SORUNLARI SEMPOZYUMUisamveri.org/pdfdrg/D247022/2015/2015_MUSAYEVI.pdf · Bu kitap Hakkari Oniversitesi biinyesinde hazrrlanan, T.C. Genflik Ve Spar Bakanl1g1 tarafindan "Genf/ik

Hakkari Oniversitesi ilahiyat Fakiiltesi 2-3 Mciy1s 2014

KADIN VE AiLE SORUNLARI

SEMPOZYUMU

Editor Yrd.Do~.Dr. $emsettin KIRI$

Sernpozyurn Onursal Ba~kam Prof. Dr. Ebubekir CEYLAN

Rektor

Sernpozyurn B~kam Prof. Dr. Orner PAKi~

Dlizenleme Kurulu Yrd.Dot;.Dr. Hiiseyin <;ELiK Yrd.Dor;.Dr. Musa KAVAL

Bilirn Kurulu Prof. Dr. Orner PAid~

Dor;.Dr. Abdiilalirn AYDIN Yrd.Dor;.Dr. $ernsettin KIRI~ Yrd.Dor;.Dr. Hiiseyin <;ELIK Yrd.Dor;.Dr. Murat ERG iN Yrd.Dor;.Dr. Musa KAVAL

Yrd.Dor;.Dr. Islam MUSAYEV

Editor Yrd.Dor;.Dr. $emsettin KIRI$

Editor Yardarnalan Yrd.Dor;.Dr. Hiiseyin <;ELiK Ar~. Gor. Saim GUNDOGAN

Ar$. Gor. YusufTAN

Redaksiyon Eyiip AKDOGAN

Sernpozyurn Koordinatorleri Ar~ . Gor. Bedir SALA

Ar$. Gor. Mesut AKDOGAN

Kapak Tasanm $ahin DURSUN

ir;Tasanm Ex.~.'!. J.iin.LtliJl.Bil!itll)._&_Ajans Hizrnetleri · - .

' :.· ·.~ ·· -332·i3S0·7fl:37 . . : -;~ ;·;r i .: l •• . • ' . - ~ . . ~ •• :.. • . • . • •

: i.~:·!;i :·· . .:_ ·: j;;~r.~ ·· :!;\": i . ~-.; i · . ~ 978l665~87i:li9-6-7 '

\·~:·.:~·.:~ --:~·i~~-a~~-~ ·.:· ~·:· . ::.:~ ::1.: • ... ·:

' Dizgi Ofset/Nisan 20,5. , ..... ·; :Fevzi <;akmak Mh. Matbaai:dar Sit. ' · ;

10451 Sk~ No:4-T/3420005·Karatay/Konya-· ~

Bu kitap Hakkari Oniversitesi biinyesinde hazrrlanan, T.C. Genflik Ve Spar Bakanl1g1 tarafindan "Genf/ik Projeleri Destek Program1" ferfevesinde desteklenen "Bizi Biz Yapan Degerler Bilinsin

isterim" projesi kapsammda bastmlmt~tlr.

3"18 Yrd.Dot;.Dr.~emsettin KIRI~

GUNUMUZDE AiLE, AiLE DEGERLERiMiZ VE DiN EGiTiMi

Yrd. Dot;. Dr. islam MUSAYEV*

OZEf

Aile toplumun ilk basamagm1 olu~turan, insan neslinin devamm1 saglayan, toplumsal degerlerin korunmas1 ve sUrdi.iriilmesinde ppemli roiU bulunan bir kurumdur. Ancak son y11larda sosyo-kUltUrel degi~im ve geli~meler aile deger­lerimizin, aileye has bir tal<lm ozelliklerin degi~ime ugramastnl ka<;milmaz k1lmaktad!r. Bir yandan siyasi ve ekonomik sistemdeki degi~meler, diger yan­dan kitle ileti~im ara<;lannm etldleri aile ya~antiSim da etkilemekte ve bu etki­le~im <;ok h1zh olmakla birlikte aile degerlerini zedelemektedir.

Biz bu tebligimizde sosyo-kUlti.irel degi~im si.irecinde aile yap1smda mey­dana gelen degi~meler, bu degi~melerle aile kurumunun ve aile degerlerinin onemini yitirmesi, geleneksel aile yap1smm ~ekillenmesinde etkili olan deger­lerimiz ve din egitimi Uzerinde durmaga <;ah~acag1z.

Anahtar Kelimeler: Aile, degerler, din, egitim, din egitimi

Family, family values and religion education in our days

SUMMARY

Family ·is an important institution that forms the first stairs of society, provides the continuation of generation of humanity and helps in solving the society's values. However, socio-cultural changes and developments caused some changes in the family values and qualities recently. Not only changes in political and economic era but also changes in communication tools affected the family lives and shake the values of families.

f In our conversation, we will try to focus on the changes that occur in fa-

mily construction because of these socio-cultural changes, loosing of family

• Hakkari Universitesi

Kad1n ve Aile Sorunlan sempozyumu : 3"19

constitution and family values with these changes and religion education that helps shaping conventional family constitution.

Key words: family, values, religion, education, religion education

GiRi$

insanoglu son birka~ yiizylldtr bilimsel ve teknolojik alanlarda inamlmas1 zor ba~anlara imza atmt~ttr. Bilim, saghk, teknoloji, ileti~im ve endUstriyel alan­lardaki bu ba~ dondUrUd.i degi~me ve geli~meler geleneksel degerlerde kokiU sarsmttlara yol a~m1~, insanlan birtaktm manevi ve insani degerlerden uzakla§­ttrmt§ttr. Aydmlanmayla birlikt:e ba~layan bilim ve teknoloji ~tlgmhgt, buna bagh olarak ortaya ~tkan actmastz rekabet ve somUrU dUzeni kUreselle§meyle birlikte htz kazanmt~ttr. Adalet:, dayam~ma, payla~ma, yardtmla~ma, ho~gorU, namus, iffet, sabtr ve dUrUstlUk gibi degerler onemini kaybetmi§tir. Mut:luluk, ozgUriUk, bireycilik, e~itlik, kalkmma ve refah gibi moda olan basmakahp sloganlar deger olarak gorUimeye ba~lanmt~ttr. Astrlar boyu toplumu bir arada tut:an, hayattmtza anlam ve ama~ kat:an degerlerimiz kaybolmaya yiiz tutmu~tur.

1. DEGER KAYBI VE AiLE DEGERLERiNi FfKiLEYEN FAKfORLER

Aile, i~inde yer aldtgt t:oplumun ~artlarmdan yani dt~ ~evreden etkilenen ve kendisi de dt~ ~evreyi etkileyen sosyal bir kurumdur. Bu etkile~im, toplu­mun ya~adtgt sosyal, kUit:Urel, ekonomik ve siyasal degi~imlerin )(JSa sUrede aileye de yanstmasmt ka~mllmaz ktlmakt:adtr. GUnUmUzde "evrensel kiilt:Uriin" et:kisi, tUm dUnyada aile fertlerini dogrudan et:kileyen ve aile i~i kUit:Ur degi~­melerini htzlandtran onemli bir fakt:Or olarak ortaya ~tkmakt:adtr. Ozellikle si­yasi ve ekonomik sistemdeki degi~meler, diger yandan kit:le ileti~im ara~lan­mn etkileri sosyo-ki.iltUrel a~tdan aile ya~ant:tsmt etkilemekt:e ve bu etkile~im arttk ~ok htzh olmakt:adtr (SUleymanov, 2007).

A. Popiiler Kiiltiir

GUni.imUzde aile degerlerimizi zedeleyen en onemli etken popiiler kUI­ti.ir dedigimiz medya, internet gibi olgulardtr. Maalesef gUnUmUzde toplum; bir ktstm film, gazete, dergi, t:elevizyon ve benzeri ileti~im vasttaHmyla ahlaki ve manevl degerleri zedeleyici ~ekilde yonlendirilmekt:edir. Mesela medyada stk~a gUndeme get:irilen ve adet:a ozendirilen evlilik yerine, birlikte ya~ama, birden fazla ki~i ile birlikt:~ olma, gece kuiUpleri, aileden kopan gen~lerin serUvenleri, giyim tarzlan, ~tplak pozlar, mUstehcen i~erildi filimler ve te~hircilik gen~lerin ahlald ve manevl degerleri Uzerinde olumsuz etki

350 : Yrd.Dot;.Dr.!;;emsettin KIRI!;;

yapmakta ve gen<;:ler bu alanlara yonlendirilmektedir. internet haberle~mesi yoluyla saglanan "sosyal ag" ve "chat"lerin popiilerligi aldatmalara ve bo­~anmalara neden olmaktad1r.

Kimlik aray1~1 ve bocalamas1 i<;:erisinde, kendisine benzeyecegi model ara­yan gen<;:lerin pek <;:ogunda, popi.iler ki.ilti.iri.in one <;:Ikardigi, i.inlendirdigi, abar­tih ve ozendirerek sundugu ld~ilerin hayatlanna hayranhk duygusu uyandir­maktadir. Bu etki ve yonlendirmeler ile ailelerinden ka<;:an, e~inden aynlan,

i<;:ocuklanm terk eden, fuhu~ ve uyu~turucu batakhgma dii~en bireylerin varhg1 bilinen ve goriilen bir olgu haline gelmi~tir. Medyanm bu telkin ve yonlendir­meleriyle ahlakl degerler a~mmakta, haramlar helal gibi telakki edilmektedir. · Gen<;:lerin riiyalanm siisleyen kadm ve erkek sanat<;~lann, mankenlerin, sporcu­lann ve diger i.inliilerin ozel hayatlan mahremlerine kadar sunulurken, a~k. ev­lilik, dostluk, sadakat, iffet, namus, haya gibi degerlerin onemini kaybetmesi giderek <;:ogalan bo~anmalarm, <;:ok k1sa siiren evlili!d,erin onemli nedenlerin­den birisini olu~turmaktadir. Ki.iltiiriimi.izde yer alan mevcut norm ve deger­lerden gittik<;:e uzakla~Ilrni~, reklam ve dizilerde yer alan ya~am bi<;:imleri in­sanlan etkisi altma almi~tlr. Klsacasi popi.iler ki.ilti.iriin a~Ilami~ oldugu ya~am bi<;:iminin olu~turdugu deger kaybm1 ~u ~ekilde Slfalamak mi.imkiindiir:

-Aile mahremiyeti ve kutsalhg1 zedelenmi~. namus v~ iffet anlayi~I gii<;: kaybetmi~tir.

-insan ili~kilerinde a~k ve sevginin yerine cinsel doyum konulmu~tur. Bu- · na bagh olarak ortaya <;~kan cinsel sapmalar aile kurumunun ve evlilik bagmm onemini yitirmesi, cinsiyetler aras1 gi.ivensizlik tutumunun yaygmla~mas1 gibi sonw;lar dogurmu~tur.

-Evlilik d1~1 ya~am ve kiirtaj olaylannm artmas1, ciddi saghk sorunlanyla beraber, di.inya niifusunun dengesini bozmu~tur.

-Refahm art1~ma bagh olarak tamahkarhk artm1~t1r. Sahip olma, s1mrsizca ti.i­ketme ki.ilti.irii yaygmla~m1~, li.iks, israf ve gosteri~<;:ilik, sm1r tammaz zevk ve eg­lence artm1~, evlililder maneviyattan <;:ok maddiyat iizerine kurulmaya ba~lami~tir.

-Maddiyatm artan onemine paralel olarak, bu amaca ula~makta her yo! mubah olarak goriilmeye ba~lanmi~tir.

-Yaygm bir bencillik ve l<i~isel <;:Ikar, diger ama<;:l~rm online ge<;:mi~tir.

-Kendini begenme, kendini her ~eyin merkezinde gorme, kendine a~lfl de-ger verme, kendine tapmma (narsizim) ki.ilti.irii yaygmla~mi~tlr (Hokelekli, 2012).

Kad1n ve Aile Sorunlan Sempozyumu : 3 51

B. Evlilik Oncesi Birliktelik

Giiniimi.iz diinyasmda aile yaptsmt etkileyen en ciddi 5orunlarm ba~mda cin5ellik 5orunu gelmektedir. Bundan yanm a5tr once tiim diinyanm her yerin­de evlilik hayatl bir ya~am tarzi olarak benim5enip, evlilik d1~1 ili~kiler ho~ kar­~tlanmazken bugiin diinyamn pek ~ok iilke5inde evlilik once5i birliktelikler me~ru goriilmektedir.

Olkemizde iiniver5ite ogrencileri iizerine yaptlan bir ara~ttrmaya gore bir erkegin evlilik once5i cin5el ili~kide bulunmasma biitiin ogrencilerin sadece 960.6'51 kar~tdtr (Ek~i, 1990). Yine bir ba~ka ara~ttrmada ise iiniver5ite ogrenci­lerinin 9631 'i ktzlarm evlilik once5i bekaretlerini korumalanm gerek5iz bulmak­ta, %82,4'ii in5anm miimkiin olduk~a hayatm keyfini ~1karma51 gerektigini dii­~iinmektedir (Bozkurt, 2000).

Yine Tiirkiye'de Aile Degerleri ara~ttrmast sonu~larma gore %89'luk bir kesim evliligi e~ler ara5mda 5adakat temeli iizerinde in~a eden ve dolayt5tyla kadm ve erkegin e~ini aldatma5t hu5usuna has5asiyetle kar~1 ~tkan degerlere kar~tltk, aym ki~ilerin evlilik oncesi cinsel ili~ki kurmasmda (%38) 5akmca gor­meme5i ilgin~ bir bulgudur. Aynca ktzlarm flort etme5inde %40.8'lik bir kesim 5akmca gormemektedir (Tiirkiye'de Aile Degerleri Ara~t1rmas1 201 0) .

Modernligin getirdigi bu degi~imle gen~ler, evlilik once5i birliktelik ve cinsel ili~kini ahlaki a~tdan bir problem olarak gormemekte, ak5ine ki~isel bir hak ve se~im olarak kabul etmektedirler. Buna ilaveten ~agda~ hayatm sundu­gu ozellikler evlilik once5i birliktelige hem ozendirmekte hem de kitle ileti~im ara~lanyla onemli ftrsatlar sunmaktadtr.

C. Bo~anmalar ve Geleneksel Aile Yaptsmm Yok Olu~u

Bugi.in toplumsal nitelikli 5orunlarm ba~mda hi~ ~i.iphe5iz ki aile yaptsmda meydana gelen degi~meler ozellikle geleneksel aile yaptsmm yok olu~u gel­mektedir. <;:agtmtzda aile yaptsma bakttgtmtz zaman ciddi degi~ilderin b~~mda bo~anma olaylarmdaki a5tronomik artt~lar gozlenmektedir. ikinci onemli degi­~iklik ailenin tek iiye tarafindan idare edilmeye ba~lanmastdtr (Koylii, 2004). Tiirkiye'de 2006 ythnda TOiK tarafindan yaptlan ara~ttrmaya gore rakamlar, ya­~ayan ailelerin biiyiik ~ogunun ~ekirdek aile yapt5ma sahip oldugunu goster­mektedir: Buna gore ailelerin 966,0'51 tek ki~ilik hane, %80,7 ~t:kirdek aile, %13,0 geni~ aile, %0,3 ogrencilerden!i~~ilerden olu~an hane ~eklindedir (Aile Yaptst Ara~ttrmast 2006). Geleneksel' aile tipinin oransal olarak azhgt ve yalmz

ya~ayanlann oranmm ytiksekligi dikkat ~ekici bir bulgudur.

.. ·

352 : Yrd.Oor;:.Or.!?emsettin KIRI!?

H1zh bir ~ekilde artan bo~anmalar ~ekirdek aile yapisim bile degi~ime ug­ratml~. anne baba ve ~ocuklardan olu~an ve bir arada ya~ayan ~ekirdek aileler, art1k ya anne ve ~oculdar ya da baba ve ~ocuklar olmak tizere tek tiye tarafm­dan idare edilmeye ba~lam1~t1r.

Ttirkiye'de 2000 y1lmdan sonraki evlenme ve bo~anmalarda h1zh artt~ soz konusudur. Ttirkiye istatistik Kurumu verilerine gore son 10 yilda top lam 1 milyon 43 bin 97 ~ift bo~amp evini ayirm1~t1r. Bo~anma rakamlan 2009 y1lmda

. 114 bin 162'ye, 2010 y1hnda 118 bin 568'e, 2011 yilmda 120 bin 117'ye, 2012 . ythnda ise 123 bin 325'e ytikselmi~tir (http://www.aileveyasam.com, Eri~im Ta­

rihi: 17.03.2014). Dtinyada ve Ttirkiye'de temel aile sorunlanndan biri olan bo.-~anma olgusu, nedenleri ve sonu~lan bak1mmdan bireyi, toplumu ve toplum­sal dtizeni etkilemekte, topluma en fazla ytik getirecek sorun olarak ele aim­mas! gereken bir konu olmaktadtr.

2. Ai.LE. AiLE DEGERLERiMiZ VE DiN EGiTiMi .. ·

Mtisltiman i~in aile, bir sosyal mtiessese oldugu gibi, erkegin eksilderinin kadmla; kadmm eksiklerinin de erkelde tamamlandigi, birbirlerinin ihtiya~lan­nm temin edildigi, iki cinsi kayna~ttran bir kurumdur. Aile, erkek ve kadmi asil bir duygu ve heyecanla birle~tiren, bedeni stikGna, ruhu huzura erdiren bir mtiessesedir. Aile, toplum egitimi yapt1rarak, ki~iyi toplum-hayatma haz1rlayan sevgi, sayg1, ~efkat, fedakarhk ve birlik ocagidJr. Aile yuvas1 okuldur, mescittir; huzur evi ve ~ocuk yuvas1d1r. Hammadde halindeki kti~tik yavrulann her yon-. den biiytimesini saglayan, onlann ~ahsiyet sahibi bir insan, Allah'a kulluk bilin­cine ula~an bir Mtisltiman ve islam toplumunun saghkh bir tiyesi olmalanm saglayan bir kurum olmahdtr.

islam'da aileye onem verilmi~ ve insanlarm aile kurmalan ~e~itli ayet ve hadislerle te~vik edilmi~tir. Bir ayette ~oyle denmektedir: "i{:inizde kendileriyle huzura kavu$acagmtz e$1er yarattp aramzda muhabbet ve rahmet var etmesi O'nun varltgmm belgelerindendir. Bunda dii$iinen insanjar ifin dersler vard1r." (Rum, 30/21}. Bir hadiste ise islam Peygamberi ~oyle buyurmaktad1r: "Nikah benim siinnetimdir. Kim benim siinnetimi uygulamazsa benden degildir. Evleniniz, ben diger iimmetlere kar$1 sizin fOklugunuzla iftihar ederim." (ibn Mace, Nikah, 1 ).

Aile ve toplumsal degerlerimizin ~ekillenmesinde etkili olan din egitiminin kok degeri Kur'an, evliligin saghkh ve ge~erli temellerini, erkek ve kadmm na­muslu, iffetli, zina yapmamt~ ve gizli dostlar edinmerhi~ olmas1 ilkesine dayan­dirmaktadtr. Kur'an iffet ve namusu tiim ahlaki iyiliklerin esas1 olarak gormekte­dir. <;:unkti ~eref, namus, edep, haya, saygmhk, haysiyet gibi insan onurunu ko­ruyan ve yticelten erdem ve degerlerin iffetle ili~kisi vard1r (Hokelekli, 2013).

Kad1n ve Aile Sorunlan Sempozyumu l 353

insanm manevi ~ahsiyeti ve onu koruyan namus ilkesi, ki~inin en degerli ve kutsal varhgtdtr. Bu ytizden Kur'an kadm ve erkek arasmda hi~bir aymm yapmadan "trz ne namusu" korumayt inanan erkek ve kadmm ortak ozelligi olarak nitelendirmektedir. "Miimin erkeklere soy/e, gozlerini haramdan sakmsmlar ve trzlanm da korusunlar." ve "Mii'min kadmlara da soyle, gozlerini haramdan sa­kmsmlar, trzlanm korusunlar. (Yiiz ve el gibi) goriinen ktsimlar miistesna, zfnet (yer)lerini gostermesinler. Ba~ortiilerini ta yakalarmm iizerine kadar salsmlar." (Nur, 24/30-31) ayeti bu ger~ege i~aret etmekte, iffet ve namus konusunda inanan erkek ve kadmlann titiz davranmalanm, me~ru olmayan yollara dti~memelerini

emretmektedir.

Yine Kur'an "helal ve me~ru olmayan cinsel birlikteliklerden uzak durma­yt" mtiminlerin bir ozelligi olarak gormekte, "evlenme imkant bulamayanlann da buna kavu~ana kadar iffetlerini korumalan" gerektigini beyan etmektedir (MU'minGn, 23/1-7; Nur, 24/30-33).

islam, ailenin huzurlu olmast i~in, aileyi olu~turan bireylerin birbirlerine kar~I gorevlerini yerine getirmeleri gerektigini bildirmekte, e~ler birbirlerinin eksiklerini, kusurlanm gormemesi, namus ve iffetlerini korumasi,aile saadetini saglamas1 hususunda dikkatli olmanm onemine vurgu yapmaktad1r. Kur'an "Erkek/er kadmlar iizerine idareci ve hakimdirler" (Nisa, 4134) ayeti ile ailenin yo­net iminden oncelikle erkeklerin sorumlu oldugunu ifade etmektedir.

Aile, egitimde ve degerlerin a~1lanmasmda onemli yere sahiptir. c;:unkti canhlar arasmda en mtikemmel yarat1lmt~ varhk sadece insan oldugu i~in o, titiz, bilin~li. sab1rh bir ~ekilde yeti~tirilmeye ve bal<Ima muhta~t1r. Sosyo­ktiltiirel ve ahlald degerleri gen~ nesle ogretmek yalmz ailedeki egitimle miimkiin olmaktad1r. Ancak aile ilyeleri arasmdaki sadakatsizlikler, ge~imsiz­likler bo~anmalara, bo~anmalar da sorunlu bireylerin ortaya ~1kmasma neden olmaktadtr. Milli, manevi, ahlaki a~1dan iyi bir ~ekilde yeti~meyen fert, yalmz kendi ailesi i~in degil, ya~ad1g1 toplum i~in olumsuzluklar meydana getirebil­mektedir. Aile hayatt olmadan ~ocugun milkemmel bir ~ahsiyet olarak yeti~­mesi imkans1zdir. c;:unkti ailede verilen egitim diger egitim kurumlarmda yete­rince verilememektedir.

Aile ocagmda, toplum ktiltiiriintin ~e~itli unsur ve ~ekilleri i~lenerek ~ocuk­

lara a~Ilanmaktadtr. c;:ocugun gerek kiiltiirel, gerekse egitsel anlamda yeti~mesi­ne btiyilk oranda tesir eden aile kurumunun, sosyal ve ahlaki hayata hizmet yo­ntinden en ba~ta gelen degeri, ~ocuklar i9n ilk ve en etkili egitim kurumu olma­sidir. c;:ocugun maddi ve bedeni bak1mdan egitime ihtiyac1 oldugu kadar, dini, ahlaki, sosyal ve mesleki bak1mdan da egitim ve ogretime ihtiyac1 vardtr. c;:ocuga

35LI : Yrd.Oor;.Or.~emsettin KIRI~

gen;:ek anlamda insanhk hi.iviyeti kazandtran unsur, ailede verilen egitim­ogretimdir. Topluma ait ti.im degerler, hayat gori.i~leri, orfler ve adetler ancak aile ·~raethgtyla ferde intikal etmektedir. Toplumda hakim bulunan dogru ve yan­h~, iyi ve koti.i telakkiler aile si.izgecinden ge~erek ferdin idrakine intikal etmek­tedir. Boylece aile, ~ocugun egitiminde ilk ve onemli fonksiyonu ifade etmi~ ola­cakttr. Okuldaki egitim faaliyeti ic;erisinde yer alan sosyalle~tirme ve vatanda~hk egitimi, aile ic;i egitimin tamamlaytctSI ve devamt niteligini ta~tmaktadtr (Ertug­rul, 2008). "Anne baba rocuguna giizel edepten iyi bir hediye vermi~ olamaz." (Tirmi­zi, Birr, 33) anlammdaki hadis bu gerc;ege i~aret etmektedir.

"Ey miiminler kendinizi ve aile fertlerinizi, yakltl insanlar ve ta~lar olan ate~ten koruyunuz" (Tahrim, 66/6) mealindeki ayet, bi.iti.in mi.ifessirlere gore aile reisini, e~ ve ~ocuklarm egitiminden sorumlu ktlmt~ttr. "Bir baba rocuguna giizel ve ya­rarh egitimden daha degerli bir miras b1rakamaz" (Tirmizi, Birr, 33) buyuran Hz. Peygamber, ~ocugun ki~ilik ve ruh saghgmt olu~turan devrenin aile oldugunu, iyi ah~kanhklann, sevgi, saygt ve diger toplumsal.degerlerin aile ic;inde kaza­mldtgmt bildirmektedir. "Hepiniz robansmiz ve hepiniz giittiik/erinizden sorumlu­sunuz" (Buhari, Cuma, 11; Mi.islim, imare, 20) mealindeki had is aym ~ekilde ai­ledeki sorumluluga dikkat ~ekmekte ve ailenin ic; di.izeniyle birlikte c;ocuklarm yeti~tirilmesinin aile okulunun alanma girdigini ifade etmektedir.

SQNU(

Sonu~ olarak soyleyebiliriz ki, aile toplumsal ve ki.ilti.irel degerlerin ko­runmast ve si.irdi.iri.ilmesinde onemli roli.i olan bir kurum olmast hasebiyle tarih boyu hak ettigi degeri almt~ttr. Bu yi.izden bizi biz yapan degerlerin bir bi.iti.in­li.ik ic;erisinde ya~anmast ve geli~mesini saglayan aile gibi onemli bir kurumun saghkh bir ~ekilde hayatiyetini devam ettirmede gi.i~li.i temellere dayanmast, saghkh bir yapt ic;erisinde varhgmt si.irdi.irmesi gerekmektedir.

Aile degi~menin ve geli~menin meydana getirdigi ko~ullann etkisiyle bazt degi~ikliklei-e maruz kalsa da varhgmt devam ettirmek i~in popi.iler ki.ilti.iri.in dayatttgt evlilik oncesi birliktelik ve · evlilik d1~1 cinsel .deneyimlerden uzak tu­tulmah, maddi hazlarm, cinsellik ve ~iddetin a~tk bir ~ekilde reklam edildigi ve pazarlandtgt ortamlann etkisinde kalmamahdtr.

Geleneksel degerlerle yenilikc;i degerleri uzla~ttrabilecek ki.ilti.irel, eko­nomik ve toplumsal donamma kavu~turmak i~in gerekli onlemler ahnmahdtr.

Aile, sosyalle~tirme, ~ahsiyeti geli~tirme fonksiyonunu ifa eden, bugi.in de bu fonksiyonunu koruyan sosyal bir kurum olmahdtr. Aile neslin devammt sag­lamah, psikolojik tatmin, beden ve ruh saghg1; bunun yam ma sosyalle~tirme

Kad1n ve Aile Sorunlan Sempozyumu : 355

gorevi yaparak, bireyin topluma yabanclia~masmi onleyecek, milli, dini ve ah­Jaki ki.ilttirtinti nakledecek kimlik belirleme kaynag1 olacaktir. <;:tinkti aile, top­Jumun temelini gti~Iendiren ve onu ayakta tutan bir btittindtir. Her ~eyden on­ce aile ~ocugu toplum i~in yeti~tirmeli, ona vatan, millet sevgisini a~Jlamahdir. Bu maksatla aile, ~ocuga milli ve dini degerleri, orf ve adetleri ogretmekle onun hayat tarzmi bi~imlendirmi~ ve ya~adigi topluma hazirlami~ olacaktir.

KAYNAK

Aile Yap1si Ara~t1rmasi 2006.

Ertugrul, H. (2008). Ailede ve Okulda <;:ocuk Egitimi, istanbul: Nesil Yaym­lan.

Hokelekli, H. (2011). Ailede, Okulda, Toplumda Degerler Psikolojisi ve Egitimi, istanbul: Tima~ Yaymlan.

Hokelekli, H. (2013). Psikoloji, Din ve Egitim Yontiyle insani Degerler, is-· tanbul: Ensar Ne~riyat1.

Koylti, M. (2004). Ktiresel Baglamda Degerler Egitimine Duyulan ihtiya~. ed. Recep Kaymakcan vd., Degerler ve Egitimi Uluslar aras1 Sempoz­yumu, istanbul: Dem Yaymlan.

Suleymanov, A. (2007). "Sosyo-ktilttirel Degi~im Stirecinde Azerbaycan Aile­sinin Ozellilderi", Aile Ara~t1rma Kurumu ve islami Ara~tirmalar Vakfi Gti­ntimtizde Aile Uluslararasi Aile Sempozyumu, istanbul: Ensar Ne~riyati.

Ttirkiye'de Aile Degerleri Ara~t1rmas1 2010.

http://www.aileveyasam.com, Eri~im Tarihi: 17.03.2014.