So geht man mit Sklaven um Jesper Epistula moralis 47, 1-3.5b.7.10-11a.12-13.17 5 10 Seneca Lucilio suo salutem. Libenter ex iis, qui a te veniunt, cognovi familiariter te cum servis tuis vivere: Hoc prudentiam tuam, hoc eruditionem decet. „Servi sunt.“ Immo homines. „Servi sunt.“ Immo contubernales. „Servi sunt.“ Immo humiles amici. „Servi sunt.“ Immo conservi, si cogitaveris tantundem in utrosque licere fortunae. Itaque rideo istos, qui turpe esse existimant cum servo suo cenare. Quare? cognoscere ex = erfahren von jmdm. prudentia = Klugheit decet m. Akk. = passen zu etw. contubernalis, -is = Zeltkamerad (im Krieg) humilis, e = aus niederem Stand (kommend) conservus = Mitsklave tantundem = ebenso viel licere m. Dat. in = jmdm. erlaubt sein gegenüber jmdm. utrosque (Gemeint sind Sklaven und Herren.) Quare (rideo)?
3
Embed
So geht man mit Sklaven um - latein-unterrichten.de · Immo homines. „Servi sunt.“ Immo contubernales. „Servi sunt.“ Immo humiles amici. „Servi sunt.“ Immo conservi, ...
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
So geht man mit Sklaven um
Jesper
Epistula moralis 47, 1-3.5b.7.10-11a.12-13.17
5
10
Seneca Lucilio suo salutem.
Libenter ex iis, qui a te veniunt, cognovi
familiariter te cum servis tuis vivere:
Hoc prudentiam tuam, hoc eruditionem decet.
„Servi sunt.“ Immo homines.
„Servi sunt.“ Immo contubernales.
„Servi sunt.“ Immo humiles amici.
„Servi sunt.“ Immo conservi,
si cogitaveris tantundem in utrosque licere fortunae.
Itaque rideo istos,
qui turpe esse existimant cum servo suo cenare.
Quare?
cognoscere ex = erfahren von jmdm.
prudentia = Klugheit decet m. Akk. = passen zu etw.
contubernalis, -is = Zeltkamerad (im Krieg) humilis, e = aus niederem Stand (kommend)
conservus = Mitsklave tantundem = ebenso viel licere m. Dat. in = jmdm. erlaubt sein gegenüber jmdm. utrosque (Gemeint sind Sklaven und Herren.) Quare (rideo)?
15
20
25
30
35
40
45
Nisi quia superbissima consuetudo cenanti domino stantium ser-
vorum turbam circumdedit.
Êst ille plus, quam capit
et ingenti aviditate onerat distentum ventrem ac desuetum iam
ventris officio,
ut maiore operâ omnia egerat, quam ingessit.
At infelicibus servis movere labra ne in hoc quidem,
ut loquantur, licet.
Virga murmur omne conpescitur
et ne fortuita quidem verberibus excepta sunt:
tussis, sternumenta, singultus.
Magno malo ulla voce interpellatum silentium luitur.
iamque militari habitu glaber (retritis pilis aut penitus evulsis)
tota nocte pervigilat,
quam inter ebrietatem domini ac libidinem dividit:
Et in cubiculo vir, in convivio puer est. ...
Vis tu cogitare
istum, quem servum tuum vocas, ex iisdem seminibus ortum
eodem frui caelo,
aeque spirare, aeque vivere, aeque mori!
Tam tu illum videre ingenuum potes quam ille te servum.
Varianâ clade multos splendissime natos
senatorium per militiam auspicantes gradum
fortuna depressit:
Alium ex illis pastorem,
alium custodem casae fecit.
nisi quia = doch nur deshalb, weil êst = er isst (Subjekt ist der Herr.) capere hier: vertragen aviditas, -atis f = Gier onerare = voll stopfen distentus = aufgebläht venter, ventris m = Magen desuetus m. Abl. = nicht gewöhnt an etw. egerare = erbrechen ingerere (Perf.: ingessi) = aufnehmen
labrum = Lippe in hoc ... ut = dazu ..., dass virga = Rute murmur n = das Flüstern conpescere = unterdrücken fortuita n Pl. = etwas, was man nicht steuern kann verbera n Pl. = Schläge tussis, is = Husten sternumentum = Niesen singultus, -us = Schluckauf luere = abbüßen; Passiv: bestraft werden interpellare = unterbrechen silentium = Stille ieunius = hungrig | mutus = stumm perstare ~ stare inhumanus = unmenschlich iumentum = Vieh abuti m. Abl. = schlecht umgehen mit
discumbere (Perf.: discubui) = sich zu Tisch legen alius (servus) sputum n Pl. = Speichel detergere = aufwischen reliquiae f Pl. = Hinterlassenschaft temulentus = der Betrunkene torro subitus = unter das Spiesesofa geduckt vini magister = Mundschenk in muliebrem modum = nach Art einer Frau
luctari cum = gegen etw. ankämpfen
pueritia = Kindheit retrahere = zurückversetzen glaber = enthaart reterere (PPP: retritus) = abreiben pilus = Haar | penitus evellere (PPP: evulsus) an der Wurzel ausreißen pervigilare = aufbleiben ebrietas, -atis f = Trunkenheit
cubiculum = Schlafzimmer vis tu cogitare ~ cogita
semen, -inis n = Samen, Ursprung
frui m. Abl. = Freude haben an etw. spirare = atmen
ingenuus = frei (geboren) Varianâ clade = nach der Varus-Schlacht splendissime natus = aus allerbestem Haus (stammend) senatorius ... gradus = Senatoren-Rang militia = Kriegsdienst auspicari = erreichen wollen deprimere (Perf.: depressi) = niederdrücken pastor = Hirte casa = Hütte
50
55
60
65
70
Contemne nunc eius fortunae hominem,
in quam transire, dum contemnis, potes!
Nolo in ingentem me locum inmittere
et de usu servorum disputare,
in quos superbissimi, crudelissimi, contumeliosissimi sumus.
Haec tamen praecepti mei summa est:
Sic cum inferiore vivas,
quemadmodum tecum superiorem velis vivere! ...
Vive cum servo clementer, comiter quoque
et in sermonem illum admitte et in consilium et in convictum!
Hoc loco acclamabit mihi tota manus delicatorum: ...
„Servus est.“ Sed fortasse liber animo.
„Servus est.“ Hoc illi nocebit? Ostende, quis non sit!
dare hier: nennen consularis, -is = ehemaliger Konsul anicula = ‚alte Schachtel’ ancillula = Sklavenmädchen ancillulae (servientem) divitem ostendere m. dopp. Akk. = jmdn. als etw. zeigen mancipium = Sklave pantomimus = Balett-Tänzer voluntarius = freiwillig non est, quod = es gibt keinen Grund dafür, dass fastidiosus = arroganter Schnösel deterrere, quominus = davon abhalten, dass hilaris, e = heiter