24.2.2017 1 BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE ÖZELLİKLERİ Prof. Dr. Mustafa SÖZBİLİR Yrd. Doç. Dr. F. Burcu TOPU Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Giriş İnsanoğlu var oluşundan itibaren; yaşamı daha rahat ve güvenilir kılmak için doğaya üstünlük kurarak kontrol etme çabası içine girmiştir. Bu nedenle; toplumsal yaşam içinde geçen çeşitli olayları anlamaya ve açıklamaya çalışmış, olayların nedenlerini sorgulamış, sonuçlarını gözlemleyip irdelemiştir. EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri Bilimsel Bilgi Bilgi; öğrenme, araştırma veya gözlem sonucu elde edilen doğrulara ve ilkelere verilen ortak bir ad olarak tanımlanmaktadır. Bilimsel Bilgi; g eçerli ve güvenilir bilimsel metotlar kullanılarak, araştırma ve gözlemler yoluyla elde edilen bilgilerdir. EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri Eğitim alanı düşünüldüğünde, bu alanın geliştirilip sağlıklı bireylerin topluma kazandırılması için bilimsel bilgilere ihtiyaç vardır. Ancak her tür bilgi eğitimde yararlı olmayabilir. Bu ayırımı yapabilmemiz için bilimsel bilginin genel özelliklerinin neler olduğu bilinmelidir. EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri Bilimsel Bilgi Bilimsel Bilgi; Herkese açık ve toplumsaldır. Bilgi, insanlar arasında din, dil, milliyet ve ırk ayrım ı söz konusu olmadan geçerlidir. Olgusaldır. Bilimsel önermelerin tümü d oğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilir olguları içermektedir. EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri Bilimsel Bilginin Özellikleri İlerleyicidir. Bilim adamları arasındaki işbirliğinin ürünüdür. Bir bilim adamı başka bir bilim adamının ortaya koyduğu sonuçlardaki eksiklikleri görüp düzeltebilir ya da bu sonuçlar üzerine yenilerini ekleyebilir. Birikimlidir. Bilim adamlarının önceden ortaya koyduğu bilgiler üzerine yenileri eklenir. Böylece bilimsel bilgiler, kesintisiz olarak birikir ve süreklilik arz eder. EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri Bilimsel Bilginin Özellikleri
12
Embed
Simülasyonların İlköğretim Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji ... · Örnek: Öğretmenin öğrencilere kazandırmak istediği bir davranış için uygun öğretim ... öğrenmeye
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
24.2.2017
1
BİLİMSEL ARAŞTIRMA VE ÖZELLİKLERİ
Prof. Dr. Mustafa SÖZBİLİR Yrd. Doç. Dr. F. Burcu TOPU
Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Giriş
İnsanoğlu var oluşundan itibaren; yaşamı daha rahat ve güvenilir kılmak için doğaya üstünlük kurarak kontrol etme çabası içine girmiştir.
Bu nedenle;
toplumsal yaşam içinde geçen çeşitli olayları anlamaya ve açıklamaya çalışmış,
olayların nedenlerini sorgulamış,
sonuçlarını gözlemleyip irdelemiştir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilgi
Bilgi; öğrenme, araştırma veya gözlem sonucu elde edilen doğrulara ve ilkelere verilen ortak bir ad olarak tanımlanmaktadır.
Bilimsel Bilgi; geçerli ve güvenilir bilimsel metotlar kullanılarak, araştırma ve gözlemler yoluyla elde edilen bilgilerdir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Eğitim alanı düşünüldüğünde, bu alanın geliştirilip sağlıklı bireylerin topluma kazandırılması için bilimsel bilgilere ihtiyaç vardır. Ancak her tür bilgi eğitimde yararlı olmayabilir.
Bu ayırımı yapabilmemiz için bilimsel bilginin genel özelliklerinin neler olduğu bilinmelidir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilgi
Bilimsel Bilgi;
Herkese açık ve toplumsaldır. Bilgi, insanlar arasında din, dil, milliyet ve ırk ayrımı söz konusu olmadan geçerlidir.
Olgusaldır. Bilimsel önermelerin tümü doğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilir olguları içermektedir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilginin Özellikleri
İlerleyicidir. Bilim adamları arasındaki işbirliğinin ürünüdür. Bir bilim adamı başka bir bilim adamının ortaya koyduğu sonuçlardaki eksiklikleri görüp düzeltebilir ya da bu sonuçlar üzerine yenilerini ekleyebilir.
Birikimlidir. Bilim adamlarının önceden ortaya koyduğu bilgiler üzerine yenileri eklenir. Böylece bilimsel bilgiler, kesintisiz olarak birikir ve süreklilik arz eder.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilginin Özellikleri
24.2.2017
2
Sistemli, Tutarlı ve Mantıksaldır. Bilimsel bilgi konuların, bir bütünlük içinde ve geniş kapsamlı bir yaklaşımla ele alınmasını zorunlu kılar. Çelişkiden uzak kendi içinde tutarlıdır. Bir hipotezi doğrulama sürecinde mantıksal düşünme ve çıkarsama kurallarına başvurur.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilginin Özellikleri
Yordayıcıdır. Bilim adamları mevcut bilimsel bilgi sayesinde özellikle doğa bilimlerinde ne tür değişiklikler olacağını tahmin eder. Ancak sosyal bilimlerde önceden tahmin etmek zordur.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilginin Özellikleri
Nesneldir. Bilimsel bilgiyi üreten insan olmasına karşın, bilimsel bilgi insandan bağımsız nesnel bir yapıdadır. Bilimsel bilginin bu özelliği, doğruyu arama çabasında olan bilim insanına kişisel eğilim, istek ve önyargılardan bağımsız olarak, olguları olduğu gibi ortaya koyma olanağı verir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilginin Özellikleri
Genel geçer bir bilgidir. Mutlak ve değişmez değildir. Bilgi ne kadar sağlam olursa olsun, bilginin belli koşullar içerisinde incelenmiş, sınanmış ve geçerliliği saptanmıştır. Ancak bu bilginin o koşullar değiştiğinde, yeniden gözden geçirilmesi, bir anlamda yeni duruma eğer uygulanabiliyorsa uygun hale getirilmesi gereklidir. Yani bilimsel bilgi daha doğru bir gözlemle ve daha dikkatli bir akıl yürütmeyle yerini başka bir bilgiye bırakabilir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilginin Özellikleri
Dinamiktir. Bilimsel bilgi durağan değil, sürekli değişme, gelişme ve ilerleme halindedir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Bilginin Özellikleri Bilgiye Ulaşma Yolları
Deneyim
Otoriter Yol
Mistik Yol
Rasyonel Yol
Bilimsel Yöntem
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
3
Bilgiye Ulaşma Yolları
Deneyim
Bireyler, günlük yaşantılarında fiziksel ve sosyal çevreyle girdikleri sistematik olmayan etkileşimlerden deneyimler elde ederler.
Yaşamdan edinilen (iyi ya da kötü) tecrübeler, bireylerin çevresiyle ilişkilerini düzenlemede takip ettikleri bilgiler topluluğunu oluşturur.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilgiye Ulaşma Yolları
Otoriter Yol (Görüş Birliği)
Bireyler; alanında uzmanlaşmış veya o alanda toplum tarafından sosyal ve politik açıdan tanınmış, eğitilmiş, otorite kabul edilen kişilerden edindikleri bilgiye güvenerek günlük yaşamlarına yön verirler.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Örnek: Öğretmenin öğrencilere kazandırmak istediği bir davranış için uygun öğretim yöntemini belirlerken bu alandaki eğitim uzmanına danışması ve sınıf içi etkinliklerini buna göre düzenlemesi.
Bilgiye Ulaşma Yolları
Mistik Yol (Gizemli)
Bireyler, gerçeği öğrenmek için doğaüstü gibi bazı durumlarda kutsal görülen kişiler, peygamberler veya tanınmış insanlardan bilgi edinmeye çalışırlar.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Örnek: Bireyler yardıma muhtaç olma, alternatifçözüm bulamama veya dini inançlarından dolayıbu yolla bilgi edinmeyi tercih ederler.
Bilgiye Ulaşma YollarıRasyonel Yol (Mantık)Bireyler duyusal veriye değil aklın kurallarına bağlı kalarak,
tümevarım veya tümdengelim gibi akıl yürütme süreçlerini
kullanarak dünyadaki olgu ve olayları anlamlandırmaya çalışır
ve bilgi edinirler. Bu yollar güncel yaşamlarına ve
davranışlarına yön verirler. Ancak akıl yürütme sonuçlarının
her zaman doğru veya gerçek olduğu söylenemez.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Örnek 1. (Tümevarım ilkesi)
ÖNCÜL 1 : “Ayşe düzenli çalışan bir insandır.”
ÖNCÜL 2 : “Ayşe derslerinde başarılıdır.”
SONUÇ : “Düzenli çalışan insanlar başarılıdır.”
Örnek 2. (Tümdengelim ilkesi)
ÖNCÜL 1 : “Bütün kuşlar yumurtlar.” (D)
ÖNCÜL 2 : “Bütün kırlangıçlar da yumurtlar.” (D)
SONUÇ : “Öyleyse bütün kuşlar kırlangıçtır.” (Y)
Bilgiye Ulaşma Yolları
Bilimsel Yol
Geçerli ve güvenilir yollarla bilginin sistematik ve düzenli olarak elde edilmesi uğraşı ve bu uğraşın bilimsel bir tutumla sürdürülebilmesi şeklinde tanımlanabilir.
İleri sürülen gerçekler veya ilkeleri reddetme ya da doğrulama için kanıtlar elde etmeyi ön planda tutması bakımından diğer bilgiye ulaşma yollarından ayrılır. Bu nedenle bilgiye ulaşma yolları içinde en güçlü yaklaşımdır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilim Nedir?
Sistematik yolları takip ederek, yöntemsel süreçlerden hareket ederek bilgi oluşturma, oluşturulan bilgileri test etme ve bunları kanıtlanabilir hale dönüştürme sürecidir.
Herhangi bir alanda belirli yöntemlere bağlı olarak araştırma ve bilgi üretme sürecidir. Geçerliliği kabul edilmiş, nesnel ve sistemli bilgiler bütünüdür.
Olaylar arasındaki neden sonuç ilişkilerini anlamak, ihtiyaca cevap verebilmek için yürütülen sistemli bilgi üretme çabasıdır.
Evrendeki düzeni bulma amacıyla, gözlenebilen değişkenler arasında belirli bir yöntemle bağlantılar arayan sistemli, kanıtlanmış, tekrarlanabilir ve organize bilgiler bütünüdür.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
4
Bilimin Amaç ve İşlevi
Bilimin amaçlarından birisi, mantıksal geçerliliği olan, araştırma ve deneylere dayalı bilgi üretmek, dış dünyada doğru bilgiyi yanlış bilgiden ayırarak onu sistematik biçimde değerlendirmektir.
Bilimin Temel İşlevi
Olay, olgu, durum ve değişkenleri;
Anlama, Betimleme, Açıklama
Yordama, Tahminde bulunma
Kontrol altına alma
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimin İşlevleri
Anlama, Betimleme, Açıklama
Bir araştırmaya başlamadan önce mutlaka olaylar ve durumlar tanımlanmalıdır. Betimleme; olayları ve ilişkileri tanımlama, sınıflama ve kategorize etmeyi içerir.
Betimlemenin yanı sıra araştırılan problemin sebepleri, sonuçları ve çözüm önerileri de incelenmelidir. İncelenen olay, olgu, durum ve değişkenlerin ne olduğunun açıklanması gerekir.
Yordama; bilinen, gözlenen durumlardan yararlanarak, bilinmeyen ve gözlenemeyen durumları tahmin etmek olarak açıklanabilir.
Bilimsel araştırmalar genel olarak bir tahmin temeline dayalı olarak yürütülür. Yani araştırmalarda “eğer bu şartlar gerçekleşirse, şu sonuçlar alınabilir” gibi tahminler yapılmaktadır.
Örnek:
Ülkemizdeki nüfus artış hızına ve mevcut okul sayısına bakılarak, gelecek 10 yıl içinde ne kadar yeni okula ihtiyacımız olacağı tahmin edilebilir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimin İşlevleri
Yordama (Tahmin Etme)
Yordama araştırmaları ilişkisel araştırmalar olarak da ele alınırlar. Böylece iki ya da daha çok değişken arasındaki ilişkiye bakılır. İlişki yüksekse, bir değişkenin varlığında diğer değişkenin de olabileceği tahmin edilir.
Örnek:
Çocukların zekâ düzeyi ile okul başarısı arasında bir ilişki olduğu söylenebilir. Zekâ düzeyi yüksek bir öğrencinin akademik başarısının da yüksek olacağı tahmin edilir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimin İşlevleri
Kontrol Altına Alma
Bilimsel araştırmalarda sadece olaylar tanımlanıp, önceden tahmin edilmemektedir. Aynı zamanda doğanın kontrol altına alınması için çaba gösterilmektedir.
Kontrol; olayların meydana gelişini etkileyen koşulları ayarlamak ya da değiştirmek suretiyle, bunların meydana gelmesini ya da gelmemesini sağlamaktır.
Fiziksel olayların laboratuvar ortamında kontrol altına alınması sosyal bilimlerdeki olayların kontrol altına alınmasına göre daha kolaydır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimselliğin Ölçütleri
• Gözlenebilirlik
• Ölçülebilirlik
• İletilebilirlik
• Tekrarlanabilirlik
• Testedilebilirlik
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
5
Bilimselliğin Ölçütleri
Gözlenebilirlik
Bilimsel bilgi görgül (emprical) yani gözleme dayalıdır. Bu nedenle gözlemler yoluyla bilginin doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanabilir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimselliğin Ölçütleri
Ölçülebilirlik
Ölçme; Bir değişkenin niteliğini, niceliğini ya da derecesini gözlememe, bu gözlemlerdeki farklılıkları yansıtacak şekilde sayılarla temsil etme, sayılara dönüştürme işlemidir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimselliğin Ölçütleri
İletilebilirlik
Aktarılmak istenen ifadenin tam olarak anlaşılmasıdır. İfadelerin iletilebilir olmasını sağlamanın yolu ise; soyut ve öznel olan kavramların anlaşılabilmesi için somut ifadeler kullanılmasıdır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimselliğin Ölçütleri
Tekrarlanabilirlik
Yapılan gözlemler ve alınan ölçümler, benzeri bir eğitimden geçmiş, aynı araç-gereç ve teknik imkanları kullanan diğer kişilerce de tekrar edilebilmelidir. Bu durum bilginin öznel değil nesnel olmasını sağlayacağından güvenirliğin yüksek olması anlamını taşır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimselliğin Ölçütleri
Test Edilebilirlik
Hipotezlerin ya da olaylararasında var olduğu düşünülenilişkilerin doğruluğu araştırılabilirnitelikte olmalıdır. Böylecesonuçların, öne sürülen hipotezive iddia edilen ilişkileridestekleyip desteklemediğigösterilebilmelidir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Dikkat
Gözlenebilirlik ve ölçülebilirlik temel nitelikte ölçütlerdir.
Çalışmaların iletilebilmesi, tekrarlanabilmesi ve test edilebilmesi için, bunların gözlenebilir ve ölçülebilir olması gerekmektedir.
Tekrarlanabilirlik ve test edilebilirlik ise, iletilebilir olmaya bağlıdır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
6
Bilimin Nitelikleri
• Çeşitlilik: Bilimin herkese açık olması bireylerin ilgilendiği konuları da çeşitlendirmektedir.
• Süreklilik: Bilgi üretme süreci insanoğlunun varoluşundan beri durmadan devam etmiştir.
• Yenilik: Her gün yeni bilimsel bilgilerin ve bilim alanları ortaya çıkmaktadır. Gelişen teknoloji bu süreci hızlandırmaktadır.
• Ayıklama: Bilgilerin geçerliği ve kesinliği herkes tarafından denetlenebilir. Yanlış olduğu ispatlanan bilgi ayıklanıp yerine yanlış olduğunu ispatlayan bilgi getirilir.
• Seçicilik: Araştıracak konuyu ve çözülecek problemi sınırlandırarak odak nokta belirlenir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimin Önemli Kavramları
Bilimsel Yöntem Olay Olgu Terim Tanım Kavram Genelleme İlke Bilimsel Teori (Kuram) Bilimsel Yasa Bilimsel Hipotez Bilimin Doğasıyla İlgili Kavram Yanılgıları
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Yöntem
Geçerli ve güvenilir yollarla bilginin sistematikve düzenli olarak elde edilmesi uğraşı ve bu uğraşın bilimsel bir tutumla sürdürülebilmesidir.
Belli bir amaca erişmek için belli bir düzene göre, bilimsel ilkelere bağlı olarak, belli etkinlikleri önceden belirleyen kurallar bütünüdür.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Yöntem
Bilimsel Yöntem iki aşamada açıklanabilir:
Olgusal Süreç (Betimleme): Olguları bulma ya da betimleme sürecidir. Gözlem, deney, ölçme gibi işlemleri kullanır.
Kuramsal Süreç (Açıklama): Betimlenen olgular arası sebep sonuç ilişkilerini yansıtma, ilişkileri yansıtan genellemeleri, bazı kuramsal kavramlara(öngörü, hipotez, kuram, yasa) başvurarak anlaşılır hale getirme sürecidir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Problemi Tespit Etme
Problemi Tanımlama
Hipotez Kurma
Veri Toplama
Hipotezi Test Etme
Sonuç Çıkarma
Sonuçları Raporlaştırma
Bilimsel Yöntem
Sonuçları Başkaları İle Paylaşma
Bilimsel Yöntem
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
7
Olay
Hayat içinde meydana gelen değişimlerin her biridir.
Ortaya çıkan, oluşan durum, ilgi çeken veya çekebilecek nitelikte olan her türlü iştir.
Örnekler:Nötron BombasıAnadolu’nun Türkler tarafında fethi
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Olgu
Evrende yer alan, doğrudan ya da dolaylı olarak gözlenebilen istendiğinde herkes tarafından aynı şekilde tekrar gözlenebilen gerçeklerdir.
Birtakım olayların dayandığı sebep veya bu sebeplerin yol açtığı sonuçtur.
Varlığı deneyle kanıtlanmış şeydir.
Örnekler:Anadolu’nun TürkleşmesiSuyun kaynaması
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Terim
Belirli bir alana has olan sözcüklere denir.
Yani terimler belirli bir alanın dilini oluşturur.
Tanım
Bilinmeyen, yabancılık çekilen bir kavramın aşina olunan, bilinen kavramlarla açıklanmasıdır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Kavram
Doğa veya doğa olayları gözlemlendikçe mevcut olguların artması sonucu olgular arasındaki bazı kalıpların, ilişkilerin açıkça ifadesidir.
İnsan zihninde anlamlanan olay, obje, ve olguların değişebilen ortak özelliklerini temsil eden formudur.
Örnekler:Bilgisayar İnsan
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Genelleme
Kavramlar arası ilişkilerden çıkarılan yargılardır.
Örnek:İnternet doğru kullanıldığında insanlara yarar sağlar.
İlke
Doğruluğu pek çok kez kanıtlanan evrensel genellemelerdir.
Örnek:Kişi ne kadar çok duyu organını kullanarak öğrenmeye katılırsa o kadar kalıcı öğrenmeler gerçekleşir.(Etkin katılım ilkesi)
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Hipotez
Hipotezler, yapılan gözlemleri açıklamaya yönelik sınanmak üzere ileri sürülen, sınırları iyi çizilmiş doğrulanmaya veya yanlışlanmaya açık önermelerdir.
Doğruluğu henüz test edilmemiş bilgi ve önerilerdir.
Örnek:Şekerin sudaki çözünme hızı artan sıcaklıkla artar.
Öğrencilerin kümeler konusundaki başarıları açısından İşbirlikçi öğrenme yöntemi etkili bir yöntemdir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
8
Bilimsel Teori (Kuram)
Doğal dünyanın olgularını, olgular arası ilişkilerini, yasalarını açıklayan, yasaları, çıkarsamaları ve test edilmiş hipotezleri içeren iyi yapılandırılmış kavramsal yapılardır.
Geçerliği ve güvenirliği bilimsel yöntemlerle ispatlanmış olan, iç tutarlılığı bulunan bilgiler, açıklamalar bütünüdür.
Bilimsel teoriler hiçbir zaman ispatlanamazancak mevcut kanıtlara dayalı olarak yapılan açıklamalar arasında en mantıklı olanıdır.
Bilimsel teorilerin; açıklama, tahmin ve kontrol olmak üzere üç önemli bileşeni vardır.
İyi bir teori; gözlemleri iyi açıklama, henüz gözlenmemiş olayları tahmin etme, sınanmaya açık olma ve yeni bilgiler elde edildikçe gerektiğinde düzeltilebilme gibi özelliklere sahip olmalıdır.
Teoriler sayesinde birbiriyle ilişkisiz gibi görünen bir takım olaylar arasındaki ilişkilerin varlığı tespit edilir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Yasa
Olgusal içerikli genellemelerdir.
Bilimsel yasalar, belirtilen şartlar altındaki olgular arası ilişkilerin özlü ifadeleridir.
Birçok defa doğruluğu kanıtlanmış, istisnası görülmemiş ilkeler zamanla değişmez gerçekler haline gelerek yasalaşır.
Örnek:
Enerjinin korunumu yasası
Yerçekimi yasası
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Yasalar, teorilerden farklı olarak açıklamadan daha çok ilişkileri belirtme işlevine sahiptir.
Gazların kinetik teorisinin gaz yasalarından çok sonra ortaya konmuş olması da bu durumu desteklemektedir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Deney
Hipotez
Gözlem
Teori(Model)
Yasa
Tahmin
Deney
GerektiğindeTeoride Değ.
Bilimsel Yöntem Modeli Bilimsel Araştırma
İnsanın bilme, anlama ve gerçeği ortaya çıkarma isteğinin giderilmesidir.
Arama, öğrenme, bilinmeyeni bilinir hale getirme, karanlığa ışık tutma sürecidir (Cebeci)
Sistematik inceleme, soruşturma, veri toplama ve verileri analiz etme sürecidir (Hitchcock & Hughes)
Sistematik bir şekilde soru/lar sorma, sistematik inceleme yöntemidir (Bell).
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
9
Bilimsel Araştırma
Bilginin bulunması, geliştirilmesi ve gerçeğe uygun olup olmadığının kontrol edilmesi için harcanan çabadır (Aslantürk)
Karşılaşılan bir güçlüğün giderilmesi için bilimsel yöntemin uygulanması ya da amaçlı, planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenmesi (analiz), yorumlanarak sonucun raporlaştırılması ile problemlere güvenilir çözümler arama sürecidir (Karasar).
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Araştırma
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Sistematik inceleme (keşfetme, test etme, doğrulama)
Veri toplama ve analiz etme
Sonuçlara göre yargılara varma ve bulguları kullanılabilir hale getirme sürecidir.
Bilimsel Araştırmanın Amaçları
Yeni gerçekleri keşfetme, test etme ve doğrulama
Bir olgu, olay ya da süreci neden-sonuç ilişkilerine dayalı olarak tanımlayıp analiz etme
Sorunları anlama ve çözme için yeni araçlar, kavramlar ve kuramlar geliştirme
Günlük yaşamın sorunlarını çözme.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Araştırmanın Temel İlkeleri
Bilimsel yöntemlerle incelenebilecek önemli sorular sorar,
Konuyla ilgili teoriler ve mevcut kavramsal yapıyla ilişki kurar,
Araştırma sorularını cevaplayabilmek için uygun yöntemleri kullanır,
Tutarlı, mantıklı, ve derinlemesine akıl yürütme sağlar,
Alandaki diğer çalışmalarla karşılaştırma, genelleme veya tekrarlar sunar,
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Araştırma Süreci
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Genel birproblem belirleme
Literatür taraması
Sonuçlar çıkarmave raporlaştırma
Ayrıntılıtarama
Kısa ön taramasonra yayma
Araştırma problemi, sorusu, ve hipotez
belirleme
Veri toplama
VerileriAnaliz etme
Bulgularıyorumlama
İstatistiktabloları
Diyagramlar
Teori (kuram)oluşturma
Araştırma desenine veyönteme karar verme
Bilimsel Araştırma Türleri
Farklı kaynaklarda çeşitli şekillerde gruplandırılırlar.
Temel (Basic) Araştırmalar
Uygulamalı (Applied) Araştırmalar
Değerlendirme (Evaluation) Araştırmaları
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
10
Temel Araştırmalar
Bazen pür olarak da adlandırılırlar.
Bu araştırmalarda amaç anlama, açıklama ve tahmin etmektir.
Bu araştırmaların etkileri uzun zamanda dolaylı yollarla ortaya çıkar.
Bir teori geliştirmeyi hedefler, bilgilerin genişletilmesi ve geliştirilmesi için yapılır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Uygulamalı Araştırmalar
Geliştirilen kuraların sorunlara uygulanması ile ilgilenir. Belli bir uygulama için yapılan araştırmalardır.
Bu araştırmalar da genellenebilir bilgi üretmeye yöneliktirler.
Tıbbi araştırmalar, mühendislik, sosyal çalışmalar ve eğitim uygulamaları bilimsel bilgileri kullanırlar ama kendileri bilim değillerdir.
Eğitim araştırmaları daha çok deneysel bilgiler ve yapılar üretme peşindedir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Değerlendirme Araştırmaları
İki veya daha fazla faaliyetin değerlerinin sıralanmasını ve bir sonuca varılmasını amaçlayan araştırmalardır.
Bu araştırmalar özel alana yönelik bir uygulamanın o alanın şartları içinde değerini ölçmeyi amaçlar.
Bu yüzden sonuçları genellenebilir değildir.
Eylem araştırmaları bu tip araştırmalardır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Türleri ve İşlevleriTemel Uygulamalı Değerlendirme
Araştırmanın
Konusu
Fen, davranış ve sosyal bilimler
Tıp, mühendislik ve eğitim bilimleri
Özel alanlardaki uygulamalar
Araştırmanın Amacı
1. Teorileri, kanunları ve temel ilkeleri test etmek
2. Olaylar arasındaki deneysel ilişkileri ortaya çıkarmak ve genellemeler yapmak
1. Çalışılan alanda teorilerin kullanılışlıklarını test etmek
2. Verilen bir alan içinde ilişkileri belirlemek ve analitik genellemeler yapmak
1. Özel uygulamaların iç amaca ulaşıp ulaşmadığını değerlendirmek
2. Özel uygulamaların değerini (önemini) değerlendirmek
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Araştırma Türleri ve İşlevleriTemel Uygulamalı Değerlendirme
Araştırmanın
Genellene-bilirliği
Soyut, genelGenel, bir alana özgü
Somut, Özel bir alan uygulamasına özgü
Belli bir merkezde özel uygulama
Araştırmanın
Uygulanabi-lirliği
1. Temel kanun ve ilkelere yeni bilimsel bilgiler ekler
2. Gelecek araştırma ve metotları geliştirir.
1. Verilen alanla ilgili araştırmalara bilgi ekler
2.Verilen alanla ilgili araştırmaları geliştirir.
1. Özel uygulamaların araştırmaya dayalı bilgi ekler
2. Özel bir uygulama alanına araştırma ve yöntem bilgisi ekler
3. Karar vermede yardımcı olur
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilim-Eğitim İlişkisi
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
11
Bilim-Eğitim İlişkisi
Eğitimde ulaşılmak istenen hedefler ve amaçlar (uzak, genel ve özel amaçlar) bulunmaktadır. Bu amaçların gerçekleştirilmesi için eğitim biliminin gelişmesine, bu alanda araştırmalar yapılarak bilimsel bilgi üretilmesine ve hedeflere ulaşmak için bu bilgilerin alanda uygulanmasına ihtiyaç vardır.
Bilimsel, çağdaş, köklü, yeniliklere açık, objektifliği temel alan bir eğitim sistemi yeni kuşaklarda toplumsal düşünceyi sağlayacağından, eğitim sisteminin bilimsel temellere dayandırılması gereklidir.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bir Bilim Dalı Olarak Eğitim
Eğitim Bilimi; bireylerin davranışlarının planlı olarak değiştirilmesi ve geliştirilmesi yasa ve ilkelerini bulmaya, bu amaçla teknikler geliştirmeye çalışan bir bilim dalıdır.
Eğitimde öğretme ve öğrenme süreçlerini etkileyen pek çok değişken mevcuttur. Bu nedenle eğitim bilimi çok yönlü araştırmalar gerektiren bir bilim dalıdır.
Eğitim bilimi de diğer bilim dalları gibi alanıyla ilgili bilimsel bilgi üretmek amacıyla bilimsel araştırma kullanmaktadır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bir Bilim Dalı Olarak Eğitim
Eğitim Biliminin Temel Amacı
Öğretimin niteliğini artırarak, öğrenenlerin eğitim hedeflerine ulaşmasını sağlamaktır.
Öğretimin kalitesini artırmak için sürekli bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak zorunludur.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Neden Eğitim Araştırması?
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Neden Eğitim Araştırması
Temel Neden; Eğitim sürecini anlayabilme ve doğru kararlar alma ihtiyacı
Dünyada eğitim araştırmalarının tarihçesi çok daha eskiye dayanmakla birlikte, ülkemizde eğitim bilimlerine yönelik araştırmalar son yirmi yılda önem ve hız kazanmaya başlamıştır.
Bu anlamda son yirmi yılda yürütülen araştırma faaliyetler ile eğitim sistemimizdeki pek çok eksik belirlenmeye ve gerekli önlemler alınmaya çalışılmaktadır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
24.2.2017
12
Neden Eğitim Araştırması
Eğitimle ilgili olmayan karar mekanizmalarının (ör. Yasa yapıcılar ve mahkemeler) eğitimde değişiklik yapılması gerektiği yönündeki telkinleri
Sivil toplum ve eğitimle ilgili örgütlerin araştırma ve geliştirmeye katkıda bulunmaya başlamaları
Mevcut araştırmaların yeniden irdelenmesi
Eğitim araştırmalarına kolaylıkla ulaşılabilmesi
Profesyonel olarak araştırmacı olmamalarına rağmen çok sayıda eğitimcinin sorunların çözümüne yönelik araştırma yapmaya başlamaları
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Neden Eğitim Araştırması
Özetle;
Eğitim alanında mevcut durumun ortaya konulabilmesi, karşılaşılan sorunların tespit edilebilmesi, sorunlara üretilen çözümlerin etkililiğinin tespit edilmesi, özetle eğitimin kalitesinin daha da arttırılabilmesi için birçok araştırma yapılmaktadır.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Eğitsel Araştırmanın Sınırlılığı
Eğitim araştırmaları etik ve yasal sınırlılıklara tabidir.
Bireyler üzerinde araştırma yapma
Araştırmacının deneklerin (bireylerin) haklarını, iyiliğini kollamak sorumluluğu ve ahlaki yükümlülüğü vardır
Yasalar bireylerin özel hayatlarını koruyucu tedbirler almıştır. Bu nedenle eğitsel araştırmalarda gönüllülük esastır
Eğitimin kamusal niteliği
Eğitsel uygulamaların karmaşık oluşu
Yöntemsel sınırlılıklar
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimin doğası ile ilgili yaygın kavram yanılgıları
Bilimsel bilgiler değişmez kesin bilgilerdir.
Bilim insanları tamamen objektiftirler.
Bilimsel hipotezler, teorilere onlarda yeterince doğrulandıklarında yasalara dönüşürler.
Bilimde evrensel olarak kabul edilen tekbir bilimsel yöntem vardır.
Bilim olguların sistematik olarak gözlenmesi işleminden ibarettir.
Bilim bütün sorularımıza cevap bulabilir.
Bilimde sosyal ve kültürel değerlerin bir etkisi yoktur.
Bilim tamamen birikimsel olarak ilerler.
EBE-503 Eğitimde Araştırma Yöntemleri
TEŞEKKÜRLER…
Bu sununun oluşumunda ders izlencesinde belirtilen kitapların yanı sıra; Prof. Dr. Samih
Bayrakçeken, Prof. Dr. Mustafa Sözbilir, Yrd. Doç. Dr. Suat Çelik, Yrd. Doç. Dr. Rabia Yılmaz’ın
Etiğimde Araştırma Yöntemleri ders içeriklerinden de faydalanılmıştır. Katkılarından