Soruyla ilgili SÜPERKPSS KONU ANLATIM KISMI Soruyla ilgili ... · sorular işlenen tüm üniteleri yeteri kadar temsil edemediği için (1, 3, 5, 7 ve 10. ünite ile ilgili soru

SÜPERKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ NOTLARININ ÖSYM SORULARI İÇİN YETERLİLİK KARŞILAŞTIRILMASI

ÖSYM SINIF YÖNETİMİ 25.SORU

Soruyla ilgili SÜPERKPSS KONU ANLATIM KISMI

ÖSYM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 40.SORU


25. Filiz Öğretmen, sınıfa geç gelen bir öğrencinin bu davranışından oldukça rahatsızlık duymuştur. Öğrenciye geç gelmenin sakıncalarını açıklamış ancak öğrenci, bir sonraki derse yine geç kalmıştır. Bu sorunu çözmek için öğretmenin öğrenciyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisini yapması daha uygundur? A) Okul yönetimine göndermesi B) Disipline vermesi C) Geç kalma sebebini araştırması D) Eğlenceli etkinliklerden yoksun bırakması

E) Teneffüs saatlerinde ek çalışma yaptırması

40. Oya Öğretmen işlediği konularla ilgili olarak daha önceden hazırlanan bir fizik testini incelemiştir. İncelemesi sonucunda bu testi kullanmama gerekçesini “Bu test işlenen konulardan bir kısmını içermekte, bir kısmını ise içermemektedir. Ayrıca soruların bazıları bir fizik sorusundan çok bir matematik sorusuna benzemektedir. Çünkü öyle sorular var ki öğrenci dört işlem becerisini kullanarak hiç fizik bilgisine ihtiyaç duymadan soruyu cevaplandırabilir.” diye açıklamıştır. Öğretmen testi kullanmama gerekçesini aşağıdakilerden hangisi üzerinde vurgu yaparak açıklamıştır? A) Kararlılık B) Kullanışlılık C) Objektiflik D) Geçerlik

E) İç tutarlık

2.1. Geçerlik Türleri

2.1.1. Kapsam (içerik) geçerliği: Ölçme aracı ölçmek

istediği özelliklerin (hedef, konu, ünite veya içeriği)

tümünü kapsıyorsa bu kapsam geçerliğidir. Bir bütün

olarak testin ve testteki her bir maddenin amaca ne

derece hizmet ettiğidir. Ölçme konusu evreni yeterli ve

dengeli olarak örnekleyen ve kapsadığı maddelerin her

biri ölçmek istediği davranışı gerçekten ölçen bir test,

kapsam geçerliğine sahiptir.

Örnek; Psikoloji dersinde 10 ünite işlenmiş, sınavında

ise 5 soru sorulmuştur. Sorular ise 2, 4, 6, 8 ve 9.

ünitelerden sorulmuştur. Böyle bir sınavda kullanılan

sorular işlenen tüm üniteleri yeteri kadar temsil

edemediği için (1, 3, 5, 7 ve 10. ünite ile ilgili soru

yoktur) sınavın kapsam geçerliği düşüktür.

Sorudaki “Bu test işlenen konulardan bir kısmını içermekte, bir kısmını ise içermemektedir.” kısmı kapsam geçerliliği ile alakalıdır.

Yapı geçerliği: Yapı geçerliği, bir ölçme aracının

ölçmeye çalıştığı özellik ile nasıl bir yapıyı ortaya

koymaya çalışıyorsa o yapıyı gerçekten ölçebilmesidir.

Yani hazırlanan testte ölçülmek istenen yapının

bölümleri gerçekte neyi ölçmek istiyorsa

uygulamada da onu ölçmelidir. Başarıyı ölçmek

istiyorsak soruların tamamı bununla ilgili olmalıdır.

Yapı geçerliği, ölçme aracındaki sorular arasındaki

ilişkileri ifade eder. Ölçme aracında yer alan her bir

maddenin, diğer tüm maddeler ile bir bütünlük arz

etmesi gerekmektedir. Yani testte yer alan her madde,

testin bütünü ile ilişkili ve uyumlu olması gerekir.

Sorudaki “soruların bazıları bir fizik sorusundan çok bir matematik sorusuna benzemektedir.” kısmı yapı geçerliliğiyle alakalıdır.

ÖSYM ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ 49.SORU




53. İki yaşındaki Duru’yu babası ne zaman dışarı

çıkaracak olsa önce onun şapkasını takmaktadır. Bir

süre sonra babası Duru’nun şapkasını her eline

aldığında, Duru el çırparak kapıya doğru yönelir.

Babasının elinde şapkayı gören Duru’nun, dışarı

çıkacağını düşünmesi aşağıdakilerden hangisiyle

açıklanır?

A) Kendiliğinden geri gelme

B) Koşullu uyarıcı

C) Olumlu habercilik

D) Uyarıcı genellemesi

E) Üst düzey koşullanma

a) Olumlu Habercilik (ileriye koşullanma): Koşullu

uyarıcı koşulsuz uyarıcıdan önce gelir ve koşullu

uyarıcı koşulsuz uyarıcının geleceğini veya

başlayacağını haber verir.

Mesela; Pavlov’un deneyindeki zil sesi (koşullu

uyarıcı), etin (koşulsuz uyarıcı) geleceğinin habercisidir.

Derste çalan zil, teneffüs geldiğini, Maçın başlama

düdüğü ise maçın başladığını bildirir.

Sorudaki “İki yaşındaki Duru’yu babası ne zaman

dışarı çıkaracak olsa önce onun şapkasını

takmaktadır.” İfadesinde şapka koşullu uyarıcı

haline gelmiş.

Sorudaki “Bir süre sonra babası Duru’nun şapkasını

her eline aldığında, Duru el çırparak kapıya doğru

yönelir.

Babasının elinde şapkayı gören Duru’nun, dışarı

çıkacağını düşünmesi olumlu habercilik olmuştur.

Çünkü babasının şapka takması duruya dışarı

çıkacağını haber vermiş (Şapka takmak kendinden

sonra gelen bir şeyin başlayacağı hakkında bilgi

vermektedir).

Bu soru telif hakları nedeniyle biraz değiştirilerek

sizlere sunulmuştur.

49. Üniversite eğitimi için Kıbrıs’a giden Mehmet Bey

ne zaman bir taksiye binmek istese ön sağ koltuğa

oturmak istemekte ancak orada oturan şoförü fark

ettiğinde de şaşkın bakışlarla diğer tarafa geçmektedir.

Bunun nedeni de Kıbrıs’ta direksiyonun sağ tarafta yer

almasıdır.

Mehmet Bey’in yaşadığı bu durum aşağıdakilerden

hangisiyle açıklanabilir?

A) İleriye ket vurma

B) Olumlu transfer

C) Geriye ket vurma

D) Olumsuz transfer

E) Yer değiştirme

Olumsuz (Negatif) Transfer (Alışkanlık çatışması): Önceki öğrenmenin sonraki öğrenmeyi zorlaştırmasıdır.

Mesela; direksiyonu soldan olan arabaları uzun süre

kullanan birisinin, direksiyonu sağdan olan

arabayı kullanırken zorlanması, Q klavye kullanan

birisinin, F klavye kullanmakta zorlanması, iki parmak

klavye kullanan birisinin 10 parmak klavye kullanmakta

zorlanması. Otomatik vitesli araba kullanan bireyin düz

vitesli araba kullanmakta zorlanması

Soruda “ön sağ koltuğa oturmak istemekte ancak

orada oturan şoförü fark ettiğinde de şaşkın

bakışlarla diğer tarafa geçmektedir. Bunun nedeni

de Kıbrıs’ta direksiyonun sağ tarafta yer almasıdır.”

İfadesinde Mehmet şaşkınlık yaşamakta çünkü

Türkiye’de direksiyon sol tarafta iken, Kıbrıs’ta

direksiyon sağ taraftadır.

Notlarda ise birebir neredeyse aynı örnek de yer

almaktadır.







57. Aşağıdakilerden hangisi Gestalt kuramına ait

içgörüye dayalı öğrenmenin özelliklerinden biri

değildir?

A) Çözüm aniden ve tam kavranır.

B) Çözüm hatasız bir biçimde uygulanır.

C) Çözüm uzun süre unutulmaz.

D) Çözüm kolaylıkla benzer problemlere

uygulanabilir.

E) Çözüm için problemin bir bölümünün

görülmesi yeterlidir.

İçgörüsel Öğrenmenin Temel Özellikleri İçgörüde, probleme seçici bir şekilde dikkat edilir.

Daha önceki deneyimler, çözüm için alt yapı

oluşturur. Yani kişi deneme-yanılmalar yaptıkça

içgörüleri artacak, dolayısıyla kavrama yoluyla

öğrenme daha kolay olacaktır.

Öğrenme; hazırlık, kuluçka (bekleme), kavrayış

(aydınlanma) ve sonuç (değerlendirme) olmak

üzere dört aşamada gerçekleşir.

Zekiler, içgörüsel çözüme daha kısa sürede ulaşır.

Çözüm öncesinde çözüme geçiş, ani ve tamdır.

Kazanılan ilkeler/çözümler uzun süre hatırlanır.

Kazanılan bir ilke, diğer problemlerin

çözümüne kolayca uygulanır (ilke transfer).

Sorudaki A, B, C, D şıkları neredeyse aynı şekilde

konu anlatımında aynı başlık altında verilmiştir.



58. Beyza Öğretmen okullarında yeni göreve başlayan

Eda Öğretmen’e ilk tanışmadan sonraki her

karşılaşmasında “Seda” diyerek hitap etmiştir. Eda

Öğretmen bir süre sonra “Beyza Öğretmen’im bana

sürekli Seda diyorsunuz ama benim adım Eda” diyerek

hatırlatmada bulunur.

Beyza Öğretmen’in Eda Öğretmen’in ismini yanlış

söylemesi aşağıdakilerin hangisiyle açıklanabilir?

A) Geriye ket vurma

B) Bozulma

C) İleriye ket vurma

D) Yanlış yerleştirme

E) Olumsuz transfer

5) Yanlış Yerleştirme: Bilginin yanlış bir şemaya

yerleştirilmesi nedeniyle hatırlanamamasıdır.

Mesela; göreve yeni başladığınız zaman okulunuzda

tarih öğretmenini coğrafya öğretmeni sanarak bu şekilde

bir şema oluşturduğunuzda, bir öğrenci size okuldaki

coğrafya öğretmeninin kim olduğunu sorunca ona yanıt

verememeniz yanlış yerleştirme süreciyle ilgilidir.

Soruda “Beyza öğretmenin Eda öğretmene sürekli

Seda demesi” bilginin yanlış şemaya

yerleştirilmesiyle ilgilidir. Konu anlatımında çok

benzer örneği de mevcuttur.

ÖSYM GELİŞİM PSİKOLOJİSİ 60.SORU






60. Leyla Hanım, küçükken okula gidememiş ve bu

nedenle okuma yazmayı öğrenememiştir. Yetişkinlik

yıllarında ise fırsat bulup halk eğitimin okuma yazma

kursuna gitmiş fakat çok gayret etmesine rağmen

öğrenmede zorluk yaşamıştır.

Leyla Hanım’ın okuma yazmayı öğrenmede

zorlanması aşağıdaki kavramların hangisiyle

açıklanır?

A) Hazırbulunuşluk

B) Kritik dönem

C) Büyüme

D) Olgunlaşma

E) Tarihsel zaman

Kritik dönem: Kritik dönem, gelişimde önemli

sonuçları olan dönemleri ifade eder. Kritik dönem;

organizmanın farklı gelişim dönemlerinde öğrenmeye

veya gelişmeye en çok eğiliminin olduğu ve çevrenin

etkilerine daha duyarlı olduğu zaman bölümüdür.

Öğrenmede belli uyarıcıların en güçlü etkiye sahip

olduğu bazı dönemler vardır. Bireyler bu dönemlerde

bazı öğrenmelere karşı daha duyarlıdır ve diğer

dönemlere göre daha hızlı öğrenirler. Mesela; bireyin

okuma-yazmayı öğrenmesindeki kritik dönem 6 yaş

civarıdır. Bu nedenle 40 yaşındaki okuma-yazmayı ilk

kez öğrenmeye çalışan bir yetişkine göre okuma-

yazmayı daha çabuk öğrenir.

Sorudaki örnek konu anlatımındaki örnekle

neredeyse birebir aynıdır. Tek fark konu

anlatımındaki örnekte yetişkin dönemi yerine

yetişkin dönemle ilgili 40 yaş verilmiş olmasıdır.

Ayrıca konu anlatımındaki şu kısımda soru ile

fazlaca ilgilidir: Kritik dönemlerde kazanılamayan

beceriler ve yaşantılar ilerleyen dönemlerde

kazanılamaz veya çok zor kazanılır.



61. Ali, okul takımında oynayan başarılı bir gençtir.

Fiziksel ve motor becerileri nedeniyle okulun gözde

öğrencileri arasında yer alır. Okul takımında yer alması,

Ali’nin sosyal gelişimini olumlu yönde etkilemiştir. Ali

özgüveni yüksek, girişken bir genç olmuştur.

Buna göre Ali’nin yaşadıkları aşağıdaki gelişim

ilkelerinden hangisiyle açıklanır?

A) Gelişim, kalıtım ve çevrenin etkileşimiyle

gerçekleşir.

B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.

C) Gelişim, bütünlük içinde gerçekleşir.

D) Gelişim, içten dışa doğrudur.

E) Gelişim, aşamalar halinde gerçekleşir.

Gelişim tüm alanlarıyla (fiziksel, zihinsel, dilsel,

cinsel, sosyal) bir bütün olarak ilerler: Bir gelişim

alanındaki değişim diğerlerini de olumlu ya da olumsuz

yönde etkiler.

Mesela; Fiziksel bakımdan güzel bir kız, başkalarının

yoğun ilgisini çeker ve sevilir. Sevilen kızın duygusal

gelişimi olumlu olur. Kendine güven duyar. Başkalarını

sevebilir ve olumlu ilişkiler kurabilir. Bu nedenle,

sosyal gelişimi de olumlu bir şekilde etkilenir.

Soruda “fiziksel ve motor becerilerin sosyal gelişimi

olumlu yönde etkilediği” vurgulanmış. Konu

anlatımında da neredeyse birebir aynı örneği verdik.



ÖSYM REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM 73.SORU


66. Kırklı yaşların sonundaki Ayça Hanım iki çocuk

annesi bir mimardır. Serbest zamanlarında iğne

oyasından kendine ve arkadaşlarına takılar yapmakta ve

çeşitli sivil toplum kuruluşlarında gönüllü olarak

çalışmaktadır.

Erikson’un psikososyal gelişim kuramına göre Ayça

Hanım’ın içinde bulunduğu durum aşağıdaki

dönemlerden hangisiyle açıklanır?

A) Üretkenlik

B) Bütünlük

C) Yakınlık

D) Çalışkanlık

E) Girişimcilik

7-) Üretkenliğe karşı durgunluk / Orta yetişkinlik

dönemi (30/35-60/65 yaş): Bu dönemde birey, üretken

ve yaratıcıdır. Birey gerek kendisi için (anne-baba

olmak, çocuk yetiştirmek), gerekse çevresi ve toplum

için yararlı işler yapmak ister. Bu dönemde birey genç

kuşaklara da rehberlik eder. Üretken olamayan

bireyde hiçbir işe yaramama duygusu gelişerek

durgunluk dönemine girer.

Sorudaki “Kırklı yaşların sonundaki” ifadesi

üretkenlik döneminin zaten yaş aralığına girer.

Ayrıca “Serbest zamanlarında iğne oyasından

kendine ve arkadaşlarına takılar yapmakta” ifadesi

çevresi için yararlı işler yapmaya vurgu, “çeşitli

sivil toplum kuruluşlarında gönüllü olarak çalışma”

ise toplum yararına yararlı işler yapmaya vurgudur.

73. Yedinci sınıf öğrencisi Sibel; annesine okulun çok

yoğun olduğundan, her öğretmenin sanki sadece kendi

dersi varmış gibi onlardan çok şey beklediğinden ve

sürekli olarak ödev verdiğinden dert yanmıştır.

Buna göre annesi Sibel’e aşağıdakilerden hangisini

söylerse empati kurmuş olur?

A) Bunda garip olan ne anlamıyorum. Bir öğrencinin

en önemli görevi derslerine çalışmaktır.

B) Kendini bir değerlendir bakalım, acaba sen mi

yeterince çalışmıyorsun.

C) Ödevlerinin üstesinden gelemeyeceğinden

endişeleniyorsun.

D) Bir de öğretmenlerin açısından baksan... Onlar

sizin en iyi şekilde yetişmeniz için çabalıyor.

E) Ödevlerini zamanında yaparsan üstesinden

geleceğinden eminim.

Empatik anlayış: Empati; bir kişinin tarafsızlığını

kaybetmeden, kendisini bir başkasının yerine koyarak,

onun duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışması ve

bunu karşıdakine ifade etmesidir.

Her insan, dünyayı kendine özgü gerçeği ile algılar

(fenomenal alan); bu nedenle olayların, birey tarafından

nasıl algılandığını bilmek onu anlama adına önemlidir.

Buna göre, bir kişinin fenomenal alanından dünyaya

bakmak, o kişiyle empati kurmak demektir.

Empati, karşımızdaki kişiye “seni anlıyorum” mesajı

vermektir. Mesela; sınava hazırlanan bir öğrenciye

“Önünde önemli bir sınav olduğu için kaygılanıyorsun”

demek empatidir.

SÜPERKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ NOTLARININ ÖSYM SORULARI İÇİN YETERLİLİK KARŞILAŞTIRILMASI







48. Aşağıdakilerden hangisi öğrenmenin

gözlenen sonucunu ifade eden özelliklerden biri

değildir?

A) Öğrenilen bilgiler nispeten kalıcıdır.

B) Öğrenme bir tür “alışkanlık kazanma”dır.

C) Öğrenme bir “kavrama” durumudur.

D) Öğrenme sonucu “davranış değişikliği” olur.

E) Öğrenme bir “performans” durumudur.



50. Hasan sınıf arkadaşı Uğur ile tartışmış ve

araları bozulmuştur. Sonraki günlerde Uğur’un sıra

arkadaşı Fatih’ten de rahatsız olmaya başlamıştır.

Hasan’ın Fatih’ten de rahatsız olması aşağıdaki

kavramlardan hangisiyle açıklanır?

A) Üst düzey koşullanma

B) Sosyal öğrenme

C) Duyusal ön koşullanma

D) Birleşik koşullanma

E) Garcia etkisi

İkinci derece koşullanma (üst düzey koşullanma):

Başlangıçta nötr uyarıcı olan bir koşullu uyarıcıya karşı

geliştirilen koşullu tepkinin aynısının, koşullu uyarıcı

ile yeni bir nötr uyarıcı eşleştirildiğinde yeni nötr

uyarıcı karşısında da sergilenmesine denir. Yeni nötr

uyarıcı koşullu uyarıcının yerine geçerek koşullu tepkiyi

ortaya çıkarır. Bu nedenle birinci koşullu uyarıcı sürecin

2. aşamasında koşulsuz uyarıcıya dönüşür.

Mesela; bir öğretmenden azar işiten çocuğun

öğretmenden korkmaya başladıktan sonra öğretmeni

arabasında görüp daha sonra öğretmenin arabasını

görünce de korkmaya başlaması da üst düzey

koşullanmadır. Çünkü çocuk önce öğretmene

koşullanmış, daha sonra öğretmeni araba ile eşleşince

çocuk arabaya karşı da korku tepkisi vermeye

başlamıştır.

1. Öğrenme ve Performans: Tekrar ya da yaşantı

sonucu davranışlarda meydana gelen nispeten kalıcı izli

(sürekli) bir değişmedir. Mesela; Araba, bisiklet, klavye

kullanma, 10’a kadar sayma.

Buna göre öğrenmenin üç özelliği vardır diyebiliriz:

Her öğrenmede olumlu ve olumsuz gözlenebilir bir

davranış değişikliği mutlaka olmalıdır.

Öğrenmede söz konusu olan davranış değişikliği

tekrar ya da yaşantı sonucu oluşmalıdır.

Davranış değişikliği nispeten kalıcı (sürekli)

olması gerekir.

Öğrenme, içsel (zihinsel) bir süreçtir ve bu süreç

doğrudan gözlenemez. Gözlemlenen bireyin

performansıdır (edim, icra). Performans öğrenilenin

gözlenebilir hale dönüşmesidir.







54. Gülsüm geometri dersinden hoşlanmamaktadır.

Bir gün geometri öğretmeni Derya Hanım, okulda

yapılan etkinlikte Gülsüm’ü keman çalarken izler

ve onun müziğe olan ilgisini görür. Bunun üzerine

Derya Hanım, Gülsüm’e geometri çalışırken müzik

dinlemesini önerir. Gülsüm bu öneriyi

uyguladıktan sonra Geometriyi sevmeye başlar.

Derya Hanım’ın Gülsüm’e uyguladığı bu

yöntem aşağıdakilerden hangisidir?

A) Alışkanlığın bastırılması

B) Zıt tepki

C) Karşıt koşullama

D) Duyarsızlaştırma

E) Pekiştirme

Zıt Tepki Yöntemi: İstenmeyen davranışa yol açan

uyarıcı ile ona zıt olan onunla rekabet edebilecek

istenen davranışı meydana getiren uyarıcı birlikte

(aynı anda) verilir. Yani itici ve çekici uyarıcılar

birlikte verilir.

Mesela; kediden korkan bir çocuğa annesi kedi hediye

eder. Kedi korku yaratan (itici) uyarıcıdır. Anne ise

sevilen, güven duyulan (çekici) bir uyarıcıdır. İkisi

birlikte sunulduğunda, eğer anne daha baskın bir uyarıcı

ise, anneye karşı duyulan sevgi ve güven, kediye karşı

da oluşacak. Bundan sonra kedi tek başına görülecek

olsa bile kediden korkulmayacaktır.

Mesela; Süt içmeyi sevmeyen fakat kakaoyu seven bir

çocuğa sütü kakao ile karıştırıp vermek.



51. Bazı dergilerin satışlarını artırmak için 30

kupon biriktirene cd, poster gibi hediyeler

vermeleri aşağıdaki kavramların hangisiyle

açıklanır?

A) Seçici pekiştirme

B) Klasik koşullanma

C) Sembolik pekiştirme

D) Değişken oranlı pekiştirme

E) Sürekli pekiştirme

Sembolik Pekiştirme: Sosyal kabulü veya onayı

gösteren ve maddi değeri olmayan tek bir nesnenin

(not, yıldız, marka, plaket, kupa, takdir) pekiştireç

olarak kullanılmasıyla gerçekleştirilen pekiştirme

işlemidir. Mesela; öğrencilere takdir belgesi vermek

UYARI!

Sembolik pekiştirmenin al başlığı olan simgesel ödülle

pekiştirmedir. Soruda daha çok bu başlığa vurgu

yapılmıştır.

Simgesel Ödülle Pekiştirme: Bireyin simgesel ödülleri

(yıldız, puan, marka) toplayarak, biriktirerek daha sonra

gerçek ödüle dönüştürdüğü pekiştirme işlemine denir.

Mesela; bir kola firmasının “yıldızlı beş kapak” getirene

2 litre kola hediye vermesi.

2009 KPSS: Öğrencilerine ödev yapma alışkanlığı

kazandırmak amacıyla yaptıkları her ödeve bir yıldız

veren ve toplam on yıldız kazananlara bir kitap

hediye eden bir öğretmen, “Simgesel ödülle

pekiştirme” tarifesini kullanmaktadır.







55. Sinan Bey yakın arkadaşı Ahmet Bey ile sohbet

ederken şunları söylemiştir; “Ahmet; benim kız

kurstan geldikten sonra bir süre dinlenir, yemeğini

yer ve ardından derslerini bitirir. Eğer saat 11’den

önce zamanı kalmışsa biraz televizyon izler ve saat

12’de uyur. Biz ona müdahale yapmayız bile çünkü

o ne yapacağına kendi karar verir.” Ahmet Bey ise

iç geçirerek “Nerde! Bizim kız bu dediklerinin

hiçbirini yapmıyor.” diyerek serzenişte bulunur.

Sosyal öğrenme kuramına göre Sinan Bey’in

kızında aşağıdakilerden hangisi gelişmiştir?

A) Öz yargılama kapasitesi

B) Sembolleştirme kapasitesi

C) Öz düzenleme kapasitesi

D) Dolaylı öğrenme kapasitesi

E) Öz yeterlik kapasitesi

Öz düzenleme kapasitesi: İnsanların içsel standartlar

oluşturma, kendi davranışlarını kontrol etme ve

düzenleme kapasiteleridir. İnsanların davranışlarını

kendi koyduğu kurallara uygun biçime getirip

uygulayabilme potansiyelleridir. İnsanlar ne kadar

uyuyacaklarına, neler yiyeceklerine, ne kadar

konuşacaklarına kendileri karar verir.

2013 KPSS: Yalçın, üniversite sınavına planlı ve

programlı çalışarak hazırlanmıştır. Bu plana göre, belli

zamanlarda ders çalışmış, haftada bir gün spor yapmış

ve bazen sinemaya, tiyatroya gitmiştir. Üniversite sınav

sonuçlarına göre de istediği programa yerleşmiştir.

Bu durum, sosyal öğrenme kuramı ilkelerine göre

aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanır?

A) Karşılıklı belirleyicilik B) Öz düzenleme

C) Öz yeterlik D) Davranışa dönüştürme

E) Öngörü



56. “Ben kendime çalışma programı yapamıyorum.

Yaptıklarım da istediğim gibi olmuyor.” diyen bir

öğrencinin yaşadığı bu sorun sosyal öğrenme

kuramına göre aşağıdakilerden hangisinin

eksikliğiyle açıklanır?

A) Öz yeterlik kapasitesi

B) Öz yargılama kapasitesi

C) Öngörü kapasitesi

D) Sembolleştirme kapasitesi

E) Dolaylı öğrenme kapasitesi

Öz yargılama (Yansıtma) kapasitesi: İnsanların

kendileri hakkında düşünme, yargıda bulunma ve

kendilerini değerlendirme kapasitesidir. Yani insanların

kendi davranışlarını yargılayıp çeşitli sonuçlar (ders

alma gibi) çıkarabilme kapasitesidir.

Öz yeterlik: İnsanın kapasitesi ile yapacağı iş arasında

değerlendirme yapması, bir davranışı yapıp

yapamayacağıyla ilgili olarak kendini yargılayarak bir

sonuç çıkarmasıdır. Yani bireyin kendi yeteneklerini

değerlendirmesidir. Öz yeterlik inancı yüksek olan

bireyler, kendilerine güven duyarlar.

2012 KPSS: Deniz, mantık dersinden korkmakta ve bu

dersten başarısız olacağını düşünmektedir. Buna rağmen

dersi dinlemeye ve anlamaya çalışmaktadır. Deniz bir

gün derste öğretmeninin sorduğu sorulara üst üste

birkaç kez doğru cevap verdikten sonra ders onun için

zevkli bir hâle dönüşmüş, başarısında artış olmuştur.

Sosyal öğrenme kuramına göre, Deniz’in başarısı

aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir?

A) Öz düzenleme kapasitesi artmıştır.

B) Öz yargılama kapasitesi artmıştır.

C) Öz yeterlik algısı değişmiştir. D) Dolaylı yaşantılar öğrenciyi motive etmiştir.

E) Akılda tutma süreci gelişmiştir.







59. lise 1 sınıf öğrencisi Tolga, basketbol sporuna

ilgi duyduğu için yaz tatilinde bir basketbol

kursuna başlar. Kursta öğretmeni Mehmet Bey,

potanın uzaklığına göre nasıl pozisyon alacağını,

kollarını ve ayaklarını nasıl tutacağını uygulamalı

olarak gösterir ve Tolga’ya öğrendiklerini

pekiştirmesi için bol bol idman yaptırır.

Tolga basketbol için gittiği yaz kursunda

aşağıdaki bellek türlerinden hangisini en çok

kullanmıştır?

A) Anlamsal bellek

B) İşlemsel bellek

C) Duyusal bellek

D) Semantik bellek

E) Anısal bellek

İşlemsel (prosüdel) bellek: Herhangi bir şeyin nasıl

yapılacağı ile ilgili bilgilerin, işlemlerin depolandığı

yerdir. Bu nedenle belli işlem basamaklarıyla yapılan

etkinlikler olan yüzme, araba kullanma, problem çözme,

matematik, fizik problemi çözme gibi bilgiler bu

bellekte yer alır.



62. Leyla, tiyatrocu olmayı istemekte ama ailesinin

sosyo-ekonomik koşullarını göz önüne aldığında

bu isteğinin çok da gerçekçi olmadığının

farkındadır. Fakat bir iş bulup çalışırsa yeterince

para biriktirebileceği ve tiyatro eğitimi

alabileceğini düşünmektedir.

Piaget’ye göre Leyla’nın bu düşüncesi aşağıdaki

kavramların hangisiyle açıklanabilir?

A) Hipotetik düşünme

B) Omnipotent düşünme

C) Göreceli düşünme

D) Kombinasyonel düşünme

E) Analoji

Hipotetik (Varsayımsal) Düşünme: Problemlerin

çözümünde sadece var olan somut yöntemler değil,

çözüme ilişkin olası (farklı) yollar belirleyip (hipotez

geliştirip) bunları test edebilmektir. Mesela; Marsta

hayat var mı? sorusuna “Su ve oksijen varsa” hayat

vardır cevabının verilmesi. Kutuplardaki buzullar erimiş

olsaydı dünyada canlılar için yaşam nasıl olurdu?

sorusuna yönelik farklı hipotezler geliştirebilir.







63. 6 aylık bir süre ailesiyle birlikte Japonya’da

yaşayan 5 yaşındaki Deniz, kendi anadili dışında

çevresinde duyduğu her farklı dili Japonca olarak

adlandırmakta, kendisi ve ailesi dışında tanıdığı

herkesi “Japon” olarak isimlendirmektedir.

Deniz’in bu davranışı Piaget’nin bilişsel gelişim

kuramına göre aşağıdaki kavramların

hangisiyle açıklanabilir?

A) Tümevarımsal düşünme

B) Odaklanma

C) Genelleme

D) Büyüsel düşünme

E) Çıkarsanmış gerçeklik

Odaklanmacılık (merkezleme, odaktan

uzaklaşamama): Çocukların nesnelerin, olayların veya

kişilerin birçok özelliğinden yalnızca birine dikkatlerini

verebilmesi ve diğer yönlerini, özelliklerini dikkate

alamamaları durumudur. Mesela; bir çocuğun annesinin

bir anne olduğunu bilmekle beraber onun aynı zamanda

bir eş, bir öğretmen, bir teyze olabileceğini

anlayamaması.

Odaklanmacılık nedeniyle çocuklar bir etkinlik dizisi

yaşadıkları zaman bu etkinliğin tek bir anına (en çok

dikkat çeken kısmına veya son zamana)

odaklanabilirler. Ayrıca aynı anda sadece tek bir

etkinlik gerçekleştirebilirler. Mesela; Hasan çizgi film

izlerken elindeki meyve suyunu tutmakta ancak hiç

içmemektedir; reklam olunca hızlıca meyve suyunu

içmeye devam etmekte fakat çizgi film başlayınca yine

içmemektedir.



64. Aşağıdakilerden hangisi Psikolinguistik

kuramının temsilcisi Noam Chomsky’nin dil

gelişimiyle ilgili doğru biri değildir?

A) Çocuklar anne babalarının çıkardıkları

sesleri taklit ederek dili öğrenirler.

B) Çevresel koşullar dilin kazanılmasında az da

olsa etkilidir.

C) Dil gelişiminde olgunlaşmanın etkisi yüksektir.

D) Bütün insanlar genetik olarak dil öğrenme

altyapısına sahiptir.

E) İnsan beyninin belirli bölgeleri dilin

öğrenilmesinden sorumludur.

Biyolojik (Doğuştancı, Psikolinguistik) Yaklaşım: Temsilcileri Chomsky, McNeill ve Lenneberg’dir. Dil

gelişimini biyolojik (nörolojik) ve psikolojik temellere

dayandırırlar. Dil gelişiminin temeli biyolojiktir, ancak

çevresel koşullardan da bağımsız değildir. Dil gelişimi

daha çok olgunlaşmanın (biyolojik etkenin) etkisi

altındadır.

Chomsky’e göre; bütün insanlar genetik olarak

(doğuştan) dil öğrenme altyapısına (beyin ve sinir

yapısına) sahiptir. İnsan beyninin belirli bölgeleri dilin

öğrenilmesinden/kazanılmasından sorumludur. Bu

altyapı sayesinde belirli bir biyolojik olgunluğa erişince

ve gerekli çevresel koşullar da sağlandığında dil

rahatlıkla öğrenilecektir. Yani çocuklar, yürümeyi

öğrendikleri gibi, biyolojik olarak belli bir olgunluğa

eriştikten sonra konuşmayı da öğrenirler.

Çocuk dil öğrenmede sırasıyla önce isimleri, sonra

fiilleri, daha sonra da sıfatları öğrenirler.







65. Lise son sınıf öğrencisi Fırat, matematik

dersinde dağıtılan testteki hiçbir soruyu

yapamayınca sınıftaki arkadaşları onunla alay

etmişlerdir. Bu duruma çok üzülen Fırat’ın sonraki

günlerde midesine kramplar girmeye başlamıştır.

Bu duruma ailesi endişelenir ve onu bir doktora

götürür. Doktor yaptığı tetikler sonucunda Fırat’ın

fizyolojik açıdan bir sorunu olmadığını ancak

okulda yaşamış olduğu bu durumun onu etkilemiş

olabileceğini söyler.

Buna göre, Fırat aşağıdaki savunma

mekanizmalarından hangisini kullanmıştır?

A) Bahane bulma

B) Bedenselleştirme

C) Karşıt tepki göstertme

D) Yüceltme

E) Yâdsıma

Bedenselleştirme (Organlaştırma)

Bireyin yaşadığı sıkıntıları, ruhsal belirtilerle ifade

etmek yerine, vücudun farklı yerlerinde farklı

yakınmalarla ortaya koymasıdır.

Mesela; bedensel kaynağa sahip olmayan

(psikosomatik rahatsızlıklar) baş, mide ağrıları. Bir

öğrencinin, sevmediği öğretmeninin derse girdiğini

görünce migreninin tutması.



68. Aşağıdakilerden hangisi Piaget’in ahlaki

gelişim kuramındaki dışa bağımlı dönemin

özelliği değildir?

A) Çiğdem’in okuldaki öğretmeninin

söylediklerini tam doğru olarak kabul etmesi

B) Aykut’un derste konuşanların kurala

uymadıkları için öğretmen tarafından hemen

cezalandırması gerektiğini düşünmesi

C) Neşe’nin sorduğu soruyu babası

cevaplandıramadığında onu bir şey bilmediği

ile suçlaması

D) Uğur’un, servisi kaçırdığı için okula geç gelen

öğrencilere kızmasında müdürü haklı bulması

E) Aslı’nın hastalandığı için ödevini

yapmadığında öğretmeninin kendisine

kızmayacağına inanması

Dışsal Kurallara Bağlı Dönem (Ahlaki gerçekçilik-

Heteronom Ahlak) (6-10 yaş):

Heteronom; başkalarının yasalarına boyun eğmek

Somut işlemler dönemini kapsar.

Ahlak yargılarda başkalarına ve dışa bağımlıdır.

Dışa bağlı olmasının sebebi, çocuğun somut

düşündüğü için olayın sadece “dışına, dışarıdan

görülebilen” kısmına odaklanabilmesidir.

Bu nedenle işlenen suçun önem derecesini, suça

bağlı olarak ortaya çıkan fiziksel sonuçlar

(dışarıdan görülebilen kısım) belirler. Sonuçta

daha fazla zarara yol açan suçlar, daha az fiziksel

zarara yol açan suçlara göre daha kötüdür. Yani

sonuç önemlidir.

Soyut olduğu için içsel niyetleri dikkate alamazlar.

Bu nedenle niyet önemli değildir. 11 yaşına (soyut

döneme) kadar davranışın arkasındaki niyeti göz

önüne olarak karar veremezler. Onlar için sadece

yapılan yanlış vardır ve bu davranış otomatik olarak

ceza gerektirir.

Çocuğun davranışları değerlendirmede sonuca

bakıp niyete bakmamasının bir diğer nedeni de; bu

dönemde empatik düşünemediklerinden

davranışların arkasındaki niyetleri göz önüne

alamamalarıdır.

Piaget, 6-10 yaş arasındaki çocukların kuralları

izlemede sık sık tutarsızlık göstermekle birlikte,

kuralları kabul ettiklerini belirlemiştir.

Bu yaş çocukları, kuralların yüksek bir otorite

(anne-baba, polis, asker) tarafından konulduğunu ve

değiştirilemez olduğunu düşünürler.

Kayıtsız şartsız otoriteye ve kurallara uyma söz

konusudur. Kurallara uymayanın hemen

cezalandırılması gerektiğini düşünürler.







69. Tahsin Bey, bir öğrenci yurdunda müdür

yardımcısı olarak çalışmaktadır. Bir gün

çocuğunun okul çıkışı bir kaza geçirdiği, bacağının

kırıldığı ve acilen hastaneye kaldırıldığı haberi

kendisine gelir. Bu sırada aynı dakikalarda çalıştığı

öğrenci yurdunda bir öğrencinin intihar

teşebbüsünde bulunduğunu da öğrenir.

Bu örnek olayda, Tahsin Bey aşağıdaki

davranışlardan hangisini gösterirse Kohlberg’in

evrensel ahlak evresine uygun davranmış olur?

A) İlk başta kendi çocuğunu düşünerek ilk olarak

hastaneye çocuğunun yanına giderse

B) Eşini arayıp çocuğunun durumuyla ilgili sık

sık bilgi edinirse

C) Ölebileceği endişesiyle intihar teşebbüsünde

bulunan öğrenciyle ilgilenirse

D) 112 Acil Yardım’ı arayarak durumu haber

verip çocuğunun yanına gitmesi

E) İntihar teşebbüsünde bulunan öğrencinin

ailesini arayıp, aileyi çocuğun yanına yollarsa

Ginzberg ve arkadaşlarının gelişim kuramı: Bu kuramın üç temel unsuru şunlardır:

1) Meslek seçimi bir süreçtir. Yani meslek seçimi

bir anda gerçekleşen bir şey değildir.

2) Bu süreç, büyük ölçüde, geri dönülmezdir.

3) Seçim süreci daima bir uzlaşmayı içerir.

Roe’nun ihtiyaç kuramı: Roe’ya göre; meslekler,

psikolojik ihtiyaçları karşılamak üzere seçilirler.

Bireyin, çocukluk döneminde, evde ihtiyaçlarını

karşılama derecesi ve yöntemleri onun ileride meslek

seçiminde belirleyici rol oynayan iç uyarıcıları

oluşturur. Roe kuramını, Maslow’un ihtiyaçlar

hiyerarşisine dayandırmıştır.

Psikanalitik kuram: Önemli temsilcisi Brill’dir.

Psikoanalitik kuramcılar, meslek seçiminde, bilinçdışı

gereksinimleri doyurma yolunda “yüceltilmiş”

davranışlar olduğu görüşünden hareket ederler.

Holland’ın kişilik kuramı: Meslek seçimi; kişiliğin iş

dünyasında ifade bulan bir yansımasıdır. Holland,

insanların, tanımladığı 6 kişilik (gerçekçi, araştırıcı,

artistik-sanatçı, sosyal, girişimci ve geleneksel) tipinden

birine sahip olduğunu ve ona uygun mesleklerden birini

seçtiğini savunur. Yani bireyin kişilik özellikleriyle

mesleki yönelişler arasında bir ilişki vardır.

Super’in benlik kuramı (kavramsal model): Super’e

göre meslek seçimi, belli bir gelişim süreci içinde

oluşan benlik tasarımının mesleğe yansıması ve

ifadesidir. Mesleki gelişim devamlı bir süreç, meslek

seçimi ise bir sentez yapma işi olarak görülür. Super’e

göre benlik tasarımı bir kimsenin kendini nasıl

gördüğüdür.



70. Mesleki gelişim kuramlarıyla ilgili olarak

aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Özellik-faktör kuramında meslek seçiminin

duygusal boyu ön plandadır. B) Ginzberg gelişim kuramı ve Super’in benlik

kuramı meslek seçimini gelişimsel süreçte ele

alır.

C) Super, Holland ve Roe’nin kuramları kişilik

temelli yaklaşımlardır.

D) Roe’nun kuramı, Maslow’un ihtiyaçlar

hiyerarşisine dayanır.

E) Psikanalitik kuram meslek seçimini yüceltme

savunma mekanizmasıyla açıklar.

b) Evrensel Ahlak İlkeleri

Bu dönemde “tüm insanlar eşittir” düşüncesi

temeldir. İnsanların cinsiyeti, dini, dili, ırkı ne

olursa olsun eşittir.

Birey kendi ahlak ilkelerini, başkalarından

bağımsız olarak kendisi belirler.

Her koşul ve durumda insan hakları ön planda

tutulmalıdır.

İnsan hakları ve evrensel değerler temel

ölçüdür.

Kurallar insanca yaşamak için konulur. Bu

kurallar evrensel düzeydeki ölçütlere dayalı

olmalıdır. Eğer kurallar bu evrensel ölçütlere

dayalı değilse kurallara uyulmama eğilimi

vardır.

Bu dönemdekilere göre “hiçbir şey insan

hayatından daha değerli değildir.” Birey,

ihtiyaç duyulduğunda (deprem, sel gibi

olaylarda) sadece insanlık adına bir başkasını

kurtarabilmek için kendi canını riske atabilir.

Mesela; Savaş karşıtı olan bir bireyin “Savaş bir

insanlık suçudur, hiçbir şey insan hayatından daha

önemli değildir.” demesi. İdam cezası, suçu ne olursa

olsun hiçbir insana verilmez. “İyilik yap denize at, balık

bilmezse Halik bilir” düşüncesi.







71. Anaokuluna başlayan Derya, sınıftaki

arkadaşlarının aksine sol eliyle yazı yazmaktadır.

Ailesi onu sağ elini kullanmaya zorlamaktadır.

Ailesinin bu tutumu Derya’da gerginliğe ve

kekemeliğe neden olmuştur.

Bu durumda aileye öncelikle verilmesi gereken

rehberlik yardımı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Veli konferansı

B) Grupla psikolojik danışma

C) Konsültasyon (Müşavirlik)

D) Krize müdahale rehberlik

E) Mesleki rehberlik

Geleneksel rehberlik anlayışı

Kriz ve sorun odaklı yardım hizmeti vardır.

Bilgi verme ve yöneltme ekseninde odaklanır.

Zaman çizelgesi ile sınırlıdır.

Problemli öğrencilere yöneliktir.

Uzmanlık hizmetine odaklıdır.

Görev yönelimlidir.

Tepkiseldir.

Öğretimden ayrıştırılmıştır.

Profesyonel müdahale vardır.

Var olanı koruma ve sürdürme esastır.

Bağımsız uygulamalar vardır.

Genel ve yapılandırılmamış hedefler vardır.

Yoğunluk ortaöğretim kademesindedir.

Birçok kurumda uygulanabilir (Sağlık, endüstri).

Gelişimsel rehberlik anlayışı

Gelişimi sağlayıcı ve kolaylaştırıcı odaklı hizmet

vardır.

Bireyin tüm gelişim alanlarına yönelik odaklanır.

Program bütünlüğü içindedir. Süreklidir.

Tüm öğrencilere yöneliktir.

Öğretmen odaklıdır (sınıf rehber öğretmeni).

Hedef yönelimlidir.

Yaratıcı ve esnektir.

Öğretimle kaynaştırılmıştır.

Profesyonel hizmet vardır.

Var olanı değerlendirme ve geliştirme esastır.

Sürekli aşamalı, ardışık uygulamalar vardır.

Ölçülebilir hedef davranışlar vardır.

Tüm öğretim kademelerinde yoğunlaşılır.

Sadece eğitim kurumlarında uygulanır.



72. Aşağıdakilerden hangisi kapsamlı gelişimsel

rehberlik programının özelliklerinden biri

değildir?

A) Sadece problemli öğrencilere yöneliktir.

B) Öğrenci ihtiyaçlarına göre hazırlanır.

C) Programın uygulanmasında ekip çalışması vardır.

D) Sürekli aşamalı, ardışık uygulamalar vardır.

E) Program bütünlüğü içindedir.

Müşavirlik (konsültasyon) hizmeti: Müşavirlik hizmeti,

Okuldaki rehberlik uzmanının, okulda "ortak

rehberlik anlayışı" oluşturmak amacıyla yönetici,

öğretmen ve ailelere rehberlikle ilgili konularda bilgi

vermesidir.

Rehberlik uzmanı, ortak rehberlik anlayışı oluşturma

adına bu kişilerin rehberlik konularında bilgi ve

becerilerini artırmayı amaçlar. Öğretmenler, yöneticiler

ve aileler işbirliği içerisinde rehberlik hizmetlerini

sunarlar.

Müşavirlik hizmetinin temel amacı; ortak ve yeterli bir

rehberlik anlayışının yürütülmesini temel alarak,

rehberlik hizmetlerinin etkililiğini artırmaktır.







75. Bireyin mesleki gelişim süreci aşağıdaki

eğitim kademelerinin hangisinde

başlamaktadır?

A) Okulöncesi

B) İlkokul

C) Ortaokul

D) Lise

E) Üniversite

İlgi envanterleri: İlgi; bireyin, bir nesneye, eyleme,

kişiye, olaya karşı gösterdiği belli süreli hoşlanma

tepkisidir. İlgi envanterleri işte bireylerin bu tepkilerini

ölçmek amacıyla uygulanır. İlgiler doğuştan gelen

özellikler değildir; çevreyle etkileşim ve gözlem sonucu

öğrenme yoluyla kazanılır ve değişebilir. Bireyin bir

etkinliği ne kadar yapmak istediğini, ilgileri belirler.

Kuder ilgi envanteri en sık kullanılanlardandır.

Okullarda rehberlik ve psikolojik danışma

hizmetlerinde daha çok eğitsel ve mesleki

yöneltmelerde kullanılmaktadır. Eğitsel rehberlikte

öğrencinin ilgi duyduğu kursa, seçmeli derse, öğrenim

alanına yönelmesinde, mesleki rehberlikte de ilgili

alanına göre meslek ve iş seçimine yardımcı olmakta

kullanılır.

İlgi envanterleri bir kimsenin yetenekli olduğu alanlar

hakkında bilgi vermez. Bu nedenle bir kimsenin en

yüksek ilgi alanına bakarak o kişinin o alanda yetenekli

olduğunu söyleyemeyiz. İlgi envanterleri bir okulda

veya işte başarıyı değil doyumu yordamak için

geliştirmiştir. İlgi envanterlerini puanlamak,

değerlendirmek ve sonuçlara göre bireyleri

yönlendirmek uzmanlık gerektirir.



76. “İlgi” kavramına ilişkin aşağıdaki bilgilerden

hangisi yanlıştır?

A) İlgiler ergenlikten sonra daha kararlı ve tutarlı

hale gelir.

B) Bir alandaki başarının temel belirleyicisidir.

C) İlgiler doğuştan gelen özellikler değildir;

çevreyle etkileşim sonucu öğrenme yoluyla

kazanılır.

D) Öğrencilerin bir alana, mesleğe veya programa

yönlendirilmesinde dikkate alınmalıdır.

E) Bireyin yaşantılarına göre ilgiler sık sık

değişebilir.

Mesleki Gelişim Sürecinin Evreleri

1) Uyanış ve farkında olma (5-12 yaş): Okul öncesi

dönemden başlayarak ilkokul dönemini kapsar.

Çocukta bu dönemde, çevresindeki insanların farklı

uğraşları olduğunu, çeşitli mesleklerin varlığını

görmeye ve anlamaya başlar. Yani çocukta meslek

bilinci oluşmaya başlar.

2) Meslekleri keşfetme ve araştırma (12-15 yaş):

Bu dönem ortaokul dönemini kapsar. Çocuk bu

dönemde kişilerin ve mesleklerin benzer ve farklı

yönleri hakkında daha çok bilgi sahibi olmaya,

yeni yönleri keşfetmeye ve anlamaya başlar.

3) Karar verme (15-18 yaş): Lise dönemini kapsar.

Bu dönemde birey artık kendisi ve meslekler

hakkında oluşturduğu algılara dayanarak, bilgileri

değerlendirerek eşleştirmeye, birbirine uydurmaya

ve geleceğe ilişkin idealler oluşturmaya başlar. Bu

idealler giderek de planlara dönüşür.

4) Hazırlık (18-23 yaş): Yükseköğrenim dönemini

kapsar. Bu dönemde birey seçtiği alan, okul veya

yaptığı etkinliklerle mesleğe hazırlanmaya başlar.

Mesleklerle ilgili beceriler geliştirmeye, bilgi

birikimi oluşturmaya başlar ve aynı zamanda o

meslek alanında iş araştırmaya başlar.

5) İşe yerleştirme (23 yaş ve sonrası): Bireyin iş

dünyasında yerini alarak çalışmaya başladığı son

dönemdir. Bu dönemde birey kazandığı bilgi ve

becerilerini uygular ve bu sayede mesleki

gelişimini de devam ettirir.







77. Psikolojik danışma ve rehberlik alanında

kullanılan testlerin, kullanımıyla ilgili aşağıdaki

ilkelerden hangisi yanlıştır?

A) Testler, danışma sürecinin vazgeçilmez bir

parçasıdır.

B) Bazı testlerin kullanılması için eğitim alınması

gerekmektedir

C) Testler yeterli düzeyde geçerli, güvenilir ve

kullanışlı olmalıdır.

D) Testin geliştirildiği yaş aralığı dikkate

alınmalıdır.

E) Sonuçlar bireyin anlayacağı şekilde

açıklanmalıdır.

Sosyometri: Sosyometri; bir grubun üyeleri arasındaki

etkileşim örüntüsünü saptamak amacıyla kullanılan bir

tekniktir. Küçük gruplarda, grup üyeleri arasındaki

duygusal yakınlaşma ve uzaklaşma derecesini

(sevme, arkadaşlık, kıskanma, kin, nefret etme gibi)

belirlemeye yarayan bir araştırma tekniğidir. Amaç

küçük grupların içyapısı hakkında bilgi toplamaktır.

Grup ilişkilerini değerlendirmeye yarayan bu teknik,

bireylerin grup içinde kabul edilme derecesi, rolleri ve

etkileşim biçimleri hakkında bilgi verir. Bu teknikle

grup üyelerinin hangi durumlarda kimleri tercih ettiği

saptanmaya çalışılır. Bu teknik bir nevi sosyal ilişkileri

ölçme tekniği olarak da adlandırılabilir.

Bu teknik, grubun sosyal dokusunu, etkileşim örüntüsü

ortaya koyar. Bu bilgileri öğretmen, sınıfta etkin

çalışma grupları oluşturmak, verimli bir çalışma ortamı

sağlamak, grup içi etkileşimi olumlu yönde geliştirmek,

yalnız-çekingen-izole edilmişleri tespit edip bunların

sosyal uyumuna yardımcı olmak, sınıf oturma

durumunu düzenlemek, lider özelliğindeki

öğrencilerden sosyal ilişkileri geliştirmede yararlanmak

amacıyla kullanılabilir.

Sosyogramda tespit edilen kişilik tipleri

Liderler: Bunlar grupta bulunan diğer üyeler tarafından

en çok sevilen ve tercih edilen dolayısıyla fikirlerine

başvurulan ve kararlarına uyulan kişilerdir.

Sosyogramın merkezinde yer alır.

Terkedilmişler (Yalnızlar): Gruptaki üyelerin hiçbirisi

tarafından seçilmemiş kimselerdir.

Çekimserler (Reddedilenler): Gruptaki üyelerden

bazıları tarafından seçilmeyen kişidir.

Karşılıklı Çekenler: Grup içinde sadece karşılıklı

olarak birbirini seçen çiftlerdir.

Klikler (Alt gruplar): Büyük gruptan soyutlanarak

kendi içlerinde birbirlerini seçerek en az 3 kişiden

oluşan küçük gruplardır. Bunlar bir çete grubu gibi

birbirlerine çok bağlıdırlar ve grubun bütünlüğünü

bozabilirler.



78. Sınıfındaki öğrenciler arasındaki etkileşim

örüntüsünü, lider öğrencileri ve terkedilmiş

öğrencileri belirlemek isteyen bir öğretmen

aşağıdaki bireyi tanıma tekniklerinden hangisini

uygulamalıdır?

A) Problem tarama

B) Anket

C) Kimdir bu?

D) Sosyometri

E) Sosyodrama

Testlerin Uygulanmasında/Kullanılmasında Dikkat

Edilmesi Gereken Kurallar

1) Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine

başlamak için mutlaka bazı testlere sahip olmak ve

bireylere test uygulamak gerekmez.

2) Psikolojik danışma ve rehberlikte testler bireyi

tanımada ve bireyin kendini tanımasında yardımcı

olmada kullanılan çeşitli araç ve tekniklerden

sadece bir tanesidir.

3) Psikolojik testler birbirinden çok farklıdır. Her

testin uygulanması, puanlanması ve sonuçların

yorumlanması faklı düzeylerde bilgi, beceri ve

mesleki hazırlık ister.

4) Psikolojik danışma ve rehberlikte danışmanlar test

kullanmak istediklerinde amaçlarının ne olduğunu

açık ve seçik olarak belirlemelidir.

5) Kullanılmak için seçilen testler yeterli düzeyde

geçerli, güvenilir ve kullanışlı olmalıdır.

6) Testler, hazırlanışlarında saptanmış olan belirli

ortam ve koşullar altında uygulamalıdır.

7) Testler, testlerin amaçları ve uygulamaları gibi

konularda bireylere veya kamuya herhangi bir bilgi

verirken, bu bilgilerin doğru olmasına ve yanlış

anlamaya neden olmamasına özen gösterilmelidir.

8) Test sonuçlarının kimlerle paylaşılabileceği ve bu

sonuçları kimlerin kullanabileceği testi alan birey

ile kararlaştırılmalıdır.

9) Testin yazarı ya da yayın hakkına sahip olan

kuruluştan, yazılı izin almadan bir testin tamamı

veya bazı kısımları üzerinde bir değişiklik

yapılmamalıdır.

10) Uzmanlar ya da testleri kullanan kişiler ellerindeki

testin gizliliğini ve güvenirliğini korumak

zorundadırlar.

11) Test sonuçları, danışana anlayacağı bir dille

açıklanmalıdır.







79. Okullarda Rehberlik ve Psikolojik Danışma

Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre,

Okul rehberlik yürütme komisyonu kurma ve bu

komisyona başkanlık etme

Okuldaki öğretmenleri sınıf rehber öğretmen olarak

görevlendirmek

Okulun rehberlik ve psikolojik danışma

hizmetlerinin yürütülmesiyle ilgili yıllık program

ve yürütme planının hazırlanmasını sağlamak ve

uygulamasını izlemek

Aşağıdakilerden hangisinin görevidir?

A) Psikolojik danışman

B) Müdür yardımcısı

C) Başmüdür yardımcısı

D) Koordinatör psikolojik danışman

E) Okul müdürü

Eğitsel Değerlendirme ve Tanılama (2) (Değişik: 14.3.2009/27169 RG) Bireyin eğitsel değerlendirme ve tanılaması RAM’da oluşturulan özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından standart testler ve bireyin özelliklerine uygun ölçme araçlarıyla yapılır. (3) Eğitsel değerlendirme ve tanılama; eğitimin her tür ve kademesindeki geçişler ile bireylerin eğitim performansı ve eğitim ihtiyaçları dikkate alınarak veli ya da okulun/kurumun isteği üzerine gerektiğinde tekrarlanır. (4) (Değişik: 31.7.2009/27305 RG) Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenen bireyler için Ek-1’de yer alan Özel Eğitim Değerlendirme Kurul Raporu hazırlanır. “Bu rapor özel, özel eğitim kurumlarından destek eğitim hizmeti alan öğrenciler için süresi bitiminde yenilenebilir. Raporda önerilen destek eğitim süresi en fazla iki yıldır.” Yönlendirme ve Yerleştirme Yönlendirme: Özel eğitime ihtiyacı olan bireyin eğitsel tanılama sonucuna göre en az sınırlandırılmış eğitim ortamı ve özel eğitim hizmetine karar verilerek eğitim planı ve özel eğitim değerlendirme kurul raporu hazırlanmasını içeren bir süreçtir. Yerleştirme: Özel eğitim hizmetleri kurulu, özel eğitim değerlendirme kurul raporu doğrultusunda özel eğitime ihtiyacı olan bireyi uygun resmî okul veya kuruma yerleştirir. Yerleştirme kararında velinin yazılı görüşü dikkate alınır. Birey, ikamet adresine göre mümkün olan en yakın okul veya kuruma yerleştirilir.



80. Özel eğitime ihtiyacı olan çocuklar için

gerekli raporu veren birim ve değerlendirme

süreci aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak

verilmiştir?

Birim Süreç

A) Okul BEP birimi Vaka incelemesi

B) Rehberlik servisi Teşhis ve tanıma

C) Sosyal hizmet birimi Sosyal hizmet değerlendirme

D) RAM özel eğitim bölümü Eğitsel tanılama

E) İl Milli Eğitim Müdürlüğü Bireysel değerlendirme

Okul müdürünün rehberlik hizmetlerine ilişkin

görevleri

1) Okulda rehberlik ve psikolojik danışma

hizmetlerinin sağlıklı şekilde yürütülebilmesi için,

hizmetin gerektirdiği fiziksel şartları ve uygun

çalışma ortamını hazırlar, araç ve gereci sağlar.

2) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme

komisyonunu kurar, bu komisyona başkanlık eder.

3) Okulun rehberlik ve psikolojik danışma

hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili yıllık program ve

yürütme plânının hazırlanmasını sağlar ve

uygulanmasını izler.

4) Okulun psikolojik danışman ihtiyacını, öğrenci

sayısını ve bu sayıdaki artışı dikkate alarak belirler

ve bulunduğu il/ilçe millî eğitim müdürlüğünün ilgili

bölümüne bildirir.

5) Okulda birden fazla psikolojik danışman varsa birini

koordinatör olarak görevlendirir.

6) Rehberlik ve psikolojik danışma servisinde birden

fazla psikolojik danışman olması hâlinde;

hizmetlerin yürütülmesinde danışmanlar arasında iş

bölümü yapar.

7) Rehberlik ve psikolojik danışma servisiyle iş birliği

yaparak okuldaki öğretmenleri her sınıfa bir sınıf

rehber öğretmeni olmak üzere görevlendirir.

8) Rehberlik hizmetlerinin ve bu konudaki programın

verimli ve düzenli bir biçimde yürütülmesi için

psikolojik danışman, sınıf rehber öğretmenleri,

öğrenciler ve veliler arasında eş güdümü sağlamak

için gerekli özeni gösterir.

Soruyla ilgili SÜPERKPSS KONU ANLATIM KISMI Soruyla ilgili ... · sorular işlenen tüm üniteleri yeteri kadar temsil edemediği için (1, 3, 5, 7 ve 10. ünite ile ilgili soru

Documents