Temperature and Flow อางอิงจาก “หลักการและการใชงาน เครื่องมือวัดอุตสาหกรรม” (สมศักดิ์ กีรติวุฒิเศรษฐ) 1/16 1. อุปกรณตรวจวัดอุณหภูมิแบบอื่นๆ 1.1 อุปกรณวัดอุณหภูมิชนิดแถบโลหะคู (Bimetal) หลักการของเครื่องวัดอุณหภูมิแบบแถบโลหะคูคือเมื่อแถบโลหะสองชนิดที่มีสัมประสิทธิ์การ ขยายตัวจากความรอนไมเทากันถูกทาบติดกันสนิท เมื่อไดรับความรอนโลหะทั้งสองชนิดจะขยายตัว ไมเทากันทําใหแถบโลหะนั้นๆ เกิดการโกงตัว ดังนั้นถายึดปลายดานหนึ่งไวใหคงที่ ปลายอีกดานหนึ่ง จะเบี่ยงเบนไปตามคาของอุณหภูมิ แตถาอุณหภูมิลดลงการเบี่ยงเบนจะมีทิศทางกลับกันกับครั้งแรก ระยะการโกงตัวของแถบโลหะคูขึ้นอยูกับสิ่งตางๆ ดังนี้ 1. ความแตกตางของสัมประสิทธิ์การขยายตัวของแถบโลหะทั้งสอง 2. ความยาวของแถบโลหะคู 3. ความบางของแถบโลหะคู 4. ระดับอุณหภูมิ การเลือกโลหะผสมที่มีความแตกตางของคาสัมประสิทธิ์การขยายตัว ในปจจุบันสวนใหญจะใช Invar ซึ่งเปนโลหะผสมระหวางนิกเกิล 36% และเหล็ก 64% เปนแถบโลหะขางที่มีสัมประสิทธิ์การ ขยายตัวนอยและมีอัตราคงที่ในยานอุณหภูมิกวาง สวนแถบโลหะขางที่มีสัมประสิทธิ์การขยายตัวมาก เปนโลหะผสมระหวางนิกเกิล เหล็ก โครเมียม และแมงกานีส ความยาวของแถบโลหะคูสามารถเพิ่มได โดยการขดขึ้นรูปในลักษณะไดหลากหลายตางกันเชน แบบกนหอย (Spiral) และแบบขดซอน (Helix) แตโดยทั่วไปแลวจะมีลักษณะเปนแบบขดซอน เนื่องจากมีขดขนาดเล็กแตมีพื้นที่รับความรอนมาก เมื่อขดซอนไดรับความรอนก็จะขยายตัวและพยายามคลายขดของแถบโลหะคูออกสงผลไปหมุนแกน และตอไปยังเข็มชี้บอกคาที่สเกล ดังแสดงในรูปที่ 1