Soilless Cultre

1

ความรทวไปการปลกผกไฮโดรโพนกส ความหมายของการปลกพชไรดน (Soilless Cultre) การปลกพชไรดน หรอ การปลกพชโดยไมใชดน หมายถง การปลกพชทเลยนแบบการปลกพชบนดน โดยการใชวสดปลกตางๆในการปลก เชน นา ทราย กรวด ดนเผา หรอวสดอนๆ ทไมใช ดน ซงพชจะสามารถเจรญเตบโตบนวสดปลกไดจากการไดรบสารละลายธาตอาหารพชทมนาผสมกบปย หรอธาตอาหารตางๆ ทพชตองการผานทางรากพช ระบบการปลกพชไรดนทนยมมากทสดในปจจบนนกคอ ระบบการปลกพชทใชนาเปนวสดปลกโดยใหสารละลายธาตอาหา ร (นาผสมกบปยทมธาตอาหารทพชตองการ ) ผานทางรากพชโดยตรงซงระบบนเราคนเคยกนดในชอวา ระบบไฮโดรโพนกส นนเอง การทพชจะเจรญเตบโตไดดนน ตองอาศยปจจยสาคญหลายอยาง เชน สภาพอากาศทเหมาะสม (แสงแดด และอณหภม ) นา ธาตอาหารทพชต องการ อากาศ (ออกซเจน ไฮโดรเจน และ คารบอนไดออกไซด) ขอดของการปลกพชโดยไมใชดน ๑ .สามารถทาการเพาะปลกพชไดในทกสภาวะ ไมวาจะเปนในพนททดนไมด หรอสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมตอการเพาะปลก ๒.ใหผลผลตตอพนทปลกสงกวา สามารถทาการผลตไดสมาเสมอและตอเนอง ๓.สามารถปลกพชเชงธรกจไดหลากหลายชนด ๔.ไมมปญหาเกยวกบศตรพชทเกดจากดน จงไมตองใชสารพษเพอฆาแมลง เปนระบบปลกทเปนมตรกบสงแวดลอม ๕.ใหผลผลตทสด สะอาด ปราศจากสารพษทงจากดนและยาฆาแมลง จงบรโภคไดอยางปลอดภย ๖.ผลผลตไดปรมาณ คณภาพ และราคาดกวาการปลกบนดนมาก เพราะสามารถควบคมสภาพแวดลอมตางๆทเกยวของกบการเจรญเตบโตของพชไดดกวา ๗.อตราการใชแรงงาน เวลาในการปลก และคาใชจายตากวา ๘.ไมตองเสยเวลาและคาใชจายในการเตรยมดนและกาจดวชพชกอนปลก ๙.ใชนาและธาตอาหารไดอยางประหยด คมคา และมประสทธภาพ เชน ใชนาลดลงถง ๑๐ เทาตวของการปลกแบบธรรมดา ๑๐.ลดคาใชจายเกยวกบการใชสารปองกนและกาจดแมลงได ๑๐๐ % ๑๑.ประหยดคาขนสง เพราะสามารถเลอกพนททจะปลกใหใกลกบแหลงรบซอได เนองจากใชพนทในการปลกไมมาก ๑๒.เปนทางเลอกใหกบการเกษตรยคใหม

2

๑๓ .มวธการปลกและการดแลรกษางาย ไมวาเดก ผใหญ ผสงอาย หรอแมแตคนพการกสามารถทาไดเปนกจกรรมรวมกนในครอบครว และเปนทางเลอกในการเพมอาชพใหแก ผดอยโอกาส เชนคนพการ ไดอกดวย การปลกแบบระบบใหสารละลายธาตอาหารพชและอากาศไหลผานรากพชในระดบลกอยางตอเนองในถาดปลก ระบบปลกแบบ DRFT น พฒนาเพมเตมจากแบบทนยมใชกนในประเทศไตหวน (Dynamic Root Floot Floating Hydroponics Technique หรอ DRF ซงพฒนามาจากระ บบ DFT แตเพมการไหลเวยนของอากาศและสารอาหาร) คอมถาดปลกทาดวยโฟมเจาะรปลกพช และมอปกรณสาหรบระดบของสารอาหารเปนระบบปลกทมลกษณะเหมอนระบบ DET แตไดพฒนาขนมาเพอการผลตพชเชงการคา โดยตองการใหพชไดรบทงอากาศและสารละลายธาตอาหารทมการหมนเวยนทรากพชอยางตอเนองกลาวคอ จะมระบบใหสารละลายธาตอาหารพชแบบหมนเวยน (Closed System) จาก ๒ สวนคอ ๑)ในถาดปลกพชททาจากโฟม (สวนดานบนของถาดปลกจะถกปดดวยแผนโฟมทมรสาหรบปลกพช) ทตงอยบนโครงเหลกทมระดบสงกวาพนดน ๒)จากถงใสสารอาหารทมปรมาณมากกวาถาดปลก ซงปกตถงนมกจะวางอยตากวาถาดปลก หรอฝงดนใตถาดปลก พนทของถาดปลกจะถกออกแบบใหเปนรองและมอปกรณสาหรบ ๑)ปรบระดบสารอาหารในถาดปลกพชตามอายของพช เพอให รากพช ลอยอยทงในอากาศและสารละลายธาตอาหารพช ๒)อปกรณนจะมรใหสารละลายธาตอาหารไหลแบบหมนเวยนลงสถงปลกขางลาง สารละลายธาตอาหารจากถงใสสารอาหารทอยขางลางจะถกสงขนไปยงถาดปลกพชทอยขางบนแบบหมนเวยนเปนระยะๆ โดยใชปมนา บนถาดปลกดานตนทางทสารละลายไหลขนนจะมอปกรณสาหรบเพมอากาศใหกบสารละลายธาตอาหารพช กอนทจะไหลวนผานรากพชกลบลงสถงใสสารละลายขางลางทอยดานปลายทางของถาดปลก และตรงจดทสารละลายจะไหลลงน จะไหลผานอปกรณสาหรบปรบระดบของสารละลายในถาดปลกทปรบไดตามการเจรญเตบโตของพช

3

อปกรณทใชในระบบปลก

แปลงปลก ลกษณะของแปลงปลกโดยใชเหลกขนโครงใหมความสงประมาณ ๒ เมตร หนากวางประมาณ

๒ เมตร ยาวประมาณ ๗ เมตร วางถาดโฟมรองปลกสงจากพนประมาณ ๑ เมตร คลมดวยผาดา ใสนาลงไปประมาณ ๔๐๐ ลตร

หลงคาของแปลงปลกทาเปนลกษณะโคงเพอไมใหอมนา คลมดวยมงไฮเดน เบอร ๓๒ ใหมดชดเพอปองกนแมลง ใตแปลงปลก นาถง ๑๐๐ ลตร ฝงดนไวครงถง ตดตงเครองปมนา ขนาด ๓๒ วตต ไวสาหรบปมนาหมนเวยนในแปลงปลก โดยนาทใชปลกผกไรดนจะเปนนาสะอาด ปรบคา PH ใหไดประมาณ ๕.๕-๖.๕

“แปลงปลกททาขนนนจะตองมพนเรยบเสมอ ไมเอยง เพราะถาพนเอยงพชผกทปลกในแปลงจะโตไมสมาเสมอ การสรางแปลงกจะตองสรางใหแปลงปลกไดรบแสงใหทวถง โดยสวนใหญจะสรางใหดานทางยาวหนไปทางทศตะวนตกและทศตะวนออก หลงคากจะตองคลมดวยวสด บงแสงอกชน เพอปองกนไมใหอณหภมในแปลงสงเกนไป จนทาใหผกเสยรปทรง”

วสดอปกรณทใชในระบบปลก สงแรกทผปลกควรทาความเขาใจกคอ วสดอปกรณตางๆ ทนามาประกอบเปนแปลงปลกและ

สวนตางๆ ในระบบปลก ซงแยกตามหวขอเพองายตอการทาความเขาใจไดดงน

4

๑.โครงสรางเหลกรองรบรางปลกและหลงคาดดโคง

๒.ถงพกนาสาหรบใสนาและสารละลายธาตอาหารพช

๓.ปมนา เพอหมนเวยนนาและธาตอาหาร

5

๔.ชดหวพนนาและถายนากลบถงพก

๕.วาลวปรบระดบนา

๖.รางปลกทมลอนรบรากพช

6

๗.แผนปลก ปลกไดทงผกทวไป (ผกไทย)และใชปลกผกสลด

๘.คลปลอค สาหรบลอคพลาสตกใสคลมหลงคาและมงกนแมลง

๙.ฟองนาเพาะเมลด

๑๐.ถาดเพาะเมลด

7

๑๑.ถวยตวงปย

๑๑.แมปย A,B

๑๒.กรดไนตรก

8

๑๓.นายาเทสตความเปนกรดดาง

๑๔.เมลดพนธ

การประกอบแปลงปลก

วางแปนคอนกรตเพอรองรบโครงสรางแปลงปลกตามจดทกาหนด

9

ตดตงมงกนแมลง พลาสตกใสคมหลงคาและตาขายพรางแสงใหโรงเพาะตนกลายดใหตดกบโครงเหลกดวยคลปลอค

10

นารางปลกมาวางบนโครงเหลกรองรบรางปลกจนครบ ทงรางปลกชวงกลางและรางปลกปดห ว-

ทาย โดยวางรางปลกปดหว หรอแผนทมชองใสวาลวปรบระดบนาไวทางดานหวแปลง ปพลาสตกดารองรบนาลงบนรางปลกตลอดแนวความยาว จากหวแปลงถงทายแปลง แลวรดใหตด

กบรางปลกดวยนา โดยคอยๆ ฉดนาไลไปตามรองทละรอง ในขนตอนนควรมแรงงานไมตากวา ๒ คน เพอจะไดชวยกนจบพลาสตกทงสองดาน คนหนงทาหนาทรดนาอยาดานหนงสวนอกคนหนงทาหนาทจบพลาสตกอกดานใหตง และพบปลายเปนจบใหเรยบรอย เมอรดนาครบทกรองแลวจงพบปลายอกดานหนง และเกบชายทกดานใหเรยบรอย

เจารพลาสตกสดาท ปดทบชองทางดานหวแปลงออก แลวตดตงวาลวปรบระดบนา (สะดอนา ) ชดถายนากลบถงพกใหเรยบรอย (วาลวปรบระดบนา หรอสะดอนาเปนอปกรณสาหรบปรบระดบนาในรางปลกเพอเพมอากาศใหกบรากพช และถายนาในรางปลกกลบสถงพก)

11

การวางแผนการปลก เมอระบบปลกและแปลงปลกไดถกตดตงเรยบรอยแลว กสามารถทจะลงมอปลกไดเลยแตกอนอนผปลกควรจะมการวางแผนการปลกกอนวาตองการผลผลตตอรอบปลกมากนอยเพยงใด ตองการปอนผลผลตออกสตลาดในแตละรอบเปนระยะเวลาหางกนเทาใด และตองการปลกผกชนดใดบาง ซ งการวางแผนการปลก สามารถกาหนดไดลวงหนาเปนสปดาห เปนเดอนหรอเปนปกไดเพราะการทเอาชนะขอจาจดทางธรรมชาตหลายๆ ประการได จงทาใหมความแมนยาแนนอนในการปอนผลผลตออกสตลาดไดอยางตอเนองสมาเสมอ

วธวางแผนการปลก การวางแผนการปลกน สามารถคานวณง ายๆไดดวยตนเอง โดยคดจากอายการเกบเกยวของพช แตละชนด ปรมาณผลผลตทตองการตอวน หรอตอสปดาห ทงนนการวางแผนการปลกไมมกฎตายตวเรองเวลาและปรมาณผลผลต แผนการปลกขนอยกบความตองการของตลาด และระบบการจดการของแตละฟารมทแตกตางกน เพ ยงแคทราบถงอายการเกบเกยวของผกแตละชนด กสามารถนามา คานวณ รวมกบปรมาณผลผลตทตองการในแตละรอบและความถในการเกบเกยวหรอปอนผลผลตออกสตลาด โดยสงสาคญทไมควรลมคอ การเพาะเมลดพนธเพอเตรยมไวใหทนปลกในรอบตอไป และควรมการบนทกวนทเพาะเมลดพนธและวนนนาตนกลาลงแปลงปลกทกๆแปลงปลก เพอใหทราบถงอายการเกบเกยวของผกในแตละแปลง หรอถาสามารถทาบนทกและแผนการปลกเปนตารางไดกจะด ตวอยางตารางแสดงอายการเกบเกยวผก และตวอยางตารางแสดงแผนการปลกอยางงายๆ

กลมผก

ผกในกลม อายเกบเกยวโดยประมาณ(วน) (นบจากเพาะเมลด)

อายเกบเกยว โดยประมาณ(วน)

(นบจากลงแปลงปลก) ผกสลด กรนโอค ,บตเตอรเฮด ,กรนคอส

เรคโอค,เรดคอรล มซนา

๓๕-๔๐ ๓๕-๔๕ ๒๗-๓๐

๒๘-๓๐ ๓๐-๓๕ ๒๐-๒๕

ผกคะนา คะนาฮองกง,คะนาเหดหอม ๓๒-๓๕ ๒๕-๓๐ ผกกาดขาว ผกกาดขาวไดโตเกยว ๓๐ ๒๒-๒๕ ผกกวางตง กวางตง,ฮองเต

ทาหไช(ทาหชอยส) ๓๐-๓๕ ๓๒-๓๕

๒๒-๒๕

ผกโขม โขมขาว,โขมแดง ๒๔-๒๕ ๑๗-๑๘ ผกบง ผกบงจน ๒๐-๒๑ ๑๔-๑๕

12

การเพาะเมลด เมอวางแผนการปลกตามทตองการไดแลว กเรมตนการปลกดวยการเพาะเมลดพนธ ไดเลยตาม

ขนตอนดงตอไปน

๑.นาฟองนาสาหรบปลกมาเรยงบนถาดเพาะตนกลาใหเตม แลวรดนาใหชม (ฟองนาทใชเพาะตนกลาน เปนฟองนาชนดพเศษทไมมสวนผสมของสารกนวาบไฟ เปนฟองนาเพอการเกษตร จงมเปอรเซนตการงอกของเมลดพนธสง ) ลกษณะเปนฟอ งนาแผนใหญขนาด กวาง ๑๒ นว ยาว ๑๒ นว สง ๑ นว แลวตดแบงใหมลกษณะคลายลกเตา หรอสเหลยมลกบาศก ขนาดกวา ๑ นว ยาว ๑ นว สง ๑ นว ซง ๑ แผน จะมทงหมด ๙๖ ชน มการทารอยบากไวตรงกลางสาหรบหยอดเมลดพนธ

๒.ใชไมปลายแหลมจมนาแล วแตะเมลดพนธใสลงในรอยบากของฟองนาชองละ ๒-๔ เมลด ใหลก ๒-๓ มลเมตร จนครบทกชอง โดยในถาดเพาะ ๑ ถาด ตองเปนพชชนดเดยวกนทงหมด หรอเปนพชทมอายเกบเกยวใกลเคยงกน และตองการธาตอาหารในปรมาณใกลเคยงกน เพอความสะดวกในการ คดเลอกตนกลาลงแปลงปลก

13

๓.เมอใสเมลดครบทกชองแลวใหนาถาดเพาะไปไวในทรมหรอโรงเพาะตนกลา นาผาทบแสงคลมปดไวแลวรดนาใหชม ทงเชาและเยน คอยสลบตาแหนงของถาดเพาะทกวน ทงไว ๓-๔ วนเพอใหเมลดงอก โดยระยะนตองคอยรดนาทกวนในตอนเชาและเยนอยาใหขาด

การอนบาลตนกลา ๑.หลงจาก ๓-๔ วนผานไป นาผาคลมถาดเพาะออก (หรอนาถาดเพาะออกจากทรมใหไปททม

แสงแดด) จะสงเกตเหนวาเมลดเรมงอกแลว จากนนนาถาดเพาะไปลอยบนรางเพาะทมนาหนนเวยนในโรงเพาะตนกลา เพอเลยงใหตนกลามรากยาวขน และใบเลยงค งอกพนฟองนาตนกลาจะไดรบนาทางดานลางของถาดเพาะทมรสาหรบใหนาถกดดซมผานขนไปเลยงตนกลา

14

๒.การดแลตนกลาในระยะนไมยงยากอยางทคด เพราะไดมการวารระบบหมนเวยนนาในโรงเพาะตนกลาไวเปนอยางดตงแตตน ทงปมนาและชดหวพนนา – จายนากลบถงพก แคคอยดแลนา ในรางเพาะใหอยในระดบทเหมาะสมและรกษาความสะอาดของโรงเพาะตนกลาอยเสมอกเพยงพอแลว

๓.เมอผานไป ๓-๔ วน ใหสงเกตดรากพชและใบเลยงคของตนกลาทงอกพนฟองนาวาสมบรณแขงแรงดแลวหรอยง ซงโดยปกตชวงนรากพชจะยาวขนประมาณ ๑-๒ เซนตเมตร ใบเลยงคจะงอกพนฟองนาประมาณ ๑-๑.๕ เซนตเมตร ถาเปนดงนใหเตรยมยายตนกลาลงแปลงปลกไดเลย

***ในชวงฤดหนาว ถาอากาศเยนมาก ระยะเวลาการงอกและการเจรญเตบโตของพชจะชาลง แตจะคลาดเคลอนไมมากนก (ประมาณ ๑-๒ วน ) เพอความมนใจควร บนทกระยะเวลาทพชใชในการงอกและการเจรญเตบโตไวเปนขอมลในการวางแผนการปลกของตนเอง

การยายตนกลาลงในแปลงปลก ๑.นาแผนปลกไปวางเรยงไวในแปลงปลกจนครบ (แผนปลกสาหรบกลมผกไทยและกลมผกจน ๑ แผนจะม ๕๐ชองปลก แตถาเปนผกตระกลสลด จะม ๒๐ ชองปลก ๒.นาตนกลาทอายได ๕-๗ วน หรอตนกลาทมรากและใบเลยงคงอกพนฟองนาออกมาแขงแรงสมบรณ ยายไปลงแปลงปลกในตอนเยน (ควรยายตนกลาลงแปลงปลกในตอนเยนเพาะตนกลาจะปรบตวไดดกวาการยายลงปลกในเวลาอน) ซงตอนนนาในรางปลกยงคงเปนนาเปลาอย เพราะยงไมไดเตมสารละลายธาตอาหารพช

๓.ยกแผนปลกขนมา สอดตนกลาจากทางดานหลงของแผนปลกเขาไปในชองปลกดวยความระมดระวง ดใบเลยงคใหเสมอพอดกบระดบของแผนปลก เพอใหแนใจวารากพชจะสมผสกบนาในถาดปลกแนนอน เมอครบทกชองแลวใหวางแผนปลกปดรางปลกไวตามเดม

15

๔.ถาเปนผกตระกลสลด จะมถวยสาหรบรองปลก ใหเอาตนกลาใสถวยรองปลกกอนทจะใสลงในชองปลก ๕.เมอยายตนกลาลงแปลงปลกจนครบทกแผนแลว ตรวจเชคระดบนาวาสมผสกบรากพชหรอไม ถาไมสมผสกนกปรบระดบนาใหไดระดบกอนทจะปดมงกนแมลงใหเรยบรอย เมอยายตนกลาลงแปลงปลกเสรจแลว ขนตอนตอไปกคอการเตมสารละลายธาตอาหารพชลงใน แปลงปลก หลงจากยายตนกลาหนงวน ซงจะมรายละเอยดของการเตรยมธาตอาหารพช และการเตมสารละลายธาตอาหารพชในตอนตอไป

สารละลายธาตอาหารพช การทพชจะเจรญเตบโตไดนน ตองอาศยนา แสงแดด อากาศ และอาหาร ซงผกไฮโดรโพนกสก

เชนเดยวกน โดยเฉพาะอาหารทพชไดรบนน จะอยในรปของสารละลายทถกสงขนไปหมนเวยนผานรากพชไดโดยตรงบนรางปลก พชจงสามารถด ดซมไปใชไดทนท โดยทสารละลายธาตอาหารนจะตองประกอบดวยธาตอาหารตางๆ ทพชตองการอยางครบถวนในอตราสวนทเหมาะสม เพอใหพชเจรญเตบโตไดดตามทตองการ ดงนน จงถอไดวาสารละลายธาตอาหารเปนหวใจสาคญของการปลกผกไฮโดรโพนกส

แตดวยเหตผลท พชแตละชนดตองการสารอาหารแตกตางกน การผสมปยเพอใชเปนธาตอาหารพชจงมความสาคญอยางยง เพราะจะตองมการคานวณหาคากลางทเหมาะสมสาหรบพชแตละชนด เพอนามาเปนสตรปยมาตรฐานทสามารถใชไดกบพชทกชนด ซงนอกจากธาต N ,P, K หรอไนโตรเจน ฟอสฟอร ส และโปแตสเซยม ทเปนธาตอาหารหลกแลว พชกยงตองการธาตอาหารรองคอ แคลเซยม กามะถน และแมกนเซ ยม และธาตอาหารเสรมคอ จลธาต ๗ ชนด ไดแก เหลก ทองแดง สงกะส โบรอน แมงกานส โม ลบดนม และคลอรน โดยพชแตละชนดกจะมความตองการธาตอาหารเหลานในเปอรเซนตและความเขมขนทลดหลนกนไปตามความสาคญของแตละธาต

ตารางแสดงธาตอาหารทพชตองการ

ชนดแมปยในถง A เปอรเซนตธาต นาหนก(กรม) ความเขมขน(ppm) ๑.แมกนเซยมซลเฟต MgSo Mg ๙.๓๕ %

S ๓ % ๕๐๐ ๔๖.๗๕

๖๕ ๒.โปแตสเซยมไนเตรท KNO N ๑๓ %

K ๓๘.๒ % ๘๐๐ ๑๐๔

๓๐๕.๖ ๓.โมโนแอมโมเนยมฟอสเฟต MAP N ๑๒ %

P ๒๖.๑๘% ๑๒๔ ๑๕

๓๒.๗๒๕ ๔.โมโนโปแตสเซยมฟอสเฟต MKP P ๒๒.๖๙ % ๘๕ ๑๙.๒๘๖๕

16

K ๒๘.๒๓ % ๒๓.๙๙๕๕ ๕.แมงกานส Mn Mn ๑๓ % ๔ ๐.๕๒ *๖.จลธาตรวม B ๒ %

Zn ๒ % Mn ๒ %

Mg ๔.๕ % Cu ๑.๙ %

Mo ๐.๐๒๓ % Fe ๑.๘ %

๘ ๐.๑๖ ๐.๑๖ ๐.๑๖ ๐.๓๖

๐.๑๕๒ ๐.๐๐๑๘๔

๐.๑๔๔

*หมายเหต : จลธาตรวม ๘ กรมน จะแบงใสถง A = ๕ กรม และแบงใสถง B = ๓ กรม ธาตอาหารทพชไดรบทงหมดจากการผสมปยในถง A หนวยเปน ppm. ผลรวมธาตอาหาร

ทไดจากปย A (ppm)

N ๑๑๙ Mn ๐.๖๘ P ๕๒.๐๑๑๕ B ๐.๑๖ K ๓๒๙.๕๙๕๕ Zn ๐.๑๖

Mg ๔๗.๑๑ Cu ๐.๑๕๒ S ๖๕ Mo ๐.๐๐๑๘๔ Fe ๐.๑๔๔

ธาตอาหารทพชไดรบทงหมดจากการผสมปยในถง B หนวยเปน ppm. ผลรวมธาตอาหาร

ทไดจากปย B (ppm)

N ๑๕๐ Ca ๑๘๐ Fe ๓.๙๖

ตารางแสดงธาตอาหารทพชตองการ ชนดแมปยในถง B เปอรเซนตธาต นาหนก(กรม) ความเขมขน(ppm)

๑.แคลเซยมไนเตรท CaNO Ca ๑๘ % N ๑๕ %

๑๐๐๐ ๑๘๐ ๑๕๐

๒.ธาตเหลก FeEDTA Fe ๑๓.๒ % ๓๐ ๓.๙๖

17

ธาตอาหารทพชไดรบทงหมดจากการผสมถง A + B หนวยเปน ppm. ผลรวมธาตอาหาร ทไดจากปย A+B

(ppm)

N ๒๖๙ Mn ๐.๖๘ P ๕๒.๐๑๑๕ B ๐.๑๖ K ๓๒๙.๕๙๕๕ Zn ๐.๑๖

Mg ๔๗.๑๑ Cu ๐.๑๕๒ S ๖๕ Mo ๐.๐๐๑๘๔ Fe ๔.๑๐๔ Ca ๑๘๐

ตารางแสดงจานวนการใชปยและการผสม ๑๐๐ ลตร ผสมนาใชปลกพชได ๒๐,๐๐๐ ลตร

ผสมครงท วนทผสม

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗

ผสมนาปลกพชได

๑,๐๐๐ ลตร

๒๐,๐๐๐ ลตร

จานวนปย

เขมขน

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

อตราผสมใช ๑:๒๐๐ ๑:๒๐๐ ความเขมขน

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

ชนดแมปยในถง A

จานวนทใช

(กรม)

จานวนทใช (กรม)

๑ . แมกนเซยมซลเฟต

๑,๐๐๐ ๑๐,๐๐๐

๒.โปแตสเซยมไนเตรท

๑,๖๐๐ ๑๖,๐๐๐

๓.MAP ๒๕๐ ๒,๕๐๐ ๔.MKP ๑๗๐ ๑๗,๐๐ ๕.แมงกานส ๔ ๔๐ ๖.จลธาตรวม ๕ ๕๐

18

ตารางแสดงจานวนการใชปยและการผสม ๑๐๐ ลตร ผสมนาใชปลกพชได ๒๐,๐๐๐ ลตร ผสมครงท วนทผสม

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗

ผสมนาปลกพชได

๑,๐๐๐ ลตร

๒๐,๐๐๐ ลตร

จานวนปย

เขมขน

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

๑๐๐ลตร

อตราผสมใช ๑:๒๐๐ ๑:๒๐๐ ความเขมขน

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

๑:๒๐๐

ชนดแมปยในถง B

จานวนทใช

(กรม)

จานวนทใช

(กรม)

๑.แคลเซยมไน เตรท

๒,๐๐๐ ๒๐,๐๐๐

๒.จลธาตรวม ๖ ๖๐ ๓.เหลก ๖๐ ๖๐๐ MAP = โมโนแอมโมเนยมฟอสเฟต MKP = โมโนโปแตสเซยมฟอสเฟต

วธผสมธาตอาหารพช ความจาเปนในการผสมธาตอาหารพชใหไดเปน แมปยทอยในรปของสารละลายเขมขนนนเนองจากธาตอาหารแตละชนดมการแตกตวในนา หรอความสามรถในการทาละลายไมเทากน การทจะใชธาตอาหารทยงไมไดทาละลายกบพชไฮโดรโ พนกส จะทาใหพชไมสามารถดดซมธาตอาหารไปใชไดหรอถงจะดดซมไดบางกไมเตมท หรอผดอตราสวนทพชตองการไปเลย เพราะธาตบางตวอาจจะละลายไดไมหมด และการทตองแยกสวนผสมธาตอาหารใหเปนถง A และ B เพราะธาตอาหารทง ๒ ถงจะไมสามารถใชรวมกนไดในท นท ตองทงระยะเวลาหางกนตามทกาหนด เพอปองกนการจบตวและตกตะกอนของสารละลาย

19

ขนตอนการผสมปยในถง A ๑.จดเตรยม

แมกนเซยมซลเฟส ๕,๐๐๐ กรม ใสลงในถง ๑/A ซง

มนาบรรจอย ๑๕ ลตร รอใหละลายดจน

นาใสพกไว ๒.จดเตรยมโปแต

สเซยมไนเตรท ๘,๐๐๐ กรม ใสลงในถง ๒/A ซง

มนาบรรจอย ๓๐ ลตร ละลายดแลวใสลง

ถงรวมปย ๑/A ๓.จดเตรยม MAP ๑,๒๕๐ กรม ใสลงในถง ๓/A ซง

มนาบรรจอย ๙ ลตร ละลายดแลวใสลง

ถงรวมปย ๑/A ๔.จดเตรยม MKP ๘๕๐ กรม ใสลงในถง ๔/A ซง

มนาบรรจอย ๙ ลตร ละลายดแลวใสลง

ถงรวมปย ๑/A ๕.จดเตรยมแมงกานส

๔๐ กรม ใสลงในถงพลาสตกซงมนา

บรรจอย

๖ ลตร ละลายดแลวใสลงถงรวมปย ๑/A

๖.จดเตรยมธาตอาหารรวม

๕๐ กรม ใสลงในถงพลาสตกซงมนา

บรรจอย

๖ ลตร ละลายดแลวใสลงถงรวมปย ๑/A

- รวมนาหนกแมปยสตร A = ๑๕.๑๙ กโลกรม - รวมนาสะอาดทใชละลายแมปย = ๘๐ ลตร

- การทาละลายในถง ๑/ A – ๔/A ใชแรงลมเปนตวทาละลาย

- สวนแมงกานสและธาตอาหารรวม ใชการกวนดวยมอ

- เมอเททกตวรวมกนแลว ใหปรบระดบนาใหได ๑๐๐ ลตร

หมายเหต : โปแตสเซยมไนเตรท จะเปนตวททาละลายยากทสด อาจเตมนาไดอกเลกนอย

20

ขนตอนการผสมปยในถง B ๑.จดเตรยม

แคลเซยมไนเตรท ๑๐,๐๐๐ กรม ใสลงในถง ๑/B ซง

มนาบรรจอย ๖๐ ลตร รอใหละลายดจน

นาใสพกไว

๒.จดเตรยมเหลก ๓๐๐ กรม ใสลงในถง ๒/B ซงมนาบรรจอย

๑๐ ลตร ละลายดแลวใสลงถงรวมปย ๑/B

๓.จดเตรยมจลธาตรวม

๓๐ กรม ใสลงในถงพลาสตกมนา

บรรจอย

๑๐ ลตร ละลายดแลวใสลงถงรวมปย ๑/B

- รวมนาหนกแมปยสตรในถง B = ๑๐.๓๓ กโลกรม

- รวมนาสะอาดทใชละลายแมปย = ๘๐ ลตร

- การทาละลายในถง ๑/ B-๒/ B ใชแรงลมเปนตวทาละลาย

- สวนธาตอาหารรวมใชกวนดวยมอ

- เมอเททกตวรวมกนแลว ใหปรบระดบนาใหได ๑๐๐ ลตร

การละลายปยทงหมดตองทาตามขนตอน และระมดระวงการใชนาทาละลายเพราะอาจทาใหนา

ทงหมดเกน ๑๐๐ ลตรได ทาใหเกดความยงยากในการใชงาน

21

การใหสารละลายธาตอาหารแกพชในแปลงปลก เมอทาการผสมธาตอาหารพชจนไดแมปยเขมขนสตร A และสตร B ทพรอมนาไปใชงานไดแลวควรมการแบงบรรจในภาชนะทเตรยมไวเพอความสะดวกในการใชงาน และเพอจะไดเตรยมชดถงผสมธาตอาหารไวสาหรบใชผสมในครงตอไป เพราะการผสมแตละครงตองใชเวลาประมาณ ๒-๓ วนจงไมควรมแมปยตกคางอยในชดถงผสม ขนตอนการใหปย ๑.เตมปยครงท ๑ หลงจากนาตนกลาลงแปลงปลกแลว ๑ วน โดยใหเตมแมปย A ในปรมาณทเหมาะสมลงไปในถงพกนากอน แลวรอเวลาใหแมปย A รวมตวเขากบนาในถงพกนาเปนเวลาประมาณ ๔ ชวโมง ***การทตองเวนระยะเวลาในการเตมแมปย A และ B ไมเตมลงไปพรอม ๆ กน เพอปองกนการจบตวและตกตะกอนของแมปยทงสองสตร ซงจะทาใหพชไมสามารถดดซมสารละลายธาตอาหารไปใชไดตองทงชวงใหแมปย A ละลายรวมเขากบนาในถงพกกอน จงเตมแมปย B ตามลงไป ๒.หลงจากเตมแมปย A ไปแลว ๔ชวโมง จงเตมแมปย B ตามลงไปในถงพกนาในประมาณทเทากน จากนนแมปยทงสองสต รกจะละลายเขากบนาในถงพกนา เปนสารละลายธาตอาหารพชและถกสงขนไปบนถา ดปลกดวยระบบหมนเวยนนาในแปลงปลก ซงพ ชจะดดซมสารละลายธาตอาหารนไปใชผานทางรากพชโดยตรง ๓.หลงจากนนประมาณ ๑๒-๑๕ วน เมอรากพชงอกยาวขนจนแชอยในนาประมาณ ๘๐ % แลว(ระยะเวลาจะขนอยกบชนดของพช) ใหทาการหมนวาลวปรบระดบนา (ปลดสะดอนา ) เพอเพมอากาศใหกบรากพชทอยบรเวณโคน ตน และทาการเตมนาในแปลงใหมอกครงใหไดปรมาณเทาเดม เพราะชวงนพชจะดดนาและสารละลายขนไปใช จะนาในถงพกลดปรมาณลงจากเดม (การปรบระดบนาใหลดลงและเตมนาใหมนควรทาในตอนเยน เพอใหพชปรบตวไดด)

22

๔.หลงจากปรบวาลวลดระดบนาในแปลงลง และเต มนาในแปลงครงใหมผานไปแลว ๓ วน ใหวดคา EC และ pH ของนาในถงพกนากอน แลวจงเตมปยเปนครงท ๒ ในปรมาณทเหมาะสม เพอปรบใหสารละลายนนมคา EC ตามความเหมาะสมของพช ซงปรมาณปยในครงท ๒ น จะลดลงจากครงท ๑ และขนอยกบคา EC ทวดได ๕.กอนเกบเกยวผลผลตประมาณ ๕ วนไมตองเตมปย แตใหเตมนาเปลา ลงในแปลงแทน เพอใหผกใชปย ยงมอยหมดไป และเพอลดความเขมขนของปยทอาจมตกคางอยในตนผกอกดวย

การดแลและการบ ารงรกษา

หลงจากการยายกลาลงแปลงปลกแลว การดแลแล ะการบารงรกษาตนพชใหเจรญเตบโตไดดตามปกตนนไมใชเรองยงยากอยางทคด สามารถแบงตามลาดบไดดงตอไปน ๑.การดแลความเรยบรอยของระบบปลกทงหมด ๒.การปลดวาลวปรบระดบนา (ปรบสะดอนา)เพอปรบระดบนาและเพมอากาศใหแกรากพช ๓.การวดคา EC และคา pH ๔.การเตมปยและนาในแปลงปลก การดแลความเรยบรอยของระบบปลกทงหมด ๑.การดแลในสวนของแปลงปลก ควรมการตรวจดความเรยบรอยของแปลงปลกอยางสมาเสมอ เชน ระบบหมนเวยนนาในแปลงทางานตามปกต หลงคาและมงกนแมลงปดเรยบร อยมดชดดตนพชในแปลงปลกเจรญเตบโตไดดตามปกต ๒.บารงรกษาระบบและอปกรณทงหมดใหอยในสภาพใชงานไดตามปกต ไดแก ระบบจายนา ระบบจายไฟ รวมถงโรงเรอนเพาะตนกลา ชดผสมธาตอาหาร หากมสวนใดชารดหรอขดของตองรบแกไขปรบปรงทนท ๓.ดแลสภาพแวดลอมภายในใหสะอาดเรยบรอย อยเสมอ จดเกบวสดอปกรณใหเรยบรอยเพอความสวยงามและสะดวกตอการใชงาน การปลดวาลวปรบระดบน า (สะดอน า) การปลกพช แบบไฮโดรโพนกส นน ยดหลกงายๆ คอ “หวรอน กนเยน” ซงกคอการปลกพชผกใหไดผลด พชตองไดรบทงแสงแดด นาอาหาร และอากาศ ในปรมาณทเหมาะสม “หวรอน” กคอ ชวงตงแตปลายใบพชจนถงโคนตนทตดกบแผนปลก ไดรบแสงแดดอยางเตมทเพอ การสงเคราะหแสง

23

สวน “กนเยน” หมายถง สวนรากพชตงแตโคนตน จนถงปลายรากพช จะไดรบอาหารจากการจมแชอยในสารละลาย ซงมทงนาและธา ตอาหาร สวนอากาศหรอออกซเจนนน ในชวงแรกพชจะไดรบออกซเจนในนาทเกดจากการพนนาของชดหวพนนาในรางปลก เมอพชเตบโตขนจนถงระดบหนง รากพชจะยาวขนจนจมแชอยในสารละลายประมาณ ๘๐-๙๐ % และชวงนเองทพชตองการออกซเจนเพมขน ซงจะไดจากการปลดวาลวปรบระดบนา หรอสะดอนานนเอง การปลดวาลวปรบระดบนา เปนการปรบลดระดบนาในรางปลก เพอเพมออกซเจนใหกบรากพชตงแตสวนโคนตนลงมาจนถงปลายรากพชจมแชอยในสารละลายตอไปเพอดดซมธาตอาหาร (รากอาหาร )วธนพชกจะไดรบทงอากาศและอาหารในปรมาณทเหมาะสมตอไปจนถงอายเกบเกยว

ตารางแสดงอายผกทเหมาะสมในการปลดวาลวปรบระดบนา ชนดของผก ระยะเวลาหลงจากยายลงแปลงปลก

ตระกลผกเมองหนาว(ผกสลด) ๑๘-๒๐ วน ตระกลผกเมองรอน(คะนา ผกกาดขาว กวางตง) ๑๓-๑๕ วน ผกบง ๑๐ วน

หมายเหต : ๑. การปลดวาลวปรบระดบนาตองสงเกตดวยวารากพชแชอยในนาแลวประมาณ ๘๐-๙๐ % หรอยาวประมาณ ๘-๑๐ เซนตเมตร (ความยาวรากพชวดตงแตสวนทพนจากแผนปลก จนถงสวนลกสดของรองปลก) หากปลดเรวหรอชากวานมากเกนไปจะมผลใหพชเจรญเตบโตไดไมเตมท ๒. การปลดวาลวปรบระดบนาตองทาในตอนเยน เพราะพชจะปรบตวไดดกวาเวลาอน การวดคา EC และคา pH สาหรบผทตองการใหปรมาณปยทใชมความถกตองแมนยาและไดผลดมากทสดนนคา EC และคา pH ของนาและสารละลายกมความสาคญในการคานวณปรมา ณปยทใชในแปลงปลกโดยละเอยด เชนกน กอนทจะเตมปยแตละครงนน ตองทาการวดคา pH และคา EC ของนาและสารละลายในถงพกนากอน เพอจาไดคานวณหาปรมาณปยทเหมาะสมทสดในการเตมแตละครง คา pH หรอคาความเปนกรด – ดาง ทเหมาะสมในการปลกพชทก ชนด จะอยท ๕ .๕ -๖.๕ โดยประมาณ ถาคา pH มากหรอนอยกวาน สามารถแกไขไดโดยเตมนายาปรบความเปนกรด – ดาง กอนการเตมปย

24

สวนคา EC หรอ Electrical Conductivity คอคารวมของการนาไฟฟาของสารละลายทงหมดในถง ทแสดงถงระดบความเขมขนหรอปรมาณธาตอาหารรวมทมอยในสารละลายทงหมด การวดคา EC จะชวยใหเราทราบถงปรมาณของธาตอาหารทงหมดทมอยในถงพกนา ซงสาคญมากในการเตมปยครงท ๒ เพราะเราจะไมสามารถกาหนดปรมาณปยทจะเตมในครงท ๒ ได ถาเรายงไมทราบวาเหลอธาตอาหารอยมากนอยเพยงใดในสารละลาย จงตองทาการวดคา EC กอน ตางจากการเตมปยครงท ๑ เพราะในนาเปลาทเปนนาประปา จะมคาเรมตนไมเกน ๐.๕ ms/cm และเมอเตมปยทง A และ B อยางละ ๑ ลตร คา EC จะเพมขนประมาณ ๐.๘ -๑.๐ ms/cm ดงนนคา EC ทสงขน โดยเฉพาะในฤดรอนจะมการสญเสยนาในถงพกนามากกวาปกต ทาใหคา EC เพมสงขนจงควรมการปรบคา EC ในทนททมการเปลยนแปลง ดวยการเตมนาเปลาแทนนาทขาดหายไปเพอปรบใหคา EC ลดลงมาอยในระดบปกต เพอปองกนความเสยหายทจะเกดกบตนพช และเพอใหพชเจรญเตบโตไดตามปกต สาหรบคากลางทเหมาะสมในการปลกพชทกชนดทอณหภม ๒๕ องศาเซลเซยส จะอยระหวาง ๑.๕-๒.๕ ms/cm ซงคา EC และคา pH ทเหมาะสมกบพชแตละชนดมดงน

ชนดของพช คา EC ทเหมาะสม (ms/cm) คา pH ทเหมาะสม คะนาเหดหอม ๔.๕ ๕.๕-๖.๕ คะนาฮองกง ๔.๕ ๕.๕-๖.๕

สลด ๑.๘-๒.๐ ๕.๕-๖.๕ ผกกาดขาว(ไดโตเกยว) ๓.๕ ๕.๕-๖.๕

กวางตงฮองเต ๓-๔ ๕.๕-๖.๕ กวางตง (โชวจน) ๓ ๕.๕-๖.๕

ผกโขม(โขมไวทลฟ) ๒.๐-๒.๕ ๕.๕-๖.๕ ผกบง ๒.๐ ๕.๕-๖.๕

25

การเตมปยและน าในแปลงปลก การเตมปย การเตมปยครงแรก คอหลงจากนาตนกลาลงแปลงปลกแลว ๑ วน และการเตมปยครงท ๒ คอ หลงจากปลดวาลวปรบระดบนา (สะดอนา) และเตมนาครงใหมผานไปแลว ๓ วน

การเตมน า สวนการเตมนาในแปลงปลกครงแรกคอ กอนนาตนกลาลงแปลงปลก ครงท ๒ คอ หลงจา กการปลดสะดอนาตองเตมนาแทนทนาทหายไปจากการดดซมไปใชของพช และในกรณพเศษทอาจจะมการเตมนาเพมคอ เมออากาศรอนจดจนสญเสยนาในถงพกนามากเกนไปทาใหคา EC เพมสงขน ตองทาการเตมนาเพอปรบคา EC ใหลดลงอยในระดบทเหมาะสม และการเตมนาครงสดทายคอ กอนการเกบเกยว ๕ วน เพอใหพชใชปยทยงมอยใหหมดไปและเพอลดความเขมขนของปยทอาจจะมตกคางอยในตนพชดวย