Student Works

student workscarmen van bel

student works

carmen van bel

2

Carmen Van BelGrote Heimelinkstraat 399100 Sint-Niklaas+ 32 474 55 89 [email protected]

Artesis Hogeschool - Departement Ontwerpwetenschappen Mutsaardstraat 312000 Antwerpen+ 32 3 205 61 70www.artesis.be

TO CREATE A MEMORABLE DESIGN YOU NEED TO START WITH A THOUGHT THAT’S WORTH REMEMBERING

THOMAS MANSS

4

1 2

INHOUD

MIDDELHEIM 10

VORMSTRUCTUUR 14

PLASTISCH WONEN 16

AAN DE OEVER 18

WONEN OP MAAT 22

SCHUIF - KLAP - ROTEER 26

KOEPELSTRUCTUUR 28

BOURLA 30

4 2 + 34

DIY - STAIRS 38

5

3 4LIFESTYLESHOP 42

TOUWSTRUCTUUR 46

REFLECTION PAVILION 50

BENCH 66

WRAP 74

HET STEEN 86

6

7

Interieurarchitectuur is voor mij meer dan een ber-oep, het is mijn passie. Dankzij de opdrachten door-heen mijn studie heb ik mijn eigen ontwerptaal kun-nen vormen en heb ik een duidelijker beeld gekregen van wat interieurarchitectuur juist inhoudt. Ik kijk er naar uit om aan mijn loopbaan als interieurarchitect te beginnen en het leerproces op deze manier verder te zetten.

In dit portfolio toon ik alle projecten die tot stand zijn gekomen tijdens mijn studie.

VOORWOORD

1

10

MIDDELHEIM

11

12

De monumentale vorm-geving en kleur van de buitenkant vormen een gewaagd contrast met de omringende natuur, terwijl het interieur net de natuur weerspiegelt in zijn zachte materialen.

Op een prachtige locatie in het Middelheimpark te Antwerpen wordt een ten-toonstellingsruimte voor-zien.

MIDDELHEIM

13

De cleane achtergrond maakt het paviljoen geschikt voor diverse doeleinden die enkel worden bekracht door de prachtige omgeving. De unieke lichtinval zorgt voor een gevoel van openheid

en ruimte en is elk seizoen anders. Het paviljoen be-schikt over een overdekte tentoonstellingsruimte, een eetgelegenheid, een informatiebalie en een toiletfaciliteit.

14

VORMSTRUCTUUR

Drie kubussen van 18 cm worden in elkaar gepen-etreert volgens een ritme van 2 of 3. Hierin maak ik een compositie aan de hand van vier-, zes- of achtvlakken die ook vol-

gens het ritme van 2 of 3 geplaatst worden. Vooral de onderlinge relatie tus-sen het viervlak, zesvlak of het achtvlak is belangrijk. Eens de ruimtelijke struc-tuur ontworpen is, worden

bepaalde vlakken afgesch-ermd met de achroma-tische kleuren. Zo wordt de ruimtelijke structuur benadrukt en wordt er een spel gecreërd van open en gesloten vlakken.

15

16

PLASTISCH WONEN

Voor de voorlaatste op-dracht van het eerste jaar Interieurontwerpen kre-gen we een denkoefen-ing. ‘Wat als we wonen wegdenken van zijn plaats? Welke functies heeft men nodig om com-fortabel te kunnen leven?’ De relatie van de verschil-lende ruimten ten op-zichte van elkaar primeert hier. Deze opdracht gaat over de architectuur van het interieur.

17

In mijn ontwerp is het ko-ken zeer open gehouden met veel bergruimte. Het staat in contact met het eten en zitten, maar door de gekozen richting is er toch een zekere afschei-ding. Het eten en het zitten zijn verweven in 1 meubel. Door het niveauverschil hebben ze toch een an-dere identiteit.

Dankzij de bergruimte wordt er een intieme plaats voor het slapen gecreëerd en het slapen wordt afgeschermd door de unit van het baden. Het toilet heeft een centrale plaats gekregen die toch volledig afgeschermd is van alle ruimten.

18

AAN DE OEVER

In de laatste opdracht krijgen we een casco woning van 10 meter breed, 10 meter lang en 10 me-ter hoog. De wonig was deels in-gebouwd in een talud en aan de voorkant volledig open gemaakt.

Op deze prachtige locatie aan de oever van een meer wordt een woning voor 2 personen gebou-wd. Door het indrukwekkende uit-zicht is het logisch om alle functies daarnaar te richten. Door de ver-schillende niveauverschillen heeft elke functie een andere identiteit. Iedere functie staat op zich, maar is toch verbonden aan het geheel. De zon is te volgen doorheen heel de woning. ‘S morgens kan men naar de zonsopgang kijken tijdens het baden en kan men ontbijten in het licht van de ochtendzon, ti-jdens de dag wordt de hele won-ing overspoeld met zonlicht en in de avond kan men dineren en ont-spannen bij een ondergaande zon.

19

2

22

In de opdracht gekoppeld aan In-terieurontwerpen 3 wordt ons gevraagd een focuswoning te ontwerpen. Dit is een woning spe-ciaal aangepast aan de noden van de bewoners met een handicap.

Ik heb er voor gekozen een woning te ontwerpen voor een gezin van vier, waarbij de oudste dochter aan mucoviscidose leidt. Mu-coviscidose is een ongeneeslijke longziekte die de ademhaling be-moeilijkt. De behandeling bestaat meestal uit aërosoltherapie en ademhalingskinesitherapie en kan thuis gebeuren. Voor de patiënten is het belangrijk dat hun omgeving steeds hygienisch is en dat zij vol-doende kunnen rusten.

WONEN OP MAAT

24

WONEN OP MAAT

Omdat mucoviscidose een onge-neeslijke ziekte is heb ik de won-ing heel open gemaakt zodat de familieleden altijd in nauw con-tact kunnen zijn met elkaar. Bij de inkom is een ruimte voorzien voor de kinesietherapie, zodat de therapiste niet door heel de won-ing moet om een behandeling te kunnen uitvoeren. De keuken is licht en open gehouden.Naast de keuken bevindt zich grote fami-lieruimte met een ‘zeteleiland’, de ideale plaats om samen of alleen tot rust te komen.

Op de eerste verdieping bevinden zich een mediaruimte en een meer private bibliotheek met gezellige zetels. De tweede verdieping hu-ist de vertrekken van de ouders en op de derde verdieping slapen de kinderen. Een lift is voorzien om de verticale circulatie te gemak-kelijker te maken voor de dochter.

25

26

Voor de eerste opdracht was het de bedoeling een basisvolume te kiezen en dat te laten transformeren door een schuif-, klap- of roteertechniek.

Ik heb gekozen voor het vierkant als basis-volume. Door 4 keer 4 vierkanten op elkaar te plaatsen wordt een vol-

ume gecreeërd dat door een rotatie een transfor-matie zal ondergaan. Als het grote volume in zijn beginstadium is ,zijn er enkel 4 donkerblauwe vi-erkanten zichtbaar, de rest is vervaardigd uit hout. Door het verbinden van sommige zijkanten van de vierkanten kan het volume opengedraaid worden,

waardoor een blauwe bin-nenkant zichbaar wordt. Als men het volume ver-der doordraait bekomt men uiteindelijk het vol-ume ‘binnenstebuiten’ gekeerd. Nu bestaat de zijkant volledig uit blauwe vierkanten.

SCHUIF - KLAP - ROTEER

28

In de tweede opdracht onderzocht ik open en ges-loten ontdubbelde roost-ers, door een koepelstruc-tuur te creëren en deze te ontdubbelen. De twee structuren moeten vervol-gens op een stevige mani-er verbonden worden. Na het verwezelijken van deze structuur worden bepaal-de vlakken toegemaakt om een interessante composi-tie te bekomen.

Mijn koepel is tot stand gekomen door het verbin-den van drie- en viervlak-ken. Een tweede kleinere koepel werd op dezelfde manier gecreeërd en aan de hand van drievlakken verbonden met de groot-ste koepel. Zo was de ontdubbelde structuur af. Vervolgens heb ik deze bekleed met een textuur om extra diepte te geven aan het object. Zo zijn de vlakken wel aangeduid maar niet volledig ges-loten, wat een luchtiger ef-fect creeërt.

KOEPELSTRUCTUUR

30

In ‘Herbestemmen tot een meervoudig verbli-jf’ krijgen we een zeer mooi klassiek gebouw dat omgevormd wordt tot een studentenver-blijf. De moeilijkheid ligt er in het Bourla-ge-bouw in ere te restaureren, maar wel te voor-zien van de juiste accomodaties om de nieuwe functie van het gebouw mogelijk te maken.

Op de gelijkvloers van het gebouw komt een galerij waar werken tentoon worden gesteld van de studenten van Artesis. Deze galerij wordt het visitekaartje van het departement Ontwerpwetenschappen in de Artesis Hoge-school. De balken waar de tweede verdieping op leunt worden blootgelegd en gerestau-reerd. Hierop worden studentenboxen gep-laatst, de private kamers van de verblijvende studenten.

BOURLA

31

32

De studentboxen hangen voor extra stevigheid vast aan het plafond en zijn bekleed met een spiegelende folie, zodat alle originele elementen, de oude ramen, de baksteen, de balken, extra benadrukt worden.

Zo wordt ook de privacy van de stu-denten gegarandeerd, de boxen re-flecteren enkel wat er rond gebeurt. Aan de rechterkant van het gebouw bevinden zich de sanitaire facilitei-ten.Aanleunend tegen het Bourla-ge-bouw bevindt zich een ingesloten koertje. Dit wordt overdekt en hier komen de leefruimten van de ver-blijvende studenten. Een grote zitp-laats wordt dankzij de keukenwand gescheiden van het koken. Een kleine buitenplaats scheidt deze ontspan-ningsruimten van een klein atelier, waar de studenten kunnen werken aan hun lopende projecten.

BOURLA

33

34

In Meubelontwerpen 1 werd ons gevraagd een meubel te vervaardigen uit 9 mm multiplex met een breedte van 1250 mm en een lengte van 2500 mm. Het meubel moest samengesteld worden zonder hulp van lijm of

4 2 +

standaard meubelbeslag. 4 2+ (for two plus) is aan de ene kant een gezellige loveseat en aan de andere kant een handig tafeltje. De pure vorm maakt er een modern meubel van, terwijl de zijkant er een interessant en leuk geheel van maakt.

36

4 2 +

37

De bank is vervaardigd in een multiplex met een lichte berkenfineer om de eenvoud van het meubel te onderstrepen. De tafelplank en de zitplank lopen verder door de zijkant-en waardoor er ook daar iets kan geplaatst of gehangen worden. De verticale element-en zitten gepraamd in de zijkanten, terwijl een holte in de horizontale elementen door een verhoging in de zijkant is gestoken. De tafelplank geeft extra stevigheid aan de rug, terwijl de liggers de zit verstevigen. Door de gekozen zithoek en hoogte van het meubel krijgt de 4 2+ bank een lounge gevoel, ide-aal om te ontspannen.

38

Ontwerpen met ecologie en economie in het achterhoofd wordt steeds belangrijker. Een nieuwe trend in de bou-wwereld is dat men een ingri-jpende verbouwing gaat op-delen in kleinere projecten, zodat men kan sparen voor de volgende fase. Wij heb-ben een trap ontwikkeld die een antwoord geeft op deze maatschappelijke dilemma’s. De DIY- Stairs is een tijdelijke

DIY - STAIRS

trap, opgebouwd uit recy-cleerbaar hongingraatkarton en kraftplex. Door de hand-ige doe-het-zelf opbouw kan men de trap zelf ineenzetten waardoor men geen instal-latiekosten heeft. Aangezien de trapconstructie wordt samengehouden door een industriële velcro kan men de trap snel afbreken en later opnieuw gebruiken.

3

42

LIFESTYLESHOP

43

Voor Interieurontwerpen 4 mochten we een lifestyle-shop ontwikkelen. Een life-styleshop is een winkel die zich richt op een volledige levensstijl, niet enkel op 1 bepaald product. Aan de hand van de doelgroep ‘Babyboomers’ moe-sten we een concept uit werken en dat integreren in twee samengevoegde, gespiegelde Antwerpse ri-jhuizen.

44

LIFESTYLESHOP

Ik ontwierp een lifestyleshop voor de genietende babyboomer. Op het gelijkvloers bevindt zich een exclusieve wijnbar, waar ook kleine amuses worden geserveerd. Op het kelderniveau zijn twee unieke winetasting-rooms voorzien.

De eerste verdieping huist de Life Experiences Shop. Hier kunnen de babyboomers hun langverwachte dromen verwezenlijken. De shop verkoopt kant-en-klare ervarin-gen, zoals leren zeilen of een ex-clusief concert bijwonen. Grote zuilen in de shop geven meer in-formatie over de te koop aange-boden experiences.

De meer unieke ervaringen kun-nen worden samengesteld met behulp van een verkoopster. Op de tweede verdieping bevindt zich het kantoor met 2 grote vergader-zalen en de zolderverdieping geeft plaats aan de personeelsruimten.

45

46

In de tweede opdracht van Beeldstudio leerden we werken met touwstrucuren. 3 stokken die elkaar niet raken worden stevig verbonden door touw. Deze structuur wordt gerepteerd en ook door middel van touw aan de eerste strucuut vastgemaakt. Zo ontstaat een interessante compositie. De sterkte wordt gevormd door met de stokken een 3-dimen-sionele structuur te creëren. Na het vormen van de structuur wordt bepaalde vlakken, gevormd door de stokken en het touw, extra benadrukt met een textuur.

TOUWSTRUCTUUR

REFLECT

docent arjaan de feyter

INSPERERENDE RUIMTEN CREEEREN

50

Voor de laatste ontwerpopdracht van de bacheloropleiding In-terieurarchitectuur werden we gevraagd een rouw- of bezin-ningscentrum te creeëren uit een massief betonnen volume met een lengte van 40 meter, een breedte van 20 meter en een hoogte van 20 meter.

Het ‘Reflection Pavilion’ is een bezinningsruimte waar de belev-ing centraal staat. Als bezoeker wandel je door het gebouw en kom je in verschillende ruimtes waar je tot rust kan komen. In elke ruimte word steeds op een andere manier met licht gespeeld, zo wordt men telkens meer bloot-gesteld aan de invloeden van buitenaf. De massiviteit van het gebouw zorgt voor een geborgen gevoel, en geeft zo een extra di-mensie aan de speling van het li-cht. Op de bovenverdieping bevin-dt zich een gezellig bar die uitzicht geeft op de mooie natuur rondom het paviljoen. Ook hier, hoog in de bomen, wordt door de invloeden van de natuur een rust gecreëerd, ideaal om even te ontsnappen aan het dagelijkse leven.

REFLECTION PAVILION

51

52

REFLECTION PAVILION

53

55

57

59

61

63

BENCH

docent philip theys

MEUBEL VOOR SPECIFIEKE RUIMTE

66

Bench werd speciaal ontworpen voor The Re-flection Pavilion. Het me-rantihouten meubel komt in elke ruimte terug en straalt door zijn eenvoud de rust uit die nodig is om stil te staan bij het leven. De hoge rug verzekert privacy en een geborgen gevoel, terwijl de robuuste vorm kracht geeft aan de omgeving.

The Bench word op am-bachtelijke wijze vervaar-digd, zodat het vakmansc-hap van de meubelmaker in de verf wordt gezet. Het meubel is met respect be-werkt tot een pure, solide bench die de tijd door-staat.

BENCH

67

69

4

WRAP

docent fabiaan van severen

ONTWERP VAN EEN STOEL

74

WRAP is een stoel gemaakt met edele materialen. Het houten frame wordt omhuld door stevig leer. Acht eenvoudige bouten houden de constructie samen. Het leer zal zich aanpassen naar het li-chaam van de gebruiker en het zo ondersteunen. Zo wordt een aangenaam en ergonomisch zitcomfort verzekerd.

WRAP

De edele materialen vra-gen een ambachtelijke constructiewijze. Het houten frame maakt daarom gebruik van pen-en-gatverbindingen. Het tuigleer word heel puur gelaten, maar is met zorg afgewerkt. De verbind-ingsbouten zijn gemaakt uit roestvrij staal worden in het leer gedraaid. Deze kunnen worden los-gemaakt met de twee bijgeleverde sleutels.

75

79

81

83

STEEN

86

REFLECTIEDOCUMENT HET STEENINLEIDING

De masteropdracht Interieurontwerpen bestaat erin een nieuwe bestemming te vin-den voor het Antwerpse monument ‘het Steen’. Sinds het Scheepvaartmuseum in 2011 zijn deuren sloot is dit historische gebouw op zoek naar een nieuwe functie. De Stad Antwerpen vraagt onze hulp bij het vinden van een mogelijke invulling. In dit docu-ment zal ik een overzicht geven van mijn doorlopen traject. De onderzoeksvraagstelling duidt de context aan van de masteropdracht. Verder bespreek ik de paramaters van het vooronderzoek die mijn visie hebben gevormd. Ook worden twee voorbeelden van gelijkaardige herbestemmingen aangehaald. Vervolgens leg ik mijn visie rond de her-bestemming van het Steen uit en stel ik enkele doelen voorop. Bij de conclusie reflecteer ik tot slot hoe mijn conceptvorming geëvolueerd is tot het uiteindelijke ontwerp.

ONDERZOEKSVRAAGSTELLING

De Stad Antwerpen zoekt al jaren een goede herbestemming voor Het Steen. Toen de masteropleiding interieur-architectuur op zoek was naar een bestaand gebouw in Ant-werpen om te gebruiken voor de masterproef, bleek het Steen aan alle eisen te vol-doen. De masterproef wordt elk jaar opgedeeld in drie groepen die elk hun eigen fo-cus hebben: herbestemming, publieke ruimte en buitengewoon. Wat zo interessant is aan Het Steen, is dat dit gebouw eigenlijk de drie focussen verbindt. Het is een publiek monument dat een nieuwe bestemming vraagt. De wetenschap dat het Steen een be-schermd monument is, zorgt dat deze opdracht ook in het domein buitengewoon valt. Hierdoor wordt de masteropdracht een echte uitdaging. De stad Antwerpen ziet liefst geen nieuw museum in het Steen, maar laat ons voor de rest vrij in de herbestemming. Er wordt uiteraard wel een realistisch eindontwerp verwacht.

87

PARAMETERS & INSPIRATIEBRONNEN

A) PARAMETERS

Aan de conceptvorming gingen grondige vooronderzoeken vooraf. In dit onder-deel zal ik enkel de informatie bespreken die voor mij interessant voor de opbouw van mijn visie en concept.

• HISTORISCHE CONTEXT VAN HET GEBOUW

Het Steen heeft als een van de oudste gebouwen van Antwerpen een zeer rijke geschiedenis. Bij de herbestemming van zulke historische gebouwen is het belangrijk om de achtergrond en de opbouw van de site goed te begrijpen, zodat je als ontwerper later de juiste keuzes kan maken.

Oorspronkelijk werd het Steen gebouwd als deel van de Antwerpse burchtomwalling. In zijn bestaan heeft het gebouw dienst gedaan als huis voor de markgraaf, als gevangenis en als museum, namelijk ; het Oudheidkundig Museum en het Nationaal Scheepvaart-museum. Elke nieuwe functie bracht een nieuwe verbouwing of restauratie mee. Al deze verschillende verbouwingen en aanpassingen zijn lang niet allemaal met evenveel respect voor de geschiedenis of het gebouw uitgevoerd. Vele toevoegingen hebben geen link met het oorspronkelijke Steen en zijn vaak ook niet op de historische correcte manier geplaatst, waardoor hun waarde te betwisten valt. Toch maken al deze element-en deel uit van het Steen, waardoor zij op een respectvolle manier moeten behandeld worden bij de herbestemming.

88

REFLECTIEDOCUMENT HET STEEN• TOEKOMSTIGE PLANNEN KAAIEN

Even belangrijk als de historische waarde zijn de context en de omgeving van de site. Het Steen en het Steenplein bevin-den zich op een zeer gunstige locatie. De nabije ligging van de Schelde, het vlot, de kaaien en de positie tussen de wandel-terrassen zorgen ervoor dat er dagelijks heel wat volk voorbij komt. Het Steen wordt verbonden met de Grote Markt via de Suikerrui en ligt zo ook op de toeristische wandelroute ‘Historisch Antwerpen’.

De stad heeft al enkele jaren een masterplan klaarliggen voor de heraanleg van de Antwerpse kaaien. Hier zal ik mij op baseren tijdens de vorming van mijn visie. Deze plannen houdt voor mij volgende belangrijke elementen in:• AUTOVRIJE ZONE.

De zone rond de kaaien wordt volledig autovrij, waardoor de binnenstad terug contact krijgt met de Schelde. Een ondergrondse parking zal ervoor zorgen dat het zicht vanuit de stad niet belemmerd wordt en dat de kaaien gebruikt kunnen worden door voet-gangers en fietsers.

• HISTORISCHE SITES EN TOERISME. Er zijn in de buurt van het Steen nog vele historische sites. Nabij het Steen zullen de zuidelijke hangars onderdak geven aan tijdelijke en permanente evenementen, terwijl op de plaats van de noordelijke hangars de funderingen van de oude burchtstad terug worden blootgelegd. Deze archeologische site, gecombineerd met evenementen onder de zuidelijke hangars, zullen cultuurfanaten en toeristen naar de buurt van het Steen lokken.

Omgeving het Steen

89

Door deze ingrepen zal de buurt rond het Steen een actief en levendig stadsdeel worden. Het zal verder uitgroeien tot een toplocatie die bezoekers van verschillende leeftijden zal aantrekken. Dit biedt veel mogelijkheden voor nieuwe vrijetijdsbestedingen. Vooral het culturele aspect zal aan belang winnen.

• MOGELIJKE HERBESTEMMINGEN

In 2008 kwam het Steen leeg te staan toen het Scheepvaartmuseum zijn deuren sloot. Het was lang zoeken naar een nieuwe bestemming voor het Steen. Een voorstel om er een kinderkasteel, een soort pretpark, van te maken stuitte op veel protest. Uiteindelijk stelt HETPALEIS, een theaterhuis voor kinderen, voor om workshops voor kinderen te organiseren waar zij leren nadenken over erfgoed. Zij kregen met dit voorstel in 2011 het tijdelijke beheer over het Steen. In 2013 volgt een evaluatie met de stad en wordt het verdere beheer besproken. HETPALEIS is wel geïnteresseerd in verdere samenwerk-ing.

• PUBLIEKE CONTEXT

Het is duidelijk dat de herbestemming van het Steen een zeer publiek gegeven is. Een belangrijke factor bij het vinden van die herbestemming en de uitvoering ervan ligt dus bij de toeschouwer. Tijdens mijn vooronderzoek hebben ik enquêtes afgenomen in de buurt van het Steen. Hieruit bleek dat hoewel iedereen het erover eens is dat het Steen een belangrijk monument is, bijna niemand een idee heeft van zijn huidige func-tie. Dit komt vooral door de lange leegstand en de slechte leesbaarheid van het gebouw.

90

B) INSPIRATIEBRONNEN

Heel wat historische gebouwen worden met leegstand geconfron-teerd. Er wordt tegenwoordig veel moeite gedaan om deze monu-menten een hedendaagse invulling te geven, denk bijvoorbeeld maar aan de Selexyz boekenwinkel in de voormalige dominicanen-kerk door Merkx + Girod.

Een ander goed voorbeeld is de renovatie van het Castelvecchio in Verona, Italië door Carlo Scarpa. Het Castelvecchio vertoont vrij veel gelijkenissen met het Steen. Gekenmerkt door veel afbraak en verval, wordt het gerenoveerd door architect Ferdinando Forlati. Deze probeert aan de hand van valse balken en Middeleeuwsuitz-iende funderingen een ‘authentieker’ middeleeuws kasteel te be-komen. Na afloop was er echter nog weinig authentiek aan het interieur. In 1958 ondergaat het museum een nieuwe renovatie, dit keer geleid door Carlo Scarpa. Scarpa vond dat de toevoegingen van Forlati ondertussen ook onderdeel van de geschiedenis vorm-den en deed daarom ingrepen die zowel originele delen als de to-evoegingen in de verf zette. Ook zijn eigen toevoegingen onder-streepten telkens de architecturale geschiedenis van het gebouw.

Volgens mij vraagt het Steen dezelfde aanpak. Door de jaren heen onderging het Steen vele fysieke transformaties, die niet altijd met evenveel respect voor het gebouw gebeurden. Toch maken al deze aanpassingen nu deel uit van het Steen. Het is belangrijk om elk onderdeel op de gepaste manier te behandelen.

REFLECTIEDOCUMENT HET STEEN

Boekenwinkel Selexyz door Merkx + Girod

Castelvecchio in Verona door Carlo Scarpa

Castelvecchio in Verona door Carlo Scarpa

91

INTERPRETATIE

A) VISIE

• INVULLING VAN HET STEEN

De plannen voor de heraanleg van de kaaien tonen aan dat de stad Antwerpen van deze buurt een cultuurcentrum wil maken. Het Steen krijgt bovendien interesse van heel diverse publiek. Zowel jong als oud, toer-isten als inwoners willen het Steen bezoeken. Het is steeds een toeristische trekpleister geweest en ook scholen bezoeken het Steen regelmatig. De historische, educatieve en culturele elementen dienen dus zeker een plaats te krijgen in de herbestemming.

• BEHANDELING VAN HET STEEN Het Steen is een waardevol monument dat het verhaal over het ontstaan van Antwer-pen vertelt. De vele verschillende onderdelen hebben elk hun belang en dienen met het nodige respect behandeld te worden in de herbestemming. Wel dienen segmenten die geen extra waarde toevoegen aan het Steen herbekeken te worden. De leesbaarheid van het gebouw dient verbeterd te worden. Als interieurarchitecten hebben wij de unieke kans om de beleving in het Steen te verbeteren voor de bezoeker. Het is bij dit project interessant om vooral in te zetten op het interieur. De uitdaging ligt erin de leesbaarheid en de circulatie van het gebouw te verbeteren, zonder af te doen aan de historische elementen van het gebouw.

Door deze visie te hanteren hoop ik van het Steen opnieuw een relevant monument te maken, een monument dat een nuttige functie in de stad beoefent en deze duidelijk communiceert naar de bezoeker.

92

B) CONCEPTVORMING

• INVULLING VAN HET STEENOm aan de historische, educatieve en culturele vraag te voldoen zullen in het Steen drie verschillende functies worden onderbracht.

1. Museum het Steen Hoewel de stad gevraagd had geen museum in het Steen onder te brengen, vind ik het oude burchthuis een te belangrijk historisch gegeven om niet tentoon te stellen. Rond deze burchtmuur is Antwerpen ontstaan en wanneer delen van de oude burchtstad terug opgegraven worden zal er nog meer interesse zijn in dit gebouw. De ruimtes lenen zich ook moeilijk tot andere functies.

2. HETPALEIS in het Steen HETPALEIS vult nu ook al een deel van het Steen en dat wil ik zo houden. Door work-shops voor kinderen te organiseren rond erfgoed, leer je de jongere generatie het be-lang van geschiedenis en de conservatie ervan. Op deze manier wordt ook een band gevormd met het Steen en kunnen we het blijvend bestaan verder proberen te verze-keren. HETPALEIS zal worden ondergebracht in de drie onderste lagen van het oude scheepvaartmuseum. De workshops dienen in een leuke en inspirerende omgeving onderbracht te worden.

3. Bar het Steen. Omdat het Steen druk bezocht zal worden door toeristen en scholen kan een drankgel-egenheid niet ontbreken. Deze wordt voorzien op de bovenste verdieping van het oude scheepvaartmuseum, om zo een prachtig uitzicht op de Schelde, de bestaansreden van dit gebouw,te verzekeren. Dit moet een echte ontmoetingsplek worden.

REFLECTIEDOCUMENT HET STEEN

93

• BEHANDELING VAN HET STEEN

Het Steen wordt gekenmerkt door vele perioden van verandering. Ik vind het interes-sant om net hier op in te spelen. Door de snel veranderende maatschappij is het goed mogelijk dat het Steen binnnog meer interesse zijn in dit gebouw. De ruimtes lenen zich ook moeilijk tot andere functies.

Het Steen mist op dit moment een eenduidige circulatie. Daarom stel ik voor om de boekentoren om te vormen naar een circulatietoren. Deze toren werd ooit puur voor decoratieve doeleinden gebouwd. De verschillende verdiepingen werden pas in de jaren ’60 toegevoegd. Omdat de historische waarde hiervan gering is, vind ik het geen probleem om hier de hoofdcirculatie te voorzien. Zo krijgt de toren een duidelijk doel en worden de verschillende functies met elkaar verbonden. De bezoeker kan op deze manier ook uitkijken op Antwerpen en de verschillende delen van het Steen. HETPA-LEIS en het museum krijgen elk een afzonderlijke circulatie, maar zijn ook bereikbaar via de algemene circualtie.

De leesbaarheid hoop ik ook verder te verbeteren door een duidelijk aanspreekpunt te maken in de vorm van een balie. De balie moet het gebouw overzichtelijk maken en de bezoeker in de juiste richting sturen. Het Steen dient ook beter te communiceren wat zijn functie is. Er moet een duidelijk onderscheid zijn tussen de drie hoofdfuncties; het museum, het paleis en de bar.

94

REFLECTIEDOCUMENT HET STEEN

95

Dankzij een goed gevormde visie die gebaseerd was op een grondig vooronderzoek is het vooropgezette resultaat behaald.

De leesbaarheid van het Steen is veel verbeterd dankzij een duidelijk aanspreekpunt in de vorm van een balie. Deze is bekleed met Cortenstaal, wat zeer mooi past bij de oude gevel van het Steen. Hierdoor wordt de balie een opvallend element dat toch past in het geheel. Ook de bar en de verschillende ingangen zijn bekleed met Cortenstaal zo-dat doorheen alle aanpassingen een rode draad ontstaat.

De oude boekentoren doet nu dienst als algemene circulatie en verbindt het museum en de balie, HETPALEIS en de bar met elkaar. Terwijl de bezoekers de trap opgaan, hebben zij zicht op de skyline van Antwerpen en de oude burchtstad die zich onder noordelijke hangaars bevindt.

Voor de indeling van het interieur ben ik verder gegaan op het concept van flexibiliteit

Het oude deel van het Steen is zowel toegankelijk via de oorspronkelijke ingang op de eerste verdieping, als via de nieuwe balie op het straatniveau. Dankzij de volledige conservatie doet het dienst als monument en als museum voor tijdelijke tentoonstel-lingen. Zo valt er altijd iets nieuws te ontdekken. De tentoonstellingen beschikken over platen uit MDF die neergezet kunnen worden om poster op te presenteren of platen die ineen gezet kunnen worden tot een presentatietafel. Zo blijft de indeling van de tentoonstelling flexibel. MDF is een materiaal dat zich makkelijk laat combineren, wat nodig is omdat het Steen uit vele verschillende materialen bestaat. Het simpele karak-ter van MDF neemt ook geen aandacht weg van wat er tentoongesteld wordt. Ook al het meubilair uit de balie is gemaakt uit MDF, waardoor een eenvormigheid wordt gecreëerd.

CONCLUSIE

96

HET STEEN

97

98

HET STEEN

99

100

HET STEEN

101

102

HET STEEN

103

105

107

109

111

113

115

117

119

121

PINTEREST.COM/CARMENVANBEL

student works

carmen van bel

+32 474 55 89 [email protected]

issuu.com/carmenvanbel