Top Banner
172

Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Nov 16, 2014

Download

Documents

Samir ARKAM
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan
Page 2: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan
Page 3: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan
Page 4: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane ZAMOUCHE

Agellil akk d ineffuten yelhan (Le pauvre et les bons esprits)

ungal

Asqamu Unnig n Timmuz$a

2007

Page 5: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan
Page 6: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

TAZWART

Yidir d yiwen wemdan yeddren acêal n tudertin, yerna d win i d-yekkan $ef acêal n i$eblan. Iberdan n tudert-is merra amma d akessar amma d asawen, segmi d-ilul ar tem$er-is ur yeskid luva. Am asmi yella d llufan, yeêver i temêeqranit d ééelî yedder baba-s akk d yemma-s, d tin ddrent yessetma-s, tegla ula yess. Akken i d-yegma seg i$eblan $er wiyav, am wid n zzwao-is ne$ n tarwa-s ne$ zzwao-is wis sin. Ulac leqdic ur yeqdic ara, meâna tugi tegnit ad teûfu fell-as, a$rum d win yeqquren aîîas gar wuglan n weqcic, leâmer yeçça yerwa, ne$ yelsa yeêma. Ihi ulac lmeêna ur yesâedda ara, am laé, leâra, tiggujelt, l$erba, tamêeqranit deg taddart ne$ deg berra... Meâna deg yal tikkeltt isellek-asent, iteffe$ deg lehmum d tqeftin i s-undin. Annect-a axaîer llan yineffuten yettêadaren fell-as, akk d twacult-is. Lhem yuâren fell-as d win yesâa d warraw-is, d yessi-s akk d tmeîîut-is tamezwarut Oamila, $ef waya i iêemrit lawan akken ad i âiwed zzwao d tudert nnniven $ef ccib. Tameîîut-is tis snat Milisa d tizya n yelli-s deg leâmer, meâna tedder yid-s yiwet n leêmala ur yeddir wayev, yerna teêver teéra ineffuten-nni imi i d-ff$en $ur-s âinani. £as ddren tagnit deg tidi n tugdi akk d wergaggi, annect-a ur yemniâ ara deg taggara ad u$alen yineffuten-agi d tawacult n Yidir. Yal anffut s lêala-s, yal anffut s îbiâa-s. Annect-a isekkn-d merra i$eblan d leâwayed yesa$en deg ulawen imezda$ n tudrin-nne$, am wayen yelhan am wayen n diri. Ungal-ayi "Agellil akk d ineffuten yelhan" d lemri $ef tmetti n tudrin akk d idurar n tmurt n leqbayel. Yerna d îîaq $ef ttexmam d lexyuv icudden imdanen deg twacultt ne$ deg taddart ne$ deg lâerc am wayen yelhan ne$ am wayen yettwa$en.

Page 7: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan
Page 8: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 8 ­

Akken i qqessiê unebdu yezrin illindi, s lêeman n yiîîij d tmes yekkren deg yal tamnaî n tmurt, i t-ga tegrest n useggwass-ayi; S rrâuv, lebraq, asigna akk d usemiv d talast id yesberbren am ass am yiv, $ef idurar d tudrin merra. Deg yal tikkeltt akken i ttem-sedfaren, yiwen s wez$al d wurr$u yes$arayen yal im$i id yulin deg lqaâa, d wayen yellan zegzaw ne$ yedder, wayev s usemiî akk d wegris yettaran lqaâa merra d asuki; Teddez ne$ tesbeî te$leb tabllaî n tgensentt n tala, anect-a d ayen id yettaooan deg yemdanen d i$erssiwen llaé, fad d le$ben id yeseggrayen temâec akk d wacêal n waîîanen.

Maca tawrirt d yiwet n taddart id yezggan ne$ yebnan $ef ijiffer ne$ ccfer n wedrar, amek gant tuget n tudrin n leqbayel merra; Snint, cebêent, am tbereqmucin n wezrar yettreqriqen $ef idmaren n tmeîîut. Axxam icudd $er wayev, ur telli kra n lemfarza gar-asen, leswar bnan s wakal d weblav, amzun d aêeddad ne$ d anaéur ameqran i sersen iblaven-nni wa nnig n wayev. Ayen ijebden tiî $er leûwar-ayi d lahri akk d ufeûel i feûlen. Anect-a i ten-iooan acêal d leqrun i sâan deg tudert- nsen ur cerggen ur êerken. Ma nemmuqel $er sqef a t-naf s uqermud d azegga$, win ar d yeîîilen i taddart $ef lebâid tettbini-d teddukkel amzun d tacriêt n weksum i fesren. Tibbura s weû$ar ubelluv, ayen i s-d-yefkan ne$ yesddukklen deg-sent taéit, leohed akk d cbaêa, tineggura-yi mqabalent ta $er tayev, ayen i sefrurxen ne$ id yurwen tadukli akk d tayri gar imezda$-is merra, taddart teclex $ef snat n tamiwin s wezniq yezggan deg tlemast-is, ayen i xelqen deg-s sin n wudmawen, zggan amzun d Yiwen id yittbinen deg tamma

Page 9: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 9 ­

nniven, am win i sersen lemri tettbinedd deg-s tamma nniven. Loameâ i leqraya n lqquran akk d téalit, win yulin rrif n tejmaât yellan deg tlemast n taddart, anda i ferrun merra timsal d wuguren id tmaggaren ne$ i ce$ben taddart. Akken ar d a tef$ev ad tafev tala yettregrugen s waman, deg tegrest êman deg nebdu semvit gersen, tayi tezgga d aggla n teqcicin d tulas, deg-s i ttagmentt, deg-s i slalayentt iceîiven, d amkan n temlilit d ubedel isalen gar-asentt, ayen yevran deg lâerc s qervicentt din, akken d asawen tella temîeltt, anda staâfawentt looettat yeâyan deg lehmum n ddunit.

Meâna tagrest n nuba-ayi qeriêet $ef tid yezrin, acêal d yiv d yetri ur d iban deg signa i t-yeddlen, yerna acêal d wass d tegnewt tcebbel ur teêbis axeééur-is, lluhi n sin n wayuren d tzawa n wedfel tesifif  γef tmurt, adfel yerba merra cbaêa n tewrirt, i qfel tibura yemneâ azniq d berra γef yemdanen. Rnan kra wussan llaé yufa amkan-is gar n wid akken i selken i lmut id yewwi waîîan n tifis, aoeoiî d ussuîîef id i ttebâen anect- nni, akk d bbucêiî id yewten yuéaî, iûiv yeîfen merra lmal, ur telli tamma i selken, win ur nexûir aîîas yexûer azggen deg wayen yesâa ama deg twacult ne$ deg cci.

Wid id yeggran ur uminen ara a tend-yaf uzekka wayev, yal alla$ yettxemim akken d ass ameggaru ar d yidir. Yal ass d tmevlin âemrentt, Yiwen yeqqaz, wayev yessawav, ur kfin ara amval deg imdanen, ama d levwafen ama d ileméiyen ama d imγaren d tem$arin, ur telli tamma i selken. Ula d i$érawen ççuren d t$eîîen d wulli akk d i$erûiwen nniven. It mezyan d yiwen n wedrum am wiyav merra, imi tekfa lâula ulac s wacu ar d iêerek yimmi. D wayen merra i s i tt-zγilen ama d issγaren, tiqeclalin akk d yiγes uzemur, illan êerzen deg waddaynin, taârict d yezlel yeççuren d tuga akk d walim i lmal tewwet deg-sen tafat, azemééum ur ddyeqim ara, $as i tiji, icbaliyen akk d ikufan illan selγen uγalen d ilmawen, tasraft yenumen teççur d neâma, ama d irden niγ d timéin tuγal damkan i y-lefvan amzun d agudi, axaîer ur lansi i d f$en, imi taddart tesâa kkan Yiwen ugudi i ten-i-cerken merra, win umi

Page 10: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 10 ­

qqar-n agudi n rric, id yezggan berra-ines deg Yiwen n ye$éer, akk d igudan n le$bar yellan deg yal tamma-ines, wiggi yal tawacult s waggla-s, imi le$bar dayen âziz aîîas $er $ur-sen, tt$ebbiren i yes akal, ama win n tyerza, ama win n tebêirin. Llaé-ayi, daya id yessufγen Akli akk d mmis Meéyan ad nadin γef lqut s yivaren êafi, tiqnedyar fetqentt deg yal tamma, avu i keççem i tefeγ deg-sent, tevra yid-sen am iberiqen, am nut-nni am i taddart merra. Yal Yiwen ansa yettrruéé asalu, ur éérin anda llan, ne$ anda teddun, d acu i ttnadin niγ d acu iten- yettrrajin.

Axxam n Wakli yezgga deg tamma n wadda n taddart, tin umi qqar-n lêarra n wadda, ur yebâid ara aîîas $ef tala akk d temîeltt, nnig-s llan sin n yexxamen, Yiwen deg-sen tzed$it yiwet n tmeîîut iman-is, imi yemut werggaz-is nettat ur tettarew ara d tiâiqert, wu$al-as Wakli d lwali-ines, d netta kkan i s yett$alen deg ccur deg yal ta$awsa i tuêwao. Wayev d axxam n Dda Caâban, yeâmer am wiyav merra, arrac tiqcicin wa i keççem wayev i tefe$, dayen yerran Dda Caâban yesalay iman-is aîîas deg taddart; Akken qqar-n axxam n yerggazen yif win n cci. Ad nu$al ar axxam n Wakli, waggi yesâa snat n tbbura nwefrag yiwet qqar-n-as tabburt ufrag n berra, tqubel lmaâessra n uzemur i cerken i ttaddart merra. Akken ar d tkecmev deg tebburt-ayi, ad a tafev afrag n berra imend-is tella teqwirt i zerben s ukkermmuss akk d lalwaz, d kra inijel d lâunoet. Yerna anaf deg-s llater n tibêirt i llan ttuqmen deg-s tuget n lewqat ticert, lebûûel, ifelfel akk d wayen nniven. S yin akkin tella tebburt ufrag n daxel, ayen yettaran $er $ur-s lluhi d tin i llan teohed $ef tmezwarut, i llaq tizmert d leggdder lâali akken ad att-yelddi Yiwen, ne$ ad att-ye$leq. Daxl-is yella wefrag n daxel, uqmen deg-s timeîbext ne$ taxxamtt n tmes, ttnawalentt deg-s lxalat, nnig-s tella texxamtt i nebggiwen. Rif n tebburt, deg lêiv n wadda zzin-as s iggaggen anda i tâeliqen ama d iyeddiden, ama d tizâelyaq, s ddaw-atsen yella Yiwen ukeddan anda s rusun idlawen, wiggi merra d aggla n waman n tissit. Deg tlemast n wefrag-ayi tella yiwet n tseîîa n ubeluî, tban d tin isâan acêal n leqrun deg leâmer-is, Yiwen ur d yecfi anwa id i tt-yeéan deg wemkkan-nni, awal yettcruruden gar n

Page 11: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 11 ­

imezda$ n wexxam-ayi deg looil ar wayev, yeqqar akken din i yella uâesas n wexxam, imi seg zzik wa yesawal i wayev, akken t-ttef$ed yiwet n taklit s yin. Maca am akka d nettat i yettêaraben ne$ d nettat i yettaran lada $ef it-wexxam, llantt tikkwal deg kra n wuvan anda selen i t-zeddust t-tteddez din, d lhefa n ttikli tettruê tettu$al. Meâna imi yu$en tanumi d wanect-nni, werooin uggaden ne$ huban. S yin tettqabaled tebburt n wexxam, tesâa snat n ddfuf, ddefa ufella deg wass tezgga telddi werooin te$leq, bexlaf tin n wadda, tett$amay tenddel. Akken ar d att-kecmev ad a kid-yemllil wemnar n wagens, deg-s i $zan tasraft i ççarayent d timéin akk d yirden, llantt tikkwal anda i tentt-ççarayen d tasentt, deg tamma-s tayefust attaliv $er wagens qbala ad a kett-qabel trekkunt uéeîîa, yal lawan deg-s d uéeîîa ibedd, deg tuget n lewqat d amkan n teslatin. Deg loiha nniven yella Yiwen n îaq i wulan $er wefrag, s yin d asawen yella lekkver ddaw-as tikwatin anida i s rusayen ayen yellan s drus, yiwet n tekwat rran-as tabburt yett$amayen tûekker, tasarut tettilli êala $er tem$art, axaîer din i tt-a-rran ayen merra âzizen, win akken umi qqar- n tijji, ayen i kecmen $er din amzun ulac-it deg wexxam, i t- f$ed êala mar ad yilli inebggi. Laryuf n lekkver a naf ikufan wid yett$amayen ççuren d tazart akk d neâma, bedden ttakken lhiba i wexxam. Mebla ma nettu lkkanun id isuman cmini, ameggaru-ayi yebvan lekkver $ef snat n tamiwin. Maca lkkanun d win yett$amayen tagrest merra am yiv am ass, d terggin ceâlent deg-s, werooin yensa ne$ yeffe$it lêeman, qqar-n axxam deg i yensa lkkanun yeîîafar-it-id xellu, rrif-is i teddukkul tem$art d warrac, yal iv defir n imensi temalasend tuget n tekkwal timucuha, tikkwal nniven d timseâraq akk tt- mesvsa; Maca nezmer i wakken a s nner isem u$erbaz n ddunit, imi d yin id i lemed weqcic d acu id trebiya, d acu id lmeâna, d acu id nnif akk d lêerma, d acu id aééar, d yin id ineooer abrid ar ad ya$ deg tudert-is. Maca ihi yal ti$mert deg wexxam i $er i nemmuqel am d tayev ur d t-nettaf, S zzin sâantt yessettraw lxiq. Tumlilt deg leêyuv-is, yerna deg lqaâa, yettfeooio yesleb leâqel. Nnig-s a naf îîinna n wexxam tesle$ beriket s ibixbixen, s initen yellan deg-s a neâqel akken ddexan leâmer yeffe$ deg wexxam, tameggarut-ayi tesâa xemsa n

Page 12: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 12 ­

yejjgga, sin deg tamma tayefust, sin deg tamma tazelmaî, gar- asen deg tlemast win umi qqar-n ajeggu alemas, anda i ttâeliqen iseqqan n lebûel akk d rremman akken ad êerzen i leâser n tegrest, tafeqluct llawan n usenddu, akken ad sendden, d dduê i win yeâan lîufan deg wexxam. Ijegga-yaggi cerkenten ne$ ccudden wa $er wayev s ikta nnig-nsen yella u$anim ne$ asran, rran fell-as alluî yettaran asemiî akk d lêeman, akken deg taggara anaf aqermuv, id xedmen nut-ni.

Anect-a deg tamma tayefust n tebburt, deg tin nniven b$i$ ad addine$ tamma tazelmmaî anaf din addaynin win yezggan d aggla n lmal sumata, maca yettilli deg-s imend n wagens, lemddud yeççarayen d leâlef ama tuga ne$ d alim i yezggaren d tfunast win i ten-yesâan, akk d we$yul win akken i sâan merra i taddart, axaîer qqar-n win ur nesâi ara a$yul d netta i d a$yul, akken llantt t$eîen, akk d wulli. Imend-is anaf aâesas n yuéaî, waggi d yiwet n tejggutt i srusun $ef sin iggaggen ttallin ttnusen fell-as yuéaî. Ma yella d udem iqublen tabburt ufrag din daxel n waddaynin srrusan icbaliyen n zit d azlim wa zdat n wayev, yal axxam acêal yesâa, yal Yiwen ayen yesâa d azemur. $er tamma-nsen anaf izlel wayi ttheyin deg-s leâlef i lmal akken maççi yal tikkeltt ad talin $er teârict. Zdat n yezlel ttilint tqeclalin deg tuget n teswiâin d aggla n ubeluî, tizegga$in ttcabint tiâeqayin n lesfeno. Axaîer d tidak i g-teîfen ur tt-fakkant ara zzik deg tmes, yerna d tidak id yettakken lêeman merra i wexxam.

Nnig n waddaynin an af taârict yesâan taburt imend n wagens, akken s snat ne$ tlata n terkkabin ne$ n tkeddanin i s itt-alin $er $ur-s, tid umi qqar-n tiûeddarin, s ddaw-at-sent tella yiwet n tkeddantt, deg tuget n lewqqat yett$amay deg-s wem$ar. Deg taârict ttaran tuga akk d walim. Llan wussan akken ar d megren igumma ayen akken ur newwiî ara, s rrusunt daxel n tuga-nni akken ar d i kkemel tiwwit, ama d tifirest ne$ tektunya ne$ merra ayen id yettwwan deg lêemman.

Page 13: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 13 ­

Maca akken n âedda deg awal, Akli akk d mmis Meéyan ooan axxam i tlawin tid yekbel lêif akk d leγben, d Feruoa id tameéyantt deg-sen tin yettcabin aîîas  γer yisem-is, γas tzin yerna teéwer, kra yellan $ef lbal-is. Meâna ur tufi ara lebγi-s  γer it-wexxam, imi d Yidir i d-aqcic yerna d- ammaééuéé, rran-as isem-nni akken ur yettmettat ara, imi id yenerna $ef acêal i seggassen ur d dd-uriwen ara, qrib ahat wwîen âecra, akken qqar-n d aqcic n ccuq, d netta kkan id bab n kra wayen âzizen ne$ ayen yellan s drus. Yemma-tsen Cabêa akken ara set-wanefekk lêaoa, a d as ttitt-kbel deg fus-is wad as-tIni fritt  γef welttma-k ur d a ttitt-ééer ara. Daya i yeooan Feruoa tesêus s timeêeqranit akk d lixûûaû zdat n gma- s. Yerna teééra uletma-s tameqrantt Wiza amek i tres fell-as tiî, d wamek i tevra yid-s, anda tedda s leâesa, d win tehder s lemêadra, taburt d îîaq menâen ad lddin, muêal  γur-sen ad att-qqeddem. Kra ur iêel fell-as, ula d tala deg i ttemlilentt merra tulas, ur tezmir ara ad ah-ttekcem mur teddi ara yemma-s yid-s.

£as attan deg wexxam-is tesâa qrib sin isseggasen imi tedda d tislit akken kra n wussan i nernad gma-s meâna anect- a ur yesfiv ara cfayat deg walla$ n Feruoa, yeqqim akken yeγza deg qeruy-is, teééra s tugdi yellan deg loiha-s. Yerna twalla Wiza amek i s tettmeslay γef miss n xali-s âmer, imi alla netta i tettwalli, daya id i keççmen deg warrac n berra γer wexxam-nsen, maca d netta kkan i t-zmer a ttêemel. Akken i sin yed-sen am nettat am netta  γas ééran leêmala dayen ar ten-yessiwven γer lmut, ne$ d lêaja izemren a tentt- nfu deg taddart, meâna ur zmiren ad wexren γer defir, tenîev deg-sen tayri, am aîîan id yewten merra tadart. Yezgga γas ul yecedha wayev, $as temseqsayen deg tirgga, meâna Yiwen ur yettqeddim γer wayev, akka i t-ga ttrebga-nsen, ttaggaden aîîas ayen imi ttsemin lâib ne$ lâer, maca ma yefeγ wemdan i webrid-ayi, adrum-is merra ad yames maççi êala netta. Daya i yeooan imdanen ttaggaden looerra-yi s waîîas. $as tayri dayen saramen warrac i leméiyen n tmurt, $as tezde$ merra ul-awen

Page 14: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 14 ­

yerna tes-izdig-iten, meâna Yiwen ur tid-i-neîeq, bedden leûwar i oahden gar n warrac akk d teqcicin n din. Tamslayt ur tettenâeddi gar-asen, tettilli kkan s walen yerna s tufra, deg kra n temlileyen ur nelli ara s waîîas. $as merra ééran akken timeéérit tettfat, Yiwen ur d yett$amay i taranfa.

Anect-a yellad gar n Wiza d âmer, wid yesâan tawenza i ggerzen ciî, imi qlilit wid yellan am nut-ni, imi kfan tayri- nsen s tme$ra, ayen ur $er ûawven ara tuget n wid nniven iêemlen am nut-ni. Akken i âedda lefreê-nsen s kra n wayur- n, gguoen zed$en deg temddintt n lezzayer, imi a$rum deg taddart ur d yeqqim ara, ur tufiv n tudert id yeggran deg-s. Ttawvend $er $ur-s yiwet n tikkelt deg seggas ne$ deg âamayen.

Ula d Ferruoa $as ma meééeyet deg leâmer, ahat attan deg lluhi n tnnac isseggasen kkan, meâna ur teslik ara i teqsiî n tayri, am telmeéyin nniven merra teârev luâara n uzuzen n wul-awen, teâfes $ef tirggit leêmala. Ula d nettat têemel Yiwen n weqcic yellan d tizya-s yerna d loar-is, qrib taburt $er tayev, wayi d mmi-s n Dda Caâban win umi seman Arezqi. Maca akken menâen i twa$it id i ééuren tawrirt, selken i wavu n waîîan n tifis d lmut, $as ur tufiv id yeqqimen deg mezda$ n taddart-nni, ula d ciî-nni azggen ameqran yeooatt yerwel deg- s; Maca wid id yeqqimen yerra-ten lêal ad m-sendden wa $er wayev.

Imi Meéyan d netta id ameqran ne$ d netta id amenzu n wexxam, terrat tmarra ad yevfer abrid uγen imenza yecban tizya-s, win akken iγeîlen kra d ileméi ibedden, maca $as mazalit d aleqaq d agrud, meâna yettbinidd d Argaz, $er $ur-s i y-senedd usirem n twacultt-is merra. Imi d netta i d amenzu gar wayetma-s, abrid-ayi ar d at-yeççen d lγerba, din kkan i yezmer ad yawwi aknic n weγrum d lqut i warrac i titt-raooin am leânaya.

£ef wanect-a yem-sefham akk d wemddakl-is Rabaê d timiziwin deg leâmer, yerna akken i d turebban, akken i ddukkulen seg zzik, tcabin iîudan ufus. Weroin m-sefraqen, deg taddart ne$ deg lexla, akken i kesen lmal, i meddin iseîra, i

Page 15: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 15 ­

d tawwin is$aren, i neqcen, i meggren, deg tuget n tikkwal akken i ddarayen ddaw n Yiwen ubernus ne$ ubidi. Afus ne$ i$il n wa dima yeckunîev deg tayett n wayev, leêmala i ten-i- ccerken deg sin, dayen akken yeswehmen medden, werooin izad yiles n Yiwen $er wayev, ne$ yeççaê wul n Yiwen $ef wayev, larmi i yu$alen damedya merra gar n i taddart n tewrirt. Ma d a$erbaz ur tesinen ara i sin, d ayen akken ur d nekcim ara $er iqeruyen-nsen, imi akeççum $er $ur-s alla i tarwa n irrumiyen akk d tarwa n lqiyad, igelilen yemneâ fell- asen, maca am akka ulac l$iî fell-as, Yiwen uâekkaz i ten- yewten merra.

Am akka tebda tafsuyt tettqqeddimed $as s wudem berik, d tikkeltt tamezwarut anda imdanen ttuntt ur ttemuggren ara, akken i t-llic deg tegma, i t-llic deg ul-awen- nsen, teooatend m-sefraqen ne$ m-sebvan am ibawen $ef lluê, yal wa yeooat win i êemel, Yiwen s lmut wayev s trewla, Yiwen ibedd wayev ye$li, deg imawen êala flan yemmut, wayev atan deg tizi n lmut. Yerna tufad lqaâa tesbeî, i wid imi d-ggran izggaren Yiwen ur d yesufe$ tayuga-ines akken ad yekrez, acema ur d yulli deg-s, beriket te$leb bbufreê n we$rum, im$i ur d yeîerîeq, am tzemrin am sjur nniven; I fukk-itentt merra wedfel, celxent akken llantt, ma yeggradd ciî teûe$erit loayêa. Ula d i$erssiwen ur tufiv id yeqqimen, am wid n berra, am wid n wexxam. Nezmer ad a d-nini akken tudert temmut, deg tewrirt akk d tudrin i s-d-yezzin.

Yiwet n tûebêit akken i âelem lefjer, lwacul ad îfen abrid deg sin  γer temddint n lezzayer, imi lekkwa$ev heyan kra ur yeqqim, yeggra-d kan ad îfen tamesrafegt  γer tmurt n Fransa. Imi iâedda Meéyan ad yeffe$ deg wexxam, yezzi $er gma-s Yidir yufat ula d netta yuki-d, iâedda yenîeq $er $ur-s :

- A Ëeq taâebbuî i $ed-yurwen d yif i $-yessuîven, alama sefve$ fell-ak le$ben.

Yidir amzun yefhem imeslayen-nni, yeîerveq $er Meéyan s tavsa. Ma d yemma-s iéri-is yeclex ye$leb i$éer deg wussan n tegrest, ameoed am akken wabaâiv i yemmuten,

Page 16: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 16 ­

tessaki-d merra ljiran, lxalat teîfent, jebdent deg-s, nettat tugi ad a ttu$al $er wexxam. Baba-s tu$al-as tyiti $er daxel, am win yekyan, yugi a tid-yalli lmenîeq, yekkiw deg immi-s wawal, iêar d acu ara d-yini, ad yehver wiw, ad yesusem wiw, deg walla$-is xelîent tikta, ur yufi tin ara d yexdem. Yeééra belli ma yeooat Mezyan taâkkumt ad a ttaéay fell-as, ad a ttibbab waêdes, imi win ijebden yid-s azaglu i rruê yeooat, ad-tteqqim alla i netta, yerna êala win i yesâa d lwens deg wexxam-is. Akken id yeffe$ weqcic yebev $er tebburt ufrag n berra tettbeâ defir-s uletma-s Feruoa s tazla, s ivaren êafi, acekkuê ye$leb akbal teooat yettferfir âeryan, ahat ula d gma-s-nni id i ttureban yid-s deg Yiwen n wagens d tikkeltt tamenzut ahat i yeééra acekkuê n weltma-s amek yemugg, akk d sster tesâa. Akken tewweî tleêqqit, ur s tesawel ara s yisem-is, ula Dadda ahat d tikkeltt tamezwarut i s yesla deg immi-s, tjebditid deg tayett, s ufus tu$it tawla, akken id yeqleb weqcic $er $ur-s, imuqlitt, nettat s leênak cban lxux yewwan, taqemuct am Ddurru, akk d walen $elbentt lefnar, i kkemel-asent leêzen id yemaren mebla kra n cceêa ayen i tent-yeooan ttecôuôuqentt seg meîîawen, am tin i teddun ad teîerîeq, teggrad kkan ciî n ssba d tameéyantt mavi akken ad wezâentt $er berra, tban d tin i $av lêal s waîîas. Tekker tenn-a-yas s yiwet n ta$ect tebaêbeê ne$ tekkiw am ceîiv:

- Ur tettu ara a gma, m ar ad tu$alev glu-yid s tqenddurt. Awalen-ayi mi sen-yeslala tenbeddal i yes ddunit, yesêus am akken i teddu $er lmut, ahat d tikkeltt taneggarut deg ar d iwalli imawlan-is akk d taddart-is, yemger wul-is deg lxiq uqbel ad yeffe$ deg wexxam. D ayen akken i ceâlen times deg ul n Mezyan, $as ççurentted walen-is ula d netta, s kra n nnif, d trugza akk d leêya yesber ur yettru ara gar-asen, Yenna-yas :

- Kkes a$ben d unezggum a wuletma, am d fkke$ awal- iw akken ur tettu$ ara, a mass-a ad a ttelêeq, yerna maççi yiwet.

Maca i kkemel abrid-is, yerwel i lêala-nni, imi d ayen ur yezmir ara ad a s-yaêver Yiwen, yemlal deg zniq d wemddakkel-is Rabaê, ula d netta akken i tevra yid-s, meâna

Page 17: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 17 ­

Yiwen ur d yenn-i i wayev, s âeddan taluft am akken kra ur yevri. âeddan bdan tikli, abrid ivul aâwin ulac, leêfa d leâra akk d usemiv, akk d tugdi ixenaben n webrid. èéran amecwar ad yaâer fell-sen aîîas, maççi d Yiwen n wass ne$ d sin. Adrar, luva, asawen, taksart, tudrin, timdinin, uvan akk d wussan. Ur telli tin i zegglen, larmi i bven kecmen γer temdint n lezzayer, win yesâan tawenza-s d tamcumtt ad a tteqqim akken anda ib$u i rruê. Anda tenwiv a ççev wa ttegnev, $er win t$ilev iêeml-ik d aéôu ar d a ttesumtev deg berra. Akken i nwan qeûven γer Dda laêsen, Yiwen werggaz i llan d miss n tmurt yerna ttqavarent aîîas deg taddart, d tukksa n unezggum $er $ur-s. Lluhi n lâaûer bven sanda yezdeγ, seqsan fell-as ufantt deg yiwet n lqahwa, kecmen  γer din nut-ni âeyu n webrid yettban  γef wudmawen-nsen, fad akk d llaé i sewôôe$ taksumt-nsen. Ufantt yetturar dduminu akk d terbaât yemddukal-is, imi i tid-ééran a min i zerâen i damen deg-sen, yu$al-itend ciî n rruê, terzad tudert $er wudmawen-nsen. S umecwar uzlen $er $ur-s akken salhaten, leêya teddliten tettbin deg zmumeg n yettazalen deg imawen-nsen, akk d tidi yettcercuren deg yedduren-nsen, kkren nnan-as:

- Azul fell-ak a dda laêsen, amek telliv ? Maççi aken nwan i tent-qubel teswaêt, ur ddikir ara ula tanakra $er  γur-sen, i éledd afus-is defir n waârur-is, akken tiêjjurin-nni n dduminu ur tentt-yesris ara, Yenna-yasen: Azul, tusimed! Anwa avu i kkend-yebbin akka-gi? Alla lxir? Alla lxir a Dda leêsen, nusad n teddu γer Fransa, maca n kkad fell-ak. Yerbeê, melmi ar d att-rekbem meqqar ? Di lâada ur llin d imeslayen n Dda laêsen. Wehmen d acu i d anect-a ? A min i ten-yewten s lbarruv, ur éérin ara ma yestahza, niγ yesetêa yesn. Yekker yenîeq Rabaê Yenna-yas : Xaîîi d abrid, maca ar tikelt nniven ma yebγa yillu. Ur s n yenn-i ara, ma sâan anda ar d rren, ne$ d acu ar d ççen, qbala Yenna-yasen : Ihi tt-selimet $ef i$riben akken llan, ur tettut Yiwen.

Page 18: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 18 ­

Zmumgen $ur-s, $as ul-awen-nsen felqen $er daxel, am wid yeddbeddben âerqentt tikta deg walla$en-nsen, nnan-as : Ur n tettu yara, ad yawwev ma yeb$a Yillu. Kkren fγend s yin, yaâreq webrid ar d a$en, ur éérin s anda ar d rruêen, ne$ anwa abrid ar d a$en. Yenîeq Meéyan $er umddakkel-is: - Teéériv udem i$-d-yefka, ur yelli ara d udem n Dda Leêsen. Yerra-yas Rabaê yenn-a deg awal-is: - D ééher-nne$ kkan i d uâwij, meâna i win ur nesâi ara ééher, ay$ar ar d ad-illal? Maca yenîeq Meéyan Yenna-yas : - An rruê kkan $er wexxam n âmer, $er uletma, maççi axxir ? Maççi d awal yelhan? Imi Rabaê ur yesâi ara lxetyar nniven yifen wayi, isusem ciî, yerra inhit, Yenna-yas : - Yerbeê. Nudan γef wemkkan, alarmi i tâedda lâica, i neûef yiv amek i tufan. S qrebben $ef tebburt ddeqes n tikwal, imi it-wexxam yufatnid lêal îsen, amek i send-lddin. Tekkred Wiza akken ixlev lefeê akk d tugdi ne$ lefjiâa i teme$ $ef gma-s : Azul a Meéyan d acu yu$en yemma ? - Alla siwa lxir. - A gma-wah ur tefer kra fell-i ? Ayen yellan Ini-tid. Iruê am win id isu$en akka ciî, Yenna-yas: - Nne$-am alla lxir. Nusad nekk d Rabaê zeâma ma yella i sehel fell-a$ lêal, n teddu $er Fransa, ma i sereê Yillu. - Ihi imi i y-tekksem anezggum, qqimet açç-m imensi. Ïreîqen merra seg tavsa, yenîeq Rabaê : - Imensi ur d neqqar ara alla. Maca akken ççan imensi, tekker Wiza tenn-a-yas i Mezyan: - Aweqed ar d att-rruêem $er Fransa a gma? Yerra-yas : - Azekka, ma yella i sereê Yillu. - Ad a $-tteooeî lwaêc a gma! I yemma-nni tame$buntt, amek ar d tevru yid-s ? - Xaîi ad ad-seqsaye$ s tebratin, yerna ad ad-jebbu$ seg tikkelt ar tayev. - Ihi a gma-wah ur $-ttaooa ara a n ctiq udem-ik!

Page 19: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 19 ­

Tekker tessa-yasend ad îsen, imi aîîas i âyan, ur zmiren ara i wâeééer, yerna yettrraooiten webrid $uzif. $as akken lêal deyiq s waîîas deg wexxam, imi êala yiwet n texxamt i yellan, yerna nettat d werggaz-is akk d sin n dderya, aqcic akk d teqcict. Amenzu yebda amured tayev mazalit t-tteîev. Meâna îsen mebla kra ukukru, ne$ leêya, imi yesen-n âmer mliê mliê, ula d netta d mmi-s n xalli-s, d mmi-s n taddart-nsen, yerna d aîeggal. Maca akken yedden Ccix n loameâ, kkrend ufand lqahwa tewa, tin akken yellan deg taddart ur ttesinen ara, âzizet akken ad a ttissew Yiwen, i tesitt siwa win yellan d amerkkanti, ne$ win yuvnen. Kfan tissit n lqahwa bedden ad f$en, nnan-asen : - Ar timlilit deg teswiêt i rebêen ma yeb$a yillu. Wiza bezgent walen-is seg meîîawen, azi$ kra it-ttezzi fell-asen netta-t t-ttettru. Inîeq $er $ur-s Meéyan Yenna-yas : - Berka imeîîawen tura, wah yeâni $er lmut i n teddu ? Ini-t- ed kkan ad i seraê yillu. Bdan a gga$ ifasen, inn-a-yasen âmer : - Ihi nekk ad ddu$ yid-wen ar Unafag. F$end deg wexxam deg tlata yid-sen, Wiza seg su$an te$leb lîufan, alen-is cbantt tala, tevfritend s umecwar larmi d tabburt, anda i tbed teîef deg ddefa tettmuquliten, tettebeâ-iten akken s walen-is larmi i ddurin dayen. Nut-ni akken bven $er Unafag kecmen deg sin, rekkben deg temesrafegt, i qelâen yesn $er Fransa, âmer yezzid $er wexxam-is. Din i êebsen lexbar n Meéyan, werooin yenn-a Yiwen ééri$t yedder ne$ yemut. Yeggrad bab-as Akli, yemma-s Cabêa d weltma-s Feruoa, id yeooa deg tizi n zwaj akk d gma-s d aleqaq Yidir am ifrax yeréen deg wafriwen. Deg âeyu n ttexmam $ef tudert, akk d lemêan n ddunit, id yesem$in deg kra n wussan kkan Yiwen n waîîan deg walla$ n Wakli, irruê am win yeddrewcen ciî, ur yesawal ara aîîas, têeôit tsusmi, iêemel i$imi waêdes, amkan-is $ef yiwet n tebllaî yellan ddaw n tseîîa-nni deg wefrag, d win kkan id amkan-is, deg tikkelt ar tayev ad yebren aggaru, d win kkan i d arfiq-is, ne$ i d amwanes-is, alla i win umi êekku le$bayen-is. Ula d ifasen-is feclen, ne$ qnen $ef lxedma, isâa Yiwen n wass deg ddurt iqeddec deg-s, ass-n d ass n loemâa imi yettillid din

Page 20: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 20 ­

ssuq, ttasend $er $ur-s seg yal tamnaî i qerben ne$ i wulan lâerc-nni, maca ulac taddart ur nxuleî ara ssuq-ayi, anect-a axaîer maççi êala i lbiâ d uzenuz id i ceqqun imdanen $er $ur- s, meâna d amkan n temlilit n leêbab d ivulan, d kra win i êwaoen wayev, din i ferun merra timsal i ten-i-ccerken, ne$ d amkan i ttem-nasaben ne$ i ttem-faraqen yemdanen, maca $ef aya yemmugg ilzem $ef wemdan ad iseweq. Akli yettbekkir i sa$ed igumma akk d izeggzawen $ef ifellaêen, netta yettâawad-as lbiâ. I rebêed ula lqut n wass-n, yerna akken ar ad yeggri kra ur yenzi ara yettawitid $er wexxam.

Imi ur yelêiq ara lâic-is, zggan ttidiren s tuttriwin, yal nuba anwi ar d ad-iger yillu a s-d-yefkk lqut n wasen. Anect-a i yeooan tameîuyt-is Cabêa d nettat id ibeggsen $er wexxam, teddemit $ef waârur-is. S ya d tiêerqatin, ama tazuya n uzemur, asa$ur d nqec d tmeggra, akk d lmal. Tesâa a$yul tettâebbid fell-as iû$aren d wayen merra yeééayen, ti$eîen d wulli, d t-yuéaî, dayen i tt-yeooan teznuzu ayefkki akk d tmelalin. S ya tuqem tibêirin yellan deg teqwirt id it-kksen ama dayen i tetten yal ass, ama d ayen i teznuzay am lebûel, ticert ne$ tiskkert, ifelfel, left d wayen nniven.

Anect-a yeooa Yidir i sâan alen d tizerqaqin, taksumt d tazegga$t, tacekkuêt d tawrra$t, $as yecbeê izzin yerna âziz, meâna yenêaf s waîîas. Werooin terwa tâebbuî-is, ne$ werooin teêma teglimt-is. Imi lebas-is siwa yiwet n tqenddurt qqar-n-as lawan-nni taqenddurt Uggabbarddi, d taêarcawt tecba rrecba, yerna d taberkant am busfus, cwiî kkan tettara inooan, tilli ur yezmir Yiwen ad yeserkked alen-is deg-s, ne$ ad imuqel $er loiha-s. M ad ivaren-is werooin snen sebbav ur yeééri amek gan, seg mi yebda tikli d netta i leêfa.

Imi yemma-s Cabêa deg tuget n lewqat teççatt lexla, tesufu$ ti$eîen-is, tett$imay deg wexxam êalla Feruoa tettâas Yidir, yerna tettu$al deg ccur i baba-s. Deg tikkelt ar tayev akken ar d yeîes weqcic, tettaker iman-is $er tala, ad a ttagem. Yerna marra Yiwen ur yelli ahat ad a tt- ééer win yeûer$en ul-is Arezqi, id yettâusun $er maâeûra rif n

Page 21: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 21 ­

tebburt-nsen, ne$ yettalli yeîîar deg webrid n tala. Llant tikwal anda ttem-yebdalen s tufra kra imeslayen $as awal ne$ sin, ddqiqa ne$ snat, meâna deg ul-awen fettin ttu$alen d aîîas, imi ayen id yenn-a Yiwen i wayev iv kkamel d netta ad a s- yesaêsab, yeb$a ad ad-yini aya, i llaq azekka ad a s-Ini$ aya, zggan tt-heyin deg imeslayen, $as werooin Yiwen yufatend ass-marra ad mlilen. Maca acêal t-rrajin wul-awen lawan-nni. Wint akken lluhi n useggass d wezggen, yekker Urezqi yexdem akken tu$ tanumi $er $ur-sen, ayen xeddmen merra wiyav, Yiwen n ssuq i cciyeâ baba-s Dda Caâban $er Wakli akken ad a s-d-yefekk yelli-s Feruoa i mmi-s Arezqi.

Imi Akli d awêid, yerna yettwasen gar n imezda$ n ttaddart s waîîan-is, medden merra ééran d tameîuyt-is Cabêa i xeddmen $ef wexxam-is, meêsub meêqur, ur yesâi ara azal meqren gar n wiyav, ula d awal-is deg tejmaât n tewrirt $as d win i sekkren meâna ur yesâi ara azal, ur tufiv n yimeééa$ i s i selen. Daya i yeooan Dda Caâban i rruê $er $ur-s s Yiwen n uvar ur yexliv ara ukukru, ne$ s wul ur yekcim ara lêir, mebla ma ddan wiyav yid-s, akken tedda lâadda din, ne$ akken u$en tanumi xeddmen $er $ur-sen. Maca yebev $er $ur-s, yufat yentta deg znuzu, lmizan deg fus-is; Awid wa, acêal wa? Ur yesâi ara kra n lewqet i tmeslayt nniven, yekker Dda Caâban akken it-yeééra deg lêala-nni qbala kkan, Yenna-yas: - Tesliv a y-Akli, azekka ad a ttawev tem$art $er wexxam-ik ad a ttééer Cabêa a s-d-tefekk taqcict i mmi Arezqi. Maca a ttawvev inn-as, ur tettu ara. Akken id yekfa awalen-ayi Akli ye$li deg-s wezggen, am win yuten deg ul-is ajenwi, facal iêer ifadden-is, imi tamezwarut ur tid-yecliâ ara deg rray-is amzun maççi d yelli-s, tis snat amek yemeslay yid-s, amek id yadder isem n tmeîîut-is deg ssuq gar n imsewqen merra. Ur yenwi ara yewweî $er wanect- nni.

Urâad yefra ssuq, Argaz am win yezde$ unufel, ne$ am akken i ûerâitid kra, yejmeâ leêwayej-is, iâebba ayen akken yeznuzay, am igumma, am izeggzawen, am kra n zerareâ, $ef we$yul-is, qbala i rruê $er wexxam, akken s wudem berik teser$it tawla,

Page 22: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 22 ­

ur yesaâjab ara mavi mavi, i teddu yekkat deg we$yul-is, amzun d netta i s ixedmen kra, ne$ daya i yesâa ad yer deg-s ttar. Maca imi akken kkan yekcem deg tebburt wefrag n berra, yufa Cabêa deg teqwirt, tqeddec deg tibêirin-is, am tin yeîef luham s deg wayen i twalla, ur yelli d udem n Wakli. s yiwet n lqekqa d lêir tenn-a-yas : - Aha d acu akka yevran ? D acu id i ked-yerran lawan-ayi ? A yam$ar anect-a ur yelli deg lâada-inek! Yerna udem-ayi ur yesaâjab ara. Yax maççi d Meéyan i yu$ kra? Akli yebra-yas i we$yul-nni yerra inhit, amin yestaâfan, i âedda Yenna-yas: - Alla maççi d Meéyan a tam$art, hata i yevran, hata i yevran. Yeêkkad taqûiî akken tella. Tam$art am tin id yeqes lefreê acema : - Daya kkan! Yax acema ur d s titt-nniv? Anect-a ulac deg-s, medden merra ttem-yexvaben. Ma d nekk, yeâni deg ccib-ayi ar d i tes-aêjbeî! Argaz yeqqim yeqewqew, ur yumin ara imeéa$-is. Ma d tidet ayen akken i sel, ne$ d targgit kkan i yettarggu. Meâna yefhem kkulççi, aîîan-is yese$li tizmert, yegla ula s leqver. Ur yesâi s waccu ar d i qqabel, la takemust, la taddebbust. Ula deg wexxam-is ur yesâi ara azal i lezmen ad a t-yesâu.

Yidir d agrud n rebâa isseggasen, ibed $er tebburt ufrag n daxel, i teîev aîad-is, yettmuqqul $er baba-s s tmu$li umeqran, amzun akken yefhem kkulççi. Ma d wuletma-s Feruoa deg tmeîbext, terra iman-is am akken tceâel is$aren ad ad-tesew a$rum, meâna ameéu$-is yerra $er baba-s akk d yemma-s. Akli i rruê qbala $er wemkkan-is, ddaw n tbeluî-nni i s yu$alen d tamêaddit, alla din kkan i yettaf iman-is, d amkan yeserkkaden leâqel-is. Fruoa tuzel $er t$elayt-nni yella rrif n lkkanun, tewwi-yased lqahwa deg Yiwen ufenooal ifurmec merra deg laryuf yerna ur yeré-as ufus, daya kkan i sâan, anect-a deg-s d leqzub akken ur d yeqqar ara alla, deg-s d lefreê imi Arezqi ur ttyexdiâ ara, yeîîef deg awal-is. Akken id tebev $er $ur-s tufat yetthuzu deg qeruy-is, alen-is $elbent tala, ttazalent am treggwa, uqbel ad a ttid-iééer tesla-yas yettmeslay d yiman-is; Tizmert i rewlen fell-

Page 23: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 23 ­

i, teooa amkan-is d ilem. Gar n lxalat t$evel-iyi, s leqveâ i yi- tegzem. Ddeâwesu tedderir fell-i, tseqayid s lêif d lhem. Taqcict werooin teéérat deg lêala-nni. Am tin i ssum wezrem, udem-is yenbeddal, d awôa$ am ifer uûefûafs, s terggaggit tenn-a-yas : - D acu i k-yu$en a baba? Ur tettrru yara, muêal ad yevru wayen ur ken-aâjib ara, $as kkes a$ilf, tese$liv a$ben $ef aya! Aqlin d yeli-k, i rrebba ufus-ik, d lmuêal ar d ak-texvu. Rray d rray-ik, awal d awal-ik, ulac wayev ad yeddu. £as akken d tayri-s ar t-fekk d asfel, d ul-is ar d att-seknef, d teméi-s ar d a temvel, meâna leqver n baba-s iâedda kra yellan deg lqaâa âlay $ef tudert-is. Imuqlitt s tmu$li yettcercuren d leêmala akk d leênana, Yenna-yas : - Kem texîiî a yelli, êaca taklit i âusen $ef wexxam-ayi i zemren ar d att-fhem timsal akken llant, ne$ êalla nettat i zemren ad a ttesêus s wayen yu$en baba-m. Atan tevra yidi am wexxam-nni i kksen sqef. Awalen-ayi ooan Feruoa ad a ttefhem belli baba-s d win $ef izad lêal, d win i y-vur waîîan s waîîas, yerna leâqel-is yufeg deg wemkkan-is, yeqqimed walla$-is d ilem. S l$iv akk d lefqaâat i teooa baba-s, trruê $er yemma-s yellan tettkkemil leqdic-is deg teqwirt, amzun acema ur yevri. Akken tewweî $er $ur-s s leâyaî i xelîen deg meîîawen n tuçêa tekker tenn-a-yas : - Amek ar d as-txedmeî akka i baba ? Yeâni ur kem-i$aî ara ? Ne$ ur teéériî ara belli yuven ? Tekred $er $ur-s yemma-s, ula d nettat am yell-is s lefqaâat: - A kem-d-wajhent a tamexlult, times tettaooad i$ed, nekk urwe$-kem-d kem. a tin id yecban deg baba-s, teb$iî ad a tteqqimev d tambburt !

Urâad kfan imeslayen-ayi, taqcict tuzel s imeîîawen $er wexxam. Akken tâedda zdat n baba-s s umecwar. Akli i refded s walen-is, yufad Yidir gar ivaren-is, yeddmit-id $er icciw-is yettmeslay-as : Ih ammi a mass-a ad att-im$urev a tteérev merra ayen yu$en baba-k, yerna ma yella t-zewjev azekka, uqem lhayca ioahden akken ad yeqreb ssuq $er teburt n

Page 24: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 24 ­

wexxam-ik, tameîuyt yettsetêin ad a ttefer leâyub-ik, d weqjun yuâren ad iêud $ef wnnif-ik. Ammi sarame$-ak akken a kkid- yefekk Yillu tiî i sekkden, ameéu$ i selen, ul i neddfen, arfiq i fehmen, d lqut zeddigen. Daya ar d yeooen lqqed-ik ibed. Mazal ur tesinev ara, meâna t-wallav, yemut wawal-iw, ur vebbire$ ara ula deg wexxam-iw. Ur ttamen ara tlata n leêwayeo; Tamezwarut d ddunit, tis snat d lyalli, tis tlata d lxalat, yeshel fell-asent unbeddal, ttneqlabent am weknif n we$rum deg bbufreê. Yerna ak-wessi$ $ef temsal nniven, $as mezziyev deg leâmer, ur tesinev ara meâna êader lbaîna-k ad a hett-ssen tmeîîut-ik, hader a suget n leêbab akk d wawal, d nut-nni ar a k-yerééen ammi, Ne$ d nut-nni ar d ak-yeren cac $ef alen.

Azekka wayev zzik, snat n lxalat utentted $ef tebburt, d yemma-s n Urezqi akk d jidda-s. Telddi-yasent Cabêa tabburt kecmented, imi axxam d win snent seg zzik, rruêent qbala $er trekkunt uéeîîa qqiment. Yerna teééra Cabêa d acu i tentt-id- yecqan, imi lexber ur yelli d ufir. Tâedda tesawled tem$art tameqrant : - Teéériî $er wacu id nusa ? Ahat a n u$al d yiwet n twacult ma yeb$a yillu ? Tenîeq Cabêa: - Seg zzik nekk-nni akken, ne$ alla ? Ad yefekk yillu lehna. Taqcict d yilli-twen, maççi deg-wen ar d a nerwel, ne$ i kunwi ar ad n-Ini alla.

Deg lâada yeddan din, akken lec$al yecban wiyi, xvan tulas, d agla n yergazen deg lesswaq i ten-ferun, ur tt-cawaren aqcic, ur tt-cawaren taqcict, ur tt-cawaren tim$arin. Meâna lêala n Feruoa temxalaf, $er tulas id yeggra wawal. Maca taqûiî teddez tebrez, frantt lxalat gar-asent. Tenîeq tem$art tameéyant: - Nekk-nni nett-qeleq, maca ssuq i d iteddun ad ad-n-awwi avellaâ s ya $er wayur d tame$ra. Tesawled Cabêa: - Ur nesewjed ara iman-nne$! Meâna mya akka i teb$im, ad a ttiselek win yettseliken deg weksar d usawen, deg lehna d lxir, ma yeb$a win i refden yesrusun.

Page 25: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 25 ­

Deg tlata yid-sent refdent-as s uslewlew. Maca yefra ssuq tekfa ôôaêba, ur d yeqqim ara wawal i Wakli, tuzya ur d s tteggri, d tasusmi i d ddwa n lmeêna.

Akken i tt-frantt i tevra, yezzid ssuq avelaâ yemug, kra kkan n wussan, tame$ra têever-d, $as ur s me$ren ara, meâna tâedda akken iwata lêal, yerna teglad ula s lextana n Yidir, ayen ar d at-yeooen ur i tettu ara ass-n. Feruoa tedda d tislit, axxam yeqqimed i yem$aren deg sin, akk d Yidir i t-zzin deg agens, larmi d afrag n daxel. Maca akken ulac win ar d as-yeqlen deg ccur, yerra lêal yemma-s ar d titt-ttawwi yid-s $er lexla, ne$ anda tedda ula $er ixxamen n ljiran. Daya i t-yeooan ad yebdu tafelaêt, wad yissin lec$al n ddunit seg zzik uqbel merra tizya- s, ikecmit lekkluf ur ywwiî. Akken ass yettawwid wayev, kra n âamayen kkan. Lemêan n lwaêc, d éelî i sen-yeûerwan llaé akk d leâra, attaya teleêqed tin $ef ur bnin ara d lggera, i kkemlen i twa$it-nsen. Akken tebda s kra n wayuren, i leêqed wawal akken âmer yulli $er wedrar, yeooa Wiza iman-is d ta$ribt nettat d warraw-is, deg temdint n lezzayer, ur tesâi Yiwen $er tamma-s. Mazal imeîîawen $ef Wiza ttazalen, lexber nniven hata i leêqed akken yusef allus n Wiza win akken yettwasenen deg zzik-is d ahwawi, yevfer abrid n ccna, yu$al d accenay, ayen id yeseggran awal $ezif deg taddart, Yiwen yeqqar ur yettsetêi ara, wayev yeqqar maççi d Argaz, wayev yeqqar i cemet-a$, yekkes fell-a$ sster. Imi ssuq n ccna $er $ur-sen d lâib ameqran, merra $ef twacult, maççi êalla $ef win i ccenun. Anect-a i yeooan âmer ad yeggal deg gma-s akken ar d at- yekkes, wad yeûfev riêa-s ur d t-$amay ara. $ef waya, yu$al Yusef anda yesraê s riêa n gma-s, ad yerwel s yin wad i beddel tamurt. Yiwet n tikkelt âmer yussad $er tmurt, d lêaooa yeswhamen, Yiwen ur yeééri d acu id c$el i tid-yecqqan, m ad gma-s, ne$ d lxiq, ne$ dayen nniven. Maca ur d yewwiî ara $er taddart imi yeffe$ fell-as wawal d amjahed, yuggad $ef iman-is, akken yuggad $ef twacult-is d itaddart merra. Yeqqim kkan gar n kra yemjuhad nniven, illan uqbel lggera d leêbab- is, deg Yiwen n l$ar rif n taddart ur yebâid ara s waîîas, uqmen deg-s tarbaêt n âecra; Awal i tezzi gar-asen, Yiwen $ef

Page 26: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 26 ­

irrumiyen wayev $ef tmurt-nsen d taddart-nsen, Larmi yenîeq $er $ur-sen âmer inn-a-yasen : - Iv-ayi ad awve$ $er wexxam-nne$, akk d wexxam n Dda Wakli, ad ééere$ im$aren amek tevra yid-sen ? Yerna ad fru$ kra n lec$al. Maca imddukkal-innes ééran d acuten lec$al-is, mebla cekk d gma-s, $ef aya Yiwen ur t-yeseqsa. Yenîeq Yiwen deg-sen Yenna-yas: - Ur tt-rruê ara ass-ayi, imi d nemlal anffaôeû tagnitt, a n-kkes ciî $ef ul-awen-nne$, azekka ma nedder ur nemut ara a nem-sefraq deg lehna, t-rruêev. Nnan merra : - D lâali rray.

Maca zaâma akken ar d xedmen, meâna ur teddunt ara temsal akken b$an wul-awen. Yeffe$ fell-asen wawal $er waâdaw, ur éérin amek larmi i sen-zzin am txelxalt, ur yelli ansi ar a tekk ula d tisegnit, ufand iman-nsen deg tlemast n lâeûkker. D amenu$ i sâan d tifrat, ur yelli wayen nniven, nut-ni kkaten, lâeûkker yekkat, taggara $as ooand taxessart meqren deg tama n waâdaw meâna ula d nut-nni ur sliken ara i txessart-nni, $lin deg âecra, Yiwen ur yeslik ara deg-sen. Akka teqqimed Wiza d tadgalt s sin n dderya, lmeêna tesawal i lmeêna. Akken urâad kfin ajmaâ n lmeyetin, irrumiyen bdan tuzya deg tudrin id yezzin merra i temnaî-nni. Tevra yid-sen am yeqjan yeîîef yissiv, hemjen kkan. Ur telli taddart deg ur n$in ara, ma yella ulac mavi, mavi, xemsa ne$ setta yemdanen llan. Glan ula s yexxamen, ahat ulac tin deg ur sser$en ara tmanya. Anect-a ur ten-yemniâ ara akken ad glun s tyiti n warrac d lxalat, tawa$it ur tesâi tilas.

Akken id wwîen $er tewrirt, awal yezwared $er $ur-sen, yufa- tend lêal slan s wayen yevran deg tudrin i fid-âeddan. Maca tugdi tesa$ fell-asen, tawla terkkeb merra imdanen. Yiwen ur yezmir ad yelddi immi-s, yerna kkemelen-asen imjuhad yefren deg taddart-nsen, âeddan deg sebâa i yellan $er $ur-sen. èéran merra d acu i tend-yettrrajun, tawrirt ad a ttu$al d i$ed.

Irrumiyen s ddukklen merra imezda$ n tewrirt deg tejmaât, lâesskker i heya iman-is ad i-ne$, Yidir am levwafen nniven

Page 27: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 27 ­

merra, deg rebbi n yema-s, tikkelt ad yettru, tikkelt ad yettmuqul amzun yefhem timsal. Kra n teswiêt ibeddedd lqebîan n Fransa nnig n wiyav yettmuqul i tewrirt s walen i ceâlen am lefnar deg lefqaâat, iâedda Yenna-yasen: - Ibkki i êemel win i tixenqen, nekk-nni nett-êadar fell-awen, kunwi t- ttuqmema$ tixazabiyen. Akka xdem lxir ad tafev ccer, yalhut Init aniwa id lamin n ttaddart-nwen?

Imi lamin d Dda Belqasem, d am$ar yugar tesâin isseggasen deg leâmer-is, akken yettrggiggi gar n yem$aren nniven, yekkiw ur yezmir ad i êerek ula d afus-is. Yenîeq $er $ur-s Yiwen n weqcic: -Aha yax d keçç i d ameqran-nne$ a Dda Belqasem! Yerra-yas s lefqaâat d tuççêa imi id yebder isem-is deg wemkkan d lawan yecban wid-ak: -Rruê ad yesem$er Yillu aééi deg âebbuî-ik. Ma yella ur i tezenzem ara kunwi, Yiwen ur yeznuzu.

S tririt-ayi i ttaddart merra ééran belli ulac littkal $ef Dda belqasem, ihi aniwi ar d yesâun tassa ad a dd-yenîeq, ulac Argaz gar-asen, i zemren ad yeqbel ahat ad yemet, $as llan-ya muten ur faqen ara. Meâna amzun i êuder fell-asen Yillu, ne$ sâan kra n twenza zeddigen ciî, imi id yufa lêal gar-asen Yiwen n weqcic akken kkan id yu$al deg tmurt n Fransa, yesen tutlayt tafransist, yerna ula deg lebsa-ines ne$ deg udem-is yettcabah irrumiyen aîîas, yeîîucen ula deg tikli-s ne$ deg walla$-is. Ameggaru-ayi akken i muqel $er tamma tayefust, yezzi $er tamma taéelmmaî, yufaten muten uqbel lâesskker ad yexedem kra, yeserkked ciî alen-is deg udem n Dda Belqasem, iwalla ne$ yefhem akken tagnitt ur tesefraê ara. Yeééra lukkan ad ad-neîqen ad gren taddart deg twa$it ur yettrraju Yiwen. Iâedda iooeleb ddaw ivaren n lqebîan Yenna-yas: -D nekk id lamin a Mass. Akken i timuqel lqebîan-nni, yecmumeê s ciî, s Yiwen n wezmumeg deg immi-s, win ixelven seg luham akk d temêeqranit, i ger afus-is iêukk-as $er uqeruy-is, yerra-yas: -D keçç ay amecîuê ?

Page 28: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 28 ­

Aqcic yefhem timsal amek leêunt deg walla$ n lqebîan, iâedda Yenna-yas: -I weha $er Dda Belqasem s uvav-is, Yenna-yas: - Muqel d am$ar-ihen id lamin, hatan yexref ur yeééri d acu yevran, wiyav s lqela n leqraya d tmusni, Yiwen ur yesâi kra n rray i sselêen. $ef waya i refde$ taâkkemt-ayi a Mass. Yerra-yas: - Imi d keçç i yesekklufin iman-ik a ya mejîuê, aha ferna$ed irebraben tesâim dayi deg taddart-nwen, ternuved ixxamen-nsen a yuêric. Aqcic yesusem ciî, yu$al Yenna-yas: - Irebraben! Walli-ten amek i gan, nekk a Mass, ur ttkile$ ara ad a s nefkke$ ta$aî a tteksen. D acu imi zemren? Llukkan laqen i kra d acu ar d a yed-yegren nekk ad rray-i$ fell-asen? Lqebîan ihuz aqeruy-is, yemuqel $er i taddart yenn-a: - Yella deg wassif ayen ulac deg lebêar, nne$-ak d ucanen yesburen aglim n wulli. Yeqleb $er weqcic-nni Yenna-yas: -Ur ééri$ ara ma yella d tiâuggent i teâuggnev, ne$ d aâmed i tettâemivev? Ne$-ak d wiya id irebraben. Aqcic tbeddu têezeq fell-as teswiêt, yerra-yas: - A Mass ma d ucanen, i nekk d acu-yi? A min yezmumgen $as nnig n wul-is yerna-yas: - A Mass kunwi aîîas i telêim, âeyu yettbin $ef udem-awen n lâsskker-ik, inn-asen ad s taâfun ciî, yerna ad âerven kra n lqut. Meâna aqli-k tettwalliv bexlaf a$rum ur nesâi ara kra n ayen nniven, ula d yuéav-nne$ uvnen bucêiî, ulamek i tentt-ççem, nuggad a ttavnem, akken tâeddaî deg wawal-ik, yax d kunwi i yett âusun fell-a-nne$. Yevsa lqebîan-nni Yenna-yas: - D tidet ! A nestaâfu ciî $er $ur- wen, meâna ur ttruééut ara iqeruyen-nwen nesâa merra d acu i laqen. Yezzi $er lâesskker-is Yenna-yasen: - Dayi ar nesnes iv-ayi. Aqcic yezzi $er lxalat-nni Yenna-yasent: - Ahamt âerkemted a$rum. Lxalat uzlent $er yexamen, aqcic yezzi $er lqebîan Yenna-yas: - A Mass ma yella tsumêev-iyi, b$i$ ad a kid-sekken-nne$ taddart-nne$, ad a hett-snev ma yella i sumeê-ak lêal. Yenna-yas : - Ulac u$ilif an rruê.

Page 29: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 29 ­

Lqebîan yewwid yid-s sin i âesekker-iwen, akken i bdan t-zzin deg taddart, aqcic yessukk lqebîan-nni $ef wexxam-nsen. Ameggaru-ayi tutit-id tmesrafegt, ye$li deg-s we$rab, yerna azggen deg seqef-is deg lqaâa, iîîij ineqred deg wagens, i muqel weqcic $er lqebîan Yenna-yas: Walli a Mass! D wayi id axxam-nne$, tewwetma$ed, d axxam-nne$ amezwaru i t- mekknem deg taddart. Akken it-iwalla lqebîan i rruê am akken i$av-it lêal, alen-is ççurented d imeîîawen, yeééel afus-is $ef uqeruy n weqcic Yenna-yas: - D lggerra, illaq ad illin wid ar i rruêen d asfel. Zzin-d s yin, kkemlen tuzzya deg taddart larmi i bvend $er yirri n tala, imuqel weqcic $er lqebîan Yenna-yas: - D tayi id tala-nne$ a Mass, meâna aman-is ur lhin ara. Aqcic i weha $er Yiwen n ye$ééer id yezggan gar n tewrirt d tgemunt Yenna-yas: - Walli a Mass, dihen id nettagem, ma yella tsumêev-iyi ad ceyâe$ arrac ad awin i$yal ad agmen i lâesskker-ik. Ahat b$an ad swun yerna ad slilen. Yemuqel-it lqebîan-nni Yenna-yas: - A kid-yefk Yillu tizmert, aîîas i temeânev a ya-mejîuê, ceyeâ-iten ulac u$ilif. Aqcic yezzi-d $er im$aren-nni, Yenna-yasen: - Kkset iman-nwen sufe$ted i$yal d warrac, yal Yiwen ad yawwi yid-s amjahed am akken ad yagem wad-yeffe$. Akken i tevra tef$end sin, sin ad ad-agmen, ttu$alend Yiwen, Yiwen. Meâna irrumiyen ur faqen ara i tluf-nni, tâedda akken iwata lêal. Imjuhad f$en deg taddart, selken. Irrumiyen zzin-as i taddart s lâessa, qqimen nsan larmi id azekka wayev. Ula d nut-nni rruêen mebla kra n twa$it ne$ kra n tyiti. Akken tlata n wussan, ileêqed $er taddart Yiwen n ileméi s tserdunt, yettnadi $ef weqcic-nni. Larmi i tid-yufa, Yenna-yas: - Cceyâen-iyid imjuhad, lâacu iêdajen $er $ur-k. Aqcic yeééra yella kra, meâna yedda yid-s, akken qrib ad yawweî $er tgemunt, zzin-as yemjuhad, ccudden-as alen-is, akken ur yettwali kra, wwin-tt $er Yiwen n wexxam, fsin-as cced. Yufad iman-is deg Yiwen n wefrag yeççur d imjuhad, ééu$erent daxxel n wagens, yufat êala setta seddren deg trekkunt uééeîîa, Yiwen ibed $er îaq amezyan, yesufu$ $er yiwet n tefragt. Aqcic i qeddem $er $ur-sen, yu$ ifasen-nsen,

Page 30: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 30 ­

nnan-as: - Qqim, aqcic yexdem akken, yenîqed Yiwen $er $ur- s: - Teéériv ay$ar i kend-sawel? Yerra-yas: - Alla ur ééri$ ara. Yenna-yas: - Nesla belli tuqmev tame$ra iyrrumiyen? Yerra-yas: - Zemre$ ad ad-siwle$ ne$ alla? Yenna-yas: - Newwi-k-id ad temmeslayev.

Maca aqcic yebdad taluft merra akken tella, wiyav fkkand tameéu$t akken iwata lêal, maççi Yiwen i gzem-as awal, ne$ ineîqed, izzi ma yella yufged ad a setslev. Akken yekfa tamacahutt s wawal-ayi: - Menâe$ed nekk d Yillu, sebâa n yemjuhad, d imezda$ n taddart deg lmut, yerna d yexxamen- nne$ deg tmes, s kra yeknifen n we$rum. Wisen ma yella yexsser waya ne$ yeskker? Wiyav Yiwen ur d yenîiq, tem- yebdalen awal s walen kkan. Kra n teswiêt lâalli, iâedda yesawled Yiwen deg-sen iban d ameqran-nsen Yenna-yas: - Daccu i teniv deg leflani; Wayi d Yiwen werggaz n tewrirt. Aqcic i rruê am akken yewhem deg seqsi-nni Yenna-yas : - Ma yella ixdem kra amen-iyi belli ur ééri$ ara, meâna akken i t- ssne$ deg taddart d Argaz lâalli. Imeslayen-ayi zerâen luham deg imjuhad-nni, maca ameqran-nni yemuqel win akken i bedden $er îaq, i huz aqeruy-is, mebla awal win yeldi îaq-nni i kecmed win akken $ef i tid-seqsan. Aqcic yefhem tawa$it ansi id tekka, ifaq belli d win i t-yezenzen. S wudem zegga$ am terggit id yenîeq $er $ur-s wemjahed-nni, Yenna-yas: - Tesliv daccu id yeqqar fell-ak! Yeqqar-ak keçç d Argaz lâalli, meâna keçç tewwiî-id a t-nezlu. Rruê effe$ ur kett-wallint ara walen- iw, m-ulac ad xedme$ kra. Ad a k-ççe$, wad ççe$ tamurt $ef i t-ttedduv. Win yef$ed, am win i s yenn-an fiseâ. Aqcic deg tugdi d lêir, yeqqim kkan yettwalli s walen-is. Iâedda yenîeq $er $ur-sen: - I nekk ad rruêe$ ne$ mazal. Yerra-yas: - Ssber ciî, ur tt-qeliq ara. Aqcic am win i qevâen layas, yerra iman-is deg wid yemuten, yeqqar deg qeruy-is dayen mezle$. Kra n teswiêt kkan, kecmend s terbuyt n sekksu d weksum, zzin-as merra, s tavsa i refden ti$enoayin, aqcic- nni am akken ulac din, akken bdan uççi mektin-ttid, âeddan nnan-as: - Awe$ aççev, qqeddmed ne$ tesetêav? Aqcic seg

Page 31: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 31 ­

tugdi yexdem akken. Meâna yeggar tikurin n sekksu deg immi- s mâina kkan, rréag lqut deg qemuc-is. Akken kfan uççi, sawlen-as i win i tid yewwin akken, nnan-as: - Awwit alama daxxam, ur s berru sani.

Akken i tevra taluft, aqcic yu$aled $er taddart, meâna ur d yenn-i i Yiwen tamacahut-nni yevran yid-s, meâna yeqqim sihen, sihen, netta d win i t-yezenzen akken. Akken id yezzi wayur, urâad i kkiwen imeîîawen deg leênak n itaddart d twacult n Wakli, mazal imdanen sawalen $ef tedyant-nni, Arezqi yevfer abrid n âmer, ula d netta yulli $er wedrar. Akka turra, d nuba n Feruoa ad a tta$ abrid i yu$ent tuget n lxalat deg taddart; Meâna nettat lefraq-is d wzrggaz-is ur d yeooi ara deg-s kra n lxiq, ne$ kra unezggum. Imi times n tayri-nni i ceâlen gar-asen texsi deg zzik, sseba-s d i ceççan akk d êeckkulen i s terra tlust-is tasaâdit i Wrezqi, tesexreb-as merra leâqel-is tesdder$el tamu$li-s $er looiha n Feruoa. Tikkelt d lecyax, tikkelt nniven d imrabven ur telli kra n tqqerabt tezggel, ne$ lêerz ur tjereb ara. Anect-a yevrad akken yemut werggaz n tsaâdit Lbacir, b$i$ ad a ddine$ gma-s n Urezqi, yeooad tameîuyt-is d tadgalt akken mazal-it d taqcict, mebla kra n dderya i $ef ar d at-ttekki, ula d lwalli ur tufiv. Maca teggul deg Urezqi akken ar tyawwi akken yeb$u yilli lêal, texéer-itid uqbel ad yezwej. $as Feruoa s tadist deg wayur wis setta, anect-a ur d at-yemniâ ara $er wayen i $id-tebgges. N-zmer ad ad-n-inni akken iswi-s qrib ad yawweî, imi meskkud tâeddin wussan, meskkud yettzzid lekreh n Urezqi $er Feruoa. Ne$ meskkud yettihriw ye$éer i ferqen gar-asen.

Maca deg tikkelt ar tayev, akken ar d ad i ûûub deg wedrar, ama iman-is, ama d terbaêt n yeddukkal-is, yettarra qbala $er wexxam n tasaâdit, werooin yezzi $er imawlan-is, ne$ werooin yeseqsa $ef tmeîîut-is, amek yid-s tevra ? Ma d nettat tettarrat kkan i wumeoed, imi t-ééra ansi id tekka tyita. Tevfer akken kra n wayuren kkan, Feruoa te$lid deg nfas, tesâad aqcic, umi i sema wem$ar-is Meqran, yesarem aha s yisem-ayi ad yim$ur ccan-is. Urâad kfin rebâin n wusan, imi deg lâada n tmurt merra, tameîuyt yurwen tett$amay deg tusut, rebâin n

Page 32: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 32 ­

wusan, ayen umi qqar-n nffas, Arezqi yusad s yiwet n tenbaî ur yelli yettrraju Yiwen, yesawev ad a d-yenîqed inebran n Feruoa, ay$ar ? D acu id sseba ? Yiwen ur yeééri. Ayen id yesekkren cwal gar n it-wexxam, Rfed awal sres awal, netta yeqqur kkan deg awal-nni inebran. Yeooa taddart merra tewhem, ameslay-nsen êala $ef Feruoa-nni tame$bunt. D anect-a i yeooan Dda Caâban, i$avit lêal s waîîas, yesêus am akken yevra yid-s lêif ne$ a min $ef i âedda lbaîel, ne$ a min yettwaêeqren, imi ur s-d-yeqqim kra n wawal. Axaîer din $er $ur-sen, d am$ar id i zeggjen i tarwa-s, yerna d netta kkan i berun, ma yella lezmen inebran. Ëala am$ar i d am sseweq, Yiwen ur d yeggar iman-is deg lec$al yecban wiggi. Yerna amek ar d tevru d Meqran. Iâedda s wudem am akken maççi i mmi-s umi yesawal, Yenna-yas : - Feruoa tbriv-as, meâna attan deg wemkkan n yelli, Meqran d mmi, ur tef$en ara deg wexxam-iw êacama cudden-iyi a$eûmar. Rruê abrid i teb$iî a$it.

D tin i yevran, Arezqi yeffe$ yeggul $ef wexxam-nsen, ur iâewed ad yezzi $er $ur-s ma mazal baba-s yedder; din id yemekti Caâban tamacahut n Wakli, d wayen merra yevran yid-s. Akken i s yenn-a uâeqa n yerden i gma-s mi yettavsa fell-as sufel n bbufreê: - Lêemman i yed-yewîen a kid-yaweî. Taqûiî yevran d Feruoa ur tâedd-ara bxir $ef Akli akk d Cabêa, iqeruyen-nni lmeêna. S ya d arraw-nsen, Yiwen n mmi-tsen teççat l$erba, lexber-is ur yelli, ur éérin yemut ne$ yedder. Illi- tsen tameqrant d tadgalt, s sin n dderya deg lezzayer, teqqim din d ta$ribt mebla lwali, tayev d timnebrit s weqcic deg wexxam n medden, aqcic nniven d aleqaq gar n yem$aren êala Yillu i yesâa d lwali. S ya d lhem n lggera, aîîan, éelî, llaé, leâra, lêif, le$ben d wayen merra i tend-yeîafaren, ulac ugur i ten-izegglen. Ansi ar d a sekken i ddunit tamcumt ? Abrid u$en d asawen, êercawet fell-asen. A$ilif ad yesawal i gma-s, amzun âeqden yid-s.

Rruê a zzman u$aled a zzman, lggera tefra, tamurt tu$aled gar ifasen n tarwa-s. Win yett$enin yett$eni, win i ceîêen, tazla deg zenqan, s senooaq yettferfir deg tegnewt, amzun nnan i

Page 33: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 33 ­

lhem ecc akkin, nwan merra am akken dayen uss-an id yeggran ad ouoogen. Ahat ad a ttefsi t-yersi icudden fell-asen, wad-ye$li uzaglu-nni yersen $ef waârur-nsen a cêal d isseggasen-aya. Qqar-n merra yenqer yiîîij yulli wass.

Yidir yelha yebev i tefe$ iman-is $er wezniq, deg tikkelt ar tayev yettagmed aman deg tala, yettrruê $er loameâ yeqqar, din id yesen kra deg warrac n taddart-is iyu$alen am akken d imddukkal, meâna win iâzizen merra $ef wiyav isem-is Saâid, yid-s kkan i yeddukkul, yerna yid-s i yebda yeîîafar defir n tyuga n yezggaren, i qeleb akal, yettrruéé takurayt, akk d leqdic-nni asahlan. Yiwen n yiv akken tetten imensi yef$ed $er wefrag ad yeççar deg yeddid abuqal n waman ad swen, yufad aqcic d amecîuê taqenddurt n leêrir tacacit d tazegga$t, yettavsa-yased yerna yettqejim-ased, akken Yidir ad yazel ad yeî$ur $er $ur-s, win ad i oeleb ad a dd-ires anda nniven, amzun d kra i t-iteddmen. Yelettha iâenat, yetturar yid-s, yettu aman-nni i $id-yecqa, kra n teswiêt tef$ed $er $ur-s yemma-s, aqcic-nni yenerfad ulacit, tufad mmi-s yettazal yettsu$u iman- is, imi nettat ur s-d-iban ara, tekker teîfit deg fus tenn-a-yas : - Aha d acu i k-yu$en ? Akken i s-d-yeêkka merra tadyant-nni, tenn-a-yas : - Ur ttâawad ara ad a ttef$ev deg mar ad ye$li yiîij, mur ddi$ ara yid-k. Akken id tefrara tafat n ûbeê, tameîuyt tuzel $er Ccix n ljameâ temla-yas merra ayen yeééra mmi-s, yurra-yased leêrez Yenna-yased: - Ëader mliê $ef mmi-m, sebâa n wussan, atan llan wid i tyeb$an, wiggi maççi n dda. Ma âeddan sebâa, nut-nni ad a s anfen, ad yeqqim i kem. Deg imaren maççi Cabêa ad a ttexvu Yidir anda teb$u trruê, ne$ anda tb$u tilli d weqcic deg fus-is.

Akken âeddan kra n wussan kkan, a taya i tikkelt tamezwarut Yiwen n lexber yeûefraêen acema, yenjmaâed Llunis gma-s n Wakli, i jjaêen kter n xemsa wetlatin n isseggasen deg l$erba, ur d iban llater-is, larmi i rruêen am akken ttunt merra. Yebved s lefreê yellan meqqer, $as d am$ar, $as ur tesinen ara iâeggalen n wexxam ne$ imezda$ n berra, êaca Akli id yecfan

Page 34: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 34 ­

fell-as acema, m ad Cabêa yeooatt mazal lêeni n tme$ra-ines deg wacaren-is. Meâna d loedra, ne$ d tagejdit id yenernan $er wexxam. Akken qqar-n: Argaz d tagejdit n wexxam. Yerna ayen yernan luham n i ttaddart merra d tarrumit-nni id yewwi yid-s, ur u$en ara tanumi ééran irggazen-nsen tt-a$en tirrumiyen yerna ma tevra tt-$amayen yid-sentt deg Fransa, ur d asen ara $er taddart. Wa yebved a d ibarek, wayev ad i ééer tarrumit, tameggarut- ayi am tin yuhmen, meâna ur d sban kra $er berra, imi tutlayt- is Yiwen ur d t-yefehim êala Argaz-is Llunis. Tettbeddil d it- wexxam awal êala s walen d uwehi s ifasen.

Imi i s-d-mlan merra ayen sâeddan, d wayen yevran yid-sen akk d yitt-addart, lêaja tamenzut yexdem, i reqeâ axxam-is, imi ur tufiv n lêala deg i yella, kra ur titteooi deg-s lggera, yerad Feruoa akk d mmi-s Meqran $er wexxam-nsen. Meâna yewwid yid-s deg l$erba, aîîan ur n êellu ara, bezgen ivaren- is, qerêentt $ef tikli aîîas. Imend n waîîan-ayi, d tem$er, yerna ur tufiv n lec$al yesâa deg wexxam-is, yett$amay deg yiwet n lqahwa akk d terbaêt n yemddukkal-is n zzik ma nezmer ad a sen-n-semmi akka-gi. Anida deg ssbeê larmi d tameddit d nut- nni d turart n ddumminu, cc$el nniven ur yelli. D anect-a i yeooan Yidir at-yettawwi ssbeê $ef we$yul deg wexxam ar lqahwa, yettaratid tameddit n wass. Ixeddem anect-a axaîer yal tikkelt deg ar t-yawwi ne$ a tid-yer, âemmi-s yettâemicit s kra n uûûurddi, $as drus meâna $er Yiwen yellan d tizya-s, ne$ $er win yellan yettidir deg le$ben yecban win n Yidir, yettbin-ased d aîîas.

Yiwet n tikkelt ixdem akken yennum i xeddem, ssbeê yeûawîit $er lqahwa, tameddit i rruê ad a tid-yer, akken yewweî $er din, yeqen a$yul-is deg berra, yekcem yufatt teççur, ulac anda ar yeqqim Yiwen. I ger leqdami-s $er âemmi-s, ibed defir-s yettrraooit, yeqqim akken ddeqes, taswiêt lâali, akken i d yeqleb Llunis $er defir, akken kkan i tid-iwalla, ijebdit-id deg fus, s tavsa amzun yufa taâecett, i qleb $er yemddukkal-is s yimmi yelddi seg tavsa deg meéu$ larmi d wayev, Yenna- yasen :

Page 35: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 35 ­

- Teéérim i yecbeê, i yeêrec, i yemâen, weqcic-ayi lukkan maççi d mmi-s n Wakli-nne$. Ula d wiyav merra am Yidir am win i tid-yewten s lbbaôôuv, tenqlab i yes teswiêt, i jebdedd afus-is $er defir s leêya d walen ççuren-tted d imeîîawen, leênak-is d izegga$en b$an ad îreîqen deg leêya, tigecrar-is tterggiggintt, yerra-yas : - D baba axxir-ik, axxir n kra wid yett$amayen dayi. Yezzid s tazla i bradd i wu$yul-nni, qbala $er wexxam, yeooa âemmi-s d yemddukkal-is din. Akken i yekcem deg tebburt n wefrag n berra, yeîerîeq seg meîîawen, t-uzledd $er $ur-s yemma-s akk d weltma-s tid yellan susayentt tibêirt, am akken d Yiwen i tent-yewten s ujenwi, s lefjiâa d tugdi nann-ttas: - Aha, d acu akka yevran ? D acu i k-yu$en ? Aqcic yesxinfif deg meîîawen, ur yekfi ara aûfaî s izugar ifasen-is deg-sen, nut-entti ttêelilentt deg-s, kra n teswiêt iâedda yeêkkadd merra tadyant yevran gar-as d âemmi-s akken tella. Dayen id yewwin cwal meqren gar n iâeggalen n twacult, seqsayen merra d acut wawal-ayi. $as Llunis yerra taluft d tisqecmaât, kra ur yelli deg-s, yesâeddatt am akken acema ur yevri. Meâna Yidir d tin i d nuba tameggarut i deg ar d at-yawwi, ne$ a t-id-yer, ahat d tin i d nuba tameggarut i deg ar d yekcem $er lqahwa-nni. Seg wass-n ye$li deg ul-is, am terggit ye$lin deg waman.

Kra n wussan kkan slan s lexber n Rabaê amddakkel n Mezyan yu$aled deg l$erba, Cabêa tuzel $er $ur-s a tteseqsi $ef lexbar n mmi-s, meâna maççi akken tenwa i tufa tiririt, imi i s yenn-a belli m-sefraqen netta d Mezyan akken kkan bven $er Fôanûa, deg ass-n deg tikkeltt ar tayev yettawevitid lexber am akken bxir i yella, ma d tiééri ur t-yeééri ara. Anect-a yezreâ layas deg wul n Cabêa imi t-qqar deg walla$-is akken lâacu yu$en mmi, yesetêa ne$ ihuba kkan ad yini. Ad a s tIniv lêif d le$ben âeqden $ef twacult n Wakli, ugin ar d a ten-xvun. Ass iâeddan ad deg-sen afeddix, akk d cwami, cihwan ad cbun merra medden. Daâwesu terwa tyiti $ef tebburt-nsen, s âeddayen taswit s wecraw n tidi, akken qqar-n i t-zzik-nni; Akken id yusa wass ad a t-yekes umeksa, ne$ ayen yuran $ef twenza, ur d at-ûefven i$alen.

Page 36: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 36 ­

Lêif d le$ben s rekkden ti$imit yid-sen, llaé akk d leâra sem$in deg-sen aciwen, akka awid kkan a sentt-cfun, yal lmeêna trenud tamusni, d leêrucya deg walla$. Kra n wagguren kkan i t-qqim Feruoa deg wexxam-nsen, baba-s meskkud i$elli, d ass iâeddan axxir n win id yettasen. Hata Llunis i âewwed yefkatt, meâna t-ooa Meqran mazalit d lîuffan, imi Argaz-nni i tt-yefka yugi ad yesâu arbib. Am tmezwura merra tâedda tme$ra, Yidir yeîef abrid-is $er lezzayer $er wexxam n weltma-s Wiza, yufatt deg yiwet n lêala ur t-s-aâjab ara mavi mavi, le$ben yesem$i aciwen, $ef anect-a i t-fe$ $er lxedma, tettfeôôiê deg Yiwen u$erbaz, yellan $er yidis n wexxam-is, tettawwid akenic n we$rum i nettat d warraw-is. Ula d Yidir $as leâmer-is ur yessawev ara ad yexdem, meâna i qeddec deg yiwet n tibêirt, imi daya kkan umi yesen. T-kkemel akken tudert-nsen lluhi n useggas, i leêqedd lexber akken baba-s deg tizi n lmut, s werggaggi ixeleî-it ciî n lqelqa, id îfen abrid netta d weltma-s akk d sin n yeqrar-nni, âjel, âjel, lêaja ddmentt, tayev zegglentt. Ahat ad leêqen $ef rruê n baba-tsen, akken i yella lêal imi id bven $er wexxam, ufand Feruoa t-zwared $er din, yerna ur tufiv n cci id-ufan deg wexxam, lâula ur telli deg-s, takka n yirden ne$ n teméin ur telli deg kufan. Baba-s maççi d win id ggi-yella kra n îmeâ akken ad yeslek, aqcic yeqqim $er uqeruy-is akken ad a tiwanes, swul d tmu$liwin yeçêen aîîas, maca yeîfit baba-s deg fus, s unazeâ d wawalen id i t-f$en Yiwen, Yiwen, bêebêen, amzun deg wannu i tend-yesalay. Illaq ad a tt-fkkev ameéu$- ik ne$ ad a titt-siwevev larmi d immi-s akken a tt-sslev d acu id yeqqar. Aqcic akken-nni i g-xdem, Yenna-yas wem$ar: - Sled mliê $er $ur-i ammi, tamâayt-iw t-bda ass-n akken rri$ $er walla$-iw ayen id qqar-n wiyav fell-i. Tt-bine$ed am akken ur ddi$ ara d leâmer-iw, amzun zware$t, ne$ d tidderwect kkan i ddrewce$, imi ssne$ ayen akken ur nelzim ara ad a t-ssne$, ur teddire$ ur t-yidd-yemli Yiwen. Ttruêe$ tikkwal $er imekwan ur nelli ara deg looiha-nne$, wid i $er $ur i rruê wayev, ne$ ttasend $er walla$-iw udmawen yemdanen ur nett-âic ara gara-nne$. £ef waya kecme$ deg Yiwen n ccek i yerwin merra tudert-iw.

Page 37: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 37 ­

Ma d keçç ammi, deg wayen iânan cci n ddunit ur tufiv i yesâi$, ur tufiv i ked-ooi$, êala lhem defir n gma-s, yax qqar-n imenza : Dderya n yem$aren tett$amay $ef yemnaren, d tidet, yella waya; meâna ad a k-weûûi$ $ef yemma-k d yisetma-k, illi- yasent d lwali, yerna ad a ked-zgge$ d taxlalt $ef Meqran mur s tu$alev ara d baba-s. Ammi ansi i tekka ccedda, a ttevfer talwit , $as ur d ged-óói$ ara cci óói$-aged nif i sar ad a tt- zzuxev, baba-ak ur yettusalay, ur yexdim ayen i sar d a ttesetêiv deg wezniq, s bedd tuyat-ik s tfenîazzit, yeûfa am tamentt taêrrurt. Aqcic yewhem deg meslayen n baba-s, ur llin d aggla n win yeffe$ leâqel, yerra-yas : - Ekkes a nezggum a baba, a d illi$ d win ar i cebêen isem-ik deg leârac.

Ur rnin ara kra n tlata n wusan am$ar yesufe$ ôôuê. Yidir âerqent-as tekta deg qeruy-is, anisi ar d yebdu? Ne$ anida ar tt-yekfu? Imi asurddi ur yelli deg lóib-is, taxrriî tekkiw, ur yesâi s wacu ar d i qabel timîeltt-nni. Irruê $er wemkkan-nni yett$imay baba-s, ddaw n tbeluî yebda yettmeslay d yiman-is: - A baba âzizen truêev teoiî-iyi, aqlin am win $ef yettwakkes lqec, ggri$edd âeryan. Leâra d llaé, leggdder deg-i yufeg. Lwaêc d usemiv, amâiwen ulac.

Aqcic yesêus s Yiwen n ddiq, am akken yersed fell-as buberak. Iâedda yef$edd merra s yin yeqqim iman-is, yerwel $ef umeoed n lxalat yeooa deg wexxam, am win n yemma-s ne$ win n isetma-s, yerna yerwel $ef ukeççum d tuf$a d wawal n medden, immi aîîas i yeâya ur yezmir ad iééer Yiwen. Yeqqim deg yiwet n tqernit ddaw n lmaâeûra-nni uzemur yellan rif- nsen, yeîîef tibbura uqeruy-is yettxemim ansa ar ad a s-yekk i ddunit, tevra yid-s am wefrux yeréen deg wafriwen. Maca ur yeééri amek larmi yentta deg yiwet n targgit yesewhamen, ur telli am tirgga nniven. Am akken yufa am$ar deg texxamtt n lêebs, yerna udem-nni am akken yesenit. Yekker s lêir d luham, iluâat s kra iseqsiyen :

Page 38: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 38 ­

- Ay$ar ttwali$-k teqnev s snasel n wuzal ne$ n ddkir terniv lqec amerkku akk d ucebub yexxenççef? Ye$leb inijel, yulli yeqacew. Udem-ik yumsen am akken $layit fell-as waman, $zantt deg-s treggwa n lêif, atan s uççamar i xreb i cuba azezu ibedd d asawen? T-giv amzun d aqeruy n cwaîen. - Ay$ar taxxamt-ik s talast tecba l$ar ne$ aééekka n win ye$unza Yillu? - Ay$ar tenttiv deg tsusmi, yerna d tasusmi-nni i neîqen, terniv udem selawen am aken d loetta n win yemuten acêal aya? - Ekker tezmumgev i tudert, yax iîîij yettalli-d yef yal Yiwen am ugelid am akli. - Telleli tekbel $er daxel-ik, muqel ul-ik d inigi $ef aya. - Ixxéer-d $ur-s Yenna-yas: - Acêal i ttayse$ akken ar ad éére$ irggazen tru$en, d times id tettrruntt walen-nsen d ijujaê id i tef$en deg-sent. - Acêal i ttu$ave$ marra ad a s nesle$ ttsu$un daxel n tsusmi, tâeyiîe$ deg umkkan-nsen d times i yeççaray yimmi-w.

Nne$-asen : - Ay$ar tettsu$um Yiwen ur d yesli? Nnan-d: - Tudert d zwaj gar n ljenet akk d leâtab. Maca $ef aya ddem$ed deg tmes-nsen asafu uri$ed $ef lebêar: - Tudert d zhu d turart. D$a yekker ujajiê n tmes sufel n waman, tecâel deg lebêar. Yu$al d ddexxan, d i$ed, yerna ttafgen deg-s ifeîiwjen $er tegnewt. Nne$-as i lebêar: ay$ar tekker deg-k tmes? Deg-k tudert, tayri akk d lmuêal. Inn-a-d: - D nekk i ttudert akk d ddunit, $ef aya tes-rru$ay-yi tmes n wul-awen, maççi d tin n yeûû$aren. Su$e$: - Anda-kem a Dihiya ? Akken ad a tteser$ev imesbaîliyen, d llaréaq n tmurt akk d wejrad id yufgen $urem. A Ïarriq s usafu deg fus, zwir sre$ deg ul-awen tuggdi, akk d trewla. Ad a k-Ini$ ammi: - Eddem snasel-iw xdem-d yesent ajenwi, qqrev i yes aqeruy n yal amesbaîli iâeddan tilas. Eddem imeîîawen-iw xdem-d yesn sem, terev d uççi n waklan yeîafaren.

Page 39: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 39 ­

Eddem iceîiîen-iw xdem-d azarez terev d taxenaqt i yal aggumi yezhan. Eddem deg uççi-innu, ad a gedd-yefkk leohed d leggdder akken ad att-zemrev i waya. Yidir urâad tekfi targgit-nni yedduqsed s lefjiâa amzun d win i teddu ad yeçç yizem, yufadd iman-is yecef deg tidi, am win i megren deg temdda, i t-zzin fell-as uweqqas, yeqqim yettmeyiz deg targgit-nni, d acutt, yufa amzun akken yella yessawal d baba-s. Yekkredd s yin, yu$aledd $er wexxam, ahat êdajen kra, ne$ a$as ad yilli kkan din ad iqabel inebggiwen id yettasen. Meâna âemmi-s yesêus s lêala n weqcic, yekker yu$ed leggfen, yu$al deg ccur i temîelt, am$ar yemvel, tella $er $ur-sen yiwet n lâadda akken ar d a ttilli temveltt deg taddart, merra imezda$- ines ttuqmen imekli i y-nebggiwen id i tt-rruêun $er $ur-sen, akken ar d yemvel win yemuten, ferqen inebggiwen $ef itaddart, yal axxam yettawwi ama sin ne$ tlata, llantt tikkwal deg rebâa larmi d tmanya, seççayen-ten tettmagg d tiwizi, ne$ d aâwen i wexxam n lmeyet. Akken kfan aceççi, inebgiwen m- sefraqen, yal wa yu$al $er wexxam-is.

Azekka wayev ataya yebvedd Ëand $er $ur-s akken a d tiûebber $ef lmut n baba-s, waggi d Yiwen n ileméi yettwasnen deg tewrirt merra, s tmusni-ines d umeyez yesâa, llantt tikkwal anda i tettawwin d amedya deg yal agraw. Akken bdan ameslay $ef ddunit d uguren merra i tesâa, Yidir i fuôeû tagnitt s Yiwen n useqsi Yenna-yas : - Antt-a id Dihiya, ne$ anwa id Ïariq ? I muqel-it Ëand s uxeéur yexlev wezmumeg, yerra- yased s usufer kkan ur yekcim ara deg wul n useqsi-nni: - Dihiaya d tagelidt n imazi$en, ma d Ïariq d a$ella n lâeûkker imazi$en, d netta i yelddin tamurt n LISPAN. Yidir yeqqacew deg luham, ur yumin ara ayen i sel, iâedda yesevfer-as aseqsi nniven : - D acu i d assa$ yellan gar-asen akk d tmes ? Hand yefraggsed, i kecmit lêir deg seqsi-nni, Yenna-yas: - Waggi d aseqsi n umusnaw, ur yelli inek a Yidir, meâna kra ur yexûir ad a ked re$ fell-as, ma d Dihiya llawan-nni id i d

Page 40: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 40 ­

kecmen waâraben $er tefriqt ugafa, nettat tekker teûre$ merra tamurt akken ad a ttid-afen texla ur tt$imayen ara. Ma d Ïariq akken yebev $er wakal n LISPAN i ddmedd asafu $er lebwaber-is, i câel deg-sen times akken ur regglen ara leâûakker-is. Meâna turra ad tIniv ansa i ged-kkan, ne$ anwi i ged-yefkan iseqsayen yecban wiggi? Ur llin n wemdan yesâan aswir tesâiv. Yidir ur d yenîiq ara, yekkiw yimmi-s ne$ yequr yiles-is, i tettel $er daxel ur yezmir ad yerreé tibbura n wuglan. I seweq deg ttexmam, imi yesla tiririn-nni n Ëand, yeééra tin ur telli ara d targgit am tiyav. Imi werooin tirgga s$arayentt amezruy ur yesin ara wemdan. Kra n cwiî, yu$al Yenna-yas : - Alla nne$-tid kkan akka. Iâedda yekkeredd Ëand iger afus-is $er $ur-s Yenna-yas : - Maca timlilit deg tegnitt i rebêen. Iâedda ula d Yidir yeffe$, $as ur yeqûiv sanni, yeggar kkan ivaren-is, ur yeééri ara amek larmi id yufa iman-is zdat uééekka n baba-s, ibedd $er uqeruy-is Yenna-yas : - A baba $as aqli-k ddaw n wakal mazal tes$arayev deg-i. Yunez yeddmedd akemic n wakal iâedda Yenna-yas : - A yakal ttxilek êader fell-as, yax netta aîîas i g-êuder fell-ak. Ibernedd s yin yu$aled $er wexxam.

Kra n wussan d nuba n teqcicin a d u$alentt ula d nuten-tti $er yexxamen-nsent, qqimend deg tlata yid-sen, Yidir d yemma-s akk Meqran. Akken tebev Wiza $er lezzayer, teééra lêala deg i teooa gma-s, ul-is yeqqim deg wexxam-nsen ur tekkis ara anezggum, tâedda tceyâased kra n yedrimen ahat ad a tâiwnen ciî, ad a d- sixefen fell-as taâkkemt-nni i bbub, akken ar d yesâeddi taswiêt. Yidir yeîfed kkan takemust-nni yewwitt qbala $er âemmi-s, Yenna-yas : - A tnaya idrimen n leggfen n baba. Imuqel-i-tid âemmi-s, maççi i ger afus-is $er $ur-sen, ne$ imuqel-iten Yenna-yas : - Rruê ammi! Sumaê$-as am uyefkki i yeîev deg idmaren n yemma.

Page 41: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 41 ­

Aqcic yesla kkan i tmeslayin-ayi, awal ur tid-yulli, kkiwentt tsusaf d ileddayen deg immi-s. Ibrra i walen-is $er lqaâa, yezzid iman-is i rruêed s yin, am weqjun umi teniv fissaâ.

Lmut n Wakli d tin id yuoowen aîîan d ameqran i Cabêa, teooad l$ar aîîas hraw deg ul-is. Uss-an ttâeddin, tam$art t- tteîef lqaâa, izad fell-as lêal. Yekker Yidir yewwitt $er ssbiîar, yellan deg temddint n lezzayer, imi deg lâerc-nsen merra ur yelli ara, ulac ula d amejay $er a d s-nigiren medden, ula d tu$mas d Yiwen n we$ar i tentti-tekksen, akken kkan mebla isufar, ne$ kra nniven; Ëala ti$emddil i xeddmen cc$el-nsent. Maca yemma-s teqim din lluhi n wayur, yeooa Wiza tettu$al- as deg ccur, netta yeîfed abrid $er wexxam, imi yeqqim Meqran din, $er yiwet n toarett-nsen. Deg lawan-nni, ggrand alla deg sin deg wexxam, yelqa Yidir deg iman-is, yaêûel, s ya d lec$al n daxel am nwal d terbiya, akk d uselil ama iceîiven ama n leqlul, s ya d lec$al n berra, am agam, lmal d lexla akk d lqevyan. Maca ur yufi tin ar d yevfer, akken yedda deg wawal, a bbu snat, yiwet texva-k. £ef aya akken kkan ar d igen Meqran, netta a d iles aqecabi, zzik yella n baba-s, ad i ffares tagnitt ad i rruê $er Yiwen n yidis ddaw n maâeûôa, i yellan rrif n wexxam-nsen, ad yeqqim sadda, ad yer aqelmun $ef uqeruy-is, wad-at-yeîîef gar n ifasen-is, watt-yer i lwaâd imeîîawen, ad yettru larmi bezgent walen-is, ad yenejmaâ $er wexxam. Ixeddem anect-a axaîer ur yesâi iwumi mar ad yeêkku tame$bunt-is, deg îbiâa-s d asussman, yezgga i teddu iman-is. Yerna d agujil, d awêid, d aéawali, $as aîîas i yellan deg taddart am netta, meâna meêqur.

Akken id yezzi wayur, yemma-s teêla, tu$aled $er wexxam, aqcic yebda leqdic d lekkluf, am akken d Argaz, yeîef d tidet amviq n baba-s. Kkemlen akken uss-an deg tlata yid-sen, tam$art tedhad d Meqran akk d wayen yeânan lec$al n daxel, Yidir yedhad d wayen yeânan lec$al n berra.

Yiwet n tmeddit, dayen ur yettamen Yiwen, d ayen akken ur urggan ara merra, mebla ma yezwared wawal, Mezyan

Page 42: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 42 ­

yu$aled $er wexxam lefreê yeççur ul-awen, talast terfed iman- is gar iâeggalen n twacult n Wakli.

Maca i kecmed kkan i rrebbeâ yemma-s, yebe$be$ deg meîîawen, akken yebra i tem$art yu$al $er Yidir i xedem-as akken, yebra i Yidir yeddem Meqran gar n ifasen-is, yémit $er yedmaren-is yugi ad as yebru. Kra n teswiêt yenqes lxiq, Yeqqimed sadda ad m-saêkkun, amek tevra yid-sen? Amek tâedda temveltt n baba-s? Akken ula d nut-ni seqsayent anda yella ? Ay$ar lexber-is ur yelli? I âedda Yenna-yasen akken yella i xedden lggera d yimjuhad deg l$erba. Seqsant amek ula din tella lggera? Yenna-yasen akken lggera win i tt-yewwin deg ul-is anda yeb$u yilli, anda ye$u i rruê a titt-vfer. Amenu$ din i yuâer s waîîas $ef dayi, tudert gar n waâdawen, yal ddqiqa d arggaggi, wama dayi aâdaw iban arfiq iban. Yeseqsat gma-as: - Amek i tettna$em din deg Fôanûa ? Yerra-yased Mezyan : - Leqdic-nne$ din deg lec$al n tsertit, n ttuqem deg yal talemmiét tikliwin akk d isundiden, yerna n ttuqem tixazabiyen yeééan tugdi meqret deg wul n weâdaw, ayen i $- yeooan n tefer iman-nne$ $ef imesulta ne$ $ef i$alen n laman sumata; mebla ma zeggle$ ajmeâ n yedrimen akk d uceyeâ n slaê $er-da $er $ur-wen.

Lexber n tu$alin n Mezyan imcciyar gar n medden, ulac ameééu$ ur s nesli deg tewrirt, am uméyan am umeqran. Azekka wayev uqbel ad a ttefrari tafat, axxam yettfif, yettmir, deg l$aci, yeççured d inebggiwen ulac win ur d nussi ara, ula d isetma-s i snat leêqentted. Ula d netta akken yebda wexxam i ffere$, yeîîef abrid-s yekkad merra taddart, axxam, axxam, tazniqt, tazniqt, taggara yesegra s waggaî-is $er uééekka n baba-s. Yeqqim gar-asen ayur d kra n wussan, yu$al sanda i d yekka, imi d axeddam din. Tameddurt tu$al am zzik-nni. Meâna anezggum yekkes $ef Cabêa teééra mmi-s yedder s tezmert-is, ur tyu$ wara, ma d Yidir yesâa gma-s $ef ar d yettkel yerna s ar ad izzux.

Page 43: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 43 ­

Yiwet n tikkelt tameddit n wass, akken id yenejmaâ Yidir $er wexxam, $as anéad ur d yem$i deg tamart-is, mazal-it akken d aleqaq, meâna deg walla$-is yesêus s taâkkemt ibub $ef yiri-s, yeééra belli d netta i d Argaz deg wexxam, d netta id yeóóa baba-s d littkal. Yekkes arkkasen-is, i ûenûel abidi-nes n luber iâelqit deg Yiwen iggigg yellan rif n îaq, yeslal ifasen-is, i qqimed ad yeçç imensi, tam$art n yemma-s ttu$ t-heyad ayen yettlazamen, tsersased lemtterd ubazin akk d ubuqal n waman, taâyart n yi$i d wuran n tazart, akken i walla anect-nni, yewhem iâedda yeîerîeq s tavsa, Yenna-yas : - âne$ d tame$ra a yemma ? Ne$ yella kra i tefrev fell-i. Terra-yased : - Ay$ar ur tettilli ara tme$ra i keçç maççi d Argaz? Yerna ur n-zwar, ur n-ggri, A mass-a a mmi, a nuqem tame$ra ar yeswahmen merra lâerc! Aqcic yefhem lmeqûuv n yemma-s anda i rruê. Am win ye$îaîen ciî ne$ amzun t-kecmit leêya Yenna-yas : - Dayen turra! Ooa$ a neçç i mensi deg lehna! Ne$ ad ggale$ fell-as? - Ih! Kunwi akka; Win ar ad yinin kra yelhan ad a titt-ççem deg xenfuc. Dayen ur d dd-nessawal ara, tasussmi temneâ bab- is. - Yax mazal-iyi meéeye$ i lec$al yecban wiggi, ne$ $elve$? - Ur meéeyev ara, keçç ccib i nqqer-i-kkid. - Ih! A yemma, win id yeééran ccib-is, id yeééra d lâib-is. Aqcic yebda uççi, yesusem. Yemma-as tefhem am akken iâejeb-as lêal, s Yiwen n wezmumeg am akken acema ur yevri tenn-a-yas: - Akken yenn-a umusnaw, a yaqcic bnu lâec-ik anda i t-yebna baba-k, ma t$eflev teméi-k ad a ttfat, mulac a tt-beddel fell-ak. Yidir am akken ur yefhim ara, ikkemel uççi yesusem, imma-s tekkes anezggum deg mmi-s dayen yeqbel akken ad yezweo, s tsusmi tekker zaâma $er leqdic, anect-nni yezreâ lefreê d ameqran deg wul n tem$art, $as acema ur titt-nni, tenîeq $er $ur-s: - Lukkan sâi$ tislit, cbi$ tim$arin nniven, tilli ur tveru yidi akka, ayetheni merra deg leqdic.

Page 44: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 44 ­

Kra n wussan akken i tt-âewed awal n zwaj, Yidir Yenna-yas : - D Yiwen n yillu, m ad yevru waya, yerna ulamek i zware$ gma. Isetma-s ttêelilent netta yequr deg awal-is. Yal ass êala win isâan d ameslay. Lexber yebev $er Mezyan, iâedda i ceyâed tabratt i Yidir, Yenna-yased deg-s : - Nekk d a$rib ulamek i zewje$, ma d keçç mur tezwijev ara nekk yid-k dayen, yerna ad ggale$ $ef taddart-nne$ ur âewde$ ad a ttid-kecme$.

Aqcic akken yeîef tabratt-nni, t-kker fell-as ddunt. Yerrat lêal ad yeqbel, nnig n tezmert-is d leb$i-s. Maca Yenna-yas i yemma-s: - Imi teb$i-m akka, nekk ad a$e$ illi-s n flan, yellan deg lezzayer. Taqcict-ayi yesnitt ass-n i g- xeddem din, yerna laûûel-is n ttaddart-nsen, mazal jidda-s tezde$ deg tewrirt. Cabêa i kecmitt lêir, amek ar d a tt-xdem? Deg Tamma teééra ma tu$-ased taqcict-nni, mmi-s ur yett$amay ara deg wexxam, ad i rruê $er lezzayer. Deg tamma nniven ur tezmir ara ad as-d-tIni alla, tuggad mmi-s ur i zegej ara. Tesulli tesîer, tenn-a-yas : - Yerbeê ammi, azekka ad ééere$ jidda-s ad a s Ini$, ma d a$-ttefkken. Akken âeddan sin n wussan, Cabêa tewwet nneê, Yiwen ur titt-ééri. Anect-a ur tt-yemniâ ara ad a tteskkideb $ef mmi- s tenn-a-yas: - Taqcict-nni id teniv, tegguma ad a ttezwe$ $er tmurt, tenn-a-yak muêal avar-iw ad yeâfes akal-ayi. Maca ammi ur d a$tlaq ara, yerna ur uqqintt ara, qleb tablaî ad ad tafev âecra. Ad a n walli anda nniven, a naf axxir-is s mya iberdan.

Aqcic i âereq-as wawal, ur yumin ara amek ur titt-qbil ara, ass-n yella yid-s tenn-a-yas ad ddre$ yid-k $as deg i$éer; Ass-a teqqar taddart alla. Ula d netta s tin n nnif d truggza-nni n teméi Yenna-yas: - Anééer! Yeêbes ciî irnad: - Nadid meâna ur tt-qeliq ara. Rnan kerra n wussan kkan, i leêqed lawan n tmegra n uzemur. Taddart merra tebgges, ur yett$amay Yiwen deg-s, êalla tin yettrebbin, d imuvan, ne$ im$aren ur nezmir ara i tikli. Yidir d yemma-s, am i ttaddart merra, nut-ni sâan taêriqt n uzemur ulac tayev i tt-yecban i qqar-n ti$remtt id yezggan ddaw n yiwet n ttaddart id yettqabalen deg ccfer nniven

Page 45: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 45 ­

tawrirt, umi sawalen tagemuntt. Akken bven $er te$remtt, iîîij urâad id yulli, agris am ugertil i yesdduri lqaâa. Yidir i câel times , s yeû$aren yequren, id yejmeâ s ya wes-ya . Akken yekkiw lêal yeddem tanzelt gar ifasen-is, yebda tazuya n uzemur, yemma-s s wanuz d ivaren êafi, d tqefact tezewrit d ucewiq tebda leqev, yerna terra tiî-is $er Meqran i tewwi yid-s akken d lîufan d aleqaq, ur âad yebdi tikli, imi ulac i wanwi ar d tid-teoo deg wexxam. Tameddit n wass nejmaâend $er wexxam, Yidir yezwar s we$yul iâebban cwari n uzemur, win yettawwi qbala $er lmaâeûra a tid iéev, yernad sufel-is kra n tceîbubin i lmal-nni i ooan deg addaynin. Tam$art tettbeâ s Meqran $ef waârur-is, d tkemust n uzemur deg fus-is, akken ad a ttuqem i yes lemceleê, ttextiren azemur i mazal d azeggzaw, a tittcelleê aâeqa, aâeqa, a titter deg waman n lemleê d yi$ed aha ayur a tid tekkes a titteslil, ad yemagg i heya i wuççi, ma d win yewwîen a titt- fser i yiîîij ad a s-ter tasentt at-fesren ad yeqqar, wayi qqar-n- as amîîur.

Deg webrid mid u$alen mlalen d kra n terbaêt n lxalat ula d nutentti kkan-tted deg tmegra nuzemur, yeshel fell-asentt akken ad m-yusanentt, d tayi id îbiâa n tulas, awal i jebdedd gma-s, larmi i m-seqsantt, nnan-t-as nantt-as nekk-ntti n taddart n tgemuntt, awal yettawwid wayev, larmi id bventt $er zwao n Yidir. Tenîeq yiwet n tmeîîut gar-asent tenn-a-yas i Cabêa : - Tella yiwet n teqcict $er $ur-nne$, terâed tebreq, brantt-ased tebbura n iggeni, ur nwi$ tella tayev deg lqaâa am nettat. Cabêa tesqsa wattillan, nnan-t-ased d taqcict n taddart- nne$, d yelli-s n flan. Yeshel useqsi $ef Cabêa, imi ultma-s Bîiîra tezweo $er din. Tweûa-tentt $er $ur-s akken ad tas $er tawrirt $er wexxam-is.

Azekka wayev d tin i yevran, akken kkan yulli wass, tefrara tafat, ttu$ Yidir yufatid lêal yeffe$, Bîiîra btebved $er wexxam, fekk awal rred wayev nettat d weltma-s, bven-ttedd $er teqûiî n teqcict-nni, tenn-a-yas Bîiîra : - D tidet, ur s kkadbentt ara, werooin ééri$ taqcict yecban am tin, ma tella kra n t$awsa umi qqar-n medden cbaêa, vrafa ne$

Page 46: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 46 ­

lmeâna, atan d nettat, yerna ula d leqdic-is yal aîad s lxedma-s, ur telli tin i $aben fell-as. Tenn-a-yas Cabêa : - Maca êelel kem Yidir, ahat a kem-isetêi, nekk uggade$ ur i be$u ara. Akken iâedda îhur, aqcic i kecmed $er wexxam d lawan n imekli, yufad xal-ttis teqqim $er wemnar n wagens, Yiwen uvar tâeleq-it $ef tamma n waddaynin, wayev t-îebqqit teqqim fell-as. Iâedda weqcic yemmaééev $er $ur-s, yu$ afus-is, yeqimed sadda ula d netta, iseqsatt $ef lêala-s, kra n imeslayen kkan tbeddel-as awal, tenn-a-yas : - tesliv a Yidir, ur yevlim ara win yenn-a-n, yal Yiwen ad ya$ tin i t-i-cuban. Nufa- yaged taqcict, ayur ad yesetêi zdat-s, akken ar d tefe$ deg yiv itran tt-nejmaâen êeooben, amzur larmi d amas yerna ye$leb akbal, taksumt tnur am adfel, leênak d tefaê, tinzert d ajenwi, taqemuct d taxatemt tqewes am ddurru, tablult teqqaîîer, alen bêal aggla-k, ceâlentt am lefnnaô, lqedd d a$alim, sster yettcercur, nnif yesnefnif. Ad a k-tekkes jjiq s usequn. Aqcic yettcercur seg tidi deg leêya, ur yu$ ara tanumi yettmeslay d xal-ttis $ef lec$al yecban wigi. I âedda ad yesaâreq awal, $er wayen nniven, ur yufi ayen ar d ad yini, ne$ ansi ar d yebdu, yeqewqew yeqqim. Tameddit-nni xal-ttis tu$al $er wexxam-is; Akken mebla ma tewwi rray n Yidir, ur âad id zzin tlata n wussan, tceyâed $er Cabêa, tenn-a-yas : - Rrwaê, awved; Waqila taqcict fekk-ana$tt, u$e$-ttid dayen, tamacahutt tekfa. Tameîuyt ur telli ttaâazamt, ur terooi ara ad i ûmiven waman, Qbala tenn-a-yas i mmi-s: - Azekka an rruê $er tgemuntt, a nesres timenggucin $ef teqcict-nni, id i g-ttenn-a xal-ttik. Lawan-nni d timenggucin i srusayen $ef teqcict d ssdaq. Yidir yesusem, am akken dayen yeqbel ad yejweo. Akken i xedmen, azekka wayev, bekkren $er uâelem n lefjer, d abrid $er tgemuntt. Yiwet, yiwet deg webrid leêqen yiwet n tem$art ula d nettat d win i d abrid-is, akken i cerkentt awal nettat d Cabêa, Yidir ur yemâin ara ad iddukkel yid-sentt, iâdda yezwar s kra n leqdami, nuten-tti tem-seqsayentt : Anisi-kem ? Wa-kem-illan ? Anda i t-ttedduv ? D acu id cce$el-im din ? Cabêa tenn-a-yesed ayen yellan, teddu$ $er wexxam n leflani

Page 47: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 47 ­

ad sers-$ timenggucin $ef yelli-s. I ttu$ tam$art-nni tesen taqcict. Tenn-a-yas i Cabêa : - I wayi i zwaren akka, um ar d a ttzewjev ? - Akka i yella lêal; ih i netta. - Ur t-mxelev ara ? As tta$eî taqcict yecban tin? Ad a titt-err am txatemt deg îav-is, ur i zemer ad a s yini maççi akka; Ur nwwi$ ara ad yilli werggaz ur n kennu ara i zzin yecban win, $ef win id tâedda ad a s-tefkk axessar. Teéériv a titt-awwi, a kem-yeoo. A$-ased tin i fat deg zzin, d tin i fat deg tmusni, ad att-ye$leb, yerna a titt-aggad, d awal-im i d awal n mmi-m. ayen teb$iv kkan ar d yen-âeddin. Wama yiwet am tin ad aster taqlaî, anda teb$a a tittéu$er, ur yezmir a kem d i-sel zdat-s.

Cabêa t-ssulli t-sîer, tesaf merra imeslayen-nni, tufa belli d tidet, zzin ar ad a s-yawwin mmi-s, ur d a titt-êwaj ara. Illaq- as ad a ttbeddel abrid nniven, wama wayi ur yesufu$ ara $er tafat. Aqcic aêlil d nya, i teddu kkan ur yesli ara i wayen meslayent merra, yett$il dayen tamsaltt n zwao-is tefra ur d a s yettâawad Yiwen. Meâna ur i teddu wavu akken b$an lebwaber. Bven $er tgemuntt, Cabêa d mmi-s qesven $er Bîiîra. Akken kecmen $er wexxam, qqimen kra n tikkeltt, ééran merra d acut cc$el-nsen, kfan am-seqsi, tekker tenn-a-yas Cabêa, aha iyad turra a n awev, $er teslit-ayi ad a ttenééer, wad a $et-ééer.

Rruêentt deg snat, imi Yidir yesetêa ad yeddu, yerna i cuba ciî $er lâib, u$en tanumi akken aqcic ur i sekked ara taqcict larmi d ass-n n unrkcum. Yerna yuggad ad a s-qqar-n yufa iman-is imi ur yesâi ara baba-s. Maca lxalat deg snat fe$-nted $er berra, tenn-a-yas Cabêa i wulema-s, hata i yellan, hata i yellan. Temla-y-ased merra tadyant n tem$art-nni id id-t-ddukkel deg webrid-is. Bîiîra maççi tneîqed. Tasusmi-nni i yeddan $er weqbal, tâedda tnuzâedd s Yiwen n wawal: - D kem i yeééran. Am akken nettat iâejbit.

S yin beîelentt ssuq, ur rruêentt ara $er teqcict-nni, âeîlet ciî, zzinted kkan deg taddart, am tid i rruêen ad kkesent lxiq.

Page 48: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 48 ­

Zaâma, zeâma, am akken deg wexxam n teqcict-nni i llantt. U$alentted $er wexxam. Nnan-t-as i Yidir: - Nufa yemma-s n teqcict s tadist, uss-an ayi ar d a tterbu, yerna êala nettat i sâan tettu$al-asen deg ccur, $ef aya cerven fell-a$ akken ur ttentt-awwi ara ddaw n sin ne$ tlata isseggasen. Nekk-nni nugi a n rrju. Ccukte$ ammi texva-ya$, ur d a$-tlaq ara. A n ééer kkan anda nniven. Aqlin weûa$ xal- ttik ad t-ééer kra n tayev, yerna ahat xxir-is.

Yidir yesawel d imman-is s wudem yulli-t lefwar: - Win ur nesâi ara ééher, ur tid-yesa$, ur tid-yettaker. Akka i d nekk-nni, a n-qqim d ime$ban êacama nemut. Tenn-a-yas yemma-s: - D acu i d ayenddur-ayi id tese$liv $er leqaâa ? Yenn-a-ays: - Acema ur yelli a yemma, ur tevlimev kem, ur vlime$ nekk. I gg-velmen d tira.

Qqimen $er imekli, Yidir yugi ad a s yebleâ, xal-ttis d yemma-s âeqlentt belli aqcic yen-hewal, maca ur d a s-girentt ara awal, akken kfan uççi, rreêend u$alend $er tewrirt. Yidir i teddu avar $er zat, avar $er defir, acêal ivul fell-as umecwar. Azekka wayev, Cabêa tbub ayeddid, tu$ abrid n tala ad tagem. Deg webrid-is temlal d Ccix n loameâ, akken mbeddalen azul, Yenna-yas Ccix : - Wisen ma d tidet wayen i sli$, ne$ alla ? Teb$iv ad a s tzewoev i Yidir ? Terra-yas: - i sseêa wawal-ik a Ccix. Yenna-yas: - Ma yella mazal urâad i s-d-ufiv, esled $er $ur-i, ûe$re$ illi-s n Yaêya n it-waâmer, umi qqar-n Oamila, Uss-an-nni i ccaxe$ deg taddart n tezzôutt, budde$tt deg mmi- m, mmi-m budde$t i Oamila. Akken i mexdum-it wa i wayev. Imi xelqen i ssin deg tmelalt n trebgga akk d lmeâna. Tazzôutt d taddart id yezggan nnig n tewrirt qrib deg ixef n wedrar, ur m-sebâadentt ara aîîas gar-asent. Seman-as akken axaîer lqaâa-ines merra d azrru, ur tufiv n wakal i llan deg-s. Terra-yas Cabêa i Ccix : - Ayen yuran ad yawwev $er wexxam, a n-seqsi fell-as ma yeb$a Yillu.

Page 49: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 49 ­

Tevfer abrid-is. Akken id tu$al $er wexxam, tâeleq kkan ayeddid-is, teîfitt d tazla $er ulus-is Llunis, tufat imaren kkan id yuki, tarrumit mazal ur âad i tekkis usawen. Tenn-a-yas : - Hatan id yenn-a Ccix n loameâ ssbeê-ayi, ééer keçç turra d acu illaqen ad a tnexdem ? Dayen ur d yeqqim llawan!

Akken d ass n ssuq, Llunis yeqûev $er Yaêya baba-s n Oamila, yesawel-as $ef tedyantt i tid yecqan, ameggaru-ayi i crev ad i ééer aqcic, ass-nni ya nudan fell-as deg ssuq, ibaned Yidir, wallantt $ef lebâid, aqcic ur yeééri ara maîi maîi, d acu i yevran. Iâejeb-as i Yaêya. Din kkan i s yenn-a : - A d a ttig yillu d tasaâdit d turbiêt fell-awen, yern$ d tin ar d yeskecmen lxir $er wexxam-nwen.

Akka s tavsa i m-sefraqen yerggazen, afus deg ufus, tavsa deg imawen, imi bven $er leb$i-nsen i ssin. Wa yefka illi-s thenat, wayev yezewjed immi-s n gma-s. Llunis yeûawved lexber i Cabêa. Azekka wayev mebla ccwar n weqcic, yerna mebla ma ééran rray n teqcict, Llunis d Cabêa, kkes-n anezggum am akken zewoend i Yidir. Tarrumit gar- asen tettferrio, tettmuqqul ur tumin ara alen-is. Teseqsa Argaz- is amek i warrac m-yusanen? M-saâjaben? M-yeêmalen? Yerra-yas: - Awal n leêmala ur d yettwanîîaq ara dayi $ur-ne$, alla imawlan i yettsewiqen deg temsal yecban tiggi. Arrac ur d qqar-n ara awal, ur ttem-yeééren ara. Yerna Yiwen ur ibe$u ihwah i warraw-is. D$a tarrumit t-îef immi-s, s kra n luham ur tezmir ara a titt-s-fhem i werggaz-is Llunis. Meâna tenn-a- yas: - Tamurt i yettsevêin s leêmala, ur tettalli ara d assawen.

Tam$art d ulus-is, xedmen rray-nsen rruêen d abrid $er tezzôutt, s Yiwen n lefreê i sersen timenggucin $ef Oamila, am akken d tid id aserus, d tid i d avellaâ. Yerna m-sefhamen $ef tme$ra, melmi ar d a ttemagg?

Kra n wussan, xal-ttis d isetma-s ççurentted axxam. âeddantt $er leftil n sekksu. Yidir yewhem d acu yevran? Yeseqsa yufa d

Page 50: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 50 ­

netta i g-zewjen. Amek ? Ansitt ? Wattilan ? Aniwi id baba-s? Melmi i hed-u$en? Nnan-t-as isetma-s: - Nu$-aked taqcict d tasekkurt, amzun d Aneglus, d yellis n tsedda, $as kkes a$ben. Ma d tame$ra ayur id i teddun, ma i selek waênin. Neffer axaîer nuggad a sefre$ n medden, teéériv aqemuc yesnulfayed ayen d lâer. Aqcic am win id yekkren deg ives, urâad yeslal udem-is, mazal-it yegeîîuîîes. Ur yufi d acu ar d ad-yini, ne$ tin ar d yexdem, ad yeqbel wiw, ad yeggami wiw, yeêûel meskkin deg rray-is, ur s-d-yufi tifrat. D tasusmi-nni i tixedâen, $ilentt am akken i âejbit lêal. Kkemlen lecc$al amzun kra ur yelli.

Yebvedd remîan n usseggass-nni, Yiwen n wass akken i sseêer kkan d abrid $er cc$el-is, tiziri amzun d ass, akken id yeffe$ $er wefrag tebda tâeooaot tqeleâ t-ttezzi teb$a ad a tt-ddem axxam, ulac d acu ur teddim ara yid-s ahat taâelaft ne$ snat n rric d lekkwa$eî. Argaz yerwel $er daxel n wexxam, akken âeddantt kra n ddqayeq kkan yejbad, yufa afrag zeddig i fereê amzun acema ur yelli mavi, yemhem anida yerra merra rric- nni d lekkwa$ev-nni. Yeqleb $er yemma-s yemla-yas, tam$art tenn-a-yas: - Rruê ammi $er cc$el-ik, d taklit i âusen $ef wexxam-ayi, ur neb$i ara ad a tt-f$ev lawan-nni, axaîer yella kra n diri i yettrrajin deg-k deg baerra.

Argaz yewhem yesusem, ur yettamen ara merra s tmucuha- nni. Iâedda yezzi aqeruy-is am win id yenn-an i yemma-s aêlil, yef$ed $er lecc$al-is, meâna aseqsi yugi ad yeffe$ alla$-is.

Remîan d lâid âeddan, akken id yewweî lawan n tme$ra, wa yettalli wayev yeîîar, merra tawacult am wid i baâden, am wid i qerben sâan lec$al yal Yiwen anda yettazal. Iqefafen rruêen ad ad-awwin tislit, Yidir amzun maççi d lfereê-is, yedhad deg wagam n waman, yiwet n tikkeltt yugmed am tikkwal i âeddan, s we$yul-is iâeddad zdat n Yiwen i leméi yeoo-at ciî deg leâmer, meâna m-yusanen mliê, d mmi-s n ttaddart-is. Yenna-yased weqcic-nni imi netta yesen kkan Oamila, tezde$ deg taddart n lejdud-is yu$ tanumi yettrruê $er din:

Page 51: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 51 ­

- Amek akka a Yidir ? D keçç ar d ya$en taberkant-nni n Oamila ?

Yidir am win i tid-yewwten s wefîis gar n walen; Iâreqa-as wawal, imi werooin yeééra Oamila, iêar d acu ar d a s yer. S kra n nnif Yenna-yas: - Ih d nekk,umebâed ur k-yeâjib ara lêal ? Ne$ ula deg leb$i-nne$ a ken-n-ccawer? Yerra-yased weqcic-nni:  – Alla ne$ed kkan ur telli ara am keçç, ne$ ur taâdilem ara, keçç d afrux ad a k-i-kkemel Yillu, $er tin i t-wehaî ur d tqqar ara alla, $ef waya nne$-ed ur d a k-tlaq ara yiwet am tin, daya kkan, êare$ imi sli$ i cc$el-ayi. Yidir yesusem yevfer abrid-is s Yiwen n layas am wedrar $er tuyat-is, ééay-it ivaren-is am idurar. Kra n teswiêt atna leêqend iqefafen, zwarend ivebbalen, t-vefred teslit $ef tserduntt, daxel n uggerwaw. Akken id telêeq $er tebburt n wefrag, aqcic akken xeddmen merra wiyav, yeôééa tlata n tmelalin, i ceyer akemic n yerden, anect-a merra $ef uqeruy n Oamila, qqar-n akken ad a ttilli d tawenza i rebêen $ef wexxam d iâeggalen-is. Yerna Cabêa tuzled s $enooayt n tamentt, terra-yeset deg qemuc-is, akken ar d iééiven fell-asen wussan id i teddun. Imi d tekcem $er trekkuntt uéeîîa, s- $amentt sadda amkan-is iheya kkan. Wwin Meqran akken kkan i yebda tikli, d tmeslayt, i gzem-as amzur, fekkan anééaven-nni i Yidir yerraten ddaw n uvar-is, yerna yewwet- itt s wubbik $er uzagur, nettat aqeruy-is deg lqaâa, aêyik yesberber fell-as, acema ur d iban deg-s. Netta yeqqar deg ul- is : Wisen m ad tasekkurt ne$ d tagarfa ? Nettat teqqar wisen m ad lbaz ne$ d bururu ? Akka id zwao, yal Yiwen yawwi ayen i s yuran. Ulac win ne$ tin i yufan leb$i-s; Kulççi i ccud $er twenza. Iv-nni i yekcem $er $ur-s, meééren yeslan, yebvedd lawan n tidett. Isli yufatt d tagarfa, f$entt-as tirgga mxalfa. Tislit tufat d lbaz, tusa-y-asedd kkan akken teb$a. Anect-a yeooa Yidir iv-nni akk d netta d imeîîawen, yerna maççi i qleb $er Oamila. Yezzi-yas s waârur, yettlawam deg twenza-s.

Page 52: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 52 ­

Ssbeê akken id ukin Yidir uqbel ad yedden uyaééiî amezwaru, i yu$ taburt yeffe$. Oamila temla merra ayen yevran i yemma-s, nettat t-rruê temlat i Cabêa, maca frantt taluft akken d i ceççan i yettwaceçç, ne$ ahat d assraâ, aqcic ur yelli deg leâqel-is. Lxalat begsent $er leccyax, d tuksa n unezggum deg wanect-a snent-as. Anda yella kra n Ccix jbantt fell-as, ur yelli win zegglentt. D anect-a id yuoowen aîîan nniven i Yidir, yu$al yemlelli, ur yeééri d acu i verun $er tamma-as? Ne$ ur yettferiq ara anwa id aêbib ? Anwa id aâdaw ? Anwa ibeâden? Anwa iqerben ? Qrib $er $ur-s yeâdel wass d yiv.

Tame$ra tekfa, inebggiwen m-sefraqen, tlata n wussan defir timenggeft tu$al $er wexxam-is, kra defir-s ula d tiqcicin nejmaâentt. Yeqqimed Yidir akk d lehmum-is $ef waârur-is, yesbur-iten amzun âeqden fell-as, ad yenoer adrar s tqabact, yeddebddeb yeqqim, ur d as-yebri i Oamila ad yetthenni, ur d att-yeêmil ad yedder yid-s ad yecbu merra medden. Ma ttislit terra Cabêa am yemma-s, ayen i teb$a uqbel a tid-tenîeq ad yawweî. Ma d Meqran am mmi-s, ass kkamel d weqcic deg rebbi-s, ur yettaf ara tayri-nni ahat $er yemma-s. Maca wiyav merra m-s-aâjaben deg ugar-sen, tettcercur tayri te$leb taâwintt-nni tanaûlit, ur tett$aray am tegrest am unebdu; Yal wa yesawal i wayev, s wuglan tecruruqen de tavsa. Cabêa tettzzuxu s teslit-is $er lxalat n ttaddart, ama deg tala, ama deg yal tagnitt itt-yesemlalen yid-sent, teqqar-asentt : Tasekkurt, timelalin. Ur tettilli teqcict i meânen ne$ i qedcen am teslit-iw, yal aîad s lxedma-s; D wayi id zwaj mulac fiêel.

Rnan kra n wayuren, Llunis teîîefit tusut, ur yezmir ad yekker ula $as ma yeêdaj iman-is ula $er waman n tassa, Tarrumit tbedd $er uqeruy-is d nettat i s-i-ceççayen, i s-isewayen; Ama d aman, ama d tiqit n lqahwa ne$ n lattay, yerna d nettat i s- islalayen, ama d taglimt-is, ama d lebsa-s. Akken lluhi n wayur kkan ôôuê yufeg deg wemkkan-is, Llunis yem-s-fraq d tudert, ula d netta yevfer gma-as Akli. Timîeltt tâedda, akken âeddant merra tiyav, ahat urâad id tezzi tddurett, tarrumit teîef abrid-is $er Fransa; Imi ce$el-is ur d yeggri deg taddart n werggaz-is. Wisen ma terkkeb ne$ urâad, Mezyan yu$aled deg l$erba.

Page 53: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 53 ­

Tissin-is tikkeltta ula d netta ur telli ara d tissin n ttukksa n lxiq, axaîer tamezwarut $ef lmut n âemi-s, tis snat $ef tme$ra, d lawan a d iâel leqrar. Meâna teshel taluft fell-as imi m s- aâjaben deg wacêal aya, netta d yilli-s n xal-ttis, umi qqar-n ula d nettat Oamila, deg m-id-yusa tikkelt tamenzut d nut-ni wa yeqen $er wayev, ul yeseqsay $ef wayev. Ayen i tniâawen aîîas, ula d i t-wexxam am yemma-s, am xal-ttis, éérantt anect-a, lec$al fran uqbel ad neîqen. Maca mebla kra n tuzya d wannuv, mebla kra n uêelel akk d uceyeâ, ne$ mebla kra wawal n zyada, zwaj gar-asen yevrad.

Uqmen tame$ra ttis snat, yerna tayi teglad s lextana n Meqran. Lêaûûun lefreê yewweî $er tqacuct. Akken id wwin tislit-nni, u$len imi llant snat n Oamilat deg wagens, tameîuyt n Yidir sawalen-as Oamila tameéyant imi i meéeyet $ef tmeîîut n Mezyan deg leâmer, tayev sawalen-as Oamila tameqrant, Akken ad ferqqen gar-asent, âne$ akken ur d yettilli kra n le$laî marra wabaâv ad yesiwel i yiwet deg-sent. Kra n wussan kkan ur âad id yezzi usseggas, yebda cwal d ugur gar n tinuvin, yerna Cabêa tmal ciî $er yelli-s n weletma-s, $as akken i tella taluft meâna d Oamila tameqrant id yebdan cwal, d nettat id yenn-an: - Muêal ad illi$ anda tella tnuî, akk d tem$art, illaq nekk ad âele$ taxxamtt iman-iw. Mezyan abrid yu$ ad a t-yaf yesawen, ad a tt-yeoo amek ? Ad a s-yebru ulamek. Yextar abrid amenzu yerra-yas taxxamtt. Akken qqar-n : Win yensan d yuéaî ad ad-yeûbeê yesqaqay.

Argaz yezde$ iman-is, rebâa n wayuren, ur yezmir i lêala n tmurt, i âedda yewwi tameîuyt-is nettat s tadist mebla ma yeééra $er wexxam n baba-s, $er xal-ttis Bîiîra. Netta abrid yesen-it, ne$ yenum-it yu$al $er l$erba. Akken nnan i t-zzik- nni : Win yenumen larbaê, werooin yerîaê, ne$ win i âerven tacriêt n tsekkurt, ur i qeneâ ara. Ma d Yidir, yettidir lewqat qquren, yulli asawen s waârur, s ya d anezggum n gma-s, s ya d tameîuyt-is, yerééagen deg walla$-is te$leb lmut. Ur yezmir ad ad-isel i yisem-is, ne$ ur yezmir ad i ééer udem-is; Limer yufa ur yettilli ara anda tella.

Page 54: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 54 ­

D anect-a i t-yeooan kra n wussan kkan ad bdun inebran ad kecmen $er uqery-is. Ëala nut-ni id leslak, ur telli ara tebburt nniven yesufu$en.

£ef aya lxalat ur xuûentt ara deg tmusni iêelkkucen, deg-mi faqentt i tikta i t-zzin deg qerruy n weqcic, d netta yettaf taqerâett d tamecîuêt anect uîîad, tesâa tadimtt d tazegga$t, tettrrus zdat n uqeruy-is, teççur am akken d ikerebucen, ne$ d ikecaîîen d iberkanen, ur iban d acuten. Deg tadimtt-nni nttantt ahat âecrin n tsegnatin n lexyaîîa, beddentt qqacwent ad a s t-Iniv d tazagurt inissi. D ayen i ce$len alla$-is aîîas, deg wass akken ar d i rruê $er lxedma, ne$ ad yeffe$ $er berra, êala tin i yetturaren gar n walen-is, ad yettmeslay d iman-is, ad yettggala, akken mar ad yawwev $er wexxam lêaooa tamezwarut ar d yexedem, a d iôeéé taqerâett-nni. Yerna muêal ad i âiwed ad ines anda tella tmeîîut-is Oamila. Meâna akken ar d yawwev $er tqeâett-nni, ad i rruê ad i ger afus-is, melmi ar d a tteggri terdast fell-as ad a ttidd-yeddem, amezun d kra i tid-ijebden $er defir, yerna yettgugum ur yezmir ara ad yini d acut wayi? Ayen yesewhamen s waîîas, i teîîes d Oamila mebla ma yewwid s lexber anda yettnnus. Daya i ttyeooan terfed s tadist, ayen i sem-ckkukklen tikta deg walla$ n Yidir, yeâreq fell-as usawen $ef luîîa. Netta yella-ya kkan yettraooi ad a s-d-siwlen $er lâeûkker, yerna i $enad abrid n Fransa, ad yevfer gma-s. Ad ijereb tawenza-ines, ahat din ar d att-yaf tûab, imi deg taddart-is ur s-d-tefkki ara. $ef aya yeqqar tin yevran d tamezwarut, ad a s bru$ i Oamila.

Yekker i rruê $er lezzayer $er wuletma-s Wiza, ad a s yeêkku d acu n tu$ect i t-zzin deg qeruy-is. Yenna-yas: - Hatan d acu i teddu$ ad xedme$, meâna a$ben i bube$ $ef tuyat-iw d aqcic- nni ar d a ddilalen, b$i$ ad a kem ttid-ooe$ a titt-rebbiî ma i rad Yillu yedder, ma yemut d lehna, d$a akken i b$i$. Tenn-a-as: - Muêal ur iveru ara waya, ur n ttâeddal ara axxam igujilen. Seg mid necfa ur yerkkid uxxam-nne$, d nekk-nni amzun n hudd ljameâ.

Page 55: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 55 ­

Layas yerkkeb $ef waârur n Yidir, yu$aled $er wexxam-is, s wul yexûer, ur yenwi ara ad a ttilli akken tririt n Wiza, yerna am akken yesêus belli akken ar d ad-Inin kra n wid ar d a s yeslen. $ef waya meskkud tnernayen lec$al xelîen deg walla$- is akk d tezdemt tettaééay $ef waârur-is. Iâedda Yenna-yas i yemma-s ayen akken yenn-a i wuletma-s. Tenn-a-yas ula d nettat : - Ma yevra waya, keçç fe$ s ya, nekk ad f$e$ s ya. Ur d t-$amaye$ ara gar n rebâa n leêyuî, ad a ttexluv taxxamtt-iw deg Yiwen n wass. Lexber yufeg gar n medden, larmi yeffe$ $er berra. Qqar-n lexber ma yewweî sin yewweî settin. yesla gma-s, i ceyâed $er $ur-s Yenna-yas: - Ëader lec$al i tettdduv ad att-xedmev! Muêal inebran n tmeîîut-ik, yerna muêal avar-ik ad yekcem akal n Fransa. M ad a$rum fell-i, ur ttaggad ara. Ma yella ur d id tesliv ara, deg wass-a ad as tIniv sâi$ gma. Akken kkan Oamila tameqrant tesâad aqcic, deg wexxam n Bîiîra, $as ur teêmil ara tam$art-is meâna tesetêatt, tugi ad a ttekkes leqver fell-as. Teooa-tt nettat ad as s-temmi, maca tameggarut-ayi ur tesâi ara tikti nniven, ne$ isem nniven, êala win n werggaz-is, tâedda tsema-yas fell-as. D tayi id ddunit, akken qqar-n imezwura: Ttruêen yerggazen tekkrendd yismawen. Deg lawan-nni kkan hata lexber nniven yezuznen lefreê gar iâeggalen n wexxam, meâna ur yelli akken i Yidir, d lexber I tis-feclen aîîas, axaîer maççi s wudem i t-yerooa. Lexber-ayi d win n lâeûkker, ceyeâen-ased lkka$ev-nni, ur d teqbilen ara ar d a tawwin. Ur yeééri ay$ar? Imi deg wayen icudden $er tezmert ur ixuss ara, meâna wiyav qqar-n-as d tawenza n Oamila i tturbiêt. Netta yettwalli akken d tawenza i cemten. Urâad âeddan sin n wayuren, imi yevra waya, Oamila tameéyant tesâad wayev, îuqtenttedd tlufa d temseêûal $ef Yidir, tin yezrin ad teoo defir-s snat d takniwin, amenu$-is d ddunit meskkud yettaâer. Maççi akken yeb$a iddusantt, aqcic- ayi id illulen seman-as âli, akken ahat ad yaâlay leqver-is akk d can-is deg lâerc merra. D win i beddlen merra tiktiwin i baba- s, Akken kkan i t-yeééra tenbeddal tmu$li-nes $ef amal-is merra, ayen akken yezrin merra, dayen yemvel ur yettu$al ara ad ixemem fell-as. Yu$al amzun i beggsed $er tudert

Page 56: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 56 ­

tamaynutet, am akken yeneqlab i beddel idis. Yerna tenbeddal tmu$li-s $ef weqcic-nni d Oamila, yu$al-i-tid wul, tuênanedd tassa-s $er wexxam-is, i wallat kkan iâejeb-as s waîîas, yu$al am win i qeblen tirra yurran fell-as, ne$ iqquver tawenza-s. Imi dayen i yellan, ur yesâi ara tifrat nniven, ne$ dayen id yefka Yillu, akken id yussa wass ad a tikes umeksa. a d n-idir kkan akka. T-rruê te$li teddegddeg tikti-nni inebran, teûfev deg qeruy-is, yewîed lawan ur yelli ara Yiwen yettrraju, Yidir yeqbel s wayen yellan, $ef waya yeqqar yal ass i Oamila : - Ur kem-b$i$ ur i teb$iv, d tira kkan i $ijemâen. A nem-yeqbal, $as maççi s tayri, terra-ya$ tmarra. Meâna mazal yugi ad yecrek yid-s awal nniven, bexlaf waggi. Ne$ ad yeserkked alen-is deg udem n Oamila, lekruhiya-ines $er $ur-s ur tesâi ara tilas.

£as akken yedda $er medden merra deg temnaî-nsen, ne$ deg lâada-nsen yellan deg tudrin merra i send-yezzin, tameîuyt ur d tbedder ara isem n werggaz-is gar n meddem, ne$ werooin a as tesiwel s yisem-is, yerna muêal ad a tta$ afus-is ma yeêver Yiwen, am akken d lâer wanect-nni. Ula d yerggazen xeddmen akken, ma yella llan iman-nsen, ttem-salamen, ttem-seqsayen, tem-ya$en ifasen. Yidir maççi akken igg-ga, ur i verru ara wanect-nni yid-s d tmeîîut-is, $as akken iman-nsen i llan, ugin wul-awen-nsen ad m-yussanen ne$ ad m-yeêmalen.

Oamila tamecîuêt deg nfas, imawlan-is ur d wiven ara $er $ur-s, meêsub deg m i d-tedda d tislit ur terzif $er $ur-sen, nut-ni ur d ussin $er $ur-s, t-rruê am akken ttuntt merra. Daya i yeooan Yidir akken ar d yerfu ne$ akken ar d yemcebbak yid-s yeqqar-as: - Lukkan telhiv tillaq ur kem-zenzen ara imawlan-im am ta$aî, seg m-i-kem d fkkan ur d seqsan fell-am. Anect-a yeqqaz aîîas deg wul n tmeîîut-is, meâna tesâa alla imeîîi d lwens, iééri-s ur yettkkaway am zal am yiv. Nfas yekfa, Wiza tleêqed deg lezzayer, trezfed nettat d warraw-is, tufad uletma- s Feruoa tezwar-ittid s rebâa n wussan. Axxam yeççur d tavsa, ttem-yebdalen awal s wezmumeg, $as ulacit deg ul-awen, arrac keççmen tef$en, axxam-nni yellan yexla yu$al yettffiî.

Page 57: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 57 ­

âeddan akken xmeûîac n wussan fell-asen, Feruoa i jemeâ-it werggaz-is. Meqran i leêqed ad yekcem $er u$erbaz, imi yebâed $ef taddart-nsen, axaîer sâan Yiwen i cerkentt tlata n tudrin. Win yenan $ef ufus irrumiyen, ur d yelli ara wayev, maca terra tmarra arrac ad ddun acêal akken ad awven $er $ur-s. akken teb$u tili tegnewt, am iîîij unebdu, am usemiv d ubruri n tegrest. - Meqran ad yeddu yidi, ad i$er deg lezzayer. I tenn-a Wiza.

Yezzi wawal gar iâeggalen n twacult, Ahat sin n wussan. Yal Yiwen d acu yeqqar, tuget deg-sen ur hewnen ara aqcic a ten- yeoo. Ma d Yidir yekkis ara anezggum, meêsub yuggad fell-as. Meâna frantt akken Meqran ad yeddu d xal-ttis Wiza $er lezzayer, akken ad i$er din, ahat ad yemagg d taburt n talwit fell-asen, ad yeffe$ d kra umusnaw ar d yekksen fell-asen l$ema n tâuggentt i t-zzin $ef twacultt merra, yerna a ten- iselken deg lmeêna deg illan. $as bven merra yid-sen ad qeblen rrwaê-is ur zmiren ara ad qablen lefraq-is, imi yu$en yid-s tanumi. Anect-nni yeooadd lwaêc deg ul-awen n it- wexxam sumata, am akken d tiqernit deg-s i ye$lin, ne$ d lqermuv i s yettwakksen. Am akken mebla Meqran, yeqqim wexxam âeryan. Ma ççan ur henan ara, ma lsan ur henan ara, ma îsen ur henan ara; Aqeruy-nsen icudd yal taswiêt ar Meqran d acu ixeddem? Amek yella? Ma yella ur tyu$ wara? Aha Yillué, ne$ yeâra? Ahat ixaq? Wisen d acu ixxeddem? Akka yal ass siwa $ef Meqran i sawalen.

Ddren akken lluhi n setta n wayuren, Mezyan yu$aled $er wexxam, tu$al fell-as Fransa teqreb, tu$alin-is id yussan s tikti d tamaynut tin n ttddukkli, yussad qbala $er yemma-s akk d gma-s, ur irruê sanni. Azekka wayev i bekker $er wexxam n xal-ttis Bîiîra, mebla ma yekka $ef wexxam-is, uqbel ad iééer ula d âemmi-s. Yewwid tameîuyt-is akk d mmi-s $er yemma-s, yerna yeggul deg-sent, $ef awal n texxamt ne$ n beîîu, akken maççi ad iâewed ad a s-isel, ma yella yevrad ad yeoo leâoeb ne$ ad yexdem kra deg lxalat-nni. Yenna-yasentt : - sinn igujilen t-ferqemtentt am ibawen $ef luê, Yiwen deg samar,

Page 58: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 58 ­

wayev deg malu. Nekk d gma Yidir am sin ivaren, win ixussen ur yettbedday ara bab-is.

Tawacult tenejmaâ, temlal tassa d way-turew. Cabêa ur hett- wwi ara ddunit, lferê-is yebev $er iggeni, ad as yenn-i Yiwen tâiwdedd talalit. Sin n yerggazen keçmen tef$en deg wexxam-is, snat n teslatin $as ma ttem-yebdalentt deg teswiêt ar tayev lemâayrat, d lemâun, akka i ttinuvin. Ula d tam$art-nni i tin tebra ad a ttenttu deg tayev, d wayi i d ssuq n lxalat. Meâna $as s wuguren-ayi, ddukklen merra deg Yiwen n wagens ne$ t-zzin merra $er yiwet n terbuyt.

Ayur yemut, Mezyan amkan-is yesnit, ad yu$al $er wemviq-is, maca yu$ abrid-is $er l$erba. Yeqqimed Yidir d netta id aqeruy ne$ d amvebber $ef wexxam. D netta i d amseweq deg yal taluft i yeânan tawacultt-is, ur yelli wayev zdat-s, deg ul-is d wayi id sster n ddunit. Yidir i beggsed $er lxedma, deg iv deg wass, werooin yeêbes, ur telli tin yeooa, ne$ tin yezggel. Yal lxedma i yesla ne$ yeééra ad a tt-yexdem, ur telli tin i weâren fell-as, ne$ tin im ur yezmir ara. Ama d lec$al n tfellaêt, ama abrid-nni yu$ baba-as yessa$ yeznuzay deg lesswaq, ama d lebni, d netta i benun ne$ i ttreqiâen merra ixxamen n taddart-is. Yerna yemdderddar larmi id yesâa lkka$ev n tnehrrawt n wakuz axfifan d wakuz aééayan, daya it-yeooan i neher akarru n Yiwen ukkumirssi din $er $ur-sen. Yessawwavedd leêwayej n lbenyan. Am rmel, lyajur ne$ tiîubtin, uzal akk d ssiman. Tin i d ibanen ibaned yid-s, alla leâddez ur d i sseweq ara $er $ur-s.

Akken lluhi n xemsa i seggassen, yu$al yesâa rebâa n dderya, sin imenza d lwacul wid umi sema âli d Aksil akk d snat n teqcicin, tid umi sema yiwet Tiziri tin ar d a d yefkken tafat merra i wexxam-is ma d tayev Tanina. Ma d Mezyan yeqqim kkan deg Yiwen-nni, um i sema $er baba-s.

Lexber yebeved Yidir akken xeddmen lekkwa$ev i yemjuhad, akk d ime$raûen d lxalat-nsen, a send-fekken ôôateb. Iâedda

Page 59: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 59 ­

tkcemed $er uqeruy-is tikti akken ad yuqem lekkwa$ev i gma- s Mezyan, d wuletma-s Wiza, imi ula d nut-ni aîîas i yuzlen deg lggera-nni, ne$ selkentt ne$ xelssentt s ssuma $layen, Yiwen yenfa deg tmurt-is, aîîas i yemenîîer deg tmurra n berra. Tayev tuooel d taqcict, mazal t-tteîev afus-is. Yeéva tikti deg walla$-is acêal d ass i âedda inuda merra $ef wayen yettlazamen, larmi id yewwi merra s lexbar yekker yebda lec$l-is. Lexber ur yelli d ufir, yebev Mezyan $er Fransa, ameggaru-ayi yugi anect-nni, i ceyâedd $er gmma-s tabratt, Yenna-yas deg-s: - Ur n xdim ara lggera $ef yidrimen, n xedmitt $ef tlleli, d wakal akk d lêerma-nne$, yerna yella Yillu ad a $ed yer merra ayen n stahel. Meâna Yidir ur s-d-yesli ara, yerna ur t-yerri ara d taluft, i jebredd ne$ yunagedd inagan, i êevren deg lggera-nni, irra- yasen lekkwa$ev.

Akli, d âli akk d warrac nniven, lhan bdan tef$en $er berra. Nut-nni tt-im$uren, lehmum tt-im$uren yid-sen, tizdemtt tettaéay $ef waârur n Yidir. Akken ahat tmanya n wayuren, u$alend lekkwa$ev-nni, qeblen-tten, ahat d taggi id taburt n tifrat i le$ben i ôôeûûan $ef twacut-is merra. Yerna ad a send-fekken takemust n idrimen telha, ad jemâen merra isseggasen i âeddan. Akken qqar-n, werooin yettu Yillu win id yexleq. D tikkelt tamezwarut anda yesen Yidir d acut id lmeâna n lefreê, bdan leêsab-at rekkmen deg walla$-is. Meâna tiwu$a ur ttunt ara aqeruy-nni lemêan, zggant cudden $er $ur-s. Urâad yekkir, i âedda ad ibedd $ef ivaren-is, yeneqraâ, yu$al ar a$elluy-nni. Imi Yiwen n wass, am uss-an nniven merra i rruê $er lxedma-as s ukarru, aqcic yeffe$, maççi am tikkwal- nni iâeddan, imi tameddit-nni, awal wa yeqqar-it i wayev deg mimawen ar imeéa$, i taddart merra kukran ad a temlen i Cabêa d twacult-is, $as s tufra, i luêqed $er wexxam, Yidir deg sbiîar, yeneqlab deg webrid, atan gar n lmut d tudert. Wisen ma d yeslek? Ad yedder ne$ alla? Akken wuîen merra $er $ur-s, ama d yemma-s, tametuyt-is, akk d weletma-s Fruoa, d kra n wid i s-yefka lêal d tirni. Ufantt

Page 60: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 60 ­

deg yiwet n lêala ur n seâjab ara aîîas, i$es n tayettis yenûel deg wemkkan-is, yerna yeôôeé deg sin iberviyen, mebla leoruê i yu$en merra idis-is. Akken ahat sin n wussan hatta Wiza d Meqran rsendd, s kra n wudem am wid i jeâqen, d wudmawen d iwra$en $elben ifer-nni ussefssaf yettawwi wavu. Ur zmiren d acu ar d a d-Inin, imi sslan akken ahat ur ttlaêaqen ara $ef rruê n Yidir. Lexber ur yefir ara yezgger $er l$erba, yewweî gma-s $er Fransa, am akken zeâma ur yettâawad ara ad i bed $ef ivaren-is, ma yella ur yemut ara, ad yeqqim d ameâââvur i lebda. Tawa$it n tikkelt-ayi, teglad s weletma-s, tin akken ur yelli yettrraju Yiwen.

Tiêerci tefrurex gar n wayetmaten, Mezyan yuggad ad yu$al fell-as d taâkkemt i lebda, netta, ttarwa-s, akk d tmeîîut-is. Yerna ur yeb$i ara ne$ yuggad ad yefreq yid-s idrimen-nni n yemjuhad. Yesraêed tayawantt $ef lebâid. Akka i telêa seg zzik, d adrim i ferqen ne$ i ttrruéen tagmatt. D acu ar d yexdem ? I ceyâed tabratt i Yidir, tufatid akken deg tusut n lmut, uççi yewâer fell-as, aneqleb yu$al d taluft i waâren, ma yella ur t- yeqlib ara Yiwen ur yettneqlab ara, ives d tinegnit kkan, aêerek dayen akken yu$alen d c$el ameqran, uççi kra ur s yezmir ad yekcem immi-s, ur yezmir ara ad i ssel i wawal n wuççi. Yevâef yu$al d akecaî, maççi merra d win i snen medden. Yenna-yased deg tebratt-nni : - Atan uss-an-ayi ad ase$, heyi iman-ik a n-freq nekk yid-k. Aqcic te$lidd fell-as teggnewt, ur yeééri acu$er ? Ne$ anda tella sseba ? Ad yedhu d yiman-is, ne$ ad yedhu d wexxam, ne$ ad yedhu d gma-s ? Deg wanitti ar d yebdu ? Tin yevfer tayev ad a set- rruê. A bbu snat yiwet texva-k.

Lluhi n âecrin n wussan, Mezyan irsed, yufadd gma-as mazal- it deg ssbiîar, deg yir êalla. Meâna yenqes wayen deg illa, yebda i âeqel medden, yesawal. Akken yekcem $er $ur-s, maççi Yenna-yas amek teliv, ne$ ma taêliv ? Ne$ d acu-tt ssba i k- yeûawven $er da? Qbala akken yebev $er $ur-s, awal amenzu d beîu-nni. Yerra-yas Yidir s Yiwen n layas : - lâeslama a

Page 61: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 61 ­

Mezyan, melmi id tu$alev ? Amek teliv? Semeê-iyi ahat seâya$-k. Mezyan iâerq-as wawal, tezwe$ n leêya tezreâ deg wudem- is, meâna Yenna-yas : - Iveli kkan, i keçç âne$ teêliv kra ? - Akken yeb$a Yillu. Maca ayen $ef id tecqiv lukkan ar d a tt- illiv d izem a titt-ttuv. Yax d keçç id yenn-a-n ur nbeîîu ara am ibawen $ef lluê; Ne$ tettuv? Ihi lukkan ad a ttbeddelev awal, maççi axxir ? - Leêsab n zzik d turra ur yeqqim d Yiwen, teéériv lxalat-nne$ amek tevra yid-sentt, a d k-Ini$ ass-n ar d a ttef$ev, ma yeb$a yillu ad a ttaêluv, ad tu$alev $er tarwa-k s tezmert iggerzen, a nekker a nefreq; Ad a $-henint deg menu$-nsent. - Alla rruê turra, ayen id ak-yehwan aqlin s yin. Nekk ur d i tuqqiâ ara meâna. - Alla, ur d qqar ara akka, ur yelli Yiwen nnig n wayev. Keçç, awwi ayen id i kid-yeîîren, nekk akken, yal Yiwen s uzeref-is, yal Yiwen s umur-is. - Nekk i îîer-iyidd, le$ben bbeôkka-yi.

Yekker Mezyan am win ye$îaîen ne$ am win yeçêen, izlez iman-is am win idd-yeqes kra, Yenna-yas: - Wacu le$ben deg i teliv? Axxam, tameîuyt, rebâa n tarwa, ur ééri$ ara d acu i k- ixuûen? Akken qqar-n it-zzik-nni: baba yemma, tayuga $er lemddud. Ne$ yillu deg ggeni keçç deg lqaâa. Ahat d iûiî i teûîeî! Ur llin ara aîîasyesâan ayen akka tesâiv. - D tidet kra ur d yezggil, tawa$it id ye$lin ad tres fell-i, ansa id tekka nekk d abrid-is. Win imi yurra ad yedder d aééawali, ad yilli akken, werooin ad yenbeddal. Yax qqar-n imezwura : Ayen yuran deg qeruy ur tûefven ifasen. Ihi nne$-ak awwi ayen teb$iî, atta d aggla-k, sumêe$-ak kkulççi, ma d nekk ur ttilli$ ara din $as kkes a$ben $ef waya. Yekker Mezyan, s tmeslayin-ayi, yezwi icuîaî ubernus-is, yesrugmut, yesawal d yiman-is s kra n wawalen ur n ttwafham ara maîi maîi, s uqeruy gar n ivaren-is, am akken yuker iman- is, yettcabah win yesetêan s wayen yexdem. Iâedda irruê yeffe$, mebla ma yernad kra n wawal nniven. Ahat urâad id

Page 62: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 62 ­

yefi$ deg ssbiîîar, a taya Rabaê ikecmedd $er Yidir, m-salamen yeqqimed $er uqeruy-is, m-seqsan merra $ef waîîas n temsal, melmi id yu$al deg Fôanûa ? Amek tevrra yid-s din? D acu ixeddem? Wayev yeseqsa-t $ef wamek tella tezmert-is? Amek tella lêala n wexxam d taddart merra? Yidir i fuôeû tagnitt akken a s-d-yemeslay merra $ef wayen yesâedda uqeruy n twa$it. D wamek id tevra tadyantt n wusehwu-nni iâeddan fell-as. Yerna i kkemlased tin n gma-s; Imi ahat d Rrabaê id afus ayefus n Mezyan, yezmer ad a s ibeddel rray. Yenîeq $er $ur-s Rabaê s walen am tid yeççuren d imeîîawen, Yenna-yas : - A Yidir! Gma-k maççi d win n zzik seg-mi yezwej $er-da, netta ur teâqqile$ ara. Lqella n lxedma, ccrab akk d iberdan n ddirri. Nhi$t, nhi$t, meâna ur d qvi$ ara; D ayen yettwa$. Ma d nekk ur k-ttsamaêe$ ara ma yella ass n wussan teb$iî kra, ur tid-teniî ara, aqlin deg wemkkan n gma-k. Ula d netta yekker yu$ afus-is yeooat, imi yekfa lwan n ééyara. Kra n wussan, Yidir yebda i êellu, i refdedd iman-is, ula d taksumt-is zerâenttid idamen. Luham yeîfit deg ixef n tcekkuêt, imi id yef$ed deg ssbiîar, yu$aled $er wexxam-is. Yufa tawacult-is tbeddel udem, llaé, d lêif îfen-asen tasegga. Axxam yexla ur ufin d acu ar d ççen; Qqimen d igujilen d baba-tsen yella. Yeooaten Mezyan akken i twa$it amzun ur ttalayen ara azref deg-s, werooin yeseqsa fell-asen. Akken i kkemel i îlaba-s, tin n umejay d isufar, ternad tin n wexxam, cqanted $er $ur-s. T-rrat tmarra ad a ttiqabel akken teb$u tilli, awid kkan mi d teqqim tezmert, ne$ mi ddukklent tuyat. Aoowed awren rnud zzit, ûiwvedd ûabun, lqahwa d ûkker akk d wuççi nniven, mebla ayen i s iqeddcen deg wexxam merra. $as Argaz yekkiw, meâna mazal zzman i teéem deg-s.

Deg ssbeê ar tameddit d netta d tazla d ucalli, ur teluêqen ara ivaren-is. Akken yiwet n tmeddit ur nelli ara am tiyav, akken id yekcem s lqella n tezmert, d âeyu n berra $er wexxam, yufatid yeççur d l$aci. Azi$ d gma-s id yewwin Ccix n loameâ akk d kra n yem$ren n taddart akken ad êevren i beîîu ar d yillin gar-as d gma-s. Yufad taluft teddez tebrez, dayen tefra. Akka i$reblen tilufa mebla ma yeêver Yidir, imi Yenna-yasen

Page 63: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 63 ­

Mezyan akken ur yettilli ara Yidir îfent kra n lecc$al, meâna yeqbel akken teb$u tefru. Yerna ayen yett$iven aîîas ferqen mebla ma êevrentt teqcicin, imi atentt-ak deg xxamen-nsentt. Beîu i bîan, ur yelli ara d win i âedlen. Akken qqar-n imezwura "Ma têevreî ta$aî-ik ad tarew sin yerna ad ddren, ma t$abeî ta$aî-ik ad tarew Yiwen yerna ad yemet". Akka i tevra d Yidir akk d isetma-s, Wiza d Feruoa. Ti$remtt d wexxam n Mezyan, ma d Yidir taxxamtt d tebêirt akk d wefrag n berra, yerna yemma-s ad a tezde$ deg texxamtt-is. Inîeq Yidir $er Ccix s wezmemeg $as ul-is ifeleq $er daxel Yenna- yas : - Sameê-iyi a Ccix ma $elîe$, i teqcicin, âne$ maççi d yessi-s n Wakli ? Ur sâintt ara amur, ne$ ur ttayalentt ara tunett deg baba-tsentt ? Yenna-yas Ccix : - Alla ammi, sâantt amur, akken teniv ula d nuten-tti d issi-s n Wakli, teîer-asen-ttid tmeîbext, ne$ taxxamt n tmes akk d wefrag n daxel. - I Meqran? I Weûa-yi fell-as baba, ad yemagg d Yiwen deg- nne$. - Meqran azal-is yedda d win n yemma-s.

Iâedda Yidir yesussem ciî, yerra inhit, am win imi yeâreq wawal, ne$ am win yeîef lêir, Yenna-yas : - Akken yeqqar wem$ar n baba, i win ur nesâi ara éher, i wacu ar d add-illal ? Rnan kra n tsaâett umeslay, maççi yenn-a-d Yidir ur qbile$ ara, ne$ a n âiwed i kra. Yesâedda taluft akken i tella, ayen i t- yeswahmen kter d itaddart, amek Yiwen ur d yenîiq deg-sen, Yiwen ur tid-yulli wawal ad yini, ur yeskkir ara waya, ooan merra taluft i Ccix, ansa yeb$a ad a tt-isukk. Ciî n ddqayeq tersed kra n tsusmi gar-sen, Yenna-yas Ccix i Mezyan: - Tqeblev amur-ik a Mezyan? Yerra-yased : - A Ccix dayen i yellan, kra ur irruê sani. S kra n tmu$li amzun yenîîer, meâna d Argaz lâali, yewwet nneê. Ccix yesusem kra n teswiêt yeqleb $er Yidir: - I keçç a Yidir! D acu teniv? Yezmumeg, yesem$id cerhan deg udem-is, $as yewwet wesyax deg ul-is, Yenna-yas :

Page 64: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 64 ­

- D Yillu id yettakken, d netta i g-tekksen a Ccix, wama amdan ur yesâi kra gar n ifasen-is. Ansi yurra ad a ttekk. Nekk-nni neîîafar kkan $er defir. Yenîeq Ccix Yenna-yas :

- D awal i ggerzen. Ihi mi i sehel Yillu fell-a$ tillufa, ad a ttrebêem a yittaddart, yaww a na$et lmeâruf.

Refden merra ifasen-nsen $er tegnewt, yeddâadd Ccix, akken ad i seggem Yillu rray-nsen, wad-yilli c$el-nsen d tifrat i tyersi i cudden gar n wayetmaten. Akken i ttekfan s AMIN m- sefraqen, yal Yiwen i nejmaâ $er wexxam-is. Meâna Yidir maççi am nut-ni illaq fell-as ad add-iâiwed kra yellan s wadda, imi acema ur sedd-iîîir deg wefraq-nni, la yaîebsi, la ta$enóayt, la tacuyt, kra ur yelli, ad yebdu taxxatt s wadda. I$lidd deg ggeni i ûebêedd deg lqaâa, bran-as akken i tidd- turew yemma-s. Taxxamtt-is texla deg Yiwen n wass. Yeqqim yessawal d iman-is: - S deâwessu n imawlan umse$, fell-i i tesbe$, tenîev-iyi ur i texvi ara. Amzun d taqerabt i hudde$, d ddaâwat bube$, ssuddent ur mniâe$ ara. Terra-yi tmarra ad qeble$, deg twenza id i ttu$e$, d ééher-iw Yillu yurra. Akken yiwet yiwet, $as yerwa i$eluyen d ifeddixen, meâna s wecraw n tidi id yesa$ lêaja, lêaja. Akecaî, Akecaî, agîiî ad yesalli lâec-is. Yebda yettreqiâ ciî, ciî, deg texxamtt-is, netta yufatid lêal yu$al $er tnehrawt n ukaru-nni. I leqvedd aâaqa, aâeqa. Kra i wexxam, kra i îlaba, am akken yedda deg wawal: Kra i terwiêt, kra i telwiêt. $as êusen merra it-wexxam-is i tyiti id yerzan $er $ur-sen, fehmen tilufa, ééran belli yal Yiwen anda i tt-yu$, akken qqar-n : win ur ttnewi$ s weblav yu$itt s ukura. Yerra-ten lêal, akken yal Yiwen deg-sen ad ibab ciî. Ma d llaé, lêif, le$ben akk d leâra d ayen akken i cerken merra. Yerna ur u$alen ara d a$ilif numen yid-sen dayen, yal ass d Oamila tamecîuêt yezgga yuzel deg immi-s, teqqar : -Yusad rbeê ur t-nuksan, i rruê ur s nerri amkan.

Page 65: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 65 ­

Nnig n lêif, llaé, leâra, akk d îlaba. Yenernad wugur nniven win n lxalat. $as yezgga deg texxamt-is iman-is, meâna ur yeslik ara i îôôad n tnuvin, yal ass d imen$i yekker, lemâayôat d isu$an. Yiwet ur tezmir ad a tt-walli, ne$ ad a ttesraê tayev. Tezgga tmes yal ass tecâel deg wexxam, ssbub maççi dayen i xxussen, llant s waîîas, ugtent gar-asent tismin, akk d wexbac n warrac. Imi Akli yeserwa-yas baba-s ilellac ne$ dduzan n turart, akk d wuççi yelhan. Ayen akken ur yesin ara, ne$ ur yufi ara âli deg wexxam-nsen. $ef waya yal tikkeltt ar d mlilen, ne$ akken ar d qqimen $er turart deg wefrag, âli yeîamaâ deg mmi-s n âemmi-s, anect-a yesem$i gar-asen dd$el, yerna ciî n tismin. D ayen i t-yeóóan yettna$ yal tikkeltt d Wakli, ameggaru-ayi xfifet îbiâa-s, sehlen imeîawen-is. Yal tikkeltt ar d m-yexbacen tettu$al taluft $er lxalat, tinuvin deg zzik ur d mezggentt ara, ta tettqejim i tayev, yiwet ur tettawwi abrid n wadda i wletma-s. Ióaâad ma yella ufanted ne$ tella sseba i sseêan iy-men$i. Akken yedda deg awal : lemâinddat n tnuvin $er tcewaîin. Ayen texdem yiwet tayev a hett-âus, a ttexdem akken, ne$ a hett-âayer.

Yal tameddit deg ar d yekcem Yidir $er wexxam ad yaf cwal, d leâyav, imen$i yekker, tikkwal gar n tnuvin, akken ur yettilli gar-sent ad yilli gar n teslatin d tem$art. Yectaq isem n lehna anda ar d at-yaf, yekreh axxam a tid-yekcem, netta deg llaûûel-is ur yeêmil ara Oamila tamecîuêt ayen terna-yas cwal, ayen i t-yettaóóan yettarra ttar deg-s, s isu$an akk d ucenef, llantt tikkwal anda yeggar ula d afus-is $ur-s. Uss-an t-zzin, taâkkumt n tedrimt tneqqes $ef Yidir, yebda i teddem iman-is deg le$ben d lêif id yesberbren fell-as. $as yesâad leqlul yettlazamen merra i wexxam, meâna mazalit akken qqar-n imezwura ddiq lxiqq, netta, tameîuyt d tarwa-s, merra deg yiwet n texxamtt, din i ttnawalen, din i sewayen, din i teîsen, din i tt$amayen.

Yiwet n tikkeltt tellad temîeltt deg taddart, akken id yebev lawan ad refden lmeyet $er wemkkan-is ameggaru, Yidir ur titt-wwi ara ddunit, imi ur yeééri ara tin ar d yexdem, ixeneq

Page 66: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 66 ­

yesalway deg iman-is. Anda ar d yawwi i nebggiwen-nni ? Ne$ anda ar d i seçç ? Akken l$aci gren lmiyet deg ééekka, rran fell-as akal, ur âad i yekfi Ccix agga$ n lmeâruf, Yidir yeîfedd iberdan-is s yin, i rewled $er wexxam, ivaren-is éayit amzun yeddmedd ne$ irefdedd i$uraf n lmaâeûra $ef tuyat-is, ifadden- is kkiwen, feclen werooin teîef-it tawla d leêya am tid i t- yeîfen ass-n. yesetêa s yiman-is, amek ur yecbi ara merra medden. Yeqqar deg qeruy-is: - llan wussan axxir win ur d n uki ara.

Argaz yebvedd $er wexxam-is, awal ur tid-yulli ara, yeîef ti$mert yesusem yeqqim, am akken yevra fell-as kra n lbbaîel. Oamila t-sers-asedd imekli, deg yiwet n tegnit yellan teççur d cekk, meâna tuggadit ad a s tIni kra, terooa ad yezwer werggaz-is awal. Netta yugi ad iéel afus-is $er wuççi-nni, ur yezmir ara ad yeddem ta$enoayt $er yimmi-s. Melmi ar ad yeârev, am akken yella kra i s ttit-kksen deg fus-is. Ayenddur- is yekres am tegnewt-nni n tegrest, ye$lid yebvedd $er lqaâa, tezwe$ d tidi tettcercur, amzun yemger deg lkkanun. Ur yeb$i ara ad yesaâlem tameîuyt-is deg ugur-nni, yekker s kra n nnif imaéev $er wuççi-nni. Akken ta$enoayt gar iîudan-is, Yidir i rruê deg Yiwen n ttexmam, leâqel-is ibeddel tamurt, yewwit wasif n tirgga. Yeqqim akken lluhi n wezggen n saâa, am min i tid-yewten s uceqqir, yefraggsedd, ibra-yas i t$enoayt-nni yekker i refdedd agelzim, i rruê $er teqwirt ne$ $er tebêirt akken ad i$ez tmddunin ad yesalli lsas, akken ad yebnu taxxamtt nniven. Tella din yiwet n teârict n téuôin, tettarew yerna tettakked tiâeqayin amzun d tefaê deg lufa, $elbentt tamentt deg tiéett, tu$al $ef Yidir d a$ben ameqran. Ur ihewen ara ad att-yeqleâ, akken ar d yerfed agelzim $er iggeni, ad a s- d-ye$li $er lqaâa, wa s-d-tekcem yiwet n tekti, ad ixemem, wad yeseqsi imman-is: - Amek ar d gezme$ taârict yecban taggi ? Meâna ad yemekti lawan-nni i yella deg temveltt ad ye$li deg-s wezggen, wad yu$al ad a s yini, d acu ar d xedme$ s teârict ne$ s téuôin, imi azal-iw akk d leqver-iw $lin deg taddart ? Ma mazal ad sâu$ awal gar n i taddart ?

Page 67: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 67 ­

Akken yesaêsab d yiman-is, iâedda isema, s yiwet n tyiti kkan, ur yeééri ara ansa id yekka merra leggdder-nni, taârict tersed $er lqaâa. S yin i yebda ta$uzi n temddunin akk d lsas. Ass yettawwid wayev, berra yeneqîaâ fell-as, i tefe$ êala $er lxedma-s, ne$ yettaker iman-is $er kra n lqevyan i yeêdaj netta, ne$ i êdajen deg wexxam. Lluhi n tmanya wayuren ablaî, ablaî, taxxamtt tulli. Yidir yullitid rruê, yu$al yesâa ciî n listaâ, yettcabah medden merra. Yenqes diq deg wexxam-is, yesâa amkan n tt-i$imit d wuççi iman-is, amkan n yivs iman- is. Hata gma-s Mezyan yu$ lêarra, akken tebna yerna s lmawa- ines, acema ur d tixuû. Anect-a yeslat $er tmeîîut-is. D Oamila tameqrantt i s tid-yemlan, s yiwet n tutlayt i yeddan $er kra n wesqujem ne$ usefqeâ. Imi idrimen yesâa ama wid n yemjuhad leêqendd, ne$ wid n Fransa, Mezyan yu$al meêsub d amerkkanti, ur yeééri ara d acu yesâa, yefkad Yillu ur d yefkki s drus. Yesmar-ased seg yal tamma, meâna maççi kra n tikkeltt yemiktid ame$bun-nni n gma-s, yettu merra ayen yeâya fell- as, d wayen yexdem deg-s, $as d netta i âeycen tameîuyt-is d mmi-s kra yeqqim deg jiê n l$erba. Yerna ayen i renun deg l$iv n Yidir, dayen selen imeéa$-is deg wezniq $ef gma-s, yemugg d isixi ne$ iâawen merra i taddart êala netta amzun yen$a-yas baba-s, d acut sseba ur yeééri ara. Yebbev larmi i yegguo deg wexxam-is aqdim, ur d s yenn-i ara mavi, mavi, i Yidir, anect-a yeéérat deg immi n medden d tmeîîut-is. Yerna ur s-d-yeooi ara ula d ayeddid n waman, ne$ ta$enoayt n lqahwa. Yeggrad Yidir iman-is, $as axxam n gma- s d ilem ur i keççem ara $er $ur-s, i ûekker tabburt fell-as. Ayen id yeggran yesaâjab, d ciî-nni n lehna. Yenqes cwal n warrac, d leâyav akk d imen$i n tnuvin deg wexxam. Akken yeqqar yizen $ef u$erva n lexla: Uççi n weêbac, ives s wekmac, walla zhir n yemcac.

Akken ula d netta, yiwet, yiwet, arrac lehun. Oamila tamecîuêt akken tetthena deg tnuî-is, $as teooadd tassa-s trekkem seg tismin, imi âeyu i nettat d Yidir, rbeê n tuneî-is d Mezyan. Yerna ayen i zerâen deg wul-is asirem d tukksa n unezggum deg werggaz-is, dayen ur yezmir ara ad yenîeq awal-nni

Page 68: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 68 ­

inebran, imi tarwa-s dayen telha. $ef waya tu$al d tayev, ten- beddal merra, maççi d tin-a i snen zzik-nni. Tenqlab $ef tem$art-is Cabêa, amzun ur tesâi ara aééar $er $ur-s. Deg marra ad add-kkerentt ssbeê alama îsentt tameddit, d nut-ntti d lemâayôat gar-asent, ur ttaooantt kra, ttem-âayarentt s ûûifa s imawlan d wayen i d iwejden. Tilist ur telli gar-asent, leqver dayen yerwet ur d yeqqim ara. Tin id ineîqen, tayev ad a s-d- tsers seâdis deg rebbi-s. Ta tekkat deg tayev, yiwet ur tezmir ad a tt-ééer ne$ ad a ttesraê s tayev. Anda tella tayri-nni merra n zzik-nni? Win ur tentt-yesinen ara ad a dd-yini d lekkdeb, tiggi werooin tella kra n lêena d leêmala gar-asentt, akka id tam$art d teslit. Qqar-n marra ad m-yeîafentt deg cekkuê, lukkan ad $lintt deg ggeni $er lqaâa, yiwet ur tberu i tayev. Ma m-yeêmalentt atan aêlil $ef werggaz-nni, yella kra id t- heyintt. Ne$ lâacu id qeûventt, yerna tayri-nsent ur telli d tayri i dumen, tecba leêcic-nni n ûûur, ad tewwet lehwa ad i ceâceâ, melmi ar ad yenqer yiîîij ad yisilew wad yeqqar. Ayen yeswehamen kter, akken yeshel îrav gar-asentt, i sehlent tu$alin. Yidir akken ar d yettwalli deg-sent tt-na$entt, cbant amcic d u$erva. $as netta seg wid yumnen akken Argaz d targga, tameîuyt d agelmim. Meâna yettmektid awal-nni n baba-s : - Ur ttamen ara ammi lxalat. D aya i t-yettaooan ur tentt-yettâeddal ara d cc$el, ur i sel ara i tislit marra as teqqar-as err-iyi taxxamtt anda ur d tettwali$ ara yemma-k. $as akken tam$art-is s hatt-an s tecuyt iman-is, nettat s tecuyt iman-is. Meâna tillin-is i tella deg wexxam, $er $ur-s d a$ilif. Teééra kkan din zdat-s i tella, tettqeliq deg-s, mebla ma wallantt walen-is. Ula d yemma-s akken teqqar-as immi-s, bru-yas i tmeîîut-ik ad a k-ddawi$ lexyar n lxalat, ma d tarwa-k ekkes fell-asen anezggum, atnan d tarwa-w ur tt- xuûen deg cema, ad illin xxir wakken tella yemma-t-sen. Yidir am win yeâuégen, ixeddem alla rray-is ur tid-yecliâ kra deg- sent, am tid yesawalen i weblav, ne$ seg zzik qqar-n: Am win i êekkun i lâal n baba-s, ne$ am win i ceîêen iwder$al, Amas-is yeqreî netta ur d yesfayed acema.

Page 69: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 69 ­

Ccwal yecba times, yenfufed $er isetma-s, slantt merra s wayen yu$en ne$ lêala deg i tettidir yemma-tsentt. Ulac win snentt ur tid-weûantt ara, ur kfintt ara aciyeâ d uêelel deg gma-tsentt, akken ad yaf tifrat n lebda i wugur deg i tella Cabêa. Ula d nut-ntti b$antt akken ad as yebru i Oamila tamecîuêt. Qqar-n- tt-as: - Tayi ur telli d nedd-ik, la deg ûûifa, la deg îbiâa, la deg ttrebgga, la deg lmeâna, la deg vrafa. Meâna aqcic aîîas id yerfed $ef baba-s, yettmuqul $er zdat, deg kra n leqdic i yeqdec. Yerked rray-is, yerna i zeggir leâqel. yesâa aîîas umeyez, yeqqur deg ttexmam-is. Ifut lxalat-nni am tameîuyt- is, am isetma-s akk d yemma-s. Netta deg wid id yeqqar-n: - Ameyez uqbel aneggez. Yerna yettmuqul aîîas $er tarwa-s, ayen yesewhamen $as akken d win i kerhen tameîuyt-is, meâna leêmala yesâa $er tarwa-s tâedda tilas, ayen id yenîeq yimmi-nsen atan ad yilli deg rebi-nsen. Ayen b$an ad yawwev, larmi yesewhem merra i ttaddart-is. Leêmala-yaggi n tarwa-s, turwed ne$ tuowedd kra n l$iv d leênana $er tmeîîut-is, iééra belli d netta kkan i tesâa d lwali, ur yelli wayev. Anect-a i t-yeooan werooin yesxdem fell- as miêyaf, ne$ werooin i ccuê-as. Tikli ines ur ttesâin ara merra irggazen n tewrirt, ayen i yegren tismin deg ul-awen n lxalat nniven. $ef aya ur yexdim ara ayen i s-d-qqar-ntt isetma-s akk d yemma-s, Yugi inebran. Imi netta werooin yerbeê, ne$ werooin yesen udem n lêena amek i ga, ur yeb$i ara tigujeltt, lhem d cwal i tarwa-s.

Neqlaben lec$al, ayen akken yeb$a zzik, nut-ntti ugintt. Ayen b$antt turra nut-ntti, netta yugit. D taggi id ddunit, Yiwen ur tt-yufi akken yeb$a. Anect-a yeswexer $er defir isetma-s fell- as, u$alentt am tid i bran ne$ i sersen deg-s tiî. Ass yettarwedd wayev, larmi yenîeê $er âecra isseggasen. Yesâad taqcict, d wis tlata deg teqcicin, d wis xemsa deg tarwa- s merra. Tameggarut-ayi i sema-yas Xuxa. Oamila tamecîuêt akk d Cabêa tewet deg wul-nsent riba, aîîas i ffejâentt i yes, amzun d Yiwen deg it-wexxam i yemuten, ne$ d kra n twa$it imeqren id yersen fell-asen, ur b$intt ara taqcict. Maca meâna Yidir yefhem belli ulac kra i meyzen aqcic $ef teqcict, lfereê-is yebev $er iggeni, i taqcict tluled s tezmert-is, nfas yeffe$ s

Page 70: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 70 ­

lehna $ef tmeîîut-is. I rruê am win yerran tame$ra, abiûar s yuéaî, loaba, lqahwa d leêlawat, kra ur t-yeooi. Yerna yufatidd lêal yejji deg llaé-nni akk d le$ben-nni n i neîven deg-s merra zzik. Tameîuyt-is $as s l$iî n teqcict, d tikkeltt tamezwarut anda t- êus s lbena n nfas-is, tufa leb$i-s, temugg d nafsa n tidett. Te$leb lxalat i mekkant-i-yen. Uççi yelhan, aksum d tmelalin, udi d tamentt taêrurt, d wayen i lezmen merra ad yewwîed. Ula d imawlan-is akk d wid n Yidir u$alen nbeddalen, ur qqimen am zzik-nni u$alendd s wudem amaynut. Beddendd merra $er tamma-s, ççurend fell-as axxam, temlal tassa d way turew. Akka i teddun lec$al, win yesâan irden yettwarîal uwren, ddunit tedda d win i bedden, tebna $ef îmeâ. Bab n cci $as ma yella ur yeswi ara tibûelt yerkkan, tettarat d izem. Aéawali $as ma yella d bab n nnif akk d lêerma, ye$leb mmi-s n tsedda, tese$layit teqîeâ feff-as azniq, ur tid-yettalli wawal deg tejmaât.

Uss-an ttâeddin, Oamila tamecîuêt tekker deg nfas. Inebggiwen m-sefraqen, yal wa yu$al $er wexxam-is. Yidir aqeruy-is deg tcacit-is, yerna alen-is sekkdentt $er lebâid, aâad imi i walla lwacul-is xetnen yerna kecmen $er u$erbaz. Meâna dayen i t-yeooan akken ad issif tikta deg walla$-is, i $erbel, i âewed, yufad yiwet n tebburt ar d a t-yesuf$en deg we$ben-nni id i yella. Imi yeééra belli arrac a d im$uren ad yu$al alama d ddiq-nni, ne$ alama d lêala-nni n zzik-is. Maca $ef waya Yiwen n yiv, tameîuyt-is d warraw-is îsen, bedden waman akk d yiss$aren, netta iv kkamel d tiî-is tugi ad a ttenddel, yensa i jebed i keref, ulac tikti $ef ur yejbi ara, iâedda i jebredd amarru d lkka$ev, yebda yettarru, yettûewir deg-s. Ur t-ye$vir ara yivs larmi yesla i Ccix yedden. Yekfa lec$al-is, i âedda yenoeâ yesakidd tameîuyt-is Oamila. Tameggarut-ayi akken id tekker nettat mazal-itt tegelîuîes merra, tebda amiéev Yenna-yas Yidir: - Walli $er wexxam ar ad a ddebnu$! D acu i tenniv deg-s? Trra-yesed s leâddez d unazeâ akken mazal tettmiéiv : - Eh… ééri$t! Ad titt-bnuv s telkkin! $as eîes, tebberkkav targgit.

Page 71: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 71 ­

Argaz tâerq-as luva $ef usawen, ibeddel wudem-is ûiffa, akken teneqlab i yes ddunit, ur yerooi ara lemâayrat yecban tiggi. Yenna-yas s wul yettafwar: - D wayi id awal ar d tIniv! Eh… Akka ar d terev! Inid ad ak- iâiwen Yillu. Ad a k-yesiwwev Yillu $er leb$i-k! Meâna win ur nemâin ara ulay$ar tameslayt yid-s.

Akken s lefqaâat d ulejlej, ifasen tterggiggin amzun teççadd times axxam-is. Irefdedd tabalizt-is yellan tefer ddaw n ssrir-is, yeldditt yezwer $er lqaâ-is lkka$ev-nni yeferit deg-s, Yenna- yas : - Ad yett Yiwen lkka$ev-ayi, cfu ad yemzel.

Ittu$ yebvedd lawan n lxedma, Oamila tamecîuêt teqqim deg tusut, terra taddulli $ef uqeruy-is, ur d s terri ara merra ccan, am akken yettmeslay i lêiv. Argaz mebla ma yeswa afenoal n lqahwa, ne$ mebla ma iârev kra n lqut. Akken s lefqaâat-nni, yekker yeffe$ $er cc$el-is, yeooa Oamila deg tusut tkkemel ives-is.

Deg wass-n amzun lemâayrrat-nni n tmeîîut-is terna-yasedd nnif akk d leggdder, $ef waya êala lebni n wexxam-nni, i yet- zzin deg qeruy n Yidir. Ayen yexdem, anda yeb$u i rruê, d walla$-is icudd $er din. Mebla ma yenn-a-d i Yiwen, mebla ma i ccewer wayev. I leqvedd assurddi, assurddi, yes$add akal deg berra n taddart $ef rif n ssuq, $er Yiwen n wem$ar i llan d amddakkel ne$ d aêbin n baba-s, yesen Yidir deg mi tid- yettééu$ur Wakli yid-s netta d agrud. Yerna iêemel-it aîîas, $ef anect-a iâiwen-it am mmi-s, Yenna-yas: - Ur tt-qeliq ara ammi, ur tt-aggad ara, a weqed i tesâid xelûedd, nekk ur uêdaje$ ara turra, akken tettwaliv aqlin bxir. Iâedda Yidir yefka-yas azggen imi llan heyan, yeooa-yas azggen nniven yettxeliûit s kra kra, aweqed id yejmeâ ciî ad a set-yawwi. Ayen i t-yeooan icudd aggus $er cceêa, yettccuê deg wayen yellan, ama deg wuççi, ama deg lebsa, ama deg wayen nniven yeânan tudert-is n yal ass. Azggen n lexllaû-is i îlaba, azggen nniven i wexxam, d kra n dduzan n lbenyan. Am lyajur, d wuzal, d wess$ar…

Page 72: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 72 ­

Iman-is i yebgges $er lebni n wexxam-nni, Yiwen ur yelli $er tamma-s. Ula d netta ur yesuter ara deg medden afus n lemâawnat, imi arrac ar tiâiwnen mazal-iten meéeyit, ad yer axeddam ar tiâiwnen ur yezmir ara i lexllaû-is, maca d netta kkan i xedmen kra yellan. Yebda-tid deg t$uzi n lsas, larmi d asiwev n merra wayen i sig xeddem, am rmel, ablaî d lyajur, as$ar, ssiman akk d wuzal, yerna d netta i âeonen abe$li, d netta i t-ibenun. Ayen yellan $ef i$il-is, ur yelli ara ufus nniven.

Ciî ciî, s i$il-is akk d ureîal, yekkes ne$ yesfev littkal deg walla$-is, littkal yesâa kkan d asirem, asirem yesâa d iman-is. Am wefrux anéav anéav, ne$ akecaî, akecaî iy-benu lâec-is. Akken ula d netta yeqîeâ $ef iman-is asnuzri d tuzya n berra. Kra n lewqet i yesâa, yett$amayit din, yal lawan d acu yettaf ad at-yexdem. Deg marra ad yeffe$ deg lxedma-s, êalama d talemast n yiî d werggaz d leqdic, yectaq rraêa amek temugg. Ne$ yeâreq deg walla$-is wawal n westaâfu d acut, yeêrem $ef iman-is t-i$imit d tukksa n lxiq akk d umereê.

Akka lluhi n tlata d wezggen isseggasen, d netta d lhiî, ur yeêbis ara ula Yiwen n wass, yerwa i$eluyen d ifeddixen, meâna yewweî $er usirem-is, yesullid $ef i$il-is akken mebla kra ufus nniven rebâa n texxamin n yiîs, taxxamtt n t$imit, taxxamtt n wuççi, taxxamtt n uselil akk d tin n waman. Akken kkan i tella deg walla$-is akk d lkka$ev-nni i yefer akken. Yesullidd yiwet n lêara ur telli ara deg lâerc-nsen merra, win ar d add-yawwîen $er $ur-s ad i bedd a d iferej, d luham amek teskker deg yal ta$awsa, acema ur yenqqis deg-s, amzun d anaéur ameqran i tid-i-ssewren. £as s êusen merra it-wexxam, s wussan-nni n lêif akk d le$ben, imi ddren deg yiwet n cceêa ur sinen ara uqbel. Icudd waggus deg kra yellan, aéeyyer d cceêa bbevend $er Yidir êebsen, assurddi ur i tefe$ deg wayen ur nelzim ara. Meâna rruêen-as leêsabat deg tarrawt, ur yeêbis ara cceêa- ines êala deg dderya. Ur yeééri ara amek ne$ melmi, larmi id yufa iman-is deg sebâa. Yettarew mebla kra n leb$i, ur yeééri

Page 73: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 73 ­

ara amek larmi d yerna snat n teqcicin yiwet i sema-yas Oeooiga, ahat yesaram ad oouogen wussan-is, wad a tt-cebbeê merra tawacultt-is, ad a tt-cbu aooeoig n tefsut ar d yefkken sster d tezdeg merra i wexxam. Ma d tayev isema-yas Tillisa, ahat ad a ttilli d tilist i tarrawt-is, imi yesêus belli aîîas i yesâa, yebvedd lawan ad yer tilist ne$ afersun deg wayen yeânan dderya. £as akken lluéen, âran, meâna sersen ifasen-nsen $ef sber. Qqar-n maâlic, imi deg lebni n wexxam i rruêen merra idrimen-nsen. $ef waya id yeggra deg ul-awen-nsen cerhan akk d lefreê, ula d nut-nni d nuba-nsen ad sâun axxam, wad cbun merra medden nniven.

Werooin ad yezzi Yiwen $er wexxam-nni amaynut, i menâit merra $ef yemdanen êala $ef iman-is, i cba $er tem$art, tisura yal ass âelqentt deg waggus-is. Tabburt tett$amay yal ass te$leq, ama yekcem ne$ yeffe$. Deg tikkeltt ar tayev akken ar d yeseggri kra n tedrimtt, yesa$- ittidd d lmawa, d wayen merra ar d yeêdij deg tudert-is n yal ass. Ayen id yu$ i tettellit deg ceîiven am iêenbelen akk d ééwer, akken ad êerzen $ef wamus akk d u$ebbar. I tefritt din mebla ma ééran wiyav, ne$ mebla ma yesufe$ed awal $ef wayen i xeddem. Deg tamma yettheyid lmawa i wexxam-is, deg tamma nniven yettheyidd iceîîiîen am tusut akk d tuddulli i warraw-is. Am win yuten sin n yegîaî, s Yiwen n webllaî.

Yiwet n tikkelt am yal ass, Argaz yebda leqdic din. Hata-ya mmi-s âli yewwted $ef tebburt s Yiwen n wesîebîeb ur nelli ara n wemdan yellan deg leâqel-is. Akken i s yelddi i kecmedd $er $ur-s, s wudem weôôa$ i cuba taâeqayt n lqqaôeû, yekkiw am uceîiî, Yenna-yas akken s wettqeleq i xelven deg lefjiâa, am win yeb$an ad yettru meâna ur dde$lin ara: - Baba! Baba! Tenn-a-yak yemma azeled, jeddi Yaêya yemmut.

Argaz yebra i wayen yellan gar n ifasen-is, yuzled $er wexxam-is aqdim. Yufadd tameîuyt-is deg meoed, ajdab, lexbiî akk d isu$an, tikkeltt ad tecrew leênak-is s wacaren-is, tikkeltt nniven tekkat s ifasen-is deg idmaren-is. Lxalat n loiran

Page 74: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 74 ­

teîfentt beruntt deg-s. Akken i tid-éérantt, wexrentt $er defir am tid yesetêan, ne$ am tid i êeoben deg-s. Argaz imi yeééra anect-nni, yeéel ifasen-is $er $ur-s, yeîfitt deg $alen Yenna- yas: - Ezzreb Cciîan deg walla$-im d wul-im a tameîuyt! Tesâuî ciî n leâqel d ssber. Yiwen ur d yett$amay deg ddunit, merra akken ma nella a nevfer abrid-ayi. Akken i ttid-yerra $er leâqel-is, mebla kra n tuzzya nniven rruêen qbala $er tezzôutt, taddart ivulan-is. Imi bven, ufan axxam deg yir êala, win i tettrrun i tettrru, win i qeddcen, i qeddecv, yal Yiwen d acu i d cc$el yesâa. Akken yemvel wem$ar, netta yeqqim i wansiten tlata n wussan, yu$aled $er wexxam-is, d lec$al-is. Ma yella d Oamila teqqim din lluhi n wayur. Akken tedda lâada $er $ur-sen, lxalat n taddart merra imi id tu$al $er warraw-is, kecmentted $er $ur-s ad a tt-ûebbrentt deg baba-s. Ahat sin n wayuren u$alen lecc$al $er imukan- nsen. Yal ta$awsa tu$al akken tella, Oamila tettu baba-s-nni, tedhad d wexxam-is akk d warrac-is.

Yidir akken yesulli axxam-is s lebni, dayen yeççured wul-is d lehna. Iâedda d acu ar d yexdem? Tusatid tikti nniven $er walla$-is, taggi d tikti n t$uzi n wanu. Akken ad yekkes a$ben n waman, ihi yeb$a ad i$ez annu deg wefrag-is. Maca dayen i yezmer ad a t-yexdem iman-is. $ef waya yewwid rebâa n warrac n taddart-is, imi bdan ta$uzi kra n lmiîîrat d aksar, u$alen ttssubbun $er daxel-is tt-allin s wemrar. Ahat lluhi n xemsa wuâecrin n wussan $zan âecra n lmiîîrat, meâna ur ufin ara aman. $ef waya yerna-yasend rebâa n lmiîîrat, qqimen deg-sent tmaya n wussan, mazal ur ufin ara aman. Argaz kfan-as idrimen id i heya iwannu-nni, Yenna-yasen ad êebsen ta$uzi, kra n wussan ad a send-yesiwel ad ad-u$alen $er $ur-s.

Argaz yal ass i jebbu $er $ur-s, yeîmeâ ahat ad yaf aman deg-s. Yiwet n tikkeltt yu$aled deg lxedma-s qbala $er wexxam-is amaynut, yejba $er wannu-nni iwalla am akken i bezgedd, amzun d aman id yettcruruqen deg lqaâ-is. Yidir deg lefreê

Page 75: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 75 ­

mebla ma yezwer kra n leâqel d rray nniven, tanbaî yeddemitt deg walla$-is, imi amrar mazalit i ccud din, issub $er daxel-is ad i ééer mad tidet ne$ d le$lav kkan.

Assubbu ishel fell-as, meâna talluyt maççi akken yenwa, tuâer aîîas. Yewwet, yewwet, ur yezmir ara, tevra yid-s am wefrux yeîef usevru. It-wexxam-is am akka nwan i$ab $er kra i mukan, akken yennum i xeddem, maca ulay$ar anadi fell-as.

Argaz isu$, isu$, ulac win ar d ad-yeslen. Yeqqim $er daxel n wannu-nni xemsa n wussan, Yidir yeselqaf deg llaé akk d fad, yeééra lmut amek temugg. Akken yeqveâ layas yeddâa: - Aselaê! A yiâesasen anida telim! Selekt-iyi ne$ awwit-iyi.

Amddakkel-is Saâid akken ur d a dd-iban ara Yidir, i kecmit unezggum yebda yeseqsay fell-as, imi lexber-is ur yelli. Taggara mavi, iâedda yejba $er wexxam-nni, ahat d tin id tikkelt tamezwarut deg ar d isres ivaren-is deg-s. Imi tabburt n berra te$leq, yesawel, yesawel, Yiwen ur d a dd-izedmer. Iâedda amek ar d yexdem, yulli yesekref $ef ssur. Akken yezzi iâewed deg wefrag, yejba $er wannu-nni, iwalla amddakkel-is yeêssel din. Yef$ed am win i teddun ad a t-yeçç yizem, yesawel i kra n warrac wid yemlal d imezwura, uzlen mâawanen sullin-ttid s yin. Ufantt gar n tudert akk d lmut, ur yesawal, ur yezedmar, ur iâeqqel. Bbubentt-id, sawventt-id $er wexxam-is akken d ameslux. Ahat yezzid ssuq kkan, Argaz yebda i refded iman-is, tâedda twa$it-nni. Yu$al ar leqdic-is, akken yella zzik.

Yiwet n ttikkeltt, Yidir ur yesâi ara lxedma, tâedda tkecmed $er uqeruy-is yiwet n tikti, am izi i t-ttezzi daxel n walla$-is, yekker Yenna-yas i Oamila : - Ass-ayi ad a ttedduv yidi $er wexxam-nne$ amaynut, ad a titt-walliv yerna ad nesllil, wad n ferreê. D tin i yevran, akken kfan uççi n imekli, îfen abrid $er din. Urâad yelddi Yir tabburt n wefrag, akken deg berra Oamila i kecmitt luham deg wayen teééra, tenn-a-yas :

Page 76: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 76 ­

- Wayi merra d aggla-nne$? Yerra-yas: - Lxir $er zdat. Acema ur titt-ééeriv.

Kecmen $er daxel, iéu$eritt deg fus, i seknased merra axxam tiqernit, tiqernit, imi kfan tuzya, âeddan $er usellil d ufereê. Lluhi n snat n tseâtin, akken kfan cc$el-nsen qqimen sadda ad staâfun. Yidir i rruê yekksed lkka$ev-nni i yefer acêal aya, yewwit-id deg fusq-is, Yenna-yas: - Arou ur tt$amay ara! Tecfiv $ef lkkav-ayi? Ne$ alla? Ass-n teriv-iyid s westahzi, d unazeâ akk d Eh… Yerna teniv ma s telkkin ar d a titt-bnuv? I turra yebna ne$ alla? Hata d win id ûewre$ akken. I éu$eritt deg fus, lkka$ev deg fus nniven i sekknasedd merra axxam, d wayen yellan deg lkka$ev-nni. Tufat d tidet d win, tenn-a-yas: - Uh…. I t-cefuv a yArgaz! Dayen turra beddel awal, innid kkan d win ar d yillin d aseâdi fell-a$ d warrac. Yenna-yas : - D tidet tezggiîedd! Kker turra i rruê lêal, anu$al $er wexxam, arrac tt-rrajjin deg-nne$. Tenn-a-yas : - Muêal ur tef$e$ ara. Ad ooe$ loenettayi akk d lxir-ayi ad u$ale$ $er le$ben-nni d ddiq-nni, alla anect-ayi ur i veru ara. - Ttxilem a tameîuyt sâu le$qel! Ur s âuggun ara, ekker fell-am ad a n-rruê. - Nne$-ak, Yiwen n Yillu i yellan, ur tt-rruêe$ ara, yeâni ur tt- rruêe$ ara! $as ur s qeliq ara iman-ik.

Yidir yekcem deg ttexmam, amek ar d yexdem? Dayen ur yerri ara deg walla$-is uqbel, taggara yu$al am win i yefkan azref i Oamila tamecîuêt. Yeooatt din, i rruê yewwid merra arraw-is, d kra n dduzan ar d aêdijen, tuget tella theya.

Imi tettqeleq Oamila, ad a ttefe$ deg tedyeq-nni i d ggi-tella. D tin i d ssebba n uggiooi-ines, yevradd waya deg yiwet n tegnit i huz zhu d lefreê merra tawacultt-is. Axxam d amaynut, lêala n wul-awen d wudmawen d imaynuten, ula d iceîiven d dduzan n leqdic tuget deg-sen d imaynuten. Sewwen loaba, seççen sekksu i kra n win id yewwîen $er $ur-sen, akken ad a

Page 77: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 77 ­

sen-ibarek. Akeççum s uslewlew, tuf$a s uslewlew, lefreê imared fell-asen s ucercur. Oamila tugi a tteêbes tukkra d i$imi, terwa asalli d uhuz deg tuyat-is akk d zzux i lxalat id yettawven $er $ur-sen, tin ar d yasen a sett-zzi merra $ef wexxam, tiqernit, tiqernit, wa s-d-teskken merra ayen yellan deg-s. £as Yidir yufa ciî n wugur deg tamma n tam$aret n yemma-s, imi Cabêa tugi ad a tteoo axxam-is aqdim, teqqim tezde$ iman-is din, $as yesêul-itt yewwi-yas merra im$aren d tem$arin, meâna tugi ad a s-d-t-ssel, tbedd $ef Yiwen n wawal. Ayen yeûawven mmi-s Yenna-yas : - $as teqqimev iman-im a yemma, êûu belli acema ur kem yettxxuû, ad a tt-awve$ $er $ur-m yal taswiêt deg ar d sâu$ ciî n listaâ. Yerna ula d kem a weqed i tekkiv, rruêedd a ttekksev lxiq watt-qqimev kra n wussan $er $ur-nne$.

Akken zzin sin n wussan, imawlan n Oamila leêqend, ad barken i yelli-tsen s wexxam amaynut, timellalin, yuéaî, aksum, gland ula s tqeneddyar i Oamila d yesis. Yidir yemleli anisi id tekka merra lâeza-yi, acêal n tikkal id te$li deg nfas werooin xedmen anect-nni. Meâna yeqqar îîixer i wanu s tadimtt-is, ad i yesîuqet Yillu deg lfuruê, wad yezreâ leênana deg wul-awen. Maca d tame$ra nniven amzun ass-n i tezweo yelli-tsen. Kra yellan din yettreqriq, tkkemel-as tavsa, d lefreê yettcercuren deg udem-awen. Ahat taddurett i qqimen din, kkren ula d nut-nni imi kksen anezggum deg illi-tsen deg lehna i tella, rruêen u$alen $er wexxam-nsen. Yidir yewhem amek ulac win ur d newwiî ara, êala axxam n gma-s, d yemma-s akk d isetma-s akk d tarwa- nsentt.

Kra n wussan, dayen i âedda ubeêri-nni n lefreê, yal wa yersed $er leâqel-is; Yekfa ccveê, taqaâett tebrez, u$alen waman $er tergga-nsen n zzik. Oamila deg leqdic n wexxam, Yidir lecc$al n berra. Yiwet n tikkeltt yejba $ef yemma-s, amek tevra yid-s? Akken yeqqim sadda, tam$art tsers-ased lqahwa, swan akken deg sin, awal i jebded awal, bvend $er tluft-nni uggiooi-nni. Yenna-yas :

Page 78: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 78 ­

- Amek i gg-ga wakka a yemma? Ad yenâel Yillu win ur d newwiî ara $er $ur-i, êala kem, gma d tmeîîut-is, akk isetma. âne$ d acu i wen xedme$? Tenn-a-yas : - Acema ur yelli ammi, ma yella win âzizen deg arraw-iw atan d keçç, meâna tesâiv tameîuyt maççi d amdan. - Yax d kem i ttid-yu$en, ne$ alla ? - Maççi akka i nwi$, tef$entt tirgga mxalfa. èéri$ ammi times deg i telliv, seg zzik ur d a k-teâjib ara, meâna n êettmitt fell- ak, turra abrid yu$ Yiwen d asawen. Yiwen ur yesgujul sebâa n dderya. Mid tenn-iv mesuset, nekk-nni nenn-a-yak melliêet, mid nenn-a mesuset keçç yufattid lêal $er $ur-k meliêet. Ad a kk-inne$ ammi ûber i tirra n Yillu. Dhud ammi deg tarwa-k, ma d nekk ur ttaooa$ ara axxam n baba-k yexla, aqlin lwaêid d Uneglus i âusen axxam, yerna tesnev taklit-nni yellan deg tbeluî n wefrag. Ur ttaggad ara, attan tettêuddu yerna tettêadar fell-i. Illaq ad a tteéérev ammi belli win yesâan Anglus $er tamma-s tugdi ur telli fell-as.

Yidir deg mi yesla i tmeslayin-nni d netta yettxemim-asentt, yemektid baba-s ass-n yett$amay ddaw n tbeluî-nni, ahat d Aneglus i yettillin yid-s imi yettmeslay-as, maççi d timexleltt i yemxel ne$ d leonun i tized$en akken llan qqar-n fell-as wiyav. Anect-a yeooat ad yu$al $er wussan-nni i yella meéey d agrud, ahat tlata isseggasen deg leâemer-is. Yu$aled $er uqeruy-is Yiwen wudem yeéérat deg Yiwen n yiv imi yella yeîes gar n baba-s akk d yemma-s, akken id yeddkul deg tlemast n yiv, $as d talast ur iééer ara ula d afus-is, ma i refdit- id gar n walen-is, meâna yufadd zdat-s $er ivaren-nsen am$ar s uççamar d lebsa d imelalen, yettfeooio amzur d taftilt, yefkadd tafat merra i wexxam, yevsad $er $ur-s am akken d win yellan yesenit aîîas aya. Deg lefjiâa-nni ixebbeî, i su$ a yemma! a yemma! Netta yeîerîiq d imeîawen, udem-is i beddel ssifa. Akken id teddkul yemma-s tecâel tafat, teîfit gar ifasen-is teéemit $er yidmaren-is, tenn-a-yas i werggaz-is: - Ekker a yam$ar, lâacu id yersen $ef mmi-t-nne$? Yekkredd Wakli yekkes-aset yeîfit deg rebbi-s Yenna-yas i Cabêa: - Ur tt-aggad ara, ur tt-aggad ara kra ur yelli, d targgit kkan i g-yurgga.

Page 79: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 79 ­

Aqcic aîîas i meéey ur yezmir ara ad a d yesefhem i baba-s akk d yemma-s anect-nni, meâna yeééra belli maççi d targgit, ur yelli ara yeîes, ayen i walla d tidet d ayen yellan.

Meâna deg wass-n yettu taqûiî-nni, larmi i yesla i tmeslayin- ayi n yemma-s. Yerna m-grenttedd $er walla$-is kra i seqsayen werooin yerra lbal-is $er $ur-sen. I nekk wisen ma yella kra Uneglus yettêuddun ne$ yettêadaren fell-i ? Ahat d win i ééri$ akken? Akken am win yemlelin, t-ttezzi i yes ddunit, s tekta cebkentt ta $er tayev, i yeswa afenoal-nni n lqahwa i s-d-tseres yemma-s, ibedd am win yettheyiben ad ad yeffe$, Yenna-yas : - Ihi a yemma nekk ad rruêe$, timlilit deg tegnitt yelhan. Ahat yebbas ad a yid-ééren Ineglusen i kem d yeééran a yemma, ula d nekk b$i$-ten ne$ uêwaje$-ten.

Uss-an âeddan, Yidir yufa ur yezmir ara ad ikkemel tanahrawet n ukaru. Yettu$alased leqriê n tayettis, ur yejji ara merra deg aggaz-nni. Yebda yeseqdac tiêerci-ines, yesexdam deg walla$-is, illaq ad a dd-yaf tabburt n tifrat, anda ar d yu$al ? Yeêseb iâewed, tabburt i d ibanen, d tin n zzik, tin n baba-s lesswaq d tanzut, yessa$ yeznuzu.

Yiwet n tikkeltt, tettwameyez-ased tmacint n uéeîîa n iôeéwi, tin i éeîîen lqqiâan n sserra. Taxriî tekfa, îlaba tulli, tezgga d akemus $ef yiri-s, am tezdemtt meskkud tettaééay $ef tuyat-is. Akken yenn-a umusnaw deg wawal-is "N xeddem tettalli îlaba, ne$ êewa teééav awren ulac". Yerna werooin yexdem d aêeddad n wuzal, meâna anect-a ur t-yemniâ ara akken ad yeévem. I ger iman-is netta âeryan, ur yesin i lxedma, ur yesâi idrimen. Argaz yeîfit lêir, yulli assawen s waârur. Inuda deg lmux-is, ne$ iddewer, iddewer, i$uraf n walla$-is, yemektid amddakkel n gma-s Rabaê. Ëeqqa Yenna-yased ayen teb$iî aqlin dayi. Ahat alla netta ar d a s-yillin d tiji. $as s tin n leêya, ééayit wawalen fell- as, meâna yerat lêal, ur yesâi ara lxetyar nniven. Iceyeâ $er

Page 80: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 80 ­

$ur-s $er Fransa, yemlaya-s merra tadyantt-is. Rabaê i nuda $ef tmacintt-nni, kra n wussan irra-yased s lexber. Ssuma $layet aîîas, maççi d ayen ar d i qabel Yidir iman-is. Amek ar d yexdem, tikti id yezzin gar n walen-is, ne$ tin i s-d-ibanen d mmi-s n xali-s n berra Ëand, imi wayi d amerkkantti, ur yeééri ara d acu yesâa, idrimen $er $ur-s ur swin ara, yerna i êemel aîîas tiktiwin timaynutin. Yeqûev $er $ur-s Yiwen n ssuq, akken i tid-yeîef, yemeslay yid-s, imla-yas merra tadyantt yellan, Ëand i rekkbit kra n ttexmam akk d ccekk, imi ssuma meqret, ur yezmir a s-d-yerîel merra anect-nni. I âedda yefratt yid-s akken ad cerken lxedma-nni. Yiwen ad add-yefkk idrimen wayev d i$alen-is. Taluft tefe$ $ef Yidir, akecaî ye$lin deg tezdemtt ad a tt-ixfif. Tamacint t-leêqedd, yerna texleû. Ataya wugur n lxedma, yeêssel ur yessin ara ula amek ar d a tt-yeskker ne$ amek ar d a tt-yesens. Yebda yettnadi $ef win yesnen ad yexdem i yes, ibaned Yiwen n weqcic yezde$ imend usdari deg ixeddmen, isem-is Qassi, irruê Yenna-yas aken ad yexdem $er $ur-s. Qassi yesaâez iman-is, imi êala netta i yellan, yugi ad yemagg d axeddam. Yenna-yas: - Teb$iî ad cerke$ yid-k ih, ma d axeddam samê-iyi ur zmire$ ara.

Yidir yewhem, tamacintt d tucrikt, amek ar d a t-yecrek? Yeîef aqeruy-is ddeqes n ddqayeq, ur yufi ara tifrat axxir n tina. I âedda yefratt yid-s akken ad yecrek deg mmur-nni i s-d-yeîren i netta, win n mmi-s n xali-s yexva. Maca lxedma tebda, Qassi yedhadd d tmacint-nni, Yidir d yedhadd d uûiwev n wuzal akk d ireéwi.

Akken âeddan kra n wussan, uguren llan, llan. Yufa bbelli Qassi d ameâddaz, ur yesteêriûû ara $ef lxedma-s. Yal ûbeê d Yidir i tid-yeskkarayen deg ives, yerna d netta i tid yesufu$en deg wexxam. Ad i rruê yettmiéiv yettarra inhiten, amzun yensa i kerez. Ad a s yini Yiwen am akken leâddez illuled deg- s. yal ass inehut, meâna am win yesawalen i win yemuten. Teb$a ad a tt-re$ tre$, teb$a ad a tt-iûmiv tiûmiv.

Page 81: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 81 ­

Yidir yelqa, s ya d îlaba s ya d uççi n wexxam. Ur yezmir ad yewet neê deg tikli n Qassi. Ahat âeddan rebâa n wayuren, netta yeééra-ya lxedma deg tmacint-nni, yenn-a i Qassi : - Sameê-iyi rruêed a nemêasab, ma yella d lxedma-k yid-i dayen ur tettu$al ara ad a tt-illi.

Yebda yidir i qedec din iman-is, i tekker uqbel lefjer, tu$allin $er wexxam nnig n lâica. Tuâer aîîas fell-as lxedma n tmacint- nni, ifasen-is tt-zuzuren deg idamen, ayen iveggir deg reéwi ahat i âedda tlata n tikkwal ayen id ixeddem. Teqqim akken xemsa n wayuren, Argaz yenbeddal, yu$al d amusnaw iggerzen deg tmacint-nni, ixeddmedd nnig n Qassi sin iberdan.

Asseggas netta d lxedma-nni, yerratt i lwaâed use$les, yeççur sin n yisdariyen. Yebda yettnadi $ef win ar d ad-ya$en sserra- nni, ur yufi ara. Yekkad tamurt merra, deg samar ar umallu ur yeooi amkan. Ur d dd-yemlal win ar d ya$en, ne$ win yeb$an anect-nni. Lxedma ixeddem idrien ulac. Argaz yewweî $er tizi n tmexleltt, xelîen lec$al deg qeruy-is, akken ixleî lêeb d ukerfa, ur yenwi yebbas ad ferruntt fell-as. Yemiktidd Yiwen qqar-n-as âelawa, ixeddem anect-a, meâna ulamek i rruê $er $ur-s, wayi ur d imzegg ara yides, ne$ ur t- yettlaâi ara, imi yiwet n tikkeltt deg trumbat n lmazut yekkes- as amkan, yekker Yidir yenu$it, yerna yenn-a-as: - Akka zzik mi tella lggera nuba-nwen, mi tekfa nuba-nwen. Nekk-nni amzun maççi n tmurt-ayi, azref ur tnesâi.

Yeb$a ad as yini telliv zzik-nni d aggumi, d amâiwen n Fransa. Daya id yeseggran gar-asen yiwet n tegnitt ur n saâjab ara. Ansa yekka yesawen webrid, ur yufi tin ar d yevfer, nnif i s-d- yewwin lêif, ne$ ad at-yeôeé ahat ad ibedd $ef ivaren-is. Imuqel imend n wid i s-yettsalasen rrwan axeéur $er $ur-s, akk d warraw-is, ur d teqqim ara tfenîaéit zdat n îlaba d llaé. Ass n ssuq yeddem yid-s Yiwen n ssrir deg wid id yeéîîa, yewwit $er âelawa, am win i teddun ad yeggal ne$ am win i teddun $er lmut, wisen amek ar tidd-imagger ? Akken yebev, Yidir yeddemit luham nniven, maççi dayen yettrraju id yufa din. Azi$ âelawa yettnadi $ef sseba i s ar d ilaâi Yidir,

Page 82: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 82 ­

imuggritid s tavsa d cerhan am akken llan d leêbab. Yenna-yas Yidir hata wayen i yid yecqan. Yeééra ssrir-nni iâejbit s waîîas, yerra-yas: - Ur tt-âawad ara a tt-naviv $ef win ar d ya$en, ayen tesâiv merra yenza, yerna ur tt-âwad ara ad a tt-éérev wayev, ur qqar i Yiwen, xeddem-yid êala i nekk-i. Tameddit akken ar d yefru ssuq ad a dd-zzi$ $er wesdari-inek ad âebi$ merra ayen tesâiv.

Yidir yullid deg wanu i dig-yella, yullid fell-as yiîîij i yettrraji acêal-aya, amzun tâewd-ased yemma-s talalit i tikkeltt nniven. Tameddit-nni akken i tevra, âelawa i leêqed s ukaru-ines, imi aîîas n sserra id yufa, i âeba kkan ayen umi-yezmer, ixelûit-id, yenn-a-as ad a dd-u$ale$ $er wiyav. Uss-an t-zzin Yidir ixeddem, âelawa yesa$, yal sin n wussan yettased yettâebbi ayen id iwejden.

Akken lluhi n usseggas, Yidir yemsefraq d wecrik-is Ëand, yu$al s uqeruy-is. Ula d netta i beddel lxedma yu$al i xeddem ayen nniven, ur yeqqim ara kkan deg sserra-nni. Kra n wayen yettwaxdamen s wuzal ixeddemit, Am leddwaê, îiqan, tibbura, isnufal n ukaru, akk d tiyav.

Deg tegrest usseggas-nni, yeééra imdanen bran i wessrre$ n yiû$aren, u$alen sru$ayen lmaéuî s waîîas. Maca $ef waya Argaz yeréa aqeruy-is, larmi id yexdem yiwet n Trumbat ne$ Yiwen ucermav id yesalayen lmaéuî deg tbettit $er lêilat n berra, akken mebla kra n wemdderdder. Tameggarut-ayi i xedmittid s Usenkay n wemseddu, meâna aîîas i telha. $lind medden fell-as am usufe$-nni n tzizwa i ggeddren s waîîas, ur yekfi ara iman-is, d lmuêal ad yelêeq Yiwen l$acci-nni, yekker d acu ar d yexdem ? Yu$al yeseqdac acêal n warrac n taddart- is.

Tanzut-is tulli, amzun yerra-yas tamttuntt, yerna netta yu$al yettwasen merra deg wakal n tmurt, idrimen $ellind am adfel fell-as, tenbeddal teswiêt $ef ume$bun.

Page 83: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 83 ­

Anect-a ur t-yeooi ara ad yeqqim din, imi d win yeseqdacen aîîas aqeruy-is, mazalit yettmuqul, yettnadi d acu yellan, ne$ d acu i s ulac deg lesswaq. Meâna deg wexxam ul-is mazalit yeqqim yexreb ne$ illu$, yal marra ad yekcem netta d îôad d warraw-is, âli akk d Waksil imi ugin ad $ren, tugi ad a tt-kcem $er iqeruyen-nsen. Netta ur yeb$i ara ad add-cbun deg-s, nut-nni ur zmiren ara ad zzin $er u$erbaz, ad a s tIniv i ûeôâiten-d kra din. Akken yal tikkeltt yesawal-asen, yal tikkeltt yesefham-iten, meâna am win i neîqen i weblav, ulac imeéa$ ar d yeslen.

Asseggas-nni kkan êebsendd deg leqraya, f$endd deg $erbaz i sin akken d tayuga. D acu ar d yexdem ? Anda ar d a ten-yer Yidir ? Yeêûel deg-sen. Yegritend ad xedmen yid-s, ahat ad lemden, ad selken iqeruyen-nsen, yufaten $as meéiyit bedden $er c$el-nsen.

Yiwen n yiv, yekcem deg tusut, yugi naddam ad add-yeseqsi $er $ur-s. yemektidd belli yeééra deg yiwet n temddint lawan- nni imi i t-zzi ad yeznez alzaz-is, Yiwen n werggaz iqeddec deg kra n tmacintt ur yelli ara yesen ne$ ur yelli ara yeééra deg zzman yezrin. Tayi t-xeddem ddeffat n îiqqan, akk d iberviyen n îîiqan, t-feluten akken ad yekcem lehwa, tef$endd deg lqaleb id yekkan deg tmusni i fazen. Tettcerigg uzal amzun d lkka$ev, mebla kra n weâtelli mavi, mavi. Yettwaleh amek i t-ga ? Ne$ amek i t-xeddem ? Din kkan i yesexdem tiêerci-ines, s walen- is yeîef ise$len n lbenyan n tmacint-nni. Yerna akken ihedder d bab-is yeseqsat merra anida i ttid-yu$? Amek i t-leêu? $as Argaz-nni ur d yettarra ara $ef i seqsiyen akken llan, i reggel s ya wes-ya, yerna Yenna-yas : - Ëala tayi i yellan deg tmurt-nne$ merra, tusad deg berra, rnu $ef waya d tin i yeddem adrim s waîîas.

Meâna Yidir i leqvedd ciî n tmusni $ef tmacintt-nni, deg meslayen n werggaz--nni d wayen yeééra s walen-is.

Page 84: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 84 ­

Yekkredd deg tusut, i jebdedd Tas$imt $er Tagida, yeddmed amaru d lkka$ev, yebda tirra yu$al d amusnak $as werooin ur yekcim $er u$erbaz. Akken id tefrari tafat, yesulli A$awas ne$ Azenzi$ i tmacintt-nni, ass-n-ya yebda i leqeî uzal n uâerwayen n yemsedduyen yellan deg yal tamma n temnaî- nsen. Anect-a yeîf-as tlata n wayuren, d werggaz d axbaî. Meâna cc$el ur imures ara. Fiâudd tamacintt ad a tt-gzem uzal tettôuéu nettat, Yidir maççi d win yettaooan lecc$al-is d azggen. Werooin layas yesen abrid $er $ur-s. i âewed merra i cc$el-ines, ula d tikkeltt tis snat ur teskkir ara, tef$edd kkifkkif am tmezwarut-nni. Yeggul fell-as ar d a ttid-yexdem, i âewed kra yellan $ef lqaâ, lluhi n sin n wayuren d wezggen yebev yesulli tis tlata. Tayi ur telli ara am tid yezrin, i seggem merra uguren–nni yellan deg-sent. Dayen akken ur yettamen Yiwen, tef$ed dayen akken ur ixeddem ufus. Tamacintt teskker, tqeâed, tggerez, tleêu akken iwata lêal. Maca d acu id yeqqimen êala axeddim, yebgges $er $ur-s. Yewwi tamacint-nni $er wexxam, am akken yeferitt, ne$ ur yeb$i ara ad a tteéren wiyav. Ixeddmedd deg Yiwen n wass, ayen ahat id i xeddem wayev deg wayur. Yesallay i sseni, akken qrib sin n wayuren. Yeqîeâ azniq $ef yiman-is, imi yekkes anezggum deg usdari-ines, llan warraw-is bedden $er $ur-s akken illaq. I hiyadd ddeqes n îiqan, d lawan ad yeznez, yewwi îaq i Yiwen yellan yesa$ $ef umezwaru-nni i ten-i- xeddmen. Yeééra kkan îaq-nni, Yenna-yas : - Tamacint-ayi i nek aîîas telha, ad a tt-illi n Llallmman, ne$ n Ïelyan, yerna tesâa lemwas acek-iten. Ahat tes-qqam-aked $layet. Yerra-yas Yidir : - Keçç d amusnaw deg lecc$al-ayi! Tbanev. Rrantt i tavsa, d umeslay $ef lecc$al nniven. Kra n ddqayeq Yenna-yas Yidir: - Maca ad a dd-nu$al ar izamaren-nne$. Ad a ked-awwi$ îiqan ne$ alla? Yerra-yased: - S ya d asawen ad sa$e$ êala fell-ak, imi axeddim yuqem, ssuma kkifkkif-itent. Yidir yu$al yeznuzay s tfenîaéit, imi yeééra azal i sâan îiqan- nni-ines.

Page 85: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 85 ­

Arrac deg tamma, netta deg tamma nniven. Ur yelli win ur t- nessin ara, ne$ ansi ur d wiîen ara $er $ur-s. Tamurt merra te$aredd, teseqsay fell-as. Yu$al d Argaz d ameqran deg lâerc, yuâer i Yiwen akken a sed t-îer ddqiqa n tmeslayt yid-s, maççi s tin n tem$er, meâna s tin n ddiq n lewqet. Yerna i ccud yiwet n lhiba te$leb tin n yizem idurar.

Yewwitt-id akken tlata isseggasen, yesêus s ciî n âeyu, yu$al imeyez ad ibeddel tteéva. Anda ar d yu$al? Yesulli, yesîîer, yettnadi $ef tebburt n cc$el deg i llan idrimen xxir n cc$el-is amezwaru, meâna âeyu ur yettilli ara s waîîas; Ayen deg ar d yerbeê yerna s rraêa. D acut tayi ? Am win i tid yewten s kra, a ttaya tikti id yersen fell-as d nettat kkan i zemren ad a titt- âiwen deg taâkkemt id ye$lin $ef uqeruy-is; Ahat d ure$ akk d lfeîa? Alla nut-ni id leslak.

Uss-an-nni kkan yebda yeggar lweleh-is $er imukan anda llan wiyi. Yufa iman-is akk d leb$i-is deg-sen. Imi d tilufa i yeêdajen idrimen, netta deg waya, ur ixuû ara, ne$ ur yett$iî ara, yesâaten d imeqranen; Yerna yesen irggazen i zemren a tedmen deg wanect-a ma yella ye$li. Yebda i tesenedd irggazen i qeddcen deg-sen, yettxxallaî leswaq-nsen. Yerna yebda i tefe$ tilisa n tmurt, llantt tikkwal deg yettrruê s wayur.

Yiwen n wass akken id yu$al $er wexxam-is, yufa-tid maççi am iberdan yezrin, yeççur d inebggiwen, yerna d wid merra i s yefka lêal. Argaz yeddebddeb, yeîîef-it luham i xelîen d tugdi deg ixef n tcekkuêt. Iluâa illi-s Tiziri imi d nettat id yemlal d tamezwarut deg tarwa-s, Yenna-yas : - D acu akka yevran ? Alla lxir? Terra-yased s tavsa : - Ur ttuggad ara a baba! D yemma i yesâan taqcict. Syin i yezzi $er defir yeffe$, ur d yerni ara ulama d Yiwen n wawal. Taqcict tewhem d acu i yu$en baba-s. Ur i âeîel ara, kra n cwiî kkan, yu$aled s sin n ivelaâen deg fasen-is. Yekcem $er wexxam tezzi i yes ddunit, imi yufa ivulan-is akken ma llan din, ula d gma-s d weltma-s n Oamila tamejîuht Jemâa akk

Page 86: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 86 ­

d Samiya wwîend, wid akken yellan werooin kecem axxam n weletma-tsen. Ula d lawan-nni deg i llan deg wexxam aqdim, werooin éérantt amek igg-ga; Deg ass-n mi d tedda Oamila tamecîuêt d tislit, d tin id tikkeltt tamezwarut ar d ad awweîen $er weltma-nsen. Yerna i zad lfereê-is mid yufa yemma-s, gma-s d tmeîîut-is Oamila tameqrantt d mmi-tensen Akli akk d weletma-s Fruoa d mmi-s Meqran. Yiwen ur i xuû, temlal tassa d wayen id turew. Qqimend merra akken ddukklen tem- yebdalen timucuha d tavsa, yu$aled sster $er tmurt. Akken i tid ééran uzlendd merra $er $ur-s, yal Yiwen ansa yettsudun, amzun d agelig id i bedden $er $ur-sen. Yewhem Yidir d acutt merra lâeza-nni, akk d tayri-nni id ye$lin $ef yiwet n tikkelt. Yeqqim yid-sen, sniwa n lqahwa, ayefkki, taknift akk d leêlawat llan rsend ya-kkan. Awal i jebded gma-s, akken yekfa umseqsi gar-asen $ef lêala-nsen d tin n wexxam amek tella, tanîeq $er $ur-s yemma-s tenn-a-yas : - Semma$ ammi i yelli-k Malikka. Yenna-yas s Yiwen n lefreê d wezmumeg: - Anda i titt-ufiv yisem-ayi a yemma ? Yeskker larmi i âedda tilas, llukkan an nadi akken nella dayi, ur d n ttaf ara isem yecban wayi.

Wiyav vefrend merra defir-s s tavsa, iâejeb-asen wawal-nni, ne$ amzun nnan-d ula d nut-ni " D tidet! Iûeêa waya". Akka lxiq yerfed iman-is deg wexxam d wul n Yidir, Argaz i âewded talallit i tikkelt nniven, cerhan ifaî gar i âeggalen n twacultt merra, yettazal deg udmawen-nsen, d ayen akken id yettbinen $ef lebâid. Qqimen akken lluhi n âecra n wussan, âeddan d izeddganen, d iéivanen am tamentt taêrurt, werooin yesâedda tiéett yecban tina. Akken imfaraqen, yal Yiwen yu$al anisi id yekka, Yidir i kkemel tanzut-is n wure$ akk d lfeîîa, yernadd ula d aqervec deg idrimen n tmurt n Fôanûa, yesa$ yeznuzu deg-sen. Ma d arraw-is âli yu$al i xeddem îiqan deg wexxam- nsen, Aksil deg wesddari yevfer leqdic n sserra. Akken asseggas, yesêus Yidir belli bdan warrac-is âeyun deg leqdic- nni, akk d lêala-nni deg i llan akken. Yebda yeddewir deg i$uraf n walla$-is ma-yella ad yaf kra tifrat iwâewiq-nni.

Page 87: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 87 ­

Yiwet n tmeddit, qqimen-d ad ççen imensi. Netta d lwacul-is akken i yu$en tanumi ddukkelen $er wuççi, tetten deg Yiwen uîebsi, tiqcicin d yemma-tsentt tettentt akken, deg îebsi iman- nsentt. Maca urâad i ddimen ti$enoayin, yesawel-asen Yenna- yasen: - Selt-d $er $ur-i mliê, mliê! Zenzet timacinin-nwen d walzazen-nwen, d wayen merra n selâa i tesâim, ma tufim $as deg azekka ma i sehel Yillu; T-êebsem deg lxedma-yi, i t- xeddmem akka. Aqlin tt-walli$ deg-wen amzun teâyim deg-s, ne$ am akken yeîef-ikken kra n facal, ad add-naf ayen nniven, kra n lxedma i xfifen fell-awen, yerna ar d a ken-iâejben.

Aksil yebra iwqeruy-yis yesusem, ur yezmir ara ne$ yestêa ad yenîeq zdat n baba-s, akk d gma-s ameqran. Ma d âli imuqliten i sin, s Yiwen uxeéur id yefrurin deg luham ne$ deg lêir, imi weroin yerooa deg baba-s ad add-yini anect-nni, ne$ ad yerfed rray akk d tenbaî yecban tina. Kra n ddqayeq, yu$al ur yezmir ara ad yeîef anect-nni deg ul-is, i âdda yesaweled : - D acu ar n xdem ma yella n znez merra ayen nesâa? Dayen i nesen ad a t-nexdem, yeâni n-zmer i wayen nniven? Yerra-as baba-s: - An ééer, llantt aîîas n tlufa yifen tayi-nwen. Tid i xfifen, tid zeddigen, tid akken i wen-isahlen ad a tentt-êefvem. Yerna ur tt-rruééut ara aîîas iqeruyen-nwen wayi d cc$el-iw nekk, yexva-kken kunwi.

Arrac îfen imawen-nsen, kkemlen uççi, am akken acema ur yelli. Azekka wayev ssbeê, akken i vrantt tlufa, suf$endd merra kra n wayen i sâan sersentt-id ad inez. Akken kra n wussan kkan, kkulççi yenza, ur ooin ara acema.

Yidir yufat-id lêal yu$ed takarut, ibra i tluft-nni n wure$ akk d lfeîîa. Yerna i âewed lxedma $ef lqaâ i wesdari-ines, yu$al ur yettwaâqal ara, maççi merra d win, yecbeê yettfeooio. Yeêseb d acu i zemren warraw-is yufa yiwet ur tittettselik anect n têanutt n iceîiven, ama dayen yeânan lqec n warrac, ne$ win n yerggazen akk d lxalat, yewwid merra lebsa tamaynut id yenulfan. Llantt leêwayej ahat d tikkeltt tamezwarut ar d ad-

Page 88: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 88 ­

kecmentt $er tmurt-nsen, tin i dd-ibanen ad a dd-ibin yid-s, ulac tin yefren fell-as ne$ ulac tin id yelfan ur d yelfi ara yid-s. Yerna ula deg ssuma ur yelli ara d ameqran n uâebbuî, yal win ar d ikecmen yettaf ayen umi-yezmer d wayen yeb$a. Anect-a yesdda fell-as awal gar n medden, yu$al qeûventtid deg yal tamma, ur yelli ara win ur tneckkir ara, ne$ ur yeckkir ara tanzut-is akk d wazalen yettarra i wayen yeznuzu. Anect-a yeooa medden tt-asendd $er $ur-s ula deg leârac n berra sa$en fell-as. Akken id ugeten $ef têanutt-is wid yesa$en, yu$al yettaooa arraw-is kkan din, znuzayen. Ma d netta yeîef takarut-nni yedhad d lqevyan, ulac amkan ur yewwiî ara, ne$ ssuq ur yekcim ara, ayen yeooan taêanutt-is werooin tefre$, ne$ txuû deg kra, yerna yal ass wacu amaynut id yettnulfun deg-s. Llantt tikkwal anida yettrruê yett$ib s xmesîac n wussan, yettbeâid aîîas. Anecta yeooan medden akken d lmuêal ad yekcem Yiwen $er têanutt-nni, mebla ma yufa deg-s leb$i-s.

Yella Yiwen n wemddakkel-is Saâid id yelddin zdat-s, Yiwen uêeddad, i xeddem merra dduzzan n tfelaêt am iglezyam , tiqubac, ikkruciyen, imeggran d wayen nniven. Yerna i ûemer i$yal, isredyan akk d iâudiwen. Imi m-yusanen deg zzik, akken ar d yilli Yidir iman-is deg têanutt-is, deg tikkelt ar tayev marra ur yesâi ara Saâid $er $ur-s wid yesa$en, i keççemedd wemddakkel-is, ttem-yebdalen awal, sqervicen timsal; Tikkelt $ef lehmum n ddunit, tikkelt $ef tsertit, tikkeltt $ef tfelaêt. Oamila tamecîuêt deg tikkeltt ar tayev, tkeçem ula d nettat $er yiwet n toarett-is, ula d taggi ur tesâi ara aîîas imi tezde$ din zdat-sen, tameggarut-aggi sawalen-as Ïaîa. Maca wisen d nya ne$ d laman i tesâa deg-s Oamila, imi i s temal merra ayen yellan deg wexxam-is, d tikli yetta$ werggaz-is, ur tefir kra fell-as.

Yiwen n wass qqimentt ttem-yebdalentt imeslayen d tiktiwin, bventted $er wayen yeânan irggazen d wamek igan. $ef waya tenn-a-yas Oamila i Ïaîa: - Argaz-iw deg wayen yeânan leâmara yeâmer, deg wayen yeânan tissit werooin tekka tiqit aqemuc-is, deg wayen yeânan

Page 89: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 89 ­

tulas werooin yesen iberdan-nsentt, deg tiggi kkse$ anezggum; Yettcabah lîufan deg dduê, ne$ ahat d aneglus id i yedd-yefka Yillu. Terra-yas Ïaîa s wul i qsentt tismin: - Amek teéériv anect-a? Kem werooin tef$ev deg tebburt n wefrag $er berra! Yerna a kem weûûi$ werooin ad tIniv ssne$ Argaz-iw, ur tentt-amen ara marra ad yawwi afus-is d azeggzaw. Le$ver deg-sen id yexleq, kkifkkif-iten merra. Akken qqar-n i t-zzik-nni "Xtir deg warraw n teqjuntt, ted-mev Yiwen. Win textarev d aqjun". Yerna i werggazim d acu i xeddem deg berra imi s xmessîac n wussan i g-tefe$ ur d i tt-u$al?

Oamila akken tesla i wawalen-ayi am win i ttid-yewten s ubeqa, yebda ccekk i ger aééar deg ul-is. Tâedda tef$edd s yin, meâna s tektiwin d timaynutin $er tamma n werggaz-is. Iv- nni maççi teqmec tiî-is, akken iman-is deg tusut tettneqlab tettâawad, teqqar: - Amek i yi$ever yivs isseggasen-ayi merra? Amek mugge$ d taâegguntt anect-ayi? Ur tufiv id teooa yemma, Argaz-iw wisen ahat anitt-i yellan yid-s turra? Wisen d acu i xeddem?

Azekka wayev, ataya Yidir, akken yenum i keçmed s kra n âeyu n webrid akk d lesswaq, yebvedd kkan i sersedd lqevyan-nni, qbala $er tusut, ad yeîes mebla ma yeârev kra n lqut, ne$ ula d tiqit n waman. Akken i yekcem ddaw n tddulli, Oamila tevfer-it $er texxamtt n yivs, s Yiwen uzubben amzun yevra yid-s lbbaîel, tenn-a- yas : - Aha! D acu id iîes-ayi n turra ? Ne$ aîîas id teswiv ? Alla ahat d llala-k i k-yesâyan?

Yidir ur yumin ara alen-is akk d imeéa$-is, i jefjfedd deg tusut, amzun yeqsitid wezrem, ma d tidet wayen i ssel ne$ d targgit kkan i yettarggu. S kra n uccirew am akken werooin yesen amdan-ayi zdat-s, yeseqsatt Yenna-yas : - Anisi im d kkan imeslayen-ayi ? Ur llin ara i nem a tameîuyt!

Page 90: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 90 ­

Tenn-a-yas : - Ih ééri$ maççi inu, wiggi n tid i êercen. Lukkan êerce$ anect-a, tillaq ur d t-verru yid-i akka, ur d tettnernaw fell-i takna, nekk s tesâa n dderya, ad cbu$ merra tiziwin-iw, ur ttu$ale$ ara d tavsa gar-asentt. Yenna-yas : -Turra a yid Iniv watnillan ? Anitti id tameêruct- ayi i yeççuren aqeruy-im? Yerna akken cfi$ tmanya kkan n warrac i nesâa, ne$ alla? Tenn-a-yas : - D Ïaîa taoarett-nne$, i yi-feyqen. Wama nekk ur tufiv id teooa yemma. Yerna lukkan d tidet sâi$ azal $er $ur-k tilli teériv belli aqlin s tadist.

Argaz yeîef tibbura uqeruy-is, am win i ûekkren ne$ win yemlelin, i sawal d yiman-is: - Ah a lxalat tzemrentt ad a ttexlumtt lâerc deg ddqiqa, ma yella yettarew Cciîîan kunemtti d issi-s, mur yettarew ara d kunemtti id Ccwaîîen. Kkifkkif-ikkuntt merra am yemma-m am kem, am tiyav, yiwet ur temgarad $ef tayev, deg Yiwen n lqaleb i deg id-f$emtt.

Akken idd-yeddkul, yu$aledd $er lâeqel-is, yeqleb $er tmeîîut- is Yenna-yas: - Ssled mlliê, mlliê, i wayen ar d a kem dd-Ini$, ad âiwde$ s ya d tasawent a kem i ddafe$ tezziv $er $ur-s, ne$ ad a ttid-afe$ deg wexxam-iw, ad a ttedduv yid-s, ad a ttef$emtt i snat. Tenn-a-yas: - Akka id kunwi! Ur têemlem ara win ar a wen- ifiqen. Yerra-yas : - Tâuggnev maççi tfaqev, eoo-iyi ad îûe$ turra âyi$, tameddit ma sâi$ kra n lewqet a n meslay $ef waya.

S tmeslayin-ayi, id tefe$ Oamila deg texxamtt-nni. $as Yidir yeârev ad yeîes, yesêul, yesêul, deg naddam akken ad a dd-yas $er $ur-s, meâna yugi. Yeneqlab i âawed, Yeneqlab iâawed, tugi tiî-is ad a tte$leq, alla$-is yeqqim yexreb, akken yexdem ur yestaêla ara, t-zzintt tt-u$alentted t-meslayin-nni n tmeîîut- is gar n walen-is. I âedda i veqer tadduli $ef yirri-s, yesawel- ased i Oamila. Tameîuyt tkecmed tezxem s uyeneddur yetta lqaâa, d walen d t-izegga$in deg meîîawen, amzun yen$a-yas yemma-s.

Page 91: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 91 ­

Yenna-yas Yidir: - Deg marra ad f$e$ d nekk d acalli, ur sâi$ ara lewqet ulma ad swe$ tiqit n waman, llantt tikkwal anida tt- $amaye$ sin n wussan d lqut ur i keçem $er yimmi-w. Yerna maççi marra ad i ccib Yiwen, ar d a d-yebdu tiya ur d nesem$ay ara câer, ne$ tiya ur nesâi ara aqeruy. Tenn-a-yas: - Zeâma werooin tesnev kra n tayev? Init i tin ur n ssin ara irggazen.

Argaz i beddel wamek yettmeslay yid-s, awal umi yesla yesulli lefqaâat-is, yerna yeslu$ ul-is. Yenna-yas: - Ihi kem tesneîen? Tenn-a-yas: - Maççi akka i b$i$ ad ad-Ini$, tettarav iman-ik ur tfehmev ara. Yerra-yas: - D acu i teb$iî ad a tid-Iniv ? Tenn-a-yas: - Imi ur tettilliv ara yal ass deg wexxam, nne$edd ahat tella tin i $er tettarav. Yenna-yas: - Nne$-am, udem ne$ iger n ûaba meâqul, $ef lebâid id yettmuqul. Yesusem ciî yernad: - Rraêa ctaqe$ isem-is, lqut qeîâe$t $ef yimmi, âemde$ ives i wegris, fell-awen qeble$ kkulççi. Zhu ur ssine$ isem-is, le$ben d arfiq iddukkel-iyi. Terra-yased: - Xaîîi $as Inid udem n izimer iban. Asigna seg i tekkat iban, yuker êevre$, yeggul umne$. Yerna ad a k-Ini$ âecra n wudmawen i tesâim kunwi s yerggazen, ad a tten$em Yiwen yerna ad a tteddum deg temveltt-is. Yerra-yas: -Win ur nessin ara Cciîan ad ad yenn-i d Anglus. Yerna lukkan maççi imend-nwen i ttazale$ am yiv am zal, tilli nekk ur uêdaje$ ara acema. Win i ken-isâan yexvat zhu, yax qqar-n zhu d leâmara m-sexvan.

Akken m-yebdalen acetki d ulawem, kra n cwiî tesla i âli yesawal-ased, teûfev udem-is am akken acema ur yevri, t-f$ed $er $ur-s, t-ooa Yidir deg texxamtt. Deg wass-n, ur âewden ara tameslayt $ef anect-nni. Meâna ye$li deg Oamila laman- nni, win akken i tesâa merra zzik deg werggaz-is. Yebda ccekk yu$ azal meqren deg wul-is.

Page 92: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 92 ­

Ma d Yidir am akken ur yevri ucema, yewwet nneê merra $ef wayen yevran gar-asen, ne$ yettu merra taluft-nni. Meâna tameîuyt-is ur temugg ara akken, temddi merra $er wayen yexdem werggaz-is. Ayen yexdem nettat ad a s s-tevfer ccekk deg-s, ula ma yella yesared aqeruy-is ne$ iseîel tamart-is yeffe$, ad a s tIni ahat i teddu $er temddakkeltt-is ne$ $er kra n ttbaren ad yeûkker. Llantt tikkwal marra ad yeqqim deg têanutt-is, akken ar d a dd-tekcem teqcict $er $ur-s, atta$ kra n wayen teêdaj, imi netta d win yesâan n nnya, ne$ d win yesâan laman deg tmeîîut-is, ur i tefer kra fell-as. Akken ar ad yawwev $er wexxam, yeqqar-it i Oamila. Tusad ass-ayi $er $ur-i flantta, hatan id tenn-a, hatan i s nne$. Tameîuyt-is ur tfehem ara timsal s tmu$li-nni i tentt-id-yenn-a, zed$entt deg ul-is tmenqass. Yal tikkeltt ar d a s-d-yemeslay $ef lxalat, teqqar ahat yella kra gar-asen, anect-a ur yelli d assa$ n uzenzu mebla ccekk d assa$ n tayri, t-âejeb-as ne$ i êemlitt, tillaq ur tid-yenn-i ara.

Ddunit tettberi i Yidir, am win yebnan axxam $ef rrmel, netta yeîes $ef sin imeéa$. Yugi ad yaki, ur ifaq i kra. Yemugg am lmal aêlal, i xuûit kkan weîbaê. I tett yeggan, i keççem i tefe$, ur yeééri ara d acu i t-zzin fell-as.

Meâna yiwet n tikkeltt, yesrezfed $er wexxam-is, Samiya uletma-s n Oamila. S kra n l$iv d lêenna i yesâa $er $ur-s, ulac d acu ur s-d-yewwi ara. Deg lâeza i tt-yesaâez wehmen wid i t-yesnen, xxir n yiwet deg issi-s. Akken lluhi n âeddan xmesîac n wussan fell-as, yettwallitt werggaz s yiwet n tmu$li ur nelli ara am uss-an yezrin. Imi i ééeritt am akken meskkud i tettiwri$ teqcict, udem-is yezwi, am sejra deg leâggab n lexrif. Anect-a i ger ccekk deg walla$ n werggaz, yeééra belli yella kra i yu$en taqcict-nni. I âedda Yenna-yas i tmeîîut-is: - Hattan uletma-m ur telli ara s tezmert-is, yella kra i tt-yu$en, $as seqsitt $ef wanect-a.

Akken i texdem Oamila, meâna tenn-a-yased acema ur yelli. Taqcict tefer aîîan-is $ef weltma-s, akken i titt-fer merra $ef wiyav. Imi id tesawev lexber $er Yidir, i âedda Yenna-yas:

Page 93: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 93 ­

- Nne$-am yella kra i tt-yu$en, $as ttekki fell-as akken ad a med-tIni.

Akken larmi d nuba ttis tlata, tâedda Samiya tenîqed i wletma-s tenn-a-yas: - Ur zmire$ ara ad âerve$ kra, imi deqqire$ed ne$ tt-feri$e$ed ayen yellan deg âebuv-iw. Ur yezmir yimmi-w ad yelddi $er wuççi. Yerna ula d lujaâ ur ye-îîixxiren ara. Ur ééri$ ara d acu i yu$en, yerna acêal-aya imi yenîev deg-i waîîan-ayi.

Oamila tewwi lexber akken yeêma, ur terooi ara mavi, mavi, tesawweîit i Yidir.

Akken azekka wayev, yeddemitt nettat d yelli-s Tiziri $er umejay. Imi yesetêa ad att-yawwi iman-is, yerna yuggad awal n medden. Aîîas i yuzel $ef teqcict-nni, yekkadd i yes acêal d amkan, acêal d amejey. Yu$ased merra isufar i lezmen, ur tâeîel ara $ef êellu, tekkes deg-s merra looera n waîîan-nni.

Anect-a yeooa Samiya ad a tt-êemel aîîas Yidir, tebev larmi id i s tenn-a: - D keçç id baba, imi baba n tidett deg tudert-is ur yesuji ara, d keçç id gma, imi gma n tidett ur yerri ara deg cc$el-is, d keçç id kulççi $er $ur-i.

Akken yiwet n tikkelt Yidir yebda lebriz n sjur, deg wefrag. Hatta-ya Samiya s tazla $er $ur-s, am tin id yukren iman-is, ne$ am tin yuggaden kra, imi teêver i wletma-s Oamila d yessi-s meslayentt gar-asentt $ef Yidir, tenn-a-yas: - A Dadda Yidir, Err lluhi-k $er tmeîîut-ik akk d yessi-k, têader-îentt mliê, atan ad a tteggriî deg yir uss-an, ad a kk- ooentt deg tegnitt n nddama.

Akken tekfa imeslayen-ayi, terwel am tin yuggaden ad a ttid- iééer Yiwen, ur s teooi ara talemmiét i Yidir akken ad yenîeq. Argaz am win zed$entt temlela, ne$ win terkkeb tawla, ye$req deg temdda n lêir, yentta deg signa n ttexmam. D acuten wawalen-ayi? Yekkad merra ssbub i zemren ad ddemren

Page 94: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 94 ­

Samiya $er $ur-sen, meâna alla$-is i $enad yiwet n tekti, d tin kkan i oehden $ef tiyav. Tikti-yaggi akken taqcict-nni d yiwet id yekkren deg lêif deg yal tamma, tenîaâ ne$ tenêaf deg yal lêaoa, imend n waya, imi d tufa uletma-s d yessi-s, tt-âumuntt deg lxir, larbaê akk d zhu. Ayen akken i beâden fell-as nettat aîîas, am iggenni $er lqaâa, maççi d tagnitt i tezmer ad a ttawev. $ef waya qsenttid tismin, d nut-ntti i ttid-yesneîqen. Meâna i$lev werggaz deg leêsab-is, tesbelâit nnya-s, ne$ ahat d t-iâuggentt i neîven deg-s, tugi a titt-fareq. Imi tameîuyt-is Oamila akk d warraw-is fran tilufa deg ugar-asen akken ur yenwi ara, ne$ akken ur yerooi ara werggaz.

Samiya teêla tbeddel merra udem, tu$al $er wexxam n imawlan-is, s usirem yezreâ deg ul-is, am teqcicin yesâan merra lâemer-is. Ur terni ara aîîas tezwej, maca d ayen i tt- yeooan ad a titt-sen d lemziya i meqren i Yidir. Imi deg walla$- is teqqar akken d netta id sseba-ines tu$aled $er tezmert-is akk d ccbaêa-s. Yerna d netta id sseba $ef i nexîaben id yemaren fell-as nnig n teyav merra. Att-an ula d nettat kksen deg-s imawlan-is anezggum, yerna tetthena i wawal n medden. D nuba-s ula d nettat terra axxam am tizya-s merra. Defir n tme$ra n Samiya, akken kkan id tu$al Oamila tameéyantt deg wexxam-nsen teîef addud tesâad taqcict nniven. Tikkeltt-ayi ur telli ara am tid yezrin, tadist tuâer fell- as aîîas, imi yufattidd lêal tefcel. Deg tamma aîîas id turew, deg tin nniven âeyu n tme$ra n uletma-s. Taqcict n tikkeltta ur tesâi ara lbext $er it-wexxam, meâna $as ur d a tteb$in ara merra, lla yemma-s Oamila, lla wiyav nniven. S kra n nnif yellan nnig n wul, yerna imend n ucetfi n i ttaddart, rran iman-nsen am akken aîîas i ferêen i yes, bdan aceyer deg sekksu d ubiûar. Anect-a aîîas n wawal id yesevfer defir-s, imi yesewhem merra kra win id âerven $er imensi, ne$ kra n win umi ceyâen sekksu. Taqcict-ayi i sema-yas Yidir Ïawes, isem- ayi yesem$i ccekk deg walla$ n it-wexxam merra. Yerna yesuget awal gar-asen, amek i d i$ena uqeruy-is isem yecban wayi? D isem yellan d aqdim aîîas, ur yelli ara d win i wulmen i tiqcicin n tura. Mebla kra n ccekk nniven isem-ayi yesâa kra n uééar deg ul-is, ahat d aggla n tin akken i êemel.

Page 95: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 95 ­

Mazal Yidir ur yesraê acema, yettalli yeîîar, yettazal deg iv deg zal, nnya d leênana deg-s i mlalentt. Uss-an zzin tameîuyt-is Oamila tekker deg nfas testufadd i werggaz-is Yidir. $ef waya tebda teççur iqeruyen n warraw-is, temal-asen merra ayen yetturaren deg walla$-is, tebbev tseçç-asen awal, ne$ tesamen-iten am akken Argaz-is d win yellan i xeddâitt, ur yeûfi ara $er $ur-sen, yella wanda yesâa tameîuyt nniven. Arrac i rekkbiten lêir amek ar ad yilli waya deg baba-tsen, ddbeddben, mlellin ur zmiren ad amnen yemma-tsen, ur zmiren ad a tt-skkiddben. Meâna ur ten-yeooi ara lêal akken ad fkken afus $ef yemma-tsen, anect-a irebbad deg ul-awen- nsen kra n lekreh $er tamma n baba-tsen. Tyiti tebdad tekkad deg warraw-is, âli win akken yellan werooin yefer idrimen $er $ur-s, yu$al yettakked azggen kkan deg wayen yeznez, azggen nniven Yiwen ur yeééri anida i yettu$al. Ma d Aksil aweqed id ye$li uûurddi gar ifasen-is, ad a t-yawwi i yemma-s. Ula dayen akken yefer Yidir deg wexxam- is, ur yeééri ara amek yekfa ne$ anda yerra. It-wexxam m- sefhamen $ef xellu, maca yal Yiwen anisi i yesenççaw, amzun ggulen $ef Yidir akken ad yeknu. Yerna kra n wayuren kkan, lêala-s tebda tneqes. Maççi d win yellan zzik, i yeqqimen ass-a. taxriî tekfa, tagecrirt teâya. Meâna mazal ur i ccukk kra deg tmeîîut-is ne$ deg tarwa-s. Yettâudd ume$bun belli deg-s id tekka. Ne$ d lxedma kkan i neqsen $ef medden merra, ula d netta tegla i yes. Yettkkemil tazla, d umenu$ akk d ddunit. Yiwet n tikkeltt yesêus s âeyu i âedda tilas, yeqqim iman-is yettxemim d acu i tid yeûawven $er dayi? Akken ur d yufi ara tifrat, i rruê yejba $er yemma-s. Ad a tt-iééer amek tella yerna ad yestaâfu ciî, yufatt ula d nettat ur tufiv n lêala deg i tella. Teâya tenqes s wezggen, $ef lêala deg i tt-yeooa ahat ayur kkan $er defir. Akken yu$ afus-is, qqimen ttem-seqsayen. Larmi id bven $er lêala n wexxam-is, d tin n Oamila akk d warraw-is. Yekker yemla-yased merra tadyantt-is, d wanida i tebev i yes teswiêt. Yekfa-yased êekku s Yiwen n wawal: - A yemma ddunit t-ttezzi, ur yeééri Yiwen anisi ar d a s tefkk, ne$ anisi ar d s tekkes.

Page 96: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 96 ­

Tettru yemma-s tenn-a-yas: - A Yidir deg wass-n id i ged-sâi$ keçç d amdderdder, d keçç d ame$bun, werooin t-rebêev, ur titt-éériv, ur d yejbi fell-ak. Yerna fell-ak i yettkel baba-k axxam merra. Azi$ d netta axxir- iw, azi$ d nekk id t-amexlultt, neqqar-as kkan i netta d amexlul, xerssum netta yeééra d acu id yeooa, meâna d nekk zeâma i yesâan leâqel, $efle$ $ef wanect-nni, qedce$ kkan $ef wayen yef$en fell-i; Ur d kezwioe$ akken teb$iv, ur d kkefkki$ azal-ik zdat n gma-k. Ahat ammi ttekka$ deg wayen merra id teqqarev akka? Lukkan u$e$ rray-ik tilli maççi d Oamila tamecîuêt i d nûib-ik. S Yiwen n lêir, yenîeq Yidir: - Amek a yemma ur d qqar ara anect-a, wayi d ayen yurra Yillu fell-a$. - D tidet a mmi, meâna d nekk id sseba n wanect-a, ttekka$ deg lehmum-ik. Meâna ur tt-aggad ara aâesas n wexxam hatan yettêuddu fell-ak, ur k-yettaooa ara ad a tte$liv. - Turra lêir i yi-ce$ben, amek ar d ad f$e$ deg wexmir-ayi, maççi anwa i d sseba-ines, ne$ ma yella i âus fell-i uâesas-ayi i teéériv akka ne$ alla? - Tuf$a a mmi tella, meâna akken ur teb$iv ara, d aâesas i yeééran tuf$a i qqumen. Ad yesufe$ Yillu tirgga mxalfa. - Wacu tirgga $ef i tt-heddrev a yemma? - Iv yezrin ibeddedd $er $ur-i baba-k, s Yiwen n wudem aîîas i yerfa, i lewem-iyi $ef zwaj id kk-zewje$, akk d uêeûen i êeûne$ $er gma-k, yerna am akken yeggul akken yal Yiwen ad ya$ tunett-is. $ef waya yettbinid am akken yefqeâ aîîas. Yerna uggade$ awal-ayi n tunett, wisen d acu-ten. Turra ad suf$e$ lweâda fell-as, ahat ad a ttefe$ bxir.

Yidir yugi ad yefhem d acu i s-d-teqqar yemma-s, d acutt targgit-ayi yerna d acutt tuf$a yaggi i teb$a ad tIni? Yekker i beddel awal Yenna-yas: - I kem ad a ttedduv a kem-awwi$ $er umejay ne$ alla? Aqlin tt-walli$ belli izad waîîan fell-am ? - Alla a mmi, amejay-iw d Yillu akken yeb$a s yin. A yaêbib a yasseîîar, tin yurran ur teîîar.

Page 97: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 97 ­

Yekkred am win yuysen ciî, s ivaren i buben leâddez, d wudem teskkew tawla. Yeffe$ed s yin, yeooa yemma-s t-ddeâu, amzun tekker fell-as ddunit. Akken id yewweî $er tbeluî-nni deg wefrag i bedd yettmuqul anda yett$amay baba-s, kra n ddqayeq yu$al yenîeq $er $ur-s Yenna-yas: - A taklit i s i yumnen wiyav, beynedd udemim a tenééer, ahat d lawan a kem n-$av, aqlin $elbe$ izimer deg lâid. Ne$ beynedd amek ar d éére$ belli anect-a d as-hutref, ur telliv ara d tidet. Akken yekfa awalen-ayi, yesêus s yiman-is am win yemlelin ciî, wisen ma d tidet tella taklit-ayi ne$ alla? Ur yeééri ara. Abeêri damecîuê yettsuvu, am akken i rruêed $er imeééu$en-is Yiwen ucewiq aîîas yesaêzan "A yitber yerééen deg fer, fell-ak i zzint tgevfin, $as yeb$a ad yeferfer, tabburt neddlent tnuvin". Ur yeééri ara d acu-t waya, ahat d âeyu, ne$ netta kkan i yuvnen. I bernedd s yin, am win id yeâna kra. I rruê qbala $er temîeltt, i bedd $er uééekka n baba-s, i tettrru yesawal-as: - A baba! Ahat tesliv-i-yid, tenbeddal yesi acêal d tikkeltt, deg mi i y-teooiv ar ass-a, d nekk d i$eluyen, $li$ kkre$ acêal n nuba, meâna bve$ $er wanida ur zmire$ ara ad kkemle$, tut- iyi tikkeltt-ayi $er lefhama. Deg tmusni id i ttu$e$, ne$ d tabburt n ttidderwect a yelddi$.

Yeqqim din lluhi n snat n tsaâetin, ur yesêus ara amek âeddantt. Akken id yuki, yu$aled $er têanutt-is, yeqqim iman- is yettxemim, i seêsab merra i temlilit-nni i ticerken d yemma- s, yesqsay deg iman-is, wisen amek i te$lev yemma deg zwaj- iw? Amek i t-ga tifrat-ayi uâesas id teqqar? Yernad tin ucewiq- nni akk d yives yeîîes deg temîeltt. Yeêûel xelîent tikta deg qeruy-is, ur yufi ara anisi ar d yeffe$. Kra n teswiêt i kecmed $er $ur-s wemddakkel-is Saâid, akken ttem-yebdalen awal, yemuqlit Yidir yenîeq $er $ur-s; Ad a kkidd-inne$ Yiwen n wawal i yi-s-wehmen aîîas, i âedda yem-layased merra ayen i s-d-tenn-a yemma-s d wayen yesla. Yekker Saâid i rruê am win i fehmen merra ttexmam n Ccabêa, ne$ amzun yumen ula d netta s tmacahutt-ayi iâesasen, yenîeq $er $ur-s Yenna-yas : - A Yidir yemma-k teqqar-ak zzi $ef yiman-ik, êaca inebran ad a tt-awvev $er $ur-sen, d nut-ni kkan ar d a tt-yeferrun gar-ak

Page 98: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 98 ­

akk d twacult-ik; D anect-a ur teb$iv ara keçç ad a titt-qebleî. Ma dayen akken yeânan acewiq-nni teqqar-ak tâesast-ayi belli aqlin d tidet lli$, yerna ééri$ merra ayen i k-yu$en.

Imi Yidir ur yezmir ara ad yamen belli ad yesgujel anect-nni n dderya, yerna a d i âiwed kra yellan $ef lqaâ, ne$ $ef lsas. Yerna s leâmer i yesâa, qrib ad yawweî d am$ar. Ma yella yebra i Oamila tamecîuêt wisen anitt-i id tameîuyt i zemren ar d a titt-a$? Yevsa ciî, amzun am akken d tavsa yeddan $er ustahzi ne$ d tin yerkkeb layas, Yenna-yas: - Ma yella tumnev ula d keçç anect-a, ad a kk-inne$ $as rruêet am keçç am yemma ad a tt-ssujim iman-nwen, temxelem i sin. Ma yella s leâqel-nwen id t-neîqem, maca aken-inne$ yeqreû îbel-nwen. Yevsa ula d Saâid, yefhem belli yuâer lêal $ef Yidir ad yeqbel ayen id i teddun $er $ur-s, Yenna-yas : - Ih… Wisen anwa yemxelen ? Ne$ i wanwa umi yeqreû îbel. Ameêrruc yeêûel, aâuggun kkifkkif. Akken nnan it-zzik-nni, aêlil win yeééran, aêlil win ur n ééri. Yax seg zzik win ur n ééri yeqqar amek? Win yeééran yeqqar ulamek.

Yekker yef$ed s yin, ur yerooi ara mavi ad i ssel d acu ar d a s- d-yer Yidir. Awalen-ayi gren Yidir deg wannu n ttexmam, $zan l$ar deg ul n werggaz, aniwi i êercen? Aniwi i âuggnen ? aniwi yeééran? Aniwi ur n ééri? Yugi ad i fakk fell-as wass-n, yebda yettmeslay d yiman-is: - Deg ccib $elbe$ is$i, ugel i bedden ur d yeggri, tagecrirt deg leohed tefcel. Deg leâqel agrud yif-iyi, rray deg qeruy yezwi, ameyez deg walla$ yerwel. A kra win yellan d lwalli, i êekkmen lqaâa d iggenni, ddâut i lhem deg-i ad yenûel.

Tameddit-nni, yenejmaâed $er wexxam yebda yesîfar tamu$li i tikli n Oamila akk d warraw-is. Yerna yerra iman-is am win yuvnen, yebda i teîef deg qeruy-is yettsuvu amzun yullit inhit, Yenna-yas i yelli-s Tiziri : - Attan tawla $ef idis-iw, ur zmire$ ara ad bedde$, ssew-iyid tiqqit n éaâter ad a tteswe$. Ahat a y-tebru kra?

Page 99: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 99 ­

Tiziri t-rruê tefe$ tbeddel ssuq, ur d tu$al ara merra $er $ur-s. Akken tâeîîel Yidir i ccumitt yella kra i m-sefhamentt gar- asentt, yebda isu$an Tiziri…, Tanina…, Xuxa... anida i tellimtt? Am win yesawalen i lêiv, ulac tinna id ibanen deg- sent, yal yiwet wacu n cc$el i tesâa, aniwi amkan i tt-yeççan. D$a yesawel i tmeîîut-is Oamila…, ahat d tin id tikkelt tamenzut i s yesawel s yisem-is, meâna Oamila maççi am yissi- s tusad $er $ur-s, s Yiwen uyenddur yettad lqaâa, amzun akken yen$a-yas baba-s, tekker tenn-a-yas : Aha! D acu akka teb$iv? D acu i k-yu$en? I leâyav-ayi merra ay$ar?

Argaz yeééra tagnitt maççi d tin yeûefraêen, semumet teswiêt. Yenna-yas: - Anida akka i llantt teqcicin-nni? Deg ûûbeê d nekk d isu$an yiwet ur d tban, yerna nne$-as zeâma i Tziri a yed-tessew tiqqit n éaâter ur zmire$.

Tekker Oamila t-huz aqeruy-is, s yiwet n tmu$li yeddan aîîas $er usectfi ne$ $er ustahzi, am tin yerran iman-is teçeê, tenn- a-yas : - Rruê $er tin i tenumev teserwav-as larbaê ad a kked-ssew éaâter ne$ qevran, ma d nekk-ntti ur d a $ed-fkkiv kra, ur tt- rraou kra deg tamma-nne$. Yerna ma tuvnev rruê $er umejay, wayi d axxam maççi d ssbiîar.

Yidir yebda i fahem timsal, awal Oamila maççi d askkeârer, d win yeddan $er wezrab deg wexxam. Akken yeb$u yesaêseb, akken yeb$u i qqas, akken yeb$u yektil, yufa tagnitt deg i yedder temgarad aîîas $ef zzik, ur telli ara akken. U$alen merra it-wexxam Yiwen ur d a s-yerri ccan, i kecmed ne$ yeffe$, yuven ne$ yeêla, yeçça ne$ yugi. Ula d awal ur s tettakken ara s waîîas; Akken ar d yesiwel i tmeîîut-is ne$ i Yiwen deg arraw-is akk d yissi-s, deg tuget n lewqat ttaran iman-nsen am akken ur d a dd-sslin ara, ne$ ad a s-d-rren s Yiwen n leâddez, amzun maççi d bab-atsen id yemeslayen, lâeza-nni merra n zzik tefsi ur s-d-yeqqim later, tegla ula s

Page 100: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 100 ­

leqver, ur d a t-yesâi ara ne$ ur d yeqqim ara. Dayen i t- yewwin yemektid tadyant-nni n baba-s d yemma-s, ass-n mid yussa Dda Caâban, a s-d-fkken yilli-tsen Fruoa. $as netta mazalit d lîufan, tamacahutt teqqim teééa deg walla$-is. Meâna netta maççi am baba-s, i faq i ddunit amek tluêu yal ass yeqqar "Aâebuv yerwan ur yettxemim $ef win Yilluéen". Yeârev ad i êader, ne$ ad i êudd $ef yiman-is, meâna cc$el aîîas yuâer imi ixssimen d it-wexxam. Ma yella b$an-as ihwah, ur yesâi s wacu ar d yewwet.

Akken Oamila d tarwa-s, imi id jebren iman-nsen, ur terrin ara merra deg cc$el-nsen, $as ula d netta yesêus am akken ye$li wazal-is deg wexxam-is, i qbel timsal, yeqqar d tayi id tawenza-w. Ayen kkan i t-i-ce$ben aîîas, amek ar d i qabel amal-is, amek ar d i kkemel abrid-is yid-sen. Abrid-nni yessan d isenanen, yerna d win yellan yesawen, yesakser. Yeééra belli amecwar mazal aîîas i vul, aîîas yuwâer.

Iv-nni yensa anda nsan yivan, is-âeddat yettneqlab, ulac tikti n yihwah ur d nekcim ara $er walla$-is. Yugi yives ad-yeseqsi $er $ur-s, akken larmi yedden lefjer tukerit tnafa, ye$li deg yiwet n targgit yernan zzit $ef tmes; Hataya amzun akken d bab-as id yeseqsan fell-as; S yiwet n êala ur telli ara d tin yellan bxir, aglim yenîev $ef i$es, iceîiven qerssen merra $ef idis-is, yerna yesdduri-ten wamus. S ta$ect am tin yesâa asen mid teseqsa $er $ur-s lmut, Yenna-yased: - A Yidir! Ivelli teseqsav $ef taklit n wexxam, terniv teseqsaved $er $ur-i, aqla$ $er idis-ik, ur t$eliv ara, $as sqef n wexxam-ik ass-a yerkka, meâna yif-it win id i teddun. Azekka ad yuqem, a tteêluv wad yekkes $ef uqeruy-ik u$bel.

Argaz yedduqsed deg tnafa-nni yesalhat, tidi tettcercur deg udem-is. Yugi ad a ttid-i-mel i Yiwen. Akken i teddu ad a d- yeffe$ deg wexxam yemlaled d Jemâa, akken m-salamen, Yenna-yas Yidir: - Yax alla lxir d acu i ked-yecqan ssbeê-ayi? Jemâa i rruê am win ur yeâjib ara lêal, yerra-yased:

Page 101: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 101 ­

- D acu i d awal-ayi i kked-ye$lin a Yidir? Maççi d axxam n weltma? Yenna-yas Yidir : - Alla! B$i$ kkan ad éére$ ma yella kra ur kken-yewwi$?

S wawalen-ayi i m-sefraqen Yiwen i kkemel $er wexxam, wayev $er cc$el-is. Argaz yebev $er têanutt-is akken yelddi taburt yeqqim yettxemim. Ayen akken id yerran lluhi $er lbal- is, d Jemâa gma-s n Oamila tamecîuêt i yesuguten tissin taggara-ayi $er wexxam n weltma-s; Yerna i keççem i tefe$ s tfenîîaéit, akukru ur yelli merra, amzun deg wexxam-is. Ur yelli akken deg zzik-is, maca mebla kra n ccekk, ula d netta i ttekka deg tmes id yeseqsan $er wexxam-is. Jemâa i ttu$ yesquvur deg Yiwen uîîar, d azelmav i g-kemilen ciî $ef uyefus, i teddu yettmil, $ef waya i s sawalen merra wid i t- yesnen s yisem Jemâa aâiban. Ameggaru-ayi yu$al ahat d ayen yett$amay deg wexxam n Yidir, i âedda ayen akken yett$amay deg wexxam-is. Ayen yesewhamen kter, ula d arraw-is îafaren defir n xali-tsen s waîîas. Anda i rruê ad ddun yid-s, cban tilli. Ddunit t-leêu ur t-êebbes ara tikli, ur âeddan ara aîîas n wussan, larmi i tidd-yewweî Yiwen n lexber yelhan. Nnan-as belli aveggal-is Jemâa, i jebred lxedma deg temddintt n lezzayer. Deg yiwet n lqahwa, maca i xeddem deg-s d aqahwaooi. Akken yebda s kra n wussan kkan, i banased wexxam i lekra. Akken i yexdem, yevfer tuget deg mezda$ n lâerc-is. Ula d netta yegguoo, yewwi merra tawacultt-is $er din.

Anect-a yesfreê aîîas Yidir, yeqqar deg ul-is: - Meqqar ad staâfuntt walen-iw deg udem-is ur tettwallintt ara, yerna ahat rrwaê-is ad yeglu s kra n lehna merra i wexxam-iw.

Zzin kkan kra n wayuren, aggiooi n Jemâa i beynedd aîîas n temsal yellan frentt $ef Yidir. Imi i faq belli azi$ d tidet, d netta i yellan defir n kra wuguren yevran gar-as d twacult-is. D Jemâa i yellan yevebbir fell-asen, d netta i ttwekka n wexxam- is. Imi i dd-yeqqar i Oamila d warraw-is, belli nezmer a n

Page 102: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 102 ­

sufe$ Yidir d aêrram. A ten-sâeddi $er lqavi wad i xeleû merra ayen i âeddan, timezwura d t-meggura. maca ad send-yeoo kra yesâa, ad yeffe$ deg wexxam yerna ad a d-yefkk tamâict i tmeîîut-is d warraw-is.

Akka imi Yidir yeddkkuled deg naddam i t-yeççan acêal n zzman-aya, tu$aled tmu$li $er walen-is, maca illaq fell-as ad yer tillisa merra i wayen i t-zzin $er tamma-as. Meâna leâqel d rray yelhan zwaren $er walla$-is. Yiwet n tikkelt i rruê ad i cciwer yemma-s, ahat ad yagem deg tmusni-s, wad-s-d-tefkk kra n rray i ûûuben, yerna a titt-wehi $er wayen ur yeééri ara ne$ ur yesin ara. Yebev $er $ur-s, yewwi avelaâ n àçina deg fasen-is, akken yekcem yufatt tenqes tezmert-is s waîîas, ye$li deg-s wezggen $ef wakken id i tt-yeooa tikkelt tameggarut id i y-rruê $er $ur- s. Yu$ afus-s, yebda umseqsi gar-asen. Netta yeseqsatt $ef tezmert-is, nettat $ef lêala-s d lêala n wexxam-is amek i gan. Cabêa s tavsa id tettarra $ef i seqsayen n mmi-s, akk d temsal nniven. Awal yettawwid wayev, larmi id bven $er tluf-nni i tid-yecqan. Tenn-a-yas: - Nut-nni teb$a a s-d-t-inni Oamila d warraw-is, ddukklen $ef twa$it, ayen akka yevran yid-k, ad add-yeoo deg-k tixessarrin d timeqranin; Ne$ ma yella maççi s waîîas s drus yella. Meâna ur tt-magg ara am twacultt-ik, ur tt-qeliq ara $er twu$a, zwer leâqel deg lecc$al-ik. Atan tevra yid-k am tfunast-nni id yurewen inissi, a titt-lêes ulamek, ad a titt-eoo d mmi-s.

Imeslayen-ayi zvan deg walla$ n Yidir, ugin ad a tef$en. Akken id yewweî $er wexxam-is, yufad tilufa d timaynutin, tid akken $ef ur yelli ara yesaêseb uqbel. Tawacult-is akken tella, am Oamila, am arrac, am teqcicin, m- sefhamen merra $ef uqeruy-is. Yiwen ur s yeggar i werggaz awal, amzun ulac-it deg wexxam. I win i mar d yesiwel ne$ i win $ef ar d yenced, ur s-d-yettarra ara awal. Yu$al yefhem timsal, d aberrani deg wagens-is gar n tarwa-s.

Page 103: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 103 ­

Zzin wussan akken, aîîan meskkud yettzzid. Yebev ula d uççi d uselil n iceîiven-is, u$alend $er uqeruy-is. Tameîuyt-is tu$al teggan gar n yissi-s, Argaz yeggan iman-is. Akka imi ur tettlaâin ara merra, i âedda yerra taxxamtt iman-is $er daxel n wexxam-is. Akken yeqqar yenzi; A$yul d aggla-w rrekkba ar defir.

Uss-an tt-âeddin t-zzin, times meskkud i t-ceâel, lhem yettarrewed gma-s. $as ur yettnadi $ef Yiwen deg wexxam-is, êala $ef Tilisa, Malika d Tawes. Imi mazal-itentt d leîwafen, yerna ur sinentt ara merra i tkerrac n imeqranen. Netta ur tentt-yeooi ara, mazal-it akken, ayen teééra tiî-is a tid-yawwi ufus-is. Meâna wiyav ur sefkkin ara lehna, ne$ ur seooin ara talwit, mazal xebcen deg-s. Ama s uqemuc, ayen id i wejden a tid-Inin. Ama s lexdami, ur yelli ara wayen i ééran ad yesefqqeâ, ne$ ad yeqreê Yidir ur t-xdimen ara.

Meâna Argaz imend n wawal n medden, yerna imend n warrac-nni imejîaê, i yettarra tilufa $er daxel. Larmi id yiwet n tikkelt, yekcem $er texxamt n tmes akken ad inawel kra ar d yeçç, yufa Tiziri din, tegezm leêwal. Akken i s i ger awal, taqcict teneqlab i yes ddunit. Tebda lemâayrat akk d isu$an, Argaz i jebditt-id deg tayett, zeâma ad a s yinni d acu i kem yu$en? Ay$ar anect-ayi merra? Taqcict ajenwi deg fus-is, akken id teqleb tyiti tefe$, t-mekknit deg âebbuv. Cwiî kkan ur teqwi ara, d axbac kkan i titt-xbec, meâna idamen uzlen. Ahat d tin id tikkelt tamenzut, anida Yidir i y-ger afus-is $er yelli-s- nni. Axxi ur s yeooi kra, tameîuyt-is, tarwa-s merra uzlend $er $ur-sen. Leâyav yekker deg wexxam, d tin id sseba i sid-tenîeq Oamila awal i nebran, tenn-a-yas: - Bru-yi t-heniva$ deg rriêa-k.

Argaz akken yesla i wawal i nebran, am win i tid-yewwten s lbbarruv. Yef$ed s yin, akken idamen n lefxarat-is rekkemen deg lefqaâat. Yeééra dayen, tameîuyt-is teêrem fell-as. Yidir iâerq-as wayen yesen, yeddebddeb, ur yeééri tin ar d yexdem.

Page 104: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 104 ­

Ahat sin n wussan kkan, Jemâa aâiban yebved. Nut-nni leêsab- nsen yulli, qqaren kkan ad a t-nesufe$ ifasen-is $ef uqeruy-is, kkulççi ad yeggri i nekk-nni. Meâna Yidir yeqqim ur i faq s ucema, mazalit ye$fel. Yiwet n tmeddit, aveggal-is Jemâa aâiban d mmi-s âli, beddendd $er tebburt n têanutt-is, rruêen $er $ur-s, ufan-ttid yeqqim din netta d wemddakkel-is Saâid. Mebla azul, mebla awal nniven, yenîeq $er $ur-s Jemâa: - Bru-yas i tmeîîut, teooev arrac deg lehna, yax ur d vliben ara lmuêal. Ccukke$ anecta d azref-nsen, ne$ xxaîîi? Yerra-yas Yidir: - Ihi tusiîed ad a y-texluv axxam-iw. - Alla usi$ed ad êudde$ $ef weletma d warraw-is. - Rruê beddel ssuq nniven, tefkkev i yiman-ik lehna, nekk ur d a dd-stufa$ ara.

Ameslay gar-asen i rruê am win i beddlen abrid, bdan isu$an d leâyav îfen amkan. I âedda mmi-s âli yesawled Yenna-yas i baba-s: - Tekkatev lxalat a win ur neswi tibsselt yerkkan, rrwaê $er yerggazen ma d Argaz i teliv. Am win yesmaren zzit $ef times, ajajiê yecâel deg wul n Yidir, tidi tuzel deg udem-is win yu$alen amzun d asafu. I âedda am win ar d i rruêen ad yeffe$ $er $ur-s, akken ad yena$. Cwiî kkan yella din wemddakkel-is Saâid yeîfit yerna yerra-tid $er leâqel-is s kra n imeslayen, yegla s âli d Jemâa i zerbiten s yin.

Kra n wussan kkan, att-aya tebratt n u$eraq n creâ tleêqed. Dayen $ef ur yebni ara mavi, mavi. Sawlen-n-ased ad i rruê $er wexxam n te$dentt, akken ad i bed $er $ur-sen. Ayen i zerâen deg-s Yiwen n l$iv d ameqran, amek wid i $ef i ççi$ taêlaltt, rne$ taêramtt, ass-a ad i ccarâen. Uss-an âejlen tikli, akken yewweî $er wexxam n te$dent, yufa Jemâa, tameîuyt-is d tawacult-is merra zwaren $er din. Akken id telêeq nuba-nsen netta d Oamila ad bedden $er lqavi, tezwar $er umeslay tmeîîut-is. Am tin yesâeddan le$ben, lêif akk d lbaîel, s imeîîawen d kra n leêzen tenn-a-yas; Am akken belli yeserwa-yas lemêan d te$rit, $ef waya tevleb inebran.

Page 105: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 105 ­

Tezzid nuba n Yidir; Yemlad merra tamacahut amek tella, yerna Yenna-yas: - Nekk ur d a s-gujule$ ara tesâa n warrac, êalla inebran xaîi.

Lqavi maca amek ar d yexdem? Imi ur d yelli ara kra n wemsefhem gar-asen, yeswexxer taluf-nsen i wass nniven. Taluft akken i t-rruê, lluhi n sin isseggasen. Yidir Yiwen n wass, am yal ass. Yekkred $er têanut-is, akken yenum ixeddem. Meâna ur âad yeserkked t-i$imit, i luêqed $er $ur-s lexber. Am akken i zad lêal $ef yemma-s, tewweî $er tilist n taggara-s. Argaz yuzel $er wexxam, yufa azi$ medden merra sslan, agens yeççur d yemdanen, ula d Ccix n ljameâ, d Oamila tameqrant zwaren-ttid $er din. Yeseqsa s tugdi d werggaggi, d acu yevran? D acu yu$en yemma-s? Tuzled $er $ur-s tmeîîut n gma-s, tenn-a-yas: - Nna Cabêa att- an deg tizi n lmut.

Akken yewweî nnig uqeruy-is, i muqel $er $ur-s, yufatt dayen ur d yeqqim ara îmeâ, tam$art tensser deg tezmert-is akk d lâeqel-is. Meâna Yidir ur yeqviâ ara layas; Isu$ $er Oamila tameqrant: - Aha rrwaê âiwen-iyi ad a tt-nerfed, illaq ad a tt-awwi$ $er umejay. Yekkred $er $ur-s Ccix, Yenna-yas: - A Yidir ur d yeqqim ara umejay; yemmak dayen teooa-ya$. A wend-yefkk Yillu ssber d leâqel, wad yesehrew fell-as tibbura- ines.

Ccabêa tewweî $er wemkkan-is ameggaru, tevfer abrid n werggaz-is. Dayen tesufe$ rruê, akken kra n ddqayeq kkan, i ssemvet tyiti deg walla$ n Yidir. Yu$aled $er lâeqel-is, yedhad d inebggiwen-is akk d temveltt n yemma-s.

Tlata n wussan âeddan, deg m-i-rran Cabêa daxel n wakal. Inebggiwen m-sefraqen, qqimen-tted êala Wiza d Fruoa deg wagens. Yidir yu$al $er leqdic-is, s wul i teééem deg l$iv. Argaz ur yesâi ara anida ar d i rruê, tekfa fell-as tuzya. Maca yett$amay iman-is deg têanutt-is, tikkelt ad yenttu deg wanu n texmam,

Page 106: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 106 ­

tikkelt ad i bedd ad yefesser wad yeîebbeq deg ceîiven-nni yines. Meâna tjebbudd fell-as deg tikkeltt ar tayev yiwet n teqcict, ad a tt-illi d tizya n yilli-s Tiziri. Nuba zeâma ad a tta$ kra, nuba ad a seger kra n wawalen wad a tt-muqel $er icaîiven-nni s walen-is, wad a tt-fe$ mebla ma tu$ kra.

Taqcict-ayi tesâa Yiwen n sster d wezmumeg, d yiwet n tmu$li d lmuêal ad yezmer werggaz ad i bedd zdat-nsen, $as ad yilli wul-is d ddkir ad yefsi. Deg ûenf-nni yettaêrririten d win akken yettavsan s waîîas, yal awal ar d a dd-yef$en deg immi- s, icenfiren-is yettwaxedmen amzun s lmul, ad beddlen azmumeg d amaynut. Nettat d t-anelmadt deg yiwet n tusnagt yellan teqreb $er têanutt-nni. Akken ayuren t-zzin, yebda Yidir i êemel ad yesuget yid-s awal, taqcict tesugut tissin $er din $er $ur-s, u$alen m- yusanen, nettat d tezde$ deg tgemuntt isem-is Milissa. Cbaêa- ines d taddart-is s mektayend Yidir $ef tmezwarut-nni i yenwa ad ya$, meâna ur yurri ara fell-as wanect-nni. $ef waya yesibnin d Milissa tameslayt, mar ad tekcem limer yufa ur tettfe$ ara, deg tazwara i êekku-yas $ef yilli-s n tgemuntt tin akken i êemel ur yeééri. Ula d taqcict tettakk-as îîuâ, akken lxiq i keblen Yidir d lêif i zedlen fell-as, yesêusay amzun yenqsen ne$ tte$layen marra d tilli Milissa zdat-s. Yettaf deg-s yiwet n rraêa, d yiwet n lêenna, ur yessin ara deg tudert-is. Argaz yernadd taxenaqt nniven $er tmeggreî-is, ur âad yefri timsal d twa$it n Oamila d warraw-is, ye$llidd deg tnexart n Milissa, d leêya merra wiyav ad sslen s tluft yecban tayi. Amek yezmer werggaz ar d i êemel taqcict d tizya n yelli-s ? Meâna tayri ur tesâi ara leâmer.

Milissa tesêus s wul n Yidir, tu$al yal ass yelzem fell-as ad a tt- jbu $er $ur-s. yerna deg yal tikkeltt meskkud tes-ikmil deg t- i$imit-is din. Netta ur s-d-yenn-i ara belli i êemlitt, nettat werooin t-jebdedd awal $ef lecc$al-ayi, meâna ul-awen m- sefhamen, yal Yiwen yeééra amek yett$eni wul n wayev. Milissa tenbeddal tikli-s, tu$al deg marra ad tas ssbeê ur tettfe$ ara larmi d tameddit, ula d imekli-nes yettawwi-yastidd Yidir $er têanutt.

Page 107: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 107 ­

Yal tikkeltt $ef wacu i s-d-yessawal werggaz, deg tuget n wussan ameslay i tezzi $ef Oamila tameîuyt-is, tin akken umi beddel isem yu$al yesawal-as taberkantt, akk d warraw-is, umi yesawal i$ervayen uculliî.

Ussan t-zzin, Argaz d teqcict tettzzid ter$i-nsen wa $er wayev. $as Yidir deg ccib id yejber ne$ i y-jereb tayri, $as akken qqar- n win yeooa zzman-is ur yeîamaâ deg zzman n wiyav, meâna Argaz ur yen-âedda ara fell-as yenzi-ayi. Yu$al wul-is yerîeb am urekti-nni n lesfeno, d aleqaq am twarayt n wudi, xfif am umeççim n wedfel. Ahat yugar wezggen deg leâemer-is umi yebra, yu$al d ameéyan anect n win yesâan ahat seîîac isseggasen deg lâemer-is. Aqeruy-is i ssewweq kkan $er Millisa, fell-as kkan i ccenu. Ur tid-yecliâ lêal deg lecc$al nniven, ne$ merra $ef wayen i t-zzin $er tamma-s. Yen$at wezzu n tayri, yebev yal taûebêit s ifasen yettrggiggin, d wul i seêman idamen i rekkmen deg tmes n tayri, i s i gg-kemes arazen. Ulac lêaja i tiâejben ne$ $ef i yejba ur d a ttid-yu$ ara; Akken teb$u teswu, ulac ssuma $layen zdat n Milissa. Yerna $as akken deg tirra ur yelli ara d win i fazen, yesen kkan ayen id ye$ra deg loameâ, meâna i ger iman-is $er $ur-s, imi i ti- tterra tmarra akken ad yarru tibratin. Ayen yesuwhamen kter, imi yu$al yesqdac ula d tamedyazt; D tayri i tis-nîaqen, yettseggim imeslayen. Ad a dd-fkke$ amedya, a taya kra kkan deg tebratin i yurra: Yal Yiwen amek yecna, $ef tin ized$en ul-is. Wa yeqqar kem d tannina, Wayev d tamment deg iles-is. Nekk ul-iw zatem yekna, $as âefsit ur i leddi immi-s.

Ur yaêbis ara alla deg tmedyazt kkan, yegla ula s idrimen d ioeooigen, yerna iceîiven n têanutt-is, yeqqar-as: - Ccrev, taw$ev. Ul-iw, Rruê-iw, Rezq-iw, fkki$-amten.

Kra n wussan akken i t-faq Milissa s wul n Yidir, tebda ula d nettat t-ffuress tagnit, tettaru-yased deg tikkeltt ar tayev kra isefra n tayri, yal tikkelt ar d a tt-qqim $er tamma-s ifasen- nsen weroin ad m-sebrun, afus n yekmes deg win n wayev. Ma

Page 108: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 108 ­

yella d Yidir akken ar d tilli yid-s, i tettu merra taêanutt-nni. Yesmaêsis kkan i Milissa, teqqar-as: - Zemre$ ad wexre$ $ef baba d yemma akk d wayetma, zemre$ ad wexre$ $ef tmurt-iw d leêbab-iw akken llan, meâna keçç tcuddev $er rruê-iw; Ma wexre$ fell-ak êssu belli d lmut a yemute$.

Imeslayen-ayi tef$end deg immi n teqcict, amzun d ijenwiyen i nettun deg wul n Yidir. Yerna tessawal-as afrrux-iw, isem-ayi akk d isefra-nni, akken ar d as n i ssel rekkment lefxarat-is, yettrruê am win yeddrewcen ur yeééri ara anida yella, ne$ anida i teddu; yerna d d ayen i yeooan ajajiê n tmes akk d tmexleltt tt-zziden deg-s. Amzun tesenttag teqcict-nni deg ul-is isufa.

Yu$al yeshetrif am win yeffe$ leâqel, ur i ééer Yiwen, ur i ssel i Yiwen ne$ ur tid-yecliâ lêal deg Yiwen, êala nettat i gar n walen-is. Yewweî lêamu n Milissa yessre$, ne$ yezlef ula d amkan-nni n warraw-is deg wul-is.

Ddunit acêal meéeyet zdat n Milissa, kra ur $lay ne$ kra ur âziz fell-as; Ayen i s-d-tenn-a yeqqar-as; âzizev meâzuzev, leb$i-m d asuter, ayen id yenn-a wul-im am tid-awwi$. Lemêan-nni merra n zzik tid akken yesâedda d twacult-is yettu-tentt. Argaz yebda tudert d tamaynutet. Leâca d asxinfef d tirgga, d leêsab amek id tenn-a, amek i s nne$. Ssbeê yettêesis kkan d acu ar d tIni, yettazen d acu ar d a s yini. Ayen yesewhamen s waîîas imi akken taqcict lâeqel-is meéey, awalen id i tef$en deg immi-s, d wid n warrac imejîaê, i llaq $ef Yiwen ad yesâu leâmer-nni akken ad a sen-i-ssel. Meâna Argaz iêemliten âejeben-as, $as uqbel akken a tend-tIni Milissa, yella yeqqar-asen timussa. Tayri yefrurin deg ul-is, t-beddel merra tamu$li-s $ef ddunit d i$eblan-is, d tin id tikkeltt tamenzut id gg-i-yesen werggaz lbena d tiéett d acu-tentt, d wuzzu n tassa, akk d lêemman n tayri amek weâren. I qqim larmi yereqreq ccib deg qeruy-is, yessa fell-as am adfel, i sazlentt walen-is imeîîi n leêmala. D anect-a i t-yeûawven

Page 109: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 109 ­

akken ad a s-d-yemeslay âinani maççi s tufra $ef tayri-s, d wayen merra yetta-dder. Ur tid-yecliâ kra deg wayen i hedren d wayen ar d hedren fell-as medden, $as akken yeééra belli yekker ssuq $ef uqeruy-is, ula d wid ur yessin ara rrwan a skkukket d usttewttew fell-as.

Yiwen n wass ur yelli ara am wiyav, ur d ad tussi ara terfiqt-is, ne$ taênintt n wul-is, yugi ad yekfu fell-as wass-n, yu$al fell- as d asseggas, yerwa t-i$imit d t-beddit, i t-yettawwin $er tebburt i jebbu $er berra, i t-yettarran $er daxel. Meâna tameddit-nni tâeddad $ef têanutt-is yiwet n teqcict akken i teqqar d Milissa, yeseqsatt fell-as, tenn-a-yased belli teératt tusad $er u$erbaz, maca i weûûatt $er $ur-s akken ar d a tt- âeddi fell-as. Azekka wayev akken i tevra, lluhi-nni n imekli tussad Milissa $er $ur-s, s walen bezgentt rnantt d tizegga$in, celxent deg meîîawen. Tebda asxinfef, amzun yevra fell-as lbaîel. Argaz akken i tt-yeééra deg lêala-nni, ye$lid fell-as wedrar, yemger deg jajiê n tmes, i caâlen s lefqaâat akk d tawla n tuggdi. Yenna-yas: - D acu akka yevran yid-m? Taqcict terra-yased: - Yesla baba d wayetma belli ttas$ed $er da $er $ur-k, $ef waya ggulen merra deg-i, ma âewden ad a yeééren zzi$ed $er tamma-yaggi ar d a yezlun. Yerna sbedden fell-i lâesa, anida ddi$, d win i sawle$ ad a sen-yawev lexber. Ayen akken yesla yeserkkem deg walla$-is tikta d timaynutin, ad i sameê deg Milissa ulamek, ad a yeqqim d arfiq n teqcict ulamek. Maca abrid yesâa kkan d win n zwaj, alla netta i yesufu$en $er tafat. Meâna amek ar tid-yini? Anisi ar d yebdu? Leêya teççur ul-is, imi inebran n Oamila yugiten.

Lecc$al ur krisen ara akken yett$il, ne$ akken yenwa ad i llin. Milissa amzun te$rad ayen i t-zzin deg walla$ n Yidir, t-faq s wayen yettxemim. S lemâun kkan tenn-a-yas: - Nekk yax teéériv ur zmire$ ara ad âiwde$ ad zzi$ $er dayi, ula s tufra ulamek, maca ma yella teb$iv-iyi rruê att-walliv baba.

Page 110: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 110 ­

Argaz lddintted fell-as tebbura, yeééra belli Milissa t-qeblit ne$ teb$at i zwaj-is. Ugur yeggran d win n baba-s, wisen ahat mur d yeqqar ara alla? Yerna ugur n Oamila amek ar t-yefru? Yenîeq $er Milissa Yenna-yas: - I baba-m âne$ ur d yeqqar ara alla? T-ccukkev ad yeqbel zwaj-nne$? Tekker Milissa am tin yeqvan lecc$al-is, tâedda tesfev imeîi, s Yiwen n wezmumeg tenn-a-yas: - Baba yenn-ad ih, taluft teggrad $er $ur-k.

Argaz am win id yulin deg wanu, yerra inhit s Yiwen n lefreê amzun tâewed-ased yemma-as tarrawtt i tikkelt nniven. Yerra- yas: - Ihi kunwi tefri-m tilufa deg ugar-awen, imi $er $ur-i id teggra, turra ad fru$ leêsab-iw d Oamila, ad u$ale$ $er $ur-m.

Taqcict tevsa tenn-a-yas: - Maca akken ar d aweve$ $er wexxam-nne$ ad a s inne$ i baba. Akken ar d a yioo ad t-ase$ $er da $er $ur-k. Tesusem ciî, terna-yased: - Meâna $iwel deg lecc$al-ik akk d Oamila.

Tef$ed deg têanutt-nni, s lem$awla am tin id tezreâ leêya, meâna yettbin $ef wudem-is lefreê. Yeqqim Yidir iman-is yesallay, yesîîarray deg leêsabat. Aniwi abrid ar d ya$? Akken urâad id yezzi $ef tluf-nni wayur, lqavi yesawel-ased $er wexxam n te$dentt akken ad i bedd $er ccreâ. Tikkelt-ayi ur telli am tid yezrin, i llaq ad a ttefru$ yid-sen i lebda. Yeqqar Yidir deg wul-is.

Akken i tevra, imi yebev $er wexxam n te$dentt, Jemâa, Oamila tamecîuêt d warraw-is mazal-iten îfen deg tluft inebran, $ilen tasekkurt timelalin. Yenîeq Yidir $er lqavi Yenna-yas: - A Mass aqli-k tettwaliv, rebâa isseggasen d nekk d aêelel, meâna ulac imeééa$ ar d id-islen. Maca mya i b$an tawa$it, ass-ayi $as akken nnig n wul-iw meâna ad a s neddu$ deg leb$i. Ula d nekk aqlin ula d nekk bri$-as.

Page 111: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 111 ­

Akken yezzi wawal gar n u$eraq n creâ akk d lqavi, yenîeq umeggaru-ayi yenn-a: - Ta$dent teêkkem akken dayen temsebram, imi deg tmeîîut id tekka d nettat ar d yef$en deg wexxam. Tesâa ayur zdat-s akken ad a titt-eoo, wad a tteoo merra ayen yellan deg-s. Yesawel i warrac: - I kunwi ad a tteddum d yemma-twen ne$ d baba-twen?

Kkrendd Yiwen, Yiwen, xtaren merra yemma-tsen. Times n l$iv teçça afwad n Yidir, meâna yerra tyiti $er daxel. Yeqqar kkan deg wul-is: "Rriêa n truggza ur d teqqim $er $ur-i, imi $ef ccib i y-tebra tmeîîut, wissen ma mazal amal-iw ad iééiv fell-i, cwiî kkan tella Milissa". Akken id zzin merra warrac-is Yiwen, Yiwen, $ef lqavi, yenîeq umeggaru-ayi: - Ad f$en merra deg wexxam, ad rruêen $er yemma-tsen, tayi ad a ked-tefkk lexssarra-inek. Ma yella d keçç a Yidir ad a tt- fkkev lâic i y-mejîaê ur n wwiî ara tmenîac i seggasen deg leâmer-nsen, êacama bven.

S imeslayen-ayen i bdan isu$an n Oamila tamecîuêt akk d warraw-is, ma d Jemâa aâiban yenbeddal wudem-is, i âerq-as wawal, ur yufi tin ar d yexdem. Yeî$ur $er $ur-s Yidir Yenna- yas $er umeéu$-is: - Acêal i yezha deg lexrif, deg tegrest yedda âeryan. Meâna Jemâa yefhem belli awal n Yidir yedda $er ucetfi, ne$ $er uqujem. $ef waya teswat lqaâa, yeqqim yegugem.

Urâad id yezzi wayur, akken i vrantt tlufa. Oamila d warraw-is f$en deg wexxam, rruêen zed$en deg weqdim-nni. Jemâa yu$al $er lxedma-s, deg temddint n lezzayer. F$entt-asen tirgga m-xalfa, nwan lxir, ufand êala ddiq d lêif. Win ye$zan tasraft i gma-s, ad yekcem netta deg-s. Nddama tesem$i aciwen deg ul-awen n warrac merra, ad u$alen $er baba-tsen wiw, ad qqimen $er yemma-tsen wiw, imi amal-nsen ur yeqbubec ara $er $ur-s. Azi$ lêif am inijel, taceîiî ur d t-$amay $ef yirri.

Win $ef i llan tteklen Xalit-sen Jemâa, i rruê i beddel ssuq. Imi îmeâ ur d a dd-yeqqim ara $er Oamila d warraw-is, yella

Page 112: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 112 ­

yeqqar-asen ad a n sufe$ Yidir a n-znez merra ayen id yeooa wad anna$ axxam, taêanutt d wayen i $-yehwan deg temddintt n lezzayer. An rruê ad a neoo i lebda tudert n ttaddart d wurfan-is, werooin ad a nezzi $er $ur-s, a neoo lhmum d i$eblan yellan deg-s.

Qqimend warrac bdan sekkden tilufa s wudem-awen-nsentt n tidett, u$alend iqeruyen-nsen deg lêiv. T-zzin deg tisirt n nddama, ur ufin anisi ar debdun tudert-nsen. Meâna ula d nut-nni $as ttâumun deg temdda n ééelî, a$rum yuâer fell- asen, zwaj bven $er $ur-s ur d a s zmiren ara, lla s wedrim, lla s umezdu$, yen$aten wulac… Ulac… Ulac…. Maca sâan nnif- nni n baba-tsen, ur d a dd-s-banen acema $er berra.

Yeqqim Yidir iman-is deg wexxam-nni amaynut, $as yal ass d imeîîi yettazal $ef leênak-is, win n lxiq $ef tarwa-s, imi ur sen- yeb$i ara merra ayen yevran yid-sen. Meâna cwal, leâyav d lefqaât kfantt. Imezda$ n taddart yal Yiwen amek yeîîebbil, wa yeqqar-as $zan-as, wa yeqqar aêlil fell-as, wayev yeqqar yett$ivi ume$bun. Yal Yiwen deg-sen amek yefhem timsal, d wanitti tamma $er i sened. Win i zewren lekreh $er daxel n wul-is, yeqqar Ccah… Ma yella d bab n leênana yeqqar meskkin. Meâna leâmer i jebdedd Yiwen awal d Yidir $ef lecc$al n wexxam-is, êala Saâid i yekksen $er $ur-s rrya. Maca $as yeqqar-ased kra yellan, meâna yeqqim leqver i bedd gar-asen.

Yiwen n wass, Jemâa aâiban yemektid uletma-s, maca yeqssev ad yekkes lxiq $er $ur-s. Akken id yeffe$ netta d yelli-s deg wexxam-is, rekkben deg msedduy-is, rruêend f$end deg temddintt n lezzayer d abrid $er taddart. Ur éérin amek ne$ d acut? Yiwen n wem$ar i suâef-itend, i neîved $er îaq deg tamma n Jemâa, berra n umsedduy. Akken id yedda yid-sen am win yettafegen ne$ am win id yeqqimen zdat-nsen. Anecta yesufe$ leâqel i werggaz d yelli-is, ad êebsen am$ar ad yafeg yettrruê ulac-it, ad ddun ad yeddu yid-sen. Ur d a dd-yewwiî ara Jemâa $er wexxam n weletma-s Oamila, larmi i muten netta d yilli-s kkrend acêal n tikkwal.

Page 113: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 113 ­

Udem-awen ttiwrri$en ttizwi$en, iceîiven-nsen maççi nuba ne$ berdayen i bezgen kkiwen deg tidi n tugdi. Ayen akken i ééran d wayen i ddren, yesdderwec-iten. Akken kkan id kecmen $er wexxam n Oamila, uqbel Azul Yenna-yas Jemâa i wletma-s: - Nekk d wexxam-nwen akk d tmurt-nwen dayen, d tayi id nuba tameggarut ar d a dd-sserse$ ivaren-iw deg-s.

Aksil yella i sseled i wumeslay n xal-is akk d yemma-s, mebla ma yeseqsa $ef sseba n wawal-nni i gered iman-is, Yenna-yas i xal-is: - Neééra anecta, turra t-kksev anezggum deg-nne$, acema ur d kkid-yettssiê, kkulççi i rruê, ur yelli ara wayen i $er ad tu$alev.

Xali-s s lefqaâat yekker $er weqcic, awal i zad gar-asen, bven $er wemlaâi ur ttem-laâin ara. Meêsub d tin id sseba yef$ed i tikkelt tameggarut deg wexxam-nni. Teqqimed Oamila tamecîuêt d warraw-is iman-nsen, anecta yesem$i nddama $as mazal ur d a ttid-nîiqen ara deg wul n warrac merra.

Akken uss-an t-zzin, urâad id yezzi fell-asen useggass, yesla Yidir belli illi-s Tiziri fkkant ad a tt-zwej. Mebla ma yella i cewrit Yiwen, ula d baba-s n weqcic-nni, ur d a dd-i-rruê ara ulama ad a dd-i-sukk lwam fell-as. S imeîîawen id yemkti tadyant n baba-s deg zwaj n Feruoa. Yeqqar deg wul-is akken d uss-an i âeddan id yettu$alen, meâna s wudem-awen d yesmawen imaynuten. Ass-n id tebbev tme$a-s, Werooin ahat yesâedda l$iv yecban wina. Ibedd yettmuqqul $ef lebâid kkan $er wexxam-is akk d inebggiwen it-yeççuren, alen-is tt-azalent $elbentt tala. Imuqel $er tegnewt yesawel: - A win yeîfen tignewt, ma yella teéériv- iyid? Ur yettaooa y ara deg lêala-yi, fkked kra ar d yesn-yerren ttar. Argaz i rruê akken imeîîawen $ef leênak-is, qbala $er wexxam-is. Akken yekcem deg tusut, tuker-it tnafa yekcem deg yiwet n targgit. Am akken yemlal d Yiwen wem$ar yewwid deg fus-is abuqal n waman, imaédedd $er $ur-s, Yenna-yas:

Page 114: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 114 ­

- Ssew aman d laman, win i kk-yesneddfen ula d netta ad yenddef. Yidir yeddkuledd deg targgit-nni, $as $er daxel-is yerfa meâna ur yeb$i ara lada i twacultt-is. Imaren kkan yesla i leâyav yekker deg berra. Yejfejfed, yekkred ad i walli d acu akka yevran. Yufad imdanen tt-azalen $er wexxam n tme$ra, akken yeseqsa Yiwen, Yenna-yased belli teîerveq tqerâett n lggaz deg wexxam-is aqdim. Meâna waqila imdanen menâen i lmut, llan kra n imejreê ur n nîer ara mliê. Argaz yefhem belli d ddaâwat-is i yewîen, yesawel d iman-is yenn-a: - Akka! A nettru akken ma nella, Yiwen ur yettavsa $ef wayev. Yu$al ad yeîes, tugi ad a ttenddel tiî-is. Ulac tikti ur d i $ena ara uqeruy-is, din id yeddem tanbaî akken ula d netta ad yuqem tame$ra, ad ya$ Milissa.

Yezzid wayur kkan $ef tme$ra n yelli-s, i âerved gma-s Mezyan d tmeîîut-is Oamila tameqrant $er imensi. Akken i tezzi wawal, larmi id wwîen $er win n zwaj-is. Tamîuyt n gma-s aîîas i tt-yeâjeb lêal, deg tamma ternad Yidir $er $ur-s, deg tamma nniven tecetfa deg tnuî-is. Yal Yiwen d acu id yeqqar, meâna taggara frant akken ad a s-d-xevben taqcict-nni.

Akken i tevra, ur yezzi ara merra lêal larmi i ddzen tilufa, ulac d acu ar d i âeîlen. Taqcict u$enttid, avelaâ wwintt, tame$ra tleêqed. Imi i m-ddukkalen Yidir d Mezyan, adrim yella, ur tufiv wayen i waâren fell-asen. Uqmen tame$ra amzun d mmi-s n ugelid i y-zewjen, yeqqim sekksu d weksum ulac win ar ten-yeççen.

Ma d Oamila tamecîuêt d warraw-is, s imeîîawen i qublen merra zhir n weslewlew-nni akk d wurrar-nni yekkren. Meêsub teqes-itend nddama deg wayen i xedmen, d wayen yevran yid-sen.

Akken âeddan tlata n wayuren $ef tme$ra gar n Milissa akk d Yidir, Yiwen n yetbir d amelal, yal ass deg yal tameddit i tezzi yettrused $er wemnar n têanutt-is. Akken i yerra Yidir lluhi-s

Page 115: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 115 ­

$er $ur-s, i âedda yettawwid yid-s irden yettceyir-iten din. Truê akken ahat âecra n wussan, yiwet n tsebêit tkecmed $er $ur-s tem$art, aglim $ef wudem-is yekmec, lqedd yekna. Werooin yesen-itt, $as d win yesnen merra imdanen n temnaî- nni. Yidir yett$il zeâma tusad ad a tt-a$ kra, meâna maççi d anect-nni i ttid-yecqan, akken kkan m-badalen azul gar-asen, tenn-a-yased: - A Yidir itbir $ef i têudrev ad a kk-iêader, atan i teddudd $er $ur-k weqcic ad yilli d izem deg lhiba-s, yerna d zzerb $ef wexxam-ik.

Argaz i rruê am win yeâreq wawal, amek tesen isem-is? Yerna amek teééra tad-yant-is d yetbir-nni? Uqbel ad yelddi immi-s, ur yeééri amek tam$art tufeg gar n walen-is.

Deg imaren d netta deg yir êalla, yeqqim yenhewal. Akken yebev kkan $er wexxam-is, yemla-yast i Milissa. Taqcict s Yiwen n luham d yiwet n tsusmi, amzun ye$lid fell-as wedrar. Yekker werggaz Yenna-yas: - D acu i kem-yu$en? - Azi$ maççi êala nekk i yeddrewcen. - Ur tuminev ara! Ne$ d acut waya? - Alla! Meâna b$i$ ad a d-Ini$, keçç d tam$art, nekk d am$ar d Yiwen n weqcic damecîuê id yussan $er $ur-i, yerna d imeslayen id tenn-iv id yenn-a. Luham i zad deg-sen, am wid yemlelin deg wayen yevran yid- sen, ne$ $ef wayen i t-zzin $er tamma-nsen. Terna-yased Milissa: - Yerna mur teéériv ara aqlin s tadist, d wayi id ayur-iw amenzu.

S lêir i xelven deg ccek akk d tugdi, i kkemlen ahat rebâa n wayuren. Yiwet n tikkelt Yidir akken am wussan nniven i rruê $er têanut-nni. Milissa teqleb $er leqdic n wexxam, akken i tentt-kfa, t-âedda $er usellil n iceîiven. Ahat i zeggen wass, tef$ed Milissa $er wefrag, ad a tefser iceîiîen-nni akken teslal, tufad deg wefrag-is snat n tem$arin qqimentt $ef yed$a$en rrif n wanu, ta t-qubel tayev. Meâna kra n wawal ur s tesli, skkukkutentt s tufra am tid yellan t-meslayent lbaîna, ne$ $ef

Page 116: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 116 ­

unezggum i tentt-i-ce$ben. Yiwet t-qqubeled Milissa s uzagur, tayev s wudem, ameggaru-yaggi, i cebeê xxir n win n tleméit yesâan tmenîac isseggasen deg lâemer-is. Yerna yerqem s tecrav deg yenddur, leênak akk d tmeggreî, amzun d tafelwit n unazur ameqran, tin deg i d yeseres merra tamusni-s deg-s. Lsan-ttend lêifan tt-reqriqen, timêermin tt-feooioentt, $ef iqeruyen-nsent. Cebê-ntted ne$ êerem-ntend am tid i teddun ad qufintt. Deg tazwara Milissa $as teb$a a sent-tIni d acu i teb$imtt ne$ d acu it-xeddmemtt dayi ? Meâna t-rruê am tin i setêan. Tu$al ur tentt-nuba ara merra, akken tebda lefsir n iceîiîen, tekksitentt deg lbal-is. Kra n ddqayeq kkan, tu$al tenn-a deg ul-is "I lukkan a tentt-id-yaf Yidir dayi d acu ar d a s-inne$? Imi ur tentt-ssine$ ara, maca i llaq fell-i a tentt-laâi$". Akken ar d a tt-ccrek yid-sentt awal, tenn-a-yasentt: - Azul, ad a kentt-id-awwi$ afenoal n lqahwa?

Nut-ntti ur d nîîiqentt ara $er $ur-s ula s Yiwen n wawal, maççi teslad i tmeslayt tef$ed deg immi-nsent. Taqcict t- kkemel leqdic-is, s wudem terkkeb leêya. Akken tfeser deg ceîiîen-is $ef Yiwen ireéwi yellan icudd gar n sin ifitwan wi akken yeééa Yidir. T-veqred iééri-s $er tem$arin-nni tu$al tenn-a-yasentt: - Nne$-awentt mad akkentt-id-awwi$ tiqqit n lqahwa ? Meâna am win yesawalen i lêiî. Akken id tezzi teééra udem n tayev lefjiâa d luham cerggen aâebbuv-is. Milissa tettiwri$, tettizwi$, tebra iwceîiî-nni gar n ifasen-is. Tâewed tmuqel $er $ur-sent ; Ekkes ta, tIniv d ta. Ur yelli kra i xulfen gar-asent. Amzun deg Yiwen n wuden i teîîilli, am tid id yefrurxen deg yiwet n tmelalt, ne$ am tin yeîîillin deg lemri.

Taqcict ur tufi ara acu ar d a tt-xdem, lêir d tugdi zedlen fell- as, yeîefitt usemiv deg zagur. Deg tawla yuzlen fell-as, t- qqimed $er $ur-s êala trewla $er daxel n wexxam, akken qqar-n tarewla temneâ bab-is. S tazla id tenddel tabburt s tsarut, t-rruê qbala $er texxamt-is t-ttezzi, t-tteêzuzzi deg tgensett, am tin i ceîêen, tettxemim deg wayen teééra. Tebda teseqsay deg iman-is, antt-a id tiggi ? Ansa i d-kkantt ? Amek

Page 117: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 117 ­

id kecmentt $er wefrag-nne$ mebla ma ééri$ anwa i sentt- yelddin tabburt? Ur d tufi ara tiririn i y-seqsiyen-nni, tâedda t-ddem deg rray t- sersit, tenn-a deg ul-is i llaq ad rruêe$ a tentt-seqsi$ nut-ntti. Ad rewle$ ula deg wexxam-iw, ulamek yilli waya.

Akken i texdem, mid tefe$ $er $ur-sentt tufad yiwet ur telli, ula d id$a$en-nni $ef i qqimentt akken ulac-iten. Tuzel $er tebburt n wefrag, tufatt t-sekker s teclalt yerna $er daxel. Anect-a yerna yesem$i tugdi d luham meqren deg ul-is. Deg imaren d nettat d t-uzya deg wexxam, tes-awal d yiman-is: - Alla maççi d targgit ne$ d tidderwect, ééri$-tentt d tidet. Akken larmi id tameddit mavi, mavi. I kecmed werggaz-is Yidir, yufattid akken deg lêala-nni, uqbel ad a tt-ilaâi i faq belli yella wayen i tt-yesfeâjen, akken s wett-qeleq Yenna-yas: - D acu i kem yu$en a taqcict?

Tâedda temla-yased merra taluft yevran yid-s, am win yerran inhit imi yekkes anezggum belli ur yelli ara kra deg wayen yuggad, am arraw-is d tmeîîut-is tamezwarut, Yenna-yas: - Nne$-am âewede$-amed, ur tt-aooa ara tabburt n berra telddi. Teéériv belli avar i teddu, yerna yetthummu kkan, err tabburt ad a tter fell-am lada. Tenn-a-as: - Dayen i sewhamen, ur d a tt-ooi$ ara telddi. Yerna muqle$ m-id-u$ale$ $er $ur-sentt, ufi$ett tenddel yerna s teclaltt, ula amek i f$entt ur ééri$ ara.

Yidir am win yezmumgen ciî, deg udem-is yettban i ccukk ne$ ur yumin ara tamacahutt-nni i s-d-tenn-a Milissa. Yu$al Yenna-yas: - Ur tt-aggad ara, d lwaêc kkan i testuêcev imi teqqimev iman-im.

Milissa t-ééra belli maççi d lwaêc i tes-tuêec, ne$ d tiderwect i tt-ineîven, d tidet i éérantt walen-is. Meâna imi t-walla yuâer i wakken ad a tt-yamen Yiwen, d tidett yecban lekkdeb, $ef waya i tewwet nneê, t-ooa taqssiî-nni deg ul-is kkan, tenn-a- yas:

Page 118: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 118 ­

- Ahat ad a sen-semi lwaêc, akk d lxiq d ddiq, $as alen-iw éérantt anect-nni.

Yidir ur yeddim ara tamâayt-nni deg cc$el-is, uss-an tt-rruêen âejlen. Milissa aâebbuv i cekkeî, att-an deg wayur wis sebâa. Yiwen n yiv, ur iâedda ara fell-asen am wiyav. Imi id yeddkul Yidir deg ives deg tlemast n yiv, yufad tameîuyt-is ulac-itt zdat-s deg tusut. Deg tazwarra yett$il t-rruê kkan $er texxamtt n waman, meâna aîîas i t-âeîîel ur d tu$al ara. Argaz yekkred ad i walla anida i terra, akken yebda lebsa n iceîiven-is, tameîuyt t-kecmed $er texxamtt-nni n yivs. Deg lefwar i tettafwar tban akken imaren kkan i tekfa tucfa, mazal taksumtt-is telxes. Iâedda imared fell-as s kra isu$an d lefqaâat, am win yeçça l$iv, ne$ yeççeê $ef wayen texdem Milissa, Yenna-yas: - Ur temxelev ara? Ur t-éériv ara belli aqli-kem deg tizzi n tarrawt? Yerna deg tlemast n yiv ar d a tt-cfev, ur tuggavev ara ucuv ne$ a$eluy?

Tameîuyt deg tewre$ te$leb affarreé n tmelaltt, tettmuqqul kkan s walen-is, awal ur d yefi$ immi-s. Tâedda terfed taqenddurt $ef yirri-s, tenn-a-yas: - Muqqel ad a tt-walliv!

Argaz yesekkew-as immi-s wayen akken yeééra, i walla azelim ne$ acelliî d azegga$ deg tamma uvar ayefus, i rruêedd akken i ssub, deg wamas-is larmi id tiwleééit-is. S lêir d lefjiâat, Yenna-yas: - D acut wayi? - D lêenni! - D lêenni? D acu i tid-yewwin $er din? Ur cfi$ ara belli u$e$edd lêenni! - Anda ééri$?

Akken i sin tezwiten tawla n tugdi, âeddan s tazla $er tusut ad nadin deg ceîiven-nni. Looera n lêenni, meâna ur telli ara, aceîiv ur yexnunes, ula dayen telsa akken.

Page 119: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 119 ­

Tenîeq Milissa $er werggaz-is: - I keçç kra ur titt-éériv? Ne$ kra ur s tesliv? - Alla! Acema ur yelli.

Meâna akken kkan i s yerra awal i walla iîuvan-is, tugdi deg ul-is tzad. Yufa ula d netta yevla d lêenni, tlata n iîuvan n ufus ayefus d izegga$en. Addebbuz, d cahed akk d uîav alemas. Milissa texlev luham, lefjiâat akk d tavsa, am tin yerran taluft d tiqessert ne$ d asqecmeâ. Tenn-a-yas: - Tikkelt nniven êader anzaren-ik.

Argaz am win i fehmen timsal, ne$ ur yeb$i ara ad yesfjeâ tameîuyt-is. Iâedda ula d netta yeîerveq deg tavsa, amzun yufa taâcett n tsekkurt. Yerra-yas: - Ass-a d lêenni, azekka d lêerqus.

Akken kemlen a s-qujem d tavsa deg ugar-asen, u$alen $er yives, am akken rran taluft d turart kkan. Iv-nni Argaz yemger deg targgit, am akken netta d tmeîîut-is bedden deg yiwet n luva dayen ur d t-qavaâ tiî, tessa deg tmelalin larmi ulac anida ar d ssersen ivaren-nsen, timeggura-ayi ttefrrurruxentt d itbiren d imelalen akken s rric-nsen, ta defir n tayev, win ar d a dd-yef$en deg tmelaltt ad yafeg ad i rruê. Akken id yekker ssbeê, uqbel ad a dd-yenîeq ula d awal d Milissa, nettat tezwared $er umeslay, temlayased merra ayen i turgga iv-nni yezrin, Argaz i âerq-as wawal, yufa belli d yiwet n targgit i yurggan netta d tmeîîut-is, meâna yefer fell-as akken ur tt-yesefjeâ ara. Deg imaren, tamacahut-nni tugi ad a ttefe$, ne$ ad a tt-bru i walla$is. Ass-n yeqqim yentta deg wanu n ttexmam deg têanutt-is, hataya i kecmed Ëand, akken kfan am-seqsi deg ugar-asen, Yenna-yas Yidir: - Iger-ikkid Yillu, ahat ad a y-tt-sfehmev kra n temsal? - Alla lxir!

Yidir yemla-yased merra timucuha yevran yid-s, akk d tmeîîut-is. Am tin n tem$art-nni d yetbir-is, am tin n snat n

Page 120: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 120 ­

tem$arin-nni, am tin n lêenni-nni n yiv-nni yezrin, am tin n targgit-nni i yurggan netta d tmeîîut-is. Ëand yeqqim yetthuzzu kkan aqeruy-is, am win yeçça ttexmam, kra s luham, yerna t-qsitid kra s tugdi. Taggara yenîeq $er Yidir: - Ur d qqar ara i wayev ayen akka id tenn-iv! Wiya d infuten yelhan i yettêadaren fell-ak akk d tmeîîut-ik. Ërez iles-ik, ad a kk-yeêrez. Am akken acema ur yevri, nqenqen i sin deg tavsa beddelen awal $ef yenfuten-nni. Akken i rruê Ëand ad yeffe$, yebbev $er wemnnar n tebburt i qelbedd $er Yidir Yenna-yas: - Yidir! Tzeggrev assif aîîas ye$req, yerna aîîas yeêmel. Ëader iman-ik akk d tmeîîut-ik, atan ur yeshil ara lêal fell-awen. Yuâer akken Yiwen ad yettu merra lâemer-is, wad i âiwed s wadda i tudert-is.

Argaz yef$ed mebla ma yerooa tirririn ne$ kra n useqsi n Yidir, ameggaru-ayi yeqqim yeçç-at lêir deg imeslayen-nni n Ëand.

Akken uss-an t-zzin Argaz yeffer mavi, mavi, taluft-nni $ef Milissa. Sin n wayuren âeddan yiwet n tikkelt, i ssel i wesmmiâew n yemcac deg têanut-nni, inuda, inuda looera- nsen ur telli. Anecta yeééa tugdi s tidett deg wul n Yidir, ssut n wesmiâew yella, imcac ulac. Yeîîef tiburra n uqeruy-is, ye$req deg lebêar n uxemem, ur i âeîîel ara lêal larmi lexber yebvedd $er têanutt belli arraw-is tenbeddal ssifa-nsen, llaé d amwanes-sen, akken qqar-n zzik-nni tawantt tes-luluc llaé yeâukkuc. Aîîas i t$aven imejîaê-nni, ad yemekti kkan Tillisa, Malika akk d Ïawes ad ye$li wezggzn deg-s.

Urâad i kkiwen i meîîawen n warraw-is deg leênak-is, ataya lexber nniven i leêqed, am akken tameîuyt-is Milissa i zad fell- as waîîan. Argaz i rruê s umecwar, akken yewweî $er wexxam yufatt tettneqlab deg lujaâ. Yekker yesawev-itt $er umejay yellan yeqreb din $er $ur-sen, meâna d lujaâ yellan s fraêen. Axxaîer gland s tlalit n weqcic um-i-sema akken i s-d-tenn-a

Page 121: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 121 ­

tem$art-nni Izem. Akken ahat ad i êader fell-asen, netta akk d yemma-s Milissa. Lefreê ye$lid $ef Yidir d Milissa, akken id $lint lefjiâat $ef Oamila tamecîuêt akk d warraw-is. Yiwen yeslewliw, wayev yett$ewwit.

Mezyan, Oamila tameqrant, akli, Feruoa d Meqran marendd merra $ef wexxam n Yidir. Yal Yiwen deg-sen d acu id yewwi deg ifasen-is, am weksum, yuéaî, timelalin akk d wayen nniven. Ula d imawlan n Milissa leêqendd ad barken i yelli- tsen, maca âebandd nnig n wiyav, sawvendd ur d ad-sawven ara s drus. Saâid ur yesâedda ara tagnitt-nni $ef yiman-is, yewwid tameîuyt-is, i rezfed $er wemddakkel-is. Axxam yeççur d wudem-awen d wul-awen yem-yeêmalen, Tavsa yeéem-ittid wul, imeîîi tesqaîîer-itid tayri yettzuffun $ef iâeggalen akken i llan. Ass-n d ass amelal ne$ d ass yeoouogen deg tudert n Yidir, Argaz yu$al yewzen ayen yuwzen umeççim n wedfel deg lefreê. Yesâedda tagnitt maççi d tin ar d yettu deg wass-n d asawen, ur llintt ara am tid aîîas. Sekksu d ubissar, ulac anida ur wwiîen ara, kkand taddart axxam, axxam, Yiwen ur d a tezggilen. Ne$ ulac aqemuc ur neççi ara êala win Oamila tamecîuêt d warraw-is. Imeggura- yi sekkfen imeîîi deg wemkkan ubissar, seqqan leêzen deg wemkkan n lefreê.

Akli d Meqran îsen deg texxamtt iman-nsen, Yidir, Mezyan, baba-s n Milissa akk d Saâid îsen deg texxamtt nniven, lxalat am yemma-s n Milissa, Oamila tameqrant, Feruoa akk d tmeîîut n Saâid ddukklentt merra wensentt nafsa. Tafat tensa deg wexxam, wid yensan deg-s merra îsen. Akken i qrib ad yedden uyaéiî n ssbeê, Milissa teddkuledd, isu$an, leâyav deg wayen tella, meâna am win yettarggun Yiwen ur d a dd-yesli, amzun d lberayek id yersen fell-as. Akken texbeî, texbeî acêal n tikkwal, teddkuled yemma-s. tuzel tecâel tafat, tufad yelli-s deg yir êala. D acu i kem-yu$en a Milissa? Id s tenn-a yemma-s. Milissa teqqar: - Ad sswe$! Ad sswe$! Nne$-am fude$! Yen$a- yi fad.

Page 122: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 122 ­

- Ala a yelli! Diri aman i nafsa. - Mmi! Mmi! Anida yella? Yemma-s tekker $er dduê teddmedd lîufan-nni, tewwi-yestid $er icciw-is: - Hata-ya! Muqlit! Yelha ad a s tinniv d aqcic n sin wayuren. - Walla$ yiwet n tem$art tedemit gar n ifasen-is, tettafeg i yes deg texxamtt. Amzun d afrux, meâna ur t-sâi ara afriwen. - Ur tt-aggad ara a yelli, d tawla n nfas. Azekka ad rruêe$ $er Ccix ad am dd-arru$ lêerz ad a tt-êluv. Akken id tekfa tmeîîut imeslayen-ayi, Feruoa teddkuled, tenn- a-yesent: - D acu yella? - Alla acema ur yelli, d Milissa i tu$ tawla.

Feruoa tekkred t-rruê t-ssewed taknift ternad tamentt i nafsa, teglad s lqahwa i wiyav merra. Akken id yenqer yiîîij yemma-s n Milissa akken i texdem, t-rruê $er Ccix tewwid lêerz deg fus-is i yelli-s. Sin wussan kkan, akken qqar-n win yesâan baba-s yawev yemma-s. Yal Yiwen yu$al $er wexxam-is akk d cc$el-is, qqimend êalla Argaz d tmeîîut-is, u$alen am zzik, meâna yenernad $er $ur-sen win ar d a ten-yesedhun wayi d Izem.

Deg wass wis tlata akken id yewweî lawan n imensi, kkren deg sin $er texxamtt n wuççi. Milissa tezwar, Yidir yevfer defir-s. Akken telddi kkan tabburt, tecâel tafat, tbedd teqqur, f$en deg tmeîîut idamen. Ur tezmir ara ad a tt-êerek; Lêir d tugdi qnentt, maççi merra akken i teooa taxxamtt-nni. Thuba ad a tt- ger avar-is $er daxel-is, tefjeâ deg wayen i mlalentt walen-is. Yidir i bedd defir-s yettrraju melmi ar d a tt-kcem; Imi aîîas i t- âeîel, yekker am win yettqelqen Yenna-yas: - Aha turra ekkes iman-im, ur n tt-$amay ara dayi asseggas! Taqcict am tin i teddu ad yeçç yizem, yeddlitt facal, yesekkew- as ifadden-is. Twexredd $er defir s snat n leqdami, am tin yekukran kra. Teqleb $er werggaz-is s wudem yeçça luham akk d tugdi, tenn-a-yas: - Walli! Walli!

Page 123: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 123 ­

Argaz yejba $er texxemtt-nni, yelddi yimmi-s deg wayen yeééra, yemleli ur yefhim ara acema. Yezzid $er Milissa, Yenna-yas: - D acut merra wayi?

Yufa tagida terqem tif tin n lqiyad, ne$ tin ugelid, teççur tettfiî deg lessnnaf n wuççi. Ahat ulac ayen ur nelli ara nnig-s; tebda deg Sekksu $er weksum, yuéav, timelalin, udi, ayefkki am iméeréer am ikkil akk d yi$i. Ula igumma ulac ayen ur nelli ara, am ttefaê, tifirest, tiéurrin d wayen nniven. Ur ugiten ara deg lqaâa, igeliden i tetten akken.

Taqcict tesusem, ur d tenn-i ara awal d zyada, teqqim tegugem, wzewzentt tfednin-is deg lêir. Argaz i âewdedd iwseqsi-nni, meâna tikkeltt-ayi s leâyav d lefqaâat. Terra-yas Milissa: - Lâin keçç! Anda ééri$? Nekk fetle$ abazin, atan deg tecuyt i rekkem. - Ihi anisi id ye$li merra waya? - Ayen ééri$ kkan êalla nekk id gg-wexxam, meâna ur ééri$ ara anisi id yekka. Argaz d teqcict, megren deg lebêar n temlela, ur ufin tin ar d xedmen, wa i ccukk deg wayev. Tenîeq Milissa: - Ad a kk-inne$ a Yidir, anisi yeb$u yekkedd, win yeb$un inewel-itid ma nekk d lmuêal ad yekk aqemuc-iw. - A rrju turra! An ééer qbel anisi id yekka, wanehver fell-as ma yella ad a tneçç ne$ alla?

Akken yezzi wawal gar-asen $ef wuççi-nni, qrib ad yawev $er imen$i. Ur yeééri ara Yidir amek, yufad Milissa tenîev deg yidmaren-is. Isu$an d leâyav deg wayen i tella, am tin yer$an ne$ am tin teqes t$irdemtt. Akken i muqel Yidir, ula d netta yeqqim akken yeqqur, yekkiw deg wayen yeééra, am win i ssum wezrem. Imi id yufa am$ar d tem$art, bedden $er i quruyen-nsen.

Ayen yernan deg wecâal n ujajiê n tugdi-nni, d lêir-nni, mig- walla akken yesen-iten i sin, yeééra-ten uqbel ass-n. Am$ar d

Page 124: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 124 ­

win yeééra deg imi yeîes gar n baba-s d yemma-s ass-n mi yella d agrud, yerna yemektid belli d win akken yurgga, am$ar-nni i s-d-imeslayen $ef Dihiya akk d Ïariq. Ma d tam$art d llal n yetbir-nni, tin id yusan $er $ur-s ar têanut-is.

Milissa temvel aqeruy-is ne$ tefer udem-is deg idmaren n Yidir, tesxinfif tettrggiggi, t-susem. Argaz i$essmaren-is îerîiqen, kkaten wa $er wayev, tigecrar-is feclentt tt-rggiggintt. Yeîef tameîuyt-is gar ifasen-is yettccirriw $er $ur-sen. I walla im$aren-nni ttezmumugen, cerhen, amzun tâejbiten lêala-nni deg i llan netta d Milissa. Kra n teswiêt, yenîeq wem$a-nni: - Ur ttuggadet ara a yarraw- iw! Ur tt-uggadet ara! Nussad s uvar ayefus, anêudd maççi anhudd. S nnif i s yerra Yidir: - Anwa id kunwi? D acu i teb$im $er $ur-nne$? Amek id kecmem $er dayi? Yerna $ef wacu ar d a ttêuddem? Yenîeq wem$ar-nni: - Leâmer nefe$ deg wexxam-ayi, nella gar-awen deg zzik, meâna nuggad tugdi-nwen n tefer iman- nne$. - D acu i terooam deg-nne$? D wacu i teb$im $er $ur-nne$? - Alla! Acema ur yelli, êalla aêuddu fell-awen. Tizizwit t-ttezzi $ef tamentt. - Nne$-ak Aêuddu! $ef wacu? - Aîîas n t$erevmiwin i kken-yezzin, d waîîas n walen i kkend- yettmuqulen, meâna nekk-nni n tefer-asentt abrid $er $ur- wen. Argaz yemektid tadyant n yemma-s ass-n mi s-d-tenn-a: - Win $ef yettêuddu uâesas ulay$ar tugdi fell-as. Iâedda Yenna-yas: - Dayen âeqle$-kken! Maca d kunwi id iâesasen n wexxam- nne$, Meâna aniwa id isem-awen-nwen? - Yella waya; Mad-kunwi siwlet-a$ kkan baba d yemma.

Akken wa yeseqsay, wayev yetta-rrad. Milissa am tin i ttid- yewten s uceqqir, tedduqsed temektid mmi-s Izem. Tâedda tenser gar ifasen n Yidir, t-rruê d tazla $er texxamtt-is n yives.

Page 125: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 125 ­

Argaz yeooa im$aren-nni, yevfer tameîuyt-is. Yufatt t-rrebbex deg tusut, teîef aqcic gar ifasen-is, teéemit $er yidmaren-is t- ttettrru. Yidir yenddel tabburt defirs, yedda ahat $er wezggen n texxamtt, i bedd Yenna-yas: - Ur tt-aggad ara aqlin dayi! Acema ur kkem-d-yeîîas. - D acuten wiya d wamek ar d a sen-n-semi baba d yemma? Yeâni ad qqimen gar-anne$, ad zed$en dayi yid-nne$? - Alla wiya ur d a $-b$in ara ccer, akken n-b$a kkan ar ad xedmen.

Qbel ad a s-d-yernu kra n wawal nniven, ne$ ad yawweî $er $ur-s. Atna im$aren-nni beddendd i tikkelt nniven, banend deg texxamtt-nni. Kecmend akken id t-keççem tafat akk d talast, fiêel ma telddi tebbuirt ne$ îaq. Tenîeq tem$art-nni: - Nekk-nni werooin n-ooa axxam-ayi, yerna d lmuêal ad a t- neoo, meâna ma yella ur ken-teâjib ara ne$ t-hubam-a$, tillilit-nne$ gar-awen ur da tettilli ara, ur n tt-âawad ara a ddenbin ne$ a $et-walli tiî-nwen. Yernad wem$ar-nni: - N-ééra belli aîîas i t-uggadem, $ef waya i llaq fell-awen ad a $et-semêem. Meâna terra-ya$ tmarra ad a wend-nbin wad a $et-wallim, $as nextar abrid d lawan i llaqen i wanect-nni.

Akken id yekfa awalen-ayi, t-rruê am akken tenqes tugdi-nni deg wul Yidir akk d win n Milissa, tekkes t-rggaggit-nni deg- sen, tenîeq teqcict tenn-a-yas: - Alla, meâna alama d melmi ar d a tt-qqimem yid-nne$? Tenîeq tem$art-nni $er $ur-sen: - Anecta maççi deg fasen-nne$, d lecc$al n Yillu. Nusadd lawan i llaqen, ad a n-rruê lawan i llaqen.

Akken i âedda a s-d-yer Yidir awal, im$aren bdan tikli m- yuîafen afus deg fus, t-ban leêmala t-zad gar-asen; F$en deg lêiv amzun ur yelli ara din, fren gar n walen-sen. Argaz d teqcict, wa yettmuqqul $er wayev s Yiwen uxxeééur n luham. Iban useqsi deg walen-nsen fiêel ma neîqentt yimawen-nsen: - Amek i kecmen deg lêiv? Yerna anida akka i rran?

Page 126: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 126 ­

Mebla kra n tmeslayt gar-asen, amzun m-sefhamen. Milissa t- bedd akken Izem gar ifasen-is, uzlen deg sin $er texxamtt n wuççi. Ufantt tebrez, acema ur d yeqqim deg wayen i ooan akken, êalla tacuyt-nni ubazin t-rekkem qrib ad a ttenééef, am akken werooin yella kra din. T-rruê Milissa tesnes-as times i tecuyt-nni, tesawel i Yidir: - Ad a kkidd-smire$ aççev? Nekk ur zmire$ ara, dayen ur sâi$ ara lmuna. - Ula d nekk akken, ur tette$ ara. Dayen ur yezmir kra ad yekk aqemuc-iw.

Msaâafen deg sin $er texxamtt n yivs, zeâma am wid yeb$an ad îsen. Akken kkan kksen iceîiîen $ef yirrawen-nsen, kecmen $er daxel n tusut, tasusmi tewwet gar-asen. Tafat urâad i texsi, Milissa teîerîeq deg tavsa, amzun tufa ageruj. I muqelitt Yidir yevfer ula d netta akken, wa yesddaâbij $ef wayev, yal Yiwen deg-sen yeqqar i wayev: - Cah deg-k! Iruê-ak wuççi acckkit.

Amzun taluft-nni yevran yid-sen d tamacahutt yesvsayen ne$ d tad-yantt i sehlen fell-asen. Wa i neoeâ wayev deg tusut, akken imawen-nsen celxen deg tavsa d weskkaârer, larmi id yulli sbeê, maççi teqmec tiî n Yiwen deg-sen. Yidir i rruê $er lxedma-s, yeqqim iman-is deg têanutt-is, yettnadi deg walla$-is, $ef wayen i t-zzin $er tamma-s. Akken kkan id yejba fell-as wemddakkel-is Saâid, am yal ass. Azul a Yidir, $erqen-ak lebwaber, ne$ rruêentt-ak ur éigentt? I s yenn-a wemddakkel-is. - Maççi larmi id ass-a i rruêentt! Tudert-iw merra d nekk ddaw ubrid, nnig webrid; leâmer kecme$ed $er webrid. - Am keçç, am yal amdan, Yiwen ur d a tt-yufi akken yeb$a. Win ur d a nett-wat s webllaî yettwat s ukurra. - Tecfiv $ef wussan-nni id gg-idrewce$ akken, teddu$ ur ééri$ sani. D keçç id i y-d-i-leqven acêal n tikkeltt deg tmurra n berra, meâna leâmer nne$-aked ayen ar d a kked-inne$ ass-a. Uqbel ad bdu$ awal-iw, wisen d acu tenniv deg yenfuten d iâesasen yettêadaren fell-a$?

Page 127: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 127 ­

Saâid i bedd yeççat ttexmam, deg tamma d acu yesawven amddakkel-is $er useqsi yecban wayi, deg tamma nniven yettnadi $ef tifrat-is. Urâad id yesulli awal, ataya wis tlata yebvedd, wayi mebla kra n ccekk yesâa tamusni i lezmen i we$ben-nsen. Ameggaru-ayi d Ëand, akken kkan id i ger avar- is deg wemnar n têanutt-nni, yenîeq $er $ur-s Saâid: - Azul, i ger-ikkid Yillu deg teswiêt i lezmen a Ëand. - Azul fell-awen, alla lxir? - Aqla$ tufiva$ed nesawal ne$ n ttem-qellaâ $ef yenfuten d iâesasen. Wisen mad tidet llan ne$ d akkelex kkan? - Aîas n temsal icudden $er useqsi-nwen, anecta icudd $er t$erma, tawennaî, d umezruy n wegdud, rnu $ef waya aswir n wemâic n wemdan. Tella tmetti tettamen yesn, tella tayev teqqar ulac anecta deg tagma. - I keçç tumnev yesn? - Walli tawnnaî-iw d acu teqqar!

Yidir yefhem belli Ëand yumen s yenfuten akk d iâesasen, meâna i reggel $ef tririt n srid akken ur i keççem ara deg wemcubek akk d yemddukkal-is. Yernad Ëand: - Aqlin jbi$ed kkan amek tevra yid-wen? Win um id yessawal wunza n wid i êemel, ur yeserkkad arra amkan. Mad kunwi imi i t-ggerzem, ad a wneooe$ talwit d lehna. Akken kkan i yeffe$, yevfer defir-s Saâid, yeggrad Yidir d wurfan-is yett$erbil deg tmeslayin n Ëand. Yufa belli d tiririt $ef useqsi-nsen, win yumnen s Wanza yumen s yenfuten.

Tkkemel akken lluhi n wayur, Argaz d tmeîîut-is êalla tamâayt-nni i $ef i sawalen, meâna loerra n yem$aren-nni ur telli. Yiwet n tmeddit, yu$aled Yidir deg têanutt-is, akken id yekcem $er wexxam yufa tameîuyt-is amzun temxel, tettneqniq deg tavsa, larmi ur tezmir ara ad a tt-s-alli awal deg immi-s. Argaz yeqqar kkan: - D acu i kem-yu$en a taqcict…? Yax alla lxir! Milissa temmaééev $er $ur-s, teîfit deg fus, teéu$erit $er texxamtt n wuççi, mebla awal ne$ sin, tweha $er yiwet n tqernit. Yufatt Yidir teççur d lmawa, am ticuyin, îawat,

Page 128: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 128 ­

iîebssiyen, ti$enoayin, ifenoalen d wayen ur d a send-nban ara. Yenna-yas: - Aha…! Ad a tt-uqmev tame$ra? Terra-yased s tavsa: - Yezmer lêal! Imi nesâa merra lemwaâen-ayi, Ay$ar alla? - Anisi id tu$ev merra anecta-yi? - Alla ur d a dd-u$e$ acema, kecme$ed ufi$tend dayi. Yerna t- éériv ur t-f$e$ ur sâi$ idrimen. Argaz yefhem anisi id kkan, Yenna-yas: - Ihi rnut $er wuççi-nni n wayur yezrin. - Anecta ééri$t, meâna ma nettalay fell-asen anecta. - Imi i tid-win, nettalayit. Yidir d Milissa rrnan taluft n lmawa $er tin n wuççi, meâna bdan qeblen arazen deg tamma n yem$aren-nni.

Sin n wussan, yewweîed werggaz $er wexxam-is, akken yu$ tanumi. Yelddi tabburt n wefrag, yesla i tmeslayt $er daxel, tazwara yett$il ahat d imawlan n Milissa id yejban fell-asen, meâna ayen yeééra maççi dayen yenwa. Yufad im$aren-nni u$alend, yerna tikkeltt-ayi wwind yid-sen Yiwen n weqcic d amecîuê. Akken kkan i walla Yidir aqcic-nni, i rruê deg lemwaji n ttexmam. Yemektid win yeééra yetturrar deg wefrag-nsen, ass- n mi yella ula d netta d lîufan, cfu n teméi ur tettrruê ara deg walla$ n wemdan. Ayen i tis-wahmen kter, d tameîuyt-is Milissa, amek i ten-terra d leêbab. Tu$al tesawal yid-sen mebla kra n ukukru, amzun tesen-iten deg zzik. Yerna izad luham-is, imi d tettbin am tin i ten-iêemlen ne$ am tin i cerken yid-sen merra tudert-is. Yidir i bed kkan yettferrij deg-sen, i êar anisi ar d yebdu awal. Meâna Milissa ur terjji ara deg-s tezwared tameslat s wudem yettcercuren deg lefreê, tenîeq $er Yidir tenn-a-yas: - Ass-nni ma tecfiv rrana$ imensi, nugi a t-neçç. Maca ass-ayi d nekk-nni ar d a sen-yeren imensi. D acu id tenn-iv deg waya? Argaz yeqewqew ur i ban yuggad ne$ i êar, s yinhit id yesulli awal: - Yeskker rray-im.

Page 129: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 129 ­

Wiyav am tmeîîut-is am yem$aren-nni, vefren merra awal-ayi s tavsa. Am wid umi yeâjeb ne$ amzun deg-s kra id yettaoewen tavsa. £as s wemleli d uîegleli, larmi yeskkaddeb imeéa$-is d walen- is, deg wayen i ssel d wayen yettwalli, i sid-yesufe$ tameslayt deg immi-s. Meâna i rruê am win i qeblen rray-nsen, $as ur yeééri ara ma yella yuqem ne$ yexsser. Ne$ tadukli-ayi id ye$lin gar-as d tmeîîut-is akk d yem$aren-nni, anida ar d a tentt-sufe$. Akken i vrantt tlufa, s ciî n tfenîaéit id yeffe$ deg wexxam, i rruê yeqvad merra ayen i lezmen, Milissa tekker $er nwal tuqem imensi, akken id yewa zzin-as merra s wezmumeg d lefreê. Meâna Yidir yeçça-t uxemem n lêir, ivaq wul-is, ne$ am win yeâreq kra ur yufi tin ar d yexdem. Tenîeq $er $ur-s tmeîîut-is: - D acu i kk-yu$en a yArgaz? Imuqliten merra Yenna-yasen: - Imi i yid-tefkkim awal awendd-inne$, b$i$ kkan ad éére$ aniwi id wiya i nerra d leêbab? Tavsa-ayi id ye$lin deg wexxam-iw wisen ma d tin ar ad i îewlen, ne$ d tin ar ad dd-yeseggrin imeîawen? Tasusmi tewet deg wexxam, am win i ten-yewten s lbbarruv, akken lluhi n snat n ddqayeq, ne$ tlata i âedda yesawled wem$ar-nni: - D tidet ammi! Ulamek teseççev, wad a tt-cerkev t-i$imit d Yiwen deg wexxam-ik, mebla ma t-éériv anwat ne$ d acut? Nekk-nni deg tagma i tettidirem ur nelli ara, ur n zmir ad a n beddel acema deg-s, $as aqla$ n crek yid-wen uççi meâna ur yettnqas ara nett-binid kkan n tett. Nekk-nni nettafeg deg genwan, d llarrwaê n wid yelhan d wid ye$ver zzman. Tenîeq Milissa: - Ihi amek tettêuddum fell-a$? Yerna waten-i- llan llarwaê-ayi-nwen? - Aêuddu yettmugg s uwehi $er webrid yelhan, mebla ma yeééra wemdan. Ma yella dayen icudden $er llarwaê-nne$ waten-illan, turra ad awen-inne$ anwa id nekk-nni. Ihi ad a debdu$ deg-i, aqlaya anwa id nekk-i: Nekk d rruê n yiwen werggaz yellan d bab n te$dent akk d tmusni, d Argaz n wawal, d win yezuzuren tayri gar n yemdanen mebla kra n miêyaf. Yelddi ufus-is, d wexxam-is

Page 130: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 130 ­

akk d uqeruy-is $er medden merra. Ulac win ur n lqqiv ara deg-s, win ur newwi ara aîîas, yewwi drus. D win yettcceyiren cci-nes d tmusni-nes mebla cceêa, yarna d win i ferun yal taâkkemtt d yal amcubbek i yellan gar n wiyav, yettakk i yal Yiwen azal-is. Lebxel d îmeâ ur da ten-yesin ara, lekkreh ur yesâi ara amkan zdat-s, iêemel merra medden. Meâna akken qqar-n, win yemuggen d tamentt ad a tleêsen wiyav. Akken i tevra yid-i ula d nekk-i, yiwet n tikkeltt yevrad uâtelli ne$ ccwal meqren gar n Yiwen weêbib-iw yellan yif gma akk d tmeîîut-is, maca tameggarut-ayi t-rruê tgureb $er wexxam imawlan-is. Taluft aîîas i t-zzi, netta ur d a s-yebri, ur d a ttid-yerri, yeooatt teqqim tâeleq. Akken ééri$ Argaz ivelm-itt, $as ma d aêbib meâna xedme$ ayen i llaqen fell-i ad a t-xedme$. Ur ddi$ ara gar-asen s têila, ta$dentt d lsas n tikta-innu. Rruêe$ $er $ur-s nne$-as ayen i txevmev akka maççi d lecc$al n yerggazen lâali. Bru-yas ad a tt-rruê a tt-âiwed zwaj d wayev, ne$ rritt-id $er wexxam-is ad tedhu d warraw-is. Mur textarev ara Yiwen n webrid deg sin- ayi atan ad su$e$ merra $er medden, amen belli dayen keçç d lâerc-nne$ tem-sebîam. Ussan âeddan, aêbib-ayi iâerv-iyid $er imensi, s wudem n laman akk d tayri. Meâna Argaz i heya ticerkkett, ur ééri$ amek? Takurt tamezwarut, nekk $li$ sufel n terbuyt, deg tlemast n wagens-is. Tura ad a dd-u$ale$ $er weqcic-ayi, hatt-aya sslet i tmacahutt- is: Tella yiwet n tmeîîut d yelli-s d tileméit, ttidirentt iman-nsent deg wexxam ur yelli wayev $er tamma-nsent, Argaz teççat, arrac ulac. Ur sâint ara kra n lwalli nniven men$ir Yillu, maca yiwet n tikkelt taqcict terfed s tadist, akken mebla ma t-zwej, mazalitt d tambut. Larmi i d i ban uâebbuv-is $er berra, i s temla i yemma-s tadyantt yevran yid-s. Deg wass-n tam$art txeneq tesalway deg iman-is, ur tufi amek ar texdem. Ad a ttemeslay ulamek, a tt- susem yelli-s t-ooad lâer deg lâerc. Frentt talluft gar-sent deg snat, Yiwen nniven ur yeééri. Akken larmi i turew teqcict, azekka wayev kkan ur rrjintt ara mavi, mavi. M-saâafen $er Yiwen n ye$ééer yellan i sumad

Page 131: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 131 ­

axxam-nsent, zeâma am akken ad a d-zedment s yin is$aren, tameîuyt d yelli-s s tassa i semven d wul qesiêen, imevlent din aqcic-nni akken yedder. U$alen-tted $er wexxam am akken werooin yevra kra, ar ass-a Yiwen ur yeééri anecta. Ma yella d tam$art-ayi hatt-aya temâayt-is: Tazwara d tigujelt, taggara d tuoola. Tassa-s t-knef, tawenza-s t-cenef, aîîan-is tansa ur d a tt-yesâi. Teçça imawlan-is d lîufan, tetturebbadd deg dduê n tigujeltt n yemma-s d baba-s, akken yedda deg wawal "Win ur n sâi baba-s kfan larbaê fell- as, Win ur n sâi yemma-s ula d aglim i n-ssel-as" Taggara mid yecreq $ef twenza-s tamcumtt yiîîij, t-zwej t-uqem axxam am tiziwin-is, yeseqqsadd fell-as wegris n tuoola, t-kkemel s werggaz-is asseggas kkan deg mi titt-u$. Yeooa-ttid deg nfas n teqcict, akk d weqcic âecra n wayuren i deg lâemer-is. Te$li tekker, acêal n tikkwal, s nnif akk d lêerma, i tt-rebba arraw- is, leâmer t-fkka afus-is i wayev, ne$ yeééra wayev udem-is. Teooa iman-is i le$ben, tes-me$redd arraw-is deg tezdeg. Win ur tt-nesin ara ur i t-sen ara éelî d lêif, leâra d llaé d acuten, ne$ amek i gan. Akken uss-an t-zzin, larmi Yiwen yewweî d Argaz, tayev d tameîuyt. Illi-s t-fkkatt tezwej din deg taddart, rrif n wexxam-is, zeâma t-seqrebitt $er tuyat-is akken ad a hett-mneâ ur t-veru ara yid- s am nettat. Mmi-s akken ad a titt-êrez zdat-s, t-zewj-sed illi-s n xalti-s. Tenwa tasekkurt timelalin, Yiwen d mmi-s, tayev d yell-is n weletma-s, anisi ar d t-kkev a lada? Kra n wussan $ef tme$ra n mmi-s, tam$art tebda tettaééay $ef lwacul-nni. Tedda t-ééra, fiêel ad a s-d-yinni wayev. Tettwaleh belli arrac sersen tiî deg-s, teâedda akken ar d a sen-teoo lehna, wad a tt-ééu aqerquc n tayri gar-sen. T-rruê $er wexxam n yelli-s, urâad id yezzi din fell-as wayur, tevra d yelli-s akken i tevra d teslit-is, tenn-a-yas i yemma-s: Belli ur s teâjib ara, ne$ ur d a tt-yeb$i ara werggaz-is, $ef waya ur t-xellu ara axxam-is felooal-is. Tam$art yerratt lêal tu$aled $er wexxam-is, akken qqar-n axxam-iw ad yefer lâer-iw. Anect-a yesefqeâ aîîas mmi-s d teslit-is, tu$al-asen d ugur d ameqran, amzun am akken yella wanida id t-ufan, ne$ deg ssuq i ttid-ééu$ren.

Page 132: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 132 ­

Yiwet n tikkeltt tusad $er $ur-sen t-îeggalt-is, uletma-s n tem$art-nni. Tesawel teqcict d yemma-s, tenn-a-yas belli êesslen deg tem$art-nni, yugi Yillu ad a tt-yejmeâ, ur ufin ara amek ar d xedmen yid-s. Ma yella zerben setêan deg medden ad ad-ggrin deg wawal, yerna ula nida i t-rruê. Ma yella ooantt t-qqim d taâkkemtt $ef yirri-nsen, ne$ éayet aîîas fell- sen, tesexsser merra tudert-nsen. Tâedda tveggalt tvebber fell-asen, tufad tifrat i we$bel. Yiwen n yiv n tegrest, avu, lebraq, rrâuv d usigna akk d usemiv i gezzem. Tam$art teîes rrif n lkkanun, arrac i sin ukind deg tlemast n yiv $er texxamtt-is, cceâlen times deg lkkanun-nni, akken zeâma ar d a tteêmu. Amzun akken d leêmala i gg- zaden, ne$ d l$iv i tentt-$av. Meâna ççurent lkkanun d le$bar, ddexxan yekker. Sekkren îaq rnan tabburt defir-nsen, u$alen ad îsen. Imi id kker-n ssbeê, ufand tam$art teqqur deg tusut-is. Isu$an kkren, i taddart merra uzlend. Meâna Yiwen ur yerri lbal-is $er mmi-s d tmeîîut-is, tt-$ilen merra d taççert kkan i s teççur.

Ihi le$ver yekter, ccer yevher. $ef waya aqla$ nett-nadi akken tt-nadin wiyav $ef tidett ad a tt-bin, akk d te$dent d wezref n wemdan akken ad bedden. Akken id yekfa awal-is, tasusmi tezreâ gar-sen, Yiwen ur yufi awal i llaqen akken a tid-yinni, akken kra n ddqayeq yenîeq Yidir: - Le$ver ar d yessiwven ar lmut, maççi dayen i sehlen akken ad a t-yeffeé wemdan. Iâad ma yekkad deg tamma n imawlan ama d deg baba-k ne$ deg yemma-k, ama yekkad deg tamma n tegmatt ne$ deg weêbib. Ulac ayen i weâren nnig n win $ef i yevsa laman, uêdiq ur yettâumu ara deg temdda illu$en. Ad yer iman-is $ef lqern, ad iêbiber $ef ivaren, wad iâus $ef wacu i bedden. - D tidet, win i jerben yeééra kkulççi. Tenîqed $er $ur-s Milissa: - Maca ula d tim$arin-nni i yufi$ deg wefrag-nne$, am kunwi i tevra yid-sentt? Yenna-yas:

Page 133: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 133 ­

- D tidet yella waya, yal Yiwen s umezruy-is, yal Yiwen s tudert-is, yal Yiwen s tmacahutt-is. Meâna nut-n-ti ahen-tta- d-ak deg wexxam nniven, deg tmurt nniven. Yal Yiwen deg-nne$ $ef aniwi i yettêadar, kunwi deg tlata yed- wen, aqla$ nusad $er $ur-wen deg tlata yid-nne$. Tenîeq Milissa, s kra n wul imi âereqentt ne$ xerbent tikta. Tettnadi tifrat i we$ben ur yelli Yiwen yettrrajji: - I kunwi ad a temtem ne$ alla? - Nekk-nni tudert-nne$ n ddunit-nwen dayen n sâeddatt, aqla$ nett-idir daxel n lmut. Taqcict tesusem, ur tefhim ara imeslayen-nni, meâna terra iman-is am tin i âeqlen d acu i yeb$a ad ad-yinni, tesexreb awal terratt $er weqcic-nni id yeddan yid-sen: - I weqcic-ayi isem-is? - Semit-as kunwi. Milissa tmuqel $er Yidir tenn-a-yas: - D acu i teniv a sen-semi Azwaw? - Yelha. - Ihi atan deg wass-a isem-is Azwaw. Akken id tekfa Milissa awal-ayi, axxam yefre$ qqimend êala deg sin nettat d werggaz-is. Imuqel $er $ur-s Yidir Yenna-yas: - Ayen yevran akka ad yeqqim gar-a-nne$, ur d a s i ssel Yiwen.

S tmeslayin-ayi i beddlen awal akk d cc$el, kkren am akken acema ur yelli, rruêen ad Tsen. Akken kecmen deg tusut, aqeruy n Yidir i tezzi yeééad kkan deg wid akken id yusan $er $ur-sen. Urâad i t-ye$dir yivs, tafat tensa, Milissa tesxerxur; Iwalla kra n tafatin am yetra, ttfeooioent larmi ur yezmir ara ad yeserkked alen-is deg-sent, tt-subbuntt-ed deg tegnewt $er $ur-s. Ul-is yekkat am îbel, loetta-s tequr deg tusut ur yezmir ad i êerek ula d aîad-is. Akken i qrib ad a dd-awventt $er $ur-s, Argaz i sereê s leâyav, am lîufan teqes tzizwit, tid-ak u$alent ullint d asawen larmi ddurintt. Milissa tejefjefed tukid: - D acu i k-yu$en a yArgaz?

Page 134: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 134 ­

Yidir yemla-yased ayen akken yeééra, taqcict tâawenit s kra i meslayen, meâna ur tumin ara tamacahutt-nni i s-d-yenn-a, tett$illit yettarggu kkan. Ahat yezzi-d fell-asen wayur, ur d tban riêa n yem$aren-nni. Larmi i qrib merra ad a t-nettun, Yiwen n wass akken id yekcem Yidir $er wexxam yu$aled deg têanutt-is, yufad Milissa teqqim am tin yuvnen, ne$ am tin yeffe$ leâqel. Teîef tiqernit n wexxam, teqqim sadda, aqeruy-is gar n tgecrar-is, tesusem. Ur yenum ara yettaf-ittid akken, ne$ ur telli ara d îbiâa-s lêala-nni. Argaz yeééra yella kra i tt-yu$en, i âedda yeseqsatt: - D acu-tt ti$imit-ayi a tameîuyt? Tmuqel-it s walen ttcercurnt deg lêir tenn-a-yas: - Usand! U$alend $er $ur-i im$aren-nni, wwin-iyi $er wexxam-ik aqdim, ééri$ merra issi-k d tmeîîut-ik tamezwarut Oamila. Walla$ merra d acu i qeddcen, akk d wacu $ef i sawalentt. Argaz ye$lid fell-as wedrar n luham, ad yamen yuâer lêal, ad yeskkiddeb Milissa ulamek, Yenna-yas: - I nut-nni ur d kem-d- nnin kra? - Alla! $as bedde$ $er iqeruyen-nsen, tezzi$ akken b$i$ gar- asen meâna ur d ay-d-éérin ara. - Amek akka ur d a kem-d-éérin ara? - Nekk gar-asen i lli$ meâna ur d a dd-tt-bine$ ara. Argaz yewwet $ef leâqel-is ur t-yufi ara, yef$ed $er wefrag yeseqsay iman-is: - Wisen ma s leâqel-nne$ i nella nekk d Milissa ne$ d tidderwect kkan i n dderwec? Ur yelli wem$ar, ur telli tem$art, ur yelli weqcic. Waqila d iqeruyen-nne$ kkan i tend-i-snulfan. Aseqsi i tezzi deg qeruy-is, imeééa$-is sland i tririt fell-asen: - Ur tedd-rewcem ara d tidet wayen i verun yidwen.

Argaz i muqel $er defir ur d yemlal Yiwen, yuzel $er texxamt n yivs, yekcem ddaw n tdulli, am win tu$ tawla targgaggayt, yeqqim yettxemim. Kra n teswiêt kkan yufad aqcic-nni iman-is zdat-s, Yidir yettmuqulit amzun d tikkelt tamezwarut deg ar d a tiééer. Ineîqed $er $ur-s weqcic-nni: - Azul a baba.

Page 135: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 135 ­

Yerra-yas Yidir : - Azul a mmi. Yemektid belli ran-as isem netta d Milissa, iâedda i kkemel- ased: - Anidat baba-k d yemma-k a Yazwaw? - Ur ééri$ ara nekk lli$ deg wexxam n Oamila tamecîuêt. - D acu i t-xedmeî din? - Llan tt-heyin-ak taxazabit amek ar d a k-xedmen, nekk sxerbe$ lecc$al-nsen. - Amek? - Tenn-a-yas Oamila i âli: Ad cetkin fell-ak belli am akken drus n yedrimen i d tettakkev d lâic i warraw-ik, ne$ llan wayuren deg ur d takkev ara merra. Akka ad a k-gren $er lêebs wad t- henin deg-k d rriêa-k i lebda. - I keçç d acu i sen-t-xevmev? - Oamila t-fer ssya$a-s d yedrimen i t-sâa merra deg yiwet n tefniqt tamecîuêt, terratt $er daxel n texzant-is. nekk ddme$- ttid beddele$-as amkan, anida werooin ad i ccuk Yiwen. Akken i tejba tufatt ulac-itt, tameîuyt teneqlab fell-as ddunit. Imi teseqsa merra arraw-is Yiwen ur yeééri anida tella, qelbend merra axxam aceîiî, aceîiî, ur d a tt-ufin ara. U$alen s-akren Tanina imi d nettat i d t-ameggarut t-zzi $er tamma-nni, tmeceî acekkuê-is $er lemri n texzant-nni. Yal Yiwen amek yettggala deg-s, Yiwen yeqqar-as ad a kem-zlu$ wayev a kem- jeyeffe$. Nettat s imeîîawen, tettggala ur d ah-tt-ééri, meâna aniwi i zemren ad a tt-yamen, ma yella maççi d nettat ar d a tt- i-refden, ulac wayev-nin ar d i xedmen anect-nni. Yemma-s, âli d wiyav merra tt-ggalan ar d nettat i tt-yukren. Iv-nni kkamel d wexxam yensa deg cwal, azekka wayev tameddit, Aksil yeêdaj abelyun yellan yenqlab $ef wudem deg wefrag, akken ad yessew deg-s a$yul-nsen, yeddemit kkan yufa ddaw- as tafniqt-nni n Oamila, it-wexxam merra uzlen $er $ur-s. $as tafniqt ufantt, meâna mazal ccukken akken d Tanina i tt-yefren din. Yenîeq Yidir $er weqcic-nni, yenn-as: - Llukkan meqqar tewwiîid $er da $er $ur-i! - Alla…! D leêram a baba.

Page 136: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 136 ­

Argaz yewhem deg weqcic-nni, yedduqsed yemektid, awin i tid-i-s-akin s ubelyun n waman yu$aled $er uqeruy-is wayen akken i s-d-tenn-a tmeîîut-is. Yeb$a ad i ééer mad tidet tmacahutt-nni n Milissa, Yenna-yas: - T-zemrev ad a i tawwiv $er $ur-sen ad éére$ d acu i xedmen turra? - Zemre$, meâna ar d yu$al jeddi d jidda, uggade$ ur be$un ara. - Aniwi id jedd-ik? Anitt-i id jidda-k? - D baba-k akk d yemma-k.

Urâad id yerni Yidir awal aqcic yufeg gar n walen-is, ur yeééri anisi yekka. Yezmumeg i huz aqeruy-is am win id yufan kra i s i rruêen, yu$al kkemel ivs-is.

Akken d tameddit n wass, usand yem$aren-nni, gland ula s weqcic-nni wintt-id yid-sen. Akken yebda usqervec n wawal yenn-yasen Yidir s Yiwen n wett-qeleq: - Ur d i tettawwim ara $er wexxam-iw aqdim ad éére$ d acu i verun din? Yenna-yas wem$ar: - Maççi turra, yal ta$awsa s llawan-is, deg wemkkan-is.

Yidir yefhem ur d yerni ara ameslay nniven, ne$ kra n uêelel. Kkemlen asqervec n tmeslayt ahat lluhi n snat n tsaâttin, akken uqbel kkan ad ddurin yem$aren-nni d weqcic-nni seggrand s wawal: - Azekka ad yilli umaynut deg tudert-ik. Ur d a t-ooin ara a ten-yeseqsi d acut umaynut-ayi ar d yellin, rruêen ddurin dayen. Argaz yekker $er tusut ad yeîes, yufa Milissa t-rrwa ivs, t- ooaten deg wezggen n wawal imi aîîas i t-âya deg leqdic n wass-n.

Azekka wayev Yidir yeqqim deg têanutt-is akk d wemddakkel- is Saâid, sqerdicen kra n temsal, tikkeltt d tisertit, tikkeltt d $ef tmetti, tikkeltt $ef têuna-nsen. Awal i t-zzi gar-asen, ur éérin ara amek ne$ d acu id yewwin Aksil $er têanutt-nni, s tsusmi d walen berqentt am tcemaâin $er $ur-s, s lêir d tugdi i sit-

Page 137: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 137 ­

muggren. Akken id yekcem irggazen qewqwen amzun ççan adfel, yeâreq wawal deg immawen-nsen. Aqcic i bed yettmuquliten, i âedda Saâid yefhem am akken i zad din gar- asen, yeqqar deg wul-is "tayi d cc$el i xussen Argaz d mmi-s, i nekk d acu i xeddme$ gar-asen". Yekker am win ar d yef$en, Yenna-yas Yidir: - Qqim a Saâid anida akka? - Alla ad a wve$ kkan $er taêanutt-iw amek tevra yid-s. Yenîeq weqcic, Yenna-yasen: - Azul fell-awen. Rrand deg sin: - Azul. Aksil yeserkked allen-is deg tid n baba-s, akukru i zde$-iten i sin, wa ihuba wayev. Meâna s kra n nnif id yenîeq weqcic, Yenna-yas s lmeâna: - Wisen a baba ma yella zemre$ ad meslaye$ yid-k? - £ef wacu? - Usi$ed ad a kk-inne$ ahat d lawan ad u$alen waman $er tergga-nsen tanasslit.

Yidir yesen mliê Aksil, yeééra d acu i yeb$a a tid yini, ye$ra ul- is d walla$-is akken i wata lêal. Yemektid awal n yiv-nni yezrin yeqqar deg wul-is "D wayi id amaynut $ef id heddren yenfuten-nni". Yerra-yas i mmi-s: - Ay$ar alla? Aksil ur yufi ara anisi ar d a dd-yebdu awal-is, tâerq-as tutlayt-nni yesawal. Baba-as i faq s wanect-nni, i ger avar-is $er mmi-s, yerna-yased: - Ih… Yal Yiwen deg-nne$ yesâa rebâa n wudem-awen: Amezwaru d win id yeskkanay $er berra, wis sin d win id yettbinen i medden, wis tlata d win yenwa netta yesâat, ameggaru d win yesâa deg tidett. Yezmumeg Saâid s lefreê, yenîeq $er $ur-sen: - Nekk ad f$e$, ma yella d aman akken i tt-walli$ atena-n u$alen $er tergga-nsen tansslit. Vefrend wiyav s tavsa, nnan-as: - Izmer lêal. I kkemel-ased yidir: - A tterveê, a tterveê, a tt-u$al ar Yillu d sseê.

Page 138: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 138 ­

Yemuqel werggaz $er mmi-s, s walen n lêir akk d lefreê, tid yeççuren d lxiq d wul i celxen deg teyri d leênana. Yemektid awal-nni n âemmi-s Llunis, Yenna-yas: - Akken yenn-a âemi deg wawal-is, ma d keçç d warrac imejîaê amen belli t-qqimem am zzik-nni ne$ ahat turra axxir, sumeêe$-awen am uyefkki i t-îvem deg idmaren n yemma- twen, ma yella d Oamila, âli akk d Tiziri, ayen xedmen maççi dayen ar d yesâeddi Yiwen, maca d lmuêal ad sslen i wawal n smaê deg immi-w, yerna d lmuêal ad yecrek lqut-iw d win n- sen. Yeme$ Waksil ye$li $ef yidmaren n Yidir yebe$be$ deg meîîawen, Yenna-yas: - Times id yewten axxam-nne$, tegla ula s idamen t-sekkew- iten gar-a-nne$, meâna ééri$ ur tettaîafev ara ceêna a baba.

Myuîîafen akken deg sin, Yiwen ur i hewen ad yebru i wayev. Zelfen wul-awen zzantt tassiwin, qqimen akken ahat azggen n saâa, yerna ur d yekcim Yiwen $er têanut-nni akken ad a sen yereé awal. Yenna-yas WAksil: - Dayen ad rruêe$ a baba, ooi$ lxedma-w.

Uqbel ad yeffe$ weqcic, yesawel-as baba-s. Ameggaru-ayi yellddi leqjer deg i yettarra idrimen n wayen yezenz, yekksed taqerâett-nni iâeban tisegnatin, yefka-yasett i mmi-s. Aqcic yewhem d acutt tayi? Yenna-yas baba-s: - Ur tt-ahem, ur d seqsay d acutt, tayi d araz i yid-t-fkka yemma-ak ass-n n zwaj-nne$, nettat t-ééra d acutt. Rruê ammi ad i sehel Yillu fell-ak.

Argaz yenddef, tu$aled $er $ur-s leêmala-nni n zzik, d leênana-nni n warrac-is. Aqcic yeffe$ s wul yettqqiîîir, Argaz yevfer defir-s. I rruê s tazla ad yessiwwev lexber i Milissa, yettqeleq melmi ar d a s-yessiwwev akken yevran gar-as akk d mmi-s. Akken yewweî $er tebburt n wexxam-is yesla i tavsa d t-meslayt, lxalat âemrentt ssuq $er daxel. Anect-nni i kkemel deg luham-is, imi ur yu$ ara tanumi yettafed Milissa t-leddi tabburt i wiyav marra ulacit werggaz-is din deg wexxam.

Page 139: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 139 ­

Yidir yelddi tabburt i bedd yeîîalay, ur yefhim acema, am win yemlelin deg wayen i ééerentt walen-is. Yufa Oeoiga, Tillisa, Malika akk d Ïawes zzintt am txelxaltt i Milissa amzun maççi d lâal n baba-tdentt, s tmeslayt i xelven akk tavsa, leênana d tayri, wid yettazalen deg wudem-awen-nsentt, am tid yem- yusanen ne$ yem-yeêmalen acêal n isseggasen-aya. Kkrentted merra $er baba-tsentt, s leênak d i zegga$en am ttefaê deg leêya, yal yiwet amek tenn-a, sawventt-ased merra azul. Argaz yeqluqel yerna yenquqel, yesawel i Milissa: - Swantt lqahwa ne$ mazal? Rran-tted akken $ef lmerra: - Neswa a baba, tanmirt-nwen. Kra n ddqayeq kkan, t-kker Oeoiga t-sawel i yisetma-s: - Ahamtt turra kkeremtt ad a n rruê! Tiqcicin beddentt merra, Argaz Yenna-yasent: - Qqimemtt ad a ttensemt! Ula d wayi d axxam-nwentt. - Alla a baba, n-ééra d axxam-nne$, meâna nusad s tufra $ef yemma akk d âli. Ur n b$i ara ad a ten-i$iv lêal fell-antte$.

Argaz yefhem ur d yerni ara awal, tiqcicin kkrent u$alent $er wexxam-nsent. Akken kecment kkan ufantt lexber-nsentt yezwar $er Oamila, wallantt tameîuyt t-zubben, t-rekkem am tecuyt $ef lkkanun. Terwa leâyav akk d isu$an, $ef wayen d lecc$al i xedmentt issi-s. Tenn-a-yasent: - Zzimtt s yin! Imi tesâimtt baba-twentt. Win i kken-tt-is-gujlen $ef ccib. Tenîeq $er $ur-s Oeoiga: - Alla a yemma! Sâu kra n leâqel akk d cfawat, inebran d kem i ten-ivelben, maççi d netta! - Yuker êevre$, yeggul umne$, ihi mya id yu$al merra vlem d lwam fell-i, akken qqar-n imezwura "Vlem yellan $ef wucen, yu$al $ef umeksa". Uggade$ ayen ur xdime$ ara, wama ayen xedme$ bne$ fell-as. Rruêemtt! Henni-m-teyi! Ula d nekk ur ken-tt-uêwaje$ ara. Tameîuyt t-zuyed deg leâyav: - Berra! Berra! Nne$-awent berra!

Tiqcicin imi ur ufintt d acu ar d xedment, ne$ d acu ar d Ini- ntt, rrantt kkan $er lwaâd imeîîawen. Ula d Xuxa $as ur teddi ara yid-sentt, imi nettat têeoeb meâna tettrru yid-sentt. Yal

Page 140: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 140 ­

yiwet anitti tiqernit i t-îîef, meâna ur fi$ent ara deg wexxam. Ugintt ad a$entt awal n yemma-tsentt, qqimentt akken yiwet ur tettlaâi tayev larmi id tameddit.

Yeqqim Yidir d Milissa, s qervicen awal $ef teqcicin-is akk d mmi-s Aksil, aten-aya wem$ar akk tem$art-nni beddendd nnig iqeruyen-nsen. Uqbel Azul ne$ kra n wawal nniven, yenîeq wem$ar win umi qqar-n baba, $er Yidir Yenna-yas: - Tecâel tmes deg wexxam-ik aqdim, yekker umenu$ gar n yessi-k akk d Oamila, sseba n waya mid mektintt baba-tsentt.

Argaz i kecmit wavu n lêir d tugdi, tt-rggiggintt tgecrar-is, yebda aîeyer deg seqsayen, yexref am win tu$ tawla, mebla ma yeééra d acu id yeqqar: - Melmi? Iwac? Amek? Ay$ar…?

Wiyav merra fehmen belli t-u$alitid tassa $er warraw-is, yebda yettaggad fell-sen. Lekreh-nni n zzik yesa$en deg wul-is, yebda i fessi deg lêamu n tayri i d i âewden aleqeê deg-s. I âedda wem$ar-nni i âervedd Yidir akk d Milissa ad ddun yid-s, wad wallin d acu i verun gar n iâeggalen n twacultt-is tamezwarut.

Am win i qemcen tiî-is yeldditt, ufandd iman-nsen gar n Oamila d yessi-s, yal yiwet amek tettssuîu, iyendduren deg lqaâa, azubben, tuçêa, axeéur d ucenef âeddan tilas. Ayen yeswehmen Yidir imi i t-zzi akken yeb$a gar-asen yiwet ur titt- walla, yerna $as yettmeslay akken yeb$a d Milissa wiyav ur send-sselen ara. Urâad id yezzi Werggaz merra $ef wexxam-is aqdim, ataya âli i kecmed, akken id yufa udem-awen n lxalat ur sefraêen ara, yeseqsa-tent: - Aha…! D acu akka yevran? T-âedda yemma-s Oamila tenîeq $er $ur-s: - Win yesâan leâoubat-ayi yecban i setma-k deg wexxam-is, werooin ad yetthenni. - S fehem-iyid! D acu i xedmentt? - Ass-ayi u$alentt sâantt baba-tsent, rruêentt $er $ur-s netta akk d tceîaêt-nni id yewwi akken.

Page 141: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 141 ­

Aqcic yesawel i yisetma-s, s wawal id yef$en deg rkkem n lefqaâat d reffu: - D tidet yevra waya? Ass-a ad a kkentt-zlu$, anitt-i i rruêen deg-went?

Tiqcicin s imeîîawen d tugdi, ur zmirentt ad a d-neîqentt, aqcic i rruê yeddmed tareggext n tmessleêt akken zeâma a tentt- iseweî i yes. Yidir yettferij deg-sen, $as yeggar iman-is ama ad yesqiveâ s ifasen-is ne$ ad i êader s wawal, meâna ur yezmir ad i beddel kra, amzun ulac-it din gar-asen. Akken i walla wem$ar-nni Yidir d Milissa t-câel ula d nut-nni deg-sen tmes, zzan deg wayen akken tt-wallin, $lind deg lefqaâat d waêbiber d uêuddu $ef ur yebni ara, Yenna-yasen: - £as ur reffut ara, ur t-ufiv i t-zemrem ad a titt-xedmem, $as tettwalim deg-sen yerna t-sselem-asen, meâna t-xvim tudert- nsen, ur tettbeddilem acema deg-s. Aqli-kken d llarwaê-nwen kkan i t-zzin dayi, loetta-nwen ulac-itt, ur d a kken-sselen, ur d a kken-ééeren. Muqelet kkan, ssebret t-îfem imawen-nwen.

Urâad id yewwiî âli $er isetma-s, Aksil yelddid tabburt i kecmed. Yufad axxam-nsen yeneqlab, maççi d win akken yeooa. Gma-s yettsu$u, isetma-s akken llantt din tettrruntt, yemma-s tettcuf tettnnus, âli i ceîeê merra yef$it leâqel, aqcic yettwalli yewhem d acu akka yevran deg wexxam-nni zed$en lhmum d wurfan, yeseqsa: - D acu akka i kken-yu$en? Yerra-yased âli am win yeb$an ad a s yectki: - Isetma-k u$alentt sâantt baba-tsentt, cedhantt lhem d waîîan. - Deg zzik sâantt baba-tsent maççi larmi i d ass-a. Yerna ur ééri$ ara aniwi lhem d waîîan $ef i dd-heddrev? - Ass-a rruêent $er wexxam n yelli-s leêram-nni id yu$ akken. - D acu id teqqarev? Ur tettu ara belli $ef tmeîîut n baba-k i tesawalev. Ma yella yevla netta lâer, atan d nekk-nni merra i t- yevlan. Äli yefhem akken ula d gma-s i ttekka $er tamma n yisetma-s, i muqlit mliê, Yenna-yas: - Aniwi baba-k? Win akken i yebran i yemma-t-nne$ d tam$art, s uqeruy i yeçça ccib, ne$ win akken i kk-yeooan

Page 142: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 142 ­

âeryan d ileméi ur t-sâiv ara anida ar d a tt-îsev ne$ d acu ar d a tt-ççev ula Yiwen n imensi, ne$ Yiwen imekli. - Alla d yemma akk d xali-k Jemâa is yexlan axxam-is, ooantt âeryan netta d am$ar, nekk-nni i yextaren éelî-ayi i $ef id heddrev. Ma yella d Milissa, yu$itt s ccreâ akk d leêlal, imi i n xtar merra yed-nne$ a neddu d yemmat-nne$. Yax t-êevrev mid yeqqar xali-k a nesufe$ Yidir ifasen-is $ef uqeruy-is. Ne$ maççi akka i llantt tlufa? Neîîafar defir n yemma akk d xali, larmi id a $-yewwi wassif. Ur n t-henna nettat, ur n henna nekk-nni am medden merra. Yerna muqel anida i $-yesawwev rray n xali-k-nni i teriv d aqeruy fell-a-nne$, ur n-ççi am medden, ur n-lsi am medden, ur n-zdi$ am medden, ur n-zwij am medden. Ihi nadi fell-as turra anida yella? Akken yesla Yidir it-meslayin n Waksil yu$al-it-id usirem akk d tayri-nni am akken kra ur yelli merra deg ugar-asen. Yeâreq wawal deg immi n âli, yeqleb $er yemma-s yufatt ula d nettat tettâayar deg Yidir d warraw-is, Yenna-yas: - Iiiih… Susem axxir-im a yemma, t-rebavedd izerman $er yirri-m, yex qqaren i t-zzik-nni "Tixsi i tt-yen$an d idamen-is".

Yekker yeffe$, ye$îaî am akken yevra fell-as lbaîel. Oamila teqleb $er Waksil, am tin i$av lêal $ef awalen-nni id yenn-a. Aqcic yemuqelitt mliê, i veqer taqerâett-nni $er icciw-is, tameîuyt ten-qlab fell-as ddunit. T-îefitt gar n ifasen-is tenn-a- yas: - Dayen turra fehme$, ula d d keçç t-rruêev $er wemcum-nni! Imi i tesâim baba-twen, rfed isetma-k tef$ev ur d a kken- ééere$ ara. Aqcic s walen tt-cruruqentt deg imeîîawen, Yenna-yas: - £as ekkes a$ben a yemma, alla rrwaê a n rruê. Ula d netta yeffe$.

Qqimentt teqcicin deg wexxam, yal yiwet anitt-i tiqernit i t-îef. Yemma-tsentt Oamila tettsu$u fell-asentt tettna$itentt: - Akka i t-b$imtt! T-xlimtt-iyi axxam-iw!

Yidir d Milissa am wid id yedduqsen deg targgit ufand iman- nsen deg wexxam-nsen, ur d banen ara yem$aren-nni. Meâna

Page 143: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 143 ­

Yiwen ur yenîiq d wayev $ef wayen i wallan, d wayen i sslan. Tmuqel $er $ur-s tmeîîut-is tenn-a-yas: - Ahat ad a ççev imensi? Argaz i huz aqeruy-is d aksar d asawen, am win id yenn-an "Ih ad ççe$". Tameîuyt t-rruê t-sres-ased imensi, t-qqimed ula d nettat akken ad a tt-eçç yid-s. Akken kkan bdan uççi sslan i wesîebîeb $ef tebburt, Argaz yekker. Akken yewweî yufa d mmi-s Aksil id yusan $er $ur-s, akken i m-salamen Yenna-yas Yidir: - Tusiîed akken kkan i n t-ddu a n-eçç imesi, meqqar awe$ ad a ççev yid-nne$. Aqcic Yenna-yas : - Alla ur tette$ ara rrwi$, meâna qesve$- kkid $ef Yiwen n cc$el, yeqen $er yemma. - èéri$t, ur d a dd-qqar acema a mmi, sster anec uâeqa n leâîes, yeshel akken ad ye$li $ef bab-is. - Amek i t-éériv? - Baba-k yesen tamdda deg i yettâumu, axxam d axxam-nwen am keçç am isetma-k. - Yeâni ur d a kk-i$av ara lêal fell-i. - Ur yett$iv ara lêal $ef win yeîîafaren, meâna yett$iv $ef win yeddebiren.

Aksil yefhem baba-s anida yerra lbal-is, ur d yerni ara kra n wawal nniven. Yeqqim am win yegugmen, kecmend i sin $er wexxam, qqimen sadda Yenna-yas Yidir: - Ad i dire$ i lebda $er daxel-ik, akken yedder baba $er daxel- iw, d wakken yedder jeddi $er daxel n baba. - Win yesslan imeslayen-ayi ad a dd-yinni belli tettheyiv iman-ik $er lmut. - Maççi d lmuêal, yal Yiwen yesâa lajel-is. - Ur d a kett-a-ooa$ ara. - Anecta maççi deg fus-ik, meâna i llaq $ef wemdan ad yissin tilleli $er daxel-is. Jeddi yesâa sin, Yiwen i rruê yeqqim-ased Yiwen; Baba yesâa sin, Yiwen i rruê yeqqim-ased Yiwen; Nekk sâi$ d yemma-k sin, Yiwen i rruê yeqqim-iyid Yiwen. - I Yizem?

Page 144: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 144 ­

- Izem d i$ééer ne$ d tilist ar d a $iferqen $ef wayen yezrin, deg tlalit-is i yebda umezruy-nne$ tikli tamaynut.

Yidir yekfa uççi n imesi, Aksil i bedd i heya iman-is akken ad i rruê, Milissa am tin i $av lêal ne$ te$îaî amek ur d a s yenn-i ara werggaz-is i mmi-s ad yeqqim ad i nes din $er $ur-sen. Akken yeffe$ weqcic, tameîuyt tenn-a-yas: - Amek i t-xevmev anecta a yArgaz? Yerra-yased: - Ur ttaggad am ass-a ad a dd-yawwi tiqcicin, wad ad yas ad zed$en i lebda dayi $er $ur-nne$.

Deg imaren d Yidir yecba win yettsebbiêen, amzun d tbereqmucin n ttesbiê i gar iîuvan-is, i s igg-êeseb uss-an. Win i fukken, yeqqar "Ahat azekka ad a ddasen". Aîîas i kemilit fell- as, anida yessla i lhefa ne$ i nehta ad a s yini "Ahat d arraw-iw id yeseqsan". Meâna arrac yal Yiwen d acu yuggad deg-sen, bdudd deg yemma-tsen, âli, Xali-tsen akk d weletma-nsen Tiziri. Ad qeddmen ulamek, ad wexren ulamek, tin i xedmen tuâer fell-asen, ééayet tezdemtt i bbuben $ef yirri-nsen, xerben lexyuv deg qeruyen-nsen.

T-qqim akken taluft t-xreb, temttuttel lluhi n tlata n wayuren, ayen id yelddin alen-nsen d gma-tsen âli, imi id yewwi lexber am akken qeblen-as lekkwa$ev ad i rruê $er Fransa. Tella l$erba id yetta-ooan lxiq d le$ben deg wul-awen, tella tayev i sendd-yettakken lehna akk d rraêa. L$erba n âli yal Yiwen deg wexxam amek id i tt-imugger, Aksil d teqcicin deg Tnina d aksar muggrentt merra s lefreê, ma yella d yemma-tsen akk d Tiziri muggrentt s imeîîawen. Rrwaê id yenîeq âli yeooad l$ar n lefjâat deg wul n Oamila tamecîuêt yif win inebran-is, imi d netta id lsas n usirem-is d wexxam-is sumata, yerna fell-as i tteklentt nettat d yilli-s akken ad yeîef arrac imejîaê ur ten-i- leqev ara, ne$ ur ten-i-êugges ara baba-tsen.

Ahat yezzid fell-asen wayur âli yeddem tabalizt-is i rruê, ass-n yecba ass n lmut-is, yemma-s te$lid deg jdeb amzun $er uééekka i t-ddmen. Aqcic yerkkeb tamesrafegt i beddel tamurt,

Page 145: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 145 ­

Oamila yu$al fell-as wexxam d asemav ye$leb agris n uêiyan, d aberkan ye$leb talast n wuvan n yanayer.

Ahat sin n wussan kkan ur i âeîîel ara lêal, mavi, mavi. Amenu$ yekker gar n Oamila tamecîuêt akk d mmi-s Aksil, imi i s-d-tenn-a yiwet n tikkelt: - Mmi n tassa d leêlal i rruê. A wer d t-qqim loerra n rruê. Aksil yerra-yas: - I nekk-nni d acu-ya$? Maççi d arraw-im? - Akken yenn-a âli deg wawal-is, kunwi d izerman $er tmeggrev-iw. Anida akken i t-nwiv ad a ççev, din ar d a tt- nsev iwsemiv. - Alla a yemma! D bab n wawal-ayi id azrem, maççi d nekk- nni. Lukkan d mmi-s n leêlal akken id t-qarev tilli yeqqim ad yeçç iblaven yid-m.

Akken awal yesawal i gma-s, larmi i tu$al Oamila tamecîuêt $er umeslay-nni n tuf$a d wezrab. Meâna aqcic tikkeltt-ayi ur d a tt-yesâedda ara kkan akken, Yenna-yas: - Ur tt-qeliq ara a yemma, am ass-a ad a n rruê yerna d tidet.

Yeqqim uxeééur akk d ucennef, s rekkden t-i$imit gar n tmeîîut d warraw-is acêal n wussan. Cban wid ur nem-seb$i ara, d zzman kkan i ten-yeqnen deg ugar-asen. Arrac b$an ad u$alen $er baba-tsen, meâna yessawen webrid $er $ur-s.

Taluft t-zzi lluhi n sin n wayuren, Yidir akk d warraw-is ttem- xatalen. Yiwen ur yezmir ad i ger avar amezwaru ne$ ad i yeî$ur $er wayev, amek ar d a d-rrééen akukru-nni i sen-i- ccudden ifadden. Akken yedda deg wawal n zzik, "Avebbal yuggad aqjun, aqjun yuggad avebbal".

Akken id telêeq tmeggra n uzemur, d sseba i dd-yettarran i$riben $er wakal-nsen. Ula d Wiza d warraw-is deg sin furssen tagnitt-nni, ussand rezfend $er Yidir. Deg-s d tukksa n lxiq, wad ééer-n merra tawacultt-nsen, deg-s ad jemâen iâeqayen-nni n uzemur id ooan imawlan-sen. S lefreê i s âeddan iv-nni, azekka wayev tinebggit tessawel i wuletma-s Fruoa ad add-tas akken ad m-éérentt, ula d nettat

Page 146: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 146 ­

teddukkled d mmi-s Meqran, win akken id yufa lêal ur yesâi ara aîîas imi yezwej. $ef waya yeglad s tmeîîut-is, akken aha d sseba yelhan ad a ttisin merra tawacultt-is. Lexber yuzel $er gma-tnsentt nniven Mezyan, imi yessla s isetma-as d tarwa- nsentt ççurend axxam n gma-s, ula d netta yenernadd $er $ur- sen yeglad s Oamila tameqrantt akk d mmi-s Akli. Yersedd sster, axxam yeâmer, talast tenser.

Tevra yid-sen leâca-nni, am wid i yufan ageruj. Zzin merra d tarbaêt, Milissa t-sawavedd lattay akk d lqahwa, tavsa d lefreê t-zzin $ef iqeruyen-nsen. Ulac ayen $ef uddejbiden ara wawal, meâna tuget deg-s yezzi $ef zzik-nni, $ef yemma-tsen Cabêa akk d baba-tsen Akli. Akken awal yettagmed awal, larmi id bven $er twacultt tamezwarut n Yidir. Anida id teggra? D wamek i tevra yid-s?

Imi yezzi aîîas umeslay $ef Oamila tamecîuêt d warraw-s, yenîeq Yidir $er Mezyan, Yenna-yas "Belli uss-an-nni yezrin, yu$aled WAksil akk d teqcicin $er $ur-s. Meâna mlalen ugur d ameqran, deg tamma n yemma-tsen akk d âli". Mezyan am win id yeqes lefreê, ne$ i ban i âejbit lêal. Yenîeq $er Yidir: - Ay$ar ur tu$alev ara keçç $er $ur-sen, tikkeltt ttis snat? D keçç i cebêen ad a ten-d-tawwiv. - Ur b$i$ ara ad slu$e$ tamdda gar-asen akk d yemma-tsen. - Tamdda dayen tlu$.

S wawal-ayi i yeîef immi-s Mezyan, meâna t-qqim teééad deg wul-is, tugi tmacahutt-nni ad a ttesfev. Akken yulli wass fell- sen i rruê i cciyeâ $er Waksil, Yenna-yas "Ad a dd-yawwi isetma-s wad a dd-asen ad ééeren âemumtti-tsen". Aqcic mebla kra n ttexmam ne$ mebla kra n ukukru yu$ rray n âemmi-s, imi i tid-yufa lêal yettrraji kkan kra n sseba.

Akken i t-ddun warrac ad a dd-f$en deg wexxam-nsen, Oamila tamecîuêt tevra yid-s am tin yeîreîqen ne$ am tin i felqen deg lefqaâat, t-âedda tes-ggra-yasend awal: - Ihi sâut nnif, ur d a dd-tt-u$alet ara $er $ur-i.

Page 147: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 147 ­

Arrac xtaren tasusmi, akken id bven $er wexxam n baba-tsen, mlan-as merra ayen i send-tenn-a yemma-tsen. Argaz s leggdder n leâqel d rray, ur d yewwit ara deg Oamila tamecîuêt, meâna yenn-a i tarwa-s: - Axxam d axxam-nwen, leb$i d leb$i-nwen, nekk i kunwi i tid-bne$ ma d Oamila d yemma-twen.

Zeâma yeb$a ad a dd-yini ma t-fe$ fell-awen t-i$imit yid-nne$ qqimet, ulac fell-as a$ben ne$ lwam. Meâna i llaq fell-awen ad a tt-êuddem wad a tt-êunem $ef yemma-twen.

Arrac fehmen tabratt n baba-tsen, ur tuâir ara fell-asen i wakken ad a sentt-awev wad a tt-kcen $er walla$en-nsen. Imi yufan leb$i d wudem-awen i ten-idd-yemuggren s lefreê akk d ifasen yelddin, deg wexxam n baba-tsen, mebla ma yella s- ne$den awal deg ugar-asen, rfden tanbaî akken ad qqimen din $er Yidir d Milissa. Ayen id yuowen lefreê d leênana d tavsa deg ul-awen d wudem-awen merra, am wid id i âewden talalit i tikkeltt nniven, ne$ adder$al-nni werooin yeééra tafat, im-id lddintt walen. Yesfev deg wul-awen u$ebbar n cêani d lekreh, yessan fell-asen acêal d isseggasen aya.

Azekka wayev imi tawacultt merra t-ddukkled, tu$al temlilit- nsen d tame$ra, yal Yiwen d acu $ef i hedder, yal Yiwen amek yettazal. Deg lefreê id yeççuren axxam, yenîeq $er $ur-sen Yidir: - Ihi imi id yeççur wexxam-iw azekka ad farsse$ tagnitt ad zlu$ izimer yerna xetne$ i Yizem. Tavsa n cerhan d lefreê tevferd merra imawen, ula d aslewlew n Oamila tameqrantt i êevred, lferê-is n wass-n yif win n wass n zwaj-is.

Akken i tevra, azekka wayev Argaz i âervedd merra i ttaddart, axxam, axxam, Yiwen ur t-yezggil. I ceyeâ $er imawlan n Milissa, ula d nut-nni qelâendd aééar taberuyt, ur ooin Yiwen deg wexxam-nsen. Wa yesawal axali, wayev a âemmi, wayev baba, Yidir zegga$ wudem-is deg lefreê. Yeqqar deg ul-is d wayi id sster n tudert, ur yelli wass yecban ass-a. D ass yettrraji

Page 148: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 148 ­

werggaz acêal n isseggasen aya. Yemekidd tayri-nni, tadukli- nni, tagmatt-nni d leênana-nni yellan zed$entt ul-awen n yemdanen zzik-nni. Ula d infuten-nni am wem$ar-nni d tem$art-nni, am Azwaw, s cerhan d tavsa i êevren gar-asen. Meâna êala Yidir d Milissa i ten-yeééran. Yidir maççi d win i t-xxuss tfenîaééit, d Argaz d i nnifi. Yezla sin n wakraren, yernad yuéaî mebla kra n leêsab.

Akken i xetnen i yizem, lattay d lqahwa êevren, idrimen ttemceyaren deg icciw n weqcic yal Yiwen acêal i d iveqer. Leâca-nni, tekfa tme$ra s wurar n lxalat. Akken d ssbeê, i leêqedd lawan qeriêen, wayi d lawan n lefraq. Bdan inebggiwen ttem-sefraqen, yal Yiwen yu$al $er wexxam- is. Yeqqimed Yidir d WAksil ad qablen tudert. Tiqcicin d Milissa ad maggrentt zzman, ama i ééid ne$ rééag. Wisen d acu i sentt-id-heyan wussan?

Yiwen n wass deg wussan Yidir am win yuvnen ciî, yeêbes tuf$a $er berra, i qerêit uzagur-is akk d wamas-is. Anebdu i kecmed, i kecmed yid-s wez$al; Maççi dayen yezmer ad a s- yessber Yiwen $er daxel n wexxam. Maca Argaz yesufu$ed tusut-is $er wefrag, yettqqiyil din. Yettaf mliê iman-is, $as yeqbel ne$ i âemed i lêamu n yiîîij-nni walla tidi n daxel. Aksil i tefe$ $er lecc$al-is uqbel ad yedden Ccix, ur d yett$al ara êacama te$lid talast, yerra axxam êala i yiv-s. Milissa d teqcicin nniven akken ar d kfuntt leqdic n wexxam, t-zzintt i tiliééri sâeddayentt taswiêt yid-s.

Yiwet n tmeddit Yidir yeéel iman-is akken yu$ tanumi i xeddem, afenoal n lqahwa yezgga $er tamma-s tayefust, werooin yexvat. Yukrit uêebber akk d texmam, ur yeééri ara amek larmi id yesla i WAzwaw yesawled nnig uqeruy-is: - Azul a baba, limer teliv ad tedhuv d yiman-ik, win akken $ef i tettxemimev $as ttut. Dayen ur yettâawad ara ad a dd-yezzi $er wakal-ayi. - Azul a mmi, meâna $ef aniwi id sawalev?

Page 149: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 149 ­

- èéri$ aqeruy-ik anida i ssewweq, heddre$ $ef mmi-k âli, atan yeggul $ef lqaâa-nwen, yerna ur i êenet ara. Yu$ yiwet n tem$art d tarumit, yerna i beddel lekkwa$av-is fell-awen yu$al d arrumi. Bdan imeîîawen neggin deg walen n Yidir, yeqqar deg ul-is: - Ur yeshil ara lêal ad yemagg Yiwen d amdan. Amek i bve$ larmi id urrewe$ aggumi, win i nekkren llassel-is.

Yeqleb $er weqcic-nni yufat i rruê yufeg, yedduri gar n walen- is, am akken ur yelli ara merra d yin. Lexber-nni i keblit deg ul-is, yeferit $er daxel-is ur d a tid-yenn-i ara i wiyav, ula d tameîuyt-is Milissa tin akken yu$ tanumi werooin yesâa yid-s sser yewweî yeferit fell-as. Meâna i xedâit wudem-is akk d imeîîawen deg walen-is, yiwet n tikkeltt tufatid deg lêala-nni, udem berrik yedduxen, alen tt- azalentt $elbent tala. Mebla ma tezwer ttexmam, akken kkan qbala tenn-a-yas: - Ula d keçç tesliv! Anisi id i dd-tewwiv lexber? Argaz i kecmit wavu n luham, amek t-ééra tmeîîut-is ayen deg i yella, yerna amek i tesla s lexber-nni, yerra-yas: - £ef wacu id tesawalev? D acu i tesliv ne$ d acu i t-éériv? Ne$ ula d kem mlan-amedd? - Nesla merra, meâna neferit fell-ak, nuggad $ef tezmert-ik. Ula d yessi-k ur êbisentt ara imeîawen deg wass-n i sentt-id- yewwev lexber.

Mazal Yidir i ccukk deg tmeîîut-is: - Nne$-am d acu i tesliv? $ef wacu id t-sawalev? - Aha berkka a skkaârer, sawale$ $ef yelli-k Tiziri. - Tiziri! D acu i tt-yu$en? - Zeâma ur t-éériv ara! Keçç tugiv ad a tt-êebseî imîîawen t- $elbeî taqcict, deg mi tesliv s inebran-is. - Inebran! Melmi? - Yax tenebrad tewwid yid-s aqcic, att-an tettidir $er yemma-s Oamila. Yillu ur yeggan, ur i sehu. Ad ççentt deg terbuyt id newlenntt.

Page 150: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 150 ­

Argaz yeqqim yeâweq, yeâreq fell-as uyefus $ef uzelmav. Tamezwarut, d acu id sseba n inebran-is, amek i yuran $ef twenza n twacultt-is. Tis snat, amek yu$al d jeddi ur yeééri. Tis tlata d acutt terbuyt-ayi $ef id t-sawal Milissa?

Uss-an leêun, lêif, llaé, le$ben akk d leâra tt-ziden $ef Oamila tamecîuêt d yelli-s Tiziri. Werooin yejba Yiwen $er $ur-sentt, ad i ééer amek tevra yid-sentt, akenic n we$rum yuâer fell- asentt, amzun deg ggeni id $lintt, aééar ur t-sâintt. S sadaqa d leâcur, id takken medden i s i ddemirentt taswiêt. Tuget n wussan ma yella ççantt imekli, êssu belli ulac imensi. $as tameîuyt tesen d acu yeswa lêif d éelî, aîîas i t-sâedda deg- sen. Meâna werooin tewweî $er wanect-nni, yessawev i yes zzman anida i tebev tett$amay nettat d yelli-s tettrentt $er tebburt n ssuq. Yidir yeééra d acuten idamen, akken yedda deg wawal “Win ur n jereb tassa, ad ines anda n nessa” $ef waya $as i rruê werggaz am win yecetfan deg-sent, meâna yefhem belli arraw- is ur llin ara deg lêala yelhan. Ul-awen-nsen am yefrax deg lâec, tt-su$un ar yemma-tsen, neddfen kkul mar d sslen i yisem-is. $ef waya yettêadar aîîas fell-asen, yetta$-asen rray deg yal ta$awsa i yeb$an.

Meâna ul n Milissa ur yelli ara am win n werggaz-is, ur t-fhim ara ddiq deg i ttidiren Waksil d teqcicin-nni, d leênana i sen- ye$lin gar ifasen-nsen.

Yiwet n tikkelt qqimentt am yal lawan i t-zzintt i tiliééri, yebda wawal yettrruê yettu$al gar n Xuxa akk d Milissa, nuba $ef usaru-nni i s kkdentt akken, nuba $ef tudert-nsentt n yal ass. Akken yen$ed wawal deg ugar-asentt, larmi i dd-bventt $er Oamila tamecîuêt akk d Tiziri. Tismin i ttu$ frurxentt ne$ grentt aééar gar n teqcicin d lâal n baba-tsentt. Bdan wul- awen ttem-yekrahen, ne$ ttem-kerracen deg ugar-asen, tenîeq Milissa tenn-a-yas: - Ccah deg-sent a wer d u$alentt, d ayen i zerâentt id megrentt. Lukkan lhantt tilli Yillu ur tentt-yeooa ara deg lêala yecban tayi.

Page 151: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 151 ­

Xuxa teneqlab i yes ddunit, ten-beddal t-u$al maççi d taqcic- nni merra. Tettizwi$, tettiwrri$, teswatt lqaâa. Tebdattid tawla deg tfednin, larmi id ixef n ucekkuê. Meâna yettel yiles-is t- gugem, terna t-qqur deg wemkkan-is. Deg takkewt i tekkiw, ur t-zmir ara ad a tt-êerek ula d ccfer n tiî-is. Tanina ur a d s tevri ara akken, s leqbaêa id terra awal i lâal n baba-s: - Lukkan yemma tenwa tt-wakaren yerggazen, tilli ur t-veru yid-s akka. Imi i t-âum deg temdda n nniya, ur d a dd-yeqqim ara wawal. Milissa yessla kkan i wawal-nni, yebda i t-fe$itt leâqel, ula d nettat ur teîif ara deg qemuc-is, ne$ yeqbeê yiles-is: - D acu i kkem-d-yegren kem a m-txenfuc-ayi? Yax yiwet ur d t-hvir yid-m. Tameîuyt tekfad awal-is, Xuxa i sereê yiles-is, terra-yas: - Ccah deg-ntte$! Tebdiî deg yemma d Tiziri, turra d Tanina id m-txenfuct. Wisen anida ar tawvev tikkeltt nniven? Amzun nersed dayi susmara, maççi d axxam n baba-t-ntte$. - D nettat i teqsen am t$irdemtt, nekk Yiwen ur tukire$. Zewje$ s tayri d leêlal, rruê kunemtt-it a femtted win ar d a tt- akremtt. - Ulac ti$irdemtt i teqsen am kem, ne$ tamakurt a nectim. - Ih … Ccah deg-i imi i kken-tt-jemâe$! Lukkan t- ttemîiyaremtt deg leswaq am yemma-twentt d wuletma-twentt tilli ur d a dd-qqaremtt ara anecta! Akka xdem lxir ad a tt-afev ccer.

Awal izad, yewweî $er tguri n ufus gar-asentt. Yidir deg wefrag yesla i leâyav akk d ccwal daxel n wexxam, yekcem ad i ééer d acu yevran. Tiqcicin éérantt kkan baba-tsentt îfentt imawen-nsent, ma yella d Milissa imaren-nni i terna deg meîîawen d lemâayrat, tenn-a-yas i Yidir: - Xltir deg-ntte$, ya issi-k, ya nekk-i. Muêal ad cerke$ yid- sentt amezdu$-iw.

Akken kkan id tekfa awal-is, Aksil i kecmed deg tbburt n wefrag. Mebla ma yeéérat Yidir s lefqaât d leâyav, yenîeq $er yissi-s fiêel ma yerrad s lexber i wayen id yeqqar:

Page 152: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 152 ­

- Deg wass-n id t-u$alem $er wexxa-iw, yu$aled yid-wen ccwal. Aksil t-sekkefit lqaâa, tekfelitid tidi n lefqaâat d leêya deg wayen yesla, i bedd yettmuqul $er baba-s $ef i $abentt cfayat, d yisetma-s i yu$alen d tigujilin n baba d yemma nut-nni ddren. Tiqcicin rrantt taqeruyt $er yayev, sxinfifentt am tid i tettrrun s tufra. Yenna-yasentt: - Ur ttaggademtt ara, aqli-n dayi, aqli-n dayi!

Akken yesla Yidir i wawal n waqli-n dayi, yerggaggi, yefhem d acu i yeb$a a tid-yinni mmi-s. yerra-yas: - Amek akka aqli-k dayi! Yeâni nekk velme$-tentt, keçç ad a tentt-i-tt-êuddev. - Xaîîi a baba ur vlimentt teqcicin, ur tevlim Milissa, ur tevlimev keçç. I gg-velmen d nekk i tentt-id-iééu$ren $er dayi, meâna mazal a tentt-ééu$re$. Avar-iw icudd $er uvar-nsentt.

Yidir yefhem anida terra nya n mmi-s, yerra-yas: - Imi i t-zemrev ad a tentt-i-tt-ééu$rev, ihi ééu$er-itentt, ma d nekk dayen yekfa wawal deg immi-w, ur ttalaye$ ara ad lawme$ issi.

Aqcic yezwer aîurec d leêrrucya $er walla$-is, deg meyez ur i xxuss ara, yeééra awal ma $ezif d baba-s ad yaooew ccwal akk d tegnitt n dirri. $ef waya yextar tasusmi, ahat d nettat ar d a dd-yagmen kra n rkked deg wexxam-nni. Aksil deg wid i yeqqaren " Ma yella awal d lfeîîa, tasusmi d ure$". Yeooa Yidir d Milissa ttem-lawamen yerna ttem-âayaren, yal Yiwen d acu id yeveqir i wayev. Tebda tegnitt tettxnunus, gar werggaz d tmeîîut-is.

Akken yefra ssuq-nsen, yal Yiwen anida yemvel aqeruy-is. Deg yiv-nni, i beddedd wem$ar $er Yidir d Milissa. $as yufa-tend deg teswiêt ur n ggerez ara, ul-awen ççuren d l$ec akk d wurfan, mazal ajajiê n ccwal ur yexsi ara. Meâna muggrentt ne$ fkkan-as udem yelhan, imi aîîas i tettqavaren, nezmer ad a dd-n-inni deg wemkkan n baba-tsen d tidet. Am$ar maççi s wezmumeg-nni d cerhan-nni i yu$en tanumi sekkdentt i dd-

Page 153: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 153 ­

yusa tikkeltt-ayi. Yenubggadd $er $ur-sen s uyeddur yeqqen, amzun yevra yid-s lbaîel, ne$ yeêver i kra n tmeêeqranit ur sen-aâjib ara. Akken kkan i m-yebdalen Azul, Yenna-yasen wem$ar-nni: - Aîîan maççi d lâib, Lâib d win ur ten-sujji ara. Leâqel, rkked, aêader akk d rray yelhan i d isufar i ggerzen. Dayen akken i t- zegglem kunwi, tunzem iwmeyez ass-n i dd-yerzef $er $ur- wen. Attan t-tteddudd yiwet n tâeooaot d wavu $er $ur-wen aîîas i qwan, win ur n-ééi ara iman-is akken i wata lêal, a t- ddmen ur d yettbin ara later-is. Nekk-nni s yenfuten yekfa cc$el-nne$ yid-wen, n êuder, n êuder, meâna t-âeddam tillas. Yiwen ur yettawwi i wayev ne$ Yiwen ur yettaooa deg tunett- is iwayev, t-sburem ta$enantt deg ugar-awen, tegguma akken a kken-tt-xvu. Ssrimma t-qqimed $er ifasen-nwen akken t- b$im ara tt-lêu. Dayen deg wass-a a nefer fell-awen ur d nett- bin ara, $er $ur-wen id qqimentt tsurra. D kunwi ar d yebnun îîina i wexxam-nwen, ma yella teskker ad a tt-êudd fell-awen, wad a tt-kecmem deg tebburt n rbeê akk tayri, ma yella t-xsser ad a tt-glu yis-wen, wad a ttkecmem deg teburt n lexssarra akk d fennu. Cfut, cfut, cfut! Wayi d akayad ameggaru ar d a tt- sâum.

Argaz yefhem mliê awalen n wem$ar-nni, yeééra belli lehmum id i heya wamal-nsen ifen aîîas wid akken sâeddan deg tudert-nsen yezrin. Meâna akken kkan âeddan werggaz d Milissa ad a d-neîqen, am$ar i huz aqeruy-is, i refed afus-is $er $ur-sen, am win i send-yenn-an alla susmet! Ne$ am win ur neb$i ara ad i ssel i ta$ect-nsen, Yernad: - Win yeççan tatut, ur i tesen ara ttbut. Tayri deg wul ma temut, axxir-is lmut.

Am$ar yebda i fesi am agu gar n walen-nsen, akken yedduri i rruê, tâedda Milissa ad a d-tIni kra n umeslay i Yidir. Imi ur t- fhim ara awalen-nni i t-ssla, Argaz yezwaritt $er umeslay: - Ccc…t! ur d ad-qqar acema, axxam-iw yexla i tikkeltt nniven. Meâna tikkeltt-ayi ur d a dd-yettnejmeâ ara, ye$li $ef lsas.

Page 154: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 154 ­

Yidir yefhem belli ayen yebdan yebbas ad yekfu, ihi d lebda n taggara n wemzur-is d tudert-is akk twacult-is. Meâna taqcict ur tefhim ara, mazal ta$enantt teççur alla$-is, tenn-a-yas: - Qsentt waréaéen, yerra ttar deg ibéiéen. Yerna awal yeéérat êala Yillu.

Argaz yesusem ur d a s yerri ara awal i rruê qbala $er yivs, yemger ddaw n tddulli yettxemim i tettrru, xerbentt fell-as tlufa. Anitti tabburt i lezmen ad a tt-yelddi, akken ar ad a yezggel fenu-nni id yenîeq wem$ar. Yerna ayen i kkemlen i waîîan-is, d infuten-nni i rruêen $ef wexxam-is i lebda. Deg zzik yettafiten d imâiwnen $er tamma-s.

Azekka wayev i rruê $er têanutt-is, mebla ma yeswa ula d afenooal n lqahwa êafi. $as ul yeççur d urfan akk d le$ben, meâna kra ur d a dd-i-ban $er berra. Akken yenum i xeddem yal ass, imi id yekcem $er $ur-s wemddakkel-is Saâid, yemla- yased merra tadyantt yevran gar-as d warraw-is akk d tmeîîut- is. Saâid deg wawalen i s-d-yerra i ban belli yesevlem Yidir d Milissa. Urâad i kfin awal gar-asen, ayen i ten-yeswahmen kter d Mezyan id i kecmen $er $ur-sen, s wudem d aberkan, amzun yeççad deg weksum n yissiv. Ula d netta yesla s tmacahutt-nni yevran deg wexxam n Yidir, $ef waya yewîed kkan yebda alawem d reggmat deg gma-s, akken zdat n Saâid. Yesawal yid-s amzun mazalit d aqcic d amecîuê, yettu belli ula d netta d am$ar yeggerggeb. Tevra d Yidir am win yeffe$ leâqel, deg refu i yerfa, akk d leêya i yesetêa, Yenna-yasen i sin mebla ma yeééra d acu id yeqqar, ne$ mebbla ma yezwer leâqel: - Ur vebbre$ ara deg axxamen-nwen, akken ar d a tt-vebbrem deg wexxam-iw, rruêet f$et ur d i tesalasem kra. Wiggi d arraw-iw, tayev d tameîuyt-iw, akken b$i$ ad ddu$ yid-sen. Ass-n i kken-uêwaje$ ur d a ddufi$ Yiwen $er tamma-w, ma d turra rruêet xvut-iyi ur uêdaje$ Yiwen.

Irggazen deg sin f$end ur d a dd-rnnin awal, Saâid yefhem refu d lefqaâat n wemddakkel-is, meâna Mezyan maççi akken. Ooan Yidir iman-is i rekkem, t-u$al fell-as tudert d talast, tevra yid-s am win yeffééen illili. Argaz ur yezmir ara ad yeqqim deg

Page 155: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 155 ­

têanutt-nni yeqqar deg ul-is " Ur yeshil ara ad yemmagg Yiwen d amdan". I $elqedd tabburt, i rruêed $er wexxa-is, ahat ad a tt-âeddi rreâvya, wad ad tessêu ciî tegnewt $ef uqeruy-is.

Maççi akken yeb$a id yufa tilufa, meskkud teémentt $ef ume$bun n lmeêna. Marentted $ef uqeruy-is twu$a ta defir n tayev, yekcem kkan deg tebburt n wefrag yemlal Milissa t- qqim iman-is $ef wed$a$ rrif n wanu, amzun tella tettrraji deg-s. Arraw-is merra ulac-iten, am WAksil am teqcicin-is. Yeseqsatt s luham d lefqaâat fell-asen, tenn-a-yas: - Yewwitentt Waksil, akken id yenn-a deg wawal-is belli yekrad snat n texxamin, atan ad yezde$ netta d yisetma-s iman-nsen.

Yidir deg lefqaâat n gma-s d wemddakkel-is, $er lefqa$at n mmi-s d yissi-s. Ye$ubber wudem-is, leâmer t-éérat tmeîîut-is s ssifa-nni, imi êala nettat i gar n walen-is i âedda yesmared merra ul-is fell-as, Yenna-yas "Belli am a kken d nettat id sseba n wayen merra yevran deg wexxam-is. Lukkan ahat ur tenu$ ara d Tanina akk d Xuxa, tilli ur tt-awwîen ara $er wayen i wwîen akkan". Milissa t-ççeê aîîas $ef werggaz-is, d acu i s-d- yeqqimen d tifrat êala imawlan-is, d nut-nni kkan i zemren ad s neqsen $ef uqeruy-is lehmum n werggaz-is d warraw-is. Yidir yef$ed $er berra ad i nadi $ef tarwa-s, tameîuyt t-ceyeâ $er baba-s ad yas. Argaz yufad anida i llan warraw-is, meâna yeooa aman ad rsen, ur i rruê ara $er $ur-sen.

Azekka wayev akken id yelddi alen-is deg ives, i rruê qbala $er wexxam-nni i dd-yekra mmi-s. Ur yufi ara din Aksil, tiqcicin ugintt ad a s-d-lddintt tabburt. Wisen uggadentt gma-tsentt? Wisen ur b$intt ara ad a t-éérent? Ula d nut-ntti aîîas i ççêentt fell-as.

Argaz yu$aled i rekkem $er wexxam-is, yufad Yiwen ur yelli deg-s, ula d Milissa t-ççatt, t-sbelâit lqaâa. Yebda yettnadi $ef tmeîîut-is d mmi-s Izem anida llan, tef$ed toarett-nsen Ïaîa, tenn-a-yas:

Page 156: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 156 ­

- Berkka aqeleb d unadi! Ma d mmi-k Izem hata da $er $ur-i, ma d tameîuyt-ik t-jmeâ icrîiîen-is yusad baba-s yewwitt. Waqila d agareb i t-gureb.

Argaz i jemâed mmi-s $er wexxam-is, yeqqim yeskkufut, yettalli, yeîîar, deg wefrag ar axxam. Akken i zeggen wass, d lluhi n imekli hata baba-s n Milissa i beddedd $er tebburt. Akken kkan i t-yeééra Yidir, urâad i d yenîiq ula s wawal, i su$an bdan. Am akken i lewemit amek ar d yawwi tameîuyt d werggaz-is ulacit din. Yenna-yas baba-s n teqcict: - Ur d a dd-ussi$ ara $er dayi akken ar d na$e$, meâna ussi$ed ad a kked-inne$ keçç d yelli dayen, hatan ula d iceîîiîen-is wwi$-ten, timlilit deg wexxam n te$dentt, win yesâan kra n wezref ad a t-yawwi. D lqavi ar d a tt-yeferrun gar-anne$.

Argaz yeééra belli ula d Milissa dayen tevfer abrid n Oamila, d inebran id tufa d ddwa i wurfan-is. Urran $ef twenza n werggaz, ur tt-wasfaven ara, yerra-yas s wul yeççur d lefqaâat imi i faq ur i seggem ara lxetyar deg webrid i yu$, d win n xelu i tid-yettan: - Ihi mya akka i t-xtarem, dayen t-ddzem tilufa, ula d nekk ur d a dd-qqare$ ara alla, d abrid yeb$a Yillu ar d a nevfer, ur zmire$ nekk, ur t-zmirem kunwi a set-wexrem.

Aksil d yisetma-s, tt-idiren ula d nut-nni deg yiwet n lêala ur nelli ara telha. S ya d ddiq n wexxam, s ya d adrim ulac. Meâna win yesburen lêif, ur s yeîîixxir ara, yesqsa $er yemma- s d weltma-s akken a tentt-id-yejmeâ $er wexxam-is, yeqqar deg qeruy-is "$as a neçç iblaven s sster, walla askenef n teqeddidin s lâer" maççi kkifkkif-iten wul-awen, yemma-s mazalitt $as deg lêif, llaé, leâra, d le$ben t-îef deg cêani, tegguma ad a tt-vfer abrid n mmi-s, yerna t-nefrit mavi, mavi. Anecta yesmar zzit $ef waman, lwaêc, viq kkemel-as refu. $ef waya t-kecmed tikti n âemtti-tsentt i teqcicin, âeddantt Tanina d Xuxa nnantt-as: - D acu i tenn-iv a gma lukkan ad a n rruê $er temddintt n lezzayer, $er âemtti-t-n-tte$. Yax Yillu Yiwen ur tid-yexliq yettut.

Page 157: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 157 ­

Wiza, s ya ar d lddintt tbura fell-a$ ad nu$al.

Aqcic ur yufi tin ar d yexdem, ad yeqbel yewêel, ad yeggami yewêel. Akken qqaren "Lêio neb$at, slama neb$att". Yeseêseb i âewed, taggarra imi ur yesâi ara lxetyar yifen win deg fus-is, yeqbel s rray n isetma-s.

Tiqcicin akken i xedmentt, bvent $er âemtti-tsent s tavsa deg wudem-awen $as maççi n wul-awen, imi ula d nettat yebvitt lexber yevran gar n gma-s d warraw-is, yerna yebevitt lexber n ugureb n Milissa. Ula d Wiza âerqentt tikta deg walla$-is, akken âerqentt deg walla$en n wiyav merra, aniwi i marra d tefkk azref, ne$ aniwi ar tt-sevlem.

Akken kra n wussan Tanina t-sned Yiwen n weqcic, yellan d amddakkel n mmi-s n âemtt-is. Rruê a zzman u$aled a zzman, tayri tefruri deg wul n teqcict.

Yiwet n tikkeltt yebda wawal gar n teqcicin d âemtti-tsentt Wiza, $ef ume$bun-nni n Yidir. Ameslay yenfufed am tmes deg wallim, awid sseba akken ad a tt-îerîeq gar n tulas. Tenîeq Tnina $er âemtti-s tenn-a-yas: - Ayen yexdem deg-ntte$ ur yettrruê ara kkan akken. Win yeççan kra ad a t-i-xeless.

Wiza am tin i $av lêal, akken t-b$u tilli tmarra $ef gma-s i tesewal, terra-yas: - Ssne$-kkentt, Ëemle$-kkentt s gma. Win ur yeâjib ara Yidir ula d nekk ur yi-âejeb ara. Yerna imi ur titt-êemelemtt ara u$alemtt $er i$ed-awen-nnuntt, $er yemma-twentt. Ahat ad a tt-afemtt $er $ur-s leb$i-nwentt.

Tiqcicin fehmentt mliê, mliê, awal n âemtti-tsentt, lemâun ur tt-âeddin ara kkan akken fell-asentt. Azekka wayev, Tanina ur tufi Yiwen $er tamma-s a set-mel anezggum-is êala aêbib- nni-yines, win i t-êemel. Akken i tid-temlal temla-yas merra tadyantt yevran gar-as d âemtt-is. Ameggaru-ayi, tusatid tikti, ad iffarress le$ben n tme$buntt, Yenna-yas:

Page 158: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 158 ­

- Rruêemtted s yin fell-as, aqlin dayi ad a kkentt-id-jebre$ axxam akk d lxedma. Ur t-uêwajemtt Yiwen.

Taqcict d t-abujadt, tumen ayen i s-d-yenn-a, tett$il ula d ul n weqcic am win i nes. Mebla kra n umeyez d ukukru, tuzled tenn-a-yast i wuletma-s, ula d tayev d yilli-s n wexxam texva leêrucya n berra, am tmezwarut teqbel. Ihi xedmentt akken, f$entted $ef âemtti-tsent vefrentt rray n weqcic-nni.

Uss-an aîîas i âejlen tikli, Aksil yettazal $ef ukenic n we$rum anida ar d a t-yaf, i netta d yisetma-s. Imi id yebda tudert $ef lsas, ula d netta tezwi merra $ef idis-is lâeza-nni yesen zzik-is. Yu$al yettnadi leqdic yufa, lxetyar d crev u$alen fell-as d asmekti ne$ d cfawat kkan. Yeqqur yerna berik, we$rum id yettawwi. Hatan yettazal deg zal deg yiv defir-s wisen mad a t- ilêeq. Yu$al yeâqel ne$ yefhem amek tuâer ddunit, i win id t- qleb s uzagur. Ma yella d baba-s Yidir yeqveâ $ef iman-is azniq, yeqqar xedme$ ne$ qqime$ ulac, ulac… Ye$leq Yillu fell-i, tibbura n lehna akk d talwit. Yekkad yal abrid d yal tamurt, i ârev yal ta$awsa, ur yelli wemkkan deg ur ye$li ara deg-s, ne$ lêif i ur yeâriv ara uççi-y-nes. Teréeg d temses, yenumitentt yiles-is. Meâna taggara yeggrad deg tegnitt n wulac akk d tavsa, ayen yezreâ merra d wayen id yebna yedmit wavu n tmeddit. Yeqqur deg iqccer am yefkker.

Imezda$ n lâerc merra ufan $ef wacu ar d meslayen, telddi tebburt n nne$-ak, t-nniv-iyi. Ur s n tentt-rruêen ara lecc$al d tlufa yecban wiya, kkan akken, mebla ma yella qluqlen âewden deg imawen-nsen. Ffurssen tagnitt akken iwata lêal, sawalen s tufra deg ugar-asen, wa yeqqar i wayev deg qemuc $er umeééu$, awal d gma-s n ucetfi, $as i tef$ed am akken d win n l$iv: - Ssli$ waqila issi-s n Yidir a tentt-ak u$alentt xeddment deg ttberna, deg temddintt n lezzayer, meâna ur d a dd-qqar i Yiwen.

Awalen yecban wiya, maççi d ayen akken i t-fren. $as aîîas n medden i âerven akken ad a t-neddlen, meâna ur yefir ara

Page 159: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 159 ­

aîîas $ef Waksil. Akken yedda deg inzi " Awal ma yewweî sin, yewweî settin". Maca $as ma yella Yiwen ur yesâi tassa deg mezda$ n tewrirt ne$ lâerc merra, akken ad a dd-neîeqen lexber yecban wina zdat n Yidir d twacultt-is. Meâna Aksil yebvit wawal, imi yemlal d mmi-s n âemi-s Akli, am akken aqcic s tin n lwan ne$ n leâruvya i tid-i-ârev $er wexxam-is amaynut, Yenna-yas: - Amek akka a YAkli? D acutt tufra-yaggi i t-frev akka?

Akli yemsed yiles-is, yerra-yas s Yiwen ucenef, d yiwet n leqbaêa werooin yerooa-ten deg immi n mmi-s n âemmi-s, win akken yellan deg wemkkan n gma-s: - Uqbel ad a tt-hevrev yidi, rruê jemâed isetma-k-nni deg ttbaren, tid yekksen fell-a$ sster akk d leqver.

Akken kkan id i s yessla weqcic, te$lid fell-as tmexleltt, teêzuzzi i yes ddunit, ur d a titt-wwi ara lqaâa. Lefwar yef$edd deg meééa$-is, am win yenttan deg temdda n wuzal yefsin. Ne$ am ibelî i megren daxel n lkkanun, yettccuf yerooa melmi ar d yeîerîeq. S yin ur yezzi, ur yeseqsa, ur i ccewer. Amsedduy amezwaru i qelâen $er temddintt n lezzayer, yerkkeb deg-s. Qbala yenîeê $er wexxam n âemtt-is Wiza, avar amezwaru deg wemnar mebla azul, mebla kra n umeslay nniven, yeseqsa $ef i setma-s, anida i llantt. Yufa-tentt ulac-itentt din, tenn-ayas Wiza belli ula d nettat teççeê, ne$ i $avitt lêal fell-asentt. Am akken rruêen ahat $er wexxam n xali-tsentt Jemâa, mebla ma yella ccuwrentt. Lefqaâat n weqcic zadentt, yebda i kecmit ccekk deg wayen yessla, yerna yeééra ur tt-rruêuntt ara $er xali- tsentt. Yeqqar deg qeruy-is " D tidet ulac awal akkeddab, ne$ ulac ddexxan mebla times". I âeyeî yerna yenu$ d âemtt-is Wiza, am akken yerrad merra vlem fell-as, amek i tentt-teooa ad f$entt deg wexxam-is, yerna ur sinentt ara tamddintt, ur sinentt Yiwen ad a d awventt $er $ur-s. S yin yebdadd tamddintt azniq, azniq, yeseqsay anida llantt, anida ar d a tentt-yaf? Ulac mmi-s n tewrirt, ne$ mmi-s n lâerc yellan din ur yewwiî ara $er $ur-s. Lluhi n tlata n wussan, akken id yufa loerra n yisetma-s, i banedd belli d tidet wayen i

Page 160: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 160 ­

sawalen imezda$ n lâerc, tiqcicin kecmentt deg webrid n teêraymit, ne$ beggsentted $er lâer.

Aqcic i xeneq yessalway deg iman-is, a tawa$it i yussan $er $ur-s. Amek yewweî $er tegnitt yecban tayi, d acu i s-nexdem i Yillu larmi i $-i-ger deg zabuq n ttbahddayel. Amek ar d yu$al ad yeskken udem-is gar n medden, am wid n tewrirt am wid i t-yesnen deg temnaî nniven. Akka âerqen lecc$al deg qeruy-is, tifrat ur d a tt-yufi. Abrid i d yenn-a walla$-is, ad a t-yaf yeqfel ur yesufu$ ara. Ad a tentt-i-ne$ wiw, ad yesbur lâer i lebda, yerna ad a dd-yeggri deg leêbus. Ad a tentt-yejmeâ $er taddart wiw, ulac win ur d n-îîallay ara $er $ur-sen s uxeéur n tukksa n sster. Maca tamma yextar teâwej, yessawen webrid-is, tacmatt yevlatt, yevlatt. Isem n twacultt-nsen yumes s wamus- nni ur nettlil ara, yevla lâer, yej$em deg buqqal n lâib. Ihi abrid i sehlen merra fell-as, ad yer tilist i tudert-is, akken b$an wiyav innin. S nnif-nni amcum d leêya-nni taseîaft id yelqeî deg tterbiya-ines $er imawlan-is d taddart-is sumata, ur yeqbil ara s leqver d nnif n wedrar-is, ad xsin kkan akken. U$en deg- s aééar, tt-azalen deg idamen-is. Iruê i t-zzi am win yeddrewcen, yerrwa tuzzya d wannuv, taluyt d t-îurri deg berdan n temddintt n lezzayer. Iceîiîen qerssen $ef idis-is, aççamar yeççad tamart-is, amus yenîev $ef yirri-s. Yu$al am win yemxelen, ne$ d tidet yemxel. Aqcic i beddel udem, maççi d win merra. Yu$al ur yettwaâqqal ara, $as $ef tiî id yekkren yid-s. Akken i t-zad lekruhya n yiman-is d tudert deg wul-is, rréaget deg immi-is ne$ beriket deg walen-is. Yezzi, yezzi, yu$al larmi id rray-is amezwarru. Yerfed tanbaî akken ad yer tilist i tudert-is, d nettat kkan i yesâa d leslak i we$ben-is. Amek ar d yexdem? Yufad tifrat i wâewiq-nni, i rruê yebrad i yeman-is deg yiwet n tqenîîert $er wassif. Din i tensa tcemaât n Waksil, wisen d abrid n westaâfu, ne$ d win ar d i kkemlen i le$ben-is.

Lexber maççi d uffir, ye$leb lebraq, dayen ur d yettqaîaâ Yiwen, yezwaredd $er taddart. Awal yezde$ imma-wen, ur yelli ara win yezggel. Leâyav yekker deg twacultt n Yidir, axxam yeççaray yettmmir d yemdanen.

Page 161: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 161 ­

Sin n wussan kkan, ssbeê mazal itran, hataya weqcic yettel deg leggfen yettreqriq, yeééel deg sendduq, i leêqedd $er taddart. Lâerc merra yuzled $er tewrirt, sbedd isegni ad i bedd deg mdanen, ééran d acutt sseba n lmut n weqcic, leêya d nnif ddukklen-as, werooin bran-as, a win ur n fhim susem. Maca ulac win m-ur i $av ara. T-âedda temveltt d lmuêal t-sen tewrirt timveltt yecban tin, usand deg yal tamma, yerna d lmuêal yella win ur n tt-rru ara fell-as, win ur ten-xulev ara akken ad a s yeseggi imeîîi, yesenggit nnif-is d lêerma-s. Meâna yemma-s Oamila tamecîuêt t-qqim t-qqur deg tqernit, ur t-êerek, ur d t-sawel, ur d tettrru, ur tevsi. Am tin ur n ééri ara d acu yevran din. Ma d isetma-s-nni deg lezzayer, d gma- s-nni deg l$erba ulac-iten, tedduri loera-nsen. Akka $ef win tenwiv ad a kk-yesles, deg tegrest yeooa-k âeryan. Ula deg lmut, mazal ur yeslik ara i leârur n twacultt-is.

Isalen n diri ttem-sett-baâen $ef uqeruy n Yidir, wa defir n wayev, Yiwen ur yettakk i wayev listaâ ne$ talwit ulama ad yer nefs ne$ ad yemiéev. Urâad i kfin imeîîawen n yissi-s Tanina akk d Xuxa deg tecmatt id ooantt d webrid i yu$entt, d wid n lmut n weqcic-is Aksil, i leêqed lexber n tmeîîut-is Milissa, belli ula d nettat dayen ddzen taluft-is, dayen fkkantt t-âewed zwaj, tu$ wayev akken mazalitt deg yirri n Yidir, urâad m- sebran. Ula d tameggarut-ayi t-ééra belli tudert-is t-ccudd $er yenfuten d iâesasen ur sinen ara imawlan-is d wiyav, ayen t- dder deg wexxam n Yidir ur i sefev ara i lebda deg qeruy-is, maççi dayen i sehlen akken ad fesxen, imi mazalitt t- ttargguten. Yerna t-ssel i wawal yeééav deg meéa$-is "Axxam tebniv s wedfel, deg nebdu anida ar t-rev". Meâna rray maççi d rray-is, refdentt yerggazen deg leswaq, ur d a s-fkkin ara awal deg-s. Mazal-iten am zzik-nni, akken b$an ar d a tt-fru.

Tiggi merra d timsal ur yezmir ara ad yerfed walla$ n Yidir, deg Yiwen n wayur kkan lâib d xellu ddukklen. Argaz yu$al d aceîiî-nni yerkkan, isem-is d lâer deg lâerc-is.

Yidir yeêssel deg ceîiven-is, anitt-i tin ur i qubel ara, am win yeîfen tizi, anisi i d huz wavu a d a tid-yemkken. Yedder

Page 162: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 162 ­

tizmert d waîîan, tawantt d éelî, leqver d tecmatt, rrbeê d lexssara, taddukli d lefraq akk lekreh d leêmala. Ula d tufra-nni i yefer deg wexxam, ur titt-selek ara. Ye$îaî wul-is, yejreê, yerna maççi d ljreê ar d yejin. S ya d lefjiâa d lâer d lêir d leêya, mmi-s yen$a iman-is, issi-s deg ttberna xeddmentt. S ya d lxalat-is deg snat am Oamila tamecîuêt am Milissa brantt-as deg ssuq âeryan, kksentt fell-as sster, amek ar d i bedd gar n wiyav. T-zzi i yes ddunit larmi yu$al ar abrid- nni id yekka, acema ur i beddel fell-as. Yu$al $er tterbiya-nni n weqcic $ef id i âedda zzik-is, yezwar s Meqran yekfa s YIzem. D i$eblan-ayi d wurfan-ayi i qelben tudert-is $er defir, d nut-nni i t-yerran larmi id aîîan-nni n tmexleltt, yu$al $er wavu-nni n zzik, yenîev deg-s yeggul fell-as ur t-ifureq. Meâna tikkeltt-ayi d avu yellan yeqwa, yeddemit $ef uééar akken qqaren "Wakali" ne$ "Aééar taberuyt". Yedderwec i ééeddem ur yeééri anisi id yekka, ne$ anida yella, ne$ anida i t-ddu; Yesawal d iman-is, tikkeltt ad yettna$, tikkeltt ad yettavsa, ahat d infuten-nni i s-d-yeqqimen d leêbab, d nut- nni kkan i d imwanesen-is. Iâerq-as ula d isem-is, ne$ isem n taddart-is. Hatan abrid yesufu$it $er wayev, azniq $er wayev, i ééeddem mebla leb$i, deg taddart ar tayev, deg temddintt ar tayev, wisen anida ar d ye$li?

Mezyan amzun maççi d mmi-s n WAkli, yenkker ne$ yenfer merra tawacultt n gma-s, i sefvitt deg walla$-is, am win ur ten-nessin ara mavi, mavi. Ne$ ur s ten-yefkki ara lêal. Netta d gma-s Yidir, amzun maççi d yiwet n tâebbuî i tend-yeémen. Yu$al ma yella ur yezwar ara $er tyiti deg-sen, ayen i banen ur d yettêuddu ara fell-as. Oamila tameqrantt d mmi-s Akli, ddan deg webrid n Mezyan. Meâna i zad lekkreh $er Yidir d warraw-is, larmi i âedda tilas. Yewweî anida i ddâun am zal am yiv deg lmut-nsen, $as akken ulac-i-ten gar n walen-nsen. Imi akken nwan belli d nut-nni i yevlan lâer i twacultt merra.

Isetma-s n yidir, am Wiza d warraw-is, am Feruoa d Meqran, amzun yella win yeggulen deg-sen. Neqîaâen i lebda $ef taddart n tewrirt merra, i $ab deg-s later-nsen. Wisen ur yelli ara win i $ar d a dd-zzin, ne$ d leêya i seddeven deg ul-awen-

Page 163: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 163 ­

nsen. Ula d Jemâa-nni yettazalen $ef wexxam d cci n Yidir, yu$al i âerq-as webrid $er $ur-s, ula d netta lexber-is ur d a dd-i-ban, wisen amek i s-gan wussan.

Izem mazalit d aleqaq, d agujil n baba-s d yemma-s nut-nni ddren. Yeggrad d awêid s sin n wayetma-s, d sebâa n isetma-s. T-cleqfit t-jemâit âemtt-is Feruoa $as nnig n leb$i-s, meâna t- leqevit ne$ teferit $ef wawal n medden. Tewwit tettrebbit deg wexxam-is, terrat deg wemkkan n mmi-s. Imi êala nettat i yesâa d lwalli, âemi-s i nefrit, wiyav ulac-iten, yefsi later-nsen ur d a dd-yeqqim ara. Meâna ayen i tt-yeswhamen deg weqcic-nni, ur d yecbi ara deg leîwafen n tizya-s. Werooin yettrru $ef yemma-s ne$ $ef baba-s, amzun yeééra merra ayen yevran yid-sen. Yerna yeqqared timeslayin ur tesin ara âemtti- s deg leâmer-is, werooin tesla-yasentt. Yettfiî deg leâqel akk d tmusni, ye$leb am$ar azemni, amzun yella win i tis$arayen deg tusut. Nnig n waya merra, deg marra ad yekker ssbeê, alama yeîes leâca d netta yesawal s yisem ur sâin ara deg twacultt-nsen ne$ deg taddart-nsen wayi d isem n Azwaw. Meâna wiyav $ilen ne$ qqaren am akken i lemdedd anect-nni n tmusni ne$ isem-nni, s $ur n yemma-s akk d baba-s.

Tiqcicin nniven, qqimentted deg luva âeryan, ulac win ar d yefren leâyub-nsentt, ur ufintt abrid ar d a$entt. Teqqur fell- asentt seg yal tamma, taxriî t-fre$, alla$ yekkiw, tazagurt t-âra, taâebbuî t-llué. Anisi ar d a d-kkentt i ddunit? Zzin-asentt lkkifan deg yal tamma, âlayit yerna cven. S ya d lekra n wexxam ur s zmirentt ara, s ya d zwaj yexva-tentt, deg lâib n isetma-tensentt timezwura, d luâarra n yemma-tsentt, d t-mexleltt n baba- tsentt, d nfu d fnu n wayetma-tensentt, ur d yettqeddim Yiwen $er $ur-sentt. Am tid yuvnen aoeoiî ne$ amzun huddentt taqerrabt, ne$ wesxentt deg loameâ, akken qqaren "Am tegéeltt, Yiwen yeççatt wayev t-kefled deg-s". Maca yiwet n tebburt kkan i senttid-yelddin $er wudem-awen-nsentt, tayi d tamddintt n lezzayer, imi lâer vlantt, meqqar ar d a tevluntt akken iwata lêal, ihi ula d nut-ntti ad vefrentt abrid u$entt tmezwura. Anisi tekka ta$aî, ad a tt-vfer yilli-s.

Page 164: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 164 ­

Oamila tamecîuêt zzintt-as temcekkal, am leêya, lêif akk d le$ben. S ya s yiman-is, anida i tella, $er wanida i t-wweî. S ya s tarwa-s, Yiwen ur i ssub rray-is. T-ddem illi-s Tiziri d weqcic-nni id tewwi yid-s, f$entt tamurt. Yiwen ur yeééri anitt-i lqaâa i tentt-yeççan, ne$ lêala deg i llantt, wisen mutentt ne$ ddrentt. Ayen i banen d tudert-nsentt, t-ddegddeg t-rruê d iceqfan, ne$ évantt i$uraf n ddunit, teftutes dayen tekfa.

Axxam aqdim yu$al d axrib, i$erban-is $ellin wa defir n wayev, win ar d yeseqsin fell-as ulac. Wisen ma d tirra i yurra fell-as waya, ne$ d rray n imezda$-is i gg-xussen. Yu$al d agudi i y-mezda$ n tewrirt, ne$ deg tikkeltt ar tayev tturaren deg-s warrac n taddart tiqumca tufra. Ula d taseîa-nni yellan meqvuret aîîas $ef twacultt merra, d nuba-s i neîevitt rrekku d ta$ert, t-$elli acagg, acagg. Zedmett tu$al d is$aren, tt-zed$ilen yesn i mezda$ n taddart deg semiv n tegrest. Ula d taklit-nni i zed$en deg-s, ur d a tt-ssudd ara, ne$ ur d a tt-qquveâ ara deg fennu-ines.

Taêanutt te$leq, Yiwen ur d add-yezzi $er $ur-s, ula d wid yenumen qessven-ttid akken ad qvun deg-s lecc$al-nsen, u$alen ttuntt ne$ sefventt merra deg qeruyen-nsen, amzun huban ne$ xuylen deg-s kra. Yiwet n tikkeltt akken id yedd- yekker Saâid ssbeê, yufad taburt n têanutt-nni telddi. Tettwaker, kecmentt ixenaben deg yiv-nni yezrin. Argaz amek ar d yexdem? I ceyeâ $er Mezyan meâna ameggaru-ayi yugi ad a dd-yezzi $er tamma-nni. Deg ggami i yegguma Mezyan ad a dd-i-rruê $er têanutt-nni, i âedda Saâid yewweî $er $ur-s akken ad i ééer anida tella sseba. Maca imi i t-yeseqsa $ef wanect-nni, yerra-yased Mezyan: - Ur tt-qeddime$ $er wamus, ur tt-amese$. Yenna-yas Saâid: - Ayen yebnan s wamus deg wamus, ur yettizdig ara. Yerna ad a kk-inne$ emet uqbel ad a tt-emtev! Mezyan am win yesêusen s lemâayrat, $as yefhem awal d nya n Saâid. Belli yeb$a a sedd-yinni akken Yidir d gma-k deg

Page 165: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 165 ­

damen, anecta ur t-zmirev ara ad a titt-beddlev. Yerna $as rebbi smaê, leênana d tegmatt deg wul-ik uqbel ad a kk-ifit lawan. $ef waya tiririn n Mezyan tellad s t$enantt d lefqaâat, Yenna-yas i Saâid: - Werooin kecme$ $er wexxam-ik, ne$ $er wexxam n wayev akken ad a tt-kecmev keçç $er wexxam-iw. Saâid yekkredd i rruêedd s yin, meâna yeseggra-yasedd awal $er defir: - Ad yesaâwej Yillu rray-ik i zzeyen-aket, dayen terkka loedra- k ur d a kk-iwelleh ara Yillu $er wayen yelhan.

Maca amek ar d yexdem Saâid yesawled i kra n yem$aren imeqranen d Ccix n loameâ, ferqen ayen id yeggran deg-s $ef ime$ban n taddart. Meâna frantt deg ugar-asen akken ma yella i banedd Yidir ne$ Yiwen deg twacultt-is, ad a s-d-xessren merra anect-nni. $as Saâid yesevfer imeîîi imi yeêssa belli ur d yettilli ara waya. Akka ula d taêanutt-nni d nuba-s, tevfer abrid yu$ wexxam-is aqdim.

Axxam amaynut ye$leb îerêa-nni yettun medden, ssviv yulli tabburt-is, deg wass-n deg mit-ye$leq Yidir werooin telddi. Yiwen ur yeééri $er waniwi i tella tsarutt-is, ne$ leâmer yezzi Yiwen $er tamma-s. Ula d inebggiwen-nni yenumen ççarayentt, u$alen setêan i yes, $unzantt amzun win id yezzin $er $ur-s ula d netta ad yeîlu ajejjiî-is, ne$ d axxam i t-zde$ tteryil, win id yezzin $er $ur-s ad a titt-eçç, ad a titt-sebleâ.

Deg tegrest usseggas-nni leêyuv-is yebda tt-ceriggen, yerna i tettiten lmeccayeî, leêcic yem$i $ef lesswar. I ban fell-as xellu, yettwaâqal belli ur yettwazde$ ara $ef lebâid.

Akken id yezzi usseggas, $ef xellu n Yidir d twacultt-is, taluft- is tu$al d amezruy yettwattun deg ul-awen, werooin i neîqed yimmi awal n werggaz-nni d warraw-is, t-rruê temâayt-is am akken ttuntt merra deg taggart. Amzun ur dd-yekki ara mavi s yin. Werooin yedder Yiwen din $er $ur-sen isem-is Yidir, ne$ Yiwen deg twacultt-is merra, am lxalat-is, am yissi-s, am

Page 166: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Slimane Zamouche

­ 166 ­

arraw-is. Akka i yu$en tanumi, tatut maççi d ta$awsa tamaynutet, ne$ d tin i yuâren fell-asen.

Uss-an d isseggasen âejlen tikli, yiwet n tikkeltt deg yiv t-f$ed tooarentt-is Ïaîa $er wefrag, akken t-u$al $er wexxam-is am tin yekcem wavu n lêir d luham, tenn-a-yas i werggaz-is: - Wisen aniwi yellan deg wexxam n Yidir? èéri$ tafat-is tecâel. Yenîeq $er $ur-s werggaz-is: - Amek? Yella win id yu$alen deg-sen? - Ur ééri$ ara!

Yekkred werggaz ad yeffe$ ad-i-walli, aniwi id yeflalin deg twacultt yelqev zzman. Akken yejba werggaz $er $ur-s, i êekker, i êekker, ulac later n tudert $er daxel. Yufa tafat texsi, tabburt te$leq, acema ur t-yeééri yenbeddal ne$ d amaynut deg wexxam-nni. Yenna-yas i tmeîîut-is: - D dduxxat kkan i t-ddewxev a tameîuyt! Acema ur yelli. Tafat ur t-câil.

Ïaîa teddem-itt tâooaot n luham d ccekk, t-u$al t-ccuk ula deg ceîiîen i telsa. Meâna s Yiwen n nnif akken ar d a dd-t-skken i werggaz-is belli acema ur tt-yewwi$ t-zmumeg t-beddel awal $ef wayen i meslayen. Akken i kecmen deg cc$el nniven, s kra n ddqayeq kkan ttun merra awal-nni d tmacahutt-nni n Yidir, iv iâedda fell-asen s tavsa d lehna. Imi d yeffe$ werggaz ssbeê, yemuqel $er wexxam-nni, i walla lfergg n yetbiren d imelalen t-zzin fell-as. Deg cbaêa i cebêen, aîîas i s âejben, werooin yeééra tafelwit i ggerzen ne$ i cebêen am tin, $as ur yerri ara lluhi-s $er wayen nniven. Meâna iv-nni kkan t-âewed Ïaîa t- u$al ar tamâayt-nni n tafat, tenn-a-yas belli yella win yellan deg wexxam n Yidir, t-âewed t-ééra tafat t-câel deg-s. Argaz yemektid itbiren n ssbeê, yefhem belli d nut-nni id i mezda$ imaynuten n wexxam-nni, yerna d imezda$ ur nelli ara am wiyav; Maççi d itbiren am wid yesen, deg tudert-is n yal ass. Yenna-yas: - Imawlan n wexxam rruêen wisen anitt-i tamurt i ten- yeççan? Ne$ wisen amek tevra yid-sen? Meâna ul-awen-nsen d llarrwaê-nsen qqimen seqsayen amek tevra d wexxam-nsen.

Page 167: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Agellil akk d ineffuten yelhan

­ 167 ­

Ad a m-dd-Ini$ ur tt-âawad ara ad a ttmuqlev $er $ur-s, t-câel ne$ tensa. D axxam-nsen akken b$an ad a s-xedmen.

Tameîuyt ur tefhim ara, t-âedda ad tenîeq, yezwar-itt werggaz-is $er wawal, Yenna-yas: - Nne$-am susem, t-xedmev akken im dd-nne$. $as loettat $abentt llarwaê êevren.

Ïaîa teîef immi-s t-beddel awal, tkkemel akken yal ass d tafat tceâel deg wexxam tettnnus, imezda$ ar d i zed$en deg-s ulac. Wisen ma yella win ar d yelddin yebas tabburt-nni ne$ ulac ?

Leêyuv akk d yitbiren, aten-an tt-rrajin s leânaya !....

Page 168: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan
Page 169: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Cet ouvrage est publié dans le cadre de la Collection « Idlisen-nne$ »

Initiée par la Direction de la Promotion Culturelle du Haut Commissariat à l’Amazighité

© Tous droits réservés

Dépôt Légal : 270­2006 ISBN : 9961­789­40­7

Page 170: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan

Achevé d’imprimer sur les presses de Les Oliviers

Tizi­ouzou Tel : 026­21­07­19 Fax : 026­21­95­40

Page 171: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan
Page 172: Slimane Zamouche_Agellil Akk d Ineffuten Yelhan