SeMaS: zelfmanagementprofielen Nathalie Eikelenboom IQ healthcare en DOH Aart van Halteren Joyca Lacroix Philips Research
SeMaS: zelfmanagementprofielen
Nathalie Eikelenboom
IQ healthcare en DOH
Aart van HalterenJoyca LacroixPhilips Research
Even voorstellen
• Sprekers• Deelnemers
Bron: De Eerstelijns, oktober 2012
Zelfmanagement in het nieuws
Zelfmanagement in het nieuws
Bron: De Eerstelijns, september 2011
Zelfmanagement in het nieuws
Bron: De Eerstelijns, april 2011
Zelfmanagement in het nieuws
Bron: Medisch Contact, 41, oktober 2013
• 15 groepspraktijken: 70 HA, 60 POH, 110.000 patiënten
• Eindhoven, Geldrop, Heeze, Son, Oirschot, Someren
• Ketenpartners: Fysiovisie, Psyzorg, Cazo, diëtisten Zuidzorg, Podotherapeuten, pedicures, Lumens, LEV
De Ondernemende Huisarts (DOH)
Aanbod ondersteuning bij DOH
• Groepscursus ‘Mijn diabetes en ik’• Groepscursus stoppen met roken• Beweegprogramma KICK• eHealth modules: diep.info, websites
Longfonds, bewegen, stoppen met roken• Patiëntenportaal Mijn
GezondheidsPlatform
-> Wie waar naartoe sturen?
Meneer de Vries
Bron: lsvtglobal.com
• 71 jaar• Diabetes• Overgewicht• Weinig bewegen• Weduwnaar• Zelfstandig• Enige last van
ziekte• Controle bij POH
en HA• Veel adviezen,
weinig actie
Zelfmanagement• De zorg moet op maat zijn, ook
zelfmanagementondersteuning.
• Welke mensen kunnen wat zelf doen?• Hoe kunnen we tussen patiënten
differentiëren?
Opzet onderzoek
Waar staan we nu?• Effectstudie bij zorggroep DOH
• 7 huisartspraktijken met SeMaS profiel aan de slag
• 350 patiënten gescreend met SeMaS;• 400 patiënten in controlegroep
• Ingebouwd in computersysteem
• Studieprotocol: Eikelenboom et al., Trials, 2013, 14:336
SeMaS screeningstool• Doel: screenen op zelfmanagement
competenties en barrières
• SeMaS: screeningstool met 27 vragen, invulduur 10 minuten
• Handleiding met adviezen
17
SeMaS screeningstoolFactoren:•Last van ziekte•Invloed op gezondheid•Vertrouwen in eigen kunnen•Hulp van anderen•Omgaan met problemen•Angst•Somberheid•Vaardigheden: computer, groep, zelfzorg.
18
Model van factoren
19
Invloed op gezondheid
Hulp van anderen
Omgaan met problemen
SomberheidAngst
motivatie door last van ziekte
Kans van slagen zelfmanagement
Ondersteun patiënt met
aandacht voor competenties
en voorkeuren
Vertrouwen in eigen kunnen
Voorkeuren t.a.v. computer,
groepen, zelfzorg
Handleiding• Beschrijving van factoren en effect
op zelfmanagement
• Suggesties voor acties obv stappenreeks en persoonsgebonden factoren Doen en blijven doen
20
Pragmatische indeling patiëntprofielen
• Klaar voor meer zelfmanagement
• Geschikt voor zelfmanagement, maar met aandachtspunten
• Momenteel niet geschikt voor zelfmanagement
21
Vertrouwen in eigen kunnen
• Eigen effectiviteit• inschatting van de haalbaarheid en
succes van het gezondheidsgedrag• Iemand doet meer moeite om gedrag
te veranderen bij veel vertrouwen
22
Vertrouwen in eigen kunnen
• Weinig vertrouwen:Stel klein doel met grote kans van slagen en laat vertrouwen groeien.
• Veel vertrouwen:Aan de slag!
23
Hulp van anderen
• Sociale steun• Mate waarin de patiënt steun ervaart
vanuit de (directe) omgeving• Praktisch of emotioneel• Krachtig middel om zelfmanagement te
ondersteunen
24
Hulp van anderen
• Alles alleen:Heeft deze persoon behoefte aan meer steun uit zijn omgeving?Bied steun aan, en help steun vragen.
• Veel hulp:Aan de slag! Zet de steun in voor het behalen van het doel
25
Somberheid• Depressieve klachten
• Bij chronische ziekte hogere kans op een depressie
• Negatieve invloed op het vermogen tot zelfmanagement door bijv. lagere therapietrouw, minder zelfzorg, passiviteit
26
Somberheid• Vaak:
Geef voorlichting over depressie en de samenhang met passiviteit. Stimuleer activiteiten.Verwijs evt. naar huisarts of POH GGZ.
• Nooit:Aan de slag!
27
Vaardigheden
Hoe mate van zelfmanagement vergroten?
• computer: website, internetcoach• groepscursussen: mijn diabetes en• ik; stoppen met roken• zelfmonitoring: bloeddruk, glucose,
gewicht,….
28
Demo SeMaS
• 71 jaar• Diabetes• Overgewicht• Weinig bewegen• Weduwnaar• Zelfstandig• Enige last van
ziekte• Controle bij POH
en HA• Veel adviezen,
weinig actie
•depri
Meneer de Vries
Invloed op gezondheidZelf in de hand
Zelf meten/bewegenEnigszins bereid
Functioneren groepLastig
Vaardigheden PCRedelijk
Last van ziekteGemiddeld
Vertrouwen eigen kunnenVeel vertrouwen
Hulp van anderenAlles alleen
Omgaan problemenProbleem oplossen
AngstgevoelensSoms
SomberVaak
•Psychsoc: groen, vaardigh oranje/rood
Mevrouw de Groot
Invloed op gezondheidZelf in de hand
Zelf meten/bewegenEnigszins bereid
Functioneren groepLastig
Vaardigheden PCGoed
Last van ziekteGemiddeld
Vertrouwen eigen kunnenVeel vertrouwen
Hulp van anderenVeel hulp
Omgaan problemenProbleem oplossen
AngstgevoelensNooit
SomberNooit
Mevrouw Groemee
Invloed op gezondheidZelf in de hand
Zelf meten/bewegenBereid
Functioneren groepRedelijk
Vaardigheden PCGoed
Last van ziekteWeinig
Vertrouwen eigen kunnenVeel vertrouwen
Hulp van anderenVeel hulp
Omgaan problemenAfleiding zoeken
AngstgevoelensNooit
SomberNooit
Ervaringen uit de praktijk• “de SeMaS geeft structuur in het consult”• “Ik merk dat patiënten op een andere manier naar
zichzelf kijken als ze SeMaS hebben ingevuld”• “ik heb een aanknopingspunt om weer een stapje
verder te gaan” • “ik heb een puzzeldoos gekregen en langzaam
vallen die stukjes in elkaar”
• “als PO’er somatiek heb ik te weinig achtergrond”• “de meeste mensen waren al goed bezig”
Ervaringen uit de praktijk• “de SeMaS geeft structuur in het consult”• “Ik merk dat patiënten op een andere manier naar
zichzelf kijken als ze SeMaS hebben ingevuld”• “ik heb een aanknopingspunt om weer een stapje
verder te gaan” • “ik heb een puzzeldoos gekregen en langzaam
vallen die stukjes in elkaar”
• “als PO’er somatiek heb ik te weinig achtergrond”• “de meeste mensen waren al goed bezig”
Toekomstplannen SeMaS
• Inzet SeMaS in alle DOH-praktijken• SeMaS in module zelfmanagement
CBO• Vervolgonderzoek therapietrouw
Conclusie
• Zelfmanagement: alleen als de patiënt het wil en kan
• Zelfmanagementondersteuning moet op maat
• SeMaS is een tool om gepersonaliseerde zelfmanagement-ondersteuning te bieden