-
SŁOWNIK TERMINÓW/GRLOSSARY OF TERMS
Akapit objaśniający - sprawozdanie biegłego rewidenta może być
zmodyfikowane ze względu na zamieszczenie w nim akapitu
objaśniającego zagadnienia wpływające na sprawozdanie finansowe,
szerzej omówione w informacji dodatkowej do sprawozdania
finansowego. Dodanie akapitu objaśniającego nie powoduje zmiany
opinii biegłego rewidenta. Biegły rewident może zmodyfikować swoje
sprawozdanie dodając także akapit(y) objaśniający zagadnienia inne
niż te, które wpływają na sprawozdanie finan-sowe.
Anomalia - (zob. Badanie wyrywkowe)
Asystenci - osoby zaangażowane do wykonywania poszczególnych
badań, nie będące biegłymi rewidentami.
Badania wiarygodności - procedury badania przeprowadzane w celu
wykrycia istot-nych nieprawidłowści na poziomie stwierdzeń,
obejmujące:
a) Szczegółowe badanie grup transakcji, sald i ujawnień oraz b)
Analityczne procedury wiarygodności.
Badania zgodności - badania przeprowadzane w celu uzyskania
dowodów badania o skuteczności działania kontroli służącej
zapobieganiu lub wykrywaniu i korygowaniu istotnych
nieprawidłowości na poziomie stwierdzeń.
Badanie przekrojowe - polega na prześledzeniu sposobu
przetwarzania niewielu trans-akcji w całym systemie
sprawozdawczości finansowej.
Badanie sprawozdania finansowego - celem badania sprawozdania
finansowego jest umożliwienie biegłemu rewidentowi wyrażenia opinii
o tym, czy sprawozdanie finan-sowe zostało, we wszystkich istotnych
aspektach, sporządzone zgodnie z określonymi założeniami
koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej. Badanie sprawozdań
fi-nansowych stanowi usługę atestacyjną (zob. Usługa
atestacyjna).
Badanie wyrywkowe - polega na stosowaniu procedur badania do
mniej niż 100% pozycji składających się na saldo kont lub grupę
transakcji, przy czym każda z jedno-stek próbki ma szanse zostać
wybraną do próbki. Umożliwia to biegłemu rewidentowi uzyskanie i
ocenę dowodów badania dotyczących niektórych cech wybranych pozycji
pozwalających sformułować lub przyczynić się do sformułowania
wniosku o zbiorze, z którego dana próbka została pobrana. Przy
badaniu wyrywkowym (próbkowaniu) można stosować metody statystyczne
lub niestatystyczne.
Anormalny błąd - błąd powstały w wyniku odosobnionego zdarzenia,
które nie powtórzyło się później w innych okolicznościach, niż
ściśle określone i dlatego nie jest reprezentatywny dla błędów w
danym zbiorze.
SŁOWNIK TERMINÓW 134
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Błąd spodziewany - błąd, jakiego biegły rewident spodziewa się w
zbiorze. Całkowity błąd - wskaźnik odchylenia lub całkowita
nieprawidłowość. Dopuszczalny błąd - maksymalny błąd w zbiorze,
jaki biegły rewident skłonny jest zaakceptować.
Jednostka próbki - jest to indywidualna pozycja wchodząca w
skład zbioru, na przykład czeki wykazywane na odcinkach
depozytowych, zapisy kredytowe na wyciągu bankowym, faktury ze
sprzedaży, salda należności od odbiorców lub jednostki
pieniężne.
Poziomy pewności - matematyczne dopełnienie ryzyka próbkowania.
Próbkowanie niestatystyczne - każda metoda próbkowania, która nie
posiada cech charakterystycznych cech próbkowania
statystycznego.
Próbkowanie statystyczne - każda metoda próbkowania wykazująca
następujące cechy:
a) Wybór próbki następuje losowo oraz b) Stosowanie rachunku
prawdopodobieństwa do oceny wyników badania
próbki, w tym do pomiaru ryzyka próbkowania.
Ryzyko nie związane z próbkowaniem - wynika z czynników
powodujących, że biegły rewident formułuje błędne wnioski z
jakiegokolwiek powodu niezależnego od wielkości próbki. Na
przykład, zważywszy, że większość dowodów badania ma raczej
charakter uprawdopodobniający a nie rozstrzygający, biegły rewident
może zastosować nieodpowiednie procedury lub błędnie zinterpretować
dowody lub nie rozpoznać błędu.
Ryzyko próbkowania - prawdopodobieństwo, że wniosek biegłego
rewidenta wy-prowadzony na podstawie próbki może różnić się od
wniosku, jaki sformułowałby, gdyby tej samej procedurze badania
poddał cały zbiór. Stratyfikacja (warstwowanie) - proces dzielenia
zbioru na podzbiory, z których każdy stanowi zespół jednostek
próbki o podobnych cechach (często wartości pieniężne).
Zbiór - jest to pełny zestaw danych (pozycji), spośród których
zostaje wybrana próbka, o którym biegły rewident zamierza
sformułować wniosek. Zbiór może zostać podzielony na warstwy lub na
podzbiory, z których każdy będzie spraw-dzany osobno. Zakres
znaczeniowy pojęcia zbioru obejmuje pojęcie warstwy.
Badanie zewnętrzne - badanie przeprowadzone przez zewnętrznego
biegłego rewi-denta.
Bariera ochronna (ang. firewall) - Kombinacja sprzętu i
oprogramowania chroniąca sieć rozległą (WAN), lokalną (LAN) lub
komputer osobisty (PC) przed nieautoryzowa-nym dostępem za
pośrednictwem internetu oraz przed wprowadzeniem [do systemu]
nieautoryzowanych lub szkodliwych programów, danych lub innych
materiałów w for-mie elektronicznej.
135 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Baza danych - baza danych jest zbiorem danych, które są
współdzielne i wykorzys-tywane przez wielu różnych użytkowników do
różnych celów.
Biegły rewident rozpoczynający pracę - (zob. Biegły
rewident).
Biegły rewident zewnętrzny - (zob. Biegły rewident).
Biegły rewident - partner odpowiedzialny za zlecenie. Terminu
,,biegły rewident’’ używa się dla określenia partnera
odpowiedzialnego za zlecenie lub firmy audytorskiej. Jeśli odnosi
się on do partnera odpowiedzialnego za zlecenie, to określa
obowiązki lub odpowiedzialność biegłego rewidenta. Takie obowiązki
lub odpowiedzialność mogą spoczywać na partnerze odpowiedzialnym za
zlecenia lub członku zespołu realizujące-go zlecenie. Jeśli
wyraźnie oczekuje się, że obowiązek lub odpowiedzialność ma
spoczywać na partnerze odpowiedzialnym za zlecenie, używa się
raczej terminu ,,part-ner odpowiedzialny za zlecenie’’ a nie
,,biegły rewident’’. (Termin ,,biegły rewident’’ może być używany
przy opisywaniu usług pokrewnych i zleceń atestacyjnych innych niż
badania. Nie ma to jednak sugerować, że osoba świadcząca usługi
pokrewne lub realizująca zlecenie atestacyjne musi koniecznie być
biegłym rewidentem badającym sprawozdanie finansowe jednostki.)
Biegły rewident rozpoczynający pracę - biegły rewident badający
sprawozdania finansowe za bieżący okres, w przypadku, gdy
sprawozdanie finansowe za poprze-dni okres było badane przez innego
biegłego rewidenta (w tym przypadku ,,biegły rewident
rozpoczynający pracę" może być określany jako „następujący biegły
rewident’’) lub też badanie jest pierwszym zleceniem badania.
Bieżący biegły rewident - biegły rewident badający sprawozdania
finansowe za bieżący okres. Dotychczasowy biegły rewident - biegły
rewident, który badał i sporządził spra-wozdanie z badania
sprawozdania finansowego za poprzedni okres i w bieżącym okresie
nadal pełni tę funkcję. Główny biegły rewident - biegły rewident
odpowiedzialny za sporządzenie spra-wozdania biegłego rewidenta na
temat sprawozdania finansowego jednostki, obej-mującego informacje
finansowe dotyczące jednego lub więcej części (składników)
zbadanych przez innego biegłego rewidenta. Inny biegły rewident -
biegły rewident nie będący „głównym biegłym rewiden-tem’’,
odpowiedzialny za sporządzenie sprawozdania biegłego rewidenta o
infor-macjach finansowych pewnej części (składnika) objętej
sprawozdaniem finan-sowym badanym przez głównego biegłego
rewidenta. Określenie ,,inny biegły rewident’’ stosuje się do firm
powiązanych, niezależnie od tego, czy posługują się tą samą nazwą
czy nie, biegłych rewidentów współpracujących, jak również
niepowiązanych. Następujący biegły rewident - biegły rewident
zastępujący bieżącego biegłego rewidenta (również zwany ,,biegłym
rewidentem rozpoczynającym pracę"). Poprzedni biegły rewident -
biegły rewident, badający jednostkę za poprzedni okres, który
został zastąpiony przez biegłego rewidenta rozpoczynającego prace
na rzecz danej jednostki.
SŁOWNIK TERMINÓW 136
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Proponowany biegły rewident - biegły rewident mający zastąpić
bieżącego bieg-łego rewidenta. Wewnętrzny rewident - osoba
przeprowadzająca audyt wewnętrzny (rewizja wew-nętrzna).
Błąd - niezamierzona nieprawidłowość sprawozdania finansowego,
łącznie z niewpro-wadzeniem danych lub nieujawnieniem
informacji.
Całkowity błąd - (zob. Badanie wyrywkowe).
Część (składników) kompletnego sprawozdania finansowego -
wymagająca zastosowa-nia założeń koncepcyjnych sprawozdawczości
finansowej, przyjęta do sporządzenia sprawozdania finansowego,
określająca, co składa się na kompletne sprawozdanie finansowe.
Części (składniki) kompletnego sprawozdania finansowego obejmują:
poje-dyncze sprawozdanie finansowe, określone konta, elementy kont
lub pozycje sprawo-zdania finansowego.
Dane dotyczące bieżącego okresu - kwoty i inne ujawnione
informacje związane z bieżącym okresem.
Dane korespondujące - (zob. Dane porównawcze).
Dane porównawcze - Danymi porównawczymi w sprawozdaniach
finansowych jedno-stek mogą być na przykład prezentowane kwoty
(dotyczące sytuacji finansowej, wyni-ków działalności, przepływów
środków pieniężnych), jak i odpowiednie ujawniane informacje za
więcej niż jeden okres zależnie od założeń koncepcyjnych. Założenia
koncepcyjne i metody prezentacji mogą przewidywać:
a) Dane korespondujące - są to kwoty oraz innego rodzaju
ujawnione informacje dotyczące poprzedzający okres, stanowiące
część sprawozdania finansowego za bieżący okres, które należy
odczytywać w powiązaniu z kwotami i innymi ujawnianymi informacjami
dotyczącymi bieżącego okresu (określanymi na potrzeby niniejszego
standardu jako ,,dane bieżącego okresu’’). Dane kore-spondujące nie
są prezentowane jako pełne sprawozdanie finansowe rozpatry-wane
samodzielnie, ale stanowią integralną część sprawozdania
finansowego za bieżący okres i należy odczytywać je wyłącznie w
powiązaniu z danymi bieżącego okresu.
b) Porównawcze sprawozdania finansowe - gdy kwoty i inne
ujawniane informa-cje dotyczące poprzedniego okresu są po to
zamieszczane.
Data sprawozdania biegłego rewidenta - data pod którą biegł
rewident wydaje sprawo-zdanie na temat sprawozdania finansowego.
Sprawozdanie biegłego rewidenta powin-no nosić datę niewcześniejszą
niż data otrzymania przez biegłego rewidenta wystar-czających i
odpowiednich dowodów badania, na których podstawie może wydać
opinię na temat sprawozdań finansowych. Wystarczające i odpowiednie
dowody badania zawierają także dowody, że sprawozdanie finansowe
zostało sporządzone kompletnie a uprawnione do tego osoby
stwierdziły, że ponoszą za nie odpowiedzialność.
137 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Data wydania sprawozdania finansowego - data, pod którą
sprawozdanie biegłego rewidenta i zbadane sprawozdanie finansowe
zostały udostępnione stronom trzecim; może nią być w wielu
przypadkach data przedłożenia organom regulacyjnym.
Data zaakceptowania sprawozdania finansowego - dzień, na który
uprawnione do tego osoby stwierdzają, że sporządziły kompletne
sprawozdanie finansowe jednostki, w tym informacje dodatkowe oraz
ponoszą za nie odpowiedzialność. W niektórych systemach prawnych
przepisy lub regulacje identyfikują indywidualne osoby lub ciała (
na przy-kład kierowników) odpowiedzialne za stwierdzanie czy
sporządzono kompletne spra-wozdanie finansowe i określają niezbędny
proces jego akceptacji. W innych systemach prawnych, proces
akceptacji nie wynika z przepisów prawa lub regulacji. Jednostka
może stosować własne procedury sporządzania i finalizowania
sprawozdań finanso-wych odpowiednie do struktury kierownictwa i
zarządzania. Niektóre przepisy prawne wymagają aby zatwierdzenie
przez udziałowców sprawozdań finansowych nastąpiło przed ich
upublicznieniem. W tych systemach prawnych zatwierdzenie
sprawozdania finansowego przez udziałowców nie jest konieczne do
tego, aby biegły rewident stwierdził, że uzyskano odpowiednie
dowody badania. Dla celów MSRF data zaakcep-towania sprawozdania
finansowego, to najwcześniejsza data, na którą osoby upraw-nione
stwierdzają, że sporządzone zostało kompletne sprawozdanie
finansowe.
Data sporządzenia sprawozdań finansowych - dzień zakończenia
ostatniego okresu, który obejmują sprawozdania finansowe, zwykle
przypadający na dzień sporządzenia ostatniego bilansu objętego
sprawozdaniem finansowym będącym przedmiotem bada-nia.
Dokumentacja - Materiały (dokumentacja robocza) sporządzone
przez lub dla bieg-łego rewidenta lub też otrzymane i zachowane
przez biegłego rewidenta w związku z przeprowadzanym badaniem.
Dokumentacja robocza może mieć formę danych zapi-sanych na
papierze, kliszy, nośnikach elektronicznych lub innych
nośnikach.
Dokumentacja księgowa jednostki - zawiera zwykle dokumenty
uzasadniające wpro-wadzenie (ujęcie) danych do ksiąg, takie jak
czeki i potwierdzenia elektronicznych przelewów pieniężnych,
faktury, umowy; księgi główne i pomocnicze; zapisy księgo-we oraz
korekty sprawozdania finansowego nieuwzgłędnione w formalnych
zapisach księgowych: dane, takie jak arkusze robocze i kalkulacyjne
wspomagające koszty, obliczenia, uzgodnienia i ujawnienia.
Dokumentacja robocza - materiały sporządzone przez lub dla
biegłego rewidenta lub też otrzymane i zachowane przez biegłego
rewidenta w związku z przeprowadzanym badaniem. Dokumentacja
robocza może mieć formę danych zapisanych na papierze, kliszy,
nośnikach elektronicznych lub innych nośnikach.
Dotychczasowy rewident - (zob. Biegły rewident).
Dotychczasowy biegły rewident - (zob. Biegły rewident).
Dowody badania - wszystkie informacje wykorzystane przez
biegłego rewidenta dla dojścia do wniosków leżących u podstaw
opinii z badania. Do dowodów badania zalicza się informacje zawarte
w dokumentacji księgowej, na podstawie której sporzą-dzono
sprawozdanie finansowe oraz inne informacje.
SŁOWNIK TERMINÓW 138
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Działania kontrolne - zasady i procedury służące zapewnieniu
stosowania się do zarządzeń kierownictwa. Działania kontrolne są
elementem kontroli wewnętrznej. Elektroniczna wymiana danych (EWD)
- elektroniczny przekaz dokumentów między firmami, umożliwiający
odczyt maszynowy.
Firma - indywidualny przedstawiciel zawodu (praktyk), spółka,
korporacja lub inna jednostka skupiająca zawodowych księgowych.
Firma audytorska - (zob. Firma).
Główny biegły rewident - (zob. Biegły rewident). Informacja o
zagadnieniu będącym przedmiotem usługi - wynik oceny lub wyceny
zagadnienia będącego przedmiotem usługi. W związku z informacjami o
zagadnieniu będącym przedmiotem usługi praktykujący gromadzi
wystarczające i odpowiednie dowody dostarczające racjonalnych
podstaw do wyrażenia wniosku w sprawozdaniu z usługi atestacyjnej.
Informacje o segmentach działalności - informacje zawarte w
sprawozdaniu finan-sowym dotyczące możliwych do odróżnienia części
składowych lub branż i geograficz-nych sfer działania
jednostki.
Informacje uzupełniające - informacje, zwykle prezentowane
łącznie ze sprawozda-niami finansowymi, nie przewidziane w
wymagających zastosowania założeniach koncepcyjnych
sprawozdawczości finansowej stosowanych do sporządzenia
sprawo-zdania finansowego, przeważnie prezentowane jako zestawienia
uzupełniające lub informacje dodatkowe.
Inny biegły rewident - (zob. Biegły rewident). Inspekcja (jako
procedura badania) - sprawdzanie zapisów oraz wewnętrznej bądź
zewnętrznej dokumentacji lub też środków rzeczowych.
Inspekcja (w odniesieniu do zakończonych zleceń) - procedury
zaprojektowane w celu uzyskania dowodów przestrzegania przez
zespoły realizujące zlecenie zasad i procedur kontroli jakości
przyjętych w firmie.
Istotna niespójność - zachodzi, gdy inne informacje są sprzeczne
z informacjami zawartymi w badanym sprawozdaniu finansowym. Istotna
niespójność może rodzic wątpliwości co do wniosków z badania
sformułowanych w oparciu o uprzednio uzys-kane dowody badania, a
także ewentualnie co do podstaw opinii wyrażanej przez biegłego
rewidenta o sprawozdaniu finansowym.
Istotna słabość - Słabość kontroli wewnętrznej, która może mieć
istotny wpływ na sprawozdanie finansowe.
Istotne zniekształcenie faktów - dotyczy pozostałych informacji
i zachodzi wtedy, gdy takie informacje, niepowiązane z elementami
uwzględnionymi w zbadanym sprawo-zdaniu finansowym, są
nieprawidłowo podane lub przedstawione.
Istotność - informacje są istotne, jeżeli ich pominięcie lub
zniekształcenie może wpłynąć na decyzje gospodarcze podejmowane na
podstawie sprawozdania finan-
139 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
sowego przez użytkowników. Istotność informacji zależy od kwoty
pozycji lub błędu ocenianego w danych okolicznościach -
spowodowanego pominięciem lub zniekształ-ceniem tej pozycji.
Istotność stanowi zatem raczej próg czy granicę, nie zaś zasadniczą
cechę, jaką muszą posiadać dane informacje, aby były użyteczne.
Jednostka notowana na giełdzie - jednostka, której udziały,
papiery wartościowe lub instrumenty dłużne są notowane na uznawanej
giełdzie lub znajdują się w obrocie zgodnie z przepisami uznawanej
giełdy lub podobnego organu.
Jednostka podporządkowana (część jednostki) - jest to wydział,
oddział, jednostka zależna, wspólne przedsięwzięcie, jednostka
stowarzyszona lub inna jednostka, której informacje finansowe
objęte są sprawozdaniem finansowym badanym przez głównego biegłego
rewidenta.
Jednostka próbki - (zob. Badanie wyrywkowe).
Kierownictwo - obejmuje kluczowych pracowników i pozostałe osoby
pełniące funk-cje kierownicze. Osoby sprawujące nadzór nad
jednostką należą do kierownictwa tylko wtedy, gdy pełnią takie
funkcje.
Kompleksowe zasady rachunkowości - stanowią teoretycznie
podbudowany zbiór kry-teriów stosowanych do wszystkich istotnych
pozycji sporządzanego sprawozdania finansowego.
Kontrola wewnętrzna - zaprojektowany i wdrożony przez osoby
sprawujące nadzór, kierownictwo i innych pracowników proces, który
ma dostarczyć wystarczającej pew-ności, że cele jednostki dotyczące
wiarygodności sprawozdawczości finansowej, skute-czności i
wydajności działalności oraz przestrzegania przepisów i regulacji
są realizo-wane. Kontrola wewnętrzna obejmuje następujące
elementy:
a) Środowisko kontroli. b) Proces szacowania ryzyka jednostki.
c) System informacyjny w skład którego wchodzą procesy gospodarcze
związane
ze sprawozdawczością finansową i komunikacją. d) Działania
kontrolne oraz e) Nadzorowanie kontroli.
Kontrole programowania - procedury zaprojektowane w celu
zapobiegania lub wy-krywania pożądanych zmian w programach
komputerowych dostępnych za pośrednict-wem bezpośrednich terminali.
Ograniczenie dostępu może następować dzięki takim kontrolom, jak
stosowanie odrębnych bibliotek dla programów używanych i
opracowy-wanych oraz stosowanie bibliotek programów
specjalizowanych (pisanych na zamó-wienie). Ważne jest, by zmiany w
programach wprowadzane w trybie bezpośrednim były odpowiednio
udokumentowane, kontrolowane i nadzorowane.
Kontrole aplikacji w technologii informacyjnej - ręczne lub
automatyczne procedury, które są zazwyczaj stosowane w procesie
gospodarczym. Kontrole aplikacji mogą mieć charakter zapobiegawczy
lub wykrywający, a ich celem jest zapewnienie uczciwości
(rzetelności) zapisów księgowych. Odpowiednio, kontrole aplikacji
dotyczą procedur
SŁOWNIK TERMINÓW 140
-
SŁOWNIK TERMINÓW
stosowanych do inicjowania, rejestrowania, przetwarzania i
prezentowania transakcji lub innych danych finansowych.
Kontrole dostępu - procedury zaprojektowane w celu ograniczenia
dostępu do bezpo-średnich terminali, programów i danych. Kontrola
dostępu obejmuje ,,weryfikacje użytkownika" i ,,uprawnienia
użytkownika". ,,Weryfikacja użytkownika" zazwyczaj zmierza do
zidentyfikowania użytkownika poprzez podanie przez niego
niepowtarzal-nych loginów (nazw użytkownika), haseł, kart dostępu
lub danych biometrycznych. ,,Uprawnienia użytkownika" obejmują
zasady dostępu określające zasoby komputero-we dostępne dla
poszczególnych użytkowników. W szczególności procedury te są tak
zaprojektowane, by zapobiegać lub wykrywać:
a) Nieautoryzowany dostęp do bezpośrednich terminali, programów
i danych, b) Wprowadzanie nieautoryzowanych transakcji, c)
Nieautoryzowane zmiany w plikach danych, d) Korzystanie z programów
komputerowych przez nieuprawnionych pracow-
ników oraz e) Korzystanie z programów komputerowych, które nie
uzyskały autoryzacji.
Kontrole jakości - zasady i procedury przyjęte przez firmę
zaprojektowane w celu zapewnienia racjonalnej pewności, że firma i
jej personel stosują zawodowe standardy, regulacje i wymogi prawne
oraz że sprawozdania wydane przez firmę lub partnerów
odpowiedzialnych za zlecenie są odpowiednie w danych
okolicznościach.
Krajowa praktyka (rewizji finansowej) - zestaw nie posiadających
rangi standardów, wytycznych ustanowionych na poziomie krajowym
przez uprawnioną organizację i powszechnie stosowanych przez
biegłych rewidentów podczas wykonywania bada-nia, przeglądu i
innych usług atestacyjnych lub pokrewnych.
Krajowe standardy (rewizji finansowej) - zestaw standardów
mających rangę prawa lub regulacji bądź wydanych przez uprawnioną
organizację na poziomie krajowym, których stosownie jest
obowiązkowe podczas wykonywania badania, przeglądu, usług
atestacyjnych lub pokrewnych.
Kryteria - wzorce stosowane do oceny lub pomiaru zagadnienia
będącego przed-miotem usługi atestacyjnej, z uwzględnieniem - gdzie
to ma zastosowanie - wzorców prezentacji i ujawniania. Kryteria
mogą być bardziej lub mniej formalne. Kryteria mogą być różne nawet
w przypadku tego samego zagadnienia będącego przedmiotem usługi.
Właściwe kryteria są wymagane dla przeprowadzenia wystarczająco
spójnej oceny lub pomiaru danego zagadnienia przy wykorzystaniu
zawodowego osądu.
Właściwe kryteria - wykazują następujące cechy: a) Przydatność:
przydatne kryteria przyczyniają się do sformułowania wniosków
ułatwiających zamierzonym użytkownikom podejmowanie decyzji. b)
Kompletność: kryteria są dostatecznie kompletne, jeżeli w świetle
okoliczności
towarzyszących zleceniu nie zostały pominięte przydatne czynniki
mogące wpływać na formułowane wnioski. Kompletne kryteria obejmują
- gdzie ma to zastosowanie - wzorce prezentacji i ujawniania.
1 4 1 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
c) Wiarygodność: wiarygodne kryteria zapewniają racjonalną
jednolitość oceny lub pomiaru danego zagadnienia z uwzględnieniem -
gdzie ma to zastosowanie - prezentacji i ujawnień, jeżeli zostaną
zastosowane przez praktyków posiada-jących podobne kwalifikacje,
działających w podobnych warunkach.
d) Neutralność: neutralne kryteria przyczyniają się do
formułowania bezstron-nych wniosków.
e) Zrozumiałość: zrozumiałe kryteria przyczyniają się do
formułowania wnios-ków, które są jasne, wyczerpują dany temat i nie
są przedmiotem znacząco różnych interpretacji.
Kwestie związane ze środowiskiem naturalnym a) Inicjatywy mające
na celu zapobieganie, łagodzenie lub naprawę szkód wy
rządzonych środowisku naturalnemu albo działania służące
zachowaniu od-nawialnych i nieodnawialnych zasobów (takie
inicjatywy mogą stanowić obo-wiązek nadkładany przez przepisy i
regulacje dotyczące środowiska natural-nego, mogą wynikać z
warunków umowy albo być podejmowane dobrowol-nie).
b) Konsekwencje płynące z naruszenia przepisów i regulacji
dotyczących środo-wiska naturalnego.
c) Konsekwencje szkód w środowisku naturalnym wyrządzonych
stronom trze-cim lub wywołanych zniszczeniem zasobów naturalnych
oraz
d) Konsekwencje odpowiedzialności zastępczej (za czyny innych
osób) powstają-cej z mocy prawa (na przykład odpowiedzialności za
szkody wyrządzone przez poprzednich właścicieli).
List intencyjny - list intencyjny dokumentuje i potwierdza
podjęcie się badania przez biegłego rewidenta, cel i zakres
badania, zakres obowiązków biegłego rewidenta wobec zleceniodawcy
oraz formę sprawozdań sporządzanych przez biegłego rewidenta.
Mała jednostka - Jednostka, w której: a) Następuje koncentracja
funkcji właścicielskich i kierowniczych w ręku niewie-
lu osób (często jednej osoby) oraz b) Występuje jedno lub kilka
poniższych zjawisk:
i) Nieliczne źródła dochodu, ii) Prosta ewidencja księgowa
oraz
iii) Nieliczne kontrole wewnętrzne przy jednoczesnej możliwości
obchodze-nia tych kontroli przez kierownictwo.
Małe jednostki zazwyczaj wykazują cechy podane w punkcie a) oraz
jedną lub kilka cech wymienionych w punkcie b).
Nadzór - określa rolę osób, którym powierzono nadzór, kontrolę
oraz kierowanie jednostką. Osoby sprawujące nadzór odpowiadają
zazwyczaj za zapewnianie, że dana jednostka realizuje swoje cele,
sprawozdawczość finansową oraz sprawozdawczość
SŁOWNIK TERMINÓW 142
-
SŁOWNIK TERMINÓW
przeznaczoną dla zainteresowanych stron. Kierownictwo zalicza
się do osób sprawują-cych nadzór nad jednostką tylko wtedy, gdy
pełni tego rodzaju funkcje.
Nadzór korporacyjny - (zob. Nadzór). Nadzorowanie (w odniesieniu
do kontroli jakości) - ciągły proces analizy i oceny systemu
kontroli jakości firmy, w tym także okresowych inspekcji wybranych
zakoń-czonych zleceń, zaprojektowany w celu umożliwienia firmie
uzyskania racjonalnej pewności, że jej system kontroli jakości
działa skutecznie. Nadzorowanie kontroli - proces skuteczności
działania kontroli wewnętrznej na prze-strzeni czasu. Obejmuje on
ocenę koncepcji oraz bieżącego działania kontroli oraz podejmowanie
niezbędnych działań naprawczych spowodowanych zmianami, jakie
zaszły w danych warunkach. Nadzorowanie kontroli jest elementem
kontroli wewnęt-rznej.
Najwyższy Organ Rewizji - organ państwowy, który niezależnie od
tego jak jest umocowany, desygnowany lub zorganizowany, sprawuje z
mocy prawa najwyższą w państwie funkcję rewizyjną.
Następujący biegły rewident - (zob. Biegły rewident). Niepewność
- stan, którego rozstrzygnięcie zależy od przyszłych działań lub
zdarzeń pozostających poza bezpośrednią kontrolą jednostki lecz
mogący wpłynąć na jej spra-wozdanie finansowe. Nieprawidłowości -
nieprawidłowości sprawozdania finansowego mogą być spowodo-wane
oszustwami lub błędami (zob. również Oszustwa i Błędy).
Niezależność - obejmuje: a) Niezależność wewnętrzną - i jest to
stan umysłu umożliwiający wyrażenie
opinii bez pozostawania pod różnego rodzaju wpływami
uniemożliwiającymi samodzielny osąd oraz pozwalający danej osobie
na uczciwe, obiektywne i nacechowane zawodowym sceptycyzmem
działanie oraz
b) Niezależność zewnętrzną - i jest to unikanie faktów i
okoliczności na tyle znaczących, że racjonalna i dobrze
poinformowana strona trzecia, zaznajomio-na ze wszystkimi mającymi
znaczenie informacjami mogłaby zasadnie twier-dzić, że nastąpiło
naruszenie uczciwości, obiektywizmu lub zawodowego scep-tycyzmu
firmy audytorskiej lub członka zespołu realizującego zlecenie.
Niezgodność - akty świadomego lub nieświadomego zaniechania bądź
podjęcia przez badaną jednostkę działań, niezgodnych z
obowiązującym prawem lub innymi regula-cjami.
Obecność - uczestniczenie w całości lub części czynności
wykonywanych przez osoby trzecie; na przykład, obecność podczas
spisu z natury pozwala biegłemu rewidentowi na przeprowadzenie
inspekcji zapasów, obserwację przestrzegania określonych przez
kierownictwo procedur dokonywania i dokumentowania spisu oraz
przeprowadzenie kontrolnych przeliczeń wybranych pozycji
zapasów.
Obecny biegły rewident - (zob. Biegły rewident).
143 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Obserwacja - przyglądanie się czynnościom lub procedurom
wykonywanym przez innych; na przykład biegły rewident obserwuje
przeprowadzany przez pracowników jednostki spis z natury lub
dokonywane czynności kontrolne.
Oceniać - identyfikować i analizować znaczące zagadnienia, w tym
przeprowadzać w miarę potrzeby dalsze procedury, w celu
wyciągnięcia określonego wniosku ich dotyczącego. Termin ,,ocena’’,
zgodnie z przyjętym zwyczajem, stosuje tylko jedynie do zagadnień
obejmujących dokumentację, rezultaty procedur i skuteczność reakcji
kierownictwa na ryzyko. (zob. również „szacować").
Odpowiednie kryteria - (zob. Kryteria).
Odpowiednio wykwalifikowana osoba z zewnątrz (dla celów MSKJ 1)
- osoba spoza firmy audytorskiej posiadająca przygotowanie i
umiejętności pozwalające jej na wy-stępowanie w charakterze
partnera odpowiedzialnego za zlecenie; na przykład może nią być
partner z innej firmy audytorskiej lub (odpowiednio
wykwalifikowany) pra-cownik z organizacji zawodowych księgowych,
której członkowie mogą przeprowa-dzać badania i przeglądy
historycznych informacji finansowych bądź świadczyć inne usługi
atestacyjne lub pokrewne, a także osoba z firmy świadczącej
odpowiednie usługi kontroli jakości.
Odpowiedniość - miara jakości dowodów, to jest ich przydatności
i wiarygodności dla potwierdzenia poprawności lub wykrycia
nieprawidłowości w grupach transakcji, sal-dach kont oraz
ujawnieniach i powiązanych stwierdzeniach.
Odstąpienie od wyrażenia opinii - (zob. Zmodyfikowane
sprawozdanie biegłego rewi-denta).
Ogólna strategia badania - wyznacza zakres, czas wykonania i
kierunek badania oraz stanowi podstawę opracowania bardziej
szczegółowego planu badania.
Ogólne kontrole technologii informacji (IT) - zasady i
procedury, dotyczące wielu aplikacji i wspomagające skuteczne
działanie kontroli aplikacji, pomagając w zapew-nieniu należytego,
nieprzerwanego działania systemów informacyjnych. Ogólne kon-trole
technologii informacji (IT) obejmują kontrole nad centrum danych i
operacjami sieciowymi, systemem nabywania oprogramowania, jego
zmianami i utrzymywaniem, bezpieczeństwem dostępu, nabywaniem
systemu aplikacji, jego rozwojem i utrzymy-waniem.
Ograniczenia zakresu - (zob. Ograniczenie zakresu). Ograniczenie
zakresu - niekiedy jednostka może ograniczać zakres pracy biegłego
rewidenta (na przykład, jeżeli warunki umowy określają, że biegły
rewident nie będzie mógł przeprowadzić procedur badania, które
uznaje za konieczne). Ograniczenia za-kresu mogą też wynikać z
zaistniałych okoliczności (na przykład, biegły rewident otrzymał
zlecenie badania w czasie uniemożliwiającym mu uczestniczenie w
spisie z natury zapasów). Ograniczenia zakresu zachodzą także
wówczas, gdy zdaniem biegłego rewidenta zapisy księgowe są
nieodpowiednie lub nie może on przeprowadzić procedur badania
uznanych za niezbędne. Ograniczone zlecenie atestacyjne - (zob.
Zlecenie atestacyjne).
SŁOWNIK TERMINÓW 144
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Opinia - sprawozdanie biegłego rewidenta zawierające jasną,
sformułowaną na piśmie opinię o sprawozdaniu finansowym. Opinia bez
zastrzeżeń jest wyrażana, jeśli biegły rewident stwierdzi, że
sprawozdanie finansowe przekazuje rzetelny i jasny obraz (lub
rzetelnie przedstawia we wszystkich istotnych aspektach) zgodnie z
wymagającymi zastosowania założeniami koncepcyjnymi
sprawozdawczości finansowej (zob. także Sprawozdanie biegłego
rewidenta w wersji zmodyfikowanej).
Opinia bez zastrzeżeń - (zob. Opinia).
Opinia negatywna - (zob. Sprawozdanie biegłego rewidenta w
wersji zmodyfikowa-nej).
Opinia z badania - (zob. Opinia).
Opinia z zastrzeżeniem - (zob. Sprawozdanie biegłego rewidenta w
wersji zmody-fikowanej).
Osoba dokonująca przeglądu kontroli jakości zlecenia - partner,
inna osoba w firmie, odpowiednio wykwalifikowana osoba z zewnątrz
lub zespół złożony z takich osób, posiadający odpowiednie i
dostateczne doświadczenie i uprawnienia, aby przed wyda-niem
sprawozdania z badania, dokonać obiektywnej oceny znaczących osądów
i wnio-sków wyciągniętych przez zespół realizujący zlecenie
służących do sformułowania sprawozdania z badania.
Osoby sprawujące nadzór nad jednostką - (zob. Nadzór).
Oświadczenia kierownictwa - oświadczenia składane przez
kierownictwo podczas badania biegłemu rewidentowi, zarówno z
własnej inicjatywy, jak i w odpowiedzi na określone zapytania.
Oszukańcza sprawozdawczość finansowa - zawiera zamierzone
nieprawidłowości, w tym spowodowane pominięciem kwot bądź
nieujawnianie informacji w sprawo-zdaniach finansowych służące
oszukaniu ich użytkowników.
Oszustwo pracownicze - oszustwo popełnione tylko przez
pracowników jednostki będącej przedmiotem badania.
Oszustwo - zamierzone działanie podjęte przez jednego lub kilku
członków kierow-nictwa, osoby sprawujące nadzór nad jednostką,
pracowników lub stronę trzecią, przy wykorzystaniu kłamstwa, w celu
uzyskania nieuzasadnionej lub niezgodnej z prawem korzyści. Dla
biegłego rewidenta ważne są dwa rodzaje zamierzonych
nieprawidłowo-ści: wynikające z oszukańczej sprawozdawczości
finansowej i nieprawidłowości wyni-kające z zawłaszczenia majątku
(zob. również Oszukańcza sprawozdawczość finan-sowa i zawłaszczenie
majątku).
Oszustwo kierownictwa - oszustwo popełnione przez jednego bądź
kilku członków kierownictwa lub osoby sprawujące nadzór nad
jednostką.
Partner - osoba uprawniona do zaciągnięcia w imieniu firmy
audytorskiej zobowiąza-nia do przyjęcia zlecenia na realizację
usług zawodowych.
145 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Partner odpowiedzialny za zlecenie - partner lub inna osoba
odpowiedzialna w firmie za zlecenie i jego przeprowadzenie oraz za
sprawozdanie, wydawane w imieniu firmy, która - jeżeli jest to
wymagane - ma do tego odpowiednie upoważnienie organizacji
zawodowej, prawnej lub regulacyjnej.
PC lub komputery osobiste (nazywane również mikrokomputerami) -
tanie, choć posiadające znaczące możliwości obliczeniowe
samodzielne komputery ogólnego za-stosowania składające się
zazwyczaj z monitora (urządzenie wyświetlające), obudowy
zawierającej elektronikę komputerową oraz klawiaturę (i mysz).
Wszystko to może stanowić jedną całość w przypadku komputera
przenośnego (laptopa). Programy i dane mogą być przechowywane
wewnątrz [komputera] na twardym dysku lub na przenoś-nym nośniku
danych takim, jak CD lub dyskietka. Komputery osobiste (PC) mogą
być podłączone do bezpośrednich systemów, drukarek i innych
urządzeń takich, jak skane-ry czy modemy.
Personel - partnerzy i pracownicy.
Pewność - (zob. ,,Racjonalna pewność").
Pewność (w przypadku zlecenia badania) - wysoki ale nieabsolutny
poziom pewności, wyrażony w sposób pozytywny w sprawozdaniu
biegłego rewidenta jako racjonalna pewność, że informacje będące
przedmiotem badania nie zawierają istotnej nieprawid-łowości.
Pierwsze zlecenie badania - zlecenie badania, podczas którego
sprawozdania finan-sowe są badane po raz pierwszy lub sprawozdania
finansowe za poprzedni okres były zbadane przez innego biegłego
rewidenta.
Plan badania - przekształca ogólną strategię badania na bardziej
szczegółowy plan określając rodzaj, czas i zakres procedur badania
wymagających przeprowadzenie przez członków zespołu realizującego
zlecenie, w celu uzyskania wystarczających i odpowiednich dowodów
badania pozwalających zmniejszyć ryzyko badania do moż-liwego do
zaakceptowania niskiego poziomu.
Planowanie - obejmuje opracowanie ogólnej strategii oraz planu
badania stosowanych podczas wykonywania zlecenia badania w celu
zmniejszenia ryzyka do możliwego do zaakceptowania, niskiego
poziomu.
a) Podmiot jest wspólnym przedsięwzięciem, w którym jednostka
jest wspól-nikiem przedsięwzięcia (zob. MSR 31 ,,Udziały we
wspólnych przedsięwzię-ciach’’).
b) Podmiot jest członkiem kluczowego kierownictwa jednostki lub
jednostki do minującej.
c) Podmiot jest bliskim członkiem rodziny jednej z osób
wymienionych w punk-tach (a) lub (d).
d) Podmiot jest jednostką kontrolowaną, wspólnie kontrolowaną
lub na którą wywierany jest znaczący wpływ lub w której znaczące
prawo głosu, bezpo-średnio lub pośrednio, ma jedna z osób
wymienionych w punkcie (d) lub (e) lub
SŁOWNIK TERMINÓW 146
-
SŁOWNIK TERMINÓW
e) Podmiot stanowi program świadczeń po okresie zatrudnienia dla
pracowników jednostki, lub jednostki która jest podmiotem
powiązanym z jednostką.
Podmiot powiązany - podmiot jest powiązany z jednostką jeśli: a)
Podmiot bezpośrednio lub pośrednio, przez jednego lub więcej
pośredników:
i) Kontroluje, jest kontrolowany lub pozostaje pod wspólną
kontrolą jedno-stki (w tym jednostki dominującej, jednostki
zależnej oraz jednostki zależ-nej niższego szczebla),
ii) Posiada udziały w jednostce, które umożliwiają mu wywieranie
znaczące-go wpływu na jednostkę lub
iii) Sprawuje wspólną kontrolę nad jednostką. b) Podmiot jest
jednostką stowarzyszoną z daną jednostką (zgodnie z definicja
zawartą w MSR 28 ,,Inwestycje w jednostkach
stowarzyszonych’’).
Ponowne przeprowadzenie procedur - przeprowadzone przez biegłego
rewidenta ręcz-nie lub przy zastosowaniu WKTB procedury lub
kontrole, przeprowadzane w ramach pierwotnej kontroli wewnętrznej
jednostki.
Populacja - (zob. Badanie wyrywkowe).
Porównawcze sprawozdania finansowe - (zob. Dane
porównawcze).
Potwierdzenie zewnętrzne - sposób uzyskiwania i oceny dowodów
badania droga bezpośrednich komunikatów przekazywanych przez stronę
trzecią w odpowiedzi na zapytanie dotyczące określonej pozycji
wpływającej na stwierdzenia kierownictwa zawarte w sprawozdaniu
finansowym.
Potwierdzenie - określony rodzaj dochodzenia polegający na
uzyskiwaniu odpowied-nich oświadczeń na temat informacji lub
bieżących warunków bezpośrednio od strony trzeciej.
Powiązania - (zob. Powiązania biegłego rewidenta z informacjami
finansowymi).
Poziomy pewności - (zob. Badanie wyrywkowe).
Późniejsze zdarzenia - Międzynarodowy Standard Rachunkowości
(MSR) 10 ,,Zdarze-nia następujące po dniu bilansowym’’ określa
sposób prezentacji w sprawozdaniu finansowym zdarzeń, zarówno
korzystnych jak i niekorzystnych, następujących pomię-dzy dniem na
który sporządza się sprawozdanie finansowe (określanym w MSR jako
„dzień bilansowy") oraz dniem autoryzacji sprawozdania finansowego
do publikacji i wyróżnia dwa typy zdarzeń:
a) Zdarzenia dostarczające dowodów o warunkach, jakie istniały
na dzień sporzą-dzenia sprawozdania finansowego oraz
b) Zdarzenia wskazujące na warunki, jakie zaistniały po dniu
sporządzenia spra-wozdania finansowego.
147 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Pozostałe informacje - informacje finansowe i niefinansowe (inne
niż sprawozdania finansowe lub sprawozdanie biegłego rewidenta na
ich temat) zawarte - zgodnie z prawem lub zwyczajem - w
sprawozdaniu rocznym.
Pracownicy - inni niż partnerzy, profesjonaliści w tym także
eksperci zatrudnieni przez firmę.
Praktykujący - zawodowy księgowy wykonujący wolny zawód.
Próbkowanie nie statystyczne - (zob. Badanie wyrywkowe).
Próbkowanie statystyczne - (zob. Badanie wyrywkowe).
Procedury analityczne - oceny informacji finansowych drogą
analizy prawdopodob-nych powiązań między danymi zarówno finansowymi
jak i niefinansowymi. Przez ,,procedury analityczne’’ rozumie się
również analizy zidentyfikowanych odchyleń i zależności, które są
niespójne z innymi, odpowiednimi informacjami lub różnią się
znacząco od przewidywanych wielkości.
Procedury przeglądu - procedury uznane za konieczne, by
zrealizować cel zlecenia przeglądu, polegającego głównie na
kierowaniu zapytań do personelu jednostki i stoso-waniu do danych
finansowych procedur analitycznych.
Procedury szacowania ryzyka - procedury badania służące poznaniu
jednostki i jej środowiska, w tym jej kontroli wewnętrznej, co
umożliwia oszacowanie ryzyka istotnej nieprawidłowości na poziomie
sprawozdania finansowego oraz na poziomie stwier-dzeń.
Proces szacowania ryzyka jednostki - stanowiący składnik
kontroli wewnętrznej, przeprowadzany przez jednostkę,
identyfkowania ryzyka gospodarczego jakie wiąże się z celami
sprawozdawczości finansowej, podejmowaniu decyzji o działaniach
zmniejszających ryzyko i skutkach przez nie wywołanych.
Prognoza - przewidywane informacje finansowe przygotowane przy
założeniu, że nastąpią pewne oczekiwane przez kierownictwo
zdarzenia oraz że kierownictwo podej-mie pewne działania zgodnie z
zamierzeniami sformułowanymi na dzień sporządzenia przewidywanych
informacji (założenia oparte na najlepszych szacunkach).
Prognozowane informacje finansowe - informacje oparte na
założeniach dotyczących zdarzeń, które mogą nastąpić w przyszłości
i możliwych działaniach jednostki. Pro-gnozowane informacje
finansowe mogą mieć formę planu lub projekcji bądź łączyć w sobie
obydwie te formy (zob. Prognoza i projekcja).
Program badania - (zob. Plan badania).
Projekcja - prognozowane informacje finansowe przygotowane na
podstawie: a) Hipotez dotyczących przyszłych zdarzeń i działań
kierownictwa, które nieko-
niecznie muszą nastąpić: dotyczy to na przykład jednostek, które
rozpoczynają działalność lub rozważają radykalną zmianę rodzaju
swej działalności lub
b) Połączenia założeń opartych na najlepszych szacunkach oraz
hipotezach. Proponowany biegły rewident - (zob. Biegły
rewident).
SŁOWNIK TERMINÓW 148
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Przedsiębiorstwa państwowe - przedsiębiorstwa sektora
publicznego działające za-zwyczaj na rzecz realizacji celów
politycznych lub społecznych. Zazwyczaj wymaga się, by działały one
w sposób komercyjny, tj. przynosiły zyski lub poprzez pobieranie
opłat od użytkowników pokrywały znaczną część kosztów swojej
działalności.
Przegląd kontroli jakości zlecenia - następujący przed wydaniem
sprawozdania z ba-dania proces, zaprojektowany w celu
przeprowadzenia obiektywnej oceny znaczących osądów i wniosków
wyciągniętych przez zespół realizujący zlecenie formułowania
sprawozdania z badania.
Przegląd (w odniesieniu do kontroli jakości) - ocena jakości
wykonanej pracy i wnio-ski, wyciągnięta przez osobę trzecią.
Przeliczenie - polega na sprawdzaniu arytmetycznej poprawności
dokumentów lub zapisów rachunkowych.
Racjonalna pewność (w przypadku kontroli jakości) - wysoki ale
nie absolutny poziom pewności.
Raport roczny - dokument wydawany przez jednostkę, zwykle
corocznie, zawierający zbadane sprawozdanie finansowe jednostki
wraz ze sprawozdaniem biegłego rewidenta dotyczącym tego
sprawozdania finansowego.
Rejestry transakcji - raporty zaprojektowane w celu stworzenia
ścieżki rewizyjnej dla każdej transakcji dokonanej w trybie
bezpośrednim. Raporty takie dokumentują często źródło transakcji
(terminal, czas i użytkownik), jak również szczegóły
transakcji.
Rewizja wewnętrzna - mianem ,,rewizji wewnętrznej" określa się
ustanowione w ra-mach jednostki i przeprowadzone na jej potrzeby
odpowiednie działania. Rewizja wewnętrzna polega, między innymi, na
sprawdzaniu, ocenie i nadzorze poprawności i skuteczności działania
systemów księgowości i kontroli wewnętrznej.
Ryzyko badania - ryzyko wyrażenia przez biegłego rewidenta w
wyniku badania niewłaściwej opinii w przypadku, gdy sprawozdanie
finansowe zawiera istotne nie-prawidłowości. Ryzyko badania jest
funkcją ryzyka istotnej nieprawidłowości (lub po prostu ,,ryzyka
istotnej nieprawidłowości" (tj. ryzyka polegającego na tym, że
sprawo-zdanie finansowe zawiera istotne nieprawidłowości przed
badaniem) i ryzyka, że biegły rewident nie wykryje takiej
nieprawidłowości (,,ryzyko przeoczenia’’). Ryzyko istotnych
nieprawidłowości składa się z dwóch elementów: ryzyka nieodłącznego
i ryzyka kontroli (jak to określono na poziomie stwierdzeń
poniżej). ,,Ryzyko prze-oczenia’’ oznacza ryzyko, że zastosowane
przez biegłego rewidenta procedury nie doprowadzą do wykrycia
nieprawidłowości stwierdzenia, która osobno lub w powiąza-niu z
innymi nieprawidłowościami może być istotna.
Ryzyko kontroli - ryzyko wynikające z niemożności
zapobiegnięcia, bądź wy-krycia i naprawienia w odpowiednim czasie
przez kontrolę wewnętrzną jednostki nieprawidłowości mogącej
wystąpić w stwierdzeniu, która osobno lub w powiąza-niu z innymi
nieprawidłowościami może być istotna.
149 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Ryzyko nieodłączne - ryzyko wynikające z podatności danego
stwierdzenia na wystąpienie nieprawidłowości, która osobno lub w
powiązaniu z innymi nieprawi-dłowościami może być istotna przy
założeniu, że nie działa odpowiednia kontrola wewnętrzna.
Ryzyko istotnej nieprawidłowości - (zob. Ryzyko badania).
Ryzyko kontroli - (zob. Ryzyko badania).
Ryzyko niezwiązane z próbkowaniem - (zob. Badanie
wyrywkowe).
Ryzyko próbkowania - (zob. Badanie wyrywkowe).
Ryzyko przeoczenia - (zob. Ryzyko badania).
Ryzyko przeoczenia - (zob. Ryzyko badania).
Ryzyko środowiska naturalnego - w pewnych okolicznościach
czynniki mające zna-czenie dla szacunku ryzyka nieodłącznego przy
opracowywaniu całościowego planu badania obejmują ryzyko istotnych
nieprawidłowości sprawozdania finansowego wy-wołanych zagadnieniami
środowiska naturalnego.
Ryzyko usługi atestacyjnej - ryzyko wyrażenia przez
praktykującego niewłaściwego wniosku, gdy informacje o zagadnieniu
będącym przedmiotem usługi zawierają istotne nieprawidłowości.
Rzeczoznawca - osoba fizyczna, jak i firma dysponująca
specjalistycznymi umiejęt-nościami, wiedzą i doświadczeniem w
określonej dziedzinie, innej niż rachunkowość i rewizja
finansowa.
Salda początkowe - salda kont istniejące na początku okresu.
Salda początkowe stanowią salda końcowe poprzedniego okresu i
odzwierciedlają skutki transakcji doko-nanych w poprzednich
okresach oraz stosowanych w poprzednim okresie zasad (poli-tyki)
rachunkowości.
Sektor publiczny - centralna administracja państwowa,
administracja regionalna (sta-nowa, prowincjonalna, terytorialna),
administracja samorządowa, (miejska) oraz po-wiązane jednostki
budżetowe (agencje, rady, komisje i przedsiębiorstwa).
Sieć lokalna (LAN) - sieć komunikacyjna służąca użytkownikom w
geograficznie ograniczonej strefie. Sieci lokalne (LAN) zostały
opracowane w celu umożliwienia wymiany i współdzielenia danych w
ramach firmy z uwzględnieniem danych, oprog-ramowania, nośników,
drukarek oraz sprzętu telekomunikacyjnego. Umożliwiają one
zdecentralizowanie prac wykonywanych na komputerach. Podstawowymi
składnikami sieci lokalnej (LAN) są: sprzęt umożliwiający przesył
danych oraz oprogramowanie terminale użytkowników i współużytkowane
urządzenia peryferyjne.
Sieć rozległa (WAN) - sieć komunikacyjna, która przesyła
informacje w rozległej strefie, np. między fabrykami, miastami i
państwami. Sieci rozległe (WAN) umoż-liwiają bezpośredni dostęp do
programów użytkowych ze zdalnych terminali. W siec rozległą (WAN)
może zostać połączonych kilka sieci lokalnych (LAN).
SŁOWNIK TERMINÓW 150
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Sieciowa firma audytorska - jednostka znajdująca się pod wspólną
kontrolą, będąca współwłasnością lub współkierowana przez firmę
audytorską lub jednostka, którą racjonalna i poinformowana strona
trzecia uznałaby za stanowiącą część firmy audy-torskiej w skali
kraju lub na poziomie międzynarodowym. Skrócone sprawozdanie
finansowe - sprawozdanie finansowe, streszczające zbadane roczne
sprawozdania finansowe. Dostarczają one informacji grupom
użytkowników zainteresowanych jedynie węzłowymi danymi o wynikach
działalności i sytuacji jed-nostki. Spodziewany błąd - (zob.
Badanie wyrywkowe). Sprawdzanie - zapytania służące rozwiązaniu
kwestii wynikłych z innych procedur. Sprawozdania finansowe
ogólnego przeznaczenia - sprawozdania finansowe sporzą-dzone
zgodnie z założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej,
zaprojek-towanymi w celu zaspokojenia powszechnych potrzeb
informacyjnych szerokiego grona użytkowników. Sprawozdania
finansowe - uporządkowane przedstawienie wynikających z
dokumen-tacji księgowej informacji finansowych, zwykle uzupełnione
o informacje dodatkowe - których celem jest przekazanie informacji
o zasobach gospodarczych jednostki lub jej zobowiązaniach w
określonym momencie lub o ich zmianach w danym okresie zgodnie z
założeniami koncepcyjnymi sprawozdawczości finansowej. Termin ten
może dotyczyć kompletnego sprawozdania finansowego, jak również
składnika sprawo-zdania finansowego, na przykład bilansu lub
rachunku przychodów i kosztów oraz informacji objaśniających.
Sprawozdanie biegłego rewidenta w wersji zmodyfikowanej -
sprawozdanie biegłego rewidenta uznaje się za zmodyfikowane, jeżeli
dodano do niego akapit(y) objaśniający lub jeżeli wyrażono opinię
inną niż bez zastrzeżeń.
Akapit objaśniający - (zob. Zmodyfikowane sprawozdanie biegłego
rewidenta). Odstąpienie od wyrażenia opinii - odstąpienie od
wyrażenia opinii następuje, jeżeli skutki ograniczenia zakresu
badania są na tyle istotne i ważące, że uniemoż-liwiły biegłemu
rewidentowi uzyskanie dostatecznych i odpowiednich dowodów badania,
w następstwie czego nie mógł wyrazić opinii o sprawozdaniu
finan-sowym. Opinia negatywna - opinię negatywną wyraża się, jeżeli
skutki różnic poglądów biegłego rewidenta i kierownictwa wywierają
na tyle istotny i ważący wpływ na sprawozdanie finansowe, że
wyrażenie opinii z zastrzeżeniem nie wystarcza, aby podkreślić, iż
sprawozdanie finansowe wprowadza w błąd lub jest niekompletne.
Opinia z zastrzeżeniem - wyraża się ją, jeżeli biegły rewident
stwierdzi, że nie może wyrazić opinii bez zastrzeżeń, ale skutki
różnic poglądów biegłego rewidenta i kierownictwa lub ograniczenie
zakresu badania nie są na tyle istotne i ważne, aby konieczne było
wyrażenie opinii negatywnej lub odstąpienie od wyrażenia opinii.
Zagadnienia nie wpływające na opinię biegłego rewidenta.
Zagadnienia wpływające na opinię biegłego rewidenta.
1 5 1 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania specjalnego
przeznaczenia - sprawo-zdanie sporządzone w wyniku niezależnego
badania informacji finansowych nie będą-ce sprawozdaniem biegłego
rewidenta na temat sprawozdania finansowego, dotyczące:
a) Kompletnego sprawozdania finansowego sporządzonego zgodnie z
innymi kompleksowymi zasadami rachunkowości.
b) Elementu pełnego sprawozdania finansowego o ogólnym lub
specjalnym prze znaczeniu, takie jak jednostkowe sprawozdanie
finansowe, określone konta, elementy kont lub pozycje w
sprawozdaniu finansowym.
c) Przestrzegania ustaleń umownych oraz d) Skróconych sprawozdań
finansowych.
Sprawozdanie o ochronie środowiska - sprawozdanie oddzielne od
sprawozdań finan-sowych, w którym jednostka informuje strony
trzecie o faktycznym stanie zobowiązań z tytułu tych aspektów
działalności gospodarczej, które dotyczą środowiska natural-nego,
prowadzonej w tym zakresie polityce i zadaniach, osiągnięciach w
zarządzaniu powiązaniami między procesem gospodarczym a ryzykiem
środowiska naturalnego, a także podaje informacje liczbowe
dotyczące wyników działalności związanych ze środowiskiem
naturalnym.
Środowisko komputerowych systemów informacyjnych (KSI) -
istnieje, jeżeli komputer dowolnego typu i wielkości jest
użytkowany do przetwarzania przez jednostkę infor-macji finansowych
znaczących dla badania, niezależnie od tego, czy komputer ten
obsługuje jednostka, czy strona trzecia.
Środowisko kontroli - obejmuje funkcje nadzoru i kierownicze
oraz postawy, świado-mość i działania podejmowane przez osoby
sprawujące nadzór nad jednostką i kierow-nictwo w zakresie systemu
kontroli wewnętrznej, jak też znaczenie tych działań dla jednostki.
Środowisko kontroli jest elementem kontroli wewnętrznej.
Środowisko technologii informacji (IT) - zasady i procedury
wdrożone przez jednostkę oraz infrastruktura IT (sprzęt, systemy
operacyjne, itp.) i programy użytkowe przez nią wykorzystywane przy
prowadzeniu działalności gospodarczej i w celu zrealizowania
strategii gospodarczej.
Śródroczne informacje lub sprawozdania finansowe - informacje
finansowe (które mogą być mniej obszerne niż pełne sprawozdanie
finansowe) sporządzane za okresy krótsze niż okres sprawozdawczy
(najczęściej półroczne lub kwartalne).
Strona odpowiedzialna - osoba (lub osoby), która: a) W przypadku
zlecenia sprawozdawczości bezpośredniej - jest odpowiedzialna
za zagadnienie będące przedmiotem usługi. b) W przypadku usługi
opartej na stwierdzeniach - ponosi odpowiedzialność za
informacje na temat danego zagadnienia (stwierdzenie) i może
odpowiadać za zagadnienie będące przedmiotem usługi.
Strona odpowiedzialna może, ale nie musi, być stroną zlecającą
wykonanie usługi praktykowi (zleceniodawcą).
SŁOWNIK TERMINÓW 152
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Stwierdzenia - wyrażone bezpośrednio lub pośrednio oświadczenia
kierownictwa, zawarte w sprawozdaniu finansowym. System
informacyjny dotyczący celów sprawozdawczości finansowej - składnik
kon-troli wewnętrznej obejmujący system sprawozdawczości
finansowej, składający się z procedur i zapisów stworzonych w celu
inicjowania, rejestrowania, przetwarzania i informowania o
transakcjach jednostki (a także o zdarzeniach i warunkach) oraz
prowadzenia ewidencji odnośnych aktywów, zobowiązań i kapitału
własnego.
Szacować - analizować zidentyfikowane ryzyko w celu ustalenia
jego znaczenia. Zgodnie z przyjętym zwyczajem wyraz „szacować"
stosuje się tylko ryzyka (zob. również „oceniać"). Szacunek
księgowy - szacunek stanowi przybliżoną wartość danej pozycji,
spowodo-waną niemożnością jej dokładnej wyceny. Szyfrowanie
(kryptografia) - proces przekształcania programów lub informacji na
postać, której nie można zrozumieć bez dostępu do określonych
algorytmów dekodują-cych (kluczy kryptograficznych). Na przykład,
poufne dane osobowe znajdujące się w systemie płacowym mogą być
zaszyfrowane, by uniemożliwić ich nieautoryzowane ujawnienie lub
zmianę. Szyfrowanie może stanowić skuteczny mechanizm kontroli
służący ochronie poufnych lub wrażliwych programów i informacji
przed ich nie-autoryzowanym ujawnieniem lub zmianą. Jednak
skuteczny [system] bezpieczeństwa zależy od właściwych kontroli nad
kluczami kryptograficznymi.
Test - zastosowanie procedur do niektórych lub wszystkich
elementów zbioru. Tolerowany błąd - (zob. Badanie wyrywkowe).
Transakcje z podmiotem powiązanym - przekazanie środków, usług lub
obowiązków (zobowiązań) pomiędzy podmiotami powiązanymi,
niezależnie od tego, czy ustalono cenę.
Usługa atestacyjna - usługa polegająca na sformatowaniu przez
praktykującego1 wnio-sku, mającego zwiększyć zaufanie zamierzonych
użytkowników, innych niż strona odpowiedzialna, do wyniku dokonanej
- na podstawie kryteriów - oceny lub pomiaru zagadnienia będącego
przedmiotem usługi. Wynikiem oceny lub pomiaru zagadnienia będącego
przedmiotem usługi jest informacja będąca rezultatem zastosowania
kryte-riów do danego zagadnienia (zobacz również Informacja o
zagadnieniu będącym przedmiotem usługi). Zgodnie z założeniami
koncepcyjnymi usług atestacyjnych do-puszcza się świadczenie przez
praktykującego dwóch rodzajów usług atestacyjnych: usług
atestacyjnych dających racjonalną pewność i usług atestacyjnych
dających ogra-niczoną pewność.
Usługa atestacyjna dająca ograniczoną pewność - celem tej usługi
jest obniżenie ryzyka usługi atestacyjnej do poziomu możliwego do
zaakceptowania w okolicz-nościach towarzyszących danej usłudze,
(ale wyższego niż w przypadku usługi atestacyjnej dającej
racjonalną pewność), co stanowi podstawę do wyrażenia przez
praktyka wniosku w formie zaprzeczenia (przez negację).
1 Zawodowy księgowy wykonujący wolny zawód.
153 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Usługa atestacyjna dająca racjonalną pewność - celem tej usługi
jest obniżenie ryzyka usługi atestacyjnej do możliwego do
zaakceptowania niskiego poziomu w okolicznościach towarzyszących
danej usłudze, co stanowi podstawę do wyra-żenia przez praktyka
wniosku w formie pozytywnej (przez potwierdzenie).
Usługa kompilacji - zlecenie, podczas wykonywania którego
wykorzystuje się wiedzę z zakresu rachunkowości (a nie z zakresu
rewizji finansowej) w celu zebrania, sklasyfi-kowania i
podsumowania informacji finansowych.
Usługi pokrewne - obejmują uzgodnione procedury oraz
kompilacje.
Usługi polegające na przeprowadzeniu uzgodnionych procedur -
zlecenie, w ramach którego biegły rewident, stosownie do uzgodnień
jakie nastąpiły pomiędzy biegłym rewidentem, jednostką i
odpowiednimi stronami trzecimi ma za zadanie przeprowadze-nie
procedur mających cechy badania i przedstawienie sprawozdania z
ustaleniami. Użytkownicy sprawozdania sami formułują wnioski na
podstawie sprawozdania bieg-łego rewidenta. Sprawozdanie jest
przeznaczone jedynie do użytku tych stron, które uzgodniły
przeprowadzenie określonych procedur, ponieważ inni - nie znając
powo-dów przeprowadzenia procedur - mogliby źle zinterpretować
uzyskane wyniki.
Warstwowanie - (zob. Badanie wyrywkowe).
Wartość godziwa - kwota, za jaką na warunkach rynkowych składnik
aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane, przez
zainteresowane i dobrze poin-formowane, niepowiązane strony
transakcji.
Wewnętrzny rewident - (zob. Biegły rewident).
Wspomagane komputerowo techniki badania - zastosowanie procedur
badania wyko-rzystujących komputer jako narzędzie badania znane też
wspomagane komputerowo techniki badania (WKTB).
Wymagające zastosowania założenia koncepcyjne sprawozdawczości
finansowej - za-łożenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej
przyjęte przez kierownictwo do sporządzania sprawozdań finansowych,
uznane przez biegłego rewidenta za możliwe do zaakceptowania z
uwagi na rodzaj jednostki i cel sprawozdań finansowych lub tez
wymogów prawa bądź regulacji.
Wystarczalność - wystarczalność miara ilości dowodów badania. Na
ilość potrzebnych dowodów badania wpływa ryzyko istotnej
nieprawidłowości a także jakość takich dowodów badania.
Zagadnienia badania znaczące z punktu widzenia nadzoru
właścicielskiego - zagad-nienia pojawiające się podczas badania
sprawozdania finansowego, które - w opinii biegłego rewidenta - są
zarówno ważne, jak i odpowiednie z punktu widzenia osób
sprawujących nadzór właścicielski nad sprawozdawczością finansową i
ujawnianiem informacji. Do zagadnień badania znaczących z punktu
widzenia nadzoru zalicza się tylko te zagadnienia, na które biegły
rewident zwrócił uwagę podczas przeprowadzania badania.
SŁOWNIK TERMINÓW 154
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Zakres badania - procedury badania, które wg osądu biegłego
rewidenta i w myśl MSRF, są odpowiednie dla osiągnięcia celu
badania w danych okoliczności.
Zakres przeglądu - procedury przeglądu, uznane w danych
okolicznościach za nie-zbędne dla osiągnięcia celu przeglądu.
Założenie kontynuacji działalności - zgodnie z tym założeniem
jednostka jest za-zwyczaj postrzegana jako zdolna do kontynuowania
działalności gospodarczej w dają-cej się przewidzieć przyszłości i
nie ma zamiaru ani konieczności likwidacji, zaniecha-nia
działalności lub szukania ochrony przed wierzycielami działającymi
zgodnie z przepisami prawa lub innymi regulacjami. W związku z tym
aktywa i zobowiązania są wykazywane przy założeniu, że jednostka
będzie mogła spieniężyć aktywa i spłacać zobowiązania w toku
normalnej działalności.
Zamierzeni użytkownicy - osoba, osoby lub określona grupa osób,
dla których praktyk sporządza sprawozdanie z usługi atestacyjnej.
Strona odpowiedzialna może być jed-nym z zamierzonych użytkowników,
ale nie jedynym.
Zapytania - zasięganie informacji zarówno finansowych jak i
niefinansowych u dobrze poinformowanych osób pracujących w
jednostce lub u źródeł zewnętrznych wobec jednostki.
Zawłaszczenie majątku - polega na kradzieży środków należących
do jednostki i jest zwykle dokonywane przez pracowników w
stosunkowo niewielkich i nieznaczących kwotach. Może ono również
być spowodowane przez kierownictwo, zdolne zwykle w większym
stopniu do ukrycia lub zatajenia zawłaszczenia w sposób trudny do
wykrycia.
Zawodowe standardy - standardy IAASB dotyczące wykonywania
zleceń, zdefiniowa-ne we ,,Wprowadzeniu do Międzynarodowych
Standardów Kontroli Jakości, Rewizji Finansowej, Usług
Atestacyjnych i Pokrewnych’’ wydanym przez IAASB, odnośne wymogi
etyczne, zawarte w zasadzie w Części A i B Kodeksu Etyki Zawodowych
Księgowych IF AC oraz odpowiednie krajowe wymogi etyczne.
Zawodowy księgowy wykonujący wolny zawód - każdy partner lub
osoba o pozycji analogicznej do pozycji partnera oraz każda osoba
zaangażowana w wykonywanie zawodu i świadczenie usług zawodowych
dla zleceniodawcy niezależnie od klasyfika-cji funkcjonalnej (np.
badanie, podatki lub konsulting), a także pracujący w zawodzie
zawodowi księgowi pełniący funkcje kierownicze. Termin ten stosuje
się również do firm audytorskich skupiających zawodowych księgowych
wykonujących wolny za-wód.
Zawodowy księgowy - osoba wykonująca wolny zawód (także
praktykujący indywidu-alnie lub zrzeszony w spółkach bądź w
korporacjach) zatrudniona w przemyśle, handlu, w sektorze
publicznym lub szkolnictwie, należąca do organizacji będącej
członkiem Międzynarodowej Federacji Księgowych IF AC.
Zawodowy sceptycyzm - postawa cechująca się dociekliwością i
krytycyzmem przy ocenie dowodów.
155 SŁOWNIK TERMINÓW
-
SŁOWNIK TERMINÓW
Zdarzenia po dniu bilansowym - (zob. Późniejsze zdarzenia).
Zespół realizujący zlecenie - cały personel realizujący
zlecenie, w tym także rzeczo-znawcy zatrudnieni przez firmę w
związku z danym zleceniem.
Zewnętrzny biegły rewident - gdzie to odpowiednie, termin
„zewnętrzny biegły rewi-dent’’ stosuje się dla odróżnienia go od
wewnętrznego rewidenta.
Zlecenie polegające na uzyskaniu racjonalnej pewności - (zob.
Zlecenie atestacyjne).
Zlecenie przeglądu - celem zlecenia przeglądu sprawozdania
finansowego jest umoż-liwienie biegłemu rewidentowi stwierdzenia,
czy - po przeprowadzeniu procedur, które nie zapewniają uzyskania
tylu dowodów, ilu dostarcza przeprowadzenie badania - nie zauważył
on czegokolwiek, co kazałoby mu sądzić, że sprawozdanie finansowe
nie zostało, we wszystkich istotnych aspektach sporządzone zgodnie
z wymagającymi zastosowania założeniami koncepcyjnymi
sprawozdawczości finansowej.
Znaczące ryzyko - ryzyko wymagające szczególnej uwagi podczas
badania.
Znaczenie - względna - w danych okolicznościach ważność kwestii.
Praktykujący ocenia znaczenie danej kwestii w okolicznościach, w
których jest ona rozpatrywana. Może to obejmować, na przykład,
wiarygodną perspektywę skutków zmiany sprawo-zdania praktykującego
lub jej wpływu na decyzje zamierzonych użytkowników, lub jako inny
przykład, w przypadku gdy chodzi o osąd czy odpowiednie będzie
sporządze-nie sprawozdania w danej kwestii dla osób sprawujących
nadzór nad jednostką i czy sprawa ta zostanie przez nich
potraktowana jako ważna z uwagi na ich obowiązek. Istotność może
być oceniana przy uwzględnieniu czynników ilościowych i
jakoś-ciowych takich, jak ich względna waga, rodzaj i zakres ich
wpływu na dane zagad-nienie oraz przedmiot zainteresowań
zamierzonych użytkowników.
Znajomość jednostki i jej środowiska - znajomość jednostki i jej
środowiska przez biegłego rewidenta obejmuje następujące
aspekty:
a) Branżowe, regulacyjne i inne czynniki zewnętrzne, w tym
wymagające za stosowania założenia koncepcyjne sprawozdawczości
finansowej.
b) Rodzaj jednostki, w tym dobór i sposób stosowania zasad
(polityki) rachun-kowości.
c) Cele i strategie oraz związane z nimi ryzyko działalności
gospodarczej, które może wywołać istotne nieprawidłowości w
sprawozdaniu finansowym.
d) Wycena i przegląd finansowych wyników działalności jednostki.
e) Kontrola wewnętrzna.
Związek biegłego rewidenta z informacjami finansowymi - biegły
rewident ma związek z informacjami finansowymi, o ile dołącza on do
tych informacji sprawozdanie (opi-nię) lub wyraża zgodę na
wykorzystanie swojego nazwiska w kontekście zawodowym.
SŁOWNIK TERMINÓW 156