-
1
İİSLAM KENTSLAM KENTİİ
Temel Özellikler
KURULUŞ BİÇİMLERİ
SÜRECE GÖRE(E.Pauty,1951)
KURUCULARA GÖRE
(Dhina,Sourdel)
İŞLEVEGÖRE
(M.Cezr, 1977)
TasarlanmışKendiliğindenoluşmuş
Müslümanlar Tarafındankurulanlar
Fetihleİslam
Hakimiyetinegirenler Dğerleri(sivil ?)
Ordugahtan doğmuş
ASKERİKAMP
RİBATSınır karakolu
YENİ ODAKEmeviler
İSLAM KENTLERİ TİPOLOJİSİ
-
2
FİZİKSEL MEKANIN ÖĞELERİHENDEK,KANAL,SURLAR
ŞEHİR KAPILARI
YOL ŞEBEKESİ
MEZARLIKTÜRBELER
ÇARŞI,PAZARLAR
MAHALLELER,KONUTLAR
CAMİ
DARÜ’L-İMARA
divanlar
Beyt-ül mal
hamam
hapishane
KENTİN ÖZEĞİ
Erken dönemde: Camiye bitişikEmevi dönemi: Camiden ayrı; kentte
farklıyerlerde; Yerleşik alan dışında saray veya site
(kasaba,kasba,citadelle,içkale)
Çeşme +WC
Meydan
3. Çevreyi kirleten üretim&ticaret•Saman satan•Hayvan
tic.•Demirci•Saraç
2. Ayakkabıcı, kumaşçı, bakırcı
1.1Kuyumcu, kitapçı;
CAMİ
1.2 Besin maddeleri,sabuncular
KENTKAPILARI
KENTKAPILARI
NEHİR TOPTAN TİCARETNehir kıyısında
ÜRETİM ve TİCARETUzmanlaşma & camiye göre konum
-
3
Maurice M. Cerasi (2001) Osmanlı Kenti. Osmanlı
İmparatorluğu’nda 18. Ve 19. Yüzyıllarda Kent Uygarlığı ve
Mimarisi, İstanbul: YKY.
OSMANLI KENTİ
ANADOLU KENTLERİUrartu – Subarru - Hitit – Hatti Mitanni – Babil
– Assur – Kimmerler – Lidya - Likya -Frigya – İskender (Hellen) –
Karya – Pamfilya – İyonya – Roma – Bizans - Selçuklu –Osmanlı
Pontus
281 -181 M. Ö.
Seljuk ruler Seyfettin Torumtay in 1267
Osmanlı, XIX. yy
-
4
1. Fethedilen şehirlerin Müslüman-Türkleştirilmesiyle
2. Kırsal alanlarda kurulan zaviyelerin zamanla birer kent
çekirdeğine dönüşmesiyle biçimlendi.
OSMANLI ŞEHİRLERİKuruluş
OSMANLI DÜZENİ – ilk dönem• İlk Osmanlı hükümdarları.. GAZİ veya
BEY• GAZA ve AKIN _ Bir çeşit ekonomik girişim ve birikim
türü• AHİLİK (esnaf birliği) kısa sürelerle siyasal bir güç
olma
niteliği kazanır gibi oldu. Fakat hiçbir zaman bir şehir
cumhuriyeti veya oligarşisi olmadı! (N.Berkes, 1971)
• Bir ESNAF-TARİKAT veya NOMAD-TARİKATbiçiminde başlayan güçler
er-geç dinasti devletlerine dönüştüler.
• DİNASTİ=Soy egemenliğine dayanan devlet
-
5
OSMANLI DÜZENİ – ilk dönem• Göçebe ve yarı-göçebeler ile
yerleşik halk arasında
daima sıkı ilişkiler olmuştur. Bizans sınırlarında dolaşan Türk
yarı-göçebeleri ile şehirlerde ve köylerde yerleşmişRum ahali
arasında ekonomik ilişkiler vardı.
• Bu ilişkilerin iki tarafın yakınlaşmasını
sağladığıdüşünülebilir. (H.İnalcık, 1951’den alan Yerasimos,
1977)
• ╚ TOPLUMSAL SINIFLAŞMA ve KABİLE YAPILARINDA PARÇALANMA
• ╚ Kabile bağlarının çözülüşü ►Bireylerin hareketliliği artıyor
► Yeni insan gücü kaynakları açığa çıkıyor ►Yeni bir eylem
isteğiyle donanmış topluluklar doğuyor.
• 1354 yılında Gelibolu’ya ulaşan Osmanlı Devleti, XIV. yüzyılın
sonunda bugünkü Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Makedonya
topraklarının büyük bir kısmına egemen olur.
• Bu gelişme sürecinde, Osmanlı yönetimi ile erenler arasındaki
ilişki yeni bir boyut kazanır.
• Bursa’dan başlayıp Balıkesir, Çanakkale üzerinden Edirne’ye
kadar ulaşan bölge içinde, bu gelişme sürecinin maddi ve manevi
mimarlarının izlerini görmek hala mümkün…
http://www.hbektas.gazi.edu.tr/rumeli.htm 10.02.2006aö
OSMANLI DÜZENİ – ilk dönem
-
6
Çoğunluğu Hacı Bektaş Veli’nin öğrencilerinden oluşan erenler,
himayelerindeki topluluklarla, uç bölgelere yerleşip yöre halkı ile
kaynaşmaya başlar. Anadolu’daki siyasal gelişmelerin etkisiyle
sürekli Batı’ya doğru göç etmek zorunda kalan bu topluluklar, zaman
zaman askeri güçlerden önce Balkan topraklarına yerleşir.
Alevi-Bektaşi önderlerinin hoşgörülü yaklaşımları, Balkan
topraklarında yaşayan Hristiyan halkla iyi ilişkiler kurulmasına
ortam hazırlar. http://www.hbektas.gazi.edu.tr/rumeli.htm
10.02.2006aö
KENTİN KURULUŞU KOLONİZATÖR DERVİŞLER - TEKKELER
KENTİN KURULUŞU KOLONİZATÖR DERVİŞLER - TEKKELER
• DİNİ GÜÇLER• Mehdîci; bâtınî (GÖÇEBELER)__ ideolojik / dini
dönüşüm• ╟►Tasavvufçuluk • “… dini mürşidler [yol gösterenler]
çevresinde topluluklar
oluştukça aranan sığınak sadece manevi olmaktan çıkıyor, maddi,
ekonomik ve siyasal bir güce bürünüyordu”
• “Aynı sınır boyunun öte yanında aynı mistisizm buhranlarıyla
temelden sarsıntıya uğramış Hristiyanhalklar, bu oluşumlar arasında
kendi ruh dünyalarına yakın dünyalar bulmakta gecikmeyeceklerdi”
(Yerasimos, 1977:185).
• “… misyoner Türk dervişlerinin telkinatı ordularla birlikte ve
ordulardan evvel fütuhata çıkmış ve karşı tarafı daha evvel manen
fethetmiş bulunmaktadır” (Ö.L.Barkan, 1941)
-
7
KENTİN KURULUŞU KOLONİZATÖR DERVİŞLER - TEKKELER
Sarı Saltık Türbesi, Bosna-Hersek Sarı Saltık Türbesi,
Arnavutluk
Alevi-Bektaşi geleneğinin Balkanlar’a ilk geçişini, Anadolu’da
ve Avrupa’da onlarca türbesi bulunan Sarı Saltuk sağlar.
http://www.hbektas.gazi.edu.tr/rumeli.htm 10.02.2006aö
Arnavutluk’un güneyinde bir
tekke.
www.beyond-the-pale.co.uk/albanian4.htm
ZAVİYE: İtibarlı konuklar, din adamları ve askerler için
ayrılmış mekanları olan cami.
TEKKE: Misafirhaneler ve dervişlerin ayin mekanları
-
8
ZAVZAVİİYE = YE = Misafir kabul eden ve karMisafir kabul eden ve
karşışıllııksksıız z hizmet veren yerhizmet veren yer
ZAVZAVİİYELERYELERKENTSEL HİZMETLER ODAKLARI
KIRSAL KESİM’de .... Şeyh ve dervişlerin toplandığızaviyeler
ggöçöçebelereebelere hizmet veriyordu.
KENTLER’de .... Sünni tasavvufu yayan Ahi Baba’nın kurduğu
zaviyeler vardı.
Selçuklu döneminde zaviyeler hem kırsal alanlardaki Türkmenlere
hem de kent halkına hizmet veriyordu.
• Ahi örgütü –loncalar__gaza kültürünün asal öğesi
Ahi örgütükentlerin
kurulmasında ve gelişmesinde önemli rol oynadı.
• Zaviye ve tekkeler__akıncıların psikolojik, ideolojik
eğitiminin merkezleri
-
9
TOPLUMSAL HAREKETLİLİK ŞANSI
OSMANLI
• Fethedilen yerlerde müttefik muamelesi:
• Yönetim yerel önderlere bırakılıyor ;
• Yerel sisteme müdahale az
• Savaşa katılanlar ganimetten pay alıyor.
• Fethedilen topraklar → tımar
• Kölelere hareketlilik → Devşirme; acemi ocağı; yeniçeri ocağı;
Enderun
SULTAN
ULEMA
TIMARLILAR
KAPIKULLARI
LONCA ESNAFI
TÜCCAR SARRAF
KÖYLÜ
GÖÇEBE
KKÖÖLELE
ASKERİLER
REAYA
SINIF PİRAMİDİ
XIII – XV yy.
-
10
“Bu Türk idare adamları devşirme unsurlar lehine ancak XV.
asırdan sonra azalmağa başlamıştır. Esasen FuadKöprülü’ye göre,
muhtelif unsurlardan teşekkül eden her büyük imparatorluk için
sarayın bir müddet sonra atsızlar ve soysuzlardan mürekkeb bir Kapu
Kulu yaratması ve kozmopolitleşmesi mukadder bir hâdisedir.
Abbasîler ve Bizanslılar için tabiî addedilen bu hal,
Osmanlıimparatorluğunda neye Türklerin kabiliyetsizliğine
veriliyor? Bizansta birçok imparatorların yabancı unsurların
yetişmişolması, Bizans Rumlarının idare kabiliyetini haiz
olmadığınımı isbat eder?..[5]” (Ö.L.Barkan, İstila Devirlerinin
Kolonizatör Türk Dervişleri Ve Zaviyeler, Vakıflar Dergisi, s. II,
Ankara, 1942, sf. 279-304.)
TOPLUMSAL HAREKETLİLİK ŞANSI
OSMANLI
SULTAN
KAPI KULLARI
TIMARLI & TÜCCAR
LONCA ESNADI
KÖYLÜ
GÖÇEBE
KÖLE
SULTAN
TIMARLILAR
KAPIKULLARI
LONCA ESNAFI
TÜCCAR,SARRAF
KÖYLÜ
GÖÇEBE
KÖLE
OSMANLI TOPLUMUSINIF PİRAMİDİ
ULEMA ULEMA
XVI yy ve sonrasıXIII-XV yy
-
11
Benzer özellikler - İslam kentlerinde; Batı ve Doğu (Bizans)
Roma İmparatorluklarında da var.
Atanmış kent yöneticileri.Kentin yüksek yöneticileri yalnızca
kendi kentlerinden değil, bölgedeki diğer birimlerden de
sorumlu.
Kent yönetiminin niteliğini anlamak için kentin merkezinde
bulunduğu bölgenin yönetim yapısını da bilmek gerekiyor.
DEVLETÇİ - MERKEZİYETÇİYÖNETİM SİSTEMİ
Osmanlı padişahları bir bölgeye iki yönetici yollarlardı:
BEY (BEYLERBEYİ, SANCAKBEYİ) ----- Örfi yöneticiYürütmeyi temsil
ederdi; kolluk güçlerini yönetirdi.
KADI ----- Şer’i yönetici Yargıyı temsil ederdi
KADI hükümlerinde bağımsızdı; doğrudan doğruya padişahtan emir
alırdı.
BEY, kadının hükmü olmadan hiç kimseyi cezalandıramazdı.KADI,
beyin gücüne dayanmadan hükmünü uygulatamazdı.
BÖLGE YÖNETİMİNDE GÜÇLER DENGESİ
-
12
Örf = Şeriata göre değil, yerine ve zamanına göre olan gelenek
ve hüküm.
Şer-i = Şeriate göre; şeriat hükümlerinin uygulandığı
BÖLGE YÖNETİMİ
• BEYLERBEYİLİK (eyalet).... Örfi idarebirimi
• SANCAK (liva)...................... Örfi idare birimi
• KAZA ...................................... Şer-i idare
birimi
• DİVAN - (meclis, kurul) …...Bey eyaleti BEYLERBEYİ DİVANI ile
yönetirdi.
KENT __BÖLGE YÖNETİMİNİN MERKEZİ
-
13
Bölgesel yönetim birimleri olan SANCAK ve LİVA, Bizans
devrindeki piskoposluk birimleri ile çakışır.
19. yüzyılın ilk yarısına dek, gerçek anlamda kentsel yerler
SANCAK VE LİVA merkezleri olmuştur..
O nedenle, kentlerin hemen hepsi antik bir çekirdeğe
sahiptir.
Bir çok Anadolu kenti bir höyükten veya bir Bizans akropolünden
gelişmiştir.
TARİHSEL SÜREKLİLİK
DİVAN --- (b) Aynı bölgede, birbirleriyle bağlantılı köylerin
oluşturduğu küçük kadılıklara da divan denirdi (~nahiye,bucak)(köy
sayısına göre: dörtdivan, sekizdivan)
DİVAN(a) Kenti yöneten kurul
BÖLGE YÖNETİMİ
KENT __BÖLGE YÖNETİMİNİN MERKEZİ
-
14
DİVAN ÜYELERİ• DEFTER KETHÜDASI = kahya; defterdarın
vekili & yardımcısı• HAZİNE DEFTERDARI = Eyaletin en
yüksek
maliye memuru• BEYLERBEYİ KETHÜDASI = Beylerbeyinin
vekil ve yardımcısı• TEZKERECİ = sekreter
BÖLGE YÖNETİMİ
KENT __BÖLGE YÖNETİMİNİN MERKEZİ
KENTİN TÜZEL KİŞİLİĞİYOKTU
Bir kale, bir kasaba, bir panayır değişik ayrıcalıklardan
yararlanabilirdi; ama,özel bir statüsü olan ve gerçek anlamda
birbelediye kurumu ile temsil edilen bir kent yoktu.
XV ve XVI Yüzyıllarda kent tipi yerleşmelerin sayısı çok
arttı.
-
15
DEVLETİN VE KENTİN ASAL ÖĞELERİ
OSMANLI
KENTİNE
ÖZGÜN
NİTELİĞİNİ
VEREN
ÖĞELER
VAKIFLAR
YÜKSEK BÜROKRATLAR
VARLIKLI SINIFLAR
LONCALARküçük-orta halk sınıfları
ANA KONULAR
Siyasal ve dini temsil
Mal nakliyesi
Korunma, savunma
Yapı, çevre ve mimari denetim
Asayiş (güvenlik)
-
16
YER – İŞLEV – KURUMOsmanlı kentinde bu kavramların iç içe
geçtiği üç öğe var.
VAKIFLAR _ Kamu yapıları, sosyal donatıve bazı kamu hizmetlerini
üstlenen hayır kurumları
ÇARŞI _ Kentte belirli bir ‘yer’. Aynızamanda, krntin içinde bir
işlevler –kurumlar bütünü.
MAHALLE _ Konut bölgesi; kent yönetiminin yerleri ve
kurumları
• KADI• KALE ÖRGÜTÜ
– DİZDAR– KETHÜDA– KALE ERLERİ
• ESNAF ÖRGÜTÜ = LONCA– ŞEYH– KETHÜDA– YİĞİTBAŞI
-
17
KURUM STATÜ İŞLEVDevlet -------------------- KADI …….
YargıDevlet ------------------ SUBAŞI …… Güvenlik;
yasalarıuygulamak
Meslek loncaları ------- KETHÜDA --- Çarşı denetimiEtnik/dini
cemaatler -- KAHYA ------- Cemaat
sorunlarıVakıflar ----------------- MÜTEVELLİ -- Toplumsal
hizmetkurumlarıdenetimi
KADIKentin içindeki en önemli görevli;
-
18
KADI• Belirli bir süre için atanırdı. • Kadılara maaş ödenmezdi;
ancak gündelik
ücretleri rütbelerine uygun olarak merkezden belirlenirdi.
Yaptıkları işler karşılığı halktan aldıkları paralarla
geçinirlerdi.
• Ulema (İlmiyye) sınıfından• Görevleri: Yargı ve yönetim
KALE ÖRGÜTÜ• Kenti dışarıdan gelen tehlikelere karşı korurdu;•
Tahrir defterleri ve diğer maliye kayıtları, resmi
belgeler, devlete ait para ve eşyalar, vakıfların ve tüccarların
değerli malları kalede saklanırdı.
• Kentin tutukevi• DİZDAR - Kale yönetiminin başı;
genellikle
kapıkulu; beye ve kadıya karşı sorumlu.• KETHÜDA - Dizdarın
yardımcısı• KALE ERLERİ - Çeşitli sınıftan askerler
-
19
ÇARŞI
DENETİM
ÇARŞI• Kentte belirli bir ‘YER’• Kendi içinde bir
işlevler-kurumlar bütünü
• Meslek loncalarını barındırır• Ağırlık ve ölçülerde, mal
ikmalinde devlet denetimini
yapar.• Devlet-askeriye içindeki memur tarafından denetlenir.•
Yönetmeliklere dayanan bir çeşit özerkliğe sahip• Çarşının her
sorunu karma bir grup tarafından çözülür:
Vatandaşlar + seçilmiş görevliler + resmi görevliler + yarı-özel
kuruluş sorumluları.
-
20
Kapalıçarşı, İstanbul
Gerome-Old.Clothes.Merchant.at.Cairo
-
21
Gerome-TheCarpetMerchant
market_Egypt_4
market_Tunusia_1
-
22
• Kentte üretime katılan herkes o sanayi dalındaki bir
örgütün/loncanın üyesiydi.
• Lonca örgütü XIII. Ve XIV. Yüzyıllardaki Ahi hareketinin bir
devamı idi. Ama, XVI. Yüzyılda Osmanlı merkezi otoritesi karşısında
zayıflamış, bağımsız kimliğini yitirmişti.
• Loncaların ekonomik, yönetsel ve toplumsal işlevleri
vardı.
LONCA
LONCA YÖNETİMİŞEYH, KETHÜDA, YİĞİTBAŞI
• Bunlar lonca üyelerinin oy birliği ile seçilirdi. Seçimin
sonucu kadıya tescil ettirilirdi.
• KETHÜDA, YİĞİTBAŞI --- Esnaf grubunun mesleki ve toplumsal
sorunlarıyla ilgilenirdi.
• Yiğitbaşının görevleri lonca üyeleriyle sınırlıdeğildi. Kentte
kamu hizmeti sağlanmasındaki düzenle, (bazı dönemlerde)
mahallelerin ve köylerin güvenliği ile ilgilenirdi.
-
23
Ahi örgütü kentlerin kurulmasında ve gelişmesinde önemli rol
oynadı.
• Sarayevo, Kayseri vb. kentler Ahi örgütü eliyle bazı
ayrıcalıklar elde etti:
•Vergi muafiyeti;•Şehre askeri birliklerin girmemesi...
LoncalarKent ekonomisini ve toplumsal yaşamı
düzenleyen kurumlar.
LONCASuraiya Faroqhi, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, İstanbul:
Tarih
Vakfı, 1993.
• Tabakçıların olağanüstü güçlü bir loncalarıvardı. Farklı
kentlerdeki loncalar arasında ilişki vardı:
• Bazan ustalığa atama Kırşehir’deki Ahi Evranderviş zaviyesi
şeyhinin gönderdiği bir temsilci huzurunda yapılırdı.
Kentli sınıflar (esnaf örgütleri) ağı …
-
24
LONCASuraiya Faroqhi, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, İstanbul:
Tarih Vakfı, 1993.
• (XV.-XVI.yy)• Bazı kentlerde debbağlara, yerel
salhanelerde
toplanan bütün derileri alma hakkı tanınmıştı. … Yerel piyasa
doymadan, dışarıdan gelenlere deri satmayı yasaklayan fermanlar
çoktu. ==
• Hammadde sunumunda darboğaz varlığına işaret!!
Sunum-istem dengesi için piyasaya müdahale …
LONCASuraiya Faroqhi, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, İstanbul:
Tarih Vakfı, 1993.
• XVII.yy Bursa
• Orta-küçük debbağlar, her biri onar debbağhaneye sahip altı
meslektaşlarından şikayetçi; çünkü, bunlar bütün ham derileri
alarak diğerlerinin üretim olanağını yok ediyormuş. (s.193-199)
Kentte sermaye birikimi ve yapısal değişme …
-
25
LONCASuraiya Faroqhi, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, İstanbul:
Tarih Vakfı, 1993.
• Bursa - İpek üretimi
• Üreticilerin bir bölümü zanaatının ustasıolmadığından ve altın
tel yerine gümüş tel kullandıklarından, kadıya bilir kişiler
bulmasıve soruşturma açması için emir verilmişti. (S.180)
Üretim standartları ve haksız rekabet …
LONCASuraiya Faroqhi, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, İstanbul:
Tarih Vakfı, 1993.
• XVI.yy sonu Ankara
• Kentin zaman zaman örgütlü bir birlik olarak hareket etmesini
ve insiyatif kullanmasınısağlayan kent kurumları vardı.
• (s.369, in ref. Özer Ergenç,1973).
Kentli kimliğinin oluşması yönünde …
-
26
MAHALLE
• Konut bölgesi• Kent yönetiminin yeri ve kurumları
ORTAK ÖĞELER:• İbadethane• Okul• Kütüphane• Yiyecek dükkanları•
Çeşme• Hamam• Küçük meydan • Kahvehane
MAHALLE“Bazı kamusal ve ortak öğelere sahip ‘küçük kent
köyleri’.” (Cerasi)
MAHALLE ≈ küçük topluluk; küçük cemaat
Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk dönemlerinde kentleşme yeni
mahallelerin oluşumuyla gerçekleşti.
Çeşitli yerlerden gelen göçmenler fethedilen yerlerde -dini,
etnik, toplumsal açıdan- homojen kümeler halinde
yerleşiyorlardı.
Evlerini ibadethane veya külliyeler çevresinde inşa
ediyorlardı.
-
27
KENTSEL HİZMETLER
Bugünkü anlamda bir belediye örgütlenmesi yoktu.
Belediye hizmetleri padişahın atadığı memurlar ve
vakıflar
tarafından yerine getirilirdi.
KENTSEL HİZMETLER
Osmanlı kentinde kamu hizmetlerinin fizik mekanına ilişkin iki
temel kavram vardır:
KÜLLİYE = Bir cami etrafındaki kültürel ve sosyal yapılar
kümesi
İMARET = 1.Fakirlere, medrese öğrencilerine ekmek, yemek
dağıtılan yer.2.Bayındırlık
İMARET, tekke ve zaviyelere zamanla başka öğelerin de
eklenmesiyle ortaya çıkmıştır.
-
28
KENTSEL HİZMETLER
Vakıf kurumunun kökleri eski Mısır’da, Yunan, Roma ve
Müslümanlık öncesi Arap toplumlarında görülmektedir.
VAKIF
Belirli bir mülkten ya da onun gelirinden yararlanma hakkının,
mülk sahibi tarafından belirli bir amaçla,
belirli bir süreyle sınırlı olmaksızın kamuya bırakılması.
KENTSEL HİZMETLER
VAKIF YÖNETİCİSİ = MÜTEVELLİ; KAYYIM; NAZIR vb.
• Önceleri, vakıf yöneticisini atama hakkıvakfın kurucusuna
aitti.
• Tanzimat’tan sonra mütevelliler padişah tarafından atanmaya
başlandı.
-
29
KENTSEL HİZMETLER
VAKIF
• Vakfın geçerli olabilmesi için, mülk sahibi tarafından
yalnızca Tanrı’ya yakın olma amacıyla vakfedilmiş olması
gerekir;
• Mülkün geliri ya da yararlanma hakkı artık Tanrıkullarınındır
(ibadullah).
Vakfedilen mülkü kamuya ait kılan da budur!
KENTSEL HİZMETLER
VAKIF
SAĞLADIKLARI: KENTİN ALTYAPISI, KÜLTÜREL-TOPLUMSAL
DONATILARI
e.g. Cami, okul, imaret, hastane, çeşme yapımı; su
getirilmesi,
çeşitli vakıflar tarafından yapılır, bunların bakımı da yine bu
vakıflar tarafından yürütülürdü.
-
30
KENTSEL HİZMETLER
XVI.yüzyılda Anadolu’da vakıf konumunda yaklaşık 1400 cami, ve
mescit, 250 mektep ve medrese, 600 tekke ve zaviye,75 büyük han ve
kervansaray,45 büyük imaret vardı.
XVIII.yüzyılda, bugünkü Türkiye sınırları içerisindeki
vakıfların sayısı 6000’e ulaşmıştı.
VAKIF
Vakıflar kentleşme sürecine önemli katkıda bulunmuştur:
VAKIF
-
31
Türk kentleri, vakıfların yaptığı büyük cami ve külliyelerin
çevresinde büyümüştür.