Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer 2013, p. 1935-1952, ANKARA-TURKEY SİYASAL KAMPANYA MESAJ STRATEJİLERİ VE SEÇMEN ALGISI: GÜMÜŞHANE ARAŞTIRMASI * Hasan GÜLLÜPUNAR ** ÖZET Kampanya teması ve buna bağlı olarak kampanya mesajlarının belirlenmesi siyasal seçim kampanyası hazırlık aşamalarından biridir. Diğer süreçlerde olduğu gibi bu sürecin iyi yönetilmesi kampanya başarısının önemli bir adımıdır. Dolayısıyla mevcut seçim atmosferinin, adayın üstün ve zayıf yönlerinin, rakip adayın üstün ve zayıf yönlerinin, seçmenlerin sosyo-demografik özelliklerinin ve beklentilerinin tespit edilmesi kampanya mesajlarının belirlenmesinde önemli aşamalardandır. Siyasal seçim kampanyası mesajları farklı strateji ya da stratejilere göre oluşturulabilir. Bunlar arasında rasyonel, duygusal, aday önceleme ve saldırgan mesaj stratejileri sayılabilir. Bu çalışma yerel seçimler bağlamında seçmenlerin rasyonel, duygusal, adayı önceleme ve saldırgan mesaj stratejileri ile ilgili algılarını ölçmektedir. Çalışmada mesaj stratejileri ile ilgili yirmi sekiz yargının bulunduğu bir ölçek geliştirilmiş ve elde edilen veriler keşfedici faktör analizi yöntemi ile incelenmiştir. Buna göre mesaj stratejilerinin dört faktörde gruplanabileceği sonucuna varılmıştır. Bu faktörler rasyonel, duygusal, adayı önceleme ve saldırgan mesaj stratejileri olarak isimlendirilmiştir. Araştırmada rasyonel mesaj stratejisinin seçmenler tarafından en olumlu algılanan mesaj stratejisi olduğu görülmüştür. Buna karşın en az desteklenen mesaj stratejisi saldırgan mesaj stratejisi olmuştur. Bununla birlikte rasyonel, duygusal ve adayı önceleme mesaj stratejileri ile saldırgan mesaj stratejisi arasında anlamlı olmayan negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca sosyo- demografik özellikler bakımından orta yaş seçmenlerin genç seçmenlere oranla, eğitim düzeyi yüksek seçmenlerin eğitim düzeyi düşük seçmenlere oranla daha rasyonel tercihlerde bulunması çalışmanın önemli bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: Siyasal İletişim, Siyasal Seçim Kampanyaları, Mesaj Stratejileri, Yerel Seçimler, * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir. ** Yrd. Doç. Dr. Gümüşhane Üniversitesi, İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, El-mek: [email protected]
18
Embed
SİYASAL KAMPANYA MESAJ STRATEJİLERİ VE ......Siyasal Kampanya Mesaj Stratejileri Ve Seçmen Algısı: Gümüşhane Araştırması 1937 Turkish Studies International Periodical For
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer 2013, p. 1935-1952, ANKARA-TURKEY
SİYASAL KAMPANYA MESAJ STRATEJİLERİ VE SEÇMEN ALGISI: GÜMÜŞHANE ARAŞTIRMASI*
Hasan GÜLLÜPUNAR**
ÖZET
Kampanya teması ve buna bağlı olarak kampanya mesajlarının
belirlenmesi siyasal seçim kampanyası hazırlık aşamalarından biridir. Diğer süreçlerde olduğu gibi bu sürecin iyi yönetilmesi kampanya
başarısının önemli bir adımıdır. Dolayısıyla mevcut seçim atmosferinin,
adayın üstün ve zayıf yönlerinin, rakip adayın üstün ve zayıf yönlerinin,
seçmenlerin sosyo-demografik özelliklerinin ve beklentilerinin tespit
edilmesi kampanya mesajlarının belirlenmesinde önemli aşamalardandır.
Siyasal seçim kampanyası mesajları farklı strateji ya da
stratejilere göre oluşturulabilir. Bunlar arasında rasyonel, duygusal,
aday önceleme ve saldırgan mesaj stratejileri sayılabilir. Bu çalışma
yerel seçimler bağlamında seçmenlerin rasyonel, duygusal, adayı önceleme ve saldırgan mesaj stratejileri ile ilgili algılarını ölçmektedir.
Çalışmada mesaj stratejileri ile ilgili yirmi sekiz yargının
bulunduğu bir ölçek geliştirilmiş ve elde edilen veriler keşfedici faktör
analizi yöntemi ile incelenmiştir. Buna göre mesaj stratejilerinin dört
faktörde gruplanabileceği sonucuna varılmıştır. Bu faktörler rasyonel,
duygusal, adayı önceleme ve saldırgan mesaj stratejileri olarak
isimlendirilmiştir. Araştırmada rasyonel mesaj stratejisinin seçmenler tarafından en olumlu algılanan mesaj stratejisi olduğu görülmüştür.
Buna karşın en az desteklenen mesaj stratejisi saldırgan mesaj
stratejisi olmuştur. Bununla birlikte rasyonel, duygusal ve adayı
önceleme mesaj stratejileri ile saldırgan mesaj stratejisi arasında
anlamlı olmayan negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca sosyo-demografik özellikler bakımından orta yaş seçmenlerin genç seçmenlere
oranla, eğitim düzeyi yüksek seçmenlerin eğitim düzeyi düşük
seçmenlere oranla daha rasyonel tercihlerde bulunması çalışmanın
önemli bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Siyasal İletişim, Siyasal Seçim
Kampanyaları, Mesaj Stratejileri, Yerel Seçimler,
* Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu
tespit edilmiştir. ** Yrd. Doç. Dr. Gümüşhane Üniversitesi, İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, El-mek:
Mesaj negatif ve pozitif anlamda çerçevelenebilir (Hsu ve Chang, 2007: 288). Suudi
Arabistan 11 Eylül saldırısından sonra terörü destekleyen ülke imajını düzeltebilmek için ABD’de
kampanya başlatmış ve yalanlama, suçlayanlara saldırma ve destekleme2 mesaj stratejilerini
kullanmıştır (Zhang ve Benoit, 2004: 167). Ayrıca yapılan bir araştırmada negatif ruh halindeki
insanların pozitif ruh halinde olan insanlara göre ikna gücü bakımından daha etkili mesajlar ürettiği
görülmüştür. Negatif ruh haliyle üretilen görüşler deneyimsiz alıcılar üzerinde daha büyük bir
tutum değişimini teşvik etmiştir (Forgas, 2007: 513). Dolayısıyla seçim kampanyalarında da yaygın
bir şekilde başvurulan ve genel olarak etkili olduğu düşünülen ancak seçmen iknası bakımından
risk taşıyan mesaj stratejilerinden biri saldırgan stratejidir.
Adayın rakip adayın eksikliklerinden kaynaklanan gücü, sadece kendi kişisel artılarından
kaynaklanan gücünden daha önemlidir (Devran, 2004: 125).Bu bakımdan rakip adayın
eksikliklerine odaklanmak, saldırgan mesaj stratejisinin önemli göstergelerinden biridir. Ancak
seçim konusu ile ilgili saldırgan mesajlar kişilikle ilgili saldırgan mesajlardan daha fazla tutum
değişimi oluşturmaktadır (Pfau ve Burgoon, 1989: 53). Bilim insanları adayın seçimi kazanmak
amacıyla negatif olması, negatif saldırılara karşılık vermesi, karakteri ve konu karşısındaki
tutumuna vurgu yapması gerektiğini öne sürmektedirler (Avery, 2007: 129).
Olumsuzlaştırıcı saldırılar seçmenlerin gündemleri ve adayla ilgili doğrudan bilgi
yoksunluğunun giderilmesi bakımından etkisiz bir yöntem olarak görülebilir (Avery, 2007: 137).
Bazı durumlarda adaylar saldırganlığa devam etmenin çekici olmayan ancak etkili bir yöntem
olduğu zannıyla negatif reklamları seçmektedirler. Ancak ABD’de kongre seçimlerine dönük
olarak yapılan bir araştırmada bu kabulü destekleyen bir kanıt bulunamamıştır (Tinkham ve
Weaver-Lariscy, 1990: 224). Hatta araştırma sonuçlarına göre negatif temelli reklam çekiciliğini
vurgulayan kampanyaların daha düşük oranda oy kazandırdığı görülmüştür (Tinkham ve Weaver-
Lariscy, 1990: 207).
Etkin bir mesajda korku özelliği bulunmaktadır (Çobanoğlu, 2007: 198). Korku saldırgan
stratejinin önemli bir yönü olarak düşünülebilir. Çünkü negatif mesaj stratejisi olarak
kampanyalarda korku çekiciliği tekniği3 kullanılabilmektedir. Türkiye’de yapılan bir çalışmada
kamuoyu araştırmalarında önde görünen partilere karşı diğer partilerin hazırladıkları reklamlarda
mesaj stratejisi olarak korku çekiciliği tekniğinin kullanıldığı görülmüştür (Balcı, 2007: 100-101).
2 Destekleme belirli bir suçlama ile ilgili değildir. Suçlamaları dengelemek için suçlayanların pozitif durumlarına vurgu
yapmaktır (Zhang ve Benoit, 2004: 165). 3Korku çekiciliği tekniği duygusal ve rasyonel ikna temelli bir mesaj tekniği olarak (Kalender, 2005: 126; Özkan, 2004:
167 ) önce önemli bir sorunun ya da tehdidin gündeme getirilmesi, insanlarda korku uyandırılması ve bu korku ile başa
çıkmak için öneriler sunulması yöntemidir (Balcı, 2007:100).
Siyasal Kampanya Mesaj Stratejileri Ve Seçmen Algısı: Gümüşhane Araştırması 1941
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Ancak kapı aralama4, kapı kapatma5 ve korku çekiciliği tekniklerin birlikte ele alındığı diğer bir
araştırmada, her üç tekniğe bağlı olarak elde edilen toplam ikna değeri üzerinde korku çekiciliği
tekniğinin “kapı aralama” ve “kapı kapatma” tekniğine oranla daha düşük bir etkiye sahip olduğu
sonucuna varılmıştır (Güllüpunar, 2013: 1180).
Saldırgan mesaj stratejisi, rakibin görmezden gelinmesi, klasik, saldırgan, ön saldırı ve
acımasız saldırı gibi stratejiler çerçevesinde oluşturulabilir (Faucheux, 2002: 52-55).
Rakibin görmezden gelinmesi stratejisi sürekli pozitif olmayı gerektirir. Rakibe saldırıda
bulunulmadığı gibi aynı zamanda rakibin saldırılarına da cevap verilmez. Klasik mesaj stratejisi
pozitif olarak başlar ve sebepsiz bir yere rakibe saldırmamayı gerektirir. Daha sonra rakibin
saldırılarına cevap verilir. Cevapların etkililiği ve rakibin saldırısına bağlı olarak kıyaslamalı ve
negatif olunması gerekebilir. Son aşamada yine pozitif olmak gerekir. Saldırgan strateji başlangıçta
pozitif olmayı ancak rakip saldırganlık göstermeden önce negatif olmayı gerektirir. Daha sonra
gerektiği şekilde rakibin saldırılarına cevap verilir. Ardından tek yönlü pozitif mesaj, çift yönlü
pozitif mesaj ve negatif/karşılaştırmalı mesajlar verilebilir. Yani rakip saldırmadan saldırgan
olunmakta ve daha sonra pozitif bir yönelim oluşturulmaktadır. Ön saldırı stratejisinde mesajlar
negatif ve karşılaştırmalı başlar. Daha sonra iki yönlü mesaj yöntemiyle rakibin saldırısına cevap
verilir ve pozitif olunur. Ardından hem tek yönlü pozitif mesaja hem de çift yönlü pozitif masaja ve
negatif/karşılaştırmalı mesaja doğru bir yönelim söz konusudur. Acımasız saldırganlık stratejisinde
ise başlangıç negatiftir. Negatif ve karşılaştırmalı olunmaya devam edilir. Devamında başlangıçtan
sonraki çeşitli zamanlarda ortaya çıkan olumlu durumlar sırasında iki yönlülük başlatılır. Daha
sonra mesajda iki yönlü pozitifliğe, negatif ve karşılaştırmalı olunmaya doğru gidilir. Burada aday
ön saldırı stratejisinde olduğu gibi önce rakibini zayıflatmakta daha sonra kendi adaylığını
konumlandırmaktadır.
Saldırgan mesaj stratejilerinin ilerleme sürecinde mesajın tek ya da çift yönlülüğünden
bahsedilmektedir. Bir mesajın tek ya da çift yönlülüğü bir fikrin ya da markanın olumlu ya da hem
olumlu hem de olumsuz yönlerine değinilmesi ile ilgili bir durumdur. Buna göre mesajda karşıt
görüş ya da rakiplere dair herhangi bir unsur yer almıyorsa ve sadece savunulan fikrin olumlu
yanlarından bahsediliyorsa tek yönlü; içeriğinde karşıt görüş ve rakiplere dair görüşler yer alıyor ve
hem olumlu hem de olumsuz yönlerden bahsediliyorsa iki yönlü bir iletişimden söz edilebilir
(Elden ve Bakır, 2010: 40).İki yönlü iletişimde karşıt görüşlerçürütülür ve asıl verilmek istenen
İkna edici bir mesajdaki savın iki yanlı sunulmasının çoğunlukla tek yanlı sunulmasından
daha etkili olduğu bilinir. Özellikle alıcıların çoğunun, verici için tanıdık kişilerden olduğu bir
gruba seslenirken ya da kısa sürede inandırma amaçlandığında mesajın tek yanlı sunumu yeterlidir.
Ancak alıcının ön yargılı olduğu bir konuda ya da alıcının iddianın alternatifini başkasından duyma
olasılığı olduğunda, iki yanlı sunum daha uygundur (İnceoğlu, 2000: 145-146). Bununla birlikte
yüksek derecede eğitilmiş izleyicileri değiştirmek için bir araç olarak ve sonraki karşı
propagandaya koruyucu olarak, iki yanlı sunuş tek yanlıdan daha etkilidir. Tek yanlı sunuş ise az
eğitilmiş kişileri değiştirmede ve genel destekleme aracı olarak kullanmada daha çok etkilidir
(Erdoğan- Alemdar, 1990: 83).
Rakip adayın eksiklikleri seçim kampanyası mesajlarının belirlenmesinde yaygın olarak
başvurulan bir yöntemdir. Ancak adayın rakip adayın eksikliklerinden kaynaklanan bir üstünlüğü
4 Birinden büyük bir isteği gerçekleştirmesi düşünüldüğünde, önce küçük bir istekte bulunularak daha büyük isteğin talep
edileceği ikinci aşama için o bireyin daha ikna edilebilir hale getirilmesi esasına dayanır (Hogg ve Vaughan, 2011: 242). 5 Bireyden zor bir görevi yerine getirmesi istenir ve genellikle bu istek birey tarafından reddedilir. Daha sonra daha
yumuşatılmış ikinci bir istek ile devam edilir. Bu ikinci istek, yapılması beklenen asıl istektir (Goldman ve Creason,
1981: 229).
1942 Hasan GÜLLÜPUNAR
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
söz konusu olmadığında aday sadece kendi artılarına dayalı bir mesaj stratejisi belirleyebilir
(Devran, 2004: 125). Diğer bir ifade ile adayın konumlandırma stratejisinde masajlar, adayın
kişisel üstünlük ve zayıflıklarına, ideolojik ve siyasal farklılıklarına, değişim gibi büyük fikirleri
içeren konumuna göre temellendirilebilir (Faucheux, 2002: 49).
Mesajlar seçim konusunu geride bırakarak adayın niteliğini ön palana çıkartabilir
(Faucheux, 2002: 50). Dolayısıyla kampanya mesajları adaylar arasındaki benzerliklerden ziyade
aralarındaki farklılıklara odaklanabilir (Faucheux, 2002: 66). Ancak burada adayın iktidarda ya da
muhalefette olması gibi durumların göz önünde bulundurulması gerekir. Birçok nedene bağlı olarak
mevcut iktidarda olan ve muhalif aday arasında mesaj stratejileri bakımından farklılıklar
olabilmektedir. 1990 ABD Kongre seçimlerinde iktidardaki adayların kişisel niteliklerine, rakip
adayların ise muhalif karakteristiklere vurgu yaptıkları görülmüştür (Weaver-Lariscy ve Tinkham,
1996: 65).
3. Araştırma Soruları
Başarılı bir seçim kampanyasında kampanya temasının ve buna bağlı olarak mesaj
stratejilerinin oluşturulması gerekmektedir. Hangi seçmene hangi mesajların iletileceği ve bu
mesajların nasıl bir içerik ve tonla tasarlanacağı konusunda kampanya planları oluşturulmalıdır. Bu
planlar içerisinde kampanya mesaj stratejisi net olarak tanımlanmalıdır. Bu süreçte hangi mesaj
stratejisinin ya da mesaj stratejilerinin diğerlerine göre daha etkin olduğu, mevcut seçmenler
tarafından daha fazla kabul gördüğü şeklinde bulgulara ihtiyaç duyulmaktadır. Diğer bir anlatımla
hangi mesajların seçmenler tarafından desteklendiği ya da olumsuz karşılandığı konusunda
tespitlerin ortaya konması siyasal iletişim çalışmaları açısından önem taşımaktadır. Bubakımdan
çalışmanın araştırma soruları şu şekilde belirlenmiştir:
Mesaj stratejileri hangi faktörlerle sınıflandırılabilir?
Mesaj stratejilerinin seçmenler tarafından desteklenme düzeyleri nedir?
Mesaj stratejileri ile ilgili belirlenen faktörler arasındaki ilişki nedir?
Mesaj stratejileri ile ilgili toplam değer üzerinde en etkin faktör nedir?
Mesaj stratejileri ve sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişki nedir?
Mesaj stratejileri ve siyasal değişkenler arasındaki ilişki nedir?
4. Yöntem
Veri setinin küçültülmesi ve daha kolay açıklanabilir hale getirilmesi amacıyla (Akgül ve
Çevik: 2003: 417) gerçekleştirilen faktör analizi aynı yapıyı ya da niteliği ölçen değişkenleri aynı
grupta toplayarak ölçümü daha az sayıda faktör ile açıklayan istatistiki bir tekniktir (Büyüköztürk,
2009: 123).
Genel olarak keşfedici (açıklayıcı) ve doğrulayıcı olmak üzere iki tür faktör analizi
bulunmaktadır (Alpar, 2012: 497). Doğrulayıcı faktör analizi değişkenler arasındaki ilişkiye dair
daha önce saptanan bir hipotezin ya da kuramın test edilmesidir. Keşfedici faktör analizi ise
değişkenler arasındaki ilişkilerden hareketle faktör bulmaya dönük bir işlemdir (Büyüköztürk,
2009: 123).
Yapılan literatür taramasında çalışma kapsamı ile ilgili olarak daha önceden kullanılmış bir
ölçeğe rastlanılmamıştır. Bu bakımdan çalışmanın teorik bölümünde ele alının mesaj stratejileri
bağlamında bir ölçek geliştirilmiş ve keşfedici faktör analizi uygulanmıştır.
Siyasal Kampanya Mesaj Stratejileri Ve Seçmen Algısı: Gümüşhane Araştırması 1943
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
4.1. Araştırmanın Uygulanması ve Örneklem
Araştırmayerel seçim kampanyalarında uygulanan mesaj stratejileri ile ilgili seçmen
algısının tespitine dönük olarak yapılmıştır. Çalışmada basit rastlantısal örneklem yöntemi ile yüz-
yüze görüşmeye dayalı anket tekniği kullanılmıştır. Uygulama aşamasında Gümüşhane Üniversitesi
İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü 4. Sınıf siyasal kampanyalar dersi öğrencileri
anketör olarak görev almışlardır. Çalışma 2012 yılı Kasım ve Aralık aylarında gerçekleştirilmiş ve
toplam 747 kişi ile görüşülmüştür.
4.2. Veri Toplama Araçları
Yapılan literatür taramasında seçmenlerin mesaj stratejileri ile ilgili algılarının tespitine
dönük bir ölçek bulunamamıştır. Bu nedenle çalışmanın teorik bölümünde ele alınan rasyonel,
duygusal, saldırgan ve adayın üstünlüklerinin öne çıkarılması şeklinde ifade edilebilecek mesaj
stratejileri bağlamında bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçekte yer alan yargıların belirlenmesinde Devran
(2004), Faucheux (2002), Kalender (2005) ve Balcı (2007) gibi yazarların çalışmalarından
yararlanılmıştır.
Ölçek iki bölümden ve toplam 37 sorudan oluşmaktadır. Birinci bölüm seçmenlerin mesaj
stratejileri ile ilgili algılarını ölçmek amacıyla belirlenen 28 yargıdan oluşmaktadır. İkinci bölüm
ise seçmenlerin siyasal karar durumları ve sosyo-demografik değişken sorularından oluşmaktadır.
Çalışmada bu yargılarla ilgili olarak “kesinlikle katılmıyorum” (1), “katılmıyorum” (2),
“kararsızım” (3), “katılıyorum” (4) ve “kesinlikle katılıyorum” aralıklarında cevaplar elde
edilmiştir.
4.3. Verilerin Analizi ve Kullanılan Testler
Araştırmada elde edilen veriler SPSS 15.0 programı ile analiz edilmiştir. Çalışmada faktör
analizi uygulanmıştır. Araştırmaya katılanların mesaj stratejileri ile ilgili yargılar ve faktörler
hakkındaki düşüncelerinin tespiti amacıyla betimleyici istatistik teknikleri kullanılmıştır. Ayrıca
ölçekte yer alan yargılarıngenel ortalamasından elde edilen toplam değer üzerinde, mesaj
stratejilerinin etkisinin tespiti amacıyla regresyon analizi yapılmıştır. Faktörler arasında korelasyon
analizi gerçekleştirilmiştir. Mesaj stratejileri bağlamında elde edilen veriler ile sosyo-demografik
ve siyasal karar durumu değişkenlerinin karşılaştırılmasında ise Bağımsız Örneklem T-
testi(IndependentSamples T-test) ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yöntemleri
kullanılmıştır.
Değerlendirme aşamasında mesaj stratejileri ile ilgili bazı yargılarının denekler tarafından
cevaplanmadığı görülmüştür. Bu nedenle cevaplanmayan yargılar “0” olarak kodlanmış ve analiz
sürecinde devre dışı bırakılmıştır.
5. Araştırmaya Katılanlarla İlgili İstatistiki Bilgiler
Toplam 747 kişinin katılımı ile gerçekleştirilen araştırmada kadınların oranı yüzde 37
olarak gerçekleşirken; erkeklerin katılım oranı yüzde 63’tür. 18-24 yaş aralığı yüzde 27, 25-30 yaş
aralığı yüzde 26, 31-40 yaş aralığı yüzde 26, 41-50 yaş aralığı yüzde 14 ve 51-82 yaş aralığı ise
yüzde 6 olarak gerçekleşmiştir. Araştırmaya katılanların yüzde 9’u ilköğretim; yüzde 31’i
ortaöğretim, yüzde 55’i üniversite ve yüzde 3.6’sı lisansüstü eğitim düzeyine sahiptir.
Araştırmaya katılanların gelir dağılımları ele alındığında400 TL’ye kadar gelire sahip
olanlar yüzde 6, 401-1000 TL yüzde 25, 1001-2000 TL yüzde 27, 2001 – 3000 TL yüzde 12 ve
3001 – 25000 TL yüzde 4 olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca araştırmaya katılanların yüzde 26’sı bu
soruya cevap vermemiştir. Meslek grupları ise: memur yüzde 18, emekli yüzde 14, işçi yüzde 21,
esnaf yüzde 12, öğrenci yüzde 17, ev hanımı yüzde 7, İşsiz yüzde 5 ve diğer meslek grupları yüzde
6’dır.
1944 Hasan GÜLLÜPUNAR
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Araştırmaya katılanların memleketlerine bakıldığında; Gümüşhane il merkezi yüzde 56,
ilçeleryüzde 14 ve yabancılar yüzde 30’dur. Bu dağılım yerli ve yabancı olarak sınıflandırıldığında
araştırmaya katılanların yüzde 70’i yerli, yüzde 30’u yabancıdır. 2011 Milletvekili Genel
Seçimlerinde oy verme durumları bakımından araştırmaya katılanların yüzde 46.5’i iktidar
partisine (Ak Parti), yüzde 53.5’i ise muhalefet partilerine (MHP, CHP, SP vb.) oy vermiştir.
Ayrıca “bugün bir seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz” şeklindeki bir soruda araştırmaya
katılanların yüzde 91’inin kararlı, yüzde 9’unun ise kararsız olduğu görülmüştür.
6. Mesaj Stratejileri Faktör Analizi
Seçim kampanyalarında uygulanacak mesaj stratejileri geliştirilen ve yirmi sekiz yargının
bulunduğu bir ölçek kullanılarak ele alınmıştır. Yapılan keşfedici faktör analizinde yirmi üç
yargının dört ayrı faktöre ayrılabileceği görülmüştür. Faktöre tabi tutulan ana grup ile faktörler
arasında anlamlı (p=.000) bir fark bulunmaktadır. Faktörlerin Kaiser-Meyer-Olkin (KMO)
örneklem yeterliliği ölçütü 0.850 olarak gerçekleşmiştir (Tablo 2). Bu değer “çok iyi” olarak
yorumlanmaktadır (Kalaycı, 2006: 322).
Tablo 1: Faktör Analizi Sonuçları
MADDELER A.O S.S F.
Yükü
DUYGUSAL MESAJ STRATEJİSİ
Aday öncelikli olarak şehir ahlakının korunmasına dönük
hizmetler sunmalıdır 4.138 0.963 .836
Aday öncelikli olarak milli ve manevi değerlerimizin
korunması için proje üretmelidir 4.240 0.930 .804
Aday öncelikli olarak gençliğimizin ahlaki bir şekilde
yetişmesi için çalışmalıdır. 4.189 0.935 .792
Aday öncelikli olarak dini değerlerimizi savunmalıdır 3.779 1.238 .709
Aday öncelikli olarak sosyal değerlerimizi savunmalıdır 4.171 0.890 .671
Aday öncelikli olarak gelenek ve göreneklerimizi
savunmalıdır 3.889 1.067 .669
SALDIRGAN MESAJ STRATEJİSİ
Aday rakip adayın özel hayatı ile ilgili konuları gündeme
getirebilir 1.666 0.974 .730
Aday rakip adayın ailesi ile ilgili konuları gündeme
getirebilir 1.649 0.985 .725
Aday rakip adayı eleştirerek siyaset yapmalı 2.507 1.262 .712
Aday söylemlerini rakip adayın eksikliklerini gündeme
getirerek oluşturmalı 2.449 1.266 .702
Aday rakip adayı kötüleyen bir propaganda yapmalıdır 1.933 1.152 .655
Adaylar rakip adayın iş hayatı ile ilgili konuları gündeme
getirebilir 2.292 1.298 .612
Aday rakip adayın eksikliklerini ortaya çıkarmalıdır 3.014 1.357 .604
ADAYI ÖNCELEME STRATEJİSİ
Aday seçim kampanyasında kendi başarılarını
anlatmalıdır 3.957 1.002 .802
Aday seçim kampanyasında kendi yeteneklerini
anlatmalıdır 3.808 1.144 .763
Aday seçim kampanyasında kendi projelerini anlatmalıdır 4.310 0.800 .736
Aday seçim kampanyasında kendi yapacaklarını gündeme
getirmelidir 3.360 0.743 .726
Aday rakip adayı kötülemek yerine kendi üstünlüklerini
anlatmalıdır 4.066 1.116 .660
Siyasal Kampanya Mesaj Stratejileri Ve Seçmen Algısı: Gümüşhane Araştırması 1945
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
RASYONEL MESAJ STRATEJİSİ
Aday öncelikli olarak şehrin ticaretini geliştirmeye
çalışmalıdır 4.242 0.887 .796
Aday öncelikli olarak şehirdeki sanayinin gelişmesini
hedeflemelidir 4.217 0.879 .784
Aday öncelikli olarak ekonomik konuları gündemde
tutmalıdır 3.917 1.050 .671
Aday öncelikli olarak belediyecilik hizmetleri üzerine
kampanya yürütmelidir 4.149 0.916 .643
Aday öncelikli olarak şehirle ilgili hizmetleri gündemde
tutmalıdır 4.350 0.739 568
Tablo 2: Faktörler ve Güvenilirlik Değerleri
Faktörler Özdeğer (Eigenvalues) Varyans C. Alpha
Duygusal Mesaj Stratejisi 3.700 16.086 .867
Saldırgan Mesaj Stratejisi 3.313 14.403 .799
Adayı Önceleme Stratejisi 3.182 13.385 .823
Rasyonel Mesaj Stratejisi 2.892 12.575 .804
Total 56.900 .804
KMO Measure of SamplingAdequacy:.850
Bartlett’s Test of Sphericity : X2= 7015.745; df : 253; p= .000
Toplam varyansın yüzde 56.9’unun açıklandığı araştırmada genel güvenilirlik 0.804 (α)
olarak gerçekleşmiştir (Tablo 2). Bu değer ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğunu
göstermektedir (Kayış, 2006: 405). Ayrıca yargılara ait en yüksek faktör yükü (.836) “aday
öncelikli olarak şehir ahlakının korunmasına dönük hizmetler sunmalıdır” yargısında
gerçekleşirken; en düşük faktör yükü (.568) “aday öncelikli olarak şehirle ilgili hizmetleri
gündemde tutmalıdır” yargısında gerçekleşmiştir.
Seçim kampanyası mesaj stratejisi olarak manevi değerleri öne çıkaran altı yargı, birinci
faktörü oluşturmaktadır. Bu faktör çalışmada “duygusal mesaj strateji” olarak tanımlanmıştır.
Toplam varyansın yüzde 16’sının açıklandığı duygusal mesaj stratejisinin öz değeri 3.7’dir. Yüksek
düzeyde güvenilir (α=.867) olan duygusal mesaj stratejisinde, 4.138 ortalaması ile “aday öncelikli
olarak şehir ahlakının korunmasına dönük hizmetler sunmalıdır” yargısı en yüksek faktör yüküne
(.836) sahiptir. En düşük faktör yükü (.669) ise “aday öncelikli olarak gelenek ve göreneklerimizi
savunmalıdır” yargısında gerçekleşmiş ve bu yargının aritmetik ortalaması 3.889’dur (Tablo 1-2).
Çalışmada ikinci faktör “saldırgan mesaj strateji” olarak tanımlanmıştır. Bu faktör seçim
kampanyasında rakip adayı kötüleyen mesaj içeriklerinin yer aldığı yedi yargıdan oluşmaktadır.
Toplam varyansın yüzde 14. 403’ünün açıklandığı saldırgan mesaj stratejisindeözdeğer3.3 ve
faktör güvenilirliği α=.799’dur. “Aday rakip adayın özel hayatı ile ilgili konuları gündeme
getirebilir” yargısı 1.666 ortalaması ile en yüksek faktör yüküne (.730) sahiptir. En düşük faktör
yükü (.604) ise “aday rakip adayın eksikliklerini ortaya çıkarmalıdır” yargısında gerçekleşmiştir.
Bu yargının ortalaması 3.014’tür (Tablo 1-2).
Adayın üstünlüklerinin anlatımına odaklanan yargıların yer aldığı üçüncü faktör “adayı
önceleme stratejisi” olarak belirlenmiştir. Toplam varyansın yüzde 13.385’inin açıklandığı üçüncü
faktörün öz değeri 3.182, güvenilirliği ise α=.823’tür. En yüksek faktör yükü (.802) “aday seçim
kampanyalarında kendi başarılarını anlatmalıdır” yargısında gerçekleşmiştir. Bu yargıya ait
ortalama 3.957’dir. Ayrıca ortalaması 4.066 olan “aday rakip adayı kötülemek yerine kendi
üstünlüklerini anlatmalıdır” yargısı en düşük faktör yüküne (.660) sahiptir (Tablo 1-2).
1946 Hasan GÜLLÜPUNAR
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Çalışmanın dördüncü faktörü hizmetlere odaklanan beş yargıdan oluşmaktadır. Bu nedenle
bu faktör “rasyonel mesaj stratejisi” olarak tanımlanmıştır. Toplam varyansın yüzde 12.75’inin
açıklandığı rasyonel mesaj stratejisi oldukça güvenilir bir değere (α=.804) sahiptir. Faktörün
özdeğeri 2.892’dir. “Aday öncelikli olarak şehrin ticaretini geliştirmeye çalışmalıdır” yargısı en
yüksek faktör yüküne (.796) ve 4.242 ortalamasına sahiptir. Bununla birlikte en düşük faktör yükü
(.568) “aday öncelikli olarak şehirle ilgili hizmetleri gündemde tutmalıdır” yargısında
gerçekleşmiştir. Bu yargının ortalaması 4.350’dir (Tablo 1-2).
Tablo 3. Genel Ortalama ve Faktör Ortalamaları N En Düşük En Yüksek Ortalama S.Sapma