6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 1 “Gemilerin Sınıflandırılması” 1.hafta Gemi İnşaa ve Deniz Yük.Müh.
Nov 10, 2014
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 1
“Gemilerin Sınıflandırılması”
1.hafta
Gemi İnşaa ve Deniz Yük.Müh.
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 2
KAYNAKLAR
1. S.CAN&Ü.ÜLGEN, „ Gemi İnşaatı I ’, İTÜ Denizcilik Fak.,2003
2. K.VAN DOKKUM, „Ship Knowledge.A Modern Encyclopedia‟ DOKMAR.,2003
3. Teoman ÖZALP, “Özel Gemilerin Yapısı”, İTÜ,1978
4. Kemal KAFALI, “Gemi Formunun Statik ve Dinamik Esasları I- II-III”, ITU,1982
5. D.J.EYRES, “Ship Construction” , Plymouth Polytechnic, London, 1984
6. H.J.PURSEY, “Merchant Ship Construction” , University of Southampton, Glasgow,1983
7. Robert TAGGART , “ Ship Design and Construction” , SNAME , New York, 1980
8. http://web.nps.navy.mil/~me/tsse/NavArchWeb/
9. http://www.ship-technology.com/
10. http://www.fas.org/man/dod-101/sys/ship/index.html
11. http://www.gidb.itu.edu.tr/staff/odabasi
12. http://www.gidb.itu.edu.tr/staff/kadir
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 3
GEMİ TANIMI
•Teknik tanım olarak
Gemi, suda yükü, yolcuyu ve personeli mümkün olduğu kadar
emniyetli, hızlı ve ekonomik olarak taşımak amacıyla yapılmış
yüzen vasıtadır.
•Yasal tanım olarak
Gemi , kürekten başka alet ile yola çıkabilen, adı, tonajı ve
işlevi ne olursa olsun, her türlü deniz aracıdır.
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 4
GEMİLERİN SINIFLANDIRILMASI
1) SEVK ŞEKİLLERİNE GÖRE
2) İNŞAATLARINDA KULLANILAN MALZEMEYE GÖRE
3) KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
4) ÇALIŞTIKLARI DENİZLERE GÖRE
5) ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖRE
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 5
1-SEVK ŞEKİLLERİNE GÖRE
A) Kendi Kendilerini Sevk Edemeyen Gemiler
B) Kendi Kendilerini Sevk Edebilen Gemiler
i) Doğal Enerji ile Sevk Edilen Gemiler
ii) Makinalı Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 6
2- İNŞAATLARINDA KULLANILAN
MALZEMEYE GÖRE
a) Ağaç gemiler
b) Çelik gemiler
c) Beton gemiler
d) Maden alaşımlı gemiler
e) Cam takviyeli plastik (CTP) malzemeden inşa edilen gemier
f) Kompozit malzemeden inşa edilen gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 7
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
A) Savaş Gemileri
B) Ticaret Gemileri
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 8
Uçak&Helikopter Gemileri
Bu gemilere, birlikte harekata katıldıkları
diğer deniz unsurlarına hava ve denizaltı
savunma desteği sağlayan yüzer
havaalanları diyebiliriz. Hızları 40-50
knot‟a ulaşabilen uçak gemileri Amerika,
Rusya, İngiltere, Fransa gibi ülkelerin
deniz kuvvetlerinde ana komuta ve kontrol
gemisi olarak görev yapmaktadırlar.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 9
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
Uçak Gemisi Independence
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 10
Muhripler
Muhripler, 5 000 ile 10 000 ton arasındaki su üstü savaş
gemileridir.NATO ve bağlı deniz kuvvetlerindeki muhripler
genellikle su üstü ve denizaltı harbi maksatlı gemilerdir.
Hızları ortalama 22 knot dolaylarındadır.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 11
DD21 ZUMWALT CLASS MULTIMISSION DESTROYER, USA
(Muhrip)
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 12
DD21 ZUMWALT CLASS MULTIMISSION DESTROYER, USA
(Muhrip)
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 13
Fırkateynler
• Fırkateynler, genellikle 3000-4000 ton arasında tasarlanan , hava, su
üstü, su altı harbi silah ve teçhizleri ile donatılmış , yüksek sürat ve
manevra kabiliyeti olan gemilerdir.Genellikle gaz türbini, dizel veya
dizel-gaz türbini kombine sevk sistemleri ile sevk edilirler.
YAVUZ SINIFI FIRKATEYNLER
(MEKO-200 - TRACK I)
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 14
LA FAYETTE FRIGATES, FRANCE
Fırkateyn
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 15
Korvetler
Korvetler, hücumbot ile fırkateyn arasında, 1000-2000 tonluk, 70-80
metre boyunda yüksek sürat ve manevra kabiliyetine sahip su üstü
savaş gemileridir. Hızları 30 knot civarındadır.
VISBY CLASS CORVETTE, SWEDEN
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 16
Hücumbotlar
Hücumbotlar, 200-800 ton ağırlığında, 40-50 metre boyunda olan bu küçük ve süratli
savaş gemileridir. Yuvarlak karinalı olabilecekleri gibi V veya çeneli baş formuna da
sahiptirler. G/M platformu ve torpido bot olarak görev yapabilirler.
KILIÇ SINIFI HÜCUMBOTLAR
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 17
MURATREİS SINIFI DENİZALTILAR
(GUPPY II A)
Boyutlar (Boy-En-
Draft) (93,2 x 8,2 x 5,2) mt
Deplasman Tonaj Satıhta : 1848 t. Dalmış : 2440 t.
Ana Tahrik Dizel-Elektrik/ 3 Fairbanks Dizel/ 4500HP/ 2 Pervane
Sürati 17 kts satıhta / 14 kts dalmış
Seyir Siası Satıhta 10 kts / 12000 nm
Personel 9 Subay - 76 Astsubay/Er
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 18
NSSN VIRGINIA CLASS SUBMARINE
(Denizaltı)
Displacement, dived 7,300 tons
Length 377 feet
Beam 34 feet
Propulsion one GE PWR S6W
two turbines, one shaft, pump jet propulser
Speed, dived 28 knots
Cruise missiles 12 Vertical Launch Systems, VLS, tubes for Tomahawk SLCM
Anti-ship missile Sub Harpoon
Torpedo tubes 4 x 21 inch
Mission Deep ocean antisubmarine warfare, littoral warfare
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 19
SSN774 VIRGINIA CLASS SUBMARINE (Denizaltı)
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 20
Ç-302 SINIFI MEKANİZE
VASITA ÇIKARMA ARAÇLARI (LCM)
Boyutlar (Boy-En-
Draft) (22,4 x 6,4 x 2,5) mt
Deplasman Tonaj Tam yük : 113 t.
Ana Tahrik 2 Dizel / 660 HP / 2 Pervane
Sürati 9,5 kts
Personel 1 Astsubay , 9 Er
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRESAVAŞ GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 21
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRETİCARET GEMİLERİ
A) Yolcu gemileri
B) Yük gemileri
a) Değişik Yük Taşıyabilen Yük Gemileri
(General Cargo Ships)
b) Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 22
Konteyner Gemileri
Standartlaştırılmış boyutlarda büyük kutular şeklinde olan ve konteyner (cantanier) paket taşıyıcılarla yük taşıyan genel maksatlı yük gemileridir. Bu konteynerler tır kamyonlarında veya demiryolu ile taşınabilecek boyuttadırlar. Bu tip gemiler, konteynerleri konteyner ambarlarında veya güvertede taşıyabilecek şekilde dizayn edilirler.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 23
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
Konteyner Gemileri
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 24
Düşey
hücreli K
ontey
ner g
emileri
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 25
Ro-Ro (Roll on Roll off) Gemileri
Tır, kamyon, vagon gibi tekerlekli taşıyıcılarla yük taşıyan gemilerdir.Tır ve kamyon taşıyan gemilere treyler gemisi (Triler Ship) de denilmektedir.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 26
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
Ro-Ro
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 27
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 28
LASH, SEABEE Gemileri
Bu gemiler esasen konteyner gemileridir. Ancak taşıdıkları konteynerler standart konteynerlerden daha büyük olup yüzebilme özelliğine sahiptirler.Böylece limana bağlanmadan denize yükleme ve boşaltma yapabilirler. Örneğin; standart 20 ft’lik konteynerlerin hacimsel kapasiteleri 1200 ft3 olmasına karşın, yüzebilen standart LASH kapasitesi 20 000 ft3 , SEABEE’ninki ise 40 000 ft3 dür. Bu tip gemilere “Barge Carrying Ships” de denilmektedir.
LASH
SEABEE
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 29
Tankerler
Parlayabilen dökme sıvı yük taşımak için inşa edilmiş veya sonradan bu hale getirilmiş yük gemilerine tanker denir. II Dünya savaşında geliştirilmeye başlanmış, 1940’larda 25 000 DWT’dan 50 000 DWT’a kadar tankerler inşa edilmiştir. Daha sonraki yıllarda 500 000 DWT’luk süper tankerler inşa edilmiştir.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 30
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
Tankerler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 31
Değ
işik b
oyutlard
a tankerler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 32
Kuru Dökme Yük Taşıyıcı Gemiler ve OBO’lar
Herhangi bir paketleme veya kutulamaya gerek kalmadan, direkt olarak özel ambarlara yüklenebilen demir cevheri (10 ft3 / ton), hububat (100 ft3 / ton) gibi değişik özgül ağırlıklı yükler taşıyabilen gemilerdir. Bu yüklerden sadece birini taşıyan kuru dökme yük gemilerinin yanısıra hepsini beraber taşıyan gemiler de inşa edilmektedir. Bu gemiler cevher ve tahıl gibi iki çeşit kuru dökme yük taşıyabildikleri gibi kuru ve sıvı yükleri de ( kömür ve petrol ) ayrı ayrı tanklarda olmak üzere bir arada taşıyabilmektedirler. Bu gemilere Oil/Bulk/Ore kelimelerinin ( Petrol/ Dökme yük/ Cevher ) baş harflerinden oluşan OBO gemileri denilmektedir.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 33
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
Kuru Dökme Yük Taşıyıcı Gemiler ve OBO’lar
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 34
OB
O‟lard
a yüklem
e koşu
lları
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 35
Dökme yük gemilerinde değişik kesitler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 36
LNG ve LPG Tankerleri
Parlayıcı özelliği olan doğal gaz yaklaşık -162 0C de sıvılaştırılmış olarak özel basınçlı depolarda taşınır. Bu gemiler aynı özelliklere sahip olup sıvılaştırılmış olarak petrol türevi gazlar taşırlar. LNG/LPG tankerler ile taşınan yükler basınçlama , soğutma veya her iki yöntemin birlikte uygulanmasıyla sıvılaştırılırlar.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 37
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 38
LN
G tan
kerleri için
değ
işik k
esitler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 39
Balıkçı Gemileri
Balık, balina ve denizde yaşayan diğer faydalı canlıların avlanılmasında kullanılan gemilerdir. Açık deniz balıkçı gemileri sahil balıkçı gemilerinden daha büyük ve daha uzun süre denizde kalabilecek şekilde dizayn edilirler. Avlanan deniz ürünlerinin limana dönüşe kadar depolanabilmesi için buz odası bölmesi mevcuttur. Ayrıca; avlana ürünlerin işlenmesini sağlayacak imkanlarla da donatılmış okyanus tipi balıkçı gemileri de vardır. Balıkçı gemilerine endüstriyel gemiler de denilmektedir.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 40
Feribotlar (Ferryboats)
Ferry, nehirde, kısa mesafelerde , limanlar veya adalar arası yük ve yolcu taşıyan araç anlamına gelir.Ancak günümüzde uzun mesafelerde de iki liman arası yolcu ve/veya araç taşıyan feribotlar mevcuttur.
3-KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE
TİCARET GEMİLERİ-Özel Yük Taşıyan Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 41
4- ÇALIŞTIKLARI DENİZLERE GÖRE
A) Açık Deniz Gemileri
B) Kapalı Deniz Gemileri,
C) Açık ve Kapalı Deniz Gemileri
D) Göl ve Nehir Gemileri,
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 42
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖRE
A) Hidrostatik Kuvvetler Yardımı ile Yüzen Gemiler
B) Hidrodinamik Kuvvet Yardımı ile Yüzen Gemiler
C) Aerostatik Kuvvet Yardımı ile Yüzen Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 43
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
A) Klasik Deplasman Gemileri
B) Özel Deplasman Gemileri
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 44
A) Derin Deplasman Gemileri
B) Çok Tekneli Gemiler
i) İki tekneli gemiler (katamaran)
ii) SWATH katamaranlar
iii) Dalga yarıcı katamaranlar
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
ÖZEL DEPLASMAN GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 45
Katamaran
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
ÖZEL DEPLASMAN GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 46
SWATH Katamaran
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
ÖZEL DEPLASMAN GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 47
Dalga YarıcıKatamaran
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
ÖZEL DEPLASMAN GEMİLERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 48
KINGCAT M270
The style of this new yacht is striking and it will be the focus of attention in any
marina. Whilst it is the dramatic exterior which will draw the admiring glances, the
real innovation of the Kingcat lies in the way it embodies the latest technology to
advance motor yacht design. Incorporated into the Kingcat is cutting edge technology
which uses the latest composite techniques for construction and the latest electronics
for control. http://www.yachting-asia.com/AsianMarine/Issue06/powerline.cfm
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 49
A) Ayaklı Gemiler (Hydrofoil)
B) Kayıcı Tekneler
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDRODİNAMİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 50
Ayaklı Tekneler (Hydrofoil)
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDRODİNAMİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 51
Kayıcı Tekneler
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREHİDRODİNAMİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 52
A) Hava Yastıklı Tekneler
B) Hava Yastıklı Katamaran Tekneler (SES)
C) Su Yüzeyinde Kanat Etkili Gemiler (WIG, Ram Wing)
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREAEROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 53
Howercraft
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREAEROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
HAVA YASTIKLI TEKNELER
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 54
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREAEROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
HAVA YASTIKLI KATAMARAN TEKNELER -SES
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 55
5- ÇALIŞMA PRENSİPLERİNE GÖREAEROSTATİK KUV.YARD.YÜZEN GEMİLER
Su Yüzeyinde Kanat Etkili Gemiler
(WIG, Ram Wing)
( Wing In Ground Effect )
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 56
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 57
HAVA DESTEKLİ
Air Cushion Vehicle (ACV)
Surface Effect Ship
AYAK DESTEKLİ
Hydrofoil
Jet Foil
DEPLASMAN TEKNELERİ
Monohulll
Catamaran
Swath
Kayıcı TeknePlanning Hull Hydrofoil Wing Ship
S.E.S A.C.V Swath
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 58
Advanced Marine Vehicles
Monohulls Hovercraft MultihullsHydrofoils
Round Bilge
Semi-Displacement
Hull
Hard Chine
Planing
Hull
Deeply
Submerged
Hydrofoil
Surface
Piercing
Hydrofoil
Surface Effect
Ship
(SES)
Air cushion
Vehicle
(ACV)
Catamaran Small Waterplane
Area Twin Hull
Ship
SWATH
6/25/2010 Sevilay CAN 1
“Gemi geometrisi ve katsayılar”
Gemi İnşaa ve Deniz Yük.Müh.
6/25/2010 Sevilay CAN 2
6/25/2010 Sevilay CAN 3
Hull: The structural body of a ship including shell plating, framing, decks and bulkheads.
Afterbody : That portion of a ship’s hull abaft midships.
Forebody: That portion of a ship’s hull forward midships.
Bow : The forward of the ship
Stern : The after end of the ship
6/25/2010 Sevilay CAN 4
Port :The left side of the ship when looking forward
Starboard : The right side of the ship when looking forward
Design Waterline (DWL) or Load Waterline (LWL) : The waterline at which the ship will float
when loaded to its designed draught.
6/25/2010 Sevilay CAN 5
Forward Perpendicular (FP) : The vertical line at the point of intersection of the LWL and the
forward end of the immersed part of the ship’s hull.
BaĢ Dikey – BaĢ kaime – Fore Peak (FP) : Gemi baş bodoslaması ile dizayn su hattının
kesiştikleri noktadan dizayn su hattına dik olarak geçen düşey doğru
After Perpendicular (AP) : The vertical line at the point of intersection of the LWL and the
centerline of the rudderstock.
Kıç Dikey – Kıç kaime – Aft Peak (AP) : Dümen rodu ekseni ile dizayn su hattının kesiştiği
noktadan dizayn su hattına dik olarak geçen düşey doğru
6/25/2010 Sevilay CAN 6
Midships (⊗) : The point midway between the forward and after perpendiculars.
Mastori – Midships () : Baş ve kıç dikeyler arası uzaklığın ortası
Centerline (CL) : A straight line running from bow to stern, midway between the sides of the
ship. All transverse horizontal dimensions are taken from the centerline.
Orta Simetri Düzlemi – Centreplane (CL) : Gemiyi boyuna yönde sancak ve iskele olarak iki
simetrik parçaya bölen düzlem
6/25/2010 Sevilay CAN 7
Baseline (BL) : The horizontal line parallel to the design waterline, which cuts the midship
section at the lowest point of the ship. The vertical heights are usually measured from the
baseline.
Temel Hattı – Kaide Hattı – Baseline (BL) : Gemi boyunca dip kaplaması ile simetri
düzleminin kesiştiği hat. Bu genellikle yatay bir doğru olmakla birlikte balıkçı gemisi veya
romorkör gibi kıçta büyük bir pervane yuvasına sahip olması gereken gemi tiplerinde kıça
eğimli olabilir
6/25/2010 Sevilay CAN 8
Midship Section : The transverse section with the largest underwater area. The midship
section is usually halfway between the AP and the FP.
Orta Kesit - Midship Section : Gemi boyunca en büyük alana sahip kesittir. Genellikle bu
kesit gemi ortasında yani mastoride yer alır ancak bazı hallerde daha kıça veya çok daha nadir
olarak başa kaymış olabilir
6/25/2010 Sevilay CAN 9
GEMİ GEOMETRİSİ
Güverte Sehimi – Deck Camber : Gemi ana güvertesi üzerinde bordadan orta simetri
düzlemine doğru ölçülen yükseklik farkıdır. Standard bir değer olarak gemi
genişliğinin 1/50’si alınabilir.
6/25/2010 Sevilay CAN 10
ġiyer Hattı – Sheer Line : Gemi ana güverte profilinin orta simetri düzlemi üzerindeki
izdüşümüdür. Şiyerin en düşük noktası genellikle mastoridedir ve özellikle başa doğru şiyer
profili artar. Modern gemilerde şiyer hattı daha nadir olarak kullanılmaktadır .
6/25/2010 Sevilay CAN 11
GEMİ GEOMETRİSİ
6/25/2010 Sevilay CAN 12
Tam Boy – Length Overall (LOA): Geminin XOZ düzleminde baş bodoslamadaki en dış
nokta ile kıç bodoslamadaki en dış noktadan geçen dikeyler arasındaki mesafedir
Dikeyler Arası Boy – Length Between Perpendiculars (LBP): Baş ve kıç dikeyler arasındaki
yatay uzaklıktır
Su Hattı Boyu – Length of Waterline (LWL): Geminin dizayn su hattında yüzerken başta ve
kıçta su ile temas eden en uç noktaları arasındaki yatay uzaklıktır
6/25/2010 Sevilay CAN 13
GEMİ GEOMETRİSİ
Batık Boy – Length Overall Submerged (LOS ) : Geminin dizayn su hattı altında
kalan kısmında başta ve kıçta en uç noktalar arasındaki yatay uzaklık olup
yumrubaşlı gemilerde önem kazanan bir boy değeridir.
Paralel Gövde – Parallel Body (LP) : Gemi ortasında orta kesidin hiçbir değişikliğe
uğramadan uzandığı bölgedir.
LOS
LP
CL CL
6/25/2010 Sevilay CAN 14
GEMİ GEOMETRİSİ
Derinlik – Depth (D) : Gemi ortasında temel hattı ile ana güverte arasındaki düĢey
uzaklıktır.
Su Çekimi – Draught (T) : Geminin temel hattı ile yüzdüğü su hattı arasındaki
düĢey uzaklıktır. Bu değer trimin mevcut olması durumunda gemi boyunca
değiĢken olabilir.
Fribord – Freeboard (f) : Gemi ortasında dizayn su hattı ile ana güverte arasındaki
düĢey uzaklıktır. Fribord derinlik ile su çekimi arasındaki farka eĢittir.
6/25/2010 Sevilay CAN 15
GEMİ GEOMETRİSİ
Kalıp GeniĢliği – Moulded Breadth (BM ) : Geminin en geniş kesitinde sancak ve
iskele bordalar arasındaki yatay uzaklıktır.
Su Hattı GeniĢliği – Breadth of Waterline (BWL ) : Geminin yüzdüğü su hattında ve
en geniş kesitinde sancak ve iskele bordalar arasındaki yatay uzaklıktır.
LWL
6/25/2010 Sevilay CAN 16
Gemi Hacim Merkezinin Boyuna Konumu (L.C.B ) : Geminin boy doğrultusunda su altı
hacim merkezi veya Archimedes kuvvetlerinin uygulama merkezi olan B noktasının kıç
dikeye AP’ye olan yatay uzaklığıdır.
6/25/2010 Sevilay CAN 17
K
B
Gemi Hacim Merkezinin DüĢey Konumu (KB) : Geminin su altı hacim
merkezinin tabandan yüksekliğidir. Gemiyi yüzdüren Archimedes
kuvvetlerinin bileşke değeri bu noktada etkiler
6/25/2010 Sevilay CAN 18
• Deplasman hacmi (): Geminin yüzdüğü su hattı altında kalan gövdesinin hacmidir.
• Deplasman (): Deplasman, gemi gövdesinin su içinde işgal ettiği hacimdeki su ağırlığına eşittir. Yani:
=
dir. Burada: suyun yoğunluğudur. Yaklaşık hesaplamalarda
=1.025 t/m3 alınır. Hassas hesaplamalarda (gemilerin meyil deneyi gibi) dansimetre aparatı ile suyun yoğunluğu tespit edilmelidir. değeri denizlerimizde ortalama olarak aşağıdaki gibidir.
Karadeniz : = 1.014 t/m3
Marmara : = 1.020 t/m3
Akdeniz : = 1.030 t/m3
6/25/2010 Sevilay CAN 19
GEMİ FORM KATSAYILARI
(NARİNLİK KATSAYILARI)
GEMĠ GEOMETRĠSĠNĠN TAM OLARAK TANIMLANABĠLMESĠ ĠÇĠN BAZI BOYUTSUZ KATSAYILAR KULLANILIR.
BUNLAR BĠR GEMĠNĠN GERÇEK BOYUTLARINDAN SÖZ ETMEKSĠZĠN FORMU HAKKINDA, NARĠN GEMĠ , DOLGUN GEMĠ, GĠBĠ GENEL GEOMETRĠK ÖZELLĠKLERESAHĠP GRUPLARA AYRILABĠLMESĠNĠ SAĞLARLAR.
AYRICA GEMĠLERĠN DENGE, GÜÇ VE MUKAVEMET ĠLE DĠZAYN HESAPLARINDA KULLANILIRLAR.
GEMĠ FORM KATSAYILARI:
1) BLOK KATSAYISI(CB)2) ORTA KESĠT NARĠNLĠK KATSAYISI(CM)3) PRĠZMATĠK KATSAYISI(CP)4) SU HATTI NARĠNLĠK KATSAYISI(Cwp)5) DÜġEY PRĠZMATĠK KATSAYI(CVP)
6/25/2010 Sevilay CAN 20
GEMĠNĠN SUALTI FORMUNUN DOLGUN YA DA NARĠN
OLUġUNU TANIMLAYABĠLMEK ĠÇĠN GEMĠNĠN SUALTI
HACMĠNĠN, GEMĠ ĠLE AYNI BOY ,GENĠġLĠK VE DRAFTA
SAHĠP OLAN BĠR DĠKDÖRTGEN PRĠZMANIN HACMĠNE
ORANIDIR.
CB=/L.B.d
BLOK KATSAYISI
6/25/2010 Sevilay CAN 21
Gemi orta kesitinin dolgunluğu, gemi orta kesit alanının geniĢliği geminin
o kesitteki geniĢliğine, yüksekliği o kesitteki draftına eĢit bir dikdörtgenin
alanına oranı olarak ifade edilen “orta kesit narinlik katsayısı”
CM ile tanımlanır.
ORTA KESİT NARİNLİK KATSAYISI
CM=AM/B.d
AM
6/25/2010 Sevilay CAN 22
Gemi su altı hacminin ,gemi orta kesidi Ģeklinde sabit taban alanına sahip
boyu gemi boyuna eĢit dik prizmanın hacmine oranına
“prizmatik katsayı” denir.
PRİZMATİK KATSAYISI
CP= CB/C M VEYA CP= / L. AM
6/25/2010 Sevilay CAN 23
Geminin yüzdüğü su alanının bu su hattındaki gemi geniĢliği ve boyunun
çarpılmasıyla bulunacak alanına oranına denir.
SU HATTI ALAN KATSAYISI
CWP=AWP / L.B
6/25/2010 Sevilay CAN 24
Geminin su altı hacminin ,geminin dizayn su hattı alanına eĢit tabanı olan
,yüksekliği ise gemi draftına eĢit bir prizmanın hacmine oranı
“düĢey prizmatik katsayı olarak tanımlanır.
DÜŞEY PRİZMATİK KATSAYISI
CVP= CB/C WP VEYA CP= / AWP .T
6/25/2010 Sevilay CAN 25
R
4R
Örnek1: AĢağıda en kesiti verilen L boyunda bir lastik botun form
katsayılarını bulunuz.
PROBLEMLER
6/25/2010 Sevilay CAN 26
R
4R
6/25/2010 Sevilay CAN 27
Örnek2: AĢağıda en kesiti verilen L boyunda eĢ kenar üçgen Ģeklindeki
dubanın form katsayılarını bulunuz.
PROBLEMLER
5m
6/25/2010 Sevilay CAN 28
5m
6/25/2010 Sevilay CAN 29
Örnek3: AĢağıda en kesiti verilen 100m boyunda sabit kesitli dubanın
form katsayılarını bulunuz.
PROBLEMLER
1m
10m
1.5m
6/25/2010 Sevilay CAN 30
10m
1.5m
6/25/2010 Sevilay CAN 31
PROBLEMLER
Örnek4: Su hattı boyu 60m, geniĢliği 10m, su çekimi 4.5m olan bir geminin
form katsayıları CB=0.52, CM=0.72 ve CWP=0.63 olarak
verilmektedir.Geminin tam ortasına sonradan 15m boyunda bir paralel
gövde eklenmektedir. Su çekiminin değiĢmediğini varsayarsakyeni form
katsayılarını bulunuz.
6/25/2010 Sevilay CAN 32
PROBLEMLER
Örnek5: Temel geometrik özellikleri aĢağıda verilen gemiye ait form
katsayılarını hesaplayınız.
Su hattı boyu LWL 200m
Su hattı genişliği BWL 22m
Su çekimi T 7m
Prizmatik Katsayı CP 0.75
Yüklü su hattı alanı AWP 3500m2
Deplasman tonajı 23 000t
Deniz suyu yoğunluğu 1.025 t/m3
6/25/2010 Sevilay CAN 33
PROBLEMLER
6/25/2010 Sevilay CAN 34
1.Kaimeler arası boy aĢağıdakilerden hangisidir?
a)LBA
b)LWL
c)LPB
d)LBP
e)LOA
7.Yük gemilerinde , gemi ortasındaki sehim, B gemi geniĢliği olmak üzere
........ dir.
a)B/30
b)B/40
c)B/50
d)B/20
e)B/75
6/25/2010 Sevilay CAN 35
8.Güvertenin baĢ-kıç yönünde yükselen egrisine ......... denir.
a)Öksüz kemere
b)Şiyer
c) Sehim
d)Stralya
e)Fribord
9.AĢagıdaki gemilerden hangisinde sehim bulunmaz?
a)Tanker
b)Yat
c)Balıkçı
d)Buz Kıran
e)Tren Ferisi
6/25/2010 Sevilay CAN 36
10.Blok katsayısı CB ,aĢağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?
LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı geniĢliği, T = Draft
a)Geminin sualtında kalan hacminin, gemi ağırlığına oranı
b) Geminin sualtında kalan hacminin, suhattı alanına oranı
c) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları LWL, BWL, T’den oluşan prizmaya oranı
d) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları LWL, BWL’den oluşan dikdörtgene oranı
e) Geminin sualtında kalan hacminin, boyutları T, BWL’den oluşan dikdörtgene oranı
11.Bütün narinlik katsayıları eĢit olan bir geminin su hattı altında kalan formu nasıldır?
a)Üçgen prizma
b)Dikdörtgen prizma
c)Yarım daire
d)Küre
e)Koni
6/25/2010 Sevilay CAN 37
12. Orta kesit narinlik katsayısı CM ,aĢağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?
LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı geniĢliği, T = Draft
a)Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları BWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı
b) Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları LWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı
c) Geminin mastorideki kesit alanının, boyutları BWL ve LWL olan diktörtgenin alanına oranı
d) Geminin mastorideki kesit alanının, suhattı alanına oranı
e) Geminin mastorideki kesit alanının, su altı hacmine oranı
13. Suhattı alanı narinlik katsayısı CWP ,aĢağıdakilerden hangisiyle tanımlanır?
LWL = Gemi suhattı boyu, BWL = Mastoride Geminin su hattı geniĢliği, T = Draft
a) Geminin suhattı alanının, boyutları BWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı
b) Geminin suhattı alanının, boyutları LWL ve T olan diktörtgenin alanına oranı
c) Geminin suhattı alanının, boyutları BWL ve LWL olan diktörtgenin alanına oranı
d) Geminin suhattı alanının, orta kesit alanına oranı
e) Geminin suhattı alanının, su altı hacmine oranı
6/25/2010 Sevilay CAN 38
14.Orta kesit narinlik katsayısı hesabında aĢağıdakilerden hangisi
kullanılır?
a)Deplasman
b)Gemi ağırlığı
c)Gemi derinliği
d)Gemi boyu
e)Orta kesit alanı
6/25/2010 Sevilay CAN 39
18. KG sembolu neyi tanımlamaktadır?
a) Yüzme merkezinin yatay konumu
b) Ağırlık merkezinin yatay konumu
c) Ağırlık merkezinin dikey konumu
d) Sephiye merkezinin dikey konumu
e) Sephiye merkezinin yatay konumu
30-Bir geminin sualtı hacim merkezinin tabandan yüksekliğine ne denir?
a)KG
b)BM
c)KB
d)GM
e)GG1
6/25/2010 Sevilay CAN 40
31-Bir geminin boyuna deplasman hacim merkeziaĢağıdakilerden
hangisidir?
a)LCF
b)LCG
c)LCB
d)LCC
e)LLF
6/25/2010 Sevilay CAN 41
6/25/2010 Sevilay CAN 42
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 1
Endaze,Fribord,Tonaj
Gemi İnşatı ve Deniz Müh.
6/25/2010 Sevilay CAN 2En kesitler
Su hatları
Batoklar
GEMİ GEOMETRİSİ
6/25/2010 Sevilay CAN 3
ENDAZE
Gemi mühendisliğinde,bir gemi formunun kağıt üzerinde belirli bir ölçekle,teknik resim kuralları yardımıyla gösterilmesine gemi endazesi veya gemi resmi denir.
Başka bir deyişle,üç boyutlu eğrisel yüzeylerden meydana gelmiş gemi formunun iki boyutlu kağıt üzerinde gösterilmesidir.
Gemi endaze resmi başlıca üç kısımdan oluşur.Bunlar;
En Kesit Eğrileri
Batok Eğrileri
Su Hattı Eğrileri
Diyagonal
6/25/2010 Sevilay CAN 4
Su hatları ve Diyagonal
En kesitler
Batoklar
6/25/2010 Sevilay CAN 5
6/25/2010 Sevilay CAN 6
ENDAZE - En Kesitleri
En Kesit Eğrileri
Geminin boyuna simetri düzlemine ve su hattı düzlemine dik olan düzlemlerle gemi gövdesinin arakesitlerini veren eğrilerdir.
Genellikle eşit aralıklarla birbirine paralel olan bu düzlemler üzerinde elde edilen arakesit eğrileri merkez düzleme göre simetrik olduğundan, kağıt üzerinde yarılarının çizilmesi yeterlidir.Bu nedenle,en kesit eğrilerinde genellikle sağ tarafta geminin baş dikey en kesitinden gemi ortasına kadar olan en kesit eğrilerinin yarısı, sol tarafta ise gemi ortasından kıça kadar olan en kesit eğrilerinin yarısı gösterilir
6/25/2010 Sevilay CAN 7
ENDAZE - Su Hattı Eğrileri
Su hattı eğrileri
su hattı düzlemine paralel düzlemlerle gemi gövdesinin arakesit eğrileridir.
6/25/2010 Sevilay CAN 8
ENDAZE – Batok Eğrileri
Batok Eğrileri
Gemini boyuna simetri düzlemine paralel ve bu düzlemden gemi bordasına doğru eşit aralıklarla alınmış düzlemlerle gemi yüzeyinin ara kesitlerinin oluşturduğu eğrilerdir.Bu eğrilere Profil planı da denir.
Geminin merkez düzlemindeki arakesitine, Şiyer Planı veya güverte hattı da denmektedir.
6/25/2010 Sevilay CAN 9
ENDAZE – Diyagonal Eğriler
Diyagonal Eğriler
Bu eğriler, yüklü su hattı ile simetri ekseninin kesiştiği noktayı,sintine dönüm noktasına birleştiren çapraz düzlemlerle geminin ara kesitidir.
Diyagonal
Diyagonal
Düzlemi
6/25/2010 Sevilay CAN 10
6/25/2010 Sevilay CAN 11
OFSET TABLOSUOFFSET TABLOSU Yarı Genişlikler (mm)
Su hattı BL WL1/2 WL1 WL2 WL3 WL4 WL5
Posta no
0 0.00 0.00 0.00 0.00 250 350
1/2 0.00 0.00 500 620 740 825 860
1 500 800 1070 1280 1480 1630 1750
2 1100 1700 2100 2350 2520 2630 2730
3 1625 2425 2850 3070 3200 3270 3340
4 1980 2880 3300 3500 3620 3370 3700
5 2170 3070 3480 3680 3770 3770 3770
6 2170 3070 3460 3660 3740 3720 3720
7 1920 2900 3330 3550 3650 3650 3650
8 1250 2300 3025 3350 3500 3500 3500
9 450 1150 2170 2850 3170 3180 3180
91/ 2 165 325 950 2220 2820 2870 2870
10 0.00 0.00 0.00 0.00 1950 2200 2200
6/25/2010 Sevilay CAN 12
Ligth Ship(LS): Gemi bünyesindeki sabit ağırlıklar ( tekne, makina, outfit (donatım))
TONAJ
Gemiler, tiplerine bağlı olarak ya hacimsel (Gross, Net Tonnage) yada ağırlık olarak (Dicplacement, DeadWeight, Lightweight) olarak sınıflandırılırlar.
Displacement Tonnage(Deplasman Ton):
DeadWeight(DWT): Deplasman ve LS arasındaki fark olan DWT, kargo, yakıt,yağ,tatlı su, ambar, yolcu ve esyası,murettebattan oluşur.
6/25/2010 Sevilay CAN 13
6/25/2010 Sevilay CAN 14
6/25/2010 Sevilay CAN 15
6/25/2010 Sevilay CAN 16
6/25/2010 Sevilay CAN 17
6/25/2010 Sevilay CAN 18
6/25/2010 Sevilay CAN 19
6/25/2010 Sevilay CAN 20
Tanımlar
Gemi boyu %85 derinlikte ölçülen LBP veya aynı derinlikteki LWL nin %96 sından büyük olanıdır.
Baş dikey (FP) geminin %85 derinlikte baştaki en uç noktası, kıç dikey (AP) ise dümen rodunun eksenidir.
Fribord güvertesi havaya yada denize açık ve su geçmez perdelerin uzandığı en üst sürekli güvertedir.
Güverte çizgisi (300 x 25 mm) boyutlarında olup fribord güvertesini tanımlar.
Fribord derinliği fribord güvertesi levhasının üzerinden ölçülür.
Fribord markası 25 mm kalınlığında 300 mm çapında bir daire olup bu daire 450 x 25 mm
6/25/2010 Sevilay CAN 21
T
T
6/25/2010 Sevilay CAN 22
6/25/2010 Sevilay CAN 23
6/25/2010 Sevilay CAN 24
6/25/2010 Sevilay CAN 1
“Omurga, Dip, Döşek Yapısı”
Gemi İnşaa ve Deniz Yük.Müh.
PRUVA (STEM)
ANA GÜVERTE(MAĠN DECK)
BAġÜSTÜ-BAġKASARA(FORE CASTLE DECK)
KIÇ ÜSTÜ(POP DECK)
MĠYAR GÜVERTE(STANDARD COMPASS DECK)
ALT GÜVERTE(LOWER DECK)
FĠLĠKA GÜVERTEBOAT DECK
KÖPRÜÜSTÜ GÜVERTE(BRIDGE DECK)
CAN FĠLĠKASI(LIFE BOAT)
BAġ OMUZLUK(Port Bow)PORT SIDE
STARBOARD SIDE
GEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLAR
(SHIP CONSTRUCTION SKETCHES AND NOTES)
GEMĠ YÖNLERĠ VE GÜVERTELERĠ ( SHIP DIRECTIONS AND DECKS )
KIÇ OMUZLUK(STARBOARD QUARTER)
12345
AMBAR (HOLD)
AMBAR AĞZI(HATCH)
AMBAR KAPAĞI(HATCH COVER)
BAġ DĠREK
GRANDĠ DĠREĞĠ(MAIN MAST)
FUEL OIL TANKI
DIESEL OIL TANKI
LUB. OIL TANKI
ANA MAKĠNE(MAIN ENGINE)
BAġ PĠK TANKI(FORE PEAK TANK)
BALLAST TANKI
KIÇ PĠK TANKI(AFT PEAK TANK)
PERVANE(PROPELLER)
DÜMEN YELPAZESĠ(RUDDER FRAME)
KIÇ ÜSTÜ BAġALTI
BULP
BAġ BODOSLAMA
BAġ ÜSTÜ
BAġ TARAF
KÖPRÜÜSTÜ(BRIDGE)
YAġAM MAHALĠ(ACCOMMODATION)
BACA(FUNNEL)
KIÇ TARAF
SU SEVĠYESĠ
GEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLAR
GEMĠ GENEL YAPISI ( SHIP GENERAL STRUCTURE )
6/25/2010 Sevilay CAN 4
GEMĠ BÜNYESĠNDE ETKĠYEN YÜKLER
Gemi üzerinde etkiyen en belirgin yükler
geminin kendi ağırlık dağılışı ile sephiye
kuvveti arasındaki farktan doğan yüklerdir.
Ticaret gemileri değişik ambar yükleriyle seyir
yapacağından ve geminin her draft ve trim durumu için sephiye
kuvveti dağılımı değişeceğinden iki kuvvet dağılımının ortaya
çıkaracağı kesme kuvvetleri ve eğilme momentleri de
değişkenlik arz edecektir.
Sakin su konumu
BoĢ gemi
Ağırlık dağılımı
Sephiye eğrisi
KiriĢin deformasyonu
6/25/2010 Sevilay CAN 5
GEMĠYE ETKĠ EDEN KUVVETLER
1 – STATİK KUVVETLER
Gemi ağırlığı (yük dağılımı)
Su basıncı, kaldırma kuvveti
Havuzlamadaki kuvvetler
Karaya oturmada oluşan kuvvetler
2- DİNAMAİK KUVVETLER
Gemi hareketlerinden oluşan kuvvetler (Baş-kıç vurma vs)
Titreşimden doğan zorlamalar
Dalga vs.
6/25/2010 Sevilay CAN 6
DALGA TEPESĠ VE DALGA ÇUKURUNDA BĠR GEMĠNĠN SARKMASI VE ÇÖKMESĠ
SARKMA ÇÖKME
Bir gemiyi etkiliyen en kötü durum boyu, gemi boyuna eĢit dalganın, tepesi veya çukurunda bulunmasıdır.Gemi bir kiriĢ gibi düĢünüldüğünde dalga tepesindeyken sarkma-hogging, dalga çukurundayken çökme-sagging durumu oluĢacaktır.
Weight – agırlık
Buoyancy – sephiye
Buoyancy curve - sephiye eğrisi
Wave crest – dalga tepesi
Still water – sakin su
Tension – çekme
Compression – basma
Amidship – gemi ortası
6/25/2010 Sevilay CAN 7
6/25/2010 Sevilay CAN 8
6/25/2010 Sevilay CAN 9
6/25/2010 Sevilay CAN 10
GEMĠ ELEMANLARI
Gemi bünyesi bir dış kabuk ve bu dış kabuğu içten destekleyen elemanlardan
oluşur.
Bu elemanlar birincil veya ikincil elemanlar olarak ikiye ayrılabilir.
Birincil elemanlar gemi bünyesinin tümünü veya önemli bir bölümünü etkileyen
yüklere karşı geminin bünyesel bütünlüğün korumasına katkı yapan elemanlardır.
Bu tür elemanların tipik örnekleri gemi dış kaplaması
(güverte, borda ve dip), tülaniler (merkez ve yan), döşekler (dolu ve boş), posta ve
kemereler v.s.
İkincil elemanlar ise genelde lokal yüklere karşı mukavemeti sağlayan elemanlar ile
birincil elemanları destekleyen ve onların devamlılığını sağlayan elemanlardır. Bu
tip elemanların tipik örnekleri küçük teçhizat temelleri ve braketler gibi
elemanlardır.
6/25/2010 Sevilay CAN 11
1-Güverte altı Derin tülani
2-Üst güverte kaplaması
3-Güvertealtı tülanileri
4-Derin kemere
5-Güverte braketi
6-Posta
7-Ara güverte kaplaması
8-Kemere
9-Borda kaplaması
10-Sintine braketi
11-Merkez omurga
12-Yan tülani
13-Dip ve içdip tülanileri
14-Dolu döşek
15-İç dip kaplaması
16-Dip kaplaması
17-Enine perde
18-Perde stifneri
19-Puntel
GEMĠ YAPI ELEMANLARI
6/25/2010 Sevilay CAN 12
GEMĠ YAPI ELEMANLARI
6/25/2010 Sevilay CAN 13
GEMĠ ELEMANLARI
1. Merkez Tülani (Görder)2. Yan Tülani (Görder)3. Boyuna Dip Tülani4. Boyuna İçDip Tulani5. Dolu Döşek6. Levha Omurga7. A sacı sırası8. Dip Kaplama9. Sintine Sacı10. Borda Kaplama11. Borda Üst Sacı12. Şiyer Sacı13. İç Dip Sacı14. Sintine Braketi15. Gasset Sacı16. Ambar Postası
17. Ara Güverte Postası18. 2. Güverte Kemeresi19. Kemere Braketi20. 2. Güverte21. Üst Güverte22. Stringer Sacı23. Tripping Braketi24. Güverte Derin Kemere25. GüverteTülanisi26. Güverte Görderi27. Ambar Mezarnası28. Öksüz Kemere29. Web Posta
6/25/2010 Sevilay CAN 14
DĠP YAPININ BOYUTLANDIRILMASINA ETKĠ EDEN FAKTÖRLER
Geminin dip yapısı, karşıladığı yüklere bakıldığında mukavemet açısından önemli bir kısmını oluşturduğu görülmektedir. Geminin büyüklüğune ve çalışma koşullarına göre farklılıklar gösteren dip yapısının etki altında kaldığı zorlamalar şunlardır:
Gemi dalga tepesindeyken su basıncı zorlaması
Gemi dalga çukurunda iken su basıncı zorlaması
Tank iç basıncı
Gemi havuzlanmasında ve denize indirme sırasında oluşan kuvvetler
Gemi baş tarafında dövünme hareketinden oluşan hidrodinamik dalga kuvvetleri
Kıç tarafta pervane tarafından oluşturulan titreşim zorlamaları
6/25/2010 Sevilay CAN 15
OMURGA
Konstrüksiyon şekillerinin geliştiği bugün de bile omurganın oldukça
önemli bir yeri vardır. Çünkü omurga geminin dibindeki en takviyelerini
birbirine bağlamakta ve dipteki yerel yüklemelerden kaynaklanan
gerilmeleri, uygun bir şekilde geniş bir alana yaymaktadır. Çok geniş
gemilerin birden fazla omurga ile takviye edildiği görülmektedir.
Omurganın havuzlamadaki yeri çok önemlidir.
Dört değişik tip omurga mevcuttur. Bunlar:
Lama Omurga
Levha Omurga
Kutu Omurga
Yalpa Omurga
6/25/2010 Sevilay CAN 16
1-LAMA OMURGA
Lama omurga, özel gemi tipi olan bazı yelkenli gemilerde, romorkörlerde,
balıkçı gemilerinde ve yatlarda kullanılmaktadır. Su basıncı ile, havuzlama
süresinde doğan havuzlama basıncını uzun bir boyda döşeklerle ve iç
omurgalara dağıtarak değişik gerilmeleri dağıtma görevini görür. Bu nedenle
lama omurga, önemli bir boyuna mukavemet elemanıdır.
6/25/2010 Sevilay CAN 17
2- LEVHA OMURGA
Bugün bazı özel tipte olanların dışında, gemiler levha omurga olarak inşa
edilmektedir . Levha omurga bir dış kaplama sırasıdır. Orta iç tulani ile
beraber bir boyuna mukavemet elemanı olduğu gibi, kalınlığının arttırılması
ile karaya oturmada ve deniz darbelerinde gemi dibinin mukavemetini
arttırır.
6/25/2010 Sevilay CAN 18
3- KUTU OMURGA
Kutu omurga, makine dairesi perdesinden baş çatışma perdesine kadar uzanır
ve çift dip boru devrelerinin taşınması amaçlı yapılırlar. Bu şekilde, boru
devrelerinin et kalınlıkları daha ince alınabilir. boru ve valf kaçaklarına daha
kolay erişilebilir. Kıç tarafta borular şaft tünelinden geçtigi için kutu
omurgaya gerek yoktur.Kutu omurganın genişliği 1.83 m’ye kadar alınabilir
6/25/2010 Sevilay CAN 19
4-YALPA OMURGA
Yalpa Omurgaları, denizli havalarda gemi yalpasını azaltmak yönünden
kullanılırlar. Omurgalar sintine dönümü üzerinde gemi kaplamasına aşağı
yukarı dik konumda bağlanan saclardan yapılmakta olup, geminin orta
bölümünde ve belirli bir boyda olurlar. Çünkü yalpa süresinde gemi
karinası üzerindeki suyun en fazla hareket ettiği bölüm geminin orta
gövdesidir. Bu omurgalar yalpayı azaltsa da gemi boy mukavemeti
üzerinde belirli etkileri yoktur.
6/25/2010 Sevilay CAN 20
DĠP YAPISI
1- TEK DİPLİ GEMİLER
2- ÇİFT DİPLİ GEMİLER
6/25/2010 Sevilay CAN 21
1- TEK DĠPLĠ GEMĠLER
Boyut olarak daha küçük gemilerde tek dip kullanılmaktadır. Tek dipli
gemilerde iç omurgalar görevi, gemi dibine etki yapan kuvvetleri geniş bir
alana yaymak, dip düzleminin mukavemetini arttırmak ve döşekleri eğilme
veya katlanmaya karşı korumaktır.
Orta iç omurga gemi boy ekseni üzerinde olan, yan iç omurgalarda orta iç
omurganın her iki yanında bulunan elemanlardır. Bunlarmümkün olduğu
kadar başa ve kıça uzatılırlar.
6/25/2010 Sevilay CAN 22
2- ÇĠFT DĠPLĠ GEMĠLER
Çift-dip in uygulanması ile,
denizciliğin artması yanında,
geminin boy ve en mukavemeti de
önemli derecede artmıştır. Çift
dibin bulunması özellikle yolcu
gemilerinde denizde can
güvenliğini sorununu da
çözümlemiştir.
Bugün için çift-dip yalnız safra
suyu için kullanılmamaktadır.
Kazan suyu, tatlı su, makinalar
için yakıt, kazanlar için yakıt ve
yağlama yağları da çift- dibin
içerisine yerine göre alınmaktadır.
Bir çok döşekler su geçmez veya
yağ geçmez olarak inşa edilerek
orta ve yan iç tulanilerle beraber,
çift dip tanklarını oluştururlar.
6/25/2010 Sevilay CAN 23
DÖġEKLER
Geminin enine mukavemetinde en önemli elemanlarından biri de döşeklerdir.
Kalınlıkları, sınıflandırma kuruluşları tarafından saptanmış olan bu
döşeklerin her biri ayrı ayrı postalara bağlanır ve orta iç tulanide kesilirler.
120 m’nin üzerindeki gemiler için boy mukavemeti daha önemli olduğu için
boyuna sistemde inşaa edilirler.
İç dip ve dip kaplama arasında enine halkanın alt kısmını oluşturan döşeklerin
görevi, boy istikametine giden merkez omurga ve yan tülaniler arasını mukavemet
yönünden takviye eden, ambar (veya tank) yüklerinin dağılımını temin eden
elemanlardır.
Enine konstrüksiyon sisteminde üç tip döşek vardır:
1) Dolu Döşek
2) Boş Döşek (Braketli Döşek)
3) Su Geçirmez Döşek
6/25/2010 Sevilay CAN 24
DOLU DÖġEK
Bunlar, makine dairesinde, kazan yataklarının perdelerin altında, geminin baş ve kıç gövdesinde baştan başlayarak ¼ L uzunlukta ve şaft yatakları altında her postada bir olmak üzere konulurlar , ancak aralarındaki uzaklık 3.0 metreyi geçmemelidir. Bu durumda dolu döşeklerin arasına braketli döşekler gelir.
6/25/2010 Sevilay CAN 25
EN
ĠNE
SĠS
TE
MD
E B
Oġ
D
OLU
DÖ
ġE
K
BO
YU
NA
SĠS
TE
MD
E B
Oġ
D
OLU
DÖ
ġE
K
6/25/2010 Sevilay CAN 26
BOġ DÖġEK
Dolu döşeklerin istenmediği yerlerde braketli (boş) döşekler kullanılır. Bir braketli döşek, gemi dibinin içi üzerindeki posta ve Çift-dip kaplaması altındaki ters posta ile gemi ortasında, posta, ters posta ve orta iç tülani arasındaki bir braket levha ve yanda, posta, ters posta ve marcin levhası arasındaki bir braket levhadan meydana gelir
6/25/2010 Sevilay CAN 27
EN
ĠNE
SĠS
TE
MD
E B
Oġ
D
OLU
DÖ
ġE
K
BO
YU
NA
SĠS
TE
MD
E B
Oġ
D
OLU
DÖ
ġE
K
6/25/2010 Sevilay CAN 28
SU GEÇĠRMEZ DÖġEK
Su geçirmez döşeklerin fonksiyonu, çift-dip içerisindeki tankları
sınırlandırmakta olup su geçirmez perdelerin altına konurlar. Bu
döşek levhaların kalınlıkları, normal döşek levhalarının
kalınlıklarından 2 mm daha kalın olmalıdır
6/25/2010 1
“Tekne kaplama,Posta,Güverte ve
diğer elemanlar”
Gemi İnşaa ve Deniz Müh.
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 2
OMURGA
Lama Omurga Levha Omurga
Kutu Omurga Yalpa Omurga
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 3
DİP YAPISI
Tek Dipli Gemiler
Çift Dipli Gemiler
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 4
DÖŞEKLER
1-Dolu Döşek
2-Boş Döşek
3-Su geçirmez Döşek
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 5
GEMİ KAPLAMASI
Dış kaplama; geminin dip, sintine, borda ve güvertesini çevreleyen levhalardan
oluşan, geminin su geçirmez dış kılıfıdır.Enine ve boyuna mukavemet elemanlarıyla
desteklenen tekne kaplamasının en alt kısmına, dip (bottom), her iki yandaki
duvarlara borda (side) ve üst taraftaki kaplamaya güverte (deck) denir
Görevleri:
1. Suyun içeriye geçmesini
engeller ve geminin yüzmesini
sağlar.
2. Su basıncı ile oluşan gerilmeleri
karşılar.
3. Denizli havada oluşan
gerilmeleri (basma-çekme)
karşılar.
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 6
Dip kaplamasının orta sacına, levha omurga (flat plate keel)
Omurgadan güverteye kadar sac sıraları sırasıyla A, B, C,... diye ismlendirilir.
Omurganın hemen yanındaki sac sırasına burma sac sırası (Garboard stroke)
Dip kaplamayla borda kaplamasının birleştiği yerdeki sac sırasına sintine dönüm sacı (bilge stroke);
Bordanın en üst sac sırasına şiyer sacı (sheer stroke) denir ve güverte kaplamasına güverte stringer
sacı (deck stringer) ile bağlanır.
Başa ve kıça doğru kaplanan borda kaplamaları; başta baş bodoslamayı (stem), kıçta ise kıç
bodoslamayı (stern) oluşturur.
GEMİ KAPLAMASI
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 7
GEMİ KAPLAMASI AÇILIMI
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 8
TEKNE KAPLAMASI TAKVİYELERİ
Tekne kaplaması birbirini kesen mukavemet elemanlarıyla takviye edilir.Bu
takviyelerin enine olanlarına enine postalama (transvers framing), boyuna
olanlara ise boyuna postalama (longitudinal framing) denir.
Enine postalama elemanları arasına döşekleri (floors), postaları (frames),
güverte kemerelerini (beam) koyabiliriz.
Bu döşek–posta–kemere yapısı tekneyi halka gibi saran bir bütün
oluşturdugundan posta halkası (frame ring) denir.
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 9
BORDA YAPISI
1-Borda kaplaması; 2-Güverte kaplaması;
3-Borda stringeri; 4-Derin posta; 5-İç dip
kaplama; 6-Sintine braketi
POSTA
Tekne kaplamasının her iki yanındaki kaplamaya borda
(side)denir. Bordanın mukavemetini artırmak için
postalarla takviyelendirilir.
Postanın boyutu, gemi yüksekliği,postanın taşınmayan
aralık mesafesi,posta arası,draft gibi faktörlerle belirlenir.(
posta taşınmayan boy, çift dibin üzerinden alt güverteye
kadar olan mesafedir)
Enine posta sisteminin yanısıra harp gemilerinde,
tankerlerde ve maden cevheri gemilerinde boyuna sistemde
de kullanılmaktadır.
Modern gemilerde, güverte ve dip yapıda boyuna sistem,
borda da ise enine sisteme göre inşaa edilmektedir.Çünkü
tarafsız eksenden uzak olan dip ve güvertede boyuna
gerilmeler daha fazla olmaktadır.
Bordadaki postalar ise her geminin maruz bulunabileceği
enine zorlamaya karşı bir takviye meydana getirmektedir.
Baş çatışma perdesinden başa, kıç çatışma perdesinden kıça
posta arası 610mm den fazla olmamalıdır.Diger yerlerde
535-955mm arasında değişir.
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 10
Posta elemanı çeşitleri
Lama
Kösebent
Holanda profili
U köşebent
Derin Posta
Derin postalara sac postalar veya belirli aralıklarla konan postalarda denebilir. Makine ve kazan dairelerinde, kuruzlarda ve tulani posta sistemi üzerine inşa edilen gemilerde kullanılır. Bunların, derin kemereler ile beraber boyutları sınıflandırma kuruluşları tarafından verilir. Yük gemilerinde 6 postada bir,makina dairelerinde titereşim düşünülerek her 4 postada bir,kuruzlarda 5 postada bir konur.
DERİNPOSTA
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 11
BORDA YAPISI
1-Borda kaplaması; 2-Güverte kaplaması;
3-Borda stringeri; 4-Derin posta; 5-İç dip
kaplama; 6-Sintine braketi
POSTA
Postaların taşınmayan aralık boyunu
azaltmak amacıyla boyuna
mukavemet elemanı olan borda
stringerleri kullanılır.
Tekne kaplamasının içeri çökmesini
önlemekle beraber esas fonksiyonları,
postaları eğilmeden muhafaza
etmektir.BORDA STRİNGERİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 12
Tankerlerde enine ve boyuna sistemde borda ve
sintine yapısı
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 13
Enine ve boyuna sistemde en kesit örnekleri
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 14
Dökme yük ve konteyner orta kesitleri
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 15
Genel yük gemilerinde
orta kesit yapısı
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 16
GÜVERTE
Çift dip kaplamasından sonra geminin
genişliğinde ve boyuna devam eden
ikinci bir yatay düzlemdir.En üsteki
devamlı güverteye Ana Güverte denir.
Görevleri:
Yükün korunmasını,yolcu ve
mürettebatın yerleştirilmesini sağlar
Üst kısmın su geçirmezliğini sağlar
Boy mukavemetine katkı sağlar
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 17
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 18
GÜVERTE ALTI TAKVİYELERİ
POSTA
KEMERE BRAKETİ
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 19
KEMERELER
Bordadan bordaya güverteyi taşıyan konstrüksiyon elemanıdır.Güverte
kemereleri konstrüksiyonu için değişik köşebentler kullanılabilir. Geminin
büyüklüğüne göre, eşit kenarlı köşebent, eşit kenarlı olmayan köşebent, düz
lama, balblı lama kemere olarak kullanıldığı gibi en fazla Hollanda profilleri
kullanılmaktadır. Kemerenin bir faydası da iki borda arasında bağlantıyı
kurmaktır.
Boyutlandırmadaki faktörler:
Güvertenin tipi (yolcu güvertesi, yük güvertesi, en üst güverte veya ara
güverte gibi)
Gemi ortasında kemerelerin uzunlukları, (gemi genişliği)
Puntel sıra sayısı, (kemerelerin taşınmayan aralık boyu)
Kemere arası uzaklığı
Gemide başka bir çelik güvertenin bulunup bulunmaması
Güverte üzerindeki veya güverte altındaki yükün varlığı (asma yük taşıyan
gemiler)
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 20
ENİNE POSTALAMADA ANA VE ARA GÜVERTE
1-Üst güverte kaplaması; 2-Kemere; 3-Parampet; 4- Borda kaplaması; 5-Posta; 6-Enine perde; 7-Puntel; 8-Derin güverte altı tulanisi; 9-Mazerna; 10-Gladora güverte kaplaması
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 21
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 22
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 23
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 24
6/25/2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 25
“Ġtici Sevk Sistemleri”
Gemi İnşaa ve Deniz Müh.
1Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
25.06.2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 2
Ġtici Sevk Sistemi
TransmissionPrime
Mover
Fuel
Thrust
Propeller
3Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
Effective Power, EHP
EHP where [lbs], [ft/sec]550
EHP where [lbs], [knots]325.6
TT
T KT
R VR V
R VR V
PE=RTV, where RT=total resistance and V=speed.
4Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
ĠTĠCĠ SEVK SĠSTEMLERĠ
• Pervaneler bazı paremetrelere ve gemi arkasındaki akış
şartlarına göre dizayn edilir. Buna rağmen yinede bazı
düzensizlikler ile karşılaşılabilir. Buna göre itme kuvvetini,
manevra kabiliyetini ve verimini artırmak, kavitasyonu
azaltmak vs. için değişik pervane ve sistemleri
geliştirilmiştir.
5Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
1. PĠÇ KONTROLLÜ PERVANELERPiç kontrollü pervanelerde kanatların göbeğe nazarankonumları isteğe göre değiĢtirilebilir. Sistemin esası pervanegöbeğinde bulunan hidrolik pistonlara dayanmaktadır veböylece pervane kanadının piçi istenildiğindedeğiĢtirilebilmektedir.
Sabit kanatlı bir pervane, ana makinanın sağladığı gücübelirli bir yükte en iyi verimle kullanabilmesine karĢın, piçkontrollü bir pervanede bu hususun değiĢen yüklerde desağlanmasına imkan verir. Bu tip pervanelerde tornistanyapma imkanıda mevcuttur.
Kontrol edilebilir piçli pervanelerin avantajları vedezavantajları kısaca Ģöyle sıralanabilir:
• Çok iyi hızlanma, ivmelenme, duruĢ ve manevra kabiliyeti
• Sabit itiĢ kabiliyetinin her yükleme Ģartı altında eldeedilebilmesi
• Pervane piçlerinin değiĢimi ile gemi hızı, dönme hızıdeğiĢtirilmeksizin ayarlanabilir.
• Çok komplikedirler
• Ġmalat masraflarının yüksek olmaktadır
• Daha fazla bakım ve onarım istemektedir6Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
25.06.2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 7
2. NOZULLU PERVANELER
Sabit kanatlı veya piç kontrollu pervanelerin etrafına bir korttanburu konulması ile sevk verimi daha iyi sonuç vermektedir.Yüksek itiĢli yüklemelerde düĢük verimlilik ve düĢük itme gücügereken hallerde ise yüksek verimlilik değerleri ile karĢılaĢılır. Busebeple itiĢ yüklemelerini düĢürerek pervane verimliliğini artırmakmümkündür.
ĠtiĢ yüklemesini değiĢtirmenin bir diğer yöntemide pervaneninetrafına bir halka koymak süreti ile pervaneyi nozul içerisindeçalıĢan bir pervane haline dönüĢtürmektir. Bu üniteye KORT-NOZZLE da denilmektedir
Kort nozullu pervaneler ya sabit olarak ya da dikey bir eksenetrafında belirli bir açıya kadar dönecek tarzda yapılır. Döner tipnozullar sabit tiplere göre bazı üstünlüklere sahiptirler. Pervaneetrafında açısını değiĢtirebilen nozul suyu istenilen yöne yayarakhem uniform bir akıĢ sağlamakta hem de dönüĢte nozulunsağladığı ek kuvveti tekne bünyesine döndürülen açıdailetmektedir.
Yüksek yükleme katsayılarında nozullu pervane veriminozulsuzdan daha fazladır. Bu fazlalık %8-15 mertebelerinde güçkazancı olarak geri dönmekte veya gemi hızında artıĢgözlenmektedir.
8Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
25.06.2010 Sevilay CAN 2008&2009 Güz 9
Nozzle Configurations
Regular duct
Asymmetrical (vertically and
circumferentially) duct
10Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
3. TANDEM PERVANELER
Herhangi bir sebeple pervanenin çapının sınırlanması söz konusu olursa (draft vb.), bu
durumda yükleme faktöründe artıĢ göze çarpar. Aynı zamanda yük iki veya daha çok
pervane arasında paylaĢtırmak suretiyle hafifletilir. Eğer pervaneler aynı yönde
dönüyorsa bu sisteme TANDEM pervane sistemi adı verilir.
Genelde tandem pervaneler, zıt dönüĢlü pervaneler ile kıyaslanmalarında; tandem
pervanelerin performansları aynı kanat yüzeyi alanına sahip olan zıt dönüĢlü pervaneye
göre daha iyi durumdadır. Zıt dönüĢlü pervanelerde ise verimlilik güç katsayısının ve
çapının artıĢı ile doğru orantılı olarak artmaktadır.11Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
Zıt dönüĢlü pervane sisteminde farklı yönlerde dönen iki adet pervane aynı Ģaft ekseni üzerinde
bulunmaktadır. Makina gücünün bir kısmı pervanelerden bir tanesine, diğer kısmı ise diğer
pervaneye verilmektedir. Zıt dönüĢlü pervanede amaç suya bırakılan rotasyonel enerjinin yok
edilmesidir. Yani birinci pervanenin izinde çalıĢan ikinci pervane rotasyonel hızı yok etmelidir. Ġlk
pervane izinde çalıĢan pervanenin çapıda iz içinde bulunması gerektirdiğinden daha küçük çaplı
olmaktadır. Bu ayrıca kavitasyon riskide azaltmaktadır. Zıt dönüĢlü pervaneler torpido gibi yönsel
dengenin önemli olduğu yerlerde ayrıca tercih edilmektedir.
4. ZIT DÖNÜġLÜ PERVANELER
12Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
5. GRĠM TEKERLEK PERVANELERĠ
Pervane arkasında serbest olarak dönebilen ve
pervane çapından büyük olan bir kanat seti yada
tekerleği olarak tarif edilebilir. Bu sevk sisteminin Ģu
avantajları vardır:
Pervane arkasında su akıĢı ile bırakılan enerjiyi
itme kuvvetine çevirir. Yani rotasyonel enerji
kaybını azaltır.
Tekerlek arkasında buluna dümen daha az direnç
gösterir.
Gemiye daha iyi durma kabiliyeti sağlar.
Pervane gerisine takılan bu teker genel olarak
pervane çapından %20 kadar daha büyüktür. Bu
sistemin en önemli kullanma alanlarını kargo
gemileri oluĢturmaktadır. 13Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
6. ÜST ÜSTE BĠNDĠRĠLMĠġ PERVANELER
Ġki Ģaft ve bunlara bağlı bulunan ve üst üste gelen ikipervaneden oluĢan sevk sistemidir. Bu sistem çok yaygınolarak kullanılmaz. Teorisi daha çok deneyler yapılarakincelenmiĢtir. AĢağıdaki belirgin farklılıkları içerir:
1. Toplam jet alanı daha küçüktür. Bu ideal verimde düĢüĢdemektir.
2. Pervaneler yoğunlaĢmıĢ iz içinde çalıĢırlar ve bu tekneveriminin artmasına sebep verir.
3.Aralarındaki mesafesi küçük olan Ģaftlar pervaneye yeterlidesteği sağlayamaz.
4. Aynı yönde dönen pervaneler sayesinde rotasyonel enerjikayıpları önlenir.
5. Pervaneler birbirlerini etkileyebilmekteler.
Genel sevk verimi normal pervaneden daha yüksektir bunakarĢın titreĢim ve kavitasyona sebep vermektedir
Üst üste bindirilmiĢ pervaneler dolgun gemi kıçında daha çokverim sağlar. Çünkü iz enerjisini kazanmada daha çok etkisibulunmaktadır.
14Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
7. PERVANE-STATOR SEVK SĠSTEMĠ
Potansiyel enerji kaybını azaltmak ve pervane torkunu dengelemek için genelde stator veya benzeri
sevk araçları kullanılarak gerçekleĢtirilir. Statorun kullanılması, aynı vazifeyi gören zıt dönüĢlü
pervanelere göre daha ucuz ve mekanik olarak daha kolay olduğu için tercih edilebilir
Pervane arkasına yerleĢtirilen stator pozitif bir itme sağlayarak toplam sevk verimini artırır. Ön stator
ise aksine negatif bir itme meydana getirir, fakat pervaneye gelen akıĢkan akımında değiĢiklik yaptığı
için pervanenin veriminin artıĢına sebeb verir.
Sonuç olarak statorun verdiği kazanç kendi direncinden fazla olduğu durumlarda bu sevk sistemi
normal pervaneye göre daha verimli olmaktadır.
15Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
8. TVF (Tip Vortex Free) PERVANELER
• Pervane kanadı sonuna levha eklenerek pervane kanadı üzerindeki
sirkülasyon dağılımı istenilen Ģekilde ayarlanabilir. Kanat uçları aĢırı yük
çekebilmek için bu levhaların yerleĢtirilmesi ile verim artıĢı %5’e kadar
çıkartılabilmektedir.
16Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
9. Z-SÜRÜġLÜ SEVK SĠSTEMĠ
Kort nozullarını pervane ile birlikte bir blok teĢkil
edecek tarzda birleĢtirmek suretiyle elde edilir.
Makinalar teknenin ortasında, pervane sistemi kıç
tarafta olduğu için, Ģaft yolunun oluĢturduğu çizgi Z
harfine benzediğinden Z sürüĢlü sevk sistemi adını alır.
17Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
10. ĠZ DÜZENLEYĠCĠ NOZUL
Ġz dengeleyici nozul ilk defa Schneekluth tarafından gemi arkasındaki akım
ayrıĢmasını ve teğetsel hız bileĢenlerini azaltarak, pervanenin üst kısmına
gelen akımı düzenlemek ve hızlandırmakla verim artıĢını sağlamak
maksadıyla teklif edilmiĢtir . Ġlk defa 1982’de gemiye takılan cihaz, bu
zamana kadar bir çok gemiye uygulanmıĢtır. Halen matematiksel olarak
dizayn edilemeyip daha çok model deneyleri yardımı ile test ve dizayn
yapılmaktadır
Wake distributor
18Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
11. ASĠMETRĠK KIÇ
Asimetrik kıç, pervane hareketlerinden kaynaklanan akım etkilerini
azaltmak maksadı ile düĢünülmüĢtür. 1965-1968 yılları arasında yapılan
model testlerinde %5 ile %7 arasında bir güç azaltılması ölçülmüĢtür.
Asimetrik kıç uygulaması blok katsayısı büyük olan gemilerde daha iyi
sonuçlar vermektedir . 1982 ile 1987 yılları arasında 30 gemiye
uygulanmıĢtır. Blok katsayısı 0.55-0.84 arası olan gemilerde yapılan
uygulamalar sonucunda %5-%9 arası iyileĢme gözlenmiĢtir .
19Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
• Göbek finleri pervane göbeğinin üzerine
ve kanat gerisine ufak düz levhalar
şeklinde yerleştirilirler. Bu finlerin sayısı
pervane kanat sayısına eşit olup belli bir
piç açısına sahiptirler. Bunları
yerleştirmekteki amaç, göbek etrafındaki
girdabı ve kinetik enerji kayıplarını
azaltarak pervane verimini artırmaktır.
12. PERVANE GÖBEK FĠNLERĠ
20Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
• Bunlar, genellikle tek gövdeli gemilerin arka kısmına
yerleştirilen hidrodinamik fin sistemleridir. Dağıtıcıların
amacı, pervaneye gelen akım hatlarını düzenlemek ve
dolayısı ile pervane verimini artırmaktır. Bu finler
eğriseldirler ve giriş uçları gelen akım hatlarına paralel
olacak şekilde yerleştirilirler. Pervane verimini
artırmakla beraber aynı zamanda gemi direncini
azaltmakta da etkilidirler.
13. GROTHUES DAĞITICILARI
21Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
Pervane Sistemi Kullanıldığı Yer Güç
Tasarrufu
(%)
Avantajları Dezavantajları
İz Dengeleyici
Nozul
CB>0.6 olan tekneler 6 - 10 pervane veriminde artış, gemi
kıçında akım ayrışmasında azalma,
titreşimlerde azalma
düşük blok katsayılı
gemilerde kullanılamama
Piç Kontrollu
Pervane
yüksek hız ve manevra
gerektiren romorkör,
balıkçı ve savaş gemileri
vs.
yüksek manevra, sabit itme ve her
seyirde ana makina gücünü
kullanabilme
komplike yapı, pahalıdır ve
daha fazla onarım ister
Nozullu Pervane özellikle romorkör ve ağ
çeken balıkçı gemileri
8 -15 ağır yük için gerekli makina gücü
azalır ve dönen tip, dümen istemez
ve manevra kabiliyeti artar
ilave dirence sebep olur,
pahalıdır ve büyük tonajlı
gemilerde verim düşer
Tandem Pervane buz kıranlar, LNG
taşıyan gemiler, çekiciler
ve ufak tekneler
5 - 14 seyir emniyeti, iyi manevra ve yakıt
tasarrufu
tekil pervane dezavantajları
sayılabilir
Grim tekerlekli
pervaneler
tüm klasik gemiler 10 - 15 verim artışı, çalışan gemilere de
uygulanabilir
kirlenme ve hasar nedeni ile
servis performansında
önemli bozulmalar
olmaktadır
Asimetrik kıç blok katsayısı büyük olan
tüm klasik gemiler
5 - 7 pervaneye gelen su akımını
düzenlediğinden titreşimler azalır,
güç tasarrufu sağlar
sadece blok katsayısı yüksek
olan gemilerde yeterli verim
artışı sayılabilir
Grothues
dağıtıcıları
düşük L/B ve yüksek
B/d’li gemiler
2 - 9 akım hatlarını düzenler ve verim
artışı sağlar 22Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
Propeller Efficiencies
Comparison
23Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
KAYNAKLAR
• “Ġtici Sevk Sistemleri” Ders notları , Prof.Dr.Mesut
Güner, YTU Makine Fak. Gemi Ġnsaa Bölm.
• Integration of Naval engineering System “Propellers”
Naval Postgraduate School http://web.nps.navy.mil/~me/tsse/TS4001/docs_lectures.htm
• “Save Energy depend on Propeller”, Ali KuĢoğlu, ĠTÜ
Denizcilik Fak., Makine Bölm.
24Sevilay CAN 2008&2009 Güz25.06.2010
Vessel NomenclatureThe guide to better understanding !
Made by E.S.Choi TSS Manager Chokwang Jotun Ltd.
Improved vessel understanding – why ?
CURIOUSNESS- understanding location of area to be painted- improved customer credibility- improved “self confidence”
Process of construction
http://www.daewooshipbuilding.com/
Vessel Nomenclature - index• Container vessel• LNG (Liquefied Natural Gas)• Bulk carrier (BC)• Crude Oil Tanker (COT)• Product Carrier (PC)+ Engine room – miscellaneous• Glossary of vessel/shipping
Container vessel
Slim contour – high speed
Bow thruster
Cargo measured in TEU
Very narrow WBT
Container vessel
Container vessel
LNG vessel !
Two vessel types “Moss” and “Membrane”
Cargo measured in m3
Very expensive vessels, 300-400 million US$
LNG is typically 95% Methane (CH4)
Transported in liquid phase at -1630C (1/600 of gas volume)
Flammable when mixed with air (5-15% LNG, balance air)
Typical project value (paint) 2-2,5 million US$
Liquefied Natural Gas (LNG)
LNG vessel
LNG vessel
LNG vessel
LNG vessel
LNG vessel
Bulk CarrierThe work horse of the shipping world
Fat and blunt shape
Carry dry cargos like coal, iron ore, grain, scrap etc.
Speed about 13-14 knots
Shorter life expectancy due to rough treatment
Bulk carrier
Bulk carrier
Bulk carrier
Crude Oil Tanker Typical speed 14 knots
All sizes from 1000 to 500 000 Dwt
A VLCC can typically carry 2 million barrels of crude oil (approx 300 000 Dwt)
Main shipping out ports: Arabian gulf and west-Africa
Crude Oil Tanker
Crude Oil Tanker
Crude Oil Tanker
Product Carriers (PC) Typical speed 15 knots
Typically 30k to 50k Dwt (Handy max)
Coated or stainless steel tanks that can carry a vide range of products
The owners aims for long life of operation as the vessels are expensive
Product Carrier
Product Carrier
Product Carrier
Engines
The above is the main engine for a medium size container vessel:
Number of cylinders – 12
Power – 93120 BHP at 104 rpm (“burns” at least 200 tones of HFO/day)
Miscellaneous areasThis is possibly the most difficult areas to relate to!
Bollard, sunken bit, fairlead, davit etc
Painting wise they may not be important, but they represent an important part of the marine vocabulary
GlossaryApprox. 50 pages of glossary covering most relevant words/expressions
Summary/conclusionThis is a guide to better understanding of how a vessel is “painted” from new build, please use it to improve your credibility towards your customers.
Your “curiousness” in this field will be seen by most customers as very positive, and it will increase our “hit rate” on makers list
Curiousness - Understanding - Credibility