bierni „gniazdownicy” w tym przedziale wiekowym istotnie częściej niż to ma miejsce w populacji są przekonani o niemożności znalezienia odpowiedniej pracy i wyczerpaniu wszystkich możliwości poszukiwao. Tym niemniej, relatywnie duża biernośd wśród „gniazdowników” determinowana jest w znacznym stopniu nadreprezentacją w tej grupie osób chorych lub niepełnosprawnych, zaś wśród osób do 35. roku życia – kontynuacją nauki. W każdym przedziale wiekowym wśród „gniazdowników” występuje istotna nadreprezentacja osób pozostających na utrzymaniu innych. „Gniazdownicy” stanowią grupę o gorszych kwalifikacjach na rynku pracy niż średnio w populacji. W przedziale wiekowym 25-50 lat występuje wśród nich istotna niedoreprezentacja osób z wykształceniem wyższym, zaś nadreprezentacja osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym i podstawowym. Osoby mieszkające z rodzicami są również gorzej opłacane – w każdym przedziale wiekowym jest ich istotnie mniej wśród najlepiej zarabiających niż w populacji ogółem.
17
Embed
Sytuacji na rynku pracy osób mieszkających wraz z rodzicami (gniazdowników) – DAS KPRM
"Sytuacji na rynku pracy osób mieszkających wraz z rodzicami (gniazdowników)” – DAS KPRM
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Warszawa, dnia 25 marca 2010 r. Departament Analiz Strategicznych Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Sytuacja na rynku pracy osób mieszkających wraz z rodzicami (tzw. „gniazdowników”)
Streszczenie
Wśród osób powyżej 19. roku życia „gniazdownicy” (osoby mieszkające ze swoimi rodzicami) stanowią około 20% populacji (wśród mężczyzn – ok. 24%, zaś
wśród kobiet – 16,5%). Udział ten zmniejsza się wraz z wiekiem – w przedziale wiekowym 20-24 lat wynosi niemal 83%, w przedziale 25-29 lat – 57,5%, zaś w
kategorii 30-34 lat – 28,2%. Z kolei przewaga udziału mężczyzn nad kobietami w populacji „gniazdowników” rośnie w czasie. Problem pozostawania w
gospodarstwie domowym rodziców dotyczy w największym stopniu mieszkaoców wsi, zaś w najmniejszym – mieszkaoców dużych miast (wielkości powyżej
20 tys., szczególnie tych powyżej 100 tys.).
„Gniazdownicy” później wkraczają na rynek pracy – w przedziale wiekowym 25-29 istnieje w tej kategorii istotna nadreprezentacja w stosunku do populacji
ogółem osób kontynuujących naukę. Gorzej radzą sobie również ze znalezieniem pracy – istotnie częściej niż średnio w populacji pierwszą pracę
zawdzięczają pośrednictwu rodziców lub znajomych i urzędów pracy, zaś rzadziej odbytym praktykom i stażom lub pomyślnemu przebiegowi postępowania
kwalifikacyjnego, zaś okres między zakooczeniem edukacji a podjęciem pierwszej pracy jest w ich przypadku istotnie dłuższy niż w populacji ogółem.
„Gniazdownicy” istotnie rzadziej pracują w wyuczonym zawodzie, czego przyczyną jest raczej niemożnośd znalezienia pracy niż lepsze warunki finansowe w
innej profesji. Istotnie rzadziej podejmują również pracę na własny rachunek. W każdej kategorii wiekowej i klasie miejscowości udział osób bezrobotnych
wśród gniazdowników jest istotnie wyższy niż w populacji ogółem, zaś w przypadku osób w wieku 30-50 lat wyższy jest również odsetek biernych zawodowo.
Co więcej, bierni „gniazdownicy” w tym przedziale wiekowym istotnie częściej niż to ma miejsce w populacji są przekonani o niemożności znalezienia
odpowiedniej pracy i wyczerpaniu wszystkich możliwości poszukiwao. Tym niemniej, relatywnie duża biernośd wśród „gniazdowników” determinowana jest
w znacznym stopniu nadreprezentacją w tej grupie osób chorych lub niepełnosprawnych, zaś wśród osób do 35. roku życia – kontynuacją nauki. W każdym
przedziale wiekowym wśród „gniazdowników” występuje istotna nadreprezentacja osób pozostających na utrzymaniu innych.
„Gniazdownicy” stanowią grupę o gorszych kwalifikacjach na rynku pracy niż średnio w populacji. W przedziale wiekowym 25-50 lat występuje wśród nich
istotna niedoreprezentacja osób z wykształceniem wyższym, zaś nadreprezentacja osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym i podstawowym. Osoby
mieszkające z rodzicami są również gorzej opłacane – w każdym przedziale wiekowym jest ich istotnie mniej wśród najlepiej zarabiających niż w populacji
ogółem.
2
Podsumowując, wyniki analizy wskazują na współwystępowanie zjawiska „gniazdownictwa” z problemami na rynku pracy (bezrobocie, biernośd zawodowa,
niższe zarobki, praca poza wyuczonym zawodem, przekonanie o niemożności znalezienia pracy itp.), jednak niemożliwym jest wskazanie na kierunek
przyczynowości w tym zakresie. Ze względu na fakt, iż wśród „gniazdowników” istotna nadreprezentacja bezrobotnych w stosunku do populacji ogółem
występuje we wszystkich kategoriach wiekowych, jak i klasach miejscowości (również przy kontroli wieku), można zaryzykowad tezę, iż „gniazdownictwo”
nie tyle wynika z ogólnych problemów na rynku pracy, ile z samej charakterystyki osób mieszkających z rodzicami (słabsze wykształcenie niż średnio w
populacji, średnio niższy staż zawodowy związany z późniejszym wejściem na rynek pracy). W związku z tym następuje swoista selekcja negatywna – ludzie
słabiej wykształceni doświadczają problemów na rynku pracy (brak pracy, niskie zarobki), więc nie są w stanie się usamodzielnid i odejśd z gospodarstwa
domowego swoich rodziców, jednak pierwotnym źródłem problemów nie jest rynek pracy, ale kwalifikacje.
„Gniazdownicy” – charakterystyka ogólna
Mianem „gnizadowników” (określenie zaczerpnięte od nazwy gatunków ptaków, których pisklęta po wykluciu pozostają w gniazdach) określane są na
potrzeby niniejszej analizy osoby powyżej 19. roku życia zamieszkujące w mieszkaniach swoich rodziców (lub dziadków), które nie stworzyły osobnego
gospodarstwa domowego. Cezura wieku związana jest z jednej strony z obowiązującą w Polsce górną granicą obowiązku powszechnej edukacji (18 lat), zaś z
drugiej z modalnym wiekiem ukooczenia szkoły średniej1.
Wśród osób powyżej 19. roku życia dzieci mieszkające ze swoimi rodzicami stanowią około 20% populacji. Skala zjawiska jest istotnie większa wśród
mężczyzn (ok. 24%) niż wśród kobiet (16,5%). Udział „gniazdowników” w populacji spada wraz z wiekiem (Tab. 1.) – najwyższy odsetek tej kategorii jest
wśród osób między 20 a 24 rokiem życia (niemal 83%), co związane jest po części z kontynuacją nauki (i tym samym ograniczoną możliwością aktywności na
rynku pracy), jednak nawet wśród osób należących do wyższych przedziałów wiekowych udział ten jest znaczny – niemal 60% w przedziale 25-29 lat i niemal
30% w przedziale 30-34 lata. Ze względu na malejący wraz z wiekiem udział „gniazdowników” w populacji i tym samym nadreprezentację ludzi młodych w tej
kategorii w stosunku do populacji ogółem, wyniki poszczególnych analiz przedstawiane są w podziale na kategorie wiekowe.
Tab. 1. Udział „gniazdowników” w poszczególnych przedziałach wiekowych
Przedział wiekowy Udział „gniazdowników” w populacji
ogółem (powyżej 19. roku życia) 20,1%
20-24 82,9%
25-29 57,5%
1 Analiza w przedziale powyżej 18. roku życia byłaby obciążona ze względu na duży udział osób, które nie ukooczyły szkoły średniej w tak skonstruowanej podpróbie.
3
30-34 28,2%
35-39 15,1%
40-44 10,2%
45-49 6,6%
powyżej 50 1,9% Źródło: GUS
We wszystkich przedziałach wiekowych występuje statystycznie istotna niedoreprezentacja „gniazdowników” wśród kobiet (Tab. 2.). Jest ona relatywnie
niewielka w przypadku najmłodszej kategorii wiekowej (udział „gniazdowników” wśród mężczyzn wyższy o nieco ponad 7%) i rośnie wraz z wiekiem – w
przedziale wiekowym 25-29 nadreprezentacja mężczyzn wynosi ok. 24%, w przedziale 30-34 – ok. 30%, zaś wśród osób powyżej 35 roku życia różnica między
odsetkiem osób mieszkających z rodzicami wśród kobiet i mężczyzn zwiększa się do ponad 40%.
Tab. 2. Udział „gniazdowników” wśród kobiet i mężczyzn w poszczególnych przedziałach wiekowych
Przedział wiekowy Płed Udział „gniazdowników” w populacji
20-24 K 79,7%
M 86,0%
25-29 K 49,8%
M 65,3%
30-34 K 23,1%
M 33,2%
35-39 K 10,9%
M 19,3%
40-44 K 6,9%
M 13,4%
45-49 K 5,0%
M 8,2%
powyżej 50 K 1,3%
M 2,6% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
4
Największy udział „gniazdowników” jest wśród mieszkaoców wsi (niemal 25%), zaś istotna niedoreprezentacja w stosunku do populacji ogółem występuje
wśród mieszkaoców dużych miast (powyżej 20 tys. mieszkaoców) – w szczególności w tych powyżej 100 tys. mieszkaoców – poniżej 16% (Tab. 3.). Wyniki
analizy w poszczególnych kategoriach wiekowych (Tab. 4.) wskazują, iż istotnie mniejszy udział „gniazdowników” niż średnio w populacji występuje wśród
mieszkaoców największych miast w młodszych kategoriach wiekowych (do 40 roku życia). Wśród ludzi młodych (do 35. roku życia) największa skala zjawiska
występuje wśród mieszkaoców wsi i miast o wielkości 5-20 tys. Zastanawiający jest bardzo niski udział „gniazdowników” wśród mieszkaoców miast do 2 tys.
mieszkaoców (co prawda istotny – ze względu na małą liczebnośd mieszkaoców tej klasy miejscowości w próbie – jedynie wśród najmłodszej kategorii
wiekowej) – znacznie mniejszy niż wśród mieszkaoców miast o wielkości 2-5 tys. i wsi.
Tab. 3. Udział „gniazdowników” w wśród mieszkaoców poszczególnych klas miejscowości
Klasa miejscowości Udział „gniazdowników” w populacji
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 15,8%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 17,6%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 17,7%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 20,3%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 21,1%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 19,6%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 13,5%
wieś 24,8%
Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.
Tab. 4. Udział „gniazdowników” wśród mieszkaoców poszczególnych klas miejscowości w poszczególnych przedziałach wiekowych
Przedział wiekowy Klasa miejscowości Udział „gniazdowników” w populacji
20-24
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 65%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 88%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 88%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 89%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 90%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 91%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 38%
wieś 92%
5
25-29
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 44%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 58%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 56%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 68%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 68%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 57%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 25%
wieś 68%
30-34
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 18%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 25%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 26%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 31%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 41%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 24%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 40%
wieś 37%
35-39
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 11%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 12%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 12%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 17%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 14%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 13%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 25%
wieś 20%
40-44
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 10%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 9%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 9%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 8%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 9%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 8%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 0%
6
wieś 12%
45-49
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 6%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 5%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 6%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 6%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 3%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 7%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 11%
wieś 8%
powyżej 50
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 2%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 1%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców 2%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców 1%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców 1%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców 2%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 5%
wieś 2%
Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
7
Wśród „gniazdowników” występuje nadreprezentacja osób z wykształceniem (lub kształcących się) w zakresie nauk społecznych, humanistycznych,
pedagogiki oraz usług, zaś niedoreprezentacja absolwentów oraz kształcących się w zakresie inżynierii i budownictwa, a także rolnictwa i programów
ogólnych (Tab. 5).
Tab. 5. Dziedzina najwyższego zdobytego poziomu wykształcenia lub dziedziny, w której dana osoba się kształci w populacji „gniazdowników” i pozostałych
Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.
„Gniazdownicy” a rynek pracy
Wśród „gniazdowników” większa jest skala problemu bezrobocia – udział bezrobotnych wśród ludności ogółem w tej kategorii wynosi nieco ponad 10%
podczas gdy w populacji ogółem – niewiele ponad 3% (Tab. 6). W związku z tym stopa bezrobocia wśród osób mieszkających z rodzicami wynosi 14,7%, zaś
wśród pozostałych osób powyżej 19. roku życia – 5,7%. Wielkośd tej różnicy jest większa wśród mężczyzn niż wśród kobiet (Tab. 7). Fakt ten nie wynika
jedynie z nadreprezentacji młodych ludzi wśród osób mieszkających z rodzicami – analiza w podziale na przedziały wiekowe wskazuje, iż w każdej kategorii
wiekowej nadreprezentacja bezrobotnych wśród „gniazdowników” jest istotna statystycznie (Tab. 8). Różnica w skali bezrobocia pomiędzy
„gniazdownikami” a populacją ogółem rośnie wraz z wiekiem w sposób niemal monotoniczny – wśród najmłodszej kategorii wiekowej wynosi ona nieco
poniżej 40%, zaś wśród osób powyżej 50. roku życia – niemal 80%. Wśród osób wieku 30-49 lat mieszkających z rodzicami istotnie wyższa jest również skala
bierności zawodowej – wśród młodszych różnica ta jest nieistotna, zaś wśród osób po 50. roku życia udział biernych zawodowo wśród „gniazdowników” jest
istotnie niższy niż średnio w populacji. Okazuje się zatem, że w pokoleniu 50+ aktywnośd (pracujący i poszukujący pracy) „gniazdowników” jest znacznie
większa niż wśród pozostałych osób – o ponad 30%, aczkolwiek w tej grupie wiekowej zjawisko „gniazdownictwa” dotyczy niewielkiej części populacji
(niecałe 2%).
8
Tab. 6. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób
pozostali 52,70% 3,20% 44,10% 5,7% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.
Tab. 7. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w podziale na płed
pozostali 62,80% 3,20% 34,10% 4,8% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.
Tab. 8. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w poszczególnych przedziałach wiekowych
powyżej 50 "gniazdownicy" 38,70% 8,50% 52,80% 18,01%
pozostali 30,40% 1,90% 67,80% 5,88% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
9
Tab. 8. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w poszczególnych
przedziałach wiekowych w podziale na klasy miejscowości
Klasa miejscowości Kategoria pracujący bezrobotni bierni stopa bezrobocia
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 56,0% 8,6% 35,4% 13,4%
pozostali 54,5% 2,7% 42,8% 4,7%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 55,7% 12,2% 32,1% 18,0%
pozostali 50,6% 4,2% 45,2% 7,6%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 54,6% 10,2% 35,2% 15,7%
pozostali 51,0% 3,6% 45,4% 6,6%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 60,0% 13,2% 26,8% 18,0%
pozostali 50,9% 3,3% 45,8% 6,1%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 64,3% 10,5% 25,2% 14,1%
pozostali 50,6% 3,8% 45,6% 7,0%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 56,8% 12,9% 30,4% 18,5%
pozostali 53,0% 5,0% 42,0% 8,6%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 20,0% 60,0% 20,0% 75,0%
pozostali 46,9% 10,9% 42,2% 18,9%
wieś "gniazdowniki" 60,8% 9,8% 29,3% 13,9%
pozostali 52,7% 3,0% 44,4% 5,3% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danej klasy miejscowości.
10
Tab. 9. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób do 35. roku życia w
poszczególnych przedziałach wiekowych w podziale na klasy miejscowości
Klasa miejscowości Kategoria pracujący bezrobotni bierni stopa bezrobocia
miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 55,4% 7,8% 36,8% 12,4%
pozostali 77,3% 4,3% 18,5% 5,3%
miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 55,6% 12,5% 31,9% 18,3%
pozostali 79,4% 5,5% 15,1% 6,4%
miasto 20 tys.- 50 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 53,6% 10,1% 36,3% 15,9%
pozostali 80,0% 5,6% 14,4% 6,5%
miasto 10 tys.- 20 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 61,3% 12,8% 25,8% 17,3%
pozostali 80,0% 3,2% 16,8% 3,9%
miasto 5 tys.- 10 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 63,1% 10,0% 26,9% 13,7%
pozostali 76,0% 5,7% 18,3% 7,0%
miasto 2 tys.- 5 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 58,1% 11,5% 30,3% 16,6%
pozostali 70,4% 9,0% 20,6% 11,3%
miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców
"gniazdowniki" 16,7% 50,0% 33,3% 75,0%
pozostali 81,8% 9,1% 9,1% 10,0%
wieś "gniazdowniki" 59,8% 10,3% 29,9% 14,7%
pozostali 74,5% 6,2% 19,3% 7,6% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danej klasy miejscowości.
W najmłodszej kategorii wiekowej nie ma istotnych różnic między rozkładem poziomu wykształcenia wśród „gniazdowników” i pozostałych osób (Tab. 10).
Istotne różnice występują jednak już w przedziale wiekowym 25-29 lat, w którym istnieje nadreprezentacja wśród mieszkających z rodzicami osób
kontynuujących naukę, zaś niedoreprezentacja osób z wykształceniem wyższym. Wśród osób powyżej 30. roku życia w każdym przedziale wiekowym wśród
„gniazdowników” występuje istotna nadreprezentacja osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz (z wyjątkiem najstarszej grupy wiekowej)
podstawowym oraz niedoreprezentacja (również poza osobami powyżej 50. roku życia) osób z wykształceniem wyższym.
11
Tab. 10. Rozkład poziomu wykształcenia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób
pozostali ,5% 10,7% 2,7% 19,8% 7,4% 26,1% 30,4% 2,0% ,4% ,1% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
Analiza rozkładu zarobków netto została przeprowadzona wyłącznie w podziale na przedziały wiekowe ze względu na znaczną nadreprezentację ludzi
młodych, czyli średnio o najniższym stażu pracy i tym samym najmniej zarabiających wśród kategorii „gniazdowników” (Tab. 11). We wszystkich przedziałach
wiekowych występuje istotna niedoreprezentacja osób najlepiej zarabiających (powyżej 2201 zł netto miesięcznie) wśród osób mieszkających z rodzicami,
przy czym różnica ta zmniejsza się wraz z wiekiem. Wśród osób z przedziału 20-24 lata różnica odsetków wynosi prawie 80%, zaś w najstarszej kategorii
wiekowej – niespełna 40%. Wśród „gniazdowników” występuje z kolei nadreprezentacja osób ze średnich przedziałów zarobkowych – 1101-1400 zł.
12
Tab. 11. Rozkład zarobków w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób
Przedział wiekowy Kategoria
Zarobki netto (w zł)
do 700 701-850 851-1000 1001-1100 1101-1200 1201-1400 1401-1500 1501-1800 1801-2200 powyżej 22001
Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
Analiza deklarowanych głównych źródeł utrzymania (Tab. 12) wskazuje, iż w każdym przedziale wiekowym wśród „gniazdowników” występuje istotna
nadreprezentacja osób pozostających na utrzymaniu innych – szczególnie duża w przypadku najmłodszej kategorii wiekowej. Co więcej, „gniazdownicy” do
45. roku życia istotnie rzadziej niż średnio w populacji podejmują pracę na własny rachunek, zaś w przypadku osób w wieku 35-45 lat częściej utrzymują się z
zasiłku dla bezrobotnych.
13
Tab. 12. Główne źródła utrzymania w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w poszczególnych kategoriach wiekowych
pozostali 18,80% 3,80% 3,70% 52,10% 8,60% 0,60% 1,60% 4,70% 1,20% 4,80% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
W najmłodszej kategorii wiekowej wśród gniazdowników występuje istotna niedoreprezentacja osób pracujących na czas nieokreślony w stosunku do
populacji, a także nadreprezentacja osób pracujących na czas określony ze względu na naukę lub staż, co potwierdza obserwację o późniejszym wejściu na
rynek pracy przez osoby mieszkające z rodzicami (Tab. 13). Z kolei w przedziale wiekowym 25-29 „gniazdownicy” istotnie częściej pracują na czas określony
ze względu na niemożnośd znalezienia innej pracy oraz ze względu na okres próby.
14
Tab. 13. Praca na czas określony i nieokreślony w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób
powyżej 50 "gniazdownicy" 82,4% ,0% 7,6% 3,4% ,0% 6,7%
pozostali 81,8% ,2% 5,7% 4,1% ,7% 7,5% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
Analiza przyczyn bierności zawodowej (Tab. 14) wskazuje, iż w grupie „gniazdowników” wśród młodszych kategorii wiekowych (do 35. roku życia)
kontynuacja nauki jest ważniejszą determinantą pozostawania poza rynkiem pracy niż w populacji ogółem. Z kolei wśród osób powyżej 30. roku życia wśród
„gniazdowników” występuje istotna nadreprezentacja ludzi przekonanych o niemożności znalezienia odpowiedniej pracy i wyczerpaniu możliwości
poszukiwao w tym zakresie. W niemal każdym przedziale wiekowym wśród „gniazdowników” istnieje znaczna istotna nadreprezentacja osób podających
chorobę i niepełnosprawnośd jako przyczynę bierności zawodowej.
15
Tab. 14. Powody bierności zawodowej w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób
Przedział wiekowy Kategoria
powód braku poszukiwao pracy
przekonanie o niemożności znalezienia odpowiedniej pracy
wyczerpanie wszystkich możliwości znalezienia pracy nauka
2,10% 13,40% 61,60% 13,70% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.
Istotna niedoreprezentacja „gniazdowników” wśród osób do 35. roku życia, które pierwszą pracę znalazły za pośrednictwem szkoły lub uczelni, dzięki
praktykom lub stażom oraz przez ogłoszenie w prasie lub Internecie, zaś nadreprezentacja wśród osób, które pierwszą pracę zawdzięczają pośrednictwu
urzędów pracy lub rodziny i znajomych, wskazuje, iż ludzie pozostający w domu z rodzicami są mniej zaradni na rynku pracy (Tab. 15). Wśród
„gniazdowników” występuje istotna niedoreprezentacja osób pracujących w nie swoim zawodzie (Tab. 16). Częściej również przyczyną tego faktu są
problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie, zaś rzadziej lepsze warunki płacowe w innej pracy (Tab. 17). Wśród osób mieszkających z rodzicami istotnie
wyższa jest również średnia liczba miesięcy pomiędzy zakooczeniem nauki a rozpoczęciem pierwszej pracy (Tab. 18).
16
Tab. 15. Sposoby znalezienia pierwszej pracy (analiza wśród osób do 35. roku życia)
Sposób znalezienia pierwszej pracy Udział „gniazdowników” w populacji
przez szkołę/uczelnię 36,10%
przez Powiatowy Urząd Pracy 52,90%
przez ogłoszenie w prasie lub internecie 35,60%
bezpośrednio u pracodawcy 43,80%
przez rodzinę/przyjaciół 49,70%
dzięki praktykom/stażom 35,50%
założenie własnej działalności gospodarczej 41,90%
inne 53,90%
ogółem 44,70% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.
Tab. 16. Zgodnośd pracy zawodowej z wyuczonym zawodem (analiza wśród osób do 35. roku życia)
Kategoria Czy pierwsza praca zgodna z wyuczonym zawodem?
tak nie, ale wykorzystywane są zdobyte kwalifikacje nie
"gniazdownicy" 44,20% 7,80% 48,10%
pozostali 51,40% 7,70% 40,80% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.
Tab. 17. Powody pracy poza wyuczonym zawodem (analiza wśród osób do 35. roku życia)
Kategoria
Dlaczego nie pracuje w wyuczonym zawodzie?
problem ze znalezieniem pracy w zawodzie
lepsze warunki płacowe w innej pracy
lepsze warunki pozapłacowe w innej pracy
"gniazdownicy" 71,70% 17,20% 3,60%
pozostali 62,80% 24,40% 4,40% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.
17
Tab. 18. Średnia liczba miesięcy pomiędzy zakooczeniem edukacji a podjęciem pierwszej pracy w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób (analiza wśród
osób do 35. roku życia)
Średnia liczba miesięcy pomiędzy zakooczeniem edukacji a podjęciem pierwszej pracy