Top Banner
Solunum Sistemi Fizyolojisi Doç. Dr. Sinan CANAN [email protected]
93

Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Oct 13, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Doç. Dr. Sinan CANAN [email protected]

Page 2: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Genel Bilgiler

Ders Kaynakları: Guyton Tıbbi Fizyoloji Gannong Physiology Review Vander’s Human Physiology Google&Wikipedia...

İletişim: [email protected] facebook.com/drsinancanan

Ders notları: www.sinancanan.net.tr/p/dersler.html

Page 3: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi: Genel Bakış

Page 4: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi Ne İş Yapar?

•  O2 değişimi •  Havadan kana •  Kandan hücrelere

•  CO2 değişimi •  Hücrelerden kana •  Kandan havaya

•  Kan pH’sının düzenlenmesi

•  Ses çıkartma

Page 5: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi: Genel Bakış

Page 6: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi: Genel Bakış

Page 7: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

•  Süzme, ısıtma ve nemlendirme •  Burun, (ağız), trake, bronşlar ve bronşioller •  Enine kesit alanında büyük artış!

Hava Yolları: Dışarıdan Alveollere Havanın Taşınımı

Page 8: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi: Genel Bakış

Page 9: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi: Genel Bakış

O2

CO2

Page 10: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Başlıca Gaz Kanunları

TEMEL GAZ KANUNLARI •  Gazlar, sıkışabilirler. •  Basınç farkı yönünde akarlar. •  Direnç artarsa akış azalır. •  “Hava”, bağımsız olarak difüze olan gazların bir

karışımıdır. •  Her bir gazın karışım içinde miktarına bağlı bir

“kısmî basıncı” (Pgaz) vardır.

Page 11: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Başlıca Gaz Kanunları – Boyle Kanunu

•  P1 x V1 = P2 x V2

Page 12: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Başlıca Gaz Kanunları

•  Bir Gazın Çözünürlüğünü Etkileyen Faktörler •  Gazın “kısmi basıncı” •  Sıcaklık (ters orantı!)

•  Çeşitli çözücülerdeki çözünürlüğü • Suda O2: 0.15 mmol/L (zayıf) • Suda CO2: 3.0 mmol/L (kuvvetli [x20])

Page 13: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gazların Çözünürlüğü ve Kısmi Basınç Kavramı

•  Oksijenin sudaki çözünürlüğü zayıftır

Page 14: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gazların Çözünürlüğü ve Kısmi Basınç Kavramı

•  Karbondioksit suda iyi çözünür

Page 15: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) Mekaniği

•  HAVALANMA (Ventilasyon) •  Birim zamanda akciğerlere veya alveollere

giren-çıkan hava miktarı • Nefes alma (inspirasyon) • Nefes verme (ekspirasyon)

• Diyafram • Göğüs kafesi: Kaburgalar ve kaslar • Plevra Zarı

Page 16: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Plevra (pleura) Zarı

Viseral plevra

Parietal plevra Plevra boşluğu

Page 17: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Plevra (pleura) Zarı

Viseral plevra

Parietal plevra Plevra boşluğu

Page 18: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü

Page 19: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Plevra Zarı

Patm

“Plevra boşluğu” içindeki vakum

Page 20: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü

Page 21: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü

Page 22: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü

Page 23: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Diyaframın Rolü

Page 24: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Göğüs Kafesi

Page 25: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Göğüs Kafesi

Page 26: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ventilasyona Etkiyen Önemli Faktörler

•  Havayolu çapı (1°) •  Bronkokonstriksiyon •  Bronkodilatasyon

•  Havayolu Direnci •  Müköz engelleme

•  Alveol “kompliyans”ı •  Sürfaktan •  Yüzey gerilimi

•  Alveolün elastikliği

Page 27: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Soluk Dinamiği

Doç. Dr. Sinan CANAN [email protected]

Page 28: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)

•  Hacim Uyumu (kompliyans): Verilen bir basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans)

•  Bir “balonun” kompliyansı: •  Yumuşak bir balon → şişmeye karşı az direnç → şişirmek için gereken iş daha az → yüksek kompliyans

•  Sert bir balon → şişmeye karşı daha çok direnç → şişirmek için daha fazla güç gereksinimi → düşük kompliyans

Page 29: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğerde Hacim Uyumu (compliance)

Normal Su ile dolu

Surfaktansız

Toplam A.C. kapasitesi

Transpulmoner Basınç (mmHg)

Page 30: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Sürfaktan’ın Bileşimi

•  Dipalmitoil fosfatidil kolin [lesitin] (%40-60)

•  Fosfatidil glisin (%5)

•  Diğer fosfolipidler (%10)

•  Nötral yağlar (%13)

•  Proteinler

•  SP-A: Sürfaktan geri emilimi

•  SP-B ve SP-C: Film oluşumunu kolaylaştırır.

•  SP-A ve D: Koruyucu

•  Ca2+ (%2)

Page 31: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Sürfaktan’ın İşlevi

ALVEOL

Elastik lifler

σ

σ: Yüzey gerilimi

Page 32: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

NRDS “Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı”

•  Yenidoğan Zorlu Solunum Hastalığı “Newborn Respiratory Distress Syndrome”; NRDS

•  Sürfaktan eksikliği; •  Aşırı alveol yüzey gerilimi; •  Akciğerlerin sönmesi/şişememesi; •  Yenidoğan (öz. prematur) bebeklerde ölümcül…

Page 33: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanma (Ventilasyon) – Nefes Döngüsü

Transpulmoner basınç

Page 34: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğer Hacim ve Kapasiteleri

Doç. Dr. Sinan CANAN [email protected]

Page 35: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğer Hacimleri: Spirometre

Spiro-: Ruh, nefes… -metre: ölçüm

Page 36: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğer Hacimleri: Spirometre

Page 37: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğer Hacim ve Kapasiteleri

Kapasite: En az iki hacim değerinin toplamı

Page 38: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğer Hacim ve Kapasiteleri

Page 39: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğer Hacim ve Kapasiteleri

TLC

RV

VC TV

FRC

IC IRV

ERV

RV

Spirometre ile ölçülebilir

Spirometre ile ölçülemez

Page 40: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğerlerde Gaz Değişiminin İlkeleri

Doç. Dr. Sinan CANAN [email protected]

Page 41: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ölü Boşluk (VD) Kavramı

•  Anatomik Ölü Boşluk •  Hava iletim yollarında gaz değişimine

katılmayan hava miktarı ~ 150ml •  Fizyolojik Ölü Boşluk

•  İşlevsiz alveollerin hacmi + anatomik ölü boşluk (değişkendir)

Page 42: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ölü Boşluk (VD) Kavramı

Page 43: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ölü Boşluk (VD) Kavramı

Page 44: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ölü Boşluk (VD) Kavramı

Nefes 1 Nefes 2 Nefes 3

Nefes 4 Nefes 8 Nefes 12 Nefes 16

Page 45: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Etkinliği: Akciğer ve Alveol Havalanması

•  Toplam Akciğer Havalanması (total pulmoner ventilasyon: TPV)

(Solunum sayısı X tidal hacim (VT) ≈ 6 L/min) •  Alveol havalanması (alveolar ventilasyon: VA)

(Solunum sayısı X (VT–VD) ≈ 4.2 L/min) •  Kandaki [O2] ve [CO2] derişimini belirleyen en

önemli faktör! •  Egzersizde

•  Soluk derinliği [↑] → yedek hacimler kullanılır •  Havalanma 20-30 kat artabilir…

Page 46: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Etkinliği: Akciğer ve Alveol Havalanması

Page 47: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Bazı Terimler…

•  Eupnea: Normal, sessiz nefes alıp-verme

•  Hyperpnea: Artmış soluma (egzersiz)

•  Hiperventilasyon: Fazla havalanma (heyecansal vb.)

•  Hipoventilasyon: Azalmış havalanma (yavaş soluk, astım, vb.)

•  Tachypne: Hızlı, yüzeyel soluma (“tıknefes”)

•  Dispnea: Soluma zorluğu (patolojik, ağır egzersiz, vb.)

•  Apnea: Solumanın durması (istemli, sinirsel depresyon, vb.)

Page 48: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Alveollerde Gaz Alış-Verişi

Akciğerlerde: Gaz değişim yüzey alanı Difüzyon mesafesi

Difüzyon hızı α Alan x Derişim

Mesafe

Page 49: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi

Page 50: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

O2 Taşınması

Venöz kanda PCO2: 46 mmHg PO2: 40 mmHg

Page 51: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

O2 Taşınması

Page 52: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınması

Page 53: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınması •  Oksijen-hemoglobin disosiyasyon eğrisi

Page 54: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınması •  pH’nın etkisi

Page 55: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınması •  Sıcaklığın etkisi

Page 56: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınması •  Karbondioksitin etkisi (Bohr etkisi)

Page 57: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınması •  2-3 Difosfogliserat’ın etkisi (Hb-β zinciri üzerinden)

Page 58: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – O2 Taşınması •  Fetal ve erişkin hemoglobinleri için:

Page 59: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Oksijen Miktarı Anormallikleri

•  Hipoksi •  Hipoksik hipoksi (PO2 ↓) •  Anemik hipoksi (Hb ↓) •  İskemik hipoksi (Kan akımı ↓) •  Histotoksik hipoksi (O2 kullanımı ↓)

Page 60: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Alış-Verişi – CO2 Taşınması

•  Asetazolamid (K.A. İnhibitörü) → doku PCO2’sinde aşırı artış (45 → 80 mmHg)

Page 61: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ventilasyon-Perfüzyon İlişkileri;

Solunum Sistemi Fizyopatolojisi

Doç. Dr. Sinan CANAN [email protected]

Page 62: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesi

Page 63: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesi

Page 64: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ventilasyon-Perfüzyon Eşleşmesi

Page 65: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Akciğer Lenf Akımı Venöz Sistem

Lenfatikler

Arter

Ven

Page 66: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemi Hasar ve Hastalıkları

Akciğerde Gaz Alış-Verişi Anormallikleri

Örnekleri

Page 67: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Değiş-Tokuş Anormallikleri

Page 68: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Gaz Değiş-Tokuş Anormallikleri

Normal Amfizem

Page 69: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •
Page 70: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Pnömotoraks

Page 71: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Pnömotoraks

Page 72: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Pnömotoraks

Page 73: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Pnömotoraks

Sönmüş akciğer

Page 74: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Pulmoner Ödem

•  Akciğer dokusunda sıvı birikimi •  Akciğer kılcallarında aşırı basınç artışı •  Akciğer kılcallarının duvarlarında hasar

(zehirlenmeler vb.) •  Alveollere “taşma” (alveol ödemi) →

[akut durumda] ölüm…

Page 75: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Sinirsel Kontolü

ve Diğer İşlevler Doç. Dr. Sinan CANAN

[email protected]

Page 76: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Sinirsel Kontrolü

•  Medulla oblongata •  Merkezi kalıp üreteçleri (central pattern generators) •  Diyafram ve dış interkostal kasların kasılması •  “Rampa” potansiyeli veya şebeke devreleri

Page 77: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Sinirsel Kontrolü

•  Medulla oblongata •  Dorsal solunum grubu (n. tractus solitarius)

•  “I” nöronları (inspirasyon) •  Ventral solunum grubu (n. ambiguus, n. retoroambiguus)

•  “E” nöronları (aktif ekspirasyon) •  “I+” nöronları (yedek inspirasyon)

Page 78: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Sinirsel Kontrolü

Page 79: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Sinirsel Kontrolü

•  Pons •  Pnömotaksik merkez (n. parabirachialis)

•  Aktive olduğunda, inspirasyon süresini kısaltır!

Page 80: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunumun Sinirsel Kontrolü

•  Pons •  Apnöstik merkez?

•  Dorsal grubu etkiler, •  İnpirasyon derinliği? •  “Rampa”yı uzatır

Page 81: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanmanın Refleks Kontrolü

•  CO2, H+ ve O2’in etkileri •  CO2 ve H+ → doğrudan merkezi etki •  O2 → glomus aorticum ve glomus karotikum

üzerinden sinirsel etki

Page 82: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanmanın Refleks Kontrolü

•  CO2 ve H+: Merkezi Kemoreseptörler

Page 83: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanmanın Refleks Kontrolü

Page 84: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Periferik Kemoreseptörler

Page 85: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanmanın Refleks Kontrolü

•  Periferik reseptörler - O2 saptanması

•  Duyu lifleri → Hering siniri → n. glossofaringeus → medulla dorsal solunum grubu

Page 86: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanmanın Refleks Kontrolü

Kemo- reseptörlerin

en duyarlı oldukları

aralık (60-30mmHg)

Page 87: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanmanın Refleks Kontrolü

•  Hering-Brauer Refleksi •  A.C. Gerim reseptörleri → [n. vagus] →

solunum hızı artar. •  Koruma amaçlı

Page 88: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Havalanmanın Refleks Kontrolü

•  Bronşial Tonus •  İnspirasyonda gevşeme (sempatik sis.) •  Ekspirasyonda daralma (parasempatik sis.)

•  Sıcaklık düşmesi → Daralma

Page 89: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum İşlevinin Bileşik Kontrolü

Page 90: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Sistemindeki Önemli Ajanlar

•  Histamin [mast hc.] → Bronşlarda daralma •  Anaflaksinin yavaş etkiyen maddesi → Bronşlarda

daralma •  Adrenalin: β2-R → Bronşlarda genişleme •  NE: β-R → Bronşlarda genişleme •  ACh → Muskarinik-R → Bronşlarda daralma •  P-maddesi: Mukus salgısı, bronşlarda daralma •  Non-kolinerjik, non-adrenerjik innervasyon

•  VIP → Bronşlarda gevşeme

Page 91: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Ses Çıkartma ve Konuşma

•  Phonation & Articulation

Tiroid kıkırdağı Tiroaritenoid

kas Lateral kriko aritenoid kas

Posterior krikoaritenoid kas

Transvers aritenoid kas

Aritenoid kıkırdak

Vokal ligament Tam

abdüksiyon Nazik

abdüksiyon Ara durum

(güçlü fısıltı)

Fısıltı

Ses çıkartma

Page 92: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Solunum Dışı Hava Hareketleri

•  Refleks yanıtlar •  Öksürük •  Hapşırma •  Hıçkırma – Diyaframda ani, kesikli kasılmalar

•  Esneme? – Oksitosin? ACTH? MSH? BULAŞICI!

•  Ağlama? •  Kahkaha?

•  Hissî hava hareketleri [iç geçirme, oflama, puflama vb..]

Page 93: Solunum Sistemi Fizyolojisi - aybu.edu.tr · basınç artışına bağlı olarak ortaya konabilen hacim artışının ölçüsü (1/elastans) • Bir “balonun” kompliyansı: •

Sonuç:

Halk içinde muteber bir Nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda Bir nefes sıhhat gibi…

Kanuni Sultan Süleyman