Sistemi i Menaxhimit të Mbetjeve – Kuadri zviceran ligjor dhe politik

www.csd.ch

Sistemi i Menaxhimit të Mbetjeve – Kuadri zviceran ligjor dhe politik

Shërbime mjedisore të kantonit të Friburgut, 17 dhjetor, 2013

Marc Chardonnens, SENLoïc Constantin, SEN

Félix Schmidt, CSDDecember 2013

2 | www.csd.ch

Sistemi i Menaxhimit të Mbetjeve Kuadri zviceran ligjor dhe politik

Temat

Sistemi administrativ dhe ndarjet territoriale

Objektivat strategjike të menaxhimit të mbetjeve

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

Konkluzione

3 | www.csd.ch

Sistemi administrativ – Ndarje territoriale

Konfederatë

26 kantone

2485 komuna

Zvicër

4 | www.csd.ch

Objektiva strategjike të Konfederatës,sipas LPE

1. Kufizimet e mbetjeve / reduktim në burim

2. Rikuperimi i mbetjeve

3. Eleminimi i mbetjeve në vend (në princip) dhe kufizimi i ndotjes

5 | www.csd.ch

Kuadri ligjor i Menaxhimit të Mbetjeve

Loi sur la Protection de l’Environnement (LPE) (Ligji për Mbrojtjen e Mjedisit )‒ Përcakton parimet kryesore

Ordonnance sur le Traitement des Déchets (OTD) (Ligji për trajtimin e mbetjeve)‒ Përcakton kërkesat në lidhje me lloje të ndryshme të mbetjeve dhe impianteve të trajtimit (rikuperim,

neutralizim, depozitim)‒ Kërkon një planifikim të detajuar dhe përcakton përgjegjësitë

Ordonnance sur le Mouvement des Déchets (OMoD) (Ligji për Lëvizjen e Mbetjeve)‒ Përcakton kërkesat dhe përgjegjësitë në lidhje me:

‒ lëvizjen e mbetjeve të veçanta ose të mbetjeve që janë subjekt kontrolli ‒ lëvizja ndër- kufitare e të gjitha llojeve të mbetjeve

Loi sur la Gestion des Déchets (LGD) (Ligji për menaxhimin e Mbetjeve) ‒ Referencë ligjore rajonale

Règlement communal sur La Gestion des Déchets (Rregullore lokale mbi Menaxhimin e Mbetjeve)‒ Referencë ligjore komunale

Udhëzime zbatimi dhe norma profesionale

Nat

iona

lR

egio

nal

Loca

l

6 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

Kantonet

- Përcaktimi i strategjisë, objektivave dhe përgjegjësive

- Miratimi i planeve të menaxhimit të mbetjeve rajonale

- Dispozita rregullatore të import/eksportit të mbetjeve

- Tarifë e parapaguar për depozitim - Plane rajonale të menaxhimit të mbetjeve - Depozitim i mbetjeve rajonale- Bashkëpunim rajonal- Komunikim me Konfederatën - Kontrolle

- Mbledhja dhe transporti i mbetjeve urbane- Bashkëpunim ndër-komunal - Financim

- Depozitim i duhur i mbetjeve, sipas rregullores

7 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

KONFEDERATA:

Përcaktimi i strategjisë, objektivave dhe përgjegjësive në lidhje me menaxhimin e mbetjeve

Miratimi i planeve rajonale të menaxhimit të mbetjeve

Caktimi i një tarife të parapaguar për depozitim (tarifë e caktuar për produkte të caktuara që kërkojnë një proces të veçantë trajtimi – p.sh shishe qelqi, bateri)

Arbitër/rregullator në rast konflikti mes komunave në lidhje me planin rajonal të menaxhimit të mbetjeve (LPE Nen. 31 a)

‒ Nëse komunat ndajnë së bashku një impiant trajtimi mbetjesh, Konfederata përcakton alokimin e kostove ndërmjet komunave të ndryshme (LPE Neni. 31a)

8 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

KONFEDERATA:

IMPORT / EKSPORT (OMoD Kap. 3)

Hartimi i dispozitave rregullatore që lidhen me importin/eksportin e mbetjeve (p.sh. Autorizimi për eksport/import).

Import / eksport vetëm ndërmjet vendeve:‒ Anëtare të OECE‒ Konventa e Bazelit ‒ Marrëveshja që respekton Konventën e Bazelit

Vetëm mbetje specifike, mbetje subjekt kontrolli,, mbetje të rrezikshme dhe mbetje nga një listë e paracaktuar mund të eksportohen/importohen

Kërkohet autorizim për eksport/import, përveçse kur qëllimi është rikuperimi i mbetjeve të transportuara

9 | www.csd.ch

Shpërndarje e përgjegjësive në Zvicër

KONFEDERATA:

EKSPORT (OMoD Neni. 15)

Autorizimi për eksport jepet nëse ka: ‒ Rrymë të lejuar për depozitimin e mbetjeve‒ Depozitim të mbetjeve në kujdes të mjedisit ‒ Mbetjet nuk mund të eleminohen në Zvicër (përfshirë mbetjet urbane)‒ Mbetjet nuk eksportohen për t’u depozituar në një landfill (me disa

përjashtime)‒ Marrëveshje nga vendi importues

10 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

KONFEDERATA:

IMPORTI (OMoD Neni 23)

Jepet autorizim vetëm nëse ka:‒ Depozitim mbetjesh në kujdes të mjedisit‒ Mbetjet nuk importohen për t’u depozituar në një landfill (me

përjashtime)‒ Kapacitetet e impianteve për trajtimin e mbetjeve janë të mjaftueshme‒ Importimi jo në kontrakdiktë me planet rajonale të menaxhimit të

mbetjeve ‒ Kontratë ndërmjet eksportuesit dhe impiantit të eleminimit të mbetjeve

zvicerane

11 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

Kantonet:

PLANIFIKIMI, BASHKËPUNIMI DHE KOMUNIKIMI (LPE Neni 31 and OTD Neni 16)

Hartimi i një plani rajonal të menaxhimit të mbetjeve, duke përcaktuar:‒ Sasinë e mbetjeve aktuale dhe së ardhmes (20 vite) ‒ Masat e marra për të reduktuar sasinë e llojeve të ndryshme të mbetjeve‒ Trajtime të ndryshme mbetjesh, të përdorura për të eleminuar lloje të ndryshme të

mbetjeve ‒ Nevoja infrastrukture (për trajtimin, rekuperimin, neutralizimin)

‒ Lokalizimi i infrastrukturës, zonave kontribuese (zona nga ku mbetjet duhet të dërgohet në impiante), organizimi i transportit të mbetjeve

‒ Bashkëpunimi ndër-rajonal për planifikimin e menaxhimit të mbetjeve (p.sh impiante të duhura trajtimi të disponueshme për kantone të tjera)

‒ Prioritete, objektiva, masa dhe afate të përcaktuara për zbatimin e planit rajonal të menaxhimit të mbetjeve

Dërgimi i këtij plani menaxhimi në Konfederatë

12 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

KANTONET– Përcaktimi i zonave kontribuese (perimetri)

13 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

KANTONET:

DEPOZITIMI I MBETJEVE (LPE Neni 31b dhe OTD Neni 6,7,8,9)

Janë përgjegjëse për mbledhjen, transportin dhe trajtimin e:‒ Mbetjeve urbane (mbetje të prodhuara nga shtëpitë dhe mbetjet nga

bizneset nëse krahasohen me mbetjet nga shtëpitë)‒ Mbetjet e rrugëve‒ Mbetje nga impianti publik i trajtimit të ujrave‒ Mbetjeve kur i zoti i mbetjeve nuk mund të identifikohet ose nuk gjendet

Inkurajimi i rikuperimit të mbetjeve të kompostueshme nga individi (informacion dhe këshilla)

Sigurimi i disponueshmërisë dhe shfrytëzimit të mirë ekonomik të impianteve të trajtimit të mbetjeve

14 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

KANTONE:

MASA DHE KONTROLLE (LPE Neni 31 dhe OTD Neni 15)

Krijimi i një inventari të sasisë së mbetjeve prodhuar në territorin e tyre nga:

‒ Lloji i mbetjeve‒ Komuna‒ Impianti i trajtimit‒ Lloji i trajtimit (rikuperim, djegie, maganizim)

Ky inventar i komunikohet çdo vit Qeverisë

Kontrolli i impianteve të trajtimit të mbetjeve urbane

15 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

Komuna:

Menaxhon mbledhjen dhe transportin e mbetjeve urbane

Krijon një bashkëpunim ndër-komunal për mbledhjen dhe transportin e mbetjeve

Mundëson kontrollin e mëtejshëm të sasive dhe llojeve të mbetjeve– ia komunikon rezultatet kantonit

Financon kostot e trajtimit të mbetjeve urbane nëpërmjet zbatimit të tarifave që paguhen nga i zoti i mbetjeve

16 | www.csd.ch

Shpërndarja e Përgjegjësive në Zvicër

Pronari i Mbetjeve:

Për mbetjet urbane, pronari i mbetjeve duhet të (LPE Neni 31b) :‒ Depozitojë në mënyrën e duhur mbetjet, që të jetë e përshtatshme për

shërbimet rajonale të mbledhjes dhe transportit të mbetjeve‒ Sjellë mbetjet e tij në pikat e duhura të mbledhjes

Për mbetjet jo-urbane (mbetje nga ndërtimi, industriale, komerciale), pronari (LPE Neni 31c) :‒ është përgjegjës për eleminimimin e duhur të mbetjeve (mundësi

nënkontraktimi të sektorit privat)

17 | www.csd.ch

Shpërndarja e përgjegjësive në Zvicër

PRONARI:

Mbetje të veçanta (OMoD Neni 2):‒ Mbetje që nuk mund të depozitohen me mbetjet urbane ‒ Duhen trajtuar veçmas dhe duhen eleminuar nën kontroll‒ Shpesh, por jo domosdoshmërisht, substanca toksike ose të rrezikshme për

mjedisin

Shembuj:‒ Solucione të përdorura, produkte kimike, ilaçe, bateri, mbetje që përmbajnë

metale të rënda etj.

Pronari (shtëpi apo biznes) është përgjegjës për mbledhjen, kondicionimin dhe transportin e mbetjeve që duhet t’i dorëzojë në një impiant trajtimi të njohur zyrtarisht (nevojitet autorizim i veçantë) (OMoD Neni 4)

18 | www.csd.ch

Kuadri ligjor dhe politik – Pika të rëndësishme

Strategjia e menaxhimit të mbetjeve : 1. Kufizime 2. Rekuperim 3. Eleminim (LPE Neni 30)

Parashikimi i nevojave të së ardhmes (p.sh impiante të reja trajtimi)

Menaxhimi i mbetjeve urbane është nën përgjegjësinë e autoriteteve publike (LPE Neni 31b)

Eleminimi i mbetjeve jo-urbane menaxhohet nga i zoti i mbetjeve në bashkëpunim me sektorin privat nëse është e nevojshme (LPE Neni 31c)

Ndalohet hedhja e mbetjeve shtëpiake në landfille, kërkohet rikuperim ose djegie.

Ndalohet djegia e mbetjeve, përveçse në impiante të lejuara (përveç mbetjeve natyrale, nëse incenaratori nuk krijon ndotje të tepërta) (LPE Neni 30c)

19 | www.csd.ch

Faleminderit për vëmendjen!