Top Banner
SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA DAN IMPLIKASI PADA POTENSI KONFLIK Disusun dan diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana Strata-1 Jurusan Hubungan Internasional Oleh : Doni Irawansyah (06260136) JURUSAN HUBUNGAN INTERNASIONAL FAKULTAS ILMU SOSIAL DAN ILMU POLITIK UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH MALANG 2013
17

SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

Feb 19, 2018

Download

Documents

nguyendan
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

SKRIPSI

PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA DAN

IMPLIKASI PADA POTENSI KONFLIK

Disusun dan diajukan untuk memenuhi salah satu syarat

memperoleh gelar Sarjana Strata-1

Jurusan Hubungan Internasional

Oleh :

Doni Irawansyah

(06260136)

JURUSAN HUBUNGAN INTERNASIONAL

FAKULTAS ILMU SOSIAL DAN ILMU POLITIK

UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH MALANG

2013

Page 2: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan
Page 3: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan
Page 4: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan
Page 5: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

PERNYATAAN ORISINILITAS

Yang Bertanda Tangan dibawah ini :

Nama : Doni Irawansyah

Tempat Tanggal lahir : Lampung, 31 Maret 1986

Nim : 06260136

Jurusan : Hubungan Internasional

Fakultas : Ilmu Sosial dan Ilmu Politik

Menyatakan bahwa karya ilmiah (Skripsi) dengan judul :

PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA

DAN IMPLIKASI PADA POTENSI KONFLIK

Adalah bukan karya tulisan ilmiah (Skripsi) orang lain, baik sebagai ataupun

seluruhnya, kecuali dalam bentuk kutipan yang telah saya sebutkan sumbernya

denagn benar.

Demikian surat pernyataan ini saya buat dengan sebenar-benarnya dan apabila

pernyataan ini tidak benar, saya bersedia mendapatkan sanksi dengan ketentuan

yang berlaku.

Malang,

Yang menyatakan,

Doni Irawansyah

Page 6: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

UCAPAN TERIMA KASIH

Alhamdulilah, serta puji syukur kehadirat Allah SWT yang telah

memberikan curahan rahmat dan karunia-Nya, Atas izin dan petunjuk-Nya

sehingga penulis dapat menyelesaikan Skripsi dengan judul “Perbandingan Postur

Militer Indonesia-Malaysia Dan Implikasi Pada Potensi konflik” ini dapat

terselesaikan.

Penulisan skripsi ini merupakan salah satu syarat dalam mencapai gelar

sarjana Ilmu social dan Ilmu politik pada Universitas Muhammadiyah Malang.

Disamping itu juga peneliti mengharapkan penelitian ini bisa menjadi karya yang

bermanfaat dan dapat memberikan sumbangan pemikiran bagi pengetahuan

Hubungan Internasional. Namun keterbatasan dan kelemahan penulislah yang

menyebabkan tugas akhir ini mungkin jauh dari kata sempurna.

Selama penyusunan tugas akhir sebagai seorang mahasiswa, penulis telah

banyak mendapat bantuan dari berbagai pihak berupa sumbangan pemikiran dan

tenaga yang ikut ambil bagian didalamnya yang tak terhingga nilainya.pada

kesempatan ini penulis ingin mengucapkan rasa terhormat dan terima kasih yang

sebesar-besarnya kepada:

1. Kedua orang tua tercinta yang senantiasa memberikan kasih sayang,

motivasi dan nasihat yang tak ternilai harganya. Saya menyadari, tanpa

beliaulah mustahil saya bisaa menjadi sekarang. Begitu banyak

pengorbanan yang beliau berikan kepada saya, dari kecil hingga

dewasa saat ini. Juga kepada kakakku tercinta M. Neco Maulana, SE

dan adik-adikku Romi, Robi, Agung, Lisa dan Seven yang selalu

menjadi semangat dalam menyeselasikan skripsi ini.

2. Bapak Ruli Inayah Ramadhoan S, Sos, M.Si dan M. Syaprin Zahidi

M.A selaku Dosen pembimbing Skripsi. Hanya dengan petunjuk dan

kemudahan beliau berdua skripsi ini dapat diselesaikan. Dan kepada

seluruh dosen pengajar Hubungan Internasional, Fakultas Ilmu Sosial

dan Ilmu Politik, Universitas Muhammadiyah Malang.

Page 7: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

3. Seluruh pihak yang memberikan saya dukungan dan motivasi: Anak-

anak kontrakan A. Juhairi, S.IP, Audi Fadh, S.IP, M. Abu Bakar, S.IP,

Herwanto, S.IP, Jaya, Daus, Jhoni, Dayat, Fery, kinyong, Permadi,

Bimo dan semua pihak yang penulis tidak bisa sebutkan satu persatu.

Terima kasih buat canda tawa yang selama ini kawan, kalian semua

luar biasa..

Semoga Allah SWT senantiasa memberikan rahmat dan hidayah-Nya

kepada semua pihak yang telah memberikan bantuan, bimbingan serta memotivasi

selama penyusunan skripsi ini. Bila terdapat kekeliruan maupun kesalahan yang

peneliti lakukan baik disengaja maupun tidak disengaja, maka sepatutnyalah

peneliti mohon maaf yang sebesar-besarnya. Sebagai akhir kata penyusunan

skripsi yang jauh dari kata sempurna ini dapat bermanfaat bagi semua

pihak.Amien...

Motto : Masa depan anda tidak ditentukan oleh pendidikan tetapi ditentukan pada

tekad anda.

Malang,

Doni Irawansyah

Page 8: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

DAFTRA ISI

Lembar Persetujuan Skripsi ............................................................................. i

Lembar Pengesahan ........................................................................................... ii

Berita Acara Bimbingan Skripsi ....................................................................... iii

Pernyataan Orisinalitas ..................................................................................... iv

Ucapan Terima Kasih ........................................................................................ v

Abstract ............................................................................................................... vi

Abstaksi ............................................................................................................... vii

Daftar Isi ............................................................................................................. viii

Daftar Gambar ................................................................................................... xii

Daftar Tabel ........................................................................................................ xiii

BAB I PENDAHULAUAN

1.1 Latar Belakang ............................................................................................... 1

1.2 Rumusan Maslah ............................................................................................ 5

1.3 Tujuan Penelitian ........................................................................................... 6

1.4 Penelitian Terdahulu ...................................................................................... 6

1.5 Konsep dan Teori ........................................................................................... 8

1.5.1 Anarki Internasional .............................................................................. 8

1.5.2 Security Dilemma .................................................................................. 10

1.5.3 Konflik Perbatasan ................................................................................ 13

1.6 Metode Penelitian ........................................................................................... 16

1.6.1 Tipe Penelitian ...................................................................................... 16

1.6.2 Teknik Pengumpulan Data .................................................................... 16

1.6.3 Ruang Lingkup (Batasan) Penelitian .................................................... 17

1.6.4 Kriteria Dan Rasionalisasi Perbandingan ............................................. 17

1.7 Hipotesa ......................................................................................................... 18

1.8 Struktur Penulisan .......................................................................................... 18

Page 9: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

BAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK

BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA

2.1 Dinamika Politik Dan Kawasan Asia Tenggara ............................................. 20

2.1.1 Asia Tenggara dan Masalah Perbatasan ................................................ 28

2.2 Gambaran Konflik Perbatasan Bilateral Indonesia-Malaysia ........................ 34

2.2.1 Konflik Sipadan-Ligitan ........................................................................ 38

2.2.2 Konflik Blok Ambalat ........................................................................... 40

2.2.3 Sengketa Karang Unarang ..................................................................... 42

BAB III POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA

3.1 Postue Militer Negara .................................................................................... 46

3.1.1 Klasifikasi Persenjataan ......................................................................... 47

3.1.1.1 Klasifikasi Persenjataan Angkatan Darat ........................................ 48

3.1.1.2 Klasifikasi Persenjataan Angkatan Laut .......................................... 49

3.1.1.3 Klasifikasi Persenjataan Angkatan Udara ....................................... 51

3.2 Postur Militer Indonesia ................................................................................. 53

3.2.1 Personel (Tentara) ................................................................................. 54

3.2.2 Alutsista ................................................................................................ 55

3.2.3 Budget ................................................................................................... 65

3.2.4 Military Concern Indonesia Tahun 1998 – 2014 .................................. 65

3.3 Postur Militer Malaysia .................................................................................. 68

3.3.1 Personil (Tentara) .................................................................................. 68

3.3.2 Alutsiata ................................................................................................ 69

3.3.3 Budget (Anggaran) ................................................................................ 77

3.3.4 Military Concern Malaysia ................................................................... 77

BAB IV ANALISIS PERBANDINGAN POSTUR MILITER DAN POTENSI

KONFLIK ANTARA INDONESIA-MALAYSIA

4.1 Similarity (Persamaan) Postur Militer Indonesia-Malaysia ........................... 79

4.1.1 Sumber Daya Militer (Military Resources) ........................................... 79

4.1.2 Military Concern .................................................................................... 81

Page 10: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

4.2 Deferences (perbedaan) Postur Militer Indonesia-Malaysia .......................... 82

4.2.1 Sumber Daya Militer (Military Resources) .......................................... 82

4.2.2 Military Concern ................................................................................... 87

4.3 Analisis Potensi Konflik ................................................................................ 88

BAB V PENUTUP

5.1 Kesimpulan .................................................................................................... 100

5.2 Rekomendasi .................................................................................................. 102

DAFTAR PUSTAKA

Page 11: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

DAFTAR GAMBAR

Gambar 1.1 Skema Potensi Konflik ..................................................................... 15

Gambar 1.2 Operasionalisasi Konsep .................................................................. 16

Gambar 2.1 Peta Kawasan Asia Tenggara ........................................................... 29

Gambar 2.2 Peta Blok Ambalat ........................................................................... 41

Page 12: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

DAFTAR TABEL

Tabel 3.1 Man Power Indonesia ........................................................................... 54

Tabel 3.2 Sistem senjata Angkatan Udara Indonesia ........................................... 56

Tabel 3.3 Sistem senjatan Angkatan Laut Indonesia ........................................... 58

Tabel 3.4 Sistem senjata Angakatan Darat Indonesia ......................................... 62

Tabel 3.5 Budgeting ............................................................................................. 65

Tabel 3.6 Man Power Malaysia ........................................................................... 69

Tabel 3.7 Sitem senjata Angkatan Udara Malaysia ............................................. 70

Table 3.8 Sitem senjata Angkatan Darat Malaysia .............................................. 72

Tabel 3.9 Sistem senjata Angkatan Laut Malaysia .............................................. 75

Tabel 3.10 Budgeting ........................................................................................... 77

Page 13: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

DAFTAR PUSTAKA

Buku

Anissa, Khoridatul.. Malaysia Macan Asia, Yogyakarta, GARASI, 2009 dalam

Barry Buzan, People, States, and Fear: The Nasional Security Problem in

the Third World, dalam Azar dan Moon, ed. National Security

Acharya, Amitav. 2001. Constructinga Security Community in Southeast Asia :

ASEAN and the

Problem of Regional Order. Routledge : London and New York

Booth, Ken & Nicholas J. Wheeler, 2008, The Security dilemma: Fear,

Cooperation and Trust in World Politics, New York, Palgrave

Buzan, Barry and Eric Herring. 1998. The Arms Dynamic in World Politics.

London: Lynne Reinner Publishers

Cipto, Bambang Dr. MA. Hubungan Internasional Di Asia Tenggara Teropong

Terhadap Dinamika, Realitas, Dan Masa Depan. Pustaka Pelajar

Heryaman, Oman S.IP, M.Si. Postur Militer Negara-Negara Asia Tenggara

Dinamika Persenjataan Dan Pergeseran Lingkung Stratrgis Internasional

Dari Era Ke Pasca Perang Dingin Bagaimana Supremasi dan

Postur Kekuatan Pertahanan Indonesia (TNI).

Jackson, Robert & Georg.Sorensen, 1999. “Pengantar Studi Hubungan

Internasional”. Oxford University Press: New York

Jervis, Robert. 1976. The Spiral of International Insecurity, dalam Richard Little

dan Michael Smith, Eds. 1980. Perspectives on World Politics. Third

Edition, London dan New York.

Jones, Matthew. 2002.Conflict and Confrontation in South East Asia, 1961–1965:

Britain, the United States and the Creation of Malaysia, Cambridge,

Cambridge University Press

Kusumaatmadja, Mohtar. 1983. Politik Luar Negeri Indonesia dan

Pelaksanaannya Dewasa Ini.Alumni: Bandung

Marbun, BN. S.H. 1996. Kamus Politik. Jakrata: Pustaka Sinar Harapan

Sulistyo, Iwan. 2012. Kebijakan Pertahanan Indonesia 1998-2010 dalam

Merespon Dinamika Lingkungan Strategis di Asia Tenggara. Yogyakarta:

Universitas Gadjah Mada.

Spiegel, Steven l. and Kenneth N. Walst, 1997, Conflict in World Politic,

Winthrop Publisher Inc, Massachusetts

Page 14: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

Seokamto, Soedjono. 1990. Sosioligi: Suatu pengantar. Jakarta: Rajawali Press

Wallensteen, Peter. 2002. Understanding Conflict Resolution: War, Peace and the

Global System. London: Sage Publication

Widjajanto, Andi, Edy Prasetyono, Makmur Kelit, 2012. Dinamika Persenjataan

dan Revitalisasi Industri Pertahanan, Jakarta Universitas Indonesia (UI-Press).

Jurnal

Anggoro, Kusnanto. Strategi Pertahanan Kepulauan, Diplomasi Kelautan, dan

Kekuatan Matra Laut Indonesia, dalam Jurnal Diplomasi. Vol. 1 No. 2,

September, 2009

Butterfield, Herbert. 1950. The Tragic Element in Modern International Conflict,

dalam The Review of Politics, Vol. 12, No.2, Cambridge University Press

Wulandari, B.Tjandra SH.,MH. Sengketa Wilayah Perbatasan Perairan Ambalat–

Karang Unarang Pasca Kasus Sipadan dan Ligitan (Tinjauan Hukum

Laut Internasional).

Herz, John H. 1950. Idealist Internationalism and the Security dilemma, dalam

World Politics, Vol. 2, No. 2, Cambridge University Press

ASEAN Selayang Pandang. Edisi-19, 2010: “Sejarah Berdirinya ASEAN

Diandra Megaputri Mengko, Media Indonesia.

Bunnell, Frederick. No Title, The Journal of Asian Studies. 1974. Vol. 36, Nomor

01, tahun 1976, hal.186. Review 55 tentang Konfrontasi: The Indonesia–

Malaysia Dispute, 1963–1966, J.A.C. Mackie, Kuala Lumpur, Oxford

University Press

Surat Keputusan Menteri Pertahanan Nomor: SKEP/557/M/VII/2001 tentang

Rencana Strategis Pembangunan Pertahanan Tahun 2000-2004.

Dwi Haryono, Indo, Konflik Perbatasan Negara Dikawasan Asia Pasific.

Indonesia Protes Kontrak Malaysia dengan Shell” dalam harian Kompas, diakses

26 Februari 2005.

Skripsi

Fitra Suhermanto, Dedik. 2012. Pengaruh intensitas konflik perbatasan maritim

terhadap potensi perlombaan senjata di Asia Tenggara. UMM

Page 15: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

Nadya Herdiani, Gita. 2012. Dinamika Persenjataan Indonesia dan Malaysia:

Studi Tentang Peningkatan Kapabilitas Militer Indonesia Berkaitakn

Dengan Konflik Ambalat, UI,

Internet

Andrea Sinar Harapan, Faustinus. ASEAN sebagai peredam konflik, Centre for

Strategic and International Studies – Jakarta,16 June 2003.

http://www.csis.or.id/Publications-OpinionsDetail.php?id=93 diakses 17-

05-2013

Antara News, Korsel Sediakan Kerjasama Industri Pertahanan Integratif, di:

http://www.antaranews.com/berita/372680/korsel-sediakan-kerja-sama-

industri-pertahanan-integratif, diakses 3 Juni 2013

Boundary Dispute”

di:http://wiki.answers.com/Q/What_is_the_definition_for_Boundary_disp

utes_also_definitional locational_perational_and_allocational, diakses

pada 4 Juni 2012

Balitbang Kemhan, Strategi Sistem Pertahanan dan Sistem Menajemen

Pertempuran, di: http://www.balitbang.kemhan.go.id/?q=content/strategi-

perencanaan-sistem-pertahanan-dan-sistem-manajemen-pertempuran,

diakses 11 Juni 2013

Centre For Maritime Security And Diplomacy (mima).malaysia’s and indonesia’s

naval development: a comparative analysis. Dalam

http://www.mima.gov.my/mima/wp-

content/themes/twentyeleven/cms/uploads/presentation/135.Malaysian%2

0%20Indonesian%20Naval%20Development.pdf diakses tanggal 12-05-

2013

Global Fire Power, Daftar Negara Terkuat di Bidang Militer 2013, di:

http://www.globalfirepower.com/, diakses 3 Juni 2013

Helvas Ali, Alman. Pembangunan Angkatan Laut Malaysia: Implikasi dan

Respon Indonesia, di: http://www.fkpmaritim.org/?p=1099, diakses 11

Juni 2013

, Alman. Arsitektur Pertahanan Indonesia ke Depan: Mendukung

Strategi dengan Perencanaan Kekuatan, di:

http://www.fkpmaritim.org/?p=1102, diakses 11 Juni 2013

http://www.google.com/imgres?hl=id&noj=1&tbm=isch&tbnid=WSuQAwsvcm-

xaM:&imgrefurl=http://tarunalaut.blogspot.com/2009/06/peta-sengketa-

ambalat.html&docid=59SNy9bdTljzmM&imgurl=http://1.bp.blogspot.co

m/_RMXMVaDZFyU/SjBcr85PemI/AAAAAAAAAaU/UIXt0TTrHnI/s6

Page 16: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

40/image-upload-478-739099.jpg&w=410&h=388&ei=P6yVUb-

1BsaXrAfes4GwCw&zoom=1&ved=1t:3588,r:2,s:0,i:86&iact=rc&dur=8

&page=1&tbnh=183&tbnw=194&start=0&ndsp=12&tx=101&ty=73&biw

=1024&bih=629, diakses 10-05-2013.

http://www.google.com/imgres?sa=X&hl=id&noj=1&biw=1024&bih=629&tbm=

isch&tbnid=F5cPnrJGDzqkdM:&imgrefurl=http://filsufgaul.wordpress.co

m/2012/03/04/&docid=Bi5tN8QsfbXTgM&imgurl=http://filsufgaul.files.

wordpress.com/2012/03/petaasean.jpg&w=1200&h=750&ei=x6uVUeimG

sytrAe_mIHgAg&zoom=1&iact=rc&dur=14&page=1&tbnh=177&tbnw=

284&start=0&ndsp=12&ved=1t:429,r:4,s:0&tx=205&ty=462, diakses 17-

05-2013.

Indonesian Navy ships and equipment.Navy Recognition.Dalam

http://www.navyrecognition.com/index.php?option=com_content&task=vi

ew&id=811, di akses tanggal 11-05-2013.

Indonésie forces terrestres. Army Recognition. Dalam

http://www.armyrecognition.com/indonesie_armee_indonesienne_forces_terrestre

s_fr/indonesie_armee_indonesienne_forces_terrestres_equipements_milita

ires_vehicules_blindes_information.html, diakses tanggal 09-05-2013.

Indomiliter, Meneropong Kekuatan Rudal Malaysia, di:

http://indomiliter.com/2013/01/17/meneropong-kekuatan-rudal-malaysia/,

diakses 17 Januari 2013

Intelejen, Cina- Malaysia Perkuat Kerjasama Militer, di:

http://www.intelijen.co.id/warta/1637-cina-dan-malaysia-perkuat-

kerjasama-militer, dikases 3 Juni 2013

Jaring News, Kerjasama Pertahanan Indonesia dengan China Ditingkatkan, di:

http://www.jaringnews.com/internasional/asia/36987/kerja-sama-

pertahanan-indonesia-dengan-china-sedang-ditingkatkan, diakses 2 Juni

2013

Kompas, Indonesia Kirim Pasukan Perdamaian ke Sudan, di:

http://www.tempo.co/read/news/2013/04/27/078476291/Indonesia-Kirim-

Pasukan-Perdamaian-ke-Sudan, dikases 9 Juni 2013

Kesepakat an Soeharto-Mahathir Bawa Sipadan-Ligitan ke Mahkamah

Internasional. http://www.hamline.edu. Diakses May 17, 2010.

Malaysian Air Force aircraft and equipment of Malaysia.Air Recognition. Dalam.

http://www.airrecognition.com/index.php/world-air-force-military-

equipment-aircraft-/asia-air-force-countries-aircraft-military-

equipment/malaysia-malaysian-royal-air-force-military-aircraft-fighter-

aviation-equipment-intelligence-information-description-technical-data-

Page 17: SKRIPSI PERBANDINGAN POSTUR MILITER INDONESIA-MALAYSIA · PDF fileBAB II DINAMIKA KAWASAN ASIA TENGGARA DAN KONFLIK BILATERAL INDONESIA-MALAYSIA ... Table 3.8 Sitem senjata Angkatan

sheet-identification-pictures-photos-video-defence-industry-military-

technology-.html, diakses tanggal 02-05-3013.

Malaisie forces terrestres. Army Recognition. Dalam

http://www.armyrecognition.com/malaisie_armee_malaisienne_forces_terr

estres_fr/malaisie_armee_malaisienne_forces_terrestres_equipements_mili

taires_vehicules_blindes_information_fr.html, diakses tanggal 03-05-2013.

Military Strength Comparison Resultshttp://www.globalfirepower.com/countries-

comparison.asp, diakses 24 febuari 2013

Official Website of TNI, TNI dan ABDB Lanjutkan Kerjasama Militer,di:

http://www.tni.mil.id/view-46379-tni-dan-abdb-lanjutkan-kerjasama-

militer.html, diakses 3 Juni 2013

PDIP Jatim, Sejarah Konflik Indonesia-Malaysia, di:

http://www.pdiperjuangan-jatim.org/v03/index.php?mod=berita&id=3605,

diakses 31 Agustus 2010

Territorial Dispute.” di: http://en.wikipedia.org/wiki/Territorial_dispute. diakses

pada 4 Juni 2012.

Wazirudin bin Mahfot, Mej. DasarPertahanan Negara: Semasa Era Insurgensi

dan Selepas,

http://www.mafsc.edu.my/administrator/uploads/publications/1318394687

226985_LINK_DASAR_PERTAHANAN_NEGARA_SEMASA_ERA_I

NSURGENSI_DAN_SELEPAS.pdf, dikases 9 Juni 2013,

Widjajanto, Andi. Evolusi Doktrin Pertahanan Indonesia, di:

http://www.propatria.or.id/loaddown/Paper_Diskusi/Evolusi_Doktrin_Pert

ahanan_Indonesia_Andi_Widjajanto.pdf, diakses 9 Juni 2013,