1 STGM – TACSO Dernekler Mevzuat Eğitimi Ders Notları Kasım 2016 – Şubat 2017 tarihlerinde İzmir, İstanbul ve Ankara’da gerçekleştirilen 6 eğitimde SMMM AHMET MISIR, Yrd. Doç. Dr. Levent Korkut, Nazlı Belge, Dr. Tezcan Eralp Abay, Yrd. Doç. Dr. Ulaş Karan, Av Yasemin Öz, uzman olarak yer almışlardır. Dernekler Mevzuatı Eğitim Konuları o Güncel Durumda Örgütlenme Hakkı o Dernek Kuruluş İşlemleri, Tüzük o Üyelik, Adres İşlemleri, Aidat Yükümlülüğü o Beyanname Yükümlülüğü o Tutulması Zorunlu Defterler o Genel Kurul İşlemleri o Şube, Platform ve Üst Kuruluş Kurma o Kamu Yararı Statüsü o Denetleyici kurumlar: Dernekler dairesi o Dernekler için Muhasebe Düzenleri o Aida, Bağış Ve Yardım Toplama o Vergi ve İşyeri Kaydı Oluşturma o Dernekler için İstihdam ve Sosyal Güvenlik Konuları o İktisadi İşletme Nasıl Kurulur?
27
Embed
STGM TACSO Dernekler Mevzuat Eğitimipanel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/d/e/dernekler-mevzuati-egitimi-notlari.pdf · 1 STGM – TACSO Dernekler Mevzuat Eğitimi Ders Notları Kasım
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
STGM – TACSO
Dernekler Mevzuat Eğitimi
Ders Notları
Kasım 2016 – Şubat 2017 tarihlerinde İzmir, İstanbul ve Ankara’da gerçekleştirilen 6
eğitimde SMMM AHMET MISIR, Yrd. Doç. Dr. Levent Korkut, Nazlı Belge, Dr. Tezcan
Eralp Abay, Yrd. Doç. Dr. Ulaş Karan, Av Yasemin Öz, uzman olarak yer almışlardır.
Dernekler Mevzuatı Eğitim Konuları
o Güncel Durumda Örgütlenme Hakkı
o Dernek Kuruluş İşlemleri, Tüzük
o Üyelik, Adres İşlemleri, Aidat
Yükümlülüğü
o Beyanname Yükümlülüğü
o Tutulması Zorunlu Defterler
o Genel Kurul İşlemleri
o Şube, Platform ve Üst Kuruluş Kurma
o Kamu Yararı Statüsü
o Denetleyici kurumlar: Dernekler dairesi
o Dernekler için Muhasebe Düzenleri
o Aida, Bağış Ve Yardım Toplama
o Vergi ve İşyeri Kaydı Oluşturma
o Dernekler için İstihdam ve Sosyal
Güvenlik Konuları
o İktisadi İşletme Nasıl Kurulur?
2
İçindekiler 1. Güncel Durumda Örgütlenme Hakkı .................................................................................. 3 1.1. Örgütlenme Özgürlüğü: ................................................................................................... 3 1.2. Örgütlenme Özgürlüğü ile İlgili Diğer Haklar ve Konular ............................................. 3 1.3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Madde 11’e göre örgütlenme hakkı: ........................ 3 1.4. OHAL Rejimi ve Örgütlenme Özgürlüğü ....................................................................... 4
2. Dernek Kuruluş İşlemleri ve Tüzük .................................................................................... 5 2.1. Dernek Kurma Hakkı ...................................................................................................... 5 2.2. Dernek Tüzükleri ............................................................................................................. 6 2.3. Derneğin Kuruluş Anı ..................................................................................................... 7 2.4. Dernek Kuruluşunun İncelenmesi ................................................................................... 8
2.5. İlk Genel Kurul ve Zorunlu Organlar .............................................................................. 9
3.2. Aidat ve Ödentiler ......................................................................................................... 11 4. Beyanname Yükümlülüğü ................................................................................................ 11 5. Tutulması zorunlu defterler: ............................................................................................. 12
6. Genel Kurul İşlemleri ....................................................................................................... 12 6.1. Genel Kurul ................................................................................................................... 12 6.1.1. Olağanüstü Genel Kurul: ........................................................................................... 13
6.1.2. Genel Kurul Toplantı Usulü ...................................................................................... 13 6.1.3. Genel Kurul Kararların İptali - Medeni Kanun Madde 83: ....................................... 14
7. Şube, Federasyon, Platform ve Üst kuruluş Kurma ......................................................... 14 7.1. Şube Kurma: .................................................................................................................. 14 7.2. Federasyon Kurma ........................................................................................................ 15
11. Aidat, Bağış ve Yardım Toplama .................................................................................. 20 12. Vergi ve İşyeri Kaydı Oluşturma ve Beyanname Yükümlülükleri ............................... 22 13. Dernekler İçin İstihdam ve Sosyal Güvenlik Konuları ................................................. 22 13.1. İşçi, Stajyer, Gönüllü İstihdamı ................................................................................. 22 13.1.1. Gönüllülerin çalıştırılması ..................................................................................... 23
13.1.2. Stajyer: ................................................................................................................... 23 13.2. Yönetim Kurulu Üyelerinin İstihdamı ....................................................................... 23 13.3. Kısa dönemli uzman istihdamı: ................................................................................. 24 13.4. Ücret, harcırah, huzur hakkı ödemeleri ..................................................................... 24
13.5. Sözleşme Türleri ........................................................................................................ 24 14. İktisadi İşletme Nasıl Kurulur? ..................................................................................... 26
3
1. Güncel Durumda Örgütlenme Hakkı
1.1. Örgütlenme Özgürlüğü
Bireylerin kendi menfaatlerini korumak için kendilerini temsil eden bir toplu teşekkül
oluşturarak bir araya gelmesi özgürlüğü olarak tanımlanabilir.
Hakkın medeni, siyasi ve ekonomik yönleri bulunmaktadır.
Öznesi herkestir. İstisnalar dardır.
Bir araya gelişin amacı noktasında herhangi bir sınırlama mevcut değildir.
Herhangi bir amaçla (etnik, dinsel, dilsel, kültürel, toplumsal, siyasal, mesleki, spora
yönelik veya yardım amaçlı) bir örgüt kurulabilir.
Sendika, siyasi parti, dernek vs. her türlü STK’yı kapsamına alır. Her türlü STK hakkın
koruması altındadır.
Ancak hükümete bağlı çalışmayan, tamamen bağımsız olan kamu tüzel kişileri ise
hükümet dışı örgüt kategorisindedir.
Örgütlere kayıt zorunluluğu getirilebilir ancak kayıt talebinin reddi ancak haklı bir
nedenle olabilir.
Bir örgüte üyelik zorunlu tutulamaz.
1.2. Örgütlenme Özgürlüğü ile İlgili Diğer Haklar ve Konular
İfade Özgürlüğü
Toplanma Özgürlüğü
Adalete Erişim
Nefret Söylemi ve Nefret Suçları
1.3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Madde 11’e göre örgütlenme hakkı
1. Herkes, … Menfaatlerini korumak için sendikalar kurmak ve sendikalara üye olmak da
dahil, başkalarıyla birlikte örgütlenme özgürlüğü hakkına sahiptir.
2. Bu hakların kullanımına, ulusal güvenlik veya kamu emniyeti yararı için, düzensizliğin
veya suç işlenmesinin önlenmesi için, sağlığın veya ahlakın korunması veya başkalarının
4
hakları ve özgürlüklerinin korunması için, yasa tarafından öngörülen ve demokratik bir
toplumda gerekli olanlardan başka bir kısıtlama getirilmeyecektir. Bu madde, bu hakların
silahlı kuvvetler, emniyet veya devlet idaresi mensuplarınca kullanılmasına yasaya uygun
olarak kısıtlama getirilmesini engellemeyecektir.
1.4. OHAL Rejimi ve Örgütlenme Özgürlüğü
Örgütlenme Özgürlüğü OHAL’de sınırlandırılabilen bir haktır.
OHAL ilanı sınırsız ve denetim dışı bir sınırlama yetkisi vermez.
Sınırlama ölçülü ve uluslararası hukuka uygun olmalıdır.
OHAL Kanunu’nda yer alan ve örgütlenme özgürlüğü ile ilişkili maddeler aşağıdaki
gibidir:
Madde 11:
a) Sokağa çıkmayı sınırlamak veya yasaklamak,
b) Belli yerlerde veya belli saatlerde kişilerin dolaşmalarını ve toplanmalarını, araçların
seyirlerini yasaklamak,
c) Kişilerin; üstünü, araçlarını, eşyalarını aratmak ve bulunacak suç eşyası ve delil
niteliğinde olanlarına el koymak,
d) …
e) Gazete, dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı ve benzerlerinin basılmasını,
çoğaltılmasını, yayımlanmasını ve dağıtılmasını, bunlardan olağanüstü hal bölgesi
dışında basılmış veya çoğaltılmış olanların bölgeye sokulmasını ve dağıtılmasını
yasaklamak veya izne bağlamak; basılması ve neşri yasaklanan kitap, dergi, gazete,
broşür, afiş ve benzeri matbuayı toplatmak,
f) Söz, yazı, resmi, film, plak, ses ve görüntü bantlarını ve sesle yapılan her türlü yayımı
denetlemek, gerektiğinde kayıtlamak veya yasaklamak,
g) …
h) Her nevi sahne oyunlarını ve gösterilen filmleri denetlemek, gerektiğinde durdurmak
veya yasaklamak,
i) …
j) …
5
k) Kamu düzeni veya kamu güvenini bozabileceği kanısını uyandıran kişi ve
toplulukların bölgeye girişini yasaklamak, bölge dışına çıkarmak veya bölge içerisinde
belirli yerlere girmesini veya yerleşmesini yasaklamak,
l) Bölge dahilinde güvenliklerinin sağlanması gerekli görülen tesis veya teşekküllerin
bulunduğu alanlara giriş ve çıkışı düzenlemek, kayıtlamak veya yasaklamak,
m) Kapalı ve açık yerlerde yapılacak toplantı ve gösteri yürüyüşlerini yasaklamak,
ertelemek, izne bağlamak veya toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapılacağı yer ve
zamanı tayin, tespit ve tahsis etmek, izne bağladığı her türlü toplantıyı izletmek,
gözetim altında tutmak veya gerekiyorsa dağıtmak,
n) …
o) Dernek faaliyetlerini; her dernek hakkında ayrı karar almak ve üç ayı geçmemek
kaydıyla durdurmak,
p) ...
2. Dernek Kuruluş İşlemleri ve Tüzük
Medeni Kanun Madde 56 derneği tanımlar.
Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve
ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak
birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır.(1)
Hukuka ve ahlaka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz.
Madde 57: Herkes önceden izin almaksızın dernek kurabilir.
Dernek kurucuları fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
Örgütlenme özgürlüğü istisnai durumlar dışında kısıtlanamaz.
2.1. Dernek Kurma Hakkı
Herkes önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.
Dernek kurucularının fiil ehliyetine sahip olması gerekir.
Dernekler Kanunu Madde 3 - Ancak, Türk Silâhlı Kuvvetleri ve kolluk kuvvetleri
mensupları ile kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri hakkında
özel kanunlarında getirilen kısıtlamalar saklıdır.
6
2.1.1. Çocuk Derneği Kurma Onbeş yaşını bitiren ayırt etme gücüne sahip küçükler; toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve
zihinsel yetenekleri ile spor, eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile
yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla yasal temsilcilerinin yazılı izni
ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler.
Dernek kuruluş bildirimi yapıldıktan sonra dernek kurulmuş kabul edilir ve faaliyetlerine
başlayabilir.
2.2. Dernek Tüzükleri
Kuruluş bildirimi sonrasında tüzük incelemesinde şekil şartlar incelenir. Medeni kanun
genel çerçeveyi dernekler kanunu detayları düzenler.
Medeni Kanun Madde 58: Tüzükte dernek adı, merkezi, amaç, gelir kaynağı, üyelik
koşulları, organları ve örgütü ile geçici yönetim kurulu gösterilmesi zorunludur. Tüzük
kanunun emredici hükümlerine aykırı olamaz. Tüzükte düzenlenmemiş konularda kanun