spijbelen De klimaatjongeren deden meer dan

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 1/13

Eos Blogs Natuur & Milieu

De klimaatjongeren deden meer danspijbelen

De jongeren die in 2019 protesteerden voor het klimaat, kregendaarvoor bakken kritiek. Veel volwassenen noemden de protesteneen goedkope uitvlucht om te spijbelen. Ons onderzoek bewijst hettegendeel: jongeren ondernamen wel degelijk sterke acties, maarvolwassenen merkten die niet altijd op.

Onder leiding van de Zweedse Greta Thunberg ontstonden in 2018 de ‘School Strikes for

Climate’. Wereldwijd namen jongeren deel aan marsen voor het klimaat om politieke

leiders een geweten te schoppen en een ambitieus klimaatbeleid te eisen. De protesten

evolueerden naar een globale beweging in 2019 en kregen heel wat media-aandacht.

Kritiek op de deelnemende jongeren bleef nooit ver weg, niet in het minst in online

commentaarsecties van nieuwsmedia. Zo schrijft René in de commentaarsectie op de

HLN-website: 'Waarom spijbelen tegen milieuopwarming? Laat die ‘milieuvriendelijke’

jeugd liever staken tijdens Werchter en Pukkelpop en Lokerse Feesten en tijdens al die

andere festivals. Dan zal er ook geen berg milieubelastend afval achterblijven'.

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 2/13

Jongeren keren zich niet per se af tegen ‘de politiek’,maar eerder tegen een speci�eke vorm van politiek

Hoe zetten jongeren zich in voor het klimaat? Doen ze dat ook online? En waren de

klimaatmarsen meer dan een manier om te spijbelen? Met deze vragen in het achterhoofd

onderzochten we vanuit de Universiteit Gent hoe het politiek repertoire van jonge burgers

eruit ziet in de context van het klimaatthema. Zo’n repertoire omvat alle mogelijke

manieren waarop je als burger je stem uit rond een maatschappelijke kwestie: gaande van

verkiezingen, tot betogingen, of het veranderen van je profielfoto op Facebook.

Onze resultaten tonen aan hoe jongeren op veel verschillende manieren betrokken zijn bij

het klimaatthema. Vaak gingen hun acties breder dan de wekelijkse protesten. Bovendien

blijken de motivaties om op verschillende manieren actie te voeren een stuk

genuanceerder dan vaak voorgesteld.

Jongeren ontwikkelen nieuwe visie op burgerschap

Jongeren zijn een omstreden doelgroep wanneer het aankomt op politieke participatie,

zowel in het wetenschappelijke als maatschappelijke debat. Een veronderstelling die sterk

leeft, is dat jongeren niet langer geïnteresseerd zijn in politiek: ze zijn lui, apathisch en niet

bereid moeite te doen voor sociale verandering. Om deze argumenten te staven wordt

vaak verwezen naar dalende opkomstcijfers bij verkiezingen en een daling in

partijlidmaatschappen.

Uit recent onderzoek begrijpen we hoe jongeren zich niet per se afkeren tegen ‘de politiek’

maar eerder tegen een specifieke vorm van politiek. Jongeren vinden namelijk minder

aansluiting bij klassieke, vaak door de overheid gefaciliteerde, vormen van politieke

participatie (zoals gemeenteraden, partijen en verkiezingen). Steeds vaker gaan ze op zoek

naar manieren om zelf een unieke invulling te geven aan hun engagement. Jongeren willen

zich kunnen informeren over en inzetten voor thema’s die hen persoonlijk aanbelangen, op

een moment dat hen dat uitkomt.

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 3/13

Die flexibele blik op burgerschap uit zich op steeds nieuwe manieren. Denk bijvoorbeeld

aan de roze pussyhat mutsen die massaal werden gebreid als protest tegen de

vrouwonvriendelijke uitspraken van de Amerikaanse oud-president Trump. Een vorm van

activisme die ook craftivism wordt genoemd.

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 4/13

p_ssyhatproject21.9K followers

View Profile

View More on Instagram

1,903 likesp_ssyhatproject

Children are our future. #Repost @jaynazweiman ・・・Better believe that this kiddo would be voting tomorrow if she could! (Hermom’s a longtime friend and has been raising activists!) So, for theprecocious youngins, let’s get out there and use our power for good. Let’svote! #yeswecan #hopefor #craftivism #pussyhatglobal #pussyhatproject#pussyhat #nationofhermiones #govote #voteforthefuture #littlefeminist#intersectionalfeminist #voteforourfuture #marchforourfutureview all 19 comments

Add a comment...

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 5/13

Ook sociale media sluiten naadloos aan bij de drang om een meer individuele invulling te

geven aan maatschappelijk engagement. Het laagdrempelige karakter van platformen als

Instagram, Twitter, Facebook en TikTok laten toe om tegen een lage kost in te stappen in

een sociale beweging, zoals #MeToo of Black Lives Matter.

Verschillende types klimaatactivisme

De klimaatbeweging wordt evenzeer gekenmerkt door dit soort flexibel engagement. Niet

alleen werd ze gedragen door jongeren, er was ook een sterke rol weggelegd voor sociale

media om de beweging onder de aandacht te brengen. Via de hashtag ‘#fridaysforfuture’

werden online berichten aan de globale beweging gekoppeld. Facebook evenementen

werden dan weer ingezet om lokale protestmarsen aan te kondigen.

Ian Price@solo_syn_

Seattle #ClimateStrike . it’s been 134 weeks since I first joined the #FridaysForFuture climate striking. It’s still getting hotter. #ClimateJusticeNow #ClimateActionNow #SeattleHeatWave #FaceTheClimateEmergency

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 6/13

We voerden onze studie uit bij 498 Vlaamse en Brusselse jongeren in de middelbare

school. Via een vragenlijst vroegen we hen hoe en waarom ze actie hadden ondernomen

rond het klimaatthema. Onze resultaten tonen aan hoe jongeren op diverse manieren

omgaan met het klimaatthema en zo vormgeven aan hun persoonlijk

participatierepertoire.

Zo identificeerden we een groep jongeren die specifiek focuste op deelname aan de

wekelijkse klimaatprotesten (16.67% van de steekproef). Opvallend is hoe deze jongeren

ook sterk gebruik maakten van sociale media om hun engagement aan te vullen. Zo

communiceerden ze frequent over het klimaatthema via instant messaging (Facebook

Messenger) en gebruikten ze Facebook evenementen om hun engagement te signaleren

naar hun online netwerken (door zich op ‘aanwezig’ te plaatsen).

Critici veronderstelden dat jongeren die zich onlineengageerden, niet meer bereid zouden zijn om deel te

nemen aan ‘echte’ o�ine vormen van participatie

Een andere groep (14.26%) werd gekenmerkt door de diversiteit van hun

klimaatengagement. Niet alleen deden deze jongeren vrijwilligerswerk en namen ze ook in

weekends deel aan protestmarsen, ze spraken zich ook online sterk uit over het

klimaatthema. Door berichten te posten, petities en evenementen te delen en lid te

5:51 p.m. · 9 jul. 2021

2K 48 Deze Tweet delen

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 7/13

worden van online groepen rond het klimaatthema, droegen de jongeren sterk bij aan de

online boodschap van de klimaatbeweging.

Ten slotte vonden we hoe bijna een vijfde van de jongeren uit de studie (19.48%)

voornamelijk actief waren rond het klimaatthema binnen gesloten groepen op Facebook

en via instant messaging. Hun exclusief online engagement heeft een eerder privaat

karakter en is daardoor ook geen voor de hand liggende vorm van activisme. Niettemin

tonen deze jongeren een zekere alertheid voor het klimaatthema en zijn ze begaan met het

onderwerp, zij het niet op een erg zichtbare manier. Het is dan ook best mogelijk dat deze

jongeren in de toekomst overgaan tot andere vormen van engagement, wanneer ze dat

zouden willen.

Protest online: luiheid of echt activisme?

Een vaak geuite kritiek rond jongerenactivisme heeft betrekking op de rol die sociale media

spelen in hun engagement. Online vormen van activisme, zoals het delen van petities of het

veranderen van je profielfoto op Facebook, worden immers vaak weggezet als irrelevant

‘slacktivisme’. Die term is een portmanteau van slacker en activisme en verwijst naar het

idee dat personen die zich online engageren dat vooral doen uit gemak en luiheid, zonder

dat ze enige maatschappelijke impact hebben.

Bovendien ontstond een soort morele paniek rond dit soort activisme: onderzoekers en

critici veronderstelden dat personen die zich online engageerden, niet meer bereid zouden

zijn om deel te nemen aan ‘echte’, offline vormen van participatie. Vooral jongeren zouden

vatbaar zijn voor dit slacktivisme en daardoor niet meer naar de stembus trekken.

Wetenschappelijke studies vinden weinig steun voor deze hypothese. Hoewel het

inderdaad zo is dat jongeren zich sterk aangetrokken voelen tot sociale media als politiek

actiemiddel, toont ook onze studie hoe dit vaak gebeurt in combinatie met andere, vaak

offline actievormen (zoals protest of vrijwilligerswerk). Sociale media zijn dan voornamelijk

een manier een beweging te versterken en aandacht te vestigen op een problematiek,

door een nieuw publiek aan te spreken en de boodschap breed te verspreiden.

Anuna De Wever Van Der Heyden

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 8/13

Ook de motivaties van jongeren worden vaak onterecht in twijfel getrokken. Deelname aan

de klimaatprotesten werd verondersteld gewoon een manier te zijn om te kunnen

Anuna De Wever Van Der Heyden@AnunaDe

Belgium is just like overpopulated with dots... rise up and strike #YouthForClimate

The Dormouse That Roared @DormouseRoared#climatestrike

The house is on fire.

Just wow!

Everything is known. Just waiting for the action.

Still finding out about more places...

#climatestrike

7:58 a.m. · 13 feb. 2019

181 7 Deze Tweet delen

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 9/13

spijbelen. Online zouden jongeren dan weer voornamelijk bezig zijn met het opsmukken

van hun eigen reputatie. Opnieuw wijst onze studie op het tegendeel. De groep jongeren

wiens engagement voornamelijk draaide rond deelname aan de protesten, werd

voornamelijk gedreven door bezorgdheid om de klimaatopwarming. Bovendien gaven de

jongeren aan sociale media voornamelijk te gebruiken als een manier om anderen te

overtuigen, te mobiliseren en te informeren rond het klimaatthema. De motivatie om

zichzelf positief te presenteren bleek helemaal geen impact te hebben op het online

engagement van de jongeren.

Kortom, jongeren worden vaak misbegrepen, zowel in het maatschappelijke debat als

binnen wetenschappelijk onderzoek. Wanneer het gaat over hun politiek engagement en

activisme is dat niet anders. Recente inzichten wijzen op een meer genuanceerde situatie,

waar jongeren zich voornamelijk willen inzetten rond thema’s die hen nauw aan het hart

liggen, op een moment en manier die voor hen past.

Onze studie toonde dit aan in de context van de klimaatprotesten in 2019, waar jongeren

zowel online als offline actie ondernamen om aandacht te vragen voor het klimaat. Hoewel

de aandacht vooral ging naar het ‘klimaatspijbelen’, bleef een belangrijke (online) zijde van

het jongerenengagement onderbelicht in het maatschappelijke debat. Om een correct

beeld te krijgen van activisme vandaag, kunnen we sociale media niet negeren.

Ook zin om te bloggen?Wetenschap is interessant, nuttig en mooi. Jouw onderzoek is dat vast ook. Zin om het te delen?Dat kan op verschillende manieren: een dagboek, een artikel of een opiniestuk, en in tekst, met

foto's of in een video.

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 10/13

Mail ons voor meer info

Meer over de volgende onderwerpen:

Natuur & Milieu klimaatverandering Eos Blogs Klimaatsceptici

Dit is een artikel van:

Eos Blogs

Gepubliceerd op:

14 juli 2021

Dit artikel delen op:

Gerelateerde artikels

Cato WaeterloosMeer artikels van deze auteur

Facebook Twitter Linkedin

Terug actueel Natuur & Milieu

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 11/13

Door Dieter De Cleene

Extreem wordt het nieuwe normaalWinters worden natter, zomers droger en warmer. Het risico op overstromingen stijgt, net als

het aantal hittegolven. Hoe de klimaatverandering ons met meer extreem weer opzadelt, en watwe er – een beetje – tegen kunnen doen.

Door Gaëlle Mortier

Eos Blogs Psyche & Brein

Buddy’s als mirakeloplossing voor inburgering?Vanaf 2022 zullen zogenaamde buddy’s nieuwkomers wegwijs maken in onze samenleving.

Kunnen we zo echt de uitdagingen rond integratie overwinnen of blijven we ter plaatsetrappelen?

Podcast Geschiedenis

'Van de slangen was ik het meeste bang'

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 12/13

Keuze van de redactie

Door Eva Droogmans

75 jaar lang was Congo een Belgische kolonie. Aan de hand van de herinneringen van Limburgsekolonisten en uitgeweken Congolezen probeert podcastmaker Eva Droogmans dat turbulente

verleden te reconstrueren.

Psyche & Brein

Pupilgrootte verraadt intelligentie1.

Psyche & Brein

‘Veel vrouwen krijgen ten onrechte de diagnose vanprikkelbaredarmsyndroom’

2.

Ruimte

Donkere materie: ‘echt spul’ of onbegrepen zwaartekracht?3.

Gezondheid

Je kan de coronavaccins niet zomaar onderling vergelijken4.

Psyche & Brein

Cannabis verandert jongerenbrein5.

Kies je nieuwsbrief

2 x week

Wekelijks

Tweewekelijks

Maandelijks

Eos Wetenschap

Tracé

Psyche & brein

Iedereen wetenschapper

7/16/2021 De klimaatjongeren deden meer dan spijbelen | EOS Wetenschap

https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-klimaatjongeren-deden-meer-dan-spijbelen 13/13

Eos WetenschapEos maandblad

Digitale themanummers

Eos Psyche&Brein

Eos Specials

Eos Tracé

Iedereen Wetenschapper

Onze nieuwsbrieven

Grijze cellen

Eos Pipet

Breinbreker

Ons Manifest

ContactAbonnementendienst

Tijdschriftenwinkel

Adverteren

Redactie

Stages en jobs

Volg ons op

© EOS

DISCLAIMERPRIVACYVERKOOPSVOORWAARDENCOOKIES AANPASSEN

E-mailadres

Inschrijven