Top Banner

of 24

Statut General Du Travailleur en Algerie

Jul 19, 2015

Download

Documents

hbchat
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript

LESTATUTGNRALDUTRAVAILLEUR ENALGRIE* "La socitestfondesurletravail " (A.24delaConstitution) INTRODUCTION Laloin78-12du5aot1978relativeauStatutGnralduTravail-leur (1)marquelafoisletermed'unelonguevolutionetlepointde dpartd'unevolutionnouvelle.Dansunesocitfonde,commel'estla socitalgrienne,surletravail,iln'taitpaspossiblequelalacuneque constituaitl'absencedansdevastesdomainesdedispositionsadaptes l'volutionpolitiqueetconomiqueftacceptablelongterme.LeSGT fournitprcisment,surlefonddelaChartenationaleetdelaConstitu-tion,cesdispositions. Celles-cineseheurtentcependantpasunvide.Detellesdispo-sitionsavaientdjtprisespourlafonctionpublique,lesecteurpriv etlesentreprisessocialistes.Cependantlatotalitdudomainedutravail n'taitpascouverteparlesdiffrentstextes:soitqu'onaitmisl'accent surl'organisationdutravail(ainsip.e.danslesentreprisessocialistes), soitqu'onaitmisaupremierplanpluttlapositionindividuelledu travailleur(commedanslesecteurpriv).Malgrcettesituationdefait, ilseraiterronndesupposerqueleSGTsecontented'tablirdesliens entrecequiexistedj.Lesouhaitquis'exprimedansleSGTestla dfinitiond'unrglementfondamentalpourl'ensembledumondedutravail. AinsilecontenuduSGTneselimitepaslaconfirmationdesdispositions envigueur(etlamodificationdecellesincompatiblesavecleSGT (2) *Cetarticlereprendquelquespartiesd'unautrearticledel'auteur,publidansla revueouest-allemandeRechtderInternationalenWirtschaft1979,p.315.- L'auteurremercie MonsieurANGSTHEIMetMonsieurGHEZALI,professeurslafacultdeDroitAlger,pour touteslesinformationsqu'ilsluiontdonnesdanslecadredelaprparationd'unsminaire ausujetduStatutgnraldutravailleur,ainsiqUeMTayedBELLOULA,Alger.L'auteur remerciegalementMlleDominiqueRrVAlN,Paris,pourlatraduction. (1)JournalofficieldelaRpubliqueAlgrienneDmocratique(JORA)du8aot1978, p.532.AulieudeStatutGnralduTravailleur.onemploieraaucoursdutexte:SGT. (2)Cf.A.216SGT. 316G.IGL maisconstitueuneplate-formepourlaconfigurationfuturedumonde dutravaiL A.L'VOLUTIONDUDROITDUTRAVAILENAiLGRIE. LesdiffrentesdispositionsduCodedutravailfranaisfurenttendues aveccertainesmodifications- l'Algrieaucoursdesannes1915 1954;ainsil'Algriedisposait-elle,avecleCodealgriendutravail etdelaprvoyancesociale (3),d'undroitdutravailcodifi.Aprsl'ind-pendancedel'Algrie,laloin62-157du31dcembre1962maintint lesloisenvigueurcejourdontgalementaussiledroitdutravail. L'ordonnancen73-29du5juillet1973abrogeacetteloiavecpourcons-quencequelesloisenvigueuravantle3juillet1962(A.2del'ordonnance) furentabrogees (4).L'volutionsepoursuivitdelamaniresuivante (5): l'ordonnancen66-133instituaen1966unstatutgnraldelafonction publique (6).L'aspirationdel'Algrieeffacergalementdansledroit dutravaillestracesdeladpendancedelaFrances'exprimapubliquement danslecadred'unrapportsurlaralisationdesobjectifsd'unplanqua-driennal:unnouveaucodedutravail,essentiellementetalgrien (7)etauthentiquementnational (8)devaitnatre. Danslapriodequiaboutitlaralisationdeceprojet,unesrie dedispositionsconcernantledroitdutravailfurentprises: ainsipourlesecteurpriv:- l'ordonnancen71-31du16novembre1971relativeauxrapportscol-lectifsdetravaildanslesecteurpriv,- l'ordonnancen75-31du29avril1975relativeauxconditionsgnralesdetravaildanslesecteurpriv,- ledcretn b75-64du29avril1975relatiflaprotectiondudroitsyndicaldanslesentreprisesprives,- ledcretn75-65du29avril1975fixantlesmodalitsdeconstitutionetdefonctionnementdescommissionsparitairesdedisciplinedanslesentreprisesdusecteurpriv,- ledcretn75-66du29avrilfixantlesmodalitsdegestiondesuvressociales,(3)Dans:Juris-Classeuralgrien,Paris(EditionsTechniques)1972. (4)Cetteordonnancen'apriseffetquedeuxansplustard,c'est--direcompterdu 5juillet1975.Cf.cesujetHubertMICHEL,Chroniquepolitique1.- Algrie.,dans: AAN1973,p.351s. (5)Unrsumdel'histoiredudroitdutravailalgriensetrouvedans:Encyclopdie juridique,Rpertoirededroitsocialetdutravail,tome 1 >,Paris(Dalloz)1960,sousla rfrenceAlgrie.,Nr.1-9,commedanslamisejourdecetouvrage,datede1978, n3,6,7,9,9-20. (6)JORAdu8juillet1966. (7)ElMoudjahiddu4fvrier1972,p.4:Dansledomainesocio-culturel.degrandes dcisionsontmarqulapremiremoitiduplanquadriennal.(uneenqutedeA.CHABANE). (8)ELMoudjahiddu8fvrier1972,p.4:Dcisionsetralisationssocio-culturellesII. Unnouveaucodedutravailauthentiquementnational.,parAzzedineClIABANE.Surle dveloppementjuridiquespcifiqueenAlgriegnralement,voirB.CUBERTAFONll,L'alg-rianisationdudroit,mytheouralit?:in:Revuejuridiqueetpo!itique,Indpendance etcoopration1976,Nr.2,p.204etsuivantes. LESTATUTGNRALDUTRAVAILLEURENALGRIE317 - ledcretn75-67du29avril1975fixantlacontributiondesemployeurs aufinancementdesuvressociales; pour lesentreprisessocialistes:- laChartedel'organisationsocialistedesentreprisesainsiquel'ordon-nancen71-74du16novembre1971relativelagestionsocialistedesentreprises,- parlasuite,nombreuxordonnancesetdcretsrelatifsausecteursocia-liste(dcretTI 72-47,ordonnancen72-58,dcretn73-176,dcretn 73_177,dcretn74-251,-252,-253,-254,-255,-256,ordonnancen75-23,dcretn75-56,ordonnancen75-76,dcretn75-149,-150).Ainsidesdispositionsconcernantpresquetouslessecteursdutravail, sauflestravailleursdelaterre(l'ordonnancen75-30du29avril1975 fixantladurelgalehebdomadairedetravail)ouconcernantpresque touslessecteursdutravailsauflafonctionpublique(l'ordonnancen75-32 du29avril1975relativelajusticedutravail;l'ordonnancen75-33du 29avril1975relativeauxattributionsdel'inspectionetdesaffairessociales) ouconcernanttouslestravailleursycomprisceuxrgisparlestatut gnraldelafonctionpublique(l'ordonnancen75-34du25avril1975 relativelasaisie-arrtetlacessiondesrmunrations). Unimportantsecteurdumondedutravail,lesecteuragraire,futde mmel'objetd'unerformemiseenuvreparlaChartedelarvolution agrairede1971(JORAdu30.11.71)etparl'ordonnancen71-73du 8novembre1971portantrvolutionagraire(JORAdu30.11.1971). LeSGTs'appliqueauxsecteursdetravailsuivants: - lesecteurpublic - lesecteuragraire - lesecteurpriv - lesecteursocialiste L'examendesdiffrentstextesrvlequ'iln'existedestatutausens proprequepourlesfonctionnaires(mispartlesmilitairesetlesmagis-trats)etquepourlestravailleursdusecteurpriv;tandisquepourles travailleursdusecteursocialisteetpourceuxdusecteuragraire,l'accent atmissurlesconditionsd'organisationdutravail. Cetexamenmneauxobservationssuivantes:c'estenpremierlieu l'exercicedupouvoirtatiquequiestassuretconsoliden1966par l'institutionduStatutgnraldelafonctionpublique.1971futl'annedela GSEetdelaRvolutionagraire.Lesdeux,GSEetRvolutionagraire, doiventtrerattacheslaconceptionpolitiqueetconomiquedel'Algrie; maisau-del,lanaturemmedel'organisationdutravailcorrespond unsouhaitd'organisationpolitiquedelasocit.Pourcetteraison,onne putviterdengligerpendantunelonguepriodelestatutindividueldu travailleur,quiauncontenueneffetplusvastequeladfinitiondecer-tainesformesdeparticipation,tandisquelestravailleursdusecteurpriv, quoiquerduitsunefonctionmineuredanslaconstructiondel'conomie, sevirentnantisd'undroitdutravailindividuelpourlemoinsacceptable. - -- - ._- _._.- _._._--- ._-318G.IGL Mmes'ilfutncessairedelaissers'coulerletempsncessaire l'accumulationd'expriencesutilesl'laborationdenouvellesformes d'organisationdumondedutravail,onnepeuts'empcherdevoirune lgrecontradictionentrel'importancedesdeuxdernierssecteursvoqus pourledveloppementdel'conomieetlemanqueprolongd'instruments juridiquesadaptsleurdisposition.Sideplusonprendenconsidration lefaitquelesdispositionscontenuesdansleSGTsontdestinestre compltes(lenombredetextesd'applicationseraitselonlesestimations, de80150),laperspectived'unerglementationintgraledumondedu travailreste,certes,lointaine (9). B.QUELqUESREMARQUESAUSUJETDELACONCEPTIONDUDROITDUTRAVAILDANS UNPAYSENVOIEDEDVELOPPEMENTD'OPTIONSOCIALISTE. LaconceptionduSGTrefltelasingularitsurlaquelleilatoujours tinsistetlaquelleonatoujoursaspiraucoursdestravauxprpa-ratoireslaloi,d'uncodedutravailalgrien;cettesingularitservle djdansletitremmedelaloi.Ilfautdistinguerdeuxlments,l'lment socialisteetl'lmentpropreaupaysenvoiededveloppement.Sans entrerdansuneanalysedtaille,ilfautcependantdsignerlesphno-mneslesplusvidents:deslmentssocialistes (10)imprgnentleprin-cipedechacunselonsescapacits,chacunselonsontravail (11), l'absenced'undroitdegrvedanslesecteursocialiste,leremplacement del'autonomietarifairecollectiveparlepouvoirtarifairetatique,l'inclu-sionderglementationssocialesprotectricesdansledroitdutravailet laplacedesuvressocialesdel'entreprise;d'unefaongnralelavaleur privilgiequiestdjaccordeautravailetsarglementationdans laChartenationale (12)etdanslaConstitution (13).L'lmenttouchant auxconditionsspcifiquesaupaysenvoiededveloppement (14)qu'est l'Algries'exprimedanslacoexistenced'entreprisesprivesetsocialistes (15),danslesindicationssurlechmageetsurlesous-emploi (16)et, (9)LarapiditaveclaquelleonadjabordlesprmcIpauxtextesd'application estquandmmeremarquable.L'harmonisationdesrmunrationsapparaitauprelnierplan, cf.lesarticlesdans:Moudjahiddu23.9.79(p.1),7.10.79(p.1),14.10.79(p.1),16.10.79 (p.1),29.10.79(p.1). (10)Surlacodificationdudroitdutravaildanslespayssocialistesengnral,voir SZUBERT(Waclaw)LaCodificationduDroitduTravail.,in:RechtderArbeit1978, p.319etsuivantes(323etsuivantes),voiraussiMATEY(Maria)"Essentialtraitsofsocialist labourcodes",in:ComparativeLabourLaw,Fall1977,Vol.2,No.3,p.191etsuivantes. (11)A.4duSGT. (12)OrdonnanceN76-57du5juillet1976portantpublicationdelaCharteNationale, p.36etsuivantes(cited'aprsl'ditionduFrontdeLibrationNationale). (13)L'A.4delaConstitutionde1976dit:Lasocitestfondesurletravail.et Letravailestlaconditionessentielledudveloppementdupays..... (14)Ausujetdelacodificationdudroitdutravaildanslespaysenvoiededvelop-pementvoirCORDOVA(Efren),"TheCodificationsofLabourLawinDevelopingCountries", in: SocietyforLabourLa.wandSocia.tSecuTity,9thInternationalCongress, Reportsandproceedings,Heidelberg1978,p.317etsuivantes. (15)Cf.BrunoETIENNE,L'Algrie,CulturesetRvolution,.Paris(Seuil)1977,p.302. (16)Pourlesquestionsd'emploicf.ChantalBERNARD,Occupationmassiveetsous-activit,lasituationalgriennedel'emploiautermedudeuximePlanQuadriennal. (dansleprsentvolume). 319LESTATUTGNRALDUTRAVAILLEURENALGRIE plusieursendroits,dansl'obligationsocialeautravail,dansl'importance delaformationprofessionnelleetdelaformationengnral,etdans leseffortspourliminerlesdisparitsdesalairesencoreexistantes. L'utilisationdelanotiondedroitdutravailenrelationavecles rglementationsjuridiquesquiconcernentenAlgrieletravail,ou,plus troitement,lestravailleurs,ncessiteunemiseauclair.Ledroitdutravail danslespayscapitalistesappartienttraditionnellementaudroitpriv (17). Ils'appliquesurtoutautravailleurdusecteurprivets'estparldevelop-pcommeundroitprotecteurdutravailleur.Danslesecteurpublicadmi-nistratifetconomiqueexistentgalementdesrelationsdetravail.On reconnaitdeplusenplusquelespersonnesquitravaillentdansCes secteurssontelles-aussidansdesrelationsdedroitdutravaiLSeulement lasparationentredroitpublicetdroitprivn'apaspermisd'tablir lesrapportsrvlantceque cesdeuxsecteursontdecommunenlamatire. Ilnefautcependantpasmconnatrel'influencerciproquedesdeux secteursl'unsurl'autreetlancessitdedcelerdesconvergences (18). Cependantcequivautpourlasituationd'unpaysoccidentalcomme laFrance,dotd'uneconomiecapitaliste,nepeutquemettreenlumire que,mmedanslespaysencoreattachscettedistinctionentredroit publicetdroitprivquiserpercutesurleconceptdedroitdutravail, unrapprochementdesdeuxdomainesapparatenfait. LasituationenAlgrienepeuttrecomparequepartiellementavec l'volutiondcrite;lesaccentssontplacerdemanirediffrente (19). Leclivageentredroitprivetdroitpublicexistecertainement.Personne neseferafortdeprtendrequelafonctionpubliquen'estpasdistingue enAlgriedusecteurpriv.Maiscen'estpaslleproblme.C'estle secteursocialiste (20)quiesticilesecteurleplusimportant,celuiqui supportel'volutionconomiquedupays.Thoriquementledroitdutravail ausenstraditionneln'estpasenmesured'accueillirlatransformationdu salarienproducteur-gestionnaire,tellequ'elledoitavoirlieudansla CSE (21).Ledroitdutravail,danscesens,distinguel'organisationde l'entreprisedustatutprotecteurdusalari.Aumomentolesalari (17)Cf.YvesSAINT-GEOURS,Lesrelationsdutravaildanslesecteurpublic.,Paris (LGDJ)1977,p.1. (18)Jean-ClaudeJAVILLIER,Droitdutravail.,Paris(LGDJ)1978,p.63;G.H.CAMER-LYNCK,GrardLYON-CAEN,Droitdutravail.,9'd.,Paris(Dalloz)1978,n38;SAINT-GEOURS,op.cit.,p.1. (19)A.MAHIOU,Coursd'institutionsadministratives.,2'd.,Alger(OPUA)1979. p.6.confirmequelesproposrapportsparFranoisWEISS,Doctrineetactionsyndicales enAlgrie.,Paris(Cujas)1970,p.278.n'ontpasperduleurvaleur(