Sezgi Empati - Taner Demir1. Kartopu Verilen bir problem ya da konu ile ilgili olarak, öğrenciler önce tek başlarına düşünüp, sonra iki, daha sonra dört ve Tekniğe kartopu

20.05.2011

1

ÖĞRENME STĠLLERĠ ÖĞRENME STĠLLERĠ MODELLERĠ

GREGORC’UN ÖĞRENME STĠLLERĠ MODELĠ

BARSCH'A GÖRE ÖĞRENME STĠLLERĠ

DUNN VE DUNN’IN ÖĞRENME STĠLLERĠ MODELĠ:

KOLB’UN ÖĞRENME STĠLLERĠ MODELĠ:

GREGORC’UN ÖĞRENME

STĠLLERĠ MODELĠ

GREGORC’UN ÖĞRENME

STĠLLERĠ MODELĠ

Gregorc'a göre kişinin öğrenmesinde ve öğrenme stilinin oluşmasında algılama yeteneği çok önemlidir.

Kişiler algılama yeteneklerine göre Somut ve Soyut algılayanlar olmak üzere ikiye ayırırlar.

Algıladıkları verileri düzenleme yeteneklerine göre Ardışık ve Random (ardışık olmayan) olmak üzere ikiye ayrılırlar.

Kişilerin algılama yeteneklerine göre oluşturdukları öğrenme durumları onların öğrenme stillerini oluşturur.

Sezgi Empati

20.05.2011

2

Soyut zihinsel algılama yeteneği: Bireylerin duygularla, hislerle, inançlarla, olaylarla, varlıklarla vb ile ilgili gözlenemeyen durumları algılayabilme yeteneğidir.

Somut zihinsel algılama yeteneği: Bireylerin çeşitli varlıklar veya durumlarla ilgili kavramları algılamada beş duyularını kullanarak algılayabilme yetenekleridir.

Ardışık zihinsel düzenleme yeteneği: Bilgilerin düzenli ve aşama-aşama öğretilmesini gerektiren yerleştirme yeteneğidir. Bilgilerde mantıki bir sıralamanın ve sistematik bir yapımın olması gerekmektedir.

Random zihinsel düzenleme yeteneği: Bu yerleştirme yeteneğinde bilgilerin verilmesinde herhangi bir sıranın olması veya ilişkilerin düzenlenmesine gerek yoktur. Bu algılama yeteneğine sahip bireyler verilen bilgileri kendi ihtiyaçları yönünde seçerler, düzenlerler ve kullanırlar.

Gregorc Öğrenme Stilleri

Modelinde

Somut Ardışık

Soyut Ardışık

Somut Random

Soyut Random

Somut Ardışık Öğrenme Stiline

Sahip Bireylerin Özellikleri: Yaparak yaşayarak öğrenmeyi severler, bilgilerin

kendilerine adım adım ve basitten karmaşığa doğru

verilmesini isterler, öğrenmek için çok çaba ve zaman

harcarlar, işlerini zamanında ve düzenli bitirmek isterler.

Somut materyallere dokunmayı, onlarla ilgilenmeyi çok

severler.

Eğitim-öğretim faaliyetlerinde bu bireyler yaparak

yaşayarak öğrenmelerine fırsat veren öğretim yöntem-

teknikleri (laboratuar yöntemi, proje yöntemi vb)

tercih etmektedirler.

Soyut Ardışık Öğrenme Stiline

Sahip Bireylerin Özellikleri: Fikirlere ve kavramlara önem verirler, kavramları

mantıksal olarak düzenlerler.

Kitaptan öğrenmeyi severler, yeni kavramlar ve fikirler üretmeyi kavramlarla uğraşmayı severler.

Bilgileri bir otoriteden veya tecrübeli bir kişiden öğrenmeyi tercih etmektedirler.

Eğitim-öğretim faaliyetlerinde bu bireyler klasik öğretim yöntemleri olarak adlandırılan bilgilerin öğretmen tarafından düzenli olarak verildiği öğretim yöntem-tekniklerini (anlatım yöntemi, gösteri (demonstrasyon) tekniği vb) tercih etmektedirler.

Sezgi Empati

20.05.2011

3

Somut Random Öğrenme Stiline

Sahip Bireylerin Özellikleri: Bu öğrenme stiline sahip bireylerin problem

çözme konusunda üstün yetenekleri vardır.

Problem çözerken bilgilerin sistematik bir düzen içinde verilmesine ihtiyaç duymazlar.

Problem çözmeleri sürecinde önceden belirlenmiş hazır prosedürleri (işlem basamakları) sevmezler.

Bağımsız olarak veya küçük gruplarla çalışmayı sevmektedirler.

Eğitim-öğretim faaliyetlerinde bu bireyler yaparak yaşayarak öğrenme imkanı sağlayan öğretim yöntem-teknikleri (laboratuar yöntemi, gözlem gezisi tekniği vb) tercih etmektedirler.

Soyut Random Öğrenme Stiline

Sahip Bireylerin Özellikleri: Olayları ve kavramları düzensiz karışık bir şekilde

algılarlar, onlar için öğrenilecek bilgilerde bir düzenin olmasına gerek yoktur.

Duygu ve düşüncelerini açıkça ifade etmekte başarılıdırlar.

Kuralcılıktan hoşlanmadıkları için elde ettikleri verileri istedikleri gibi organize etmeyi tercih ederler.

Yapılan çalışmalar eğitim-öğretim faaliyetlerinde bu bireylerin kendilerini ifade edebilecekleri, diğer kişilerle fikir alışverişinde bulunabilecekleri imkanı sağlayan öğretim yöntem-teknikleri (tartışma yöntemi, soru-cevap tekniği vb) tercih ettiklerini göstermektedir.

BARSCH’A GÖRE ÖĞRENME STĠLLERĠ

BARSCH’A GÖRE ÖĞRENME

STĠLLERĠ

1. Görsel tip öğrenciler

Bakarak öğrenen, yazılı ödevleri daha çok tercih eden, resimler, grafikler, fotoğraflarla daha iyi öğrenen öğrencilerdir.

2. Ġşitsel tip öğrenciler

Duyarak öğrenen, sözel tartışmayı seven, dinleyerek daha iyi öğrenen, işitsel araçlara ilgi duyan öğrencilerdir.

3. Devinsel tip öğrenciler

Dokunarak ve hissederek öğrenen, somut araçları kullanmayı, gösteri yapmayı seven öğrencilerdir.

Sezgi Empati

20.05.2011

4

DUNN VE DUNN’IN

ÖĞRENME STĠLLERĠ

MODELĠ:

DUNN VE DUNN’IN ÖĞRENME STĠLLERĠ MODELĠ:

Bu model doğrudan öğrenmeyi tanımlama yerine, bilgiyi yönlendirmede etki eden dış faktörleri- etkenleri tanımlamaktadır.

Öğrencilerin iyi öğrenmeleri için öğrenme etkinliği sırasında çevrelerindeki uyarıcılarla ilgili tercihleri vardır.

Bazı öğrenciler sessiz ortamda çalışmayı tercih ederken bazıları müzik eşliğinde çalışmayı tercih ederler.

Bazıları ışıklı ortamda çalışmayı tercih ederken bazıları da ışıksız ortamda çalışmayı tercih ederler

Dunn&Dunn Öğrenme Stili Etkenleri

Çevresel

Duyusal

Sosyal

Fiziksel

Psikolojik

Isı, ışık, dekorasyon, müzik ve gürültü

Güdüleme, kararlılık, sorumluluk, içsel yapı

Bireysel veya eşli çalışma, uzman veya kılavuz denetiminde çalışma, yalnız çalışma

Ders yapma zamanı, hareketlilik, bir şeyler yeme ihtiyacı duyma, işitsel, görsel, dokunma duyularına hitap etme

Beynin sağ ve sol yarısını tercih etme, hızlı tepki veya sakin davranma

KOLB’UN ÖĞRENME STĠLLERĠ MODELĠ:

Sezgi Empati

20.05.2011

5

Lewin’in Yaşantısal Öğrenme Kuramı

üzerine çalışmalarını şekillendiren Kolb;

Jung, Piagét ve Guilford’un görüşlerini de

dikkate alarak bir öğrenme stilleri modeli

oluşturmuştur.

Kolb’un Öğrenme Stilleri

Kolb, öğrenme sürecini bir döngü olarak algılamış ve bu döngü içerisinde dört tip öğrenme biçimi tanımlamıştır:

Somut Yaşantı (SY) (Concrete Experience)

Yansıtıcı Gözlem (YG) (Reflective Observation)

Soyut Kavramsallaştırma (SK) (Abstract Conceptualization)

Aktif Yaşantı (AY) (Active Experience)

Kolb’un Öğrenme Stilleri

Birey, öğrenme stilleri ölçeğine verdiği yanıtlardan aldığı puanlarla aşağıdaki dört öğrenme stilinden birinde yer alır.

Yerleştiren (Accomodator)

Özümseyen (Assimilator)

Değiştiren (Diverger)

Ayrıştıran (Converger)

Sezgi Empati

20.05.2011

6

ÖĞRENME

STĠLĠ

ÖĞRENME BĠÇĠMLERĠ ÖĞRENME YOLLARI

Ayrıştıran

Özümseyen

Değiştiren

Yerleştiren

Aktif yaşantı

Soyut

Kavramsallaştır

ma

Yansıtıcı

Gözlem

Somut Yaşantı

Soyut

Kavramsallaştır

ma

Yansıtıcı

Gözlem

Somut Yaşantı

Aktif Yaşantı

Yaparak

Düşünerek

Ġzleyerek

Hissederek

Düşünerek

Ġzleyerek

Hissederek

Yaparak

Kolb’ un Öğrenme Stilleri, Öğrenme Biçimleri ve Bunların Öğrenme Yolları Arasındaki Ġlişki

Sezgi Empati

20.05.2011

1

Çeşitli Öğretim Yaklaşımları

1. Kartopu

2. Tereyağ-Ekmek

3. Sandviç

4. Top Taşıma (Rulman)

5. Köşelenme

6. Akvaryum

7. Kart Gösterme

8. Öykü Temelli Öğretim

9. Düşün Eşleş Paylaş

10.Ekiple Öğretim

11. Analoji

12. Sinektik

13. Öğrenme Galerisi

14.Kart Eşleştirme

1. Kartopu

Verilen bir problem ya da konu ile ilgili

olarak, öğrenciler önce tek başlarına

düşünüp, sonra iki, daha sonra dört ve

sekiz kişilik gruplarda tartışırlar.

Tekniğe kartopu denmesinin nedeni

grubun giderek büyümesidir.

En son grupta ulaşılan sonuçlar, sınıfa

sunulur.

2. Tereyağ-Ekmek

Verilen bir problem, bir soru ya da konu

üzerinde öğrenciler önce tek başlarına

düşünür, daha sonra arkadaşları ile bir

araya gelerek düşüncelerini tartışırlar.

Sonunda, ulaştıkları sonucu sınıfa sunarlar.

Teknik tüm öğrencilerin aynı anda

aktifleşmesini sağlar.

Birinci aşamanın üstüne bir kez daha

konuşma fırsatı verdiği için bu adı almıştır.

3. Sandviç

Tereyağ-Ekmek iki aşamalıyken sandviçte

bunu başka aşamalar izler.

Öğrenciler, önce bireysel çalışma, sonra

yaptıklarını arkadaşlarıyla paylaşma, birlikte

somut bir ürün oluşturma (harita, grafik,

tablo) ve bu ürünü sunma gibi aşamalı

çalışmalar yapabilirler.

Çok katmanlı olduğu için sandviç adını

almıştır.

Sezgi Empati

20.05.2011

2

4. Top Taşıma(Rulman)

Sınıfa hareket getiren monotonluğu gideren bir tekniktir.

Teknikte öğrenciler iç içe iki çember oluşturur.

İç ve dış çemberdekiler yüz yüze gelecek şekilde ikişerli biçimde ayakta durur veya otururlar.

Verilen problem hakkında önce karşı karşıya oturanlar birbiri ile görüş alış verişinde bulunurlar.

Sonra her biri bir adım kayarak önce eşinin yanındaki ile yeni bir ikili oluşturur ve konuşmaya devam eder.

Böylece her öğrenci birkaç eşle ayrı görüşme fırsatı bulmuş olur.

5. Köşelenme

Genellikle net yanıtı olmayan sorular ve problemler üzerinde çalışırken kullanılır.

Öğrencilere, problemi çözümü için bilgi toplamaları, onları çözümleyerek önermeleri ve önerilerini savunma fırsatı verir.

Uygulama Adımları

Problem seçilir ve açıklanır.

Olası çözümlerden özellikle tartışmalı olanlar seçilir.

Seçilen çözümler kartonlara yazılarak sınıfın çeşitli köşelere asılır.

Öğrenciler kendilerine en uygun olan köşeye giderek toplanır.

Aynı köşeyi seçenlerin oluşturduğu grupların o çözümü seçme nedenlerinin tartışılıp gerekçelerinin hazırlanması

Hazırlanan gerekçelerin sınıfa sunulması

Sınıfın tartışıp karar alması

6. Akvaryum Öğrencilerin ilgi duyduğu ya da üzerinde anlaşmaya varamadığı konuların

öğretiminde kullanılan bir tartışma tekniğidir.

Öğrencilerin tartışma ve grupla çalışma becerilerinin geliştirilmesi için

kullanılır.

Bu tekniği uygularken sınıfın uygun bir yerine çember çizilir.

Çemberin ortasına bir sandalye konur.

Sınıfın tümü çemberin dışındadır.

Konu hakkında yorum yapmak isteyen sandalyeye oturur, düşüncesini söyler.

Daha sonra yerini yeni bir gönüllüye bırakmak üzere çemberin dışına çıkar.

Bu arada gözlemci olarak nitelenen çemberin dışındaki diğer öğrenciler

tartışmayı izlerler.

Ayrıca gözler, düşünür ve katılımcılara dönütler verir.

Tartışmayı yapılandırmak ve sürdürmek için önceden bir soru listesi

hazırlanmalıdır.

Tartışma sonrasında sadece sandalyede oturan kişi konuşmalı diğerleri

sessiz olmalıdır.

Gözlemciler tartışma sırasında not almalı, tartışma sonunda sınıfa

tartışmanın özeti sunulmalıdır.

7. Kart Gösterme

Öğrencilere öğrendiklerini gözden geçirme değerlendirme yapma, karar verme vb. fırsatlar sunar.

Önce öğrencilere çeşitli renklerde 3-5 adet küçük kart ya da kağıt parçasından oluşmuş desteler dağıtılır.

Her renge bir anlam verilir.

Örneğin yeşil tamamen katılıyorum, mavi katılıyorum, beyaz kararsızım, sarı katılmıyorum, kırmızı hiç katılmıyorum gibi.

Sonra öğretmen işlenen konuyla ilgili bazı cümleler okur.

Bu cümleleri dinleyen öğrenciler hangi kartı seçeceklerini düşünürler, sonra seçtikleri kartı sıranın üstüne koyarlar.

Sonra öğrenciler niçin o kartı seçtiklerini belirtiler.

Sezgi Empati

20.05.2011

3

8. Öykü Temelli Öğretim

Temelde bir yazı çalışması

Öğrencilerin biraraya gelerek bir konu hakkında yazı kurallarına (giriş, gelişme sonuç) bağlı kalarak yaptıkları çalışma

Daha çok yaratıcı düşünmeyi geliştirir

Aşamaları:

1-Öğrenciler küçük gruplara ayrılır.

2-Kısa cümleler, bir haber, bir resim yada ir fotoğraf gibi öğrencilere çeşitli durumlar verilerek yarım bırakılan öykünün tamamlanması şeklinde gerçekleştirilir.

3-Öğrenciler kendilerine verilen sürede 15-20 dk öykülerini yazarlar ve bir grup üyesi bunu okur.

4-Okunan öykü diğer gruplarla birlikte değerlendirilir.

9. Düşün Eşleş Paylaş

İlkönce problem belirlenir.

Önce bireysel olarak bütün öğrenciler soruna dönük düşünmeye başlar

Bu süreç daha sonra ikili ve daha sonra üçlü gruplarla düşünmeye dönüşür.

Daha sonra üçlü grupta ortaya çıkan sonuç, ortak çözüm olarak sınıfa sunulur.

Bu şekilde süreç tamamlanır

Özellikle sorun çözme becerilerinin gelişiminde etkili

10.Ekiple Öğretim

2 yada daha fazla öğretmenin yada uzmanın öğretim etkinliklerini planlama, sunma ve değerlendirmedeki işbirliğidir.

Başka öğretmenlerin yada kişilerin desteği alınmış olur.

Deprem konusunun ele alındığı bir derste, coğrafya öğretmenin koordinatörlüğünde sosyoloji öğretmeni, depremlerin yarattığı sosyal etkileri, psikoloji öğretmeni deprem ve yarattığı psikolojik travmalar, bir doktorunda deprem anında ilkyardım hizmetlerini anlatmaları, öğretimi birlikte sürdürmeleri

11. Analoji [Metafor]

İki olgu, olay ya da nesneyi karşılaştırarak, birinin bilinen özelliklerinden hareketle diğerinin bilinmeyen özellikleri hakkında karar verme işlemidir.

Kısaca, analoji, yabancılık çekilen bir olgunun bize tanıdık gelen bir olguya benzetilerek açıklanmasıdır.

Örneğin, insan beyninin çalışma sistemi anlatılırken, bilgisayarın çalışma sisteminden faydalanma, beynin şeklini anlatırken ceviz içinin şekliden yararlanma, insanların dolaşım sistemini şehrin trafik akışına benzetme.

Analoji yapılırken karşılaştırma yapılacak iki olgudan birinin mutlaka bilinmesi gerekir.

Sezgi Empati

20.05.2011

4

KPSS 2010

Türkçe dersinde kompozisyon yazarken giriş bölümünün önemini vurgulamak isteyen bir öğretmen öğrencilerine "Kompozisyonumuzun giriş paragrafı bel kemiğimiz gibidir; bel kemiğinde problem olan bir insan nasıl yürüyemezse, giriş paragrafı yeterince ilgi çekici olmayan bir kompozisyonu da kimse okumak istemez." der.

Bu derste öğretmenin kullandığı öğretim yöntem ya da tekniği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Düz anlatım B) Tartışma C) Analoji

D) Örnek olay E) Argümantasyon

12. Sinektik

Gordon tarafından geliştirilmiş.

Farklı, birbiriyle ilgisiz durumlar, düşünceler yada öğeler arasında bir ilişki kurmayı hedefler.

Yaratıcılığı geliştirir.

Örneğin aşk hangi şehre benzer?, itilaf devletleri hangi hayvanlara benzer? Gibi sorular sorularak öğrencilerden kavramlar arasında benzerlik kurmaları istenir.

Analojiyle farkı sinektikte iki zıt yada bağlantısız kavram arasında benzerlik kurma söz konusudur.

Sinektikte amaç yaratıcılık, analojide ise onunun daha iyi anlaşılması

13. Öğrenme Galerisi

Öğrencilerin belli bir sürede neler öğrendiklerini değerlendirmelerini sağlar.

Uygulama Adımları

Öğrencilerin 2-4 kişilik gruplara ayrılması

Grupların öğrendiklerini gözden geçirmeleri ve hangi bilgileri, becerileri, gelişmeleri, ilgileri öğrendiklerini sınıfa asarlar

Listelerin duvara asılarak sergilenmesi

Öğrencilerin ayağa kalkması ve listeleri inceleyerek, kendilerini de öğrenmiş olduğu ancak kendi listelerine yazmayı unuttukları maddelerin önüne işaret koymaları

Hangi önerinin kaç kişi tarafından gerçekleştiğinin değerlendirilmesi

Her grubun listesinin incelenip özetlenmesi

14. Kart Eşleştirme Öğrenilenlerin gözden geçirilmesi, netleştirilmesi ya da kalıcılığının

arttırılması gibi amaçlara uygulanır.

Uygulanması

Her biri sınıftaki öğrenci sayısının yarısı kadar kart içeren iki dizi kart hazırlanır.

Birinci dizide, öğrenilenlerle ilgili sorular, kavramlar, örnekler yer alır. ikinci dizide ise birinci dizidekilerle eşleştirebilecek yanıtlar, açıklamalar, tanımlar, ilkeler, olaylar bulunur.

Dizelerden birindeki kartlar numaralanır.

Kartlar sınıfa dağıtılır

Öğrencilerin, kendilerine gelen kartlarla ilgili hazırlık yapmaları için belirli bir süre verilir.

Öğrenciler, sınıfın içinde dolaşarak ve karşılaştıklarıyla konuşarak ellerindeki kartın eşini ararlar. Kartlarını eşleştirenler bunun gerekçelerini hazırlar.

Kart numaraları rastgele söylenir ve numarası söylenenler kendi kartlarını içeriğini ve hazırladıkları gerekçeleri sınıfa sunarlar.

Sezgi Empati

20.05.2011

1

ÇEŞĠTLĠ ÖĞRETĠM YAKLAŞIMLARI VE KAVRAM

ÖĞRETĠMĠ

BALıKKıLÇıĞı TEKNIĞI

BALIKKILÇIĞI TEKNĠĞĠ

Ishikawa diyagramı olarak da bilinen balıkkılçığı tekniği, 1943'te Kaaru Ishikawa tarafından geliştirilmiştir.

Herhangi bir problemin ana nedenlerinin bulunup yazılması ve ardından tali nedenlerin yazılmasıyla bir balık kılçığı diyagramı oluşturulur.

Bundan sonra bir veya birkaç ana neden ele alınıp bunları ortadan kaldıracak çözüm alternatifleri tartışılır.

Uygulama aşamaları

- Önce sorun en sağa yazılır

(Bu balığın kafasını oluşturur).

- Sorunun kaynağı olarak görülen ana nedenler tartışılır ve sola dayalı çizgilerle belirtilir

(Bunlar kılçığı oluşturur).

- Ana nedenleri ortaya çıkaran tali nedenlerde ana neden olarak çizilen çizgilerden ufak çizgiler

çıkarılarak yazılır (ince kılçık).

Balıkkılçığı Tekniğinin Adımları

Problemi Tanımlama: Ele alınacak problem hakkında kısa bilgi verilir.

Nedenler Üretme:

Yapılandırılmış Beyin Fırtınası Tekniği Kullanma:

Balıkkılçığı Diyagramını Oluşturma:

Örnek BALIK KILÇIĞI diyagramı

Sezgi Empati

20.05.2011

2

Örnek BALIK KILÇIĞI diyagramı KPSS 2008

Belirli bir sorunun ya da durumun olası nedenlerini belirlemek için kullanılan, çalışma grubunun sorunun içeriğine odaklanmasını sağlayan ve ayrıntılı bir neden - sonuç ilişkisi çıkarmayı hedefleyen bir uygulamadır. Uygulama yapılmadan önce sorun ifadesi bir kutucuğun içerisine yazılır. Sorunun temel nedenleri de yazıldıktan sonra her biri için "Bu neden oluştu?" sorusu sorulur ve yanıtlar ana nedenlerin alt nedenleri olarak yapılandırılır.

Yukarıda açıklanan uygulama aşağıdakilerden hangisidir?

A) Neden - sonuç ilişkisi kurma

B) Balık kılçığı diyagramı

C) Güç alanı analizi

D) Adım adım sorun çözme

E) Sorunu dallarına ayırma

PARETO DĠYAGRAMI

Pareto diyagramı adı Ġtalyan ekonomist Vilfredo Pareto’nun araştırmasını kullanan Joseph Juran tarafından, Pareto Prensibi olarak formülleştirilmesi sırasında konulmuştur.

Bu prensibe göre oldukça az sayıdaki faktör (%20 gibi) herhangi bir sistem veya süreçteki problemlerin büyük çoğunluğunun (%80 gibi) sebebidir.

Eldeki bilgiler dikkatli bir şekilde incelendiğinde kontrol altına alınması gereken en çok etkili faktörler belirlenir.

Pareto diyagramı bir sistem veya süreçteki faktörleri etki derecesine, önem sırasına veya tekrar sayısına bağlı olarak azalan sırayla sunan bir sütun grafiğidir.

Yanındakilerle Yerinden Talimatlara Ġtiş Kakış Diğer Sebepler

Konuşma Kalkmamak Uymamak

Dersten Kopma Nedenleri Ġle Ġlgili Pareto Diyagramı

n=62

%70

n=6

%14 n=6

%6

n=4

%6n=4

%4

0102030405060708090

100

Yüzdeler

%84%90

%95%100

0102030405060708090

100

Kavram Öğretimi ve Kavram

Yanılgıları Kavram, ortak özelliklerin nesne, olay, fikir

ve davranışların oluşturduğu sınıflamaların

soyut temsilcisi

Bireyin düşünmesini sağlayan zihinsel

araçlar

Kavram Öğretiminde Zorluklar:

Öğrenilecek kavramla ilgili ön bilgilerin yetersizliği ya da yanlışlığı.

Kavram kargaşası.

Öğretim ortamının yetersizliği.

Kavram Yanılgılarının Ana Nedenleri:

Daha önce edinilen kavramların eksik ya da yanlış anlaşılması,

Günlük dilde kullanılan kavramların bilimsel dilde farklı işlevlerinin olması,

Konular ve kavramların öğretilmesinde uygun eğitim ortamlarının oluşturulamaması,

Kavramların birbiriyle ve günlük hayatla ilişkisinin kurulmaması

Sezgi Empati

20.05.2011

3

KPSS 2010

Kavram öğretiminde, öğrencilerin kavramları anlamlı bir şekilde öğrenebilmeleri için aşağıdakilerden hangisi en etkili olur?

A. Üniteyle ilgili kavramları listeleme

B. Ünitedeki kavramlarla ilke ve genellemeleri seçme

C. Kavramlarla olguları ilişkilendirme

D. Kavramların farklı anlamlarını sınıflandırıp örnek- leme.

E. Kavramlar listesinden en genel kavramı ilk sıraya alma

Kavram Öğretiminde Kullanılan Ġki

Boyutlu Öğretim Araçları 1. Kavram haritaları (Joseph D. Novak)

2. Kavram ağları

3. Akıl zihin haritaları (Tony Buzan)

4. Vee diyagramı

5. Veen diyagramı(şeması)

1. KAVRAM HARĠTALARI

Kavram haritalarını D. Novak ve Gowin tarafından

geliştirmiştir.

Anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirmek için kavram haritaları kullanılır.

Kavramlar basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta, birbirinin ön koşulu olacak şekilde yakın çevre ve zamandan uzağa doğru sıralanabilir.

1. Bir konunun öğretiminde,

2. Öğrenmeyi kolaylaştırmada,

3. Öğrenme surecini kontrol etmede ve kavram yanılgılarını ortaya çıkarmada,

4. Değerlendirme yapmada kullanılabilir.

KAVRAM HARĠTALARI

Kavram haritaları, bir öğrenme-öğretme

aracı olduğu kadar, bir değerlendirme

yöntemi olarak da kullanılır.

Örnek kavram haritası Kavram haritası çeşitleri

Örümcek

Zincir

Hiyerarşik

Balık kılçığı

Sezgi Empati

20.05.2011

4

Örümcek ağı kavram haritası

Öğretimin Niteliği

Pekiştireç

Dönüt

Etkin katılım

Ġpucu

ZĠNCĠR KAVRAM HARĠTASI

Öğrenci Kişilik

Hizmetleri

Rehberlik

Kişisel Eğitsel Mesleki

Sosyal Yardım Özel

Yetiştirme Sağlık

HĠYERARŞĠK KAVRAM

HARĠTASI

Değerlendirme

Sentez

Analiz

Uygulama

Kavrama

Bilgi

BALIK KILÇIĞI KAVRAM

HARĠTASI

KPSS 2007

Kavram haritaları, öğretme-öğrenme sürecinde sadece öğrenenlerin öğrenmelerini kolaylaştırıcı bir araç değil, öğretmenlerin de farklı amaçlarla kullanabilecekleri etkili bir araçtır.

Aşağıdakilerin hangisinde öğretmenlerin kavram haritalarını etkin olarak kullanabilecekleri bir durum söz konusu değildir?

A. Öğrencilere öğretilecek yeni bir ünitenin kapsamını tanıtmada

B. Öğrencilerin konuya hazır bulunuşluk düzeylerini tespit etmede

C. Öğrencilerin kavram yanılgılarını belirlemede

D. Öğrencilerin bir konuya yönelik tutum ve becerilerini ortaya çıkarmada

E. Öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdıklarını ortaya çıkarmada

KPSS 2008

Sınıfında kavram haritası çalışması yaptıran bir öğretmen, aşağıda belirtilenlerin hangisini öncelikle hedeflemiş olabilir?

A) Öğrenmelerin anlamlı ve kalıcı hâle gelmesini

B) Farklı öğrenme yollarını kullanmayı

C) Öğretilen bilgilerin tekrar edilmesini

D) Öğrencilerin öğrenme güçlüklerini belirlemeyi

E) Öğrencilerin şema çizme becerilerini geliştirmeyi

Sezgi Empati

20.05.2011

5

KPSS 2009

Ġki boyutlu şemalardır.

Bağlantılar içerir.

Bir içeriğin öğretiminde özetlenmesinde ve ölçülmesinde kullanılır.

Bu özellikler aşağıdakilerden hangisini doğru olarak betimlemektedir?

A) Vee diyagramı B) Kavram haritası

C) Dallanmış ağaç D) Yapılandırılmış grid

E) Bilgi yaprağı

KPSS 2010

Kavram haritaları, öğrencilere bilgileri ilişkilendirmek için uygun yollar sağlar.

Aşağıdakilerden hangisi kavram haritalarının avantajları arasında yer almaz?

A. Öğretimin her kademesinde kullanılabilmesi

B. Ön bilgilerle yeni kavramların bütünleştirilmesini sağlaması

C. Kavram yanılgılarını önlemede etkili olması

D. Olguların ve örneklerin somutlaştırılmasında etkili olması

E. Dersin her aşamasında farklı amaçla kullanılabilmesi

2. ZĠHĠN HARĠTALARI

Zihin haritalarını Tony Buzan

geliştirmiştir.

Zihin haritaları bir çeşit düşünme aracıdır.

Zihin haritası için;

1. Kavram oluşturulmalı

2. Hayal edilmeli

3. Ġlişkilendirilmeli

Zihin Haritasının Hazırlanması

Konu,

Anahtar sözcükler,

Akla gelen her şey,

Bağlantılar,

Grafikler,

Ana kümelerin organizasyonu,

Gözden geçirme.

Örnek zihin haritası Örnek Zihin Haritası

Sezgi Empati

20.05.2011

6

3. KAVRAM AĞLARI

Kavram ağları, öğrencilerdeki mevcut

bilgileri harekete geçirerek, kavramlar arasındaki ilişkileri ve kavramların kapsamlarını geliştirmek amacıyla kullanılan grafik araçlardır.

Kavram ağları yapılırken, genellikle en büyük miğfer (asıl) kavram merkezde yer alır.

Bu kavramın kapsamına giren diğer kavramlar, kapsam ve özgün özelliklerinin yakınlık derecesine göre sınıflandırılır ve gruplandırılır.

4-BĠLGĠ HARĠTALARI

Bir metindeki önemli sözel bilgilerin ve bu bilgiler

arasındaki ilişkilerin şematik olarak gösterilmesidir.

Özellikleri: ◦ Öğrenilecek bilgiyi haritalandırır.

◦ Bilgi haritasının görsel yapısı ilk bakışta önemli miktarda bilgi sunar.

◦ Kavramlar, alt kavramların yanı sıra tanım, diğer önemli bilgileri, özellikler ve örnekler bu haritada yer alabilir.

◦ Daha çok öğrenen tarafından kullanılan araçlardır.

Haritadan daha çok şema şeklinde oluşturulur.

Kullananlar için bazı kuralları biçimsel olarak bazı kurallar çerçevesinde özgür davranabilirler.

5-VEE DĠAGRAMI

Öğrenme- öğretme sürecinde bazı kritik soruları cevaplandırarak, bilişsel düzeyde, daha anlamlı ve kalıcı öğrenmenin gerçekleşeceği varsayımına dayanan bir tekniktir.

Bir çalışmayı planlama, uygulama ve değerlendirme basamakları ve tekniğin uygulanma sürecinin tamamı bir V harfine benzetildiği için " V - diyagramı" adı uygun görülmüştür.

Uygulanışı

Vee diyagramı hazırlığına büyük bir "V" harfinin çizimiyle başlanır.

Etkinliğe başlamadan önce kavramsal kısım (bildiklerimiz) hazırlanır.

Bu amaçla çeşitli ders kitaplarından yaralanılabilir.

Bildiklerimiz kısmının altına, etkinlik sonucuna ulaşmada yardımcı olacak teori ve ilkeler belirlenerek öğrencinin yazılı ifade etmesi sağlanır.

Ġlköğretim düzeyinde anahtar soru öğretmen tarafından belirlenir.

Sezgi Empati

20.05.2011

7

6-Venn Diyagramı (Şeması)

Bu şemada kavramların benzer yanları ve

farklı yanları gösterilebilir.

KPSS 2010

Aşağıdakilerden hangisi kavram

yanılgılarının hem tespit edilmesinde

hem de giderilmesinde kullanılır?

A. Kavram karikatürleri

B. TGA (Tahmin-Gözlem-Açıklama)

C. Ġki aşamalı teşhis testleri

D. Tekzip (çürütme) metinleri

E. Mülakatlar

ÖĞRENCĠLERDE YANLIŞ

KAVRAMALARININ

TESPĠT EDĠLMESĠ ĠÇĠN

KULLANILAN

YÖNTEMLER :

Sezgi Empati

20.05.2011

8

ÖĞRENCĠLERDE YANLIŞ KAVRAMALARININ

TESPĠT EDĠLMESĠ ĠÇĠN KULLANILAN

YÖNTEMLER :

1. Kavram haritaları,

2. Kavramsal karikatürler

3. Tahmin,gözlem,açıklama (TGA),

4. Olaylar ve durumlar hakkında mülâkat,

5. Kavramlar hakkında mülâkat,

6. Çizimler,

7. Kelime ilişkilendirme,

8. Talih çizgileri,

9. Teşhis testleri

1. Kavram haritaları (concept

mapping)

2-Kavramsal Karikatürler:

Kavramsal karikatürler öğrencilerin sahip

olduğu kavram yanılgıları veya düşünme

biçimleri insan ya da hayvan figürleri ile

tartıştırıldığı, düşündürüldüğü karikatür

türü çizimlerdir.

3-Tahmin,gözlem,açıklama (TGA)

(predĠction-observation-explanation(POE))

Örnek ilk önce öğrenciye teorik olarak yapılan açıklama ile anlatılır, daha sonra gerçekleşecek olayla ilgili tahminde bulunması istenir.

Öğrenci tahminleri alındıktan sonra örnek, öğrencinin gözü önünde gerçekleştirilir ve meydana gelen olayları ve değişmeleri gözlemlemesi sağlanır.

Gözlem işlemi bittikten sonra öğrenciden önceki tahmini ile gözlemleri arasındaki benzerliği veya farklılığı açıklaması istenir

4-Olaylar ve durumlar hakkında mülâkat

(interviews about instances and events)

Amaç, öğrencinin olayları anlamasını kontrol etmek ya da bir durumu yorumlayabilmesini araştırmaktır

Bu yöntemde öğrencilere kartlar üzerine çeşitli olay ve durumlarla ilgili olarak çizilmiş şekiller ve resimler gösterilerek öğrencilerin bunlar hakkındaki düşünceleri alınmaya çalışılır.

Öğrencinin verdiği cevaplara dayalı olarak araştırmacı tarafından yeni sorular sorulabilir.

Sezgi Empati

20.05.2011

9

5-Kavramlar hakkında mülâkat

(interview about concepts) Kişinin bir kavramla ilgili sahip olduğu

bilgileri ortaya çıkarmak için düzenlenmiş

karşılıklı konuşmalar

6-Çizimler (drawings)

Çizimlerin amacı, öğrencide gizli kalmış

fikir, bilgi ve inançların öğrenciyi

kelimelerle sınırlamadan ortaya

çıkarılmasıdır.

Bu yöntem öğrencinin cevabına çok az bir

sınırlama getirir.

Bu yüzden öğrencinin anlama düzeyi ve

yanlış anlamalarının ortaya çıkarılmasında

kullanılması gerektiği savunulur

7-Kelime ilişkilendirme (word

association) Öğrencilerin anahtar kelimelere verdikleri

cevapların sayısına ve çeşidine göre

onların konuyu tam olarak anlayıp

anlamadıkları yorumlama

8-Talih çizgileri (fortune lines)

Romanlar, oyunlar, şiirler, müzikaller ve

tarihî olaylarda geçen olayların öğrenciler

tarafından anlaşılma seviyelerinin

araştırılmasında kullanılır.

Öğrenci her durum için bir ya da birden

fazla niteliği tahmin eder ve bunu grafikle

gösterir.

9-Teşhis testleri (diagnostic

tests) Teşhis testleri açık uçlu kâğıt kalem

testleri veya çoktan seçmeli testler şeklinde olabilirler.

Açık uçlu testlerde öğrenci, kendisine yöneltilen soru ile ilgili olarak sahip olduğu tüm bilgiyi yazılı olarak ifade etme olanağı bulur.

Öğrenci verdiği cevapla ilgili gerekçesini de belirteceği için sahip olabileceği yanlış anlamaların tespit edilebilme imkânı vardır.

ÖĞRENCĠLERDE YANLIŞ

KAVRAMLARIN

GĠDERĠLMESĠ ĠÇĠN

KULLANILAN

YÖNTEMLER:

Sezgi Empati

20.05.2011

10

1. Kavram Haritaları

2. Kavramsal Karikatürler

3. Benzetme (Analoji) Yöntemi

4. Kavramsal Değişim Modeli (Tekzip /

Çürütme Metinleri)

5. Anlam Çözümle Tabloları (AÇT)

6. Rehber Materyaller

7. Çalışma Yaprakları

1-Kavram Haritaları

2-Kavramsal Karikatürler

3-Benzetme (Analoji) Yöntemi:

4. Kavramsal Değişim Modeli (Posner)

(Tekzip / Çürütme Metinleri)

Kavramsal değişim sürecinde öğrenciler doğru olmayan bilgilerden doğru olan bilgiye geçiş yaparlar.

Öğrencilerin ilk önce mevcut bilgilerin yanlış olduğunu fark etmeleri gerekir.

Bu durum öğrencinin yeni ve eski bilgi arasında bir çatışma yaşamasına yol açacaktır.

Böylece öğrenci kavramsal değişime hazır olacaktır.

Daha sonra öğrenci yeni karşılaştığı bilgiyi mantıklı bulmalıdır.

Mantıklı bulduğu taktirde değişimi kabul edecektir.

Bu durumda birey anlaşılır olan yeni bilgi birimini kabul edecektir.

Örnek Kavramsal değişim metni

Yanlış Kavramsallaşma: Zigot döllenme olayından önce meydana gelmektedir.

Kavramsal Değişim Metni: Zigot döllenmeden önce meydana gelmemektedir. Çünkü zigot anne ve babaya ait özellikleri taşıyan üreme hücrelerinin birleşmesiyle meydana gelmektedir. Bu birleşme olayına döllenme denir. Döllenme sonucu meydana gelen yani ana ve babadan gelen bilgileri içeren hücrelerin kaynaşmasıyla zigot meydana gelmektedir. Bu nedenle zigot ancak döllenme olayından sonra meydana gelebilir. Kısaca ifade edersek mayoz bölünme sonucu oluşan üreme hücreleri döllenme olayı ile birleşerek zigot adı verilen hücreyi oluştururlar. Zigotta gelişerek yeni canlıları yani bizleri meydana getirmektedir.

Sezgi Empati

20.05.2011

11

5. Anlam çözümleme tabloları

(AÇT): Anlam çözümleme tablosu öğrencilerle etkinlik olarak

istenir.

Ġki boyutlu bir tablodur.

Tablonun bir boyutunda kavram diğer boyutunda araştırılan özellik yer alır.

Belli başlı basamakları şu şekildedir:

Ders kitabından konu seçilir.

Konu tahtaya yazılır.

Tablonun ilk sütununa öğretilmek istenen varlıklar veya kavramlar yazılır.

Ġlk satıra ise özellikler sıralanır.

Kavramlar ve özelliklerin uyumlu olduğu satır ve sütun koordinatına 'X' işareti ya da açıklama yazılır.

6-Rehber Materyaller

7-Çalışma Yaprakları

Sezgi Empati