Sistem Monitoringa Kvaliteta Ambijentalnog Vazduha Na Teritoriji APV

 mr Hristina Radovanović-Jovin,

mr Zorana Zrnić,

dr Bogdana Vujić,

Pokrajinski sekretarijat za urbanizam, graditeljstvo izaštitu životne sredine, Bulevar Mihajla Pupina 16, Novi Sad

SavetovanjeZaštita vazduha 2011

Kvalitet vazduha, monitoring, zakonska regulativa-rešenja

Sistem monitoringa kvaliteta ambijentalnog vazduha

na teritoriji APV

* Kontrola kvaliteta vazduha vrši se u cilju utvrđivanja nivoa zagađenosti vazduha i ocene uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu, kako bi se preduzele potrebne mere u cilju zaštite životne sredine, zdravlja ljudi i materijalnih dobara.

* Zakonom o zaštiti vazduha (Službeni glasnik RS, 75/2009) uređeno je upravljanje kvalitetom vazduha, kao i mere, način organizovanja i kontrole sprovođenja zaštite u cilju poboljšanja kvaliteta vazduha na teritoriji RS. Ovaj zakon je harmonizovan sa EU acquis-om u oblasti upravljanja kvalitetom vazduha, a pre svega sa Direktivom o kvalitetu ambijentalnog vazduha i čistijem vazduhu za Evropu (2008/50/EC) i Direktivom o arsenu, kadmijumu, živi, niklu i policikličnim aromatičnim ugljovodonicima u ambijentalnom vazduhu (2004/107/EC).ž

* Deo podzakonskih akata, koji bliže određuju uslove monitoringa i zahteve kvaliteta vazduha, sadržaj planova kvaliteta vazduha, granične vrednosti emisija zagađujućih materija je već donet, dok se kompletno usklađivanje i uređivanje ove oblasti očekuje u toku ove i naredne godine.

Sistem monitoringa kvaliteta vazduha uspostavlja se putem:

*Državne i lokalnih mreža mernih stanica i/ili mernih mesta za fiksna merenja

*Indikativnih merenja

Monitoringa kvaliteta ambijentalnog vazduha u AP Vojvodini 

* SEPA – Republika Srbija, Ministarstvo životne sredine, rudarstva i prostornog planiranja, Agencija za zaštitu životne sredine;

* PSUGZŽS – Republika Srbija, Autonomna Pokrajina Vojvodina,Pokrajinski sekretarijat za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine;

* GPA – Republika Srbija, Autonomna Pokrajina Vojvodina, Grad Pančevo, Gradska uprava, Sekretarijat za zaštitu životne sredine, urbanizam, građevinske i stambeno-komunalne poslove; ZZJZ – zavodi za javno zdravlje u APV (SU-Subotica, ZR-Zrenjanin, KI-Kikinda, PA-Pančevo, NS-Novi Sad, SO-Sombor);

* RHMZS – Republički hidrometeorološki zavod Srbije 

Mreža automatskog i manualnog monitoringa kvaliteta ambijentalnog vazduha u AP Vojvodini po okruzima

* Sve merne stanice/merna mesta klasifikovane/a su u odnosu na EoI kriterijume (EoI klasifikacija: 97/101/EC - Council Decision establishing a reciprocal exchange of information and data from networks and individula stations measuring ambient air pollution within the Member States)

Tip stanice Saobraćaj T Industrija I

Bazna B Vrsta područja Urbana U

Prigradska SU Ruralna R

Karakteristika područja

Stammbena R Poslovna C

Industrijska

I

Poljoprivredna A Prirodna N

Stambeno-poslovna RC Poslovno-industrijska CI Industrijsko-stambena IR

Stambeno poslovno industrijska RCI Poljoprivredno prirodna AN

Napomena:

Karakteristike mernih stanica za svako naseljeno mesto date su prema Uputstvu za razmenu podataka o kvalitetu vazduha, karakteristikama mernih stanica i konfiguracije merenja (AIRBASE and EBAS,DATA EXCHANGE MODULE (DEM)-MANUAL) postavljenog od Evropskog tematskog centra o promeni kvaliteta vazduha i klime, a koji je u skladu sa:

Odlukom Saveta 97/101/EC (Council Decision 97/101/EC;‘Exchange of Information’, (EoI )),with Amended Annexes by Commission Decision 2001/752/EC and a Guidance Report to the Annexes to Decision 97/101/EC.

Programom Evropske agencije za zaštitu životne sredine i EIONET-a (EEA-EUROAIRNET programme) Direktivom 2002/3/EC (Directive 2002/3/EC (new Ozone Directive, replaces 92/72/EC Ozone

Directive) Ciljevima EMEP-a o merenjima i modelovanju (EMEP Task Force on Measurement and Modelling

(TFMM)

KodKod АS/lokacijaАS/lokacija OkrugOkrug EoI klasifikacijaEoI klasifikacija11

Državna mreža SEPA2 –mreža uspostavljena 2009/2010 6NSDA Novi Sad -Dnevnik Južno-bački T/U/RC

6NSLA Novi Sad -Liman Južno-bački B/U/R

3KIMA Kikinda -Mikronaselje Severno-banatski B/U/IR

4PAA Pančevo –Sodara Južno-banatski B/U/IR

7SMSOA Sremska Mitrovica Sremski T/U/RC

7NSBCА Beočin –Centar Sremski B/U/RCI

7NSBVA Beočin –Vodovod Sremski B/S/CI

LOKALNE MREŽELOKALNE MREŽELokalna mreža PSUGZŽS3-mreža uspostavljena 2008

2ZRА Zrenjanin Srednje-banatski Т/U/RC

1SUА Subotica Severno-bački Т/U/C

5SOА Sombor Zapadno-bački Т/U/RC

3КIŠА Кikinda Severno-banatski I/S/IR

6NSŠА Novi Sad –Šangaj Јužno-bački I/S/IR

4DPА Deliblatska peščara Јužno-banatski B/R/N

7ОBА Obedska bara Sremski B/S/АN

Lokalna mreža GPA4 –mreža uspostavljena 20054PACDA Pančevo –Cara Dušana Južno-banatski Т/U/RC

4PAVDA Pančevo –Vatrogasni dom Južno-banatski B/U/RCI

4PAVOA Pančevo – Vojlovica Južno-banatski I/U/IR

4PASTA Pančevo –Starčevo Južno-banatski B/S/IR

Mreža automatskog monitoringa kvaliteta ambijentalnog vazduha

Mreža automatskog i manualnog monitoringa kvaliteta ambijentalnog vazduha u AP Vojvodini po tipu stanica

Mreža manualnog monitoringa po osnovnim i specifičnim parametrima

Mreža automatskog monitoringa po osnovnim parametrima

1-benzen; 2- Cd/Pb/Ni; 3 - Cd/Pb/Ni/Zn/Mn/As/Cr

1 – benzen i toluen;2 – PM1, PM2.5

* Prema Zakonu o zaštiti vazduha (Službeni glasnik RS, 36/2009) u RS, ocenjivanje kvaliteta vazduha vrši se za sledeće polutante

* sumpor dioksid,

* azot dioksid i okside azota,

* suspendovane čestice,

* olovo,

* benzen,

* ugljenmonoksid,

* prizemni

* ozon,

* arsen,

* kadmijum,

* nikl i

* benzo(a)piren.

* Zahtevi kvaliteta vazduha definisani za ove polutante, koji imaju potvrđen štetan uticaj na zdravlje populacije, (granične vrednosti, granice ocenjivanja i tolerancije, ciljne vrednosti i dugoročni ciljevi) bliže su propisani Uredbom o uslovima za monitoring i zahtevima kvaliteta vazduha (Službeni glasnik RS, 11/2010, 75/2010) – Tabele 6 i 7.

* QA/QC protokoli još uvek nisu uspostavljeni ni u jednoj mreži automatskog monitoringa pa se svi podaci, koji su rezultat automatskog monitoringa, mogu smatrati samo kao privremeni, u skladu sa Uredbom o uslovima za monitoring i zahtevima kvaliteta vazduha (Službeni glasnik RS, 11/2010, 75/2010).

* Neophodno je izvršiti reviziju i optimizaciju mreže:* redukovati obuhvat merenja (broj mernih mesta i parametara) u

skladu sa akreditacijama i izvršiti reviziju mernih mesta i njihove klasifikacije (u odnosu na zahteve definisane zakonskom regulativom, a u skladu sa EoI klasifikacijom), kao i metoda i učestalosti merenja.

* institucionalno jačanje zavoda za javno zdravlje u smislu stručne i tehničke osposobljenosti za monitoring kvaliteta vazduha usklađen sa novom zakonskom regulativom, odn. EU direktivama u ovoj oblasti, a prema zahtevima standarda SRPS ISO 17025.

• Izuzetno je važno jačanje kapaciteta i međuinstitucionalno povezivanje u cilju optimiziranja sistema i uspostavljanja jedinstvene funkcionalne celine monitoringa kvaliteta vazduha u Srbiji.

tel:021/487-47-19

www.eko.vojvodina.gov.rs;; www.arhiurb.vojvodina..gov.rsgov.rs;;

[email protected]@[email protected]