SPORTİF VE ORTOPEDİK REHABİLİTASYON

SPORTİF VE ORTOPEDİK SPORTİF VE ORTOPEDİK REHABİLİTASYONREHABİLİTASYON

Prof.Dr. Hidayet SARIProf.Dr. Hidayet SARI

Spor yaralanmalarıSpor yaralanmaları

1.1. Akut Spor yaralanmalarıAkut Spor yaralanmaları

2.2. Kronik Spor yaralanmalarıKronik Spor yaralanmaları

3.3. Aşırı kullanıma bağlı yaralanmalar Aşırı kullanıma bağlı yaralanmalar

Akut spor yaralanmalarıAkut spor yaralanmaları

Müsabaka ve antreman sırasındaMüsabaka ve antreman sırasında

Zorlamaya ve travmaya bağlı Zorlamaya ve travmaya bağlı

Aniden gelişirAniden gelişir

Klinik Klinik

Ağrı en önemli klinik bulgudurAğrı en önemli klinik bulgudur

Ödem, kanama ve inflamasyon eşlik Ödem, kanama ve inflamasyon eşlik edereder

Tedavi Tedavi

İİ : İstirahat : İstirahat

BB :Buz tatbiki:Buz tatbiki

KK :Kompresyon-sargılama:Kompresyon-sargılama

EE :Elevasyon:Elevasyon

İstirahat İstirahat

Uygun pozisyonlama önemliUygun pozisyonlama önemli

Yük taşıyan eklem ise yatak istirahati Yük taşıyan eklem ise yatak istirahati zorunlu olabilirzorunlu olabilir

Korse, atel veya alcı gerekebilirKorse, atel veya alcı gerekebilir

İstirahat İstirahat

İstirahatin süresi ciddi yumuşak doku İstirahatin süresi ciddi yumuşak doku yaralanmalarında 2-3 haftadır ancak yaralanmalarında 2-3 haftadır ancak daha kısa ve uzun olabilir. daha kısa ve uzun olabilir.

En iyi takip testi yük bindirildiğinde ağrı ve En iyi takip testi yük bindirildiğinde ağrı ve şişliğin olmamasıdır. şişliğin olmamasıdır.

Buz tedavisiBuz tedavisi Ödem, kanama ve iltihabı reaksiyonu Ödem, kanama ve iltihabı reaksiyonu

önlerönler

Soğuk-jel ve buz paketleri, soğutma Soğuk-jel ve buz paketleri, soğutma spreyleri, soğuk-buzlu suspreyleri, soğuk-buzlu su

İlk 72 saat İlk 72 saat

1. gün bir saatte bir 20-30 dk. 1. gün bir saatte bir 20-30 dk. 2. gün 2 saatte bir 20-30 dk. 2. gün 2 saatte bir 20-30 dk. 3.gün 3 saatte bir 20-30 dk. 3.gün 3 saatte bir 20-30 dk.

KompresyonKompresyon

Venoz ve lenfatik sistem üzerine baskı Venoz ve lenfatik sistem üzerine baskı

yaparak doku şişmesi ödem oluşmasını yaparak doku şişmesi ödem oluşmasını

engellerengeller

ElevasyonElevasyon

Yaralanan kol ve bacağı kalp seviyesinden Yaralanan kol ve bacağı kalp seviyesinden üstüne yükseltmektir.üstüne yükseltmektir.

Bu durum venöz ve lenfatik kan dönüşüme Bu durum venöz ve lenfatik kan dönüşüme yardımcı olur, ödem oluşmasını önler.yardımcı olur, ödem oluşmasını önler.

Subakut ve kronik dönemde Subakut ve kronik dönemde spor yaralanmalarıspor yaralanmaları

Dokuların iyileşme sürecine girdiği ödem Dokuların iyileşme sürecine girdiği ödem ve iltihabın azalmaya başladığı dönemdirve iltihabın azalmaya başladığı dönemdir

2-3 hafta - 3 ay arası2-3 hafta - 3 ay arası

Subakut ve kronik dönem- Subakut ve kronik dönem- tedavitedavi

Kontrast banyoKontrast banyo

Sıcak uygulamaSıcak uygulama

Kontrast BanyoKontrast Banyo

Sıcak ve soğuk suya ardarda daldırılıp çıkarmaSıcak ve soğuk suya ardarda daldırılıp çıkarma

1 dk. 1 dk eşit ile başla / 2-4 dk ‘ya uzat1 dk. 1 dk eşit ile başla / 2-4 dk ‘ya uzat

Sıcakla başla sıcakla bitirSıcakla başla sıcakla bitir

Bu uygulama toplam olarak 20-30 dk. sürdürülür. Bu uygulama toplam olarak 20-30 dk. sürdürülür.

Sıcak su ile damarlarda genişleme ve metobolizma artışı Sıcak su ile damarlarda genişleme ve metobolizma artışı

sağlarsağlar

Soğuk su ile damarlarda daralma ve metobolizmada azalma Soğuk su ile damarlarda daralma ve metobolizmada azalma

sağlanır. sağlanır.

Sıcak uygulamaSıcak uygulama

İlk 72 saati içinde sıcak uygulaması sakıncalıdırİlk 72 saati içinde sıcak uygulaması sakıncalıdır

Yaralanmalar 2-3 hafta sonra yüzeyel ve derin sıcaklık Yaralanmalar 2-3 hafta sonra yüzeyel ve derin sıcaklık

uygulamalarına geçilebiliruygulamalarına geçilebilir

Yüzeyel (İR, hotpack, girdap banyosu..) ve derin ısıtıcılar (US; Yüzeyel (İR, hotpack, girdap banyosu..) ve derin ısıtıcılar (US;

KDD) kullanılabilirKDD) kullanılabilir

Cilt, cilt altı dokusu, kas, tendon gibi yapılar ısınır Cilt, cilt altı dokusu, kas, tendon gibi yapılar ısınır

Ağrı ve spazm azalır Ağrı ve spazm azalır

Metabolizma artarMetabolizma artar

Esneklik artar Esneklik artar

ElektroterapiElektroterapi

Ağrı ve kas spazmı üzerine etkiliAğrı ve kas spazmı üzerine etkili• Galvanik akım Galvanik akım • Diadinamik akımlarDiadinamik akımlar• Interferensiyel akımlarInterferensiyel akımlar• TENSTENS

MasajMasaj

Yoğurma ve sıvazlama şeklinde yapılan baskı Yoğurma ve sıvazlama şeklinde yapılan baskı

ve germeler venöz kan ve lenf akımını ve germeler venöz kan ve lenf akımını

hızlandırır. hızlandırır.

Ağrı ve kas spazmının Ağrı ve kas spazmının

giderilmesinde yararlıgiderilmesinde yararlı

Sportif ve Travmatik Sportif ve Travmatik Rehabilitasyonda HedeflerRehabilitasyonda Hedefler

Kısa Dönem HedefleriKısa Dönem Hedefleri::• Yaralanmış bölgeyi korumak Yaralanmış bölgeyi korumak • Aktivite seviyesini azaltmak,(istirahat).Aktivite seviyesini azaltmak,(istirahat).• Ağrıyı azaltmak.Ağrıyı azaltmak.

• İltihabı azaltmakİltihabı azaltmak • Eklem içi sıvı toplanması ve snovyum iltihabını Eklem içi sıvı toplanması ve snovyum iltihabını

azaltmak.azaltmak. Eklem dışı şişliği azaltmak.Eklem dışı şişliği azaltmak. Eklem hareket açıklığını arttırmak.Eklem hareket açıklığını arttırmak.

• Hastayı bilgilendirmek ve eğitmek Hastayı bilgilendirmek ve eğitmek

Uzun Dönem HedefleriUzun Dönem Hedefleri

1.1. Kas-tendon esnekliğini arttırmakKas-tendon esnekliğini arttırmak

2.2. Kas kuvvetini arttırmakKas kuvvetini arttırmak

3.3. Kas dayanıklığını arttırmakKas dayanıklığını arttırmak

4.4. Kalp-damar dayanıklığını korumakKalp-damar dayanıklığını korumak

5.5. Bozulmuş biomekanik fonksiyonu düzeltmekBozulmuş biomekanik fonksiyonu düzeltmek

6.6. Denge, propriosepsiyon ve kinestetik dikkati arttırmakDenge, propriosepsiyon ve kinestetik dikkati arttırmak

7.7. Fonksiyonel aktivitelere dönüşü sağlamakFonksiyonel aktivitelere dönüşü sağlamak

Spor ve Ortopedik Yaranmalı Spor ve Ortopedik Yaranmalı Hastanın MuayenesiHastanın Muayenesi

Tıbbi Anamnez (Sorgulama) Tıbbi Anamnez (Sorgulama)

Objektif muayeneObjektif muayene

Tıbbi AnamnezTıbbi Anamnez

Yaralanma nerede ve nasıl ?Yaralanma nerede ve nasıl ?

Hangi sporu yaparken ?Hangi sporu yaparken ?

Objektif MuayeneObjektif Muayene

1.1. Hayati işaretler bulgularHayati işaretler bulgular2.2. Postur ve gözlemPostur ve gözlem3.3. Yürüme değerlendirmesiYürüme değerlendirmesi4.4. Antropametrik ölçümlerAntropametrik ölçümler5.5. Bacak – uzunluk ölçümleriBacak – uzunluk ölçümleri6.6. Yansıyan – yayılan ilişkili eklemlerYansıyan – yayılan ilişkili eklemler7.7. PalpasyonPalpasyon8.8. Presyonla Presyonla 9.9. Hissiyet, refleks, Denge muayenesiHissiyet, refleks, Denge muayenesi10.10. Aktif ve pasif eklem hareket açıklığıAktif ve pasif eklem hareket açıklığı11.11. Esneklik TestleriEsneklik Testleri12.12. Elle kas gücü testiElle kas gücü testi13.13. Kas gücü, kuvveti ve dayanıklığın izokinetik testleriKas gücü, kuvveti ve dayanıklığın izokinetik testleri14.14. Düşünülen hastalığa göre spesifik testlerDüşünülen hastalığa göre spesifik testler15.15. Hastanın – Günlük Yaşam Aktiviteleri ve fonksiyonel durumunu Hastanın – Günlük Yaşam Aktiviteleri ve fonksiyonel durumunu

gösteren testlergösteren testler16.16. Tıbbi testleri ile korelasyon varlığıTıbbi testleri ile korelasyon varlığı

Hayati BulgularHayati Bulgular

Travmatik yaralanma Travmatik yaralanma

geçiren kişidegeçiren kişide

• nabız kan basıncınabız kan basıncı

• vücut ısısı vücut ısısı

• kalp hızının ölçülmesi en kalp hızının ölçülmesi en

hızlı ve en kolay biçimde hızlı ve en kolay biçimde

hayatihayati

• Ayrıca tedavinin takibinde de Ayrıca tedavinin takibinde de

önemlidirönemlidir

Postur ve GözlemPostur ve Gözlem

Postural ya da biyomekanik asimetriPostural ya da biyomekanik asimetri DeformiteDeformite EkimozEkimoz Ayakkabı muayenesiAyakkabı muayenesi

Yürüme DeğerlendirmesiYürüme Değerlendirmesi

Statik pozisyonda gizli mekanik Statik pozisyonda gizli mekanik

disfonksiyonlar yüksek yoğunluklu aktivite disfonksiyonlar yüksek yoğunluklu aktivite

yapılmadıkca ortaya çıkmayabilir. yapılmadıkca ortaya çıkmayabilir.

Antropometrik ÖlçümlerAntropometrik Ölçümler

Yaralanmış alanın durumunu objektif olarak Yaralanmış alanın durumunu objektif olarak

değerlendirmesine imkan verir değerlendirmesine imkan verir

Tekrarlayan ölçümler takip yönünden Tekrarlayan ölçümler takip yönünden

yararlıdır.yararlıdır.

Bacak – Uzunluk ÖlçümleriBacak – Uzunluk Ölçümleri

GerçekGerçek

ZahiriZahiri

Yansıyan / İlişkili Eklem MuayenesiYansıyan / İlişkili Eklem Muayenesi

Esas kaynak mı? Esas kaynak mı?

Yansıyan ağrı mı?Yansıyan ağrı mı?

3 muayene tekniği kullanılır. 3 muayene tekniği kullanılır.

•Tüm ilişkili eklemlerin aktif eklem hareket açıklığı (AROM).Tüm ilişkili eklemlerin aktif eklem hareket açıklığı (AROM).

•Eklem hareket açıklığı sonunda pasif aşırı baskı OP-PROMEklem hareket açıklığı sonunda pasif aşırı baskı OP-PROM

•Her bir eklem hareket hareketine dirençli eklem hareketiHer bir eklem hareket hareketine dirençli eklem hareketi

PalpasyonPalpasyon

Isı, pozisyon deformite ve spazm durumu, Isı, pozisyon deformite ve spazm durumu,

cilt ve nabızlar değerlendirilir. cilt ve nabızlar değerlendirilir.

Denge MuayenesiDenge Muayenesi

Kişinin denge, propteosepsiyon ve kinestetik, Kişinin denge, propteosepsiyon ve kinestetik,

uyanıklık (farkındalık) yönünden uyanıklık (farkındalık) yönünden

değerlendirilmesi gerekirdeğerlendirilmesi gerekir

Tek ayak üzerinde durma, düz hatta gözü Tek ayak üzerinde durma, düz hatta gözü

kapalı yürüme gibi bir çok statik ve dinamik kapalı yürüme gibi bir çok statik ve dinamik

denge testi yapılabilir. denge testi yapılabilir.

Denge MuayenesiDenge Muayenesi

Sık ayak bileği burkulması geçiren kişide sadece ayak Sık ayak bileği burkulması geçiren kişide sadece ayak

bileği ligamentoz gevşekliği veya zayıf peroneal kas bileği ligamentoz gevşekliği veya zayıf peroneal kas

varlığı değil eklem kapsül ve ligamentlerinde varlığı değil eklem kapsül ve ligamentlerinde

mekanoreseptörlerin yetersizliği araştırılmalıdırmekanoreseptörlerin yetersizliği araştırılmalıdır

Eklem Hareket AçıklığıEklem Hareket Açıklığı

Esneklik TestleriEsneklik Testleri

Eklemler uygun pozisyon sağlanması ile pasif veya aktif Eklemler uygun pozisyon sağlanması ile pasif veya aktif olarak kas tendon ünitesi yolu ile kontraktil ünitenin olarak kas tendon ünitesi yolu ile kontraktil ünitenin hareketini, uzamasını ölçmektir. hareketini, uzamasını ölçmektir.

Esneklik testleri hem sakatlık (yaralanma) önleyici hem Esneklik testleri hem sakatlık (yaralanma) önleyici hem de esas bakımdan sıklıkla bakılması değerlendirilmesi de esas bakımdan sıklıkla bakılması değerlendirilmesi gereken testlerdir. gereken testlerdir.

Esneklik testleri her bir eklem ve izole kas grubunda ve Esneklik testleri her bir eklem ve izole kas grubunda ve grup hareketlerde ölçülmelidir. Örneğin bir kişinin öne grup hareketlerde ölçülmelidir. Örneğin bir kişinin öne eğilerek el parmaklarını yere değdirmesi tüm omurga, eğilerek el parmaklarını yere değdirmesi tüm omurga, kalça,ayak esnekliğini ölçmek demektir. kalça,ayak esnekliğini ölçmek demektir.

Elle Kas Testi MuayenesiElle Kas Testi Muayenesi

Elle direnç vererek kas gücü bakılması, kas , Elle direnç vererek kas gücü bakılması, kas , kas-tendon birleşimi, tendon, gibi kontraktil kas-tendon birleşimi, tendon, gibi kontraktil elemanlar dışında innervasyon hakkında elemanlar dışında innervasyon hakkında değerlendirilmesine imkan verir. değerlendirilmesine imkan verir.

Dirençli hareket sırasında ağrı olması ile Dirençli hareket sırasında ağrı olması ile doku hasarı seviyesi tayin edilebilir. doku hasarı seviyesi tayin edilebilir.

Özel TestlerÖzel Testler

DBKDBK Kernig testiKernig testi Slump testSlump test Spurling testiSpurling testi Neer sıkışma testiNeer sıkışma testi Tenisci ve golfçu dirseği testi Tenisci ve golfçu dirseği testi FABER, FADİR FABER, FADİR Mc Murray, Apley, Varus Valgus stres testleri, Mc Murray, Apley, Varus Valgus stres testleri,

çekmece testleriçekmece testleri

Fonksiyonel TestlerFonksiyonel Testler

hafif koşuhafif koşu

normal suratli koşu normal suratli koşu

sekiz çizerek koşu sekiz çizerek koşu

zig zag yapmazig zag yapma

durma atlama durma atlama

zıplama zıplama

top tutmatop tutma

atma engel atlama gibi spora özel hareketlerin yaptırılmasıatma engel atlama gibi spora özel hareketlerin yaptırılması

EgzersizlerEgzersizler

Egzersizler herhangi bir rehabilitasyon programının Egzersizler herhangi bir rehabilitasyon programının

amaca ulaşmada en önemli parçasını oluştururamaca ulaşmada en önemli parçasını oluşturur

Egzersizler doğrudan kalp solunum kondüsyonu ve Egzersizler doğrudan kalp solunum kondüsyonu ve

tüm vücut kas kondisyonunu düzeltmeye yönelik tüm vücut kas kondisyonunu düzeltmeye yönelik

etki gösterir etki gösterir

Pasif egzersizlerPasif egzersizler

Bu tür egzersizler hasta tarafından yapılmayan ve Bu tür egzersizler hasta tarafından yapılmayan ve

yapılmasının sakıncalı olduğu durumlarda hekim veya yapılmasının sakıncalı olduğu durumlarda hekim veya

fizyoterapist ya da mekanik bir aygıt (Continous pasif fizyoterapist ya da mekanik bir aygıt (Continous pasif

motion:CPM ) tarafından yaptırılan eklem hareketleridirmotion:CPM ) tarafından yaptırılan eklem hareketleridir

Aktif-Asistif EgzersizlerAktif-Asistif Egzersizler

Bu tip egzersizler cerrahi veya travma sonrası en sık Bu tip egzersizler cerrahi veya travma sonrası en sık

kullanılan egzersiz çeşitleridir. kullanılan egzersiz çeşitleridir.

Hastalar kuvvetsizlik yada ağrı nedeni ile ileri derecede Hastalar kuvvetsizlik yada ağrı nedeni ile ileri derecede

hareketleri kısıtlı ise hekimler egzersiz programına aktif hareketleri kısıtlı ise hekimler egzersiz programına aktif

asistif (Yardımlı) egzersiz ekleyebilirasistif (Yardımlı) egzersiz ekleyebilir

Aktif-Asistif EgzersizlerAktif-Asistif Egzersizler

Aktif asistif egzersiz programının değişik şekli ise egzantrik Aktif asistif egzersiz programının değişik şekli ise egzantrik

egzersizlerin kullanımıdır egzersizlerin kullanımıdır

Örneğin ameliyat sonrası diz rehabilitasyon programında, Örneğin ameliyat sonrası diz rehabilitasyon programında,

hekim hastanın bacağını düz vaziyette yardım ederek hekim hastanın bacağını düz vaziyette yardım ederek

yukarı kaldırır ve hasta eksantrik olarak onu aşağı indirir, yukarı kaldırır ve hasta eksantrik olarak onu aşağı indirir,

Bu sayede eksantrik düz bacak indirme egzersizi yapılır.Bu sayede eksantrik düz bacak indirme egzersizi yapılır.

Aktif EgzersizlerAktif Egzersizler

Bu tür egzersizler hasta tarafından kendi isteği ve Bu tür egzersizler hasta tarafından kendi isteği ve

gücü ile eklem hareket açıklığı içinde yer çekimine gücü ile eklem hareket açıklığı içinde yer çekimine

karşı hareketler yapmasıdır.karşı hareketler yapmasıdır.

Bunun için kas güçünün 3/5 üzerinde yani Bunun için kas güçünün 3/5 üzerinde yani

yerçekimini yenecek güçde olmalı ve eklem hareket yerçekimini yenecek güçde olmalı ve eklem hareket

açıklığının da açık olması gerekir. açıklığının da açık olması gerekir.

Rezistif EgzersizlerRezistif Egzersizler

Rezistif egzersizler yerçekimi dışında ilave bir Rezistif egzersizler yerçekimi dışında ilave bir

dirençe karşı kişinin istemi ile yapılan hareketlerdir dirençe karşı kişinin istemi ile yapılan hareketlerdir

Bu tür egzersizler kas gücü, kuvveti ve Bu tür egzersizler kas gücü, kuvveti ve

tekrarlamalar soncu dayanıklığını arttırmayı tekrarlamalar soncu dayanıklığını arttırmayı

amaçlar. amaçlar.

Egzersiz TürleriEgzersiz Türleri

İzometrik Egzersizler: İzometrik Egzersizler: Kasın boyu değişmeden yapılan kas kasılmasıdır. Kasın boyu değişmeden yapılan kas kasılmasıdır.

Bu kasılma sırasında hareket görülmez. Bu tür Bu kasılma sırasında hareket görülmez. Bu tür egzersizler kasılmalar vücudun statik bir pozisyon egzersizler kasılmalar vücudun statik bir pozisyon veya postürde kalması için yararlıdır. veya postürde kalması için yararlıdır.

Kas gücünü arttırır tonusu korur. Ancak kas Kas gücünü arttırır tonusu korur. Ancak kas kısalma ve uzama yapmadığı için eklem kısalma ve uzama yapmadığı için eklem kontraktürünü engellemez. kontraktürünü engellemez.

İzotonik Egzersizlerİzotonik Egzersizler

İzotonik egzersizler İzotonik egzersizler

sabit bir dirençe karşı değişen hızlarda set şeklinde sabit bir dirençe karşı değişen hızlarda set şeklinde

yapılan kasların kısalma ve uzaması ile yaratılan aktif yapılan kasların kısalma ve uzaması ile yaratılan aktif

(istemli) egzersizlerdir. (istemli) egzersizlerdir.

Bu tür egzersizleri 2 alt grubu vardır. Bu tür egzersizleri 2 alt grubu vardır.

• Konsantrik egzersizlerKonsantrik egzersizler

• Eksantirik egzersizler. Eksantirik egzersizler.

Üç tip tanınmış izotonik egzersiz Üç tip tanınmış izotonik egzersiz

programı vardır:programı vardır: De LormeDe Lorme

Oxford Oxford

Günlük ayarlanabilir progressif ressistif egzersiz Günlük ayarlanabilir progressif ressistif egzersiz

(PAPRE) programı. (PAPRE) programı.

İzokinetik Egzersizlerİzokinetik Egzersizler

Aygıtlar eklem hareket açıklığı sınırları boyunca sabit Aygıtlar eklem hareket açıklığı sınırları boyunca sabit

hızla ve sabit direnç vererek uygulanan bir aktif resistif hızla ve sabit direnç vererek uygulanan bir aktif resistif

egzersizdir egzersizdir

İzokinetik egzersiz aygıtları Cybex ve Mini Gym gibi İzokinetik egzersiz aygıtları Cybex ve Mini Gym gibi

egzersiz aygıtlarıdır egzersiz aygıtlarıdır

Egzersiz Cevap Takip Egzersiz Cevap Takip ParametreleriParametreleri

Hastaya bir egzersiz programı verildiği zaman bu Hastaya bir egzersiz programı verildiği zaman bu

programın etkisi sıkı biçimde takip edilmelidir. Bu takipte programın etkisi sıkı biçimde takip edilmelidir. Bu takipte

etkin takip için temel parametreler şunlardır. etkin takip için temel parametreler şunlardır.

1.Ağrı ve tutukluğun subjektif değerlendirilmesi.1.Ağrı ve tutukluğun subjektif değerlendirilmesi.

2.Cilt ısısında palpasyonla artma.2.Cilt ısısında palpasyonla artma.

3.Antropametrik (mesure ile) çap, çevre ölçümü.3.Antropametrik (mesure ile) çap, çevre ölçümü.

4.Eklem hareket açıklığındaki değişimler.4.Eklem hareket açıklığındaki değişimler.

5.Günlük yaşam aktiviteleri.5.Günlük yaşam aktiviteleri.

6.Egzersiz programı sırasında fonksiyonel performans.6.Egzersiz programı sırasında fonksiyonel performans.

Hasta EğitimiHasta Eğitimi

Hastaların rehabilitasyon programı içinde başlangıçtan Hastaların rehabilitasyon programı içinde başlangıçtan hastanın tedavisi düzelene kadar hastanın hekim veya hastanın tedavisi düzelene kadar hastanın hekim veya fizyoterapist tarafından eğitilmesi gerekir.fizyoterapist tarafından eğitilmesi gerekir.

Hastaları onların anlayacağı dilde spor veya travmatik Hastaları onların anlayacağı dilde spor veya travmatik yaralanmadan nasıl korunabilir bilgisini, egzersiz, aktivite yaralanmadan nasıl korunabilir bilgisini, egzersiz, aktivite sakıncası, her aktivite uygun postur ve zorlayıcı sakıncası, her aktivite uygun postur ve zorlayıcı aktivitelerde koruyucu materyal takılması gibi bütün aktivitelerde koruyucu materyal takılması gibi bütün bilgileri sözel, görsel ve uygulamalı biçimde bilgileri sözel, görsel ve uygulamalı biçimde öğretilmelidir. öğretilmelidir.

SonuçSonuç

Her hangi bir kas-iskelet probleminin etkili Her hangi bir kas-iskelet probleminin etkili tedavisi; muayene yoluyla rehabilitasyon tedavisi; muayene yoluyla rehabilitasyon programı öncesi bulguların analiz ve sentezine programı öncesi bulguların analiz ve sentezine dayanır.dayanır.

Rehabilitasyon programının formulasyonu Rehabilitasyon programının formulasyonu başlangıçtan itibaren hastanın bulgularını başlangıçtan itibaren hastanın bulgularını subjektif ve objektif olarak ilerleme ve gerileme subjektif ve objektif olarak ilerleme ve gerileme yönünden devamlı olarak takip edilmelidir.yönünden devamlı olarak takip edilmelidir.

Her bir hastanın erken girişimi en etkili Her bir hastanın erken girişimi en etkili rehabilitasyonu başarmak için gereklidir. rehabilitasyonu başarmak için gereklidir.