KOGO/CO BADAĆ DOBÓR PRÓBY dr Victoria Kamasa 1 www.logic.amu.edu.pl
www.logic.amu.edu.pl
1
KOGO/CO BADAĆ
DOBÓR PRÓBY
dr Victoria Kamasa
www.logic.amu.edu.pl
2
POZNANE PRÓBY
144 uczniów (po równo kobiety i mężczyźni) konkretnego liceum; wiersze dla dzieci umieszczone w konkretnym korpusie; artykuły z określonych czasopism z określonego okresu czasu; dostępny ogólny korpus języka; losowo wybrani przedstawiciele różnych grup społecznych mieszkający w określonym miejscu; wyrażenia znalezione w „słowniczku” umieszczonym w czasopiśmie dla danej grupy.
dr Victoria Kamasa
www.logic.amu.edu.pl
3
DEFINICJE
dr Victoria Kamasa
POPULACJA„Określony teoretycznie zbiór elementów
badania”POPULACJA BADANA
„Zbiór elementów, z którego próba jest faktycznie pobierana”
PRÓBAZbiór elementów, które zostają faktycznie
poddane badaniuOBCIĄŻENIE PRÓBY„Wybrane elementy nie są typowe (…) dla szerszej populacji, z której zostały dobrane”
(Babbie 2003)
www.logic.amu.edu.pl
4
OBCIĄŻENIA
dr Victoria Kamasa
Badamy ocenę poprawności wybranych wyrażeń językowych.
Czytelnicy czasopisma X, którzy wypowiadali się odsyłając kartki z informacjami do czasopisma. Losowo wybrani z książki telefonicznej abonenenci. Użytkownicyportalu internetowego X.Ankieta typu pop-up na kilkudziesięciu stronach internetowych.
www.logic.amu.edu.pl
5
CELE
dr Victoria Kamasa
intersubiektywna komunikowalność; możliwość uogólnień (reprezentatywność statystyczna); możliwość ustalania tendencji, związków między zmiennymi; minimalizowanie czynników wpływających na uzyskiwane efekty (eksperyment); kontrola obciążeń;
www.logic.amu.edu.pl
6
PRÓBA
dr Victoria Kamasa
REPREZENTATYWNA: Daje podstawy do uogólniania na całą badaną populację; Pozwala określić możliwy błąd przy uogólnianiu na populację; Dobierana wg ściśle określonych zasad; Zazwyczaj dość liczna;
NIEREPREZENTATYWNA: Nie daje podstaw do statystycznych wnioskowań o populacji; Pozwala sformułować przypuszczenia nt tendencji; Zasady doboru nie są bardzo rygorystyczne; Próba nie musi być bardzo liczna;
PODZIAŁ
www.logic.amu.edu.pl
7
dr Victoria Kamasa
PRÓBA REPREZENTATYWNA
STATYSTYCZNIE
www.logic.amu.edu.pl
8
CO ZROBIĆ, ŻEBY BYŁA REPREZENTATYWNA
dr Victoria Kamasa
dużo; różni; przeciętni; wylosowani; …
www.logic.amu.edu.pl
9
WIELKOŚĆ PRÓBY SPOSÓB DOBORU
dr Victoria Kamasa
wynika z zakładanego poziomu błędu, którego nie chcemy przekroczyć; zależność jest kwadratproporcjonalna;
UWZGLĘDNIA: zmienne, które wpływają na zmienną badaną; posiadane informacje; możliwości;
REPREZENTATYWNOŚĆ STATYSTYCZNA
www.logic.amu.edu.pl
10
WIELKOŚĆ PRÓBY
dr Victoria Kamasa
Kilka różnych wzorów Najbardziej uniwersalny (ale też wymagający największej próby)
Uα - stała wynikająca z założonego poziomu ufności (wrócimy do tego)d – zakładany maksymalny błąd
www.logic.amu.edu.pl
11
LOSOWOŚĆ
dr Victoria Kamasa
PRÓBA LOSOWA:Taka próba, która zapewnia wszystkim reprezentantom danej populacji jednakowe szanse trafienia do próby.
Potrzebny:OPERAT LOSOWANIA
„Lista lub quasi-lista elementów, z których losuje się próbę” (Babbie 2003)
www.logic.amu.edu.pl
12
DOBÓR LOSOWYDOBÓR
SYSTEMATYCZNY
dr Victoria Kamasa
Posiadamy operat losowania z ponumerowanymi elementami; Na podstawie tabel liczb losowych wybieramy kolejne elementy; Tak długo, aż uzyskamy pożądaną liczebność;
Uproszczona forma doboru losowego Wybieramy co któryś element Interwał losowania uzyskujemy dzieląc wielkość populacji przez wielkość próby Element początkowy możemy wybrać na podstawie tabel liczb losowych
PRÓBY
www.logic.amu.edu.pl
13
DOBÓR WARSTWOWY DOBÓR KWOTOWY
dr Victoria Kamasa
stanowi uzupełnienie a nie alternatywę dla poprzednich; próba dzielona jest na podstawie wybranych zmiennych na warstwy; proporcje poszczególnych warstw są takie jak w populacji; zmienne warstwujące – takie, o których przypuszczamy, że mają wpływ na badaną zmienną;w warstwach dobór ma charakter losowy.
Odmiana doboru warstwowego;Różnica: po wyznaczeniu warstw nie prowadzimy losowania, tylko kierujemy się zasadą dostępności; Mniej reprezentatywna niż poprzednia.
PRÓBY
www.logic.amu.edu.pl
14
PRZYKŁAD
dr Victoria Kamasa
badam rodzaje środków perswazji występujące w tekstach Gazety Wyborczej w ostatnich 5 latach; ustalam liczebność próby (wzór); zakładam, co może mieć wpływ na badaną zmienną:
rodzaj tekstu; miejsce publikacji (główne, dodatek loklany, inny dodatek); czas powstania
ustalam proporcję poszczególnych tekstów w całej populacji:
np. jaki procent tekstów stanowią felietony opublikowane w wydaniu głównym w roku 2007;
ustalam ile artykułów każdego typu muszę mieć w próbie; z listy artykułów danego typu losowo wybieram odpowiednią liczbę tekstów.
www.logic.amu.edu.pl
15
ALE (CZASEM) REPREZENTATYWNA
JAKOŚCIOWO
dr Victoria Kamasa
PRÓBA NIEREPREZENTATYWNA STATYSTYCZNIE
www.logic.amu.edu.pl
16
PRACA Z TEKSTEM
dr Victoria Kamasa
PROSZĘ PRZYGOTOWAĆ PREZENTACJĘ OTRZYMANEJ METODY DOBORU PRÓBY.
PREZENTACJA POWINNA UWZGLĘDNIAĆ: Opis sposobu w jaki dobierana jest próba Jej zalety i wady, silne i słabe strony Przykłady tematów badań, w których taki dobór
jest racjonalny: 2 ogólne 2 z zakresu językoznawstwa lub nauki o informacji
www.logic.amu.edu.pl
17
OPIS, TEMATY ZALETY i WADY
dr Victoria Kamasa
dobór oparty na dostępności badanych; pierwsze X osób, które znajdę w danym miejscu.
gdy potrzebna jest szybka i bardzo pobieżna orientacja w danym temacie;
Np. akceptowalność danego wyrażenia
+szybka;+ łatwa do przeprowadzenia;+ tania;
- Bardzo duże ryzyko odchyleń;- całkowity brak kontroli nad tym, kto podlega badaniu;- bardzo duża przypadkowość.
PRÓBA OKOLINCZNOŚCIOWA
www.logic.amu.edu.pl
18
OPIS, TEMATY ZALETY i WADY
dr Victoria Kamasa
arbitralnie; na podstawie wiedzy o populacji posiadanej przez badacza.
osoby posługujące się rzadkim, a charakterystycznym akcentem;
5 najpopularniejszych forów w danej dziedzinie
+ badanie tego, co interesujące, a czego listy nie można sporządzić+ badanie przypadków odbiegających od normy;
- mała kontrola nad odchyleniami;
DOBÓR CELOWY
www.logic.amu.edu.pl
19
OPIS, TEMATY ZALETY i WADY
dr Victoria Kamasa
ustalamy kwoty w oparciu o zmienne mogące mieć wpływ na badane zjawisko; równa (i raczej mała) liczba jednostek w każdej kwocie;
+ zróżnicowanie próby;+ względna kontrola nad próbą;+ pozwala na wstępne wskazanie tendencji.-praco- i czasochłona;
DOBÓR KWOTOWY
www.logic.amu.edu.pl
20
OPIS, TEMATY ZALETY i WADY
dr Victoria Kamasa
odnajdujemy jednego informatora; on wskazuje nam kolejnych, ci zaś następnych;
badanie słownictwa byłych więźniów;
badanie metafor aborcji używanych przez osoby, które jej dokonały.
+ umożliwia badanie środowisk nie dostępnych inaczej;+ wiemy, że badani mają cechy, które są istotne ze względu na temat;-mała kontrola nad obciążeniami;
METODA KULI ŚNIEŻNEJ
www.logic.amu.edu.pl
21
OPIS, TEMATY ZALETY i WADY
dr Victoria Kamasa
wybór osób, które mogą kompetentnie wypowiadać się o danej grupie/danym zjawisku;
nieformalne sposoby mówienia o pacjentach w szpitalu;
sposoby konstrukcji informacji prasowej.
+ umożliwia pozyskanie wewnętrznych informacji;
- informator jest zazwyczaj nieco „marginalny”
DOBÓR INFORMATORÓW
www.logic.amu.edu.pl
22
ZADANIE DOMOWE
1. Poprawki w projektach (wg uwag i uwag ogólnych z zajęć).2. Opis doboru próby.
3. Prezentacja: sprzedaj swój projekt (09.01.2013)
dr Victoria Kamasa
www.logic.amu.edu.pl
23
BIBLIOGRAFIA
BIBLIOGRAFIA:E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003K. Siekierski, Mit próby reprezentatywnej, Marketing w Praktyce nr 1,2002; źródło: www.pentor.pl (23.11.2007)D. Nachmias, Ch. Frankfurt - Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań 2001
dr Victoria Kamasa