SİLAJ - Vetport.org

SİLAJ

Kontrollü olarak aneorobik şartlarda fermente

edilmiş yeşil ya da yeterli rutubeti olan

yemlere silaj

Yapılan işleme silolama

Yapıldığı yere silo adı verilir.

Silajlamada etkin mikroorganizmalar:

Süt asiti bakterileri,üremeleri istenir.

Tereyağ asiti bakterileri,üremeleri istenmez.

Sirke asiti bakterileri,üremeleri istenmez.

Koliaerojen bakteriler,üremeleri istenmez.

Çeşitli kokuşma bakterileri,üremeleri

istenmez.

6. Mayalar,üremeleri istenmez.

İyi bir silaj:

- Laktik asit bakteri (homofermentatif bakteriler). Bazen

heterofermantatif bakterileri (laktik asit, asetik asit,

etanol ve sorbitol)

- Ortam pH sı 3.5-4.5

- Silajın rutubeti % 40-60, (% 75'lere kadar çıkabilir)

Silolama Sırasında Meydana Gelen

Değişiklikler

Aerob faz: Oksijen tüketilir, aerob bakteriler ısı, C02 ve su oluşur (5-7 saat) Aerob maya ve küfler çoğalır.

Aneorob faz: Aneorobik bakteriler karbonhidratlar büyük oranda laktik asit ve düşük oranlarda asetik ve diğer asitlere ile alkollere çevrilir. Proteinler kısmen amonyak, amino asit, amin ve amidlere dönüşür.

Sabit faz: Ortamın pH’sı 4 civarına iner. Silaj 10-15 yıl değişmeden kalabilir.

İstenmeyen fermentasyon:

-Bütirik asit üreten bakteriler çoğalır

-İstenen pH'ya inilemez

-Kızışma, renkte koyulaşma

-Kötü koku

-Besin madde ve kuru madde kaybı

-Hayvanlar tarafından tüketimi azalır

Kaliteli bir silaj elde etmek için gerekli şartlar

- CHO bakımından zengin yemler

- Bitkilerin parçalanması ve soldurulması

- Isı: 8-30 °C

- pH: 3.5-4.5

- Anaerob ortam

Çeşitli silajların birim alandaki ağırlıkları, kg/m3

Çayır otu 680- 800Üçgül 680- 800Şeker pancarı 700- 900Şeker ve hayvan pancarı yaprakları 900Patates 800-1000Mısır hasılı 650- 750Yonca (% 25 KM) 650Yonca (% 40 KM) 400

İyi bir silonun özellikleri:

1. Yeterli hacim

2. Hava girişi olmamalı, yan duvarları düz ve yüzeyi pürüzsüz olmalıdır

3. Yeterli derinlik

4. Sağlam olmalıdır. Çayır silajları silo duvarı üzerinde mısır silajından 0.5-2.5 kat daha fazla basınç oluşturur.

5. Drenaj

6. Doldurma ve boşaltma kolaylığı

7. Maliyeti düşük olmalı

8.Yapı materyali yemin suyunu emmemeli, silajın suyundan etkilenmemeli

Silo Tipleri:

1. Yüksek silolar: Silindirik kule şeklinde, tahta,

beton, tuğladan yapılabilir (Metal, çelik, aliminyum).

Pahalıdır, özel ekipman gerektirir.

2. Çukur silolar: Kuyu şeklinde,yanma ve donma

tehlikesi yoktur, fazla sıkıştırma gerektirmez, besin

maddesi kaybı azdır, boşaltma işlemi zordur, siloda

CO2 gazı birikebilir.

3. Yatay silolar:

-Türkiye’de en yaygın silo tipi

-Yapımı, doldurma ve boşaltma işlemleri kolay,

maliyeti düşük

-Yamaca inşa edilmesi tercih edilir

-Yan duvarları 1/3 oranında eğimli

-Bir veya iki tarafı açık

-Yan duvarlar beton, taş, tuğla, biriket veya

katranlanmış ahşaptan, tabanı toprak, taş, çakıl ve

beton

-Eğim (% 1-5)

-Sandık silo (Silodan direkt yeme)

Diğer silolar: Üzerine plastik materyal

geçirilmiş yem çuvalından silolar, dayanıklı

plastik malzemeden yapılmış kısa ya da uzun

sosis şeklinde silolar, balya silolar

Silo büyüklüğünün tespit edilmesi

Silo büyüklüğü (m3)= Hayvan sayısı X günlük

tahmini silaj tüketimi X yedirme süresi X

Silajlık materyalin birim ağırlığı

En uygun silo derinliği 2.4 m

Silonun yüksekliğinin 0.9 m daha yukarısına

kadar yığılma

Silaj Yapılacak Yemler:

1. Kolay silolanan yemler:

-Katkı maddesine ihtiyaç duymazlar

-Mısır, ayçiçeği, yerelmasının yeşil kısımları, darı hasılı, yemlik lahana, şeker ve hayvan pancarları

2. Orta derecede silolanma özelliğinde olan yemler:

-Nispeten daha güç silolanırlar

-% 0.5-1 şeker veya % 1-2 melas

-Çavdar hasılı, bakla, baklagil ve tırfıl otları ve bunların karışımları, lüpen çeşitleri, yeşil hardal, körpe ayçiçeği, çayır otları

3. Güç silo edilebilen yemler:

-Kaliteli bir silaj elde edebilmek oldukça zor

-Körpe mera otları, körpe üçgüller, yonca, fiğ ve bezelye, tatlı lüpen

Silaj Katkı Maddeleri

1. Besin maddeleri yönünden zenginleştirmek için:

a. Tane yemler ve diğer yem maddeleri:

-Mısır, arpa ve yulaf (% 4.5-9)

-Fermentasyon kolaylaşır,besin maddeleri yönünden

zenginleştirilir lezzeti artar.

-Kuru şeker pancarı posası (% 2.5-3), kuru narenciye posası,

samanlar, yulaf kapçıkları ve pamuk tohumu kapçığı

b. Melas:

-Lezzetini artırır.

-Özellikle baklagil silajı için,

-KM içeriği yüksek yemlerin silolanmaları (% 1-6)

c. Üre:

-En fazla % 0.05

-Düşük proteinli silajların HP’i % 8-12'ye kadar çıkabilir.

-Oluşan amonyak olumsuz fermentasyonun oluşmasını

önler.

d. Kireç taşı: (% 0.5-1) Ca ve asit üretimini teşvik

e. Kurutulmuş peynir altı suyu: Kolay eriyebilir CHO,

protein ve mineral maddeler (% 1-3), sulandırılarak ilave

edilir.

2.Fermentasyonu kolaylaştırma için:

Laktik asit üreten bakterilerin kültürleri, maya kültürü ve çeşitli

enzimler

3. Asit ortamı güçlendirmek amacıyla katılanlar:

İnorganik (Sülfirik asit, hidroklorik asit ve fosforik asit) ve

organik asitler (Propiyonik, asetik, laktik, sitrik ve formik asit;

antifungal).

4. Prezervatif olarak olarak katılanlar:

Antibiyotikler, Na diasetat, Na meta bisülfit (4-6 kg/ton), Na

benzoat, Na nitrat,Ca format, tuz (% 1-1.5)

Silaj yapılırken dikkat edilecek noktalar:

1. Silajlık bitkinin biçim zamanı:

-Baklagil ve buğdaygil otlarının kuru ot üretimi için en uygun

biçim zamanı silaj üretimi için de geçerlidir.

-Mısır için tanenin koçanla birleştiği yerde siyah bir tabakanın

oluştuğu dönem biçim için en uygun olan zamandır.

-En uygun hasat zamanı öğleden sonra veya akşam saatleri

2. Silajlık bitkinin parçalara ayrılması

3. Silajlık bitkinin nem oranı: En uygun nem oranı % 60-67.

Nem miktarı arttıkça bütirik asit, küflenme, kokuşma, sızıntı ile

besin maddeleri kaybı, asitliğin artmasına bağlı olarak silo

duvarı tahribat

Kuru madde miktarını artırmak için:

1. Soldurma: (3-4 saat)

2. Kuru ot veya saman ilave etme: (% 5-20)

3. Kuru maddesi yüksek silajlık materyal ile

karıştırmak

4. Kuru katkı maddeleri ilave etmek:

4. Silonun doldurma süresi: En geç iki gün

5.Silonun kapatılması: Hava geçirmeyecek bir şekilde

kapatma

Silajlarda kalitenin belirlenmesi:

İyi bir silaj yeminin fiziksel özellikleri:

1. Koku,

2. Tat,

3. Küflenme ve çürüme yoktur

4. Bir örnek görünümdedir.

5. İstekli tüketim

Kimyasal yöntem

KM, besin madde miktarları, pH, organik asit içeriği, amonyak düzeyi

Fleig puanı = 205 + (2 X % Silaj KM’si) – 40 X Silaj pH’sı

Fleig puanı normal silajlarda genelde 70-100 arasında bulunur.

0-20 puan arası, kötü; 21-40, orta; 41-60 memnuniyet verici; 61-80, iyi; 81-100, pekiyi olarak değerlendirilir.

Kaliteli bir silajda laktik asi (en düşük % 2, asetik asit % 0.8’in altında, bütirik asitin ise 0 olması istenir (% 0.1-0.7).

NH3 (% 0.01-0.3 )

Silajın hayvan beslemede kullanımı:

Silajda nitrojenli maddeler ve proteinler

NPN halinde

HY oranı ve HY'ın sindirilme derecesi

artmıştır.

Azotsuz öz maddeler azalmıştır. HS

miktarı artmıştır.

Mineral madde içeriği değişmez vitaminler

bakımından da herhangi bir kayıp

oluşmaz.

Silaj yemleri lezzetlidir, kısa bir alıştırma

döneminden sonra hayvanlar tarafından

iştahla tüketilir. Süt ineklerine sağımdan

sonra 15-20 kg, kurudakilere daha az,

düvelere 5-10 kg, besi sığırlarına 15-20 kg,

danalara 10-15 kg, atlara 6-15 kg, koyunlara

2 kg/100 kg CA miktarında verilir.

KURU MADDE ORANI YÜKSEK SİLAJLAR (HAYLAJ)

Genellikle çayır veya baklagil otlarından yapılır. Soldurularak

nem oranı % 40-55'e düşürülür. Yapımı, depolanması ve hayvan

beslemede kullanılması aynı silajdaki gibidir. Sadece kuru madde

miktarı daha yüksektir. Uygun şartlarda yapılmış haylaj hoş bir

aromaya ve lezzete sahiptir. Kaliteli bir yemdir. Özellikle süt

ineklerinde gittikçe artan bir kullanım alanına sahiptir.