Verkenning CO 2 ‐Prestatieladder in ICT‐sector Ni k d L Nienk e de Lange Jeroen van der Tang Januari 2012 Transform to the power of digital
Verkenning CO2‐Prestatieladder in ICT‐sector
Ni k d LNienke de LangeJeroen van der TangJanuari 2012
Transform to the power of digital
Inhoud
IntroductieIntroductie
Vraagstelling
GeïnterviewdenGeïnterviewden
Resultaten onderzoek:
– Inkopende partijen met ervaring– Inkopende partijen met ervaring
– Inkopende partijen en ICT bedrijven
Antwoord onderzoeksvragen
Inpassing, Toepassing en Aanpassing
Samenvatting:
Resultaten, Conclusie en aanbevelingen
Stellingeng
Introductie
CO2‐Prestatieladder: 2
Instrument om bedrijven die deelnemen aan aanbestedingen te stimuleren tot CO2‐bewust handelen;i i l h kVier invalshoeken
1. Inzicht 2. Reductie van de uitstoot3. Transparantie en dialoog4. Samenwerking en initiatiefBedrijven kiezen zelf doelstellingj gTransparantie en dialoog versterken ambitieSamenwerking verbetert CO2‐prestatie sector en keten De prestatieladder omvat 6 niveau's (0 5 waarvan 5 hoogst haalbare)De prestatieladder omvat 6 niveau's (0 – 5, waarvan 5 hoogst haalbare) Zie www.SKAO.nl
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
Eventueel korte toelicht op ladder presentatie SKAO
3
Introductie
Overheid 2015 100% duurzaam aanbesteden;Overheid duurzame aanbesteding richting procesaanpak (a la CO2‐Prestatieladder);
Gebruik ladder: Pro‐Rail en Rijkswaterstaat en gemeentenVerbreding ladder Pro‐Rail naar SKAOI i b h i ht t li htiIngenieurs: branchegerichte toelichtingICT bedrijven gecertificeerd: Ordina (3), Imtech (3/4) en Capgemini (4);
Verschillende initiatieven voor “labeling” in ICT‐Branche– Deelname MJA ICT
– Code of conduct (datacentra)
– SMK: certificaat koeling datacentra;
– ISO 9001 en 14001, 50001;
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
– BREEAM‐voor datacentra.
4
Onderzoek: Vraagstelling
Hoofdvraag:
Of en zo ja in welke mate, is de huidige CO2‐Prestatieladder toepasbaar voor de ICT‐sector?g 2 p
Subvragen:
a) ICT‐inkopende bedrijven: Hoe kijken ze tegen toepassing in de ICT‐sector?
b) ICT‐bedrijven: Wat is het draagvlak, voor welke type ICT‐bedrijven relevant?b) ICT bedrijven: Wat is het draagvlak, voor welke type ICT bedrijven relevant?
c) CO2‐Prestatieladder: Aanpassingen voor ICT sector nodig?
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
5
Onderzoek: opzet en geïnterviewde bedrijven*
16 interviews met: ICT‐inkopers en MVO‐managers ICT‐bedrijven
ICT inkopende partijen:– Met ervaring: Pro‐Rail, Rijkswaterstaat– Zonder ervaring: Essent, Friesland Campina, KPN, Gemeente Amsterdam
(DMB) CIO‐Platform en ABN‐Amro(DMB), CIO‐Platform en ABN‐AmroICT sector: IBM, KPN, ICT‐office en Capgemini
Stakeholders & ingenieurs: Agentschap NL, ICT‐Office, SKAO, Green IT Amsterdam,
CIO‐Platform, Witteveen & Bos en Royal Haskoning
* Agentschap NL‐ F. Hartkamp beschikt over namen geïnterviewden.
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
g p p g
6
Inkopende partijen met CO2‐Prestatieladder ervaring
Pro-Rail Rijkswaterstaat
Motivatie:
• Intrinsiek / verantwoordelijkheid nemen;
• Zet aan tot bewustwording en kostenreductie;
Motivatie:
• Duurzaam inkoopbeleid overheid
• Zet aan tot innovatieve CO2-besparende ideeën;
• Niveau 5 olievlek aan effecten
Hoe: Markt beïnvloeden/bewerken middels
2
• Nut ladder vooral niveau 4 en 5
Hoe:
gunningscriteria inkoopbeleid
Wie:
Als inkopende partij mee regisseren:
• Overleg met sector (goede instrument?)
• Markt om te gunnen?Wie:
GWW en ICT sector
ICT: “Juist de ICT sector heeft een grote incentive om
Markt om te gunnen?
Wie:
Gebruikt ladder voor GWW
ICT: Juist de ICT sector heeft een grote incentive om
actief op dit vlak te zijn: Zijn grote energieslurpers,
maken veel gebruik van schaarse materialen dus als
j i t t i d b d ik !”
ICT: “Gebruik de succesvolle introductie in de
bouwwereld. Laat je als ICT-sector inspireren en
i f !”
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
je niet gaat innoveren dan gebeurd er niks!” informeren!”
Bevindingen interviewsICT‐inkopende bedrijven enICT inkopende bedrijven en
ICT‐ bedrijven
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
8
Voordeel 1: Hulpmiddel duurzaam inkopen en MVO beleid
Duurzaam inkopen lastig daarom goed dat er nu een instrument is;Helpt bij verwezenlijken eigen doelstellingen;
k l i bij i i i i iZou kunnen aansluiten bij eigen initiatieven voor duurzaam inkopen.
Inkopend: “moeilijk is om als opdrachtgever goed duidelijk te maken wat je wilt … We worstelen dan ook met het goed uitvragen vanmet het goed uitvragen van duurzaamheid.”
.
Inkopend: “We willen een instrument dat inzicht geeft in wat voor een soort vragen je op het gebied van duurzaamheid moet
Inkopend: “Instrument Fira ontwikkeld dat helpt bij het meten van de mate waarin bedrijven maatschappelijk verantwoord ondernemen. De CO -ladder zou ook een onderdeel van dit
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
9
op het gebied van duurzaamheid moet stellen.” .
CO2-ladder zou ook een onderdeel van dit instrument kunnen worden”.
Voordeel 2: Inkoopvoordeel
Certificeren voor ladder:Geeft gunningsvoordeel;Helpt bij opzetten en uitbouwen van duurzaamheids/milieubeleid;Is een manier om inspanningen te verzilveren;Geeft als voorloper een concurrentievoordeel.
ICT: “Bedrijven met een ladder certificering hebben bij Pro-Rail -gelet op de lage marges- een enorme voorsprong”.
ICT: “Ik merk dat je bij sommige bedrijven een streepje voor hebt.” ICT: “Voor beginnende ICT bedrijven
biedt het ook een kader voor MVO.”biedt het ook een kader voor MVO.
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
10
Zorg 1: Niet internationaal
Het instrument is:1. Niet bruikbaar bij internationale (Europese) aanbestedingen2. Geen internationale norm (Nederlands feestje) 3. Berekent de footprint niet volgens het gangbare GHG‐Protocol
Inkopend: ”We opereren internationaal en vooral grote inkooptrajecten waar je het verschil kunt maken worden in het Engels global uitgezet.”
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
11
Zorg 2: Scope is beperkt
De ladder is beperkt: Alleen het aspect milieu (CO2) van duurzaamheid wordt 2meegenomen
Inkopend: “de prestatieladder gaat over het milieu (planet) aspect terwijl wij bij onzemilieu (planet) aspect terwijl wij bij onze leveranciers het over veel meer zaken hebben (arbeidsomstandigheden, chemicaliën etc. etc.).”
ICT: “We willen niet voor de andere onderdelen dan weer een andere ‘ladder’ hoeven te hanteren. We willen duidelijkheid.”
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
12
Zorg 3: ICT is geen GWW
ICT: De ICT-wereld kent veel grote prijsverschillen. Daardoor is er een minder grote incentive om een
ICT:Macht van de inkopende partijen kleinerGeen incentive om te certificeren:
niveau (hoger) op de ladder te halen. En duurzaamheid is maar een klein onderdeel. Er zijn genoeg andere
Geen incentive om te certificeren:– ICT veel grotere prijsverschillen– Duurzaamheid maar heel klein onderdeel aanbestedingen;
onderdelen om je op te onderscheiden.”
De ladder is geschreven voor de bouw en daarom niet 1:1 toepasbaar binnen ICT;Volwassener (verder met MVO);
Inkopend: “We hebben niet de invloed om onzeCultuur conservatiever
Inkopend: We hebben niet de invloed om onze leveranciers iets af te dwingen. Je hebt een aantal grote spelers zoals Dell, Cysco, HP, Apple die veel macht hebben.”
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
13
Zorg 4: Kosten versus baten
Risico: Kostbare certificeringsdruk groter dan toegevoegde waardeRisico: bij bedrijven die al verder zijn met duurzaamheid zet de ladder niet perse aan tot vernieuwing.
Hoe onderscheidend is het instrument?ICT: “De dingen die de ladder wil afdwingen.. die
doen we al door andere incentives (verlagen Hoe onderscheidend is het instrument? • Nu en over drie jaar?• Verschil met ISO 14001, MJA?
( gkosten, duurzaam ondernemen, verlagen energieverbruik).
,
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
14
Conclusie: Antwoord op onderzoeksvragen
Hoofdvraag:
Of en zo ja in welke mate, is de huidige CO2‐Prestatieladder toepasbaar voor de ICT‐sector?
Subvragen:
a) ICT‐inkopende bedrijven: Hoe kijken ze tegen toepassing in de ICT‐sector?
b) ICT‐bedrijven: Wat is het draagvlak, voor welke type ICT‐bedrijven relevant?
c) CO2‐Prestatieladder: Aanpassingen voor ICT sector nodig?
De antwoorden op de onderzoeksvragen zijn opgedeeld in 3 categorieën:
1. Inpassing van de ladder
2. Toepassing van de ladder:a) Voor ICT‐inkopende bedrijven
b) Voor ICT‐bedrijven
3. Aanpassing van de ladder
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
15
1. Inpassing van de ladder ten opzichte van andere normenVolledig afgedektDeels afgedekt
Beetje afgedekt
Nauwelijks/niet afgedekt
PrestatieladderInvalshoek
ISO 14001 ISO 50001* MJA Overig
A I i h R i t J E i E MJV C t CSR tiA. Inzicht(CO2-uitstoot)
Register milieu-aspecten & monitoring
J: EnergieN: Mobiliteit en andere CO2-bronnen
E-MJVJ: EnergieN: Mobiliteit en andere CO2-bronnen
• Corporate CSR reporting• GRI Reporting• GHG-protocol (CO2-footprint)
B. CO2-reductie (Ambitie)
Milieu-programma
Reductie energie-verbruik
Energie Efficiency Plan (EEP)
• Climate Savers Programme(WNF)• Fira duurzaam inkoopinstrument
C T ti I t Zi ISO O h id T ti b h k (EL&I)C. Transparantie (Intern en extern)
Interne en externecommunicatie (Management review)
Zie ISO 14001
Overheid: • Agentschapnl• Bevoegd gezag
• Transparantiebenchmark (EL&I)• Dow Jones Sustainability index• Carbon Disclosure Project
D. Samenwerking Nauwelijks Nauwelijks • Ketenreductie• Maatregelen lijst.
• Leaders for Nature• MVO-Nederland• De Groene Zaak
* Zie ook separaat onderzoek AgentschapNL
Conclusies: 1. Transparantie en samenwerking zijn meest onderscheidende onderdelen van CO2‐Prestatieladder;2. Certificering op ladder is eenvoudiger als er al aan andere milieu ‘normen’ is voldaan;
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
16
3. Als er nog niet aan andere normen is voldaan dan biedt certificering op de ladder goede bouwstenen hiervoor.
2a: Toepassing van de ladder voor ICT‐inkopende bedrijven
Duurzaam-inkopen
Scope: Toepassingsgebied Scope: Duurzaamheidope
Product Project Proces Organi-satie
Milieu People
CO2 Ander milieu
Werk omst.
Com-munity
Overheid • Duurzaam inkoopcriteria (Agentschapnl)• Keurmerken: SMK DC, BREAM, Energystar) In ontwikkeling In ontwikkeling
De ladder zou een invulling kunnen zijn voor de procesaanpak binnen duurzaam inkopen zoals voorgesteld door Atsma.
Bedrijven (multinationals)
De ladder zou invulling kunnen geven aan de CO2‐Prestatie van de organisatie (nu ligt de nadruk nog vaak op de CO2‐Prestatie van het product).
Andere instrumenten(Fira)
De ladder zou invulling kunnen geven aan de milieu (CO2‐Footprint) beoordeling binnen Fira.
Conclusie: De huidige stand van zaken van duurzaam inkopen bij overheid en bedrijven biedt aanknopingspunten voor
CO2‐Prestatieladder
Fira.
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
17
g p j j p g phet gebruik van de ladder.
2b: Toepassing van de ladder voor ICT‐bedrijven
Afhankelijk van de toepassing van de ICT‐Inkopende bedrijven zullen ICT‐bedrijven overgaan tot certificering. Pas de ladder toe daar waar: 1 Meeste impact (CO ermindering) Datacentra en grote bedrij en1. Meeste impact (CO2‐vermindering): Datacentra en grote bedrijven;2. Het uitvragen makkelijk is (daar waar nu geen/weinig labeling is (dus niet
datacentra));3. Genoeg aanbieders zijn (gezonde concurrentie)
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
18
3: Aanpassing van de ladder
Op de vraag of de ladder voor de ICT‐sector aangepast dient te worden het volgende:
1. Ladder nog relatief onbekend in ICT22. Nog geen noodzaak voor specifieke wijzigingen; 3. Afhankelijk van gekozen inpassing en toepassing ladder door SKAO wijzigen
19
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
Samenvatting: waar rekening mee houden? Voordelen en zorgen.
ICT inkopende partijen ICT-bedrijvenV d l Z V d l ZVoordelen Zorgen Voordelen Zorgen
Hulpmiddel duurzaam inkopen
Niet internationaal• Internationaal
aanbesteden
Biedt gunningsvoordeel
Niet internationaal• Alleen voor NL
aanbestedingen;aanbesteden. aanbestedingen;• GHG footprint berekening
anders.
Helpt bij uitvoering Scope beperkt Verzilvert Scope beperktp j geigen MVO beleid.
p p• CO2 < Milieu <
duurzaamheidinspanningen
p p• Dekt niet volledige lading
inkoopeisen duurzaamheid.
Bouwwereld ≠ ICT‐ Kader om Bouwwereld ≠ ICT‐wereldwereld• Minder marktmacht
duurzaamheidsbeleidte starten / uit te bouwen
• Incentive laag (prijs‐verschillen groter en duurzaamheid kleiner onderdeel)
Biedt voorlopers concurrentie‐voordeel
Kosten vs baten• Toegevoegde waarde t.o.v.
investeringen en andere
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
20
voordeel gnormen.
Samenvatting: Conclusies en aanbevelingen*
Inpassen Toepassen Aanpassen
T ti ICT I k d tij St d P l t l dd k t• Transparantie en samenwerking onderscheidend v. ladder.
• ICT‐Inkopende partijen: Stand van zaken duurzaam inkopen overheid en bedrijven biedt aanknopingspunten voor ladder;
• Pas als sector ladder kent. • Op dit moment geen noodzaak v specifieke wijzigingen voor ICT‐branche;
• Grote relatie tussen anderen normen en ladder.
;
• ICT bedrijven: Afhankelijk van toepassing van inkopende bedrijven zullen ICT‐bedrijven overgaan tot
branche;
• Afhankelijk van gekozen inpassing en toepassing SKAO.
certificering.
• Maak relatie tussen ladder en
• Overheid: Ladder invulling voor procesaanpak duurzaaminkopen;
• Pas ladder nog niet aan blijf in overleg met de branche;
andere normen meer expliciet
p p p ;
• Bedrijven: Ladder invulling v. CO2‐prestatie organisatie (i.p.v. product);
• Instrumenten: Ladder invulling aan
g ;• Kijk naar ervaringen ingenieurs;• Voor betere aansluiting multinaltionals footprintcalculatiehInstrumenten: Ladder invulling aan
de milieu (CO2) aspecten.
• ICT‐bedrijven: Blijf op de hoogte v. ontwikkeling prestatieladder.
heroverwegen.• ICT‐Branche ondersteuning leveren bij interpretatie en toelichting van de norm
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
21
* Zie voor gedetailleerde conclusies, aanbevelingen en acties bijlage I (1,2,3)
g
Stelling 1
Voor gebruik ladder wijken bouw en ICT inkoop (in het onderwijs) niet van elkaar af;
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
22
Stelling 2
MVO in de ICT inkoop is niet intrinsiek het moet van de overheid komenmoet van de overheid komen
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.
23
Copyright © 2011 Capgemini Consulting. All rights reserved.