Syntaktiko_AEG

Τσιρώνη Θωμά, Φιλολόγου Καθηγητή Πτυχιούχου του Φιλολογικού (κλασσικού) Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

(1) Τα είδη των προτάσεων από όλες τις απόψεις (2) Οι κύριοι όροι της πρότασης και το αντικείμενο (3) Απρόσωπα Ρήματα-Δοτική προσωπική (4) Οι δευτερεύοντες όροι (Προσδιορισμοί) (5) Το απαρέμφατο (6) Η μετοχή (7) Οι εγκλίσεις (8) Οι δευτερεύουσες προτάσεις (9) Τα ρηματικά επίθετα σε –τός και –τέος (10) Ο πλάγιος λόγος

ü Επιλεγμένα παραδείγματα, κυρίως από γνωμικές φράσεις. ü Ασκήσεις με κατάλληλα για την κάθε περίπτωση κείμενα. ü Εποπτικά διαγράμματα σε σύνθετα συντακτικά φαινόμενα. ü Επισημάνσεις και διασυνδέσεις σε καίρια σημεία της ύλης

(οι διασυνδέσεις αφορούν στην ηλεκτρονική μορφή του εγγράφου). ü ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ με χρήσιμες γραμματικές, ετυμολογικές

και σημασιολογικές / λεξιλογικές παρατηρήσεις.

ΠΡΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΦΙΛΟΜΑΘΟΥΣ

v ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΜΟΥ

κ. Νικηφόρο Καχριμάνη

ΠΟΥ ΔΙΔΑΞΕ ΚΑΙ ΕΝΕΠΝΕΥΣΕ ΓΕΝΕΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

Τσιρώνη Θωμά- Το Συντακτικό της Α.Ε.Γ. σε 10 Μαθήματα.

2

& ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΛΗΜΜΑΤΩΝ ΜΕΣΩ ΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΩΝ (Με κλικ σε κάθε λήμμα – σύνδεσμο, μεταφέρεσθε στην αντίστοιχη ενότητα του Συντακτικού. Αυτό βεβαίως αφορά αποκλειστικά στην ηλεκτρονική μορφή του εγγράφου Μάθημα 1ο : Τα είδη των προτάσεων

Πρακτική Εξάσκηση (με ανάλυση) - Άσκηση

----------------------------------------------------------

Μάθημα 2ο : Οι κύριοι όροι της προτάσεως

Ρήμα – Υποκείμενο – Κατηγ/νο – Είδη κατ/νου

Συνδετικά ρήματα – γενική κατηγορηματική

επιρρηματικό κατ/νο – προληπτικό κατ/νο

(Επίσης) Αντικείμενο – Σύστοιχο αντικείμενο

-----------------------------------------------------------

Μάθημα 3ο : Απρόσωπα ρήματα + εκφράσεις

Τα κυριότερα απρ. ρήματα – Παρατηρήσεις

Απρ. εκφράσεις – Ασκήσεις (στα απρ. ρ.+φρ.)

Τα είδη της δοτικής προσωπικής - Ασκήσεις

-----------------------------------------------------------

Μάθημα 4ο : Οι δ/ντες όροι-προσδιορισμοί

Εισαγωγή στους προσδιορισμούς + διάγραμμα

Ομοιόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί (παράθεση, επεξήγηση, επιθετικόςπρ.- κατ/κός πρ.)

Ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί

Επιρρηματικοί προσδιορισμοί (επιρρήματα ,

εμπρόθετοι πρ. , πλάγιες πτώσεις με επιρρ. σημασία)

-----------------------------------------------------------------

Μάθημα 5ο : Το απαρέμφατο - εισαγωγή

Το έναρθρο απ/το – Το άναρθρο απ/το →

(ονοματικό – επιρρηματικό) – Το απ/το=ρήμα

Ταυτοπρο/ετεροπρο-σωπία - Ασκήσεις

----------------------------------------------------------

Μάθημα 6ο : Η Μετοχή – Εισαγωγή

Οι επιθετικές ή αναφορικές μετοχές

Οι κατηγορηματικές μετοχές

Οι επιρρηματικές μετοχές [: Συνημμένες ,

Απόλυτες / 6 είδη: χρονικές , αιτιολογικές ,

τελικές , υποθετικές , εναντιωματικές , τροπικές ]

Παράρτημα (σχετικό με την ανάλυση των μετοχών).

Μάθημα 7ο : Οι εγκλίσεις –εισαγωγή

Οι εγκλίσεις κρίσεως (οριστική , δυνητική

οριστική , δυνητική ευκτική , ευκτική πλ. Λόγου)

Οι εγκλίσεις επιθυμίας στις κύριες προτάσεις

Οι εγκλίσεις επιθυμίας στις δ/σες προτάσεις

Ασκήσεις (για όλα τα είδη των εγκλίσεων)

-----------------------------------------------------------

Μάθημα 8ο : Οι δευτερεύουσες προτάσεις (Σύνδεση προτάσεων – Συντακτική θέση )

Α) Οι ονοματικές δ/σες προτάσεις: Ειδικές ,

Ενδοιαστικές , Πλάγιες + Ευθείες Ερωτήσεις

Β) Οι επιρρηματικές: Αιτιολογικές , Τελικές ,

Συμπερασματικές , Υποθετικοί Λόγοι (Ευθείς υποθετικοί λόγοι – Πλάγιοι υποθ. λόγοι -

Παρατηρήσεις στους υποθετικούς λόγους )

Εναντιωματικές , Χρονικές (+Σύνταξη του «πρίν»),

Οι αναφορικές προτάσεις : ( ονοματικές –

επιρρηματικές – παραβολικές – αναφορική έλξη)

----------------------------------------------------------

Μάθημα 9ο : Τα ρηματικά επίθετα

- Τα ρηματικά επίθετα σε –τός

- Τα ρηματικά επίθετα σε –τέος

(προσωπική σύνταξη – απρόσωπη σύνταξη)

------------------------------------------------------

Μάθημα 10ο : Ο Πλάγιος Λόγος :

α) Μετατροπή του ευθέος λόγου σε πλάγιο

β) Μετατροπή του πλαγίου λόγου σε ευθύ

Σημείωση: Μπορεί κανείς πολύ εύκολα να

περιηγείται από το Ευρετήριο στα λήμματα του

Συντακτικού και αντιστρόφως, χρησιμοποιώντας

τα βέλη της (ειδικής) γραμμής εργαλείων του Word.


3

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ

Ο σκοπός, για τον οποίο εκπόνησα αυτές τις Σημειώσεις, είναι να παρουσιάσω με απλό, κατανοητό και ίσως πρωτότυπο τρόπο την ύλη του Συντακτικού της Α.Ε. Θεματογραφίας, και, ακριβέστερα, της Αττικής Πεζογραφίας της κλασσικής περιόδου. Δύο λόγοι πρυτάνευσαν στην ανάληψη αυτού του εγχειρήματος: Ο πρώτος απορρέει από τη διαπίστωση ότι το Συντακτικό είναι ένας τομέας, στον οποίο δυσκολεύονται ανέκαθεν οι μαθητές, ίσως γιατί τον αντιμετωπίζουν με κάποια φοβία και προκατάληψη, γεγονός που έχει τις αναμενόμενες επιπτώσεις στη συνολική απόδοση και επίδοσή τους όχι μόνο στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, αλλά και των Νέων Ελληνικών, των Λατινικών*1 και ευρύτερα όλων των θεωρητικών μαθημάτων. Ο δεύτερος λόγος που με ώθησε στην εκπόνηση αυτών των Σημειώσεων (που αποτελούν στην πραγματικότητα μία ριζική αναπροσαρμογή των ήδη υπαρχουσών από όλη την περίοδο διδασκαλίας με το σύστημα των Δεσμών) είναι ότι η διδασκαλία του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας (Αδίδακτο), στα πλαίσια του οποίου διδάσκεται και το Συντακτικό, περιορίστηκε σε δύο διδακτικές ώρες την εβδομάδα, από τις 4 ώρες που ίσχυαν από το 1983, γεγονός που καθιστά επιτακτική πλέον την ανάγκη ενός συνολικού επανασχεδιασμού της διδασκαλίας του μαθήματος επί τη βάσει των νέων δεδομένων. Μέσα στα πλαίσια αυτού του επανασχεδιασμού, θεώρησα αναγκαία την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών, κυρίως σε ό,τι αφορά στην εύκολη πρόσβαση και χρήση των ηλεκτρονικών κειμένων, τα οποία σ’ αυτή την πρώτη δοκιμαστική φάση εμπλούτισα με πολλές από τις λεγόμενες «πληροφορίες οθόνης» (screen tips), κυρίως για την απόδοση των εννοιών ή/και της ετυμολογίας λέξεων της Α.Ε.Γ. και ενίοτε της Ν.Ε.Γ. Οι «πληροφορίες οθόνης» εμφανίζονται στο κείμενο με μπλε γράμματα και διάστικτη υπογράμμιση. Προτίθεμαι δε, σε προσεχή αναθεώρηση του Συντακτικού, να προσθέσω και άλλα τέτοια στοιχεία, που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρονικά κείμενα, όπως είναι τα ευρετήρια, οι παραπομπές, οι πίνακες, οι σελιδοδείκτες» και, βεβαίως οι «σύνδεσμοι» (links), για τη διασύνδεση των κειμένων μεταξύ τους. Από αυτές λοιπόν τις σκέψεις παρακινούμενος αποφάσισα να εκπονήσω το παρόν Συντακτικό της Αττικής Πεζογραφίας στην ηλεκτρονική του μορφή, έχοντας ως μοναδική ευγενή φιλοδοξία να βοηθήσω στο σημαντικό αυτό μάθημα τους μαθητές του Σχολείου μας αλλά και κάθε φιλομαθή. Αυτό θα είναι για τον γράφοντα η καλύτερη ανταμοιβή του. ± ± ± *1 Πολλά συντακτικά φαινόμενα της Λατινικής γίνονται κατανοητά μέσω της Αρχαίας Ελληνικής. Π.χ. η αφαιρετική πτώση περιλαμβάνει ένα μέρος της ελληνικής γενικής, καθώς επίσης την τοπική και την οργανική πτώση, οι οποίες συγχωνεύτηκαν στη δοτική της Αρχαίας Ελληνικής. (Την αρχική ινδοευρωπαϊκή κατάσταση των 8 πτώσεων διατήρησε μόνο η σανσκριτική). Άλλο παράδειγμα είναι το λατινικό γερούνδιο, που ισοδυναμεί με το έναρθρο απαρέμφατο της αρχαίας ελληνικής, δεδομένου ότι στη Λατινική δεν υπάρχει οριστικό άρθρο. Άλλωστε ο όρος «Λατινισμοί» χαρακτηρίζει τις διαφοροποιήσεις της Λατινικής έναντι της ΑΕ. *2 Οι πληροφορίες οθόνης εμφανίζονται μόλις δείξουμε (point) με τον δείκτη του ποντικιού πάνω σε μία λέξη, όπως δε προαναφέρθηκε, χρησιμοποιούνται για τις σημασίες των λέξεων. Π.χ. συνεχώρησαν [Στις «πληροφορίες οθόνης» χρησιμοποιείται, για τεχνικούς λόγους, το μονοτονικό σύστημα. Όπως δε είναι αυτονόητο, οι πληροφορίες οθόνης, οι σύνδεσμοι, οι σελιδοδείκτες κλπ ισχύουν για την ηλεκτρονική μορφή του εγγράφου και όχι βεβαίως για την εκτυπώσιμη .]- Σημείωση: Το Συντακτικό, οι χρόνοι των ρημάτων και τα Θέματα, καθώς επίσης και μερικά χρήσιμα utilities (γραμματοσειρές, viewers κ.ά) υπάρχουν και στο site μου, στην εξής δ/νση: http://myphilpage.com (Προσοχή! Με http:// και όχι με www).-

http://myphilpage.com


4

Π Ρ Ο Σ Τ Ο Υ Σ Μ Α Θ Η Τ Ε Σ Αγαπητοί μαθητές, ü Αξίζει να ασχοληθείτε με το Συντακτικό; Είναι το μάθημα αυτό εύκολο ή δύσκολο; Σχετικά με το β΄ σκέλος του ερωτήματος αυτού, που από την πείρα μου γνωρίζω ότι «βασανίζει» τους μαθητές, θα μπορούσα να σας απαντήσω ότι δεν είναι δύσκολο ούτε όμως και εύκολο μάθημα. Θα ήμουν ίσως πιο ακριβής, αν σας έλεγα ότι ο βαθμός ευκολίας ή δυσκολίας εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο που διδάσκεται ο μαθητής το μάθημα, αλλά και από την προσωπική του προσπάθεια και επιμονή, να «δαμάσει» ακόμη και εκείνο που εκ πρώτης όψεως του φαίνεται «ακαταλαβίστικο». Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα, με το οποίο πιστεύω ότι θα γίνω καλύτερα κατανοητός: Μια και ασχολούμαι με τους υπολογιστές, προσπαθώ να μάθω κατά καιρούς διάφορα προγράμματα (βλέπετε ότι στο σύγχρονο κόσμο είμαστε όλοι μαθητές). Διαπίστωσα λοιπόν ότι από τα βιβλία που κυκλοφορούν με βοήθησαν κυρίως εκείνα που παρουσίαζαν, βήμα προς βήμα, με εικόνες και παρα-δείγματα/ασκήσεις, την ύλη του κάθε προγράμματος (κάτι αντίστοιχο με τη θεωρία ενός μαθήματος). Έτσι, ενώ από άλλα ογκώδη και «σοβαρά» βιβλία, είχα διαβάσει πολλά π.χ. για τις ψηφιογραφικές (bitmap) και για τις διανυσματικές (vector) εικόνες, όλα αυτά τα κατανόησα μόνο όταν άρχισα να τα «δουλεύω» μέσα από παραδείγματα και εφαρμογές. Αναφέρομαι, εν προκειμένω, στο πρόγραμμα Photoshop 5 της Εταιρείας Adobe, ένα πρόγραμμα επαγγελματικής επεξεργασίας φωτογραφιών και εικόνων, που κατά τεκμήριο είναι ένα πρόγραμμα δύσκολο έως πολύ δύσκολο, εάν δεν το μάθει κανείς με το σωστό τρόπο, αλλά και εάν δεν έχει όρεξη, θέληση και επιμονή να το «δαμάσει». Κάτι αντίστοιχο νομίζω ότι ισχύει και για το μάθημα του Συντακτικού: ο βαθμός δυσκολίας του εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο θα το διδαχθεί ο μαθητής. Δεν αρκεί όμως αυτό, αλλά επιπλέον χρειάζεται, όπως προανέφερα, και η απαιτούμενη όρεξη (ζήλος) και προσπάθεια. Διότι, όπως γνωρίζουμε όλοι από την προσωπική μας πείρα, τίποτε δεν μπορούμε να επιτύχουμε, αν δεν το θελήσουμε. Η βούληση, ο ζήλος και η προσπάθεια είναι βασικοί παράγοντες επιτυχίας για ό,τι κάνουμε (αλλά και θεμελιώδεις όροι της μαθήσεως). Ερχόμαστε λοιπόν στο πρώτο σκέλος του ερωτήματος, που είναι και το πιο σημαντικό, γιατί από αυτό εξαρτάται εάν θα επιδείξουμε τον ανάλογο ζήλο και θα καταβάλλουμε την απαιτούμενη προσπάθεια: Αξίζει δηλ. να ασχοληθούμε με το Συντακτικό; Πριν επιχειρήσω να δώσω κάποιαν απάντηση σ’ αυτό, πρέπει να επισημάνω ότι στην εποχή μας υπάρχει η τάση να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε ωφελιμι- στικά, με την έννοια ότι καταπιανόμαστε με κάτι, μόνο αν θεωρούμε πως μας αποδίδει κάποια υλικά ή επαγγελματικά οφέλη. Δεν πρέπει όμως να λησμονούμε ότι, εκτός από αυτά, υπάρχουν και οι πνευ- ματικές και ηθικές μας αξίες. Είναι αυτές που δίνουν βαθύτερο περιεχόμενο στη ζωή μας αλλά και μας καταξιώνουν ως Ανθρώπους. Η μονομερής στροφή και ενασχόληση του ανθρώπου μόνο με τα υλικά αγαθά, παραβιάζει τη θεμελιώδη αρχή της ζωής και της φύσεως, την αρχή (αρετή) του μέτρου, που όπως θα δούμε και στον Επιτάφιο του Περικλή, ταυτίζεται με την αρμονία και την πληρότητα. Υπ’ αυτό λοιπόν το πρίσμα, ως μια αυταξία που αξίζει να τηρούμε, πρέπει να δούμε και την Α.Ε. Γλώσσα και το Συντακτικό της. Διαφορετικά , είναι αναπόφευκτο να απαξιώσουμε το μάθημα , κρίνοντάς το με τα τρέχοντα ωφελιμιστικά κριτήρια. Ήδη ανέφερα στον Πρόλογο ότι το Συντακτικό καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία σας , όχι μόνο στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών, αλλά και όλων των άλλων θεωρητικών μαθημάτων. Και αυτό, διότι το Συντακτικό είναι εκείνο που μας διδάσκει την ορθή οργάνωση και έκφραση του λόγου είτε στην προφορική είτε στη γραπτή του διάσταση. Και εάν η αρχαία ελληνική γλώσσα έφθασε σε σημείο τελειότητας, αυτό εν πολλοίς οφείλεται στη λογική και εξόχως πνευματική οργάνωση (δομή, διασύνδεση, σύν-ταξη) του λόγου, ενώ τα γραπτά λογοτεχνικά κείμενα είναι, για μας ιδιαίτερα τους Νεοέλληνες, το κλασσικό πρότυπο και η ανεξάντλητη πηγή «διδασκαλίας» (και) του Συντακτικού. Κατά συνέπεια, τόσο η Νέα Ελληνική γλώσσα όσο και η κλασσική Λατινική και οι νεώτερες ευρω- παϊκές γλώσσες μπορούν να κατανοηθούν αλλά και να χρησιμοποιηθούν ορθότερα και ευκολότερα, από εκείνους που μαθαίνουν επαρκώς το Συντακτικό της Α.Ε. Γλώσσας (Αττικής Διαλέκτου).


5

ΜΑΘΗΜΑ 1ο : ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥΣ ü Ολόκληρη η ύλη του Συντακτικού μπορεί να συνοψισθεί σε 4 μόνο σειρές!

Πριν όμως διαβάσετε αυτές τις 4 σειρές, είναι χρήσιμο να θυμόσαστε ότι το Συντακτικό και τα φαινόμενά του μοιάζουν με το δάσος και τα δένδρα του: είναι έννοιες/ παραστάσεις αλληλένδετες. Επίσης είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να θυμόσαστε κάτι που ήδη όλοι γνωρίζετε, ότι δηλ. ένα κείμενο αποτελείται από προτάσεις και κάθε πρόταση αποτελείται από όρους, δηλ. από λέξεις που έχουν κάποια συγκεκριμένη συντακτική λειτουργία μέσα στην πρόταση (π.χ. αντικείμενο, προσδιορισμός).

• Μετά λοιπόν από αυτές τις δύο απαραίτητες διευκρινίσεις, ιδού τι εξετάζει το Συντακτικό: 1) Τα είδη των προτάσεων ως προς τη σχέση τους με άλλες προτάσεις. 2) Τα είδη των προτάσεων ως προς το περιεχόμενό τους. 3) Τα είδη των προτάσεων ως προς το ποιόν τους (: καταφατικές ή αποφατικές/ αρνητικές).

4) Τα είδη των προτάσεων ως προς τους όρους τους (από τους οποίους αποτελούνται). Σημείωση: Το απαρέμφατο και μετοχή, που χρησιμοποιούνται εκτενέστατα στα αρχαία ελληνικά κείμενα, εντάσσονται κατ’ ουσίαν σ’ αυτές τις 4 σειρές, όπως θα δούμε στα οικεία κεφάλαια.

Βεβαίως αυτές οι 4 σειρές, έτσι όπως είναι επιγραμματικά διατυπωμένες, ίσως φαίνονται προς το παρόν «ακαταλαβίστικες». Ας τις διευκρινίσουμε λοιπόν σύμφωνα με τη σειρά που γράφηκαν: 1) Το πρώτο πράγμα που εξετάζουμε στο Συντακτικό, μόλις μας δοθεί ένα κείμενο, είναι να βρούμε τις περιόδους και ημιπεριόδους, από τις οποίες αποτελείται το κείμενό μας, ώστε στη συνέχεια να αναγνωρίσουμε το είδος των προτάσεων που υπάρχουν σε κάθε (ημι-)περίοδο. Με άλλα λόγια κάνουμε, σε κάθε περίοδο ή ημιπερίοδο, αυτό που πρακτικά λέμε «χωρισμό προτά- σεων». Για να χωρίσουμε όμως τη μία πρόταση από την άλλη, πρέπει να ξέρουμε τη σχέση (παρα- τακτική ή υποτακτική σχέση) που υπάρχει ανάμεσα στις προτάσεις. Σ’ αυτό τον τομέα βεβαίως μάς διευκολύνουν πολύ οι σύνδεσμοι. Όλα λοιπόν αυτά θα εξεταστούν στην αντίστοιχη ενότητα. ü Αυτό που πρακτικά πρέπει να συγκρατήσετε προς το παρόν είναι ότι οι προτάσεις ως προς τη

σχέση μεταξύ τους είναι κύριες ή δ/σες. Μία πρόταση είναι κύρια, αν δεν εισάγεται (δηλ. αρχίζει) με κάποιον υποτακτικό σύνδεσμο (π.χ. ειδικό, αιτιολογικό κλπ). Μία πρόταση είναι δ/σα, αν εισά- γεται με υποτακτικό σύνδεσμο ή εάν συνδέεται, με άλλη δ/σα, με κάποιον παρατακτικό σύνδεσμο (συμπλεκτικό, διαζευκτικό, αντιθετικό, παρατακτικό συμπερασματικό ή παρατακτικό αιτιολογικό). Μην ανησυχείτε! Και αυτά θα εξεταστούν αναλυτικά στη συνέχεια.(Βλ. και εφαρμογή στο τέλος). 2) Οι προτάσεις ως προς το περιεχόμενό τους είναι 4 ειδών: κρίσεως, επιθυμίας, ερωτηματικές (είτε ευθείες, δηλ. κύριες, είτε πλάγιες, δηλ. δ/σες) και επιφωνηματικές. Το είδος καθορίζεται από την έγκλιση με την οποία εκφέρεται η πρόταση. Και αυτά θα τα δούμε στη συνέχεια. ü Αυτό που πρέπει προς το παρόν να συγκρατήσετε είναι ότι οι ερωτηματικές προτάσεις δεν

είναι τίποτε άλλο, παρά προτάσεις κρίσεως ή επιθυμίας με ερωτηματική μορφή, ενώ οι επιφωνη- ματικές προτάσεις συνήθως δεν έχουν ρήμα, καταλήγουν σε θαυμαστικό & χρησιμοποιούνται σπάνια.

• Κατά συνέπεια δύο είναι οι κύριες μορφές των προτάσεων ως προς το περιεχόμενό τους, κρίσεως ή επιθυμίας και αυτό το καταλαβαίνουμε από τις αντίστοιχες εγκλίσεις κρίσεως (που είναι η οριστική, η δυνητική οριστική και η δυνητική ευκτική) ή επιθυμίας (που είναι όλες οι άλλες). 3) Οι προτάσεις ως προς το ποιόν τους είναι είτε καταφατικές είτε αποφατικές (αρνητικές).

4) Ως προς τους όρους τους οι προτάσεις χαρακτηρίζονται ως απλές (αν έχουν μόνο κύριους όρους), σύνθετες (αν έχουν περισσότερα από ένα υποκείμενα ή κατηγορούμενα), ελλειπτικές (αν λείπουν ένας ή περισσότεροι κύριοι όροι) και επαυξημένες (όταν έχουν και δ/ντες όρους). ü Αυτό που πρέπει να συγκρατήσετε οπωσδήποτε είναι ότι κύριοι όροι είναι το ρήμα, το υπο-

κείμενο και το κατηγορούμενο. Οι δευτερεύοντες όροι λέγονται συνήθως προσδιορισμοί και χωρίζονται (αρχικά) σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τους ονοματικούς και τους επιρρηματικούς. προσδιορισμούς. Και γι’ αυτό το σημαντικό κεφάλαιο του Συντακτικού θα γίνει λόγος αργότερα. ΠΡΟΣΟΧΗ! Όταν σε μία παρατήρηση ζητείται να αναγνωριστεί το είδος κάποιων προτάσεων, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναγνωρίσετε τις προτάσεις και από τις 4 προαναφερθείσες απόψεις. ü Είναι όμως καιρός να κάνουμε μία πρακτική εφαρμογή της θεωρίας (βλ. επόμενη σελίδα).


6

• { =/=/= = / = / =/+= /

• / /(3) /,, ;"","" /&//→


7

/ /&/=

• &{{ +& / όχι /

♦

/

{

+

--------------------------

•

=/=/=/=/=/= ♦ " " ∨


8

/ //♦ - ""

•

q """"//

#


9

• :

= ///

• &====== "" = = =→


10

/"" /""

• "" / "" = """" /=


11

• =====• ""ü +

•


12

"" • • • "" •

: (• ""


13

ü • ü • ↓ //• ,α


14

• (""A) 12345 B 1234=56) 7 ) " " / # #


15

ü

/

/

• +

• / /=//= ""/ II)

= =

== == = =


16

III)

• ==

2) / /=/=/ =+ +


17

♦ .

"" (


18

" "

.

: ##


19

/&/ +

↓↓ /+


20

ü

=== = +""• =============="" →


21

=//

======= = = <=>======== ===""""##


22

ü

• • =• =// ↓ ↓ / .• == . /====/== <=> . /// =//). - Σημείωση: Ανάλογο φαινόμενο, κατ’ επίδραση της ελληνικής γλώσσας, υπάρχει και στη Λατινική. Π.χ. eo (huc) arrogantiae processit …(=σε τόση αλαζονεία έφθασε-κ.λ. σ’ αυτό το σημείο της αλαζονείας) In Catilina erat satis eloquentiae, sapientiae parum (Στον Κ. υπήρχε αρκετή ευγλωττία, λίγη- όμως -σοφία) tantum mali (τόσο μεγάλο κακό, κ.λ. τόσο μεγάλο μέρος του κακού), nihil pulchri (τίποτε ωραίο), Ubi terrarum? (σε ποιο μέρος της γης;), ubi gentium sumus? (σε ποιο έθνος -από τα έθνη- βρισκόμαστε;). = ==. = { →


23

=== • === ==/.) =• =/==== = , ==== = =/=. ====. =/====. == , , ==


24

)[]. - - • {/ =:=. =/== = =/= •

=/++/

++++/+

=+/


25

ü . //// /==


26

• • .•

•

•

##


27

ü " " "" • / "" ""/"". "" "" "" ""↓ →


28

%

•

•

•

•


29

// V =+


30

ü


31

•

/["" ""]=• • "", • →


32

• • •


33

# [ /] /


34

• / • • •


35

• • →


36

ab urbe condita • + ""4) • "". =


37

""• →→→ →→→→ • "" • • "" →


38

"" •


39

• • •

""• =


40

•

# #ü

/


41

ü

/{

=/ ////ü //

========+<=

+/=


42

""). """"

• • • "" " " ""

"". "". 2) ""

"" "" ,

&/• ""


43

• """ " •

. •


44

ü

•

•

•

""

•

""=→


45

ü

•

"" "" • &

""

"" []

"", ∨


46

ΜΑΘΗΜΑ 8o: Ο Ι Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ε Υ Ο Υ Σ Ε Σ Π Ρ Ο Τ Α Σ Ε Ι Σ //

""

"" ""

"". ""). ü

&

//""""/""

/===/

=#======&////

→


47

/////

// • """" • "" &""""• &=====/ ∨


48

/ ==/ /• //• /="" =• =""


49

//""""

• ""

∨


50

/

• //"" "" ""). ∨


51

/

=""> - ". •


52

• """"{ ∨• = == ==/=

• "Repetitio est mater studiorum" • ∨


53

/ ["" ] "" "" "" (Kühner, """".) ∨


54

// =+==

/=="+/"

"""" "". """"""""""""""""∨


55

// =/=/

/+

/ =/+""•

=

∨


56

& IV) ΟΙ ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ Λ Ο Γ Ο Ι

/ /απ/το ++ . ü + / ==μακάρι να χαθώ +

+ & + =.== //+ =.= //+ = +

=κάθε φορά πουέκαναν επίθεση=


57

//

• • =/ /=→


58

=/===/=====/- ==

•

∨


59

V) "" 1 {∨


60

VI) //""=/

= ====+=+=//==

=====

==

=

+=+→


61

=//==

=/==

"

" Η ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΠΡΙΝ → Με οριστική, υποτακτική, ευκτική αλλά και απαρέμφατο

=

==/=

= +

=

===

/• +/"+" ====∨


62

/

=

=======), === ==== =[ /] /==// /

"" "", """""".

•

""""

•

→


63

→

/

///

•

= ======

=

/

==

==

Humbert , {144 ( ""=


64

• /

/

+=====/==""

======

•

• +

→


65

•

/• ////

/

(/

//

++"" " """

+"" ""∨


66

•

/

/=•

/+=

""•

/

====

==""/+/===

•


67

•

/

##


68

ü

/

• (→/

→


69

/==={=

• +//====

/

• +///====/== =====


70

ü Ι) ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΕΥΘΕΟΣ ΛΟΓΟΥ ΣΕ ΠΛΑΓΙΟ

• += /;; ////• //• →•


71

ΙΙ)

/

/ =→

→

→

/ →→/→/• /

→

→;→=;→;; //→

→

→

→

→→

→ /

## • Σε εύθετο χρόνο (εντός του 2002) θα είναι έτοιμο και το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ του Συντακτικού. ∨

Syntaktiko_AEG

Documents

jo ojto ovt

sotqy oto

0o oj

oj ooj

notooq ojtq

oj oyj

ajto oj

toj sj