Sistem Analizi ve Tasarımı Sistem Nedir? Bir hedef veya amacı gerçekleştirmek için bir arada çalışan birbirleriyle ilişkili parçalardan oluşan girdi-çıktıları olan sınırları belirlenmiş bir bütündür. Bileşen: Sistemin Elemanıdır. İlişki: Sistemin bileşenleri arasındaki her türlü akış. Amaç: gereksinimlerin karşılanması olarak ifade edilebilir. Sistemin Temel Özellikleri Nelerdir? Bileşen: Sistemi oluşturan parçalardır. Değişkenler: Sistemin özellikleridir. (Bağımsız-Bağımlı, Denetlenebilir-Denetlenemez, İçsel-Dışsal, Girdi-Çıktı) Parametreler: Sistem içinde Sabit Kalan Değerler İlişkiler: sistemin değişken, parametre ve bileşenleri arasındaki bağlantılardır. (Yapısal, İşlevsel, Sırasal) Sınır: Sistemin ortamını belirler. Arabirim: Sistemin ortam veya alt sistemlerin birbirleri ile karşılaştığı yerdir. Kısıtlar: değişkenlerin değerleri olarak düşünülebilir. Ölçüt: sistemin amacı karşılama durumu olarak tanımlanabilir. Ortam: Sistemle etkileşimde olan sistem dışında kalan her şeydir. Genel Sistem Teorisi Nedir? • Bilgi sistemi veriyi bilgiye dönüştürür. • Sistemler Disiplinler arasıdır. • Sistemin elemanları arasında etkileşimi vardır. • Sistemler farklı elemanlardan oluşur. • Sistemler hiyerarşiktir. Yani sistemler alt sistemlerden oluşur. • Sistem ortamına göre düzenlenmelidir. • Sistem amaç içindir. Her sistemin belli bir amacı vardır. Sistem ve Ortam Örneğin Bir bina sisteminin alt sistemleri ısıtma sistemi, enerji sistemi, su sistemi, güvenlik sistemi ve aydınlatma sistemidir. Yani ortamın kendisi bir sistem olabilir. Sistemin var olma nedeni ortamda değişiklik yapmaktır. Bir sistem ve ortam arasında doğrudan veya genellikle dolaylı bir ilişki vardır. Bilgi Sistemleri Bilgi Sistemi, organizasyonda kontrolü sağlayarak bilgiyi karar almada kullanmak üzere; toplamak, saklamak, işlemek ve dağıtmak için oluşturulan ilişkisel elemanlar kümesidir.
17
Embed
Sistem Analizi ve Tasarımı - ndonmez.com · Genel olarak bilgi sisteminin tarafları: Kullanıcı, Yönetici, Programcı, Bilgi sistemi destek personeli, Analist Kullanıcı : oluşturulan
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Sistem Analizi ve Tasarımı Sistem Nedir?
Bir hedef veya amacı gerçekleştirmek için bir arada çalışan birbirleriyle ilişkili parçalardan oluşan girdi-çıktıları
olan sınırları belirlenmiş bir bütündür.
Bileşen: Sistemin Elemanıdır.
İlişki: Sistemin bileşenleri arasındaki her türlü akış.
Amaç: gereksinimlerin karşılanması olarak ifade edilebilir.
Sistemin Temel Özellikleri Nelerdir?
Bileşen: Sistemi oluşturan parçalardır.
Değişkenler: Sistemin özellikleridir. (Bağımsız-Bağımlı, Denetlenebilir-Denetlenemez, İçsel-Dışsal, Girdi-Çıktı)
Parametreler: Sistem içinde Sabit Kalan Değerler
İlişkiler: sistemin değişken, parametre ve bileşenleri arasındaki bağlantılardır. (Yapısal, İşlevsel, Sırasal)
Sınır: Sistemin ortamını belirler.
Arabirim: Sistemin ortam veya alt sistemlerin birbirleri ile karşılaştığı yerdir.
Kısıtlar: değişkenlerin değerleri olarak düşünülebilir.
Ölçüt: sistemin amacı karşılama durumu olarak tanımlanabilir.
Ortam: Sistemle etkileşimde olan sistem dışında kalan her şeydir.
Genel Sistem Teorisi Nedir?
• Bilgi sistemi veriyi bilgiye dönüştürür.
• Sistemler Disiplinler arasıdır.
• Sistemin elemanları arasında etkileşimi vardır.
• Sistemler farklı elemanlardan oluşur.
• Sistemler hiyerarşiktir. Yani sistemler alt sistemlerden oluşur.
• Sistem ortamına göre düzenlenmelidir.
• Sistem amaç içindir. Her sistemin belli bir amacı vardır.
Sistem ve Ortam
Örneğin Bir bina sisteminin alt sistemleri ısıtma sistemi, enerji sistemi, su sistemi, güvenlik sistemi ve aydınlatma
sistemidir. Yani ortamın kendisi bir sistem olabilir. Sistemin var olma nedeni ortamda değişiklik yapmaktır. Bir
sistem ve ortam arasında doğrudan veya genellikle dolaylı bir ilişki vardır.
Bilgi Sistemleri
Bilgi Sistemi, organizasyonda kontrolü sağlayarak bilgiyi karar almada kullanmak üzere; toplamak, saklamak,
işlemek ve dağıtmak için oluşturulan ilişkisel elemanlar kümesidir.
Bilgi Sistemi Türleri Nelerdir?
• İşlemsel bilgi sistemleri
• Yönetim bilgi sistemleri
• Ofis otomasyon sistemleri
• Karar destek sistemleri
• Üst yönetim bilgi sistemleri
• Bilgi tabanlı iş sistemleri
İşlemsel Bilgi Sistemleri: diğer bilgi sistemleri için giriş oluşturmak amacıyla veriyi sınıflayan, saklayan, bakımını
yapan, değiştiren, güncelleştiren ve geri çağıran bilgisayar destekli sistemlerdir.
Yönetim Bilgi Sistemleri: Yöneticilere planlama, kontrol etme ve karar vermeyi kolaylaştırmak amacıyla bilgi
sağlayan sistemlerdir. Karar destek ve ofis otomasyon sistemlerini kapsar. İşlem, Yönetim ve işlev boyutları var.
Karar Destek Sistemleri: karar verme görevlerini desteklemek için kullanılan etkileşimli sistemlerdir. Karar verme
sürecinin tüm aşamalarında destek sağlamaktadır. Esnek analiz yöntemleri ile çözüm getirir.
Ofis Otomasyon Sistemleri: Büro işlemlerini elektronik olarak gerçekleştirmeyi sağlayan bütünleşik bilgisayar
sistemlerine denir. Yerel ağlar, büro içi hızlı haberleşme ve ortak kullanım bakımından ihtiyaç duyulmaktadır.
Üst Yönetim Bilgi Sistemleri: organizasyonun stratejik seviyesinde kullanılır işletme dışı verileri de içine alarak
yönetim bilgi sistemleri ve karar destek sistemlerinden de işetme içi bilgileri alır. Üst yönetime rakip analizi fırsat
takibi ve sorunların bulunması gibi değerlendirmelerde bilgi sağlar ve ileriye dönük tahminlerde bulunur. OLAP ve
Drill down analizleri kullanılarak veri madenciliği gerçekleştirir.
Bilgi Tabanlı iş Sistemleri: araştırmacının yerini almadan araştırmanın sonuçlarını bilgi sistemiyle birleştirerek
daha verimli kullanılmasını sağlar. Bilgisayar Destekli Dizayn bilgi tabanlı iş sistemlerine en güzel örnektir.
Bilgi Sisteminin Tarafları?
Genel olarak bilgi sisteminin tarafları: Kullanıcı, Yönetici, Programcı, Bilgi sistemi destek personeli, Analist
Kullanıcı: oluşturulan sistemi kullanacak olanlardır burada müşteri olarak tanımlanabilir.
Yönetici: Proje yöneticisi ve İşletme yöneticisi olarak iki grupta tanımlanabilir.
Programcı: Sistemi kodlayıp geliştiren kişidir.
Bilgi sistem destek personeli: sistemin sorunsuz çalışmasını sağlamak için her türlü desteği vermekten sorumlu.
Sistem analisti: sistemin tam anlamıyla nasıl oluşacağını belirlemekten sorumludur.
Analistin Problem Çözümüne yaklaşımı
Problemi araştırmak ve anlamak, çözüm maliyetlerine karşılık sağlayacağı faydaları belirlemek, çözüm ihtiyaçlarını
belirlemek, alternatif çözümler bulmak, en iyi çözümü belirlemek, seçilen çözüm ayrıntılarını belirlemek, çözümü
uygulamak, istenilen sonuçların elde edildiğinden emin olmak.
Sistem Analistinin Yararlandığı Kaynaklar
Sistemin Hedefi, Zaman ve Maddi Kısıtlamalar, Kalite Faktörleri, Teknoloji, Üretim planlaması, Pazar ve Rekabet
Analistin Teknik bilgi ve becerisi
Hiç kimsenin teknolojinin her alanında bilgi sahibi olması beklenemez temel düzeyde bir analistin:
Donanım, Programlama Dilleri, İşletim Sistemleri, Veri tabanı yönetim sistemleri, Haberleşme Protokolleri
Konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir.
Analistin Yönetim ve İş Bilgi, Beceri
Analistin organizasyon yapısına ve işin işleyişine hâkim olması gerekmektedir. Kurumun sektörü, hedefleri,
stratejileri, planları ve kurum kültürünün analist tarafından anlaşılması şarttır. Ayrıca Kaynak, proje, risk ve
değişim yönetimleri konusunda bilgi ve beceriye sahip olmalı.
Analistin İnsan İlişkileri
Sistem analistleri işletmenin çalışanları ile takım çalışması içinde uyumlu olarak çalışması gerekir. Bu nedenle bir
analistin insan ilişkileri son derece önemlidir. İnsanlarla rahat iletişim kurup, onları dinleyerek sorunları ortaya
koyması gerekir.
Sistem Geliştirme Süreci ve Modelleri
Sistem geliştirme süreci adımları: Problemin tanımı, Fizibilite Çalışması, Analiz, Genel Tasarım, Ayrıntılı Tasarım,
Gerçekleştirme, Bakım
Sistem geliştirme modelleri: Klasik Süreç, Model Oluşturma, RAD Modeli, Evrimsel Süreç ve Aykırı programlama
Klasik Süreç: müşteriden alınan amaç, hedef ve gereksinimler ile Sistem Mühendisliği Analiz Tasarım
Kodlama Test Bakım aşamalarının gerektiğinde geri besleme yoluyla güncellenerek tamamlanması. Çok ilkel
bir yöntem olması yanında gelişigüzel geliştirme yanında çok tutarlı ve güvenli bir yöntemdir.
Model Oluşturma: Sistem analisti ile müşteri bir araya gelerek amaç ve hedefler belirlenip gereksinimler
saptanır. Bu bilgiler ile analist bir taslak tasarım hazırlar. Bu taslak üzerinde analist ve müşteri görüş alış-verişinde
bulunur. Bunun sonunda sistem modeli ortaya çıkar. Model üzerinde gereksinimler belirlenir ve yazılım üretilir.
Gereksinim Derlenmesi Taslak Tasarım Model Oluşturma Gereksinimlerin işlenmesi Yazılım üretimi
RAD Modeli: Klasik süreç modelinin geliştirme süresinin kısaltılmış ve hızlandırılmış şeklidir. Hızlı geliştirme
bileşen temelli yapılanma yaklaşımı ile gerçekleştirilir. RAD Aşamaları;
İş Modelleme Veri Modelleme Süreç Modelleme Uygulama Üretimi Test Etme
Evrensel Süreçler:
1. Artımlı Model: Analiz Tasarım Kodlama Sınama (test)
2. Spiral Model: Bu modele göre yazılım artımlı yayımlar dizisi olarak hızla geliştirilir.
Müşteri iletişim Planlama Risk Analizi Mühendislik Yapım ve Değişim Müşteri Değerlendirme
Aykırı Programlama (Çevik Yaklaşımlar): Artan müşteri taleplerini daha hızlı karşılamak amacıyla geleneksel
yöntemlere alternatif olarak ortaya çıkmıştır. Geliştirme aşamasında Geç ortaya çıkan yazılım değişimlerini hızlı
bir şekilde karşılamayı amaçlar. 4 temel değere ve 12 pratiğe sahiptir.
Temel Değerleri; İletişim, Basitlik, Geri Besleme, Cesaret
Uygulama Yöntemi; Sistem Metaforu, Ekip Üyesi Müşteri, Kısa Aralıklı Yayımlar, Planlama Oyunu, Basit Tasarım,
Ortak Kod Mülkiyeti, Kodlama Standartları, Eşle Programlama, Test, Sürekli Tümleştirme, Devamlı Yeniden
Tasarım, Devam ettirilebilir Hız – 40 Saat / Hafta
Ön İnceleme ve Fizibilite Çalışması
Fizibilite çalışmasındaki amaç projenin olabilirliğini araştırmaktır. Genel hatları ile proje planı ve bütçesi bulunur.
Genel olarak aşağıdaki sorulara cevap bulunması amaçlanır.
• Projeye ihtiyaç var mı?
• Sistemin gerçekleştirilmesi için nelere ihtiyaç var?
• Ne kadar süreye ihtiyaç var?
• Tahmini bütçe ne kadar?
• Yararları ve zorlukları nelerdir?
Fizibilite Türleri: Teknik, Ekonomik, Zaman, Sosyal, Yönetim ve Yasal fizibilite olarak sınıflandırılır.
Teknik Fizibilite: Sitemin teknik açıdan içerdiği risk ve teknik olanakları araştırır. Bu değerlendirmede hem cihaz
hem de insan gücü sınırları test edilmeli, karşılaşılabilecek riskler dikkate alınmalı.
Ekonomik Fizibilite: Yeni projenin ekonomik riski araştırılır maliyet – yarar analizi yapılır. Ekonomik açıdan yeni
sistemin uygunluğuna karar verilir. Maliyet – Yarar analizleri için; bugünkü değer, başa baş noktası, iç verim oranı
ve geri ödeme süresi analizleri kullanılır.
Zaman Fizibilitesi: Belirlenen süre içinde projenin tamamlanıp tamamlanamayacağını araştırır. PERT ve Gantt
gibi teknikler kullanılır.
PERT NASA tarafından POLARİS Füzesinin yapımında kullanılmıştır. 4 tür süre yöntemi ile hesaplama yapılır
iyimser süre, kötümser süre, en yaklaşık süre ve beklenen süre. PERT hazırlanırken olayların mantıksal bir sıra
takip edeceği ve kendinden önceki iş bitmeden sonraki aşamaya geçilmeyeceği sürekli göz önünde bulundurulur.
Gantt Çizelgesi ise problemin tanımından sistemin işletilmesine geçilinceye kadar hangi aşamaların takip edileceği
tek tek zaman çizelgesi olarak hazırlanır. Önemli durak noktaları kilometre taşları da gösterilir.
Sosyal Fizibilite: Önerilen sistemin kullanıcılar tarafından kabul edilip edilmeyeceğini araştırır.
Yönetim Fizibilitesi: Yönetimin yeni sisteme bakış açısını ve destek düzeyini araştırır.
Yasal Fizibilite: Önerilen sistemin yasalara göre uygunluğunu araştırır.
Sistem Analizi
Sistem analizi ana sistemin öğe ve işlevlerinin ele alınarak ayrıntılı olarak tanımlanmasıdır. Amaç en uygun
çözümü bulmaktır. Kullanıcının ihtiyaçları, mevcut sistem durumu, en uygun çözüm değerlendirmesi yapılır.
Ayrıntılı incelemeyi başarıyla yapabilmek için;
• Fizibilite raporlarını gözden geçirmek
• Bütün teknik terimleri incelemek
• Ayrıntılı inceleme planı yapmak
• Proje grubu içinde görev dağılımı yapmak
• Planın gerçekleşmesi için denetleme yapmak
Sistem analistinin uzman bir araştırmacı gibi davranması sistemin çok iyi anlaşılması için gereklidir. Sistem analisti
mevcut sistem için; bilgi kaynakları, kullanılan donanım ve yazılım, kullanılan bilgi, iç ve dış bilginin birbirlerini
nasıl etkilediği, bilgi miktarı, sistem döngüsü ve süresi, arşivlenen bilgi ve arşivleme araçları, raporların formatı,
sistem personeli ve tüm bunların maliyeti hakkında bilgi sahibi olması gerekiyor.
Sistem Analiz Yöntemleri
Akış Diyagramı: kısıt ve kabul kriterlerinin akış diyagramı halinde gösterilmesi.
Örnek Model: bir prototip (örnek) üzerinde müşteri ile tartışarak uygun hale getirilmesi.
Araştırma ve Bilgi Toplama Yöntemleri
Kişisel Görüşme Yöntemi: Karşılıklı görüşme en sık kullanılan bilgi toplama yöntemidir. Sistem analisti görüşeceği
kişi için önceden hazırlanması gerekli noktaları not alması görüşmenin etkinliği açısından çok önemlidir. Analistin
kişisel görüşme yönteminde başarılı olabilmesi için yapılandırılmış bir görüşme için aşağıdaki noktalar önemli;
• Görüşme amacını saptamalı
• Kiminle görüşeceğini belirlemeli
• Görüşme zamanı ve yerini belirlemeli
• Görüşülecek kişiye toplantı ile ilgili bilgi vermeli
• Görüşmede sorulacak soruları belirlemeli
• Görüşmeden hemen sonra sonuçları değerlendirmeli
• Görüşme sonuçlarını yetkili ve görüşülen kişiye iletmeli
• Görüşmeyi yazılı veya sesli olarak kayıt etmeli
• Görüşme süresi tamamlandığında gerekli ise sonraki görüşme için randevu almalı
Anket Yöntemi: Anket, insanlar hakkında detaylı bilgileri toplamak için kullanılan bilgi toplama yöntemidir. Anket
formu cevaplayıcıya sorulmak üzere hazırlanan sorulardan ve cevap alanlarından oluşur. Anket formu hazırlarken
uyulması gereken ilkeler; Açıklık, Hatırlatma, Cevap verme arzusu oluşturma, Hataya engel olma, ifade kolaylığı,
Cevaplayıcıyı koşullandırmama
Anket Formu Soru Türleri: genel olarak “açık uçlu sorular” ve “kapalı uçlu sorular” olmak üzere ikiye ayrılır.
Açık uçlu sorular: Yanıt verenden kendi ifadelerinden oluşan bir cevap yazısı ister.
Kapalı uçlu sorular: Yanıt verenden seçenekler arasından seçim yapılmasını ister.
Açık uçlu soru avantajları: En önemli avantajı önceden hazırlanmış cevapların etkisi olmaksızın kendi
düşüncelerinin yazılabilmesi bu sayede daha derin bilgilerin elde edilmesi sağlanır.
Açık uçlu soru dezavantajları: anketin tamamlanması kullanıcı için çok uzun zaman alabilir bu yüzden sonlarda
ki sorular üzerinde fazla durulmayabilir. Analizi uzun zaman alır.
Kapalı uçlu soruların avantajları: cevaplayıcılar genel olarak seçimli cevapları daha kolay bulur. Veri girişinin ve
analizinin yapılması çok kolaydır.
Kapalı uçlu soruların dezavantajları: Özellikle listelenen cevaplara bağlı kalırlar kendilerinden bir şey
ekleyemezler. Cevaplayıcılar arasında ki ince ama önemli farklılıklar tespit edilemeyebilir. Cevaplayıcılar sorunun
yanıtını bilmese de bir cevap verebilir.
Araştırma Raporu: teknik elemanlara sunulan teknik raporda; başlık sayfası, içindekiler cetveli, araştırma amacı,
araştırmada kullanılan metodoloji, genel sonuç ve öneriler, ekler
Üst düzey yönetime verilecek raporda; Araştırma amacı, kullanılan yöntem, araştırmadan elde edilen sonuçlar,
teknik ekler.
Sistem Analizi Modeli
Sistem analizi için oluşturulan model aşağıdaki 3 temel amacı yerine getirmelidir.
1. Müşteri ihtiyaçlarını açıklamak
2. Yazılım tasarımının nasıl oluşturulacağının temelini belirlemek