SỬ DỤNG TRÒ CHƠI DÂN GIAN NHẰM GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC MIỀN NÚI ĐÔNG BẮC

1 B GIO DC V O TO I HC THI NGUYN H TH KIM LINH S DNG TR CHI DN GIANNHM GIO DC O C CHO HC SINHTIU HC MIN NI NG BC Chuyn ngnh: L lun v lch s gio dc M s: 62.14.01.01 LUN N TIN S GIO DC HC Ngi hng dn khoa hc: 1. GS.TSKH. Nguyn Vn H 2. PGS.TS. Phm Vit Vng THI NGUYN - 2012 S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn i LI CAM OAN Ti xin cam oan rng, y l cng trnh nghin cu ca ring ti. Tt c ccngunsliuvktqunghincutronglunnnyltrungthcvcha c s dng bo v mt hc v no. Cc thng tin trch dn trong lun n u c ch r ngun gc. Tc gi lun n H Th Kim Linh S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn ii MC LC Li cam oan ...................................................................................................................................... i Mc lc .......................................................................................................................................... ii Danh mc cc k hiu, cc ch vit tt ............................................................................................ v DAnh mc cc bng ........................................................................................................................ vi Danh mc biu ........................................................................................................................... vii M U........................................................................................................................................... 1 1. L do chn ti ................................................................................................. 1 2. Mc ch nghin cu ........................................................................................... 2 3. Khch th v i tng nghin cu ..................................................................... 3 4. Gi thuyt khoa hc ............................................................................................. 3 5. Nhim v nghin cu .......................................................................................... 3 6. Phm vi nghin cu ............................................................................................. 3 7. Phng php nghin cu ..................................................................................... 3 7.1. Nhm cc phng php nghin cu l thuyt ....................................................... 3 7.2. Nhm cc phng php nghin cu thc tin ....................................................... 4 7.3. Nhm cc phng php thng k ton hc ........................................................... 4 8. Nhng lun im cn bo v ............................................................................... 5 9. ng gp mi ca lun n ................................................................................... 5 9.1. V l lun .............................................................................................................. 5 9.2. V thc tin ........................................................................................................... 5 10. Cu trc ca lun n .......................................................................................... 5 Chng 1: C S L LUN CA S DNG TR CHI DN GIAN NHM GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC ......................................... 6 1.1. Tng quan nghin cu ...................................................................................... 6 1.1.1. Nhng nghin cu v tr chi trong gio dc hc sinh ..................................... 6 1.1.2. Nghin cu v tr chi dn gian trong gio dc hc sinh ................................ 11 1.2. Nhng vn c bn ca gio dc o c cho hc sinh tiu hc ................ 14 1.2.1. Khi nim o c, Gio dc o c ............................................................. 14 1.2.2. c im ca hc sinh tiu hc ........................................................................ 16 S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn iii 1.2.3. Qu trnh gio dc o c cho hc sinh tiu hc ........................................... 18 1.2.4. Cc con ng gio dc o c cho HSTH ................................................... 21 1.3. S dng tr chi dn gian nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc ..... 22 1.3.1. Khi qut v TCDG .......................................................................................... 22 1.3.2. C s s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH .......................... 28 1.3.3. S dng TCDG nh l phng php gio dc o c cho hc sinh tiu hc ..... 37 1.3.4. Hnh thc s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH ........................ 38 Tiu kt chng 1 .................................................................................................. 40 Chng 2: THC TRNG S DNG TR CHI DN GIAN NHM GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC MIN NI NG BC ..... 41 2.1. Khi qut v kho st thc trng .................................................................... 41 2.1.1. Khi qut v khch th kho st ....................................................................... 41 2.1.2. Mc tiu kho st ............................................................................................. 42 2.1.3. Phng php kho st ...................................................................................... 42 2.1.4. i tng kho st ........................................................................................... 42 2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc .......... 43 2.2.1. Thc trng nhn thc v s dng TCDG nhm GD cho HSTH................. 43 2.2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH ...................................... 49 2.3. nh gi chung thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc ......................................................................................... 61 2.3.1. u im v kt qu chnh ................................................................................. 61 2.3.2. Nguyn nhn v hn ch .................................................................................. 62 Tiu kt chng 2 .................................................................................................. 63 Chng 3 : BIN PHP S DNG TR CHI DN GIAN NHM GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC MIN NI NG BC ................. 65 3.1. Nguyn tc xy dng bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH ......... 65 3.1.1. Nguyn tc m bo tnh thc tin ................................................................... 65 3.1.2. Nguyn tc m bo tnh k tha ..................................................................... 65 3.1.3. Nguyn tc m bo s pht trin .................................................................... 66 3.1.4. m bo s ph hp i tng gio dc ......................................................... 66 3.2. Bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc ..... 67 S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn iv 3.2.1. Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung GD cho HSTH ................ 67 3.2.2. Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH ........................ 73 3.2.3. Thit k hot ng s dng TCDG nhm GD cho HSTH .......................... 76 3.2.4.imihnhthctchcHGDNGLLtrngtiuhctheohngs dng TCDG nhm GD cho HS ................................................................ 82 3.2.5. m bo cc iu kin h tr s dng TCDG nhm GD cho HSTH......... 84 3.3. Mi quan h gia cc bin php ..................................................................... 87 3.4. nh gi tnh kh thi ca cc bin php s dng tr chi dn gian nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc ......................................................... 88 3.4.1. Mc ch, i tng, phng php nh gi .................................................... 88 3.4.2. Kt qu thm d cc bin php s dng tr chi dn gian nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc .............................................................................. 88 3.5. T chc thc nghim bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH ......... 89 3.5.1. Khi qut thc nghim ..................................................................................... 89 3.5.2. Phn tch kt qu thc nghim ......................................................................... 93 Tiu kt chng 3 ................................................................................................ 107 KT LUN V KHUYN NGH ............................................................................................. 109 1. Kt lun ........................................................................................................... 109 2. Khuyn ngh .................................................................................................... 109 DANH MC CNG TRNH CA TC GI ................................................... 111 TI LIU THAM KHO ........................................................................................................... 112 S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn v DANH MC CC K HIU, CC CH VIT TT CBQLGD:Cn b qun l gio dc C:i chng Gio dc :GD Gio dc o c :GD GV:Gio vin HGD:Hot ng gio dc HGDNGLL:Hot ng gio dc ngoi gi ln lp HS:Hc sinh HSTH:Hc sinh tiu hc QTGD:Qu trnh gio dc TB:Trung bnh TCDG:Tr chi dn gian TN:Thc nghim S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn vi DANH MC CC BNG Bng 2.1. nh gi ca GV v u th s dng TCDG nhm GD .............................. 43 Bng 2.2. Nhn thc mc ch s dng TCDG trong gio dc HSTH ............................ 44 Bng 2.3. nh gi s ph hp ca TCDG trong thc hin cc ch GD............. 45 Bng 2.4. Nhn thc mt s ni dung GD thch hp qua s dng TCDG ................ 46 Bng 2.5. Nhn thc v hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH ................ 47 Bng 2.6. nh gi v s ph hp ca TCDG trong thc hin ch im gio dc ............. 48 Bng 2.7. H thng TCDG c s dng trong trng tiu hc ....................................... 49 Bng 2.8. Thc trng ni dung GD cho HSTH qua s dng TCDG .......................... 52 Bng 2.9. Hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH ......................................... 53 Bng 2.10. Phng php s dng TCDG nhm GD cho HSTH ................................. 54 Bng 2.11. Hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH trong t chc HGDNGLL .............................................................................................................. 55 Bng 2.12. Thc trng s dng TCDG theo ch im GD ................................................. 56 Bng 2.13. Hnh thc s dng TCDG theo ch im GD................................................... 57 Bng 3.1. nh gi v s cn thit ca bin php ................................................................. 88 Bng 3.2. nh gi v tnh kh thi ca bin php ................................................................. 89 Bng 3.3. Nhn thc ca HS v s dng TCDG trc v sau thc nghim ln 1 .......... 93 Bng 3.4. Nhn thc ca HS v mt s biu hin o c trc v sau TN ln 1 ......... 94 Bng 3.5. Thi ca HS i vi nhng biu hin o c trc v sau TN ln 1 ...... 95 Bng 3.6. Mt s biu hin hnh vi o c ca HS trc v sau TN ln 1 ................... 96 Bng 3.7. Nhng tham s c trng lp C v TN trc TN ........................................ 97 Bng 3.8. Nhn thc ca HS v ngha ca TCDG sau TN ln 2 .................................... 99 Bng 3.9. Nhn thc ca HS v biu hin chun mc o c sau TN ln 2 ............... 101 Bng 3.10. Thi ca HS sau TN ln 2 .............................................................................. 102 Bng 3.11. Hnh vi o c ca HS sau TN ln 2 .............................................................. 103 Bng 3.12. Nhng tham s c trng lp C v lp TN sau hai ln thc nghim ..... 103 Bng 3.13. nh gi ca HS i vi hot ng TCDG ..................................................... 105 Bng 3.14. Hng th ca HS khi tham gia hot ng thc nghim ................................ 106 S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn vii DANH MC BIU Biu 3.1. Tng quan nhn thc, thi , hnh vi sau thc nghim 1 ........................ 99 Biu 3.2. Tng quan nhn thc sau thc nghim ln 1 .............................................. 100 Biu 3.3. Tng quan nhn thc sau thc nghim ln 2 .............................................. 100 Biu 3.4. Tng quan nhn thc, thi , hnh vi sau thc nghim ln 2 ............... 104 S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 1 M U 1. L do chn ti Tiuhclcphcutincahthnggiodcphthng,cmctiu ...hnh thnh nhng c s ban u cho s pht trin ng n v lu di v o c, tr tu,thcht,thmmvccknngcbnhcsinhtiptchctrunghcc s[8], trong , o c l mt phm cht quan trng c xp v tr hng u.Giodcocchohcsinhlqutrnhchuynhatchcc,tgic nhng chunmc x hi thnh nhn thc, thi , hnh vi thi quen, gip cc em tr thnh nhng ngi cng dn mu mc, ngi lao ng sng to nhm p ng nhng yu cu pht trin ca x hi v thi i. Mi cng dn u c o c tt, x hi t n trnh vn minh, l mt x hi l tng. Giodcocchohcsinhlmtqutrnhludi,phctp,dinra hngngy,khitremthamgiavoccmiquanhtronggianh,trongnh trng v ngoi x hi vi cc tnh hung khc nhau.Nhnthcctmquantrngcavicgiodcocchohcsinh, trong nhng nm qua, cc trng ph thng c bit quan tm n vic i mi nidung,phngphpgiodcoc,vinhiuhnhthcadng,thngqua qu trnh dy hc, t chc cc hot ng vui chi, sinh hot tp th... Vilatuihcsinhtiuhc,vuichilmthotnghpdn,thuht ng o hc sinh tham gia, qua vui chi cc em pht trin ton din v th cht, tr tu, thm m, k nng giao tip, hnh thnh cc phm cht o c x hi. Cc loi tr chi, c bit l tr chi dn gian (TCDG) c ngha rt ln trong vic gio dc o c v cc gi tr truyn thng vn ha dn tc. Hin nay trong nh trng, mt b phn khng nh hc sinh c nhng biu hin lch lc trong nhn thc, thi v hnh vi o c trong cuc sng, giao tip vhctphngngy,lnhngthchthcivicngtcgiodcoc, nh hng gi tr cho th h tr hng ti tng lai.C nhiu nguyn nhn ca nhng lch lc v o c, trong c nhng tc ng t x hi, nng lc tip nhn v x l thng tin t mi trng ca hc sinh cn yu v c nguyn nhn t s nh hng gio dc ca nh trng...S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 2 Cng vi qu trnh hi nhp quc t, c s du nhp vn ha t nc ngoi, toramtnhmgitrmangtnhthii,khclsovinhnggitrtruyn thng dn tc. Cng vi pht trin mnh m ca cng ngh thng tin xut hin ca mt s loi hnh tr chi hin i, lm tha mn nhu cu vui chi gii tr ca gii tr, ng thi thc hin chc nng pht trin nhn thc, pht trin tr tu cho hc sinh.Tuynhin,trongsnhngtrchingoinhp,trchiint,ckhngt nhng tr chi gy nh hng khng tt n s pht trin tm l, thc ca hc sinh, trong c hc sinh tiu hc, dn ti nhng h ly khng nh ti qu trnh rn luyn, tu dng o c, ni tip truyn thng vn ha dn tc. Nhng tr chi ny angdndnlnt,khinchotrchidngiantrnnmnhttrongxhihin i. Ngay c hc sinh khu vc nng thn, min ni cng b nh hng, mt s hc sinhnghin tr chi in t dnn trnhc, chi bi lu lng,thmch sa vot nn x hi,Mt yu cu cp thit c t ra l nh trng phi trang b cho hc sinh k nngsng,knnghctpvrnluynhnhviocchophhpvitruyn thngvnhadntcccemkhngbcuntheomtcchvthctrc nhng tc ng a chiu, a knh ca dng chy thi i.Trc thc trng gia tng ng k cc tr chi in t, game online, nghin cu tr chi dn gian thu ht s quan tm ca nhiu nh khoa hc thuc cc lnh vc: Tm l hc, Vn ha hc, Gio dc hc, nhm s dng chng vo vic gio dc o c cho hc sinh v pht huy cc gi tr vn ha dn tc trong iu kin x hi hin nay.T nhng l do trn, chng ti chn: S dng tr chi dn gian nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc min ni ng Bc lm ti lun n. 2. Mc ch nghin cu Trn c s h thng ha cc ti liu l thuyt v s dngTCDG v kho st thc trng s dng TCDG nhm GD cho hc sinh tiu hc, lun n c mc ch xydngccbinphpsdngTCDGnhmGDchohcsinhtiuhcmin ni ng Bc.S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 3 3. Khch th v i tng nghin cu 3.1. Khch th nghin cu Qu trnh gio dc o c cho hc sinh tiu hc. 3.2. itng nghin cu Bin php s dng TCDG nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc min ni ng Bc. 4. Gi thuyt khoa hcNuxydngchthngbinphpsdngtrchidngianphhp vi c im ca hc sinh th s nng cao c cht lng v hiu qu gio dc o c cho hc sinh tiu hc min ni ng Bc. 5. Nhim v nghin cu 5.1. Nghin cu c s l lun ca vn s dng TCDG nhm GD cho HSTH. 5.2. Nghin cu thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc. 5.3. XydnghthngbinphpsdngTCDGnhmGDchoHSTH min ni ng Bc.5.4. T chc thc nghim kim chng tnh kh thi, tnh hiu qu ca bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH.6. Phm vi nghin cu LunntptrungnghincubinphpsdngTCDGnhmGDcho HSTH trn c s tip cn chng trnh GD tiu hc thng qua t chc hot ng dy hc v HGD trng tiu hc. Lun n nghin cu trn GV tiu hc v hc sinh lp 4, lp 5 thuc tnh Thi Nguyn, Cao Bng, Bc Kn, H Giang.7. Phng php nghin cu 7.1. Nhm cc phng php nghin cu l thuyt Phntch,sosnh,hthngho,khiquthalthuyttcccngtrnh nghin cu trong v ngoi nc c lin quan n ti lun n.S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 4 7.2. Nhm cc phng php nghin cu thc tin 7.2.1. Phng php iu tra bng bng bng hiSdngbnghiivigiovinvHStmhiuthctrngsdng TCDG nhm GD cho HSTH.7.2.2. Phng php quan stQuan st, ghi chp, nhn xt, nh gi qu trnh s dng TCDG nhm gio dc o c cho HS. 7.2.3. Phng php m thoi m thoi vi GV tm hiu v nhn thc, thi ca gio vin i vic t chc v s dng TCDG nhm GD cho HSTH. m thoi vi HSTH tm hiu nhng biu hin o c, hng th ca cc em i vi cc ni dung GD qua s dng TCDG. 7.2.4. Phng php ly kin chuyn gia Thu thp, phn tch kin ca cc chuyn gia, cn b qun l bc tiu hc c kinh nghim; tham kho kin ca mt s nh khoa hc nghin cu trong lnh vc gio dc tiu hc v nhng vn lun n quan tm. Kho nghim kin chuyn gia i vi cc bin php do lun n xy dng. 7.2.5. Phng php nghin cu sn phm hot ng Nghincuchngtrnh,khochtchchotnggiodctrongtrng tiu hc (ch yu l k hoch t chc HGDNGLL), k hoch s dng TCDG.7.2.6. Phng php thc nghim s phm ThcnghimbinphpsdngTCDGnhmGDchoHSTHnhmkhng nh tnh hiu qu ca bin php gio dc do lun n xy dng.7.3. Nhm cc phng php thng k ton hc Cc phng php thng k ton hc c s dng phn tch nh lng v nh tnh kt qu nghin cu: - X l nh lng: Phn tch, nh gi kt qu nghin cu v mt nh lng nh cc t l %, cc tham s c trng ca HSTH v nhn thc, thi v hnh vi i vi cc chun mc o c thng qua s dng TCDG v mt s lng so snh gia nhm C v TN.- X l nh tnh: Xem xt, nh gi kt qu gio dc o c v cht lng qua s dng TCDG v so snh kt qu gia hai nhm C v TN. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 5 8. Nhng lun im cn bo v 8.1. Thi , hnh vi o c ca HSTH ch c hnh thnh thng qua hot ng v bng hot ng tri nghimcaccem,TCDG l con ng u th gip cc em HS tri nghim chun mc o c an ton, thn thin. 8.2. S dng TCDG trong trng tiu hc va l phng php, va l hnh thc GD cho hc sinh nhm thc hin mc tiu gio dc ton din trng tiu hc. 8.3. Cc bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH phi mang tnh h thng, tnh ng b, ph hp vi mc tiu GD, iu kin vng min v c im tm l hc sinh, ng thi c mi quan h thng nht bin chng vi nhau. 9. ng gp mi ca lun n 9.1. V l lun LunnxydngcslluncavnsdngTCDGnhmGD choHSTH,khngnhsdngTCDGlphngphpvhnhthcGDcho hc sinh hiu qu.9.2. V thc tin LunnnhgicthctrngsdngTCDGnhmGDchoHSTH minningBc(vnhnthc,nidung,hnhthcsdngTCDGnhm GD cho HSTH). Xy dng c 5 bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH m bo tnh khoa hc, h thng.Kt qu nghin cu ca lun n cung cp t liu cho cc trng tiu hc t chc s dng TCDG hiu qu, c bit l s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH. Lun n c th s dng lm ti liu tham kho trong dy hc mn o c, t chc HGDNGLL v t chc cc hot ng gio dc khc trng tiu hc. 10. Cu trc ca lun n Ngoi phn M u, Kt lun v Ti liu tham kho, lun n gm 3 chng: Chng 1. C s l lun ca s dng CDG nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc.Chng 2. Thc trng s dng TCDG nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc min ni ng Bc. Chng 3. Xy dng bin php s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH min ni ng Bc.S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 6 Chng 1 C S L LUN CA S DNG TR CHI DN GIANNHM GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC1.1. Tng quan nghin cu1.1.1. Nhng nghin cu v tr chi trong gio dc hc sinh Nghin cu v tr chi nc ngoi Vngungctrchi:Ngaytnhngnm1925trongkhitmhiungun gc ca ngh thut G.V. Plkhanov ch n tr chi. Khi phn tch tr chi ca nhiudntckhcnhaungchorng,tronglchsloingi,trchiphnnh hot ng lao ng ca ngi ln, cc chu trai th bt chc cha, cc chu gi th bt chc m. T nhng nhn xt , Plkhanov xem tr chi l mt si dy ni lin cc th h vi nhau, truyn t nhng kinh nghim, nhng thnh qu vn ha t th h ny sang th h khc. T tng ca G.V. Plkhanov c cc nh tm l hc NganhL.XVgtxki,A.N.Lonchiep,L.XRubinstein,.B.Encnhinphttrin y hn. H khng nh rng, tr chi c ngun gc t lao ng v chun b cho th h tr n vi lao ng, ni dung chi phn nh hin thc khch quan [92], [99].Theo .B. Encnhin lch s pht trin ca tr chi gn lin vi lch s pht trin ca x hi loi ngi v lm thay i v tr ca a tr trong h thng cc mi quan h x hi. ng cho rng, trong lch s x hi th lao ng c trc, tr chi c sau v tr chi chnh l phng tin tr em lm quen vi lao ng ca ngi ln. Trong qu trnh pht trin x hi, vui chi xut hin do nhu cu hot ng v c hnh thnh trong cuc sng, ni a tr sinh sng. Nghincuvbnchttrchi:Trongnhngnghincucamnh, K.Gross da trn s quan st hnh vi chi ca con ngi v hnh vi chi ca con vt i n nhn nh: Hnh ng chi ca con ngi v con vtl ging nhau, u th hin dng luyn tp trc thch ng trong i sng c th, ng kt lun chi thc cht l luyn tp[89],[90]. Nhng ngi theo quan im sinh vt ha tr chinhG.Spencer,K.Gross,S.Koll,J.Feudchorngtrchimangtnhbn nngnhmgiitanhngnnglngdthatrongcthgingnhnhngcon vt cn non. ng cho rng, trong tr chi nhng bn nng nghch ngm, ph phch S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 7 ca tr c p ng.Hc thuyt d thaca Spencer c nhngkha cnhmu thunvithctin.Bivthamgiavotrchikhngchcnhngchukhe mnh m c nhng chu sc khe yu. Hn th na, chi khng ch c tiu hao sc lc(dtha)mcnctcdngkhiphcsckhe.Chngthmnhiubnh vinnhingtrnthgii,trongccphngiutr,ngitabtrchi,ch chi cho tr em. Thc ra, s d tha nng lng trong c th tr ang pht trin ch toiukinthunlitrthchintrchimthi,chkhngphinguyn nhn to ra tr chi. Ccnhtmlhchinikhngphnhnyutsinhhccatrchi nhnglikhngnhrngtrchicatremmangbnchtxhi.Bnchtx hi c th hin ngun gc xut hin ca tr chi (c v phng din lch s x hilnphngdinlchsphttrincnhn),vchchi,nidungchiv hnh thc biu hin. Trong lch s mi dn tc u c mt kho tr chi c chn lc, tch ly v truyn t th h ny sang th h khc. Trong tr emmtmt c gii tr, mt khclichiuthmthgiixungquanhvhonthinnhngkhnngca mnh, cng vi vic lm quen vi phng thc hot ng ca ngi ln. Mi giai onxhiucnhhngnnidungcatrchibngconngtpht hoc t gic. Hn th na tr chi cn c s dng nh mt phng tin gio dc, phng tin truyn t nhng kinh nghim t cc th h ni tip nhau. Bnchtxhicahotngchicngcbiuhinbiiukinm mi x hi to ra cho tr chi, nhng khng phi x hi no cng to ra c nhng iu kin .Trongmt s giai on pht trin ca x hi, tr em thamgia rt sm vo cng vic nng nhc, lm tc mt tui th v ngi bn ng hnh- l tr chi ca tr em. Nhvy, cc trchica tr emmithii umangtrongmnh du n su sc v s pht trin ca x hi. Khng nh bn cht x hi tr chi tr em cng l khng nh tc ng tch cc ca ngi ln i vi tr chi tr em. Trong khi cn tr em chi mt cch t nhin, ch ng, ngi ln cng cn hng dn tr em chi mt cch c mc ch, c k hoch nhm nng cao hiu qu gio dc ca vui chi.S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 8 Nghin cu mi quan h gia tr chi, hot ng vui chi ca tr v hot ng lao ng c cc tc gi .B.Encnhin, A.V.apagiogiet, A.N.Leonchiep, L.X.Vgtxki vcccngs.Nhngnghincucacctcgichothy:hotngchi khng ny sinh mt cch t pht m do nhng nh hng c thc hoc khng c thc t pha ngi ln hoc mi trng xung quanh tr, giao tip x hi ng vai trcbitquantrngtrongsphttrinhotngchicatr.TcgiRubin, Fein,Vandenburgcngnhauchrastnticacckhinimtmlvtr chi,phttrinmtsthngnhtxungquanhmtkhinimthichinh: ng c thit yu ca tr chi; S iu khin ca ngi chi; S quan tm n qu trnh chi hn l quan tm n kt qu chi; Yu t gi tng trong tr chi; S t do trong phc tng cc qui tc chi; S th hin c tnh thng qua hnh ng chi [93]. Trong cc nghin cu nhn chng hc v nhng yu t ni bt trong tr chi tr em da trn s tng hp ca mi quan h gia tr chi v vn ha khng nh: r rng c s lin kt gia tr chi tr em vi vai tr x hi ca ngi ln [96]. NghincuvvaitrcatrchiivisphttrincatrcA.X. Macarenco, L.X vgtxki nghin cu tr chi theo hng tp trung l gii, phn tchvaitrcahotngchi(nhtltrchimphng)khiquannimrng:chnh hot ng vui chi l iu kin thun li cho s hnh thnh v pht trin nhn cch,trongtrchilnutintrtngtngxuthin,honcnhchimang tnhtngtnglconngdntitrutngho,victhchinccquitc trongtrchiltrnghcgpphnrnluynnhngphmchtchtr,tr chi l phng tin x hi ha tr em tch cc nht [79].NghincuvsphnloitrchicatrnhctcgiJ.Piaget, S.Smilansky, M.Parten v Barbara Creaser quan tm nghin cu theo 2 hng: phn loi tr chi tr em trong i sng c th v phn loi tr chi ca tr nh da trn mi quan h x hi. Theo hng th nht, nh tml hc J.Piaget khng nh: cc loi tr chi ln lt xut hin trong i sng c th l: tr chi- hnh ng chc nng, tr chi tng trng, tr chi vi cc qui tc. Nhng nghin cu v giai on pht trin ca tr chi tip tc c S.Smilansky b sung, hin ang c s dng rngritrongmilnhvcnghincuvgiodctrtrnnhiunc.Theo hng th hai, nh tm l hc M.Parten tin hnh nhng nghin cu v phn loi S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 9 tr chi tr nh da trn bnh din ca quan h x hi. Nhng nghin cuca b c cng b trong cc tc phm Mi quan h qua li gia tr nh, (1932); Tr chi ca nhm tr tui mu gio, (1933). Kt qu nghin cu ca M.Parten ch ramthngnghincumivtrchitrnhmdatrncstrchi ca tr c phn ra lm 6 giai on.Nhng ng gp v mt l lun ca cc l thuyt v tr chi dn gp phn lmsngtvaitrcatrchiivisphttrintrongisngcthngi, trncscungcpchogiodcnhnglunimmivphngphp,bin phpgiodctr.Nhnchungcccngtrnhnghincuvtrchitptrung voccvnsauy:Vaitrcatrhotngvuichiiviqutrnhhnh thnh pht trin nhn cch hc sinh, cch phn loi tr chi, t chc hot ng vui chi cho tr, vai tr ca ngi ln i vi hot ng vui chi ca tr,... Nhng nghin cu trong nc:nctanhngcngtrnhkhoahcvtrchicccnhkhoahc trong nc quan tm nghin cu trn c s tip cn khc nhau. Nhng nghin cu v c s tm l hc tr chi ca tr nh c tc gi Nguyn nh Tuyt, nhng nghin cu ca b h thng c s l lun v tr chi ca tr nh v vai tr ca tr chi i vi s pht trin tm l ca tr u tin nc ta. Kt qu nghin cu ca b gp phn hon thin l lun v phng php hng dn vtchcchotrtuimugiochi,xcnhvaitrcanhgiodctrongtr chi ca tr [71], [72], [73], [74]. Nghin cu nhm tm kim bin php v phng php t chc tr chi trong gio dc tr mu gio c cc tc gi Nguyn Th Ha, V Th Ngn. Nhng nghin cuvtrchicatrnhcccnhkhoahctptrungnghincutheo hngvndngvocngtcgiodchcsinhnhvphttrinkhnngkhi qut ha, pht trin tnh tch cc nhn thc, pht trin tr tu, hnh thnh hnh vi vn ha v sinh, gio dc th cht,... cho tr mu gio [28], [46].Nghin cu vn dng tr chi vo cng tc gio dcHSTH thu ht s tp trung nghin cu ca cc nh khoa hc trong v ngoi nc. cp n tr chi v t chc tr chi nh l hnh thc t chc hot ng vui chi gio dc hc sinh trongnhtrngtiuhcctcgiHNhtThng,NguynDcQuang,Trn S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 10 ng Lm. Tc gi Trn ng Lm v cng s su tm v gii thiu mt s tr chi vn ng vi t cch nh l mt loi hnh t chc hot ng trong nhng gi ngh gii lao gia bui hc trng tiu hc; Tc gi H Nht Thng, Nguyn Dc Quangtipcntrchitrncsaranhnggivhnhthctchchot ng vui chi cho HSTH, lun bn vvai tr ca hot ng vui chi i vi HSTH nh l mt nhu cu thit yu trong i sng ca hc sinh la tui tiu hc [44],[55].Tipcntrchivitcchlmttrongccphngphpdyhcctc gingVHot,LuThuThy,NguynHuHp,onKimPhc.Nhng nghincutrncpnsdngphngphpdyhcbngtrchitrong gingdyvhctpbmnoctrngtiuhc.Theohngtipcnny cctcgixemtrchinhlmttrongccphngphptchchotng dyhc,thchinchcnngcaphngphpdyhc,chcnngtruyntini dung tri thc ca bi hc [33],[35],[51],[61]. Nghin cu v tr chi trong dy hc nh l mt trong cc k thut dy hc c ng Thnh Hng cp trn c s phn tch mi quan h gia s chi - hot ngchivtrchi.Trncsphntchmiquanhgiacngvic,chiv hotngchitrongisngconngingThnhHngxydngnhngha tr chi dy hc, tr chi gio dc, phn loitr chi dy hc, phn tch cc chc nngdyhccatrchi.Nhnglunimtrnctcgitrnhbytrongtc phm Dy hc hin i l lun bin php k thut, tc gi cng ch ra nhng vn c bn ca tr chi, s dng tr chi trong gio dc v dy hc hc sinh trn c s tip cn phn loi tr chi theo hng: tip cn v vn ha, tip cn lch s, tip cn tm l v tip cn chc nng [38]. Cc nghin cu tp trung vn s dng tr chi trong t chc hot ng gio dc v dy hc, vic s dng tr chi ph thuc tnh mc ch ca nh s phm nh l phng php dy hc tch cc, hoc l phng php t chc hot ng gio dc ngoigilnlp.Nhngnghincumramthngtipcnvnghincu mi trong vic tm kim khai thc phng thc dy hc, phng thc t chc hot ng gio dc theo hng pht huy tnh tch cc ca hc sinh. Cc nghin cu cng chra:khngchcctrchihctpcvndngvocngtcdyhcvit S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 11 cchlphngphpvphngtindyhc,cngkhngchccctrchivn ngctchc btuchomthotngmangtnhtpthnichungm tr chi c tip cn vn dng nh mt phng thc t chc hot ng dy hc v gio dc thch hp trong gio dc hc sinh.1.1.2. Nghin cu v tr chi dn gian trong gio dc hc sinh Cng trnh nghin cu v TCDG ca Naegia Nhi claipvna gxeva h thng nhng nghin cu ca cc tc gi i trc v: khi nim tr chi, tr chi dn gian, phn loi tr chi, mi quan h gia tr chi v lao ng, gxeva tipcnktqunghincucaG.N.Vncp,V.M.Grigrip,N.V.Ivskina, vnhnthycctcgitrnucoiTCDGlmtbphncannvnhadn gian. gxeva khng nh TCDG, l hin tng c bit ca nn vn ha truyn thng,cthcoinhlphngtingiaotipcathiunhivitruynthngca dntc,billyutquantrngnhttrongvicgiodctmhnvhnh thnhhthnggitrchungcanhnloivinnhnnhtrchinhl hin tng vn ha x hi phc tp [98; tr33]. Theo tc gi th Tr chi, m sau l hin tng gii tr x hi v mang tnh c trng ca hnh thi hot ng vn ha c chc nng con ngi tip xc vi nhau, i hi tnh tch cc ca h. ng quan nim rng vic gio dng v gio dc khng th l qu trnh t do nu thiu tr chi, Cc gi tr vn ha x hi ca vic gio dc hc sinh bng cc phng tin tr chi, trong lnh vc tr chi ngi ta ngi ta xc nh c s ph hp v ni dung v hnh thc hot ng gio dc, a hc sinh vo khng gian vn ha tr chiquamhcsinhtkhmphvphttrinnhncchcamnh.Nhng nghin cu ca N.N. gxeva ch ra rng s tc ng lin c nhn trong tr chi giphcsinhlmquenvinnvnhathgii,trchilbphnkhngth tchdicatngvnhatrongcvicgiodcvgiodnghcsinh [98;tr46].Nghincucagxevachusnhhnglnbinhngnghincu ca V.M.Grigrip v TCDG,Grigrip phn chiatnh cht ca TCDGgm tnh k tha trong li sng, tnh ph bin trong qun chng c cng nhn, ngha lthhinntcthcavnhavisngtiubiucanhndn[98;tr34]. Trn c s k tha nhng lun imca cc nh khoa hc gxeva ch ra tnh dn gian ca tr chi l: S tn ti tr chi t nht l 3 th h, Hin din t nht trn S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 12 3 a phng cn k nhau v d t chc. Trn c s tham kho h thng nghin cu ca cc nh khoa hc gxeva a ra cc iu kin gio dc ca s hnh thnh vn ha giao tip thng qua phng tin TCDG tr em la tui nhi ng: a ni dung gio dc vo tr chi dn gian c cn nhc yu t vng min; p dng quan im c nhn nh phng php tc ng gio dc da trn nhng u im v khc phckhkhntronggiaotiptrem;Nhsphmcnnhittnh,amhiuv TCDG,cphongcchvknnggiaotipGV-HS;pdngTCDGnhl phng tin d bo v nhn cch v hng iu chnh tip theo. ncta,nghincuTCDGthuhtnhiutcgiquantmnghincu. Nghin cu TCDG trong cng tc gio dc tr mu gio c cc tc gi Nguyn nh Tuyt, L Anh Th, Tc gi Nguyn nh Tuyt xy dng nhng quan im l thuyt v chc nng ca TCDG, phn loi TCDG. L Anh Th xy dng h thng c s l thuyt cho s dng TCDG nhm mc ch pht trin vn ng cho tr mu gio,...NhngnghincutrnhthnghaccsllunvTCDG,xy dng quy trnh s dng TCDG nhm mc ch gio dc th cht cho tr mu gio, xy dng bin php trong pht trin vn ng cho tr mu gio[59], [72],V vn bo tn v pht huy TCDG trong iu kin x hi hin i, tc gi Th Ho cp n vic lu gi loi hnh tr chi ny trong x hi hin nay di hnh thc nh trng trong bi vit: Mt vi kin ngh v vic bo tn cc tr chi dn gian tr em trong nh trng hin nay" [27].NghincusdngTCDGtronggiodchcsinhtiuhcctcgi NguynThVnHng,LuThuThyvcngs[39],[63].TipcnTCDG nhm gio dc mi trng cho HSTH c tc gi Nguyn Th Vn Hng cp n trong bi vit ca mnh trn tp ch gio dc s 108 nm 2005. Nghin cu nhn din TCDG trong iu kin x hi hin nay, c bit l i vitremthctikhoahcTmhiutrchidngiantremth- NghincutrnghptrngtiuhcTnPh-Q9-TPHCMcanhmsinh vin trng HKHXH v Nhn vn TP H Ch Minh thc hin nm 2007 ch ra vai tr TCDG trong s pht trin hin nay ca x hi, c bit trong iu kin th hadinramnhmnhhinnay,nhmnghincucngchracstip bin v mt thi gian cng nh s khc nhau gia cc vng min v TCDG tr em S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 13 gia nng thn v thnh th. Nhm tc gi thc hin nghin cu ti trn c s nghin cu ti trng tiu hc Tn Ph - Q9, TP H Ch Minh. Ti trng tiu hc Tn Ph c 34 TCDG c chia thnh 2 hnh thc din xng v thi hi c cc em hc sinh chi ph bin. Qua vic phn tch tr chi dn gian tr em v TCDG nith,nhmnghincuchracnhngcimkhcbitcahaii tng ny v: thi gian, khng gian, dng c chi, ngn ng, th loi tr chi t a ra nhng hn ch ca TCDG th v xut chng trnh gio dc nhn cch tr. Nhm nghin cu xy dng 2 chng trnh mu cho mt tit hc trong lp v mt tit hc ngoi tri nhm thc hin mc ch gio dc nhn cch HSTH. cp n TCDG nh mt gi tr vn ha trong i sng cngng cn phi c gn gi v pht huy c tc gi L Th Dung. Tc gi quan nim TCDG c cn phi c s thay i trong phng thc thc mi trng kinh t th trng, thha.Trongbivitcamnhtcgixut5giiphpgpphnbotn, pht huy gi tr ca cc TCDG Thnh ph H Ch Minh gp phn gn gi v pht huy TCDG thnh ph H Ch Minh. Nm gii php m tc gi xut tp trung vo gii php qun l v ch ti x hi, gii php v nghin cu khoa hc [18].Nghin cus dngTCDG nhmgio dc occho HSTHc nhm tc giLuThuThy,LThTuytMai,NgQuangQu,BiSTngquantmgii thiunhlmttrongnhnghotngthchinchimgiodccaHGDNGLL.HotngTCDGcgiithiuvitcchlmthotngtrong thc hin ch im Ngy tt qu em v ch im Em yu T quc Vit Nam [63].NhngnghincuvTCDGnhmmcchgiodchcsinhccc nh nghin cu trong nc tip cn nghin cu theo nhiu hng khc nhau. Nhng nghin cu v TCDG ch yu tp trung trong cng tc chm sc gio dc tr mm non,nghincusdngTCDGtronggiodcHSTHcnhnch,chyukhai thcTCDGnhlmttrongcchnhthctchccchotngmangtnhcht tpthtrongtrngtiuhc.NghincusdngTCDGnhmgiodcoc cho HSTH cn l mt vn mi, cha c mt cng trnh khoa hc no nghin cu s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH mt cch h thng. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 14 1.2. Nhng vn c bn ca gio dc o c cho hc sinh tiu hc 1.2.1. Khi nim o c, Gio dc o c 1.2.1.1. o c I.AIlinatipcnkhinimocvitcchlnhngtiuchun,nhng qui tc x hi, nhng chun mc v qui tc hnh vi ca con ngi quyt nh ngha v, thi ca con ngi i vi con ngi, con ngi i vi x hi [41]. I.A Ilina cp n hai vn : Th nht, nhng tiu chun o c, qui tc o c bn ngoi phn nh nhng yu cu ca x hi ra ivi s hnh thnh v pht trin con ngi, iu chnh thi , hnh vi gia con ngi vi con ngi, con ngi vi th gii vt xung quanh, vi cng vic v vi chnh bn thn h trong qu trnh sng.Thhai,nhngtiuchunoc,quitcocbnngoinylic xc nh trong mi quan h vi h thng nhng ng c bn trong ca con ngi.Karol Vojtyla quan nim: ni ti o c tc l bn ti i sng o c, m i sng o c n thun l cuc sng ca con ngi, c nhn v x hi nu xem xt n di nh sng ca nhng qui tc o c [78;tr339].Theotintrithcthoclnhngquitcchungtrongxhiv hnh vi ca con ngi, qui nh nhng ngha v ca ngi ny i vi ngi khc v i vi x hi [68;tr234]. Theo Phm Minh Hc: o c l mt hnh thi thc x hi, tp hp nhng nguyn tc, qui tc, chun mc x hi, nhm iu chnh cch nh gi, hnh vi ng x ca con ngi trong quan h vi nhau v quan h vi x hi, c thc hin bi nim tin c nhn, sc mnh truyn thng v sc mnh dn tc [20].TcgiHThNgvngVHotkhngnh:ocnysinhtnhu cu ca x hi iu ho v thng nht cc mu thun gia li ch chung v li ch ringnhmxydngtrttxhi,khnngphttrincaxhivcnhn. gii quyt c mu thun , mt trong nhng phng thc ca x hi l ra cc yu cu di dng nhng chun mc gi tr, c mi ngi cng nhn v c cng c bng sc mnh ca phong tc tp qun, d lun x hi, bng lng tm con ngi l cc chun mc o c. Tc gi H Nht Thng khng nh o c c nhn l mt h thng chun mcoccmicnhnlachn,xclptheonguynvng,mongmun S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 15 camnh.occnhnlstnghpchunmcoccamtnhmx hi,camtcngng,dntcvnguynvngringvccgitrphhpvi quyn li ca c nhn[52;tr79]. Nh vy phm tr o c c tip cn di gc l mt yu t thnh phn thuc nhn cch con ngi, c th hin trong chnh cuc sng, trong hot ng ca con ngi ng thi cng l yu t m nhng ngi xung quanh nhn nhn nh gi con ngi nh mt nhn cch. Thc t khng tn ti phm tr o c c nhn thun ty m l s giao thoa ca nhiu chun mc o c,mtphnbchcbinhnggitrdntc,gitrcathii,mtphn chu s nh hng trc tip ca cc chun mc o c ca nhm, ca cng ng x hi m h thng xuyn giao lu, hot ng v nhng quyn li kinh t, tm l, tnh cm,... ng thimi cnhn li khng th sng tch ri khi gia nh, hng xm, lng ging, L mt sn phm ca tn ti x hi, o c cng khng ngng bin i cng vi s bin i ca x hi.Ccnhnghatrnutptrungvohaivn:Thnht,thngnhtcho rngoclmttphpccquannimxhimangtnhnguyntc,chun mc, chi phi thi v hnh vi ca con ngi trong mi lnh vc ca i sng x hi. Th hai, o c c biu hin trong i sng con ngi, trong thi , nhn thc v hnh vi m con ngi thc hin trong qu trnh sng. L h thng cc chun mcxhicchuynhatrongisngcnhnvthhintronghotng, lao ng v cc mi quan h x him c nhn thc hin. Theo ngha th nht thlocxhicthitlpvcngcbidlunxhi,tpqun, phong tc, Theo ngha th hai th l o c c nhn (yu t thnh phn trong nhn cch con ngi), chnh l o c x hi c th hin thng qua o c ca tng c nhn con ngi c th trong x hi m h l thnh vin.Trn c s nghin cu tip cn cc quan im khc nhau ca cc nh khoa hc v khi nim o c, chng ti cho rng: o c l h thng qui tc, chun mc xhiquynhnhnthc,tnhcm,thivhnhvicaconngitrongmi quan h vi ngi khc, vi cng ng, vi cng vic v mi trng t nhin.Ngy nay, phm tr o c khng ch b hp trong phm tr lun l, nhng quy c, quy nh i x con ngi t vi m n v m m cn bao qut c thc trchnhimgign,bovhabnhbithptccngphttrinviccdntc S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 16 khc. o c cn c hiu l trch nhim ca con ngi trong thc hin ngha v cng dn; c th hin thi v hiu qu hc tp v rn luyn trong lao ng, trong hot ng tp th ca mi c nhn.1.2.1.2. Gio dc o c Tc gi I.A. Ilina cho rng GD l mt hot ng chuyn bit, c mc ch canhgiodcnhmxydngchohcsinhnhngnttnhcchnhtnh,bi dngchoccemtiuchunvquitchnhviquinhthicaccemvi nhau, i vi gia nh, i vi nhng ngi xung quanh, i vi t quc [41]. NhnghincuPhmMinhHctipcnkhinimgiodcoctrong mi quan h thng nht gia nhn thc - tnh cm - thi v hnh vi khi cho rng: Gio dc o c l mt qu trnh kt hp nng cao nhn thc vi hnh thnh thi , xc cm, tnh cm, nim tin v hnh vi, thi quen o c [20]. TcgiHNhtThngquannim:Giodchthnggitrocnhn vn l mt qu trnh t chc hot ng gio dc bng nhiu con ng, nhiu bin php nhm gip mi ngi hiu bit h thng gi tr chun mc o c nhn vn theoyucucasphttrinxhivgipmingitgic,cnhucuthc hin nhng chunmc . H thng gi tr nh hng iu chnh hnh vica con ngi [52, tr68].TrongqutrnhxydngmtnhnghachungvGD,cctcgiu thng nht: GD thc cht l mt qu trnh bin h thng cc chun mc, qui tc x hi t ch l nhng yu cu i hi ca x hi i vi con ngi thnh h thng nhucu,ngcocbntrongcamicnhn,lqutrnhthhinnhn thc, thi v hnh vi ph hp chun mc x hi.Trn c s cc khi nim v GD, chng ti hiu: Gio dc o c l mt qutrnhgiodcctchccmcch,ckhoch,hthngnhmchuyn ha hc sinh mt cch tch cc, t gic cc chun mc o c thnh nhn thc, tnh cm, nim tin, thi , hnh vi v thi quen ph hp chun mc o c x hi. 1.2.2. c im ca hc sinh tiu hc HSTH thuc giai on tui 7 - 11 tui. La tui ny din ra nhng thay i c bn trong tt c cc c quan v cc t chc c th(ton b nhng ng cong ca ct xng sng, c, ngc, tht lng c hnh thnh). Tuy nhin, s ct ho S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 17 b xng cha kt thc do m b xng ca cc em mm do linh hot to kh nng to ln cho gio dc th cht ng n v hc tp nhiu dng th thao, nhng cng rt d gy ra nhng hu qu tiu cc nu tc ng khng ng hng. V vy trong cng tc gio dc cn c bit ch n t th ngi hc, kch thc ca bn gh l nhng iu kin ht sc quan trng i vi s pht trin th cht lnh mnh ca tr. HSTH, s pht trin c bp v dy chng c tng cng nhanh chng, th tch tng ln, sc mnh chung ca c bp tng nhanh. C timca cc em pht trin mnh, sc chu ng ca tr c tng cng v l iu kin quan trng nng cao nng lc lm vicca no b. Mi quanh gia 2 qu trnh hng phn v c chcahotngsinhlthnkinhangcsthayingktheohngcn bnghn:qutrnhcchrrthnsovilatuimugiotuynhinkhuynh hng hng phn cn rt mnh iu gii thch ti sao cc em HSTH li rt hiu ng. Nng lc nhn thc ca HSTH cn hn ch v mi mt nht l thc tin tch lu kinh nghim sng. Cc em hay t m, thch khm ph, giu tr tng tng, bn cnh HSTH cng thiu tnh kin tr, tnh bn b, d hng phn nhng cng rt d chnnn,khnngkimchcnhnch.LatuiHSTH,ccemrtgiucm xc, c tin, d chia s vi bn b v nhng ngithn xung quanh.Hot ng ch o l hot ng hc tp, tuy nhin hot ng vui chi vn gi mtvaitrcbitquantrngivisphttrinnhnthc,tmlcaccem nht l i vi bc u tiu hc. V hotngnhn thc, nhn thc cm tnh l chyu trong t duy trc quanchimuth.Khnngtptrungchtrongmtkhongthigiandicn hn ch, ghi nh my mc pht trin mnh hn ghi nh lgc.Mibiuhintmlccemtronggiaionnychannh,chabn vng,dbdaongtheostcngcamitrngsngxungquanh.Vvy trong qu trnh t chc hot ng gio dc cn phi to c mi trng gio dc lnh mnh, tch cc nhm hnh thnh v pht trin nhn cch tr ng hng. HSTH ang dn thit lp, to dng mi quan h mi gia cc em hc sinh vi nhau trong qu trnhhc tp, trong hot ng cngnhau, cc emtha nhn uytn ca GV mt cch mc nhin. i viHSTH th GV l mt trng ti chung v o c[50].Ccemhcsinhlnhhiccquitcvchunmcocvhnhvi S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 18 trong ng x, giao tip, trong hc tp v giao lu, Ni khc i, cc em ang hc lm ngi t nhng bi hc trn lp, trong hc tp v lao ng, trong cc mi quan h x hi a dng v phong ph m cc em l thnh vin, Giai on la tui ny, vnkinhnghimcaccemcsphttrindohotnghctpmangli,vn sngvkinhnghimthctintnglnngnghavivictipthu,lnhhicc chun mc o c da trn s phn tch, tri nghim ca c nhn.HSTH lnh hi nhng chun mc v qui tc hnh vi, thay i c bn nhng c im cm xc ging nh nhng qu trnh tm l khc, ty theo tng iu kin ca hot ng hc tp m tnh cht xc cm cc em cng dn c thay i. Hot ng ny lin quan vi nhng yu cu cht ch i vi nhng hnh ng phi hp, k lut t gic, ch v tr nh c ch nh, tt c nhng yu t trn u nh hng n cmxc ca ccem. HSTH rtt ho khi c giao nhim v, cc em c xu hng t r thi v trch nhim trong thc hin cc chun mc hnh vi o c trng hc. y l nhng c s tm l hnh thnh cc em nhn thc, hnh vi o c da trn mt h thng nhng xc cm v tnh cm o c tch cc c hnhthnhccemthngquaqutrnhthamgiavohotngtpth(hctp, lao ng, vui chi, hot ng x hi,) m cc em l thnh vin. 1.2.3. Qu trnh gio dc o c cho hc sinh tiu hc GD cho HSTH l mt qu trnh trong di vai tr ch o ca nh s phm,HSTHtgictchccthamgiavoccloihnhhotngvgiaolu nhmhnhthnhbiutng,khinimoc;bidngxccm,tnhcm o c; rn luyn k nng v hnh vi o c. Bn cht qu trnh GD cho HSTH l qu trnh t chc cuc sng, t chc hot ng v giao lu nhm gip cc em c nhn thc ng, c thi v hnh vi phhpchunmcoc,lqutrnhchuynhamtcchtchcc,tgic nhng chun mc o c thnh nhn thc, thi , hnh vi v thi quen o c cc em hc sinh. Qu trnh GD cho HSTH din ra di cc tc ng gio dc phc hp t nhiupha,lnhngtcnggiodctgianh,tcnggiodctnh trng v x hi bao gm trong c nhng tc ng gio dc mang tnh t gic v tc ng gio dc mang tnh cht t pht, c nhng tc ng tch cc v nhng tc S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 19 ng tiu cc. Nhng tc ng trn li bao gm nhiu yu t khc nhau, chng an xen vo nhau chi phi n nhn thc, thi , tnh cm v hnh vi ca mi c nhn, khi th h tr ln nhau cng to ra nhng nh hng tch cc ti ngi hc, nhng cng c khi chng li lm v hiu ha kt qu ca nhau lm nh hng khng tt n qu trnh gio dc hc sinh. GDchoHSTHlmtqutrnhctinhnhludivkhkhn. hnh thnh nn nhng phm cht o c cho HS i hi cc em hc sinh phi tri qua mt thi k nhn thc, tri nghim, tp luyn v c u tranh vi bn thn trong cucsng.QutrnhGDchoHSTHcdinratheohngnhngktqu gio dc t c nhng giai on trc l c s, iu kin tin hnh qu trnh gio dc o c nhng giai on tip theo. Bn cnh , nhng phm cht o c mt khi c hnh thnh cng cha hn tr thnh nhng nt tnh cch bn vng, bi n cng rt d b mt i nu cc em hc sinh khng kin tr tp luyn, nu nh gio dc khng kin tr v bn b tin hnh nhng tc ng gio dc n h.GDlqutrnhmangtnhcbit.MiHSTHlmtchthcahot ngtgiodc,tchccvtgicrnluynnhmhnhthnhnhngphmcht micanhncch.Qutrnhchuynhanhngyucuvchunmcoc thnhnhnthc,xccmvtnhcmoc,thnhthivhnhvioc tngngmiHSTHcnhngcthringgnvitngtnhhunggiodc ringbit.MiemHSTHlmtnhncch,cnhngcimringvnnglc nhn thc, vn kinh nghim sng, nng lc hot ng, hon cnh gia nh, do trc cng mt tc ng gio dc cc em s c nhng phn ng khng ging nhau. c im ny th hin r vai tr ch th hot ng t gio dc ca cc em hc sinh.Qu trnh GD v dy hc o c cho HS trong nh trng tiu hc c mi quan h mt thit cht ch, h tr ln nhau. Khc vi cc qu trnh dy hc cc mn hckhc,qutrnhdyhcmnoccmtscim:Qutrnhdyhc o c mang nhng c im ca qu trnh GD. L qu trnh din ra vi nhng tc ng gio dc phc hp t nhiu pha, chu s nh hng canhng tc ng giodc(vitnhchttcng,mctcngvcngtcng)tgia nh,nhtrngvxhi.Lqutrnhdinrartludikhkhnvphctp, nhng kt qu dy hc giai on trc lm c s, lm tin cho giai on sau. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 20 Qutrnhdyhcccmnvnhachcnsaumttithccthhnhthnh c HS mt khi nim, mt cu trc ng php, hay mt cng thc Ton hc, nhngtrongdyhcockhngthkhngnhrngsaumttithcs hnhthnhchcsinhmtchunmcochaymtquytchnhvi theochunmcmphitin hnhcngcthngxuynlintcnhiulnsau ccgihc,trongcchotnggiodckhcthphmchtchnhthnh mi c tnh bn vng. Dy hcmn o c cthit k theo cc ch : Gia nh, nh trng, bnthn v x hi, c lng ghp vi gio dc quyn v bn phncatrem,dodyhcoccnidung,nguyntc,phngphp thchingingvinidung,nguyntc,phngphpgiodcquynvbn phncatrem.Dyhcmnoccmiquanhchtchviqutrnh ging dymn hc khc trong cc gi hc chnh kho v cc hot ng ngoi gi lnlp.Qutrnhhnhthnhphmchtocchohcsinhkhngchdinra di nhng tc ng ca dy hc o c m cn c din ra trong gi hc Ting Vit, Truyn k Lch s, T nhin v x hi,... chu s chi phi ca cc chun mc xhi,caphongtctpqunaphng,cannpgianhvcnhngnh hng ca mi trng sng xung quanh cc em. Qu trnh dy hc o c mang tnh h thng, tnh ng tm, tnh k tip, tnh lin tc. Tnh h thng ca dy hc mnocthhintrongchngtrnh,nidungcamnhc,trongtchc thc hin, qua vic kim tra, nh gi. Tnh ng tm th hin cng mt ch dy hc nhng c tin hnh t lp mt cho ti lp nm vi mc tiu, ni dung v yu cu ngy cng cao. Qu trnh dy hc o c khng n thun l qu trnh t chc hotngnhnthcchohcsinhmcnlqutrnhtchcrnluyncck nng,hnhvingxchoHS,lqutrnhtomitrnggipHSbytthi quan im ca mnh trc nhng tnh hung o c t ra. Trong dy hc o c GV cn coi trng khu thit k hot ng cho HS v t chc hot ng nhm gip HScchithnghimnhnthc,thi,hnhvingxphhpvicc chun mc x hi. Cng vi vic t chc hot ng nhn thc nhm gip cc em c s hiu bit i vi cc chun mc o c, GV cn a dng ha hnh thc t chc hot ng nhm gipcc em rn luynk nng ng x v by t thi ph hp chun mc o c. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 21 GD cho HSTH cung cp cho hc sinh nhng hiu bit ban u v mt s chunmchnhvioc,phplutphhpvilatuiHSTH,tptrungvo cc quan h vi bn thn v cng ng, ngha ca vic thc hin cc chun mc . Bc u hnh thnh thi trch nhim i vi li ni, vic lm ca bn thn; ttinvokhnngcabnthn;yuthngngithntronggianh,bnb, thy c gio, c thc bo v ngun nc v cy trng vt nui. Hnh thnh thi ttrng,ttin,yuthngtntrngconngi;ngtnhviviclmng, khng ng tnh vi vic lm sai. 1.2.4. Cc con ng gio dc o c cho HSTH 1.2.4.1. Gio dc o c thng qua dy hc cc mn hc Qutrnhdyhc,cbitldyhcoctrangbchoHSnhngkin thccbn,nginvtnhin,xhi,...ccemccnhngnhnthcv nhng chun mc o c c bn trong mi quan h vi bn thn; vi ngi thn tronggianh(ngb,cham);vimitrngtnhin.Qutrnhnyct chc thc hin thng qua h thng cc phng php dy hc, qua HS nhn thc chunmcocvchunmcxhi.DyhcocnhmgipHSTHc nhng hiu bit ban u v chun mc o c, hnh thnh cho cc em k nng vn dng mt s chun mc o c trong giao tip v ng x hng ngy. Dy hc o c trng tiu hc thc hin ba nhim v: Cung cp cho HS nhng biu tng, khinimbanuvchunmcoc;Bidngchoccemxccm,tnh cm, nim tin v cc chun mc o c; Rn h thng k nng, hnh vi, thi quen ng x ph hp vi quyn v bn phn ca tr gia nh, nh trng, x hi.Qu trnh GD choHSTH cn c thc hinthng qua gingdy nhng kin thc oclngghptchhptrongnidungccmnhcnhTnhin-Xhi, Truynklchs,TingVit,gipHSccnhnghiubitbanuv chunmcoc,cchthcthchinchunmcocquachuynha nhn thc thnh hnh vi v thi quen ph hp chun mc o c.1.2.4.2. GD thng qua t chc cc hot ng gio dc trng tiu hc T chc HGDNGLL TchcHGDNGLLlqutrnhcthhanhngyucu,nhimv GDiviccemhcsinh,lqutrnhlmchoccchunmcocv S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 22 chun mc x hi gn gi vi hot ng thc ca cc em. Bn cnh , t chc cc hot ng gio dc khc nh gi lao ng, tit sinh hot tpth,trong phm vi nh trng s to mi trng thun li cho cc em rn ra phm cht o c ng thi pht huy vai tr ch th tch cc ca cc em trong hot ng t gio dc. Thc tin quan h x hi, hot ng ngoi gi hc m HStham gia l ni thm nh li kt qu ca cc gi hc o c ni ring, thm nh kt qu gio dc phm cht nhn cch ca HS ni chung. Vi ngha trn t chc cc HGDNGLL gp phn thc hin nhim v GD cho HS hiu qu. Trng tiu hc cn khai thc s dng TCDGnhmthchinnidungGDtrongtchcHGDNGLLgipccem hc sinh chuyn ha tch cc, t gic yu cu v chun mc x hi, chun mc o c thnh hnh vi v thi quen tng ng.T chc cc hot ng tp th Hotngtpthlmtnidungtchchotnggiodcquantrng trng tiu hc, h tr hot ng dy hc v cc hot ng gio dc khc trong trng. Hot ng tp th trng tiu hc c thc hin di hnh thc tit cho c u tun v tit hot ng tp th. Tit cho c u tun l hot ng c v tr xc nh trong thi kho biu hng tun, ni dung ca hot ng c tnh cht bt buc HSTH nhm gio dc thi , hnh vi nghim trang cho l Quc k, ht Quc ca, tnh yu T quc; rn thc v thi quen t qun, m rng phm vi giao tip cho hc sinh.trngtiuhc,tithotngtpthltithcchnhkho,cvtrxc nh trong thi kho biu vo cui tun dnh cho sinh hot lp, Sao nhi ng. Hot ng ny c tc dng nh gi cc hot ng, cng vic v nh hng t chc cc hot ng tip theo ca lp, ca Sao nhi ng; rn luyn thc, nng lc t qun v gio dc tinh thn tp th cho cc em hc sinh. 1.3. S dng tr chi dn gian nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc 1.3.1. Khi qut v TCDG 1.3.1.1. Khi nim tr chi, tr chi dn gian i. Khi nim tr chi TheotintingVit,trlmthnhthcmuavui,cbyratrc mt mi ngi; chi l mt t chung ch nhng hot ng lc nhn ri, ngoi S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 23 gi lm vic, mc ch l gii tr. T tr chi c hiu l nhng hot ng nhm tho mn nhu cu sng ca con ngi, trc ht l gii tr [50; tr1070]. Theo quan im Gio dc hc, tr chi l phng tin pht trin nhn cch, l hnh thc t chc cuc sng. i vi tr em tr chi l hot ng gip tr ti to cc hotngcangilnvccquanhgiah,nhhngnhnthcvtv nhn thc x hi. Trong tr chi, nhu cu ca tr em v th lc, tr tu, o c v trchnhthnh,thomn,thhinvphttrin.Tremcchinnpht trin, c pht trin, chi l hot ng ch o ca tr. TcgiNguynnhTuytxemtrchicatrnhnhldnghotng phn nh mi quan h x hi, mi quan h gia con ngi - t nhin, l hot ng m ng c chi nm trong qu trnh ch khng nm trong kt qu ca hot ng [74].Tc gi ng Thnh Hng khai thc nh ngha Chi trong mi quan h gia s chi, hot ng chi v tr chi. Theo tc gi th Chi l kiu hnh vi hoc hot ng t nhin, t nguyn c ng c thc y l nhng yu t bn trong qu trnh chi m ch th khng nht thit theo ui mc tiu v li ch thc dng mt cch t gic trong qu trnh . Qu trnh chi c sc ht t thn v cc yu t tm l ca con ngi trong khichinichungmangtnhchtvuia,nguhng,tdo,cim,thdnc khuynh hng th nghim tm trng hoc to ra s khuy kha cho mnh [38;tr384]. Trn c s tc gi quan nim Tr chi l tp hp cc yu t chi c h thng v c t chc v th lut hay quy tc chnh l phng tin t chc tp hp [38;tr392]. Khai thc chc nng c th ca tr chi nh l phng tin rn luyn nhng phmchtcbnvthlc,vtrtuvtnhklut,oc,lunlchomi ngi theo gi tr thmm, tc gi Phm Duy c cho rng: Tr chi v s chi gipmingirnluynchnlcmtcchthngminh,tch,kintr,bit lm ch nhng xc ngmt cch cvn ha, lch s trc cc tnh hung thng thua, th hin v p nhn cch ngi [18;tr51]. Trn c s k tha nhng quan im, nhng nh ngha khc nhau v tr chi chng ti hiu: tr chi l mt kiu chi, mt dng hot ng gii tr, l mt hnh thc phn nh cc mt lao ng, sn xut, sinh hot vn ho, c thc hin theo quy c nhm tho mn nhng nhu cu v th cht v tinh thn ca con ngi. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 24 ii. Khi nim tr chi dn gian TipcnTCDGnhlmthintngvnhaphctp,tcgiNaegia Nhiclaipvna gxeva xy dng nh ngha v TCDG: TCDG l tr chi c hin thc ha da trn cc nguyn tc t nguyn trong cc iu kin c bit c s tha thun, n c ph bin v truyn b rng ri vo thi im lch s no ca s pht trin xhiv phn nh c cc nt ctrng ca n, tr chi dngian c thay i do cc nh hng khc nhau ca x hi,... [98;tr34]. gxeva cho rng x hi lun hin hu cc loi tr chi, v tr chi cng ging nh cc hin tng vn ha no , cng chu s nh hng mnh m ca cc qu trnh lch s,... TcgiNguynnhTuytcpnTCDGtremdigchnhthc lu gi TCDG gn mt thit vi nhng bing dao, loi trchi ny c lu truyntnginysangngikhc,thhtrcsangthhsauchyubng hnh thc truyn ming v bt chc [74].TCDG c cp n cc gc tip cn khc nhau, nhn chung c th tng hpmt s imchung v TCDG nh sau: TCDG l tr chiph bin trong x hi v c ng o ngi tham gia chi, c lu truyn v ph bin rt rng ri trong x hi bng hnh thc truyn ming v bt trc, phn nh i sng cng ng dn c thuc tng khu vc nht nh.Trn c s nhng quan nim v TCDG, chng ti hiu TCDG l mt loi hnh hotngctchc,thchinnhmmcchvuichi,giitr,nhnthcx hi v t nhin, rn cc phm cht o cv k nng lao ng, TCDG c lu truyn rng ri trong nhn dn bng hnh thc truyn ming v bt chc.iii. S dng TCDG nhm gio dc o c cho HS tiu hc Thut ng "s dng" bao hm trong n tnh mc ch ca s tc ng vo i tng nhm to s chuyn bin nht nh no i tng tc ng da trn nhngphngthctcngxcnh,quitrnhtcngvnhngiukintc ng c th. Nhng phng thc tc ng ny c xc nh trong nhng mi lin quan gia: mc ch tc ng - ch th tc ng - i tng tc ng - iu kin tc ng.SdngTCDGlqutrnhtcngcmcch,khochthngquat chc TCDG cho cc em hc sinh tiu hc nhm mc tiu, nhim vGD ra. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 25 Nikhci,sdngTCDGnhlphngphp,phngtinvhnhthcthc hin mc tiu v nhim v GD hc sinh trong nh trng tiu hc. 1.3.1.2. c im ca TCDG TCDGgnlinvilhi.ivingiVit,trchilungnlinvil hi, sau nhng thng ngy lm vic vt v, con ngi c nhu cu ngh ngi v gii tr v vy l hi l mt hnh thc con ngi c th gin, ngh ngi cho nhng ngy lao ng v ma v tip theo. Trong l hi,yu t thing ling l mt gi tr vn ho ca i sng tinh thn ngi Vit, phng thc tn ti v lu truyn yu t thinglingtrongvnhongiVitllhidngian.Lhiraivtnti trong sut chiu di lch s ca ngi Vit, l hnh thc sinh hot vn ho ph bin ca h, Trong tnh nguyn hp ca n, l hi dn gian va l hot ng vn ho tn ngng th cng thn linh, va l hot ng vui chi gii tr [2]. L hi phn nhntvnhocaisngtinhthnngiVit,linquannisngcng ng l cc l hi tn gio v vn ho trong phn hi bao gm cc tr chi gii tr ht sc phong ph, hp dn. L hi bao gm hai phn, phn l v phn hi. Nu nh l c tnh cht nghi l thing ling, tn gio th hi li l phn si ng nht, l ni m cc tr chi mang tnh cht th gin c th hin, cng l lc m cc tr chi c t chc, l thi im con ngi thy thoi mi, t do v vui v nht.TCDG c ngun gc pht sinh t nhng c vng thing ling ca con ngi v nngnghip (c vng cuma; cvngphnthc, cvngrn luyn s nhanh nhnkholoscmnhthcht,...)[58].Xutphttcvngcumalcctr chi to ra ting n m phng, ting sm vo cc hi xun nhc tri lm ma (cc tr chi t pho,). Xut pht t c vng phn thc c cc tr chi: cp cu, th l,nho,nmcn,nhnu,...Xutphttcvngrnluynsnhanhnhn, kho lo, rn sc kho v kh nng chin u c cc tr chi: chi trn gi, ko co,... TCDGthnglnhngtrchimangtnhchttpth,tnhhptc.Vd nh tr chi "Rng rn" ca tr nh khng gii hn s lng ngi chi, tham gia vo TCDG tr phi thc hin lut chi, phi thc hin phi hp cng vi cc thnh vin khc thc hin hnh ng chi, tr chi c xem l hiu qu nu s phi kt hp gia ngi chi nhp nhng, n . TCDG mang tnh hp tc v ganh ua, s ganh ua c phn nh trong nhng cuc u tng trng c t chc trong cc S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 26 x hi thi k tin s, nhc li nhng quan nim lng hp ca t duy nguyn thu. Tchlnhngcucthiuamangtnhchttngtrngchngtrthnhnhng cuc thi ti kho lo,... trong x hi ngy nay.TCDGphnnhnhucuchungcacngngvnhucucnhndoi hi tnh hp tc gia nhng ngi chi trong cng thc hin mt nhim v, gii php no m kt qu l tnh thi ua gia cc i chi. i vi bt k tr chi no th lut chi, quy c chi cng l yu t to nn tr chi, to s lin kt ca tr chi.TCDG c s m phng mi quan h x hi gia con ngi - con ngi trong laongsnxut,conngi-tnngng,conngi-tnhin,...doTCDG phnnhntsinhhotvnhoxhicaconngi,phnnhnhucunguyn vng ca con ngi mang tnh cht vng min r nt.TCDG c lu truyn t i ny sang i khc, t th h trc sang th h sau,taphngnyquaaphngkhcdihnhthctruynming,bt chc ln nhau. Cc TCDG thng rt d chi, tr c th chi sn nh, sn kho, ti sn nh, do m TCDG mang tnh ph binrng ri. TCDGcatrnhthnglnhngtrchicli,gnlinvinhngbi ng dao, l nhng cu v ngn gn, c nhp iu, m thanh c s dng trong khi chi. ng dao thng l nhng cu m ngha khng r rng, tn mn c ghp li vi nhau khng theo mt lgic no. Trong cc tr chi th ng dao ch c gi tr nht nh trong tr chi c th, khng tn ti c lp ngoi tr chi v l yu t ngn ng b sung cho tr chi.1.3.1.3. TCDG khu vc min ni ng Bc Khu vc min ni ng Bc bao gm cc tnhLao Cai, Yn Bi, Lng Sn, ThiNguyn,TuynQuang,HGiang,BcKn,CaoBnglnictrvsinh sng ca ng bo cc dn tc Kinh, Ty, Nng, Dao, HMng, Cao Lan, Sn Du, trong nh c ti cc khu vc min ni, trung du ch yu l dn tc Ty, Nng, Dao, HMng, Cao Lan, Sn Du, trong dn tc Ty, Nng l chim u th. Ni c tr v sinh sng ca mi dn tc u gn vi nhng c im v iu kin t nhin songcnhngctrngring.DntcKinhctrnhngkhuvcngbng, vngnithpgnvinnsnxutlanc;ngiTy,Nngnhcxenk S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 27 khu vc trung du, min ni, ng bng, chuyn canh v la nc song phng thc sn xut la nc c khc bit so vi phng thc ca ngi Kinh. Thc hin ch trng chnh sch nh canh nh c i vi ng bo cc dn tc thiu s nn ngy nay nhiu tc ngi khng cn sng ring l m tp trung nhiu dn tc cng nh c trn mt vng dn n s giao thoa vn ha gia cc tc ngi trong qu trnh sinh hot nh: nh hng qua li ln nhau trong trng trt, tc phong sinh hot, cc tcltrongmachay,cihi,Donhngctrngvnhc,snxut,sinh hotgnlinthinnhinhnhthnhcchngh,cchni,quannimcangbo dn tc v tr thnhnt vn hamang bnsc dn tc. Truyn thng vn ha ni btcaccdntclonkt,thngngi,yunc,thtth,mcmc,cht phc, Mt trong nhng yu t tm l ni bt ca ng bo dn tc l tnh ngha, trung thc, hin lnh, chm ch, y cng l mt trong nhng in hnh giao tip vsinhhotcaccdntckhuvcminningBc.ctrngvnhaca ng bo dn tc khu vc min ni ng Bc c th hin trong cc ngy l tt, cc tc l trong cc l tt, l hi v trong tn ngng tc ngi nh: Tt rm thng 7, tt mng 3 thng 3, tt mng 5 thng 5, tt rm thng ging, quan nim trong ma chay, ci hi.TCDGlmttrongnhngyutkhngththiuctronglhivnhadn gian ti cc khu vc min ni ng Bc, n tr thnh mt nt sinh hot vn ha ca ng bo cc dn tc khu vc min ni ng Bc. L hi Lng Tng ca ngi dntcTyllhinmngttlamicabcon,thhinmongmunma thungiha,mamngtittbithu,ngidncnom.NhiuTCDG c t chc trong l hi, th hin tn ngng phn thc ca ng bo nh tr chi Tung cn, Ko co, i C kheo,...Khng ging vi TCDG trong l hi, TCDG ca tr nh khng b gii hn bi hnh thc l hi, cc em c th chi cc tr chi trn cnh ng trong thi gian rnh rinhtronglcichntru,chnbtrnngrunghocsaunhngthigian ph gip cha m mt s cng vic gia nh. TCDG ca cc em nh mang tnh t do, t nguyn, tip bin lch s do s chuyn giao gia cc th h, s di c cangi dn to thnh. Nhng tr chi nh nh o, nh khng, nhy dy, n quan, truyn S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 28 th,tungcn,ngvai,...cccemchitrongngxm,trnsnnh,sn trnghc,ngoingrungkhngphthucvocimvngmincaa phng v TCDG l mt loi hnh rt d tip nhn i vi tr nh. i vi cc em hc sinh nh th vic chi cc TCDG hon ton khng ph thuc vo khng gian l hi,cngkhngphthucvocimdntcbisgiaothoagiacccng ng ngi, s chuyn tip gia cc th h,gia cc vng min do vy khng tn ti TCDG con tr mang tnh tc ngi hay vng min ring bit. S khc bit gia cc TCDG ca tr nh ch l tn gi, s linh hot ha lut chi (quy tc chi), yu t ngn ng ca tr chi hoc thm ch l s thay i v yu cu i vi ngi chi. Trchicahcsinhtiuhcminnithnggnvitnhin,chnghnnh trong tr chi nh chuyn th cng c chi l ci v th chuyn. Ci thng l hn si to dng tung ln bt xung trong qu trnh ri th chuyn, th chuyn c cc em t lm bng thn cy Gut, hoc thm ch l thn cy C nht.TCDG ca HS nh gnmt thit vimi trng thin nhin nh cnh ng, bic,ngxm,mttrnbngcaccemdinrackhimiichc4 ngihoc2ngi,qubngltribixanh(bng)vabttrncyxung. Hoc nh trong tr chi ng vai ca hc sinh nh, cc em rt thch th khi t mnh ly l chui kh lm thnh lp hc, bn hc l tng hoc gc cy ngoi vn, ttcmanglichoccemcmgichnhphctrongtrchi.chitrongcc TCDG a dng v phong ph, c th l chi do cc em t to t chic l, v c, vin si, v c gn cho cc chc nng nht nh theo tng tr chi c th. 1.3.2. C s s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH 1.3.2.1. Chng trnh dy hc o c cho HSTH i. Mc tiu dy hc mn o c Cung cp cho hc sinh nhng hiu bit ban u v mt s chun mc hnh vi o c, php lut ph hp vi la tuiHSTH, tp trung vo cc quan h vi bn thn v cng ng, ngha ca vic thc hin cc chun mc . Hnh thnh cc k nng giao tip n gin theo nhng chun mc hnh vi o c nh: k nng by t kin, thi ca bn thn i vi nhng quan nim hnh vi, vic lm lin quan n chun mc hc; k nng la chn v thc hin cc hnh vi ng x ph hp chun mc trong cc tnh hung n gin c th ca cuc sng.S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 29 Bcuhnhthnhthitrchnhimivilini,viclmcabn thn; t tin vo kh nng ca bn thn;yu thng ngi thn trong gia nh, bn b,thycgio,cthcbovngunncvcytrngvtnui.Hnhthnh thittrng,ttin,yuthngtntrngconngi;ngtnhviviclm ng, khng ng tnh vi vic lm sai ii. Ni dung dy hc mn o c trng Tiu hc GD cho HSTH c thc hin trn c s ni dung chng trnh mn o c.Chngtrnhmnoccxydngtrncsmbomctiuca cp hc tiu hc ng thi chun b thit thc cho hc sinh hc tip trung hc c s, donhngchunmchnhvimangtnhchttcs,nntngchospht trin tng lai. ChngtrnhmnocquntritnguynlgiodccangvNh nc Hc phi i i vi hnh, l lun gn lin vi thc tin, gio dc nh trng gn lin vi gio dc gia nh v gio dc x hi, do thi lng l thuyt v thc hnh mang tnh cn i, bi hc c thit k theo cu trc tng cng hot ng ca hc sinh. Ni dung bi hc o c mang tnh ph qut, gn gi vi cuc sng hng ngy ca cc em, phn nh cc mi quan h ca tr trong cc mi quan h sau: Quanhcatrivibnthn(ttrng,giliha,tlmlyvicca mnh, ch vt kh, trung thc,...). Quan h vi gia nh: Quan h vi ng b (quan tm chm sc ng b); Quan h vi b m v anh ch em trong gia nh (hiu tho vi cha m, chm sc cha m khi m au,...). Quan hvinhtrng:Knh trngthyc,yutrng,yulp,yuqu bn b. Quan h vi x hi vi mi trng xung quanh: Yu qu hng t nc, tn trng,lchsnicngcng,chphnhnhngquynhcaPhplut,gip nhng ngi xung quanh, gi gn bo v mi trng,...Cn c vo bn cht qu trnh gio dc o c cho hc sinh, l qu trnh chuyn hamtcch t gic nhngyu cuv vic thchin ccchunmc o S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 30 c,thnhnhucuthhinhnhvivthiquenngxngihc.Vthdy hcocihiphiimivphngphpvhnhthctchcdyhc nhm pht huy tnh tch cc hot ng caHS, huy ng s tham gia tch cc ca cc em trong qu trnh hc tp. Ni dung dy hc o c trong trng tiu hc c xy dng theo cu trc ng tm. Cng mt ch o c c tin hnh xuyn sut t lp mt cho ti lp nmviyucungycngnngcaophhpcimcahcsinh.Ktqudy hc giai on trc s lm c s, lm tin cho giai on sau hay ni cch khcni dung hc tp ca lp di l c s lnh hi ni dung hc tp ca lp trn. Tuy nhin c mt s ch ni dung khng c xuyn sut c th xut hin lp mt v sau khng xuthin lphai, bamli xuthin lp bn. Nidungmn octrngTiuhcbaogmbnthnhphncbn:hthngtrithcv cc chun mc o c, h thng k nng ng x ph hp vi cc chun mc o c, h thng kinh nghim sng to trong ng x x hi, h thng thi ph hp vi chun mc o c. Bn thnh phn trn c mi quan h thng nht bin chng vi nhau, b sung cho nhau nhm hin thc ho cc mc tiu v nhim v dy hc o c [60] [65]. Ni dung dy hc o c phn nh ccmu hnh vi cahc sinh trong cc mi quan h gia nh, nh trng, x hi v vi chnh bn thn. Nhng ni dung c xy dng trn c s cc gi tr o c truyn thng v nhng nh hng v cc gi tr o c trong thi k mi ca ngi Vit Nam. l nhng mu hnh vi m t mi quan h gia tr em vi ng b cha m v ngi thn trong gia nh, mi quanhcatremvithyc,bnb,vitrng,lp.Miquanhcatrvi mitrngtnhinvmitrngxhi,viquhng,vitnc,...ng thibaohmcmiquanhcatrvichnhbnthn:Lngttrng,tchu trchnhimvcngviccamnh,thcivihctp,rnluyncabn thn,... Nhngmu hnh vi trn c th c hnh thnh,pht trintrong qu trnh vui chi, tham gia hot ng ng vai theo ch , hot ng thc tin. NidungmnoctrngTiuhcgnlinvinidungquyn,bn phncatremvcthhinthngquanidungcatngbihccth. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 31 Nhng ni dung c th hin v phn nh thng qua bn nhm quyn ca tr em v bn phn m tr em phi thc hin trong gia nh, nh trng vx hi. Ni dung mn o c c tch hp vi ni dung gio dc quyn v bn phn ca tr em trong gia nh, nh trng v x hi. Qua tng bi hc o c t lp mt cho ti lp nm, ni dung quyn v bn phn ca tr em u c lng ghp thng qua cc ni dung, cc hot ng, thng qua kim tra, nh gi tri thc, k nng hnh vi ca tr. iii. Phng php dy hc o c trng tiu hc p ng yu cu i mi GD&T t ra i vi qu trnh dy hc nhm nng cao hiu qu v cht lng ca hot ng dy v hc trong trng, vn i mi phng php dy hc c t ra vi nh l nhim v v ni dung ca gio dc nhtrngtronggiaionhinnay.imiphngphpdyhctrongnh trngtiuhccthchindinhngnhhngsau:Phthuycaotnh tch cc, ch ng sng to ca HS; Kt hp nhun nhuyn v sng to cc phng php dy hc khc nhau ph hp mc tiu v iu kin ca thc tin; Pht trin kh nng t hc ca HS; Kt hp hot ng c nhn vi hot ng nhm; Tng cng knngthchnh;Sdngphngtinkthuthinivodyhc;imi cch thit k bi dy, lp k hoch bi hc v xy dng mc tiu bi hc; i mi kim tra nh gi kt qu hc tp ca HS [9]. Trncsnhngnhhngchungvimiphngphpdyhctiu hc, dy hc mn o c trong trng tiu hc c tin hnh da trn h thng ccphngphpdyhctchcctheohngtngcngknngthchnhcc chun mc o c cc em HS. Ni dung dy hc o c trng tiu hc c truyn ti qua cc hot ng: ng vai, tr chi, x l tnh hung, k chuyn, iu tra, c th, v tranh, xem tranh, bng hnh,... Vi nhng cch truyn ti bi hc o c tr nn sinhng v hpdn ivi cc em trong cc gi hc, vic tip thu,lnhhikinthcvchunmcoctrnnnhnhng,dhiu,dthc hin, khng mang tnh g p.Nhngcimtrnlcs,nntngsdngTCDGnhmhnhthnh cc phm cht nhn cch cho HSTH. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 32 1.3.2.2. u th ca s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTHi. Kh nng gio dc o c ca TCDG Nghim tc thc hin lut chi l mt phm cht c hnh thnh hc sinh khi tham gia tr chi, lut chi l yu t ti thiu buc cc em phi ghi nh c thamgiachi.MtHSccnhmbnchpnhn,ngchothamdhay khng ph thuc ch yu vo vn em c nm c lut chi khng. Nu mt emHSkhngtrungthctrongtrchiskhinchonhngHSkhckhngthoi mi v dn n vic khng chp nhn v l do Chi xu, chng tkhng chi vi cu na. Tham gia vo TCDG, gia cc em c nhng rng buc gia cc c nhn (ngi chi) trong hon cnh chi. S ph v quy c chi ca mt c nhn ng ngha vi v th x hi trong tr chi ca em b gim st ng k, hoc gian ln trongqutrnhchisbnhmchiloirakhicucchi.Nhucuchitrong nhm bn l mt nhu cu bnh thng i vi s pht trin tm l, nhn cch HS. Chi trong nhm bn gip cc em c tha mn nhu cu chi, chi cng bn, nhu cugiaotipxhi,iunygpphnkhngnhvtrxhicaccem.Khi nhm chi thit lp mt tr chi c cc thnh vin trong nhm hng ng cng thamgiathvicmtaikhngcthamgia,hockhngcsls trngphttolniviem.Ccemhiunukhngtunthquyc(lut chi), nu khng c gng cc em s b cuc chi b ri v l iu cc em khng h mun. C th ni s tham gia chi cng nhm bn l mt trong nhng hnh thc vngthilphngtinhnhthnhccphmchtocccemhcsinh nh mt cch hu hiu trn c s "gp phn to dng nhn cch vn ho dn tc cho tr em Vit Nam" [73, tr193]... V tr x hi trong nhm bn ca HS c khng nh bng chnhhot ng cabnthnem.MtemHSscnhmbnnhnnhnnhmtthlnh nhm hay mt thnh vin tch cc ca nhm m bn no cng mun chi cng bng chnh hot ng v s tham gia ca em hc sinh vo hot ng tr chi. Chnh s n lc c gng th hin tht tt vai chi ca mnh hoc thc hin tht tt k nng chi ca mnh l iu khng nh a v x hi ca em trong nhm bn. ng thi qutrnhccemHShctp,thchinttvaichi,knngchilmttrong nhng mi trng cho cc em rn luyn phm cht bn b, kin tr. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 33 Cc em hc sinh tr nn thn thin vi bn chi v mi trng sng thng qua cc TCDG. TCDG thc hin kt ni giahin ti v qu kh, giatruyn thng- hin i cho th h tr ang ngi trn gh nh trng tiu hc, vic thit lp v t chcccTCDGgiaccemnhdinratrongmiquanhgiaccemtrc- trong v sau khi chi. Bn thn vic chi cng nhau gia nhng em nh th hin tnh cng ng, nhm x hi m trong s thn thin gia cc em nh l cht keo kt dnh cn thit to tr chi. TCDG v vic chi cc TCDG ca tr nh ngy nay mt mt phn nh nhu cu chi cc TCDG trong x hi hin i ng thi cng l TCDG trong iu kin x hi hin i ch khng phi x hi c xa na. y cng l mt trong cc vn nghin cu ca cc nh x hi hc, nh nghin cu vn ha khicpnnhucuvuichigiitrcatrnhvngilnkhuvcth ngy nay.ThamgiaTCDGgpphnhnhthnhchoccemHStnhtpth,thct chc. Cc em nhn thc c mt iu c bn vai tr c nhn trong mt tp th, v th c nhn trong vic to nn kt qu ca nhm (i chi) c bit l trong nhng tr chi mang tnh cht cnh tranh. Chnh qu trnh c gng t c thnh tch nht nh cho i (nhm) ca mnh gip cc em hnh thnh trch nhim c nhn i vi tp th (i chi) ng thi hnh thnh cc em cm gic vui v, hnh phc khi chi trn c s hnh thnh tnh cm thm m, tnh cm o c cho cc em trong quan h bn b. TCDG cn l mt trong nhng hnh thc phn nh nt vn ha ca mt cng ngdntc,thctivitrnhthchilmthnhthcthhincucsng cachnhatr,cnglchiccembclcchcm,cchngh.Tchc chohcsinhnhchiccTCDGcchchgpphnhnhthnhccemtinh thnonkt,tnhcngng,gipccemsngthnthinvimingixung quanh, vi mi trng t nhin.QuanghincuchngtrnhGD,chngtinhnthysdngTCDG thch hp mt s ni dung GD u th:Th nht, trong mi quan h vi chnhbn thn: Tham gia hot ng TCDG cc em HS gi mt vai tr nht nh no trong mi quan h chi, v tr i hi S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 34 bnthnmicnhnngichicnphicgngvnlchtmnhthchin hnhngchihiuqu.mimtvtrngichiuphithchinnhng nhimvnhtnhcahoncnhchi-lutchi.GnHSTHvihotngtr chi s gp phn hnh thnh c mt s phm cht hnh vi o c m loi hnh tr chiyu cu. Bnthn hot ng TCDG lmtmi trngc tnh nguyn tc (lut chi) buc ngi chi tun th khi h - vi t cch l ngi chi tham d, tnhngyucucamitrnghotnghnhthnhHSphmchtnh tnh: kin tr, trch nhim, t gic, trung thc,Thhai,trongquanhvibnb:thamgiaTCDGhochotngsdng TCDG khng ch l qu trnh cc em phi tun th lut chi m cn din ra hnh vi giaotiptrc-trongvsaukhitrchihochotngtrchiktthc.Qu trnh giao tip v trao i gia cc HS din ra cng c xem xtl mt trong cc yutcnthithnhthnhknnggiaotipchunmc.Ngnngmccem HS s dng giao tip trong qu trnh tham gia TCDG mang tnh t nhin, khng g bchnhvthylyutthctrongcucsngcaccem.HSphithhin c tnh nghim tc ca s i hi lut chi, yu cu trong hot ng tr chi khi nthamgia,snghimtc(trungthc)cccthnhvinkhccanhm chp nhn. Miem c c nhm bn chpnhn haykhng chpnhn canhm bnivimicnhnphthucphnlnvothicacnhnivi nhng ngi xung quanh.Th ba, gio dc cho HS tnh cm gn b vi qu hng t nc. TCDG l mthnhthcsinhhotvnha,iviHSTHqutrnhthamgiatrchitrc ht gip cc em thoi mi, th gin ng thi l yu t gn kt cc em hc sinh li vi nhau hn. Bn cnh , chi cc TCDGgip cc em c c lng t ho dn tc,thovntvnhaquaTCDG,TCDGtrthnhbiutngvnhang thi l k c p trong mi em hc sinh.Thit k s dng TCDG c tc dng rn gia c nhn HS trongmi quan h vibnb,vichnhbnthnnquamhnhthnhcnhnghnhvio c ph hp. Bi trn thc t mi quan h bn b c thit lp, cng c vng chc trong cc mi quan h chi gia cc tr vi nhau. S dng TCDG c th c s bin S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 35 i trong yu t ca tr chi nh yu cu cn t, quy c chi, nhm mc ch ca nh s phm.Bn cnh , s dng TCDG d t chc, TCDG mang tnh ph bin, n gin trong khu t chc thc hin. TCDG a dng v phong ph v loi hnh tr chi, c tr chi vn ng, tr chi tr tu, tr chi m phng, c loi tr chi thch hp vi s lng ngi chi ng, cng c TCDG thch hp cho s lng ngi chi t. Bn cnh cc TCDG thch hp cho t chc s dng trong phm vi nh trng, nht l trong t chc cc hot ng tp th trng tiu hc.ii. Mc tiu s dng TCDG SdngTCDGnhmkhaithctiakhnngGDcaTCDGivi HSTH.VitcchlphngphpGDcchoHS,TCDGlyutktni HS vi cc chun mc o c mt cch t nhin thng qua thc hin cc tc ng s phm hng n vic hnh thnh cc chun mc o c cho HS. Vic t chc cc TCDG khng ch nhm mc ch gip HS c chi cc TCDG m thng quatrchiccemctringhimchunmcoctrongthctin,hnh thnhphmchtoctrongmiquanhcahotngsdng.Tchcs dng TCDG l mt cch thc t nhin, hiu qu hnh thnh cho HSTH nhn thc, thivhnhviphhpchunmcoc,chunmcxhi.Tipcnmc tiu s dng TCDG trn c s chc nng x hi ca TCDG: Thc hin chc nng gio dc: TCDG a ngi chi tham d vo mt hnh thc t chc hot ng gio dc t nhin theo phng thc ring ca n. Qu trnh hc sinh tham d vo tr chi cng l qu trnh cc em tm kim nhng cu tr li chochnhbnthnnh:Bngcchno?,Ckhcphcctrnginy khng?,vcngchnhccemlngitmracutrli(hnhthnhtrong nhng iu kin v hon cnh ca tnh hung chi c th). y chnh l nhng c s hnh thnh thc t gic chp hnh ni quy nh trng, ni quy hc tp, iu l nh trng v php lut sau ny ngi hc. Bn cnh , tham gia vo tr chi cn gp phn hnh thnh v pht trin cc em tnh t chc, thc k lut ca tp thtrongnhmbncngchi.Trchitheonhmvsaulccdnghot ng khc ca tp th hnh thnh cc em hc sinh nhng k nng cn thit ca hnh ng tng h x hi, k nng tun th k lut tp th [98;tr53].S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 36 Thchinchcnnggiaotip:Trongmtstrchigiaotipcnlthuc tnh chi phi qu trnh chi m tr chi ng vai l mt in hnh, hiu qu ca tr chi ph thuc chyu vo mi quan h giao tip do nhng ngi chi thc hin. Yu t giao tip khng ch c din ra trong tin trnh chi m n cn c din ra trc - trong - sau khi tr chi kt thc. Giao tip l mt trong cc yu t cn tr chi c tin hnh, c duy tr v pht trin ng thi cng l yu t kt ni bn cng chi vi nhau.Thc hin chc nng vn ho: TCDG t n l mt hnh thc sinh hot vn ha,phnnhmiquanhgiaconngi-conngi.Khngaibitmtcch chnh xc TCDG xut hin khi no, do ai xng, m l mt hnh thc vn ha rttnhincnysinhvtnticngstntivphttrincacngng ngi, tc ngi nht nh nh gxeva nhn nh Tr chi l mt b phn khng thtchdicatngvnha,trongcvicgiodcvgiodnghcsinh [80;tr46]. S dng TCDG nh l phng tin hoc l hnh thc gio dc tr ng nghavivicxcnhsphhpcani dung,hnhthcgiodctrongkhng gian vn ha ca tr chi qua cc em t khm ph, pht trin nhn cch.Thc hin chc nng gii tr: Tr chi l mt hnh thc gii tr tch cc v hiu qu mang li nim vui, s hng khi cho cc em HS, gii to nhng cng thng v mt thn kinh sau nhng gi hc tp v lao ng cng thng. Tr chi gip cc em vt qua c s lo lng, bt an, s s hi, thiu tin tng vo bn thn, khng t chtronggiaotip,emlichichomicnhntthhinmnhnhmt kt qu tt nht trong mi mi quan h. Khng cn gi vai tr v v tr nh l dng hot ng ch o giai on la tuimugionhngiviHSTHthhotngvuichivnlmtnhucu khng th thiu i vi s pht trin tm l, nhn cch ca cc em. T chc cho HS vui chi trong trng hc di nhiu hnh thc, ni dung s gp phn thc hin tt nhimvvmctiugiodccabchc,nngcaochtlngvhiuquca cng tc gio dc hc sinh. TCDG a dng v ni dung, hnh thc phong ph, gn linvimitrngtnhin,mangtnhcngngdortcuthtronghnh thnhccphmchtocchoHSTHnh:tnhtpth,tnhklut,thct chc, k nng giao tip trong nhm bn, k nng iu phi mi quan h gia li ch cnhnvlichnhm.Quycchi(lutchi)lyutmangtnhngtheo S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 37 thi gian, gn vi c im vng min, chnh quy c chi l phng tin gio dc phm cht o c cho cc em thng qua s phc tng quy tc chi.SdngTCDGcuthtronggiodcchoHSTHthccngng,tinh thnhptckhithamgiavomtsTCDGnhtnh.BncnhccTCDG thngnginvdtchc,thunlitrongsdngvtchcticctrng hc. Vi ngha trnvic s dng TCDG GD c nghato ln trong gio dc HSTH.iii. Ni dung s dng TCDG S dng cc TCDG to hng th hc tp cho hc sinh khi bc vo gi hc lm phvtngbngngncchgiaGVviHS,gimscngthngcagihcng thi gio dc mt s phm cht o c cho hc sinh nh: Tnh trung thc, c tnh nhng nhn, chia s vi bn, tinh thn on kt, ch vt kh,... S dng cc TCDG c tnhcht sng to gp phnhnh thnh hc sinh s kho lo ca i tay, tnh cm thm m, c bit l thi coi trng sn phm ca hot ng lao ng. Bn cnh thng qua nhm tr chi ny gp phn hnh thnh vphttrinctngtngsngtophongphccem.VicsdngTCDG a HS vo khng gian tr chi c bit thng qua hnh thnh nhng xc cm, tnh cm thm m, tnh cm o c cho cc em.Khai thc TCDG nhm GD cho HSTH c bit u th i vi ni dung gio dcccchunmcoctrongmiquanhbnb,tnhklut,thctpth, trntrnggitrlaong,VictchckhnggianvnhachomtsTCDG gip cc emnhnthc c ngha nhnvn, ngha vn ha ca nhng tr chi ny, ng thi hnh thnh tnh trch nhim ca cc em trc cc gi tr vn ha. S dng TCDG thamnnhu cu vui chi ca cc em HS ng thi gio dc cho cc em tnh cm xc cm o c tng ng trong qu trnh tham gia hot ng. 1.3.3. S dng TCDG nh l phng php gio dc o c cho hc sinh tiu hc S dng TCDG thc hin gio dc o c cho HSTH nhm khai thc ti a kh nng gio dc ca loi hnh tr chi ny trong thc tin. Vi t cch l phng php gio dc o c cho HS, TCDG l yu t kt ni HS vi cc chun mc o c mt cch t nhin thng qua thc hin cc tc ng s phm hng n vichnhthnhccchunmcocchoHS.VicsdngTCDGkhngch gipccemHScchiccTCDGmthngquayuttrchiccemc S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 38 tri nghim chun mc o c trong thc tin, trong mi quan h chi qua hnh thnh phm cht o c. T chc TCDG nh l mt cch thc t nhin, hiu qu hnh thnh cho cc em HSTH v nhn thc, thi v hnh vi ph hp chun mc o c, chun mc x hi. Cncvomcch,nhimvvnidungGDxcnhphng phpsdngtrchidngian.SdngTCDGnhmmcchkhing,to hngthbanucangihcivi1gihc,hotngtrngtmkhcth TCDG c s dng nh l mt phng php hot ng khi ng; hoc nu thc hin s chuyn tip gia cc dng hot ng trong 1 tit hc, t chc HGDNGLL th s dng TCDG nh l phng php chuyntit hotng, hoc hnh thnh knnghnhvithlphngphphnhthnhknnghnhvi.Gnvitng phngphplhthngccphngtincnthitphcvqutrnhsdngtr chidngiannhmgiodcochiuqu.Nhth,TCDGnhlphng php hnh thnh cc phm cht nhn cch tch cc cho cc em hc sinh.1.3.4. Hnh thc s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH 1.3.4.1. S dng TCDG trong dy hc mn o cDy hc mn o c trong trng tiu hc c thit k di dng t chc hot ng nh: ng vai x l tnh hung, tho lun, do s dng TCDG nhm GD cho HSTH c thit k di dng t chc hot ng. Hot ng s dng TCDGcnphicxydngvthitkphhpvimctiuvnidungbi hcdihnhthcmttithcchuynbithoclmtphngphphtrcc phng php dy hc khc trong dy hc mt tit hc.1.3.4.2.S dng TCDG trong hot ng ngoi kha Hot ng ngoi kha l hot ng gn lin mn hc thc hin nhim v b trhotngdyhcgnnidungmnhccagilnlp.Dyhcmno ctrongtrngtiuhcmangnhngntcthcaqutrnhGDbil GD cho HSTH khng gii hn trong phm vi tit hc o c m c h tr thngquatchccchotngngoikhavcchotnggiodccanh trng. S dng TCDG c u th trong t chc hot ng ngoi kha i vi ni dunggingdymnoc,tomitrngvphngtinhnhthnhnhng chunmcocchohcsinhmccgihcnikhakhnguth.Hot ng ngoi kha a dng v hnh thc t chc v ni dung thc hin,khng nht S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 39 thit thc hin ch mt ni dung ca 1 bi hc o c trn lp. Hot ng ngoi khatrongtrngtiuhccthitkdihnhthcthitmhiu,hotng theo nhm, hi vui hc tp, hot ng theo ch , Cn c vo mc ch v ni dung gio dc o c, thit k s dng TCDG di hnh thc t chc hot ng ngoi kha cho ph hp nhm chuyn ti ni dung gio dc o c cho HS.1.3.4.3. S dng TCDG di hnh thc t chc HGDNGLL HGDNGLLthchinsnitipgiahotngllunkhoahcvihot ng thc tin, thc hnh ca hc sinh, s ni tip gia hot ng dy hc cc mn hcvnhotrnlpvicchotngthctincaccemnhmgipccem chuyn ho tch cc nhn thc thnh nim tin, thnh hnh vi, k nng thnh thi quen. MctiucaHGDNGLLtrngtiuhcnhmcngc,bsungkin thc hc trn lp, hnh thnh v pht trin cc em cc k nng c bn, pht huy tnhtgic,tchcc,bidngvhnhthnhccemthingnivi cchintngtnhinvxhi,trchnhimivicngng,ivimi trng t nhin i vi bn thn TchcHGDNGLLtrngtiuhcctinhnhthchintheocc ch im, ni dung ch im c xy dng v t chc thc hin theo hng ng tm m rng, ph hp vi c im nhn thc caHS theo khi lp, tui. Mi mt chimgio dc c t chc thngqua nhiu hotng trong s dng TCDGlmttrongnhnghotngclachnthchinchimgio dc, nh vy s dng TCDG l hnh thc, phng php t chc HGGDNGLL. Kt hp s dng TCDG di hnh thc t chc hot ng vui chi. S dng TCDGvotrongtchchotngvuichichoHSTHcvndngtheohai hng:Hngthnht,GVtchcchoccemhcsinhcthamgiachicc TCDGvonhngnidungvuichimangtnhchttpthnhtronggithdc hoc trong gi gii lao gia bui hc. Vi hng thc hin ny nhm thay i mi trnghotng,thayitrngthilmvicvvnngcacthsaumt khong thi gian hc tp cng thng mang li s thoi mi, th gin cho cc em thc hin nhng ni dung hc tp tip theo.Hng th hai, GV tchc thc hin HGDNGLL theo hnh thc hot ng vui chi trong TCDG l mt yu t cu thnh ca hnh thc t chc, thng qua thc hin mc tiu HGDNGLL. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 40 Thi tm hiu TCDG l mt hnh thc t chc HGDNGLL gn vi tng ch , nhngcngc th c s dng ngay trong cctit hc dnhcho aphng trong chng trnh t chn, nhm tng cng gio dc bn sc vn ha dn tc cho hcsinh.Hnhthcthitmhiugmhnhthcthisnkhuvhnhthcthitm hiu thng qua bi vit hoc sn phm hot ng ca hc sinh. Tiu kt chng 1 1. Nghin cu s dng TCDG nhm GD cho HSTH gii quyt hai nhim v: Thnht,gipHSTH tip cn viTCDG trong iu kin caxhi hin i. Thhai,tipcnsdngTCDGnhlmtphngthcGD choccemHS trong trng tiu hc hiu qu.2. GD cho HSTH l mt qu trnh i hi tnh h thng, thng xuyn v lin tc ca nhng tc ng gio dc, s tp trung ca cc ngun lc gio dc trong xhi.Trongqutrnhgiodc,nhngphmchtcanhncchchchnh thnh cc em hc sinh khi c gn mt thit vi hot ng ca cc em trong thc tin cuc sng, trong hot ng hc tp v giao lu. Do vic xy dng,thit k ni dung v hnh thc t chc hot ng gio dc m bo tnh t nhin s l mi trng v l iu kin cn thit hnh thnh nhng phm cht o c cc em. HSTH sng v hc tp trong iu kin ca x hi hin i, cc em c lm quen vi cc loi tr chi v hnh thc gii tr mang tnh k thut v cng ngh cao to nn mt xu hng gii tr mang tnh thi i, nhng iu kin ny nh hng khng nh ti vic hnh thnh nhn cch cc em.3.NghincuvxydnghthnglthuytsdngTCDGnhmGD choHSTHgpphnlgiivntrnngthimramthngnghincu mi: nghin cu TCDG v vai tr ca n trong x hi hin i, nhng thay i ca TCDGtrongiukinhinnayvvntipcnsdngTCDGnhmGD cho cc em HS trong trng tiu hc. Vi ngha , s dng TCDG nhm GD cho HS s gp phn tch cc trong thc hin mc tiu v nhim v gio dc ca bc hc,nngcaochtlngvhiuquGDchoccemhcsinhniring,gio dc phm cht nhn cch th h tr ni chung. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 41 Chng 2 THC TRNG S DNG TR CHI DN GIAN NHM GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC MIN NI NG BC 2.1. Khi qut v kho st thc trng 2.1.1. Khi qut v khch th kho st KhuvcminningBcbaogmcctnhLngSn,ThiNguyn,Bc Giang, Qung Ninh, Tuyn Quang, H Giang, Cao Bng, Bc Kn. L khu vc min ni v trung du, tp trung nhiu ng bo dn tc sinh sng nh dn tc Kinh, Ty, Nng, Cao Lan,SnRu, Dao,HMng,nhng c imnyto nnyut vn ha c trng ca vng ng Bc. HSTH min ni ng Bc l con em cc dn tc Kinh, Ty, Nng, Cao Lan, Sn Ru, Dao, HMng, trong hc sinh thuc nhm dn tc Ty, Nng chim t l ch yu. Cc em HS l ngi dn tc, trong giao tip cc em cn nht nht c bit l khi giao tip bng ting ph thng do vn ngn ng phthngcaccemcnhnch,cnchunhiunhhngcangnngtc ngi. Cc em HSTH min ni ng Bc hn nhin, v t, tht th, chn tnh, mc mc trong tnh bn v y cng l nhng phm cht nhn cch in hnh ca cc em trong giao tip v ng x vi nhng ngi xung quanh.Trong iu kin hin nay, cng vi s pht trin ca CNH - HH t nc vanglmchotcthhadinranhanh,mnhlmxuthinnhngkhu dnctptrungngcnhthx,thnhph,thtrn.isngcangbo dntckhuvcminningBcVitNamcngcnhiuchuynbinvi sngvtcht,vphongtctpqun,vquannimcngnhisngvnha trongsinhhothngngyvtnngng.Sphttrincaxhihinicng nhng thnh tu ca khoa hc k thut, truyn thng, v ang to nn nhng nhhngkhngnhiviHSlatuitiuhctrnkhpccvngmint nc ni chung HSTH min ni ng Bc Vit Nam ni ring. S tc ng ny v ang to nn khong cch ln gia kinh nghim sng, k nng sng ca cc em HSTH v s du nhp ca vn ha phng Ty ang len li vo cc lng qu, xm nh,thnbnvtonnnhnghlykhngnhivisphttrinnhncch S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 42 hc sinh. Trong bi , sc p ca nhng tc ng mang tnh cht ton cn ang t ra nhng thch thcmi i vi s pht trin kinh t x hi th cng tc gio dc th h tr cn c bit c quan tm trn cc phng din: iu kin thun li thc hin x hi ha gio dc, cng bng gio dc, ra yu cu cao i vi nhn cch th h tr, xy dng chnh sch gio dc hp l, xy dng bin php gio dc ph hp i vi nhm i tng khc nhau, tnh n yu t truyn thng v bn sc vn hadntctrongqutrnhimivhinthchaccchtrngvgiiphp gio dc2.1.2. Mc tiu kho st nhgithctrngnhnthccaCBQLvGVvvnsdngTCDG nhm GD cho HSTH; thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ningBc;Xydngcsthctinlmcncxutbinphpsdng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc. 2.1.3. Phng php kho st Phngphpiutrabngankt:KhosttrnCBQLvGVtmhiu nhn thc v thc trng t chc TCDG trong nh trng tiu hc hin nay; Kho st HS nhm nh gi v nhn thc, hng th ca cc em i vi vic s dng TCDG trong nh trng, nh gi mt s biu hin o c ca cc em HS.Phngphpphngvn:trctipphngvnivimtscnbQLGD, GV v HS, c bit l cc GV lm cng tc tng ph trch i.Phngphptngktkinhnghimthctin:Tronggiihncalunn, victinhnhtngktkinhnghimthctinchyuctinhnhthngqua thuthpvxlbocotngktkinhnghimhotngi,phongtrohot ng ca nh trng. 2.1.4. i tng kho st Kho st trn CBQL, GV tiu hc ti cc tnh Cao Bng, Bc Kn, H Giang, Thi Nguyn vi tng s: 738 GV. Kho st trn HS lp 4, 5 ti cc cc tnh Cao Bng, Bc Kn, H Giang, Thi Nguyn vi tng s HS l 600 em nhm thu thng tin h tr cho qu trnh nghin cu lun n. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 43 2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc 2.2.1. Thc trng nhn thc v s dng TCDG nhm GD cho HSTH2.2.1.1. nh gi v u th s dng TCDG nhm GD cho HSTH Bng 2.1. nh gi ca GV v u th s dng TCDG nhm GD STTKhu vc KS u thPhn vnKhng u th SL%SL%SL% 1Bc Kn17093.41105.4921.10 2Cao Bng19497.0063.0000.00 3H Giang17993.23136.7700.00 4Thi Nguyn15695.12169.7600.00 5Tng69994.72456.1020.27 C94,72%GVchikhngnhsdngTCDGcuthcaoivi GD cho HSTH, kt qu kho st Bc Kn, Cao Bng, H Giang, Thi Nguyn cho thy vic s dng TCDG c nh gi cao trong cng tc GD cho HS nh vitlchnl:93,41%;97,00%;93,23%;95,12%.Ktqukhostgpphn khng nh u th s dng TCDG trong gio dc HSTH, c bit l i vi nhim v GD cho HSTH giai on hin nay. 2.2.1.2. Nhn thc v mc ch s dng TCDG trong gio dc HSTH S dng TCDG trong trng tiu hc nhm cc mc ch Gio dc tnh cm occhoHStrongmiquanhbnbkhithamgiahotngtrchi (73.17%),mcchGpphncthhanhngchunmcocuth (66.94%).SdngTCDGtohngthchohcsinhbtutithcoc chc10.16%kinkhngnhtngtchcthchin.NhnchungccGV u nh gi cao v mc ch s dng TCDG trong cng tc GD cho HSTH, cc thngtinarakhostcnhgimctngivitlchnTBl 54.57%. Mc d kt qu nh lng khng cao nhng cng phn nh mt thc t: GVTHnhnthccmcchsdngTCDGtronggiodchcsinh,y cng l nhng nh hng rt cn thit v mt nhn thc t chc s dng TCDG nhm gio dc HSTH.S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 44 Bng 2.2. Nhn thc mc ch s dng TCDG trong gio dc HSTH STTMc ch Thi Nguyn (%) Cao Bng (%) H Giang (%) Bc Kn (%) Chung (%) 1 To hng th cho hc sinh bt u tit hc o c 7.931213.027.1410.16 2 GiodctnhcmocchoHStrongmi quan h bn b khi tham gia hot ng tr chi60.987575.5279.6773.17 3 GipccemHSchuynhachunmco c mt cch t nhin59.7661.568.2359.8962.47 4 Gpphncthhanhngchunmco c u th79.2754.575.5260.4466.94 5 Tomitrngchoccemctringhim nhng chun mc o c u th54.8844.552.0852.2050.68 6 Tochichohcsinhclnhhichun mc o c gn vi hnh ng tr chi48.785055.2153.8552.03 7 Thamnnhucuvuichingthigii quytnhimvGDchohcsinhthng qua s dng TCDG 60.986753.1371.4363.14 8 adnghahnhthcGDtrngtiu hctrncsnidungchngtrnhmn o c 34.7661.546.3542.8647.02 9 Gp phn lm cho cc chun mc o c tr nn gn gi vi cc em hc sinh60.3760.546.8843.9652.85 10 Kchthch,phthuycaovaitrchtht giodccaccemHStrongqutrnhrn luyn chun mc o c73.786755.7373.6367.21 X 54.1555.3554.1754.5154.57 S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 45 2.2.1.3. Nhn thc v ni dung GD thch hp qua s dng TCDG i. nh gi s ph hp ca TCDG i vi cc ch GD Bng 2.3. nh gi s ph hp ca TCDG trong thc hin cc ch GD STT Ch GD Thi Nguyn Cao Bng H Giang Bc Kn Chung 1Quan h ca hc sinh vi chnh bn thn83.5482.5083.3384.6283.47 2Quan h vi gia nh34.1535.0040.1027.4734.28 3Quan h vi nh trng48.1740.0033.8543.9641.19 4 Quanhvixhi,vimitrng xung quanh 82.9380.0075.5271.4377.37 GD cho HS trong trng tiu hc gn vi 4 ch , t chc hot ng gio dc o c cho HSTH c gn vi 4 ch ny. Tm hiu nh gi ca cc GV v s ph hp ca s dng TCDG trong thc hin 4 ch trong ni dung chng trnh GD. Phn ng GV u ng : s dng TCDG thch hp trong thc hin ch gio dc 1 v 4. S dng TCDG thch hp trong gio dc cho HS ni dung cc chun mc o c trong mi quan h ca cc em vi chnh bn thn (83.47%),giodcchohcsinhccchunmcoctrongmiquanhvixhi,vi mi trng xung quanh c 77.37% kin GV chn, trong mi quan h gia cc em HS vi gia nh c 34,28% v i vi ni dung quan h vi nh trng c 41,19% GV la chn. Nhn chung cc GV khi a ra kin trc cc vn c hi u cho rng nhm ni dungGD thuc ch 1 v nhm ni dungthuc ch 4 u th hn c thng qua s dng TCDG.Cc GV cnggii thch rngyu t lut chi trong cc TCDG d c s gia cng hay khng c s gia cng ca nh s phm u c tc dng gio dc cc em hc sinh trong mi quan h ca cc em HSTH vi chnh bn thn cc em y,... S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 46 ii. Nhn thc v ni dung GD thch hp cho HSTH qua s dng TCDG Bng 2.4. Nhn thc mt s ni dung GD thch hp qua s dng TCDG STTNi dung Thi Nguyn Cao Bng H Giang Bc Kn Chung 1 Hnhthnhhnhvigiaotipphhp chun mc o c 82.9360.0082.2962.6471.54 2Hnh thnh tnh cm qu mn bn b65.8550.0072.9254.9560.70 3HS bit chp hnh ni quy, quy nh lp hc80.4961.5084.3862.0971.82 4 Hnhthnhtinhthntrchnhimivi cng vic c nhn 51.2240.5036.9850.0044.31 5 Yu qu bn b, c gio, ngi thn trong gia nh 10090.0095.3181.8791.60 6 C hnh ng chi thn thin cng bn b trong lp 81.7175.0075.5254.4071.54 7 Bo v ti sn, dng ca lp hc, trng hc 80.4954.5085.9441.7665.31 8 Tlmlymtscngvicvasc khnglivongikhcnhcham, ng b 80.4957.5072.4046.7063.82 9 C thi thn thin vi bn b trong khi chi, trong hot ng81.7169.0077.0871.4374.53 10 C hiu bit v quan h bn b, vai tr ca n trong cuc sng v hc tp ca cc em 69.5148.0070.3147.2558.40 11 Bithnhng,ngxtrongtnhhung thc ca mi quan h bn b 69.5162.5076.5643.9663.14 12 Hnh thnh xc cm, thi tch cctrong giao tip vi bn b hoc ngi ln tui 85.3780.0082.8181.3282.25 C91.60%GVthngnhtnidungGDchohcsinh:hnhthnhtnh cmyu qu i vi ngi thn xung quanh cc em nh b m, thy c gio, ng b, bn b,... Bng s liu cho thy t l GV nhn thc tng i cao i vi cc ni dungGDcnlinh:Thchinniquytrnghc,lphc(71.82%);Giao tip vi bn b ph hp chun mc o cv Hnh ng chi thn thin vi bn (71.54%); Cn hnh thnh cc em hc sinh nh nhng xc cm tch cc khi thc hinhnhvivthingtrongccmiquanh(82.25%),tlthucqua S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 47 kho st ti Bc Kn l 81.32%, Cao Bng l 80.00%, H Giang l 82.81% v Thi Nguynl85.37%.TuynhinnidungHnhthnhtnhtrchnhimhcsinhi vihnhngvcngviccnhnlikhngcnhgicao(44.31%).Qua khostkthpphngvnchngtinhnthyGVtiuhcchorngnidung GD cho cc em HS cn phi bt u t gio dc tnh cm, xc cm tch cc i vi nhng ngi thn xung quanh cc em, hnh thnh vi ng x ph hp, bc u hnh thnh tnh trch nhim trong phm vi v cng vic ph hp la tui, iu ny hon ton ph hp vi ni dung GD c xy dng trong chng trnh GD bc tiu hc, ph hp vi c im la tui ca cc em. 2.2.1.4. Nhn thc v hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTHBng 2.5. Nhn thc v hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH Hnh thc Thi NguynCao BngH GiangBc KnChung T.b X X X X X 135470,831062570114260521494298,85 2603120,68101626201245501102583516,61 343486,8578115,8573114,639679,21981396,22 4445895536107,24609236272,41803360,63 529358,6552110,440881,626653,21519303,94 Ghi ch: 1: Kt hp s dng TCDG trong dy hc trn tit hc 2: S dng TCDG trong t chc hot ng vui chi 3: S dng TCDG trong t chc HGDNGLL 4: S dng TCDG kt hp hot ng vn ho, vn ngh th dc th thao 5: S dng TCDG trong t chc hot ng ngoi kha mn o c c nh gi mc cao nht l hnh thc S dng TCDG trong t chc hot ng vui chi vi im s l 516,6 xp v tr 1; xp v tr th 2 l hnh thc S dng trong t chc cc HNGLL (396,2 im),... im TBC t c th bc 1 v th bc 2 cch nhau 120,4 im, s chnh lch cho thy hnh thc ny c GV S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 48 nh gi cao v l hnh thc c nhn nhn c u th hn c trong s dng TCDG. SdngTCDGtrongtchccchotngvnha,hotngthdcththao cxpthbc3viimst360,6.ivihnhthcsdngTCDGtrong dy hc v trong t chc cc hot ng ngoi kha mn o c thu c im s thphn,xpthbc4vthbc5trongs5hnhthccaranhgi. TCDG c t chc di nhiu hnh thc trong nh trng tiu hc, vic nh gi thc trng nhn thc ca GV tiu hc v hnh thc s dng TCDG gp phn lm sng t thc trng hnh thc s dng TCDG trong mt s trng tiu hc hin nay. Bng 2.6. nh gi v s ph hp ca TCDG trong thc hinch im gio dc T.bc C 1 2345Chung SLSLSLSLSL X T.b 1136680562242678367248481102220,46 21366801325281745226613274741936387,23 319095022690496288306012122214442,82 43241620843367823474148323223704741 58844056224641921282561041041216243,24 610854048192862586613290901212242,45 Ch thch ch im: 1:Truyn thng nh trng4:Gio dc truyn thng VH,DT 2:Knh yu thy c gio5:Yu qu m v c gio 3:Yu t nc, qu hng6: Knh yu Bc H Ch im c nh gi mc cao nht l ch im 4 vi imX= 474, ng th 2 l ch im 3 vi im = 442,8; xp th bc 3 l ch im 2, xp v tr th bc 4 lch im 5, Th bc 5 l ch im 6 v th bc 6 l ch im 1. Ch im 4 c t l chn cao nht,phn nh s nh gicao s dng TCDGthc hin chimnyluthhnc.Thcttchcccchimgiodctrongcc trngtiuhcccvndngnhngchamangtnhngb,khoch,ch yu cn mang tnh kinh nghim trong t chc trin khai do m khi nhc n ch im GD mt s GV cn b ng vi thut ng ny. S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 49 2.2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH 2.2.2.1. H thng TCDG c s dng trng tiu hcBng 2.7. H thng TCDG c s dng trong trng tiu hc STTTCDG Bit (%) Tn sut t chc(%) 1234 1Nhy dy87,2670,7313,821,081,62 2 n quan78,8636,5829,546,506,23 3ng kch65,3111,6538,487,317,86 4Trng hoa trng n79,9440,3827,645,696,23 5ng vai72,6339,5725,743,254,06 6Truyn th61,2520,3224,398,138,40 7Rng rn ln my74,8027,1031,166,507,31 8Mo ui chut84,0163,1416,802,441,62 9Th a ba ba56,911325,477,5910,84 10C la ng13,82000,8113 11Trn gi59,351,6221,6820,5915,44 12Bn bi72,6336,8520,058,407,31 13Tung cn72,366,5025,2021,6818,97 14Ko co83,4756,6421,952,981,35 15 cu63,958,1330,6212,4612,73 16nh cht33,334,065,4210,8413 17Trn