Section 3.0 noise vibration backup 7

3.0 NOISE 3.0 ДУУ ЧИМЭЭOverview ТоймNoise is among the most significant issues for communities located near mining projects. The growth in public awareness and expectations about environmental performance has led mining companies to focus their attention on the management and mitigation of potential impacts.

Уурхайн төслийн ойролцоо амьдардаг нутгийн иргэдийн хувьд дуу чимээ нь хамгийн том тулгамдсан асуудлуудын нэг болоод байна. Байгаль орчинд явуулж байгаа уул уурхайн компаниудын үйл ажиллагааны талаарх олон нийтийн мэдлэг улам бүр өсөхийн хэрээр уул уурхайн компаниуд өөрсдийн менежмент болон учирч болох сөрөг үр дагаврууд дээр илүү анхаарал тавьж эхлэх болсон байна.

Noise can interfere with day-to-day activities, particularly relaxing at home in the evening and trying to sleep at night. Noise from the resources sector is a common source of community concern, because operational noise can be generated on a continuous basis. Large mines plan to operate 24 hours per day, seven days per week, and a mine may operate for many years. As the mine develops over a wide area, different receivers are affected at different stages of the mine life.

Дуу чимээ нь өдөр тутмын үйл ажиллагаанд ялангуяа үдэш гэртээ амрах, шөнө унтахад саад учруулдаг. Уул уурхайн салбарын дуу чимээ нь нутгийн иргэдэд тулгардаг түгээмэл асуудал юм. Учир нь уул уурхайн үйл ажиллагаа явуулснаас үүдэн гарч байгаа дуу чимээ байнгын зогсолтгүй үргэлжилсээр байдаг. Томоохон уурхайнууд хоногийн 24 цаг, цаашлаад долоо хоног, олон жилээр тасралтгүй үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Уурхай өргөжиж, цаашид илүү том талбай хамарснаар уурхайн дамжлагын олон үе шатуудад өөр өөр байдлаар тухайн дуу авиа хүлээн авагч нарт нөлөөлж байдаг.

Although quarries may not operate continuously throughout the night, they may prefer to commence loading at sunrise and work into the evening. They are also often located much closer to residences than are mine sites. Ancillary processes, such as transport of product by road, rail or ship, including port operations, also generate their own unique noise impacts.

Хэдийгээр карьер нь шөнөжин ажиллахгүй ч гэлээ, өглөө нар мандахтай зэрэгцэн ачиж эхэлдэг бөгөөд энэ нь үдэш хүртэл үргэлжилдэг. Энэхүү ажлын бүс нь зарим оронд оршин суугчдын бүс рүү уурхайн талбайгаас ч илүү ойрхон оршиж байгаа юм. Уурхайн туслах чанарын үйл явцууд тухайлбал бүтээгдэхүүнийг авто замаар, галт тэргээр, усан замаар тээвэрлэхэд мөн усан боомтын үйл ажиллагаа зэрэг нь өөр өөрсдийн онцлогтой дуу чимээ үүсгэж байдаг.

While site noise at source, or even at the site boundary, is generally well understood and is within the control of the mine, understanding the likelihood of complaint is far more complex, for two key reasons:

Уурхайн талбайгаас уурхайн талбайн зурвас хүртэл гарч байгаа дуу чимээ ерөнхийдөө уурхайн хяналтад байдаг. Харин үүнтэй холбоотой гомдол саналыг ойлгох нь уурхайн үйл ажиллагаа явуулж буй компаниудад нэлээн төвөгтэй асуудал. Үүнд хоёр гол шалтгаан бий.

Changes in meteorological conditions can result in significant daily fluctuations in noise levels at receivers (for identical on-site operations). This is primarily a factor of wind direction and prevalence of temperature inversions.

Цаг уурын нөхцөл байдлын өөрчлөлт тухайн газрын дуу чимээг хүлээж авч байгаа хүмүүсийн дуу авианы түвшинд өдөр тутам хэлбэлзэл, өөрчлөлт бий болгож байдаг. Энэ нь салхины чиг, температурын инверсийн тархалт зэргийн гол хүчин зүйл нь юм.

Sensitivity to noise can vary significantly from person to person, and carries a degree of subjectivity.

Дуу чимээнд мэдрэмтгий байх нь хүн бүрт харилцан адилгүй байдаг.

In other words, what happened yesterday is no indication of what will happen today, and the fact that one resident is happy does not mean that their neighbour is-or that the person to whom they sell their house will be. Whether the mine or the resident was ‘there first’ has little relevance in whether the noise is judged offensive, and if a newly-arrived resident is dissatisfied the mine could be considered to be in breach of its approval conditions.

Өөрөөр хэлбэл өчигдөр болсон зүйл өнөөдөр юу тохиолдохыг заахгүйтэй адил нэг оршин суугч тайван байгаа нь түүний хөршүүд мөн тайван байгаа эсвэл түүний байшинг худалдан авсан хүмүүс тайван байна гэсэн үг биш. Оршин суугч эсвэл уурхай хоёрын хэн нь эхэлж тэнд байсан бэ, дуу чимээг тээртэй гэж үзэх үү, эсвэл хэрэв шинээр нүүж ирсэн хөрш дургүйцэх үү зэрэг нь бага хамааралтай ч зөвшөөрөгдөх нөхцлийг зөрчиж байна гэж тухайн уурхайг үзэхээс аргагүй.

An acoustic consulting company can assist mine management to conduct detailed analysis including interpreting state regulation, undertaking noise measurements and predictions, assessing potential impacts and designing mitigation measures. Such consultancies need to be effectively managed by the mine’s managerial, operational and/or environmental teams, who need to have an informed appreciation of the important issues.

Уурхайн менежментийн баг, дуу авианы зөвлөх компаниар нарийн дүн шинжилгээ хийлгэдэг. Эдгээр зөвлөхүүд тухайн улсын хууль тогтоомжийг зөв ойлгуулах, дуу чимээ,шуугианыг хэмжих, хяналт шинжилгээ хийх, таамаглал төсөөлөл гаргах, түүнээс учирч болох сөрөг нөлөөг тооцоолох, хор хөнөөлийг бууруулах зэрэг ажлуудыг зохион байгуулдаг. Энэхүү зөвлөх ажлыг уурхайн удирдлагын, үйл ажиллагааны түвшний мөн байгаль орчны үйл ажиллагааны багтай уялдуулан үр дүнтэй удирдан зохион байгуулах хэрэгтэй.

This chapter provides an overview of how a mine can achieve leading practice in environmental noise management during three critical phases of mine development:

Энэхүү бүлэгт тухайн уурхай хөгжлийн гурван гол шатандаа байгаль орчны дуу чимээний менежментийг зохистой удирдан явуулснаар хэрхэн уул уурхайн тэргүүн туршлагад хүрэх талаархи тоймлосон багц ойлголтыг танд өгөх болно.

AIRBORNE CONTAMINANTS, NOISE AND VIBRATION 57

АГААРЫН ЗАМААР БОХИРДУУЛАГЧ, ДУУ ЧИМЭЭ БА ЧИЧИРХИЙЛЭЛ 57

Planning phase (environmental assessments)-In this phase, the mining project proponent establishes the existing environmental conditions and identifies potential impacts and mitigation methods, including optimisation of the mine layout or the way in which the exploration program is conducted.

Төлөвлөх шат (байгаль орчны үнэлгээ) – Энэ шатанд одоогийн байгаа байгаль орчны нөхцөл байдлыг тодорхойлж, уурхайн төслийн үр дүнд учирч болзошгүй үр нөлөөг тогтоож, түүнийг бууруулах арга зам, уурхайн оновчтой зураг төсөл гаргах, хайгуулын ажлыг ямар арга замаар хийх зэрэг асуудал дээр тогтдог.

Exploration, development and detailed design phase (management plan)-Once a mine development has been approved there is more certainty about a project and the opportunity for business to invest more heavily in the detailed design. This phase may involve repeating many of the tasks undertaken in the planning phase, to establish a comprehensive noise management plan. The plan should detail the methods for managing and monitoring noise, in compliance with the mine’s environmental objectives, and arrangements for proactive liaison with the community.

Хайгуул, нарийн зураг төслийн боловсруулах, хөгжүүлэх шат (менежментийн төлөвлөгөө) – Нэгэнт уурхайн төслийг хөгжүүлэхийг дэмжсэн бол тэр төслийн талаарх илүү олон зүйлс тодорхой болж, уурхайн нарийн зураг төслийн төлөвлөлтийн шатанд хөрөнгө оруулалт хийх шаардлага гарна. Энэ шатанд дуу чимээний менежментийн өргөн хүрээтэй төлөвлөгөө бий болгохын тулд өмнөх төлөвлөх шатанд хийсэн олон зүйлсийг дахин давтан хийх шаардлага гарч болох юм. Энэ төлөвлөгөө нь байгаль орчны зорилтод тулгуурлан, орон иргэдтэй идэвхитэй хамтран ажиллаж, дуу чимээний менежментийг удирдах, мониторинг хийх арга зүйг нарийн тодорхойлно.

Construction, commissioning and operations (monitoring and audit programs)-This is the phase in which most noise is generated on site. Management activities focus on ensuring that the management plan is implemented and quality objectives are continually verified, and responding to any complaints.

Барилгын ажил, ашиглалтад оруулах, үйл ажиллагаагаа эхлэх үе шат (мониторинг ба аудитын хөтөлбөр) – Энэ шатанд хамгийн их дуу чимээ ялгаруулдаг үе шат. Менежментийн үйл ажиллагааг менежментийн төлөвлөгөөний хэрэгжилт, чанарын зорилт тасралтгүй баталгаажиж, аливаа санал гомдолд хариу өгч байхад төвлөрүүлэх хэрэгтэй.

The benefits of leading practice environmental management to minimise noise are immediate. While some may require an upfront capital investment, they ultimately provide cost savings through increased efficiency and, in many instances, improved occupational health and safety.

Дуу чимээг намсгах байгаль орчны менежментийн ажлын үр дүн тун богино хугацаанд үр өгөөжөө өгдөг. Хэдийгээр зарим ажил, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай боловч өртөгийг хэмнэж, үр ашгийг дээшлүүлж, олон тохиолдолд мэргэжлийн эрүүл ахуй, аюулгүй байдлыг сайжруулж болно.

In addition to benefiting individual companies in the short term, effective noise management will benefit the wider the resources sector, both economically and in

Дуу чимээний менежментийг үр ашигтай авч хэрэгжүүлснээр тухайн компанид богино хугацаанд үр дүнгээ өгөхөөс гадна өргөн хүрээнд эрдэс баялаг, уул уурхайн салбарт эдийн засгийн болоод уурхайн үйл

terms of improved community attitudes towards mining activities.

ажиллагаанд хандах иргэдийн хандлага сайжрах сайн талтай.

3.1 Sources of noise 3.1 Шуугианы эх үүсвэрResource exploration, extraction, processing and transportation have the potential to produce significant levels of noise which may impact on the surrounding environment. Communities can experience noise and vibration impacts from mining operations in many ways, not just from the mine site: noise may occur at all stages of the logistics chain, including rail and truck haulage, and activities at ports.

Нөөцийн хайгуул хийх, олборлолт хийх, боловсруулах, тээвэрлэх зэрэг үйл явц нь дуу чимээний мэдэгдэхүйц түвшинг бий болгож байдаг.Энэ нь хүрээлэн буй орчин, тэнд амьдарч буй хүн, амьтанд сөрөг нөлөө үзүүлнэ. Тухайн газар нутагт оршин суугчид уурхайн үйл ажиллагаанаас гарч байгаа дуу чимээ, чичирхийлэлтийг маш олон хэлбэрээр хүлээн авдаг. Зөвхөн уурхайн гол бүсээс гадна уурхайн бүтээгдэхүүнийг төмөр зам, авто замаар тээвэрлэх, боомтын ачих буулгах явц гээд үйл ажиллагааны бүхий л үе шатуудад дуу чимээ гарсаар байдаг.

Open-cut mines require large earthmoving equipment such as dozers, excavators, loaders, haul trucks and face shovels, plus kilometres of conveyers. Air track drills are required for blasting. For underground mines, large ventilation fans are required. The processing of materials requires stackers and reclaimers, crushing and screening plant, coal washeries with the associated noise of material being tipped and separated, more conveyers and rill towers. Rail or truck unloading facilitates are common.

Ил уурхайд газар шорооны хүнд машин механизмүүд, тухайлбал бульдозер, экскаватор, утгагч, ачигч, ачааны автомашин, мөн олон арван км урт туузан дамжуурга гэх мэт олон тооны тоног төхөөрөмж шаардлагатай болдог. Мөн тэсэлгээ хийхэд өрөмдлөгийн машинууд шаардлагатай. Далд уурхайд бол маш том агааржуулалтын сэнснүүдийг газрын гадаргуу дээр байрлуулах хэрэгтэй болно. Ашигт малтмалын хайгуул, олборлолт боловсруулт хийхэд бухалдагч, нуруулдагч, материалыг шүүх, ялгах зэрэг өөрийн онцлогтой дуу чимээг ялгаруулдаг шигших үйлдвэр, бутлах үйлдвэр, нүүрс угаах үйлдвэрүүд, илүү урт туузан дамжуурга зэрэг шаардлагатай

The use of explosives creates airborne pressure fluctuations (airblast) over a wide frequency range. When in the higher frequency range, this energy is audible and is perceived as ‘noise’. At frequencies of less than about 20 hertz, the sound energy is inaudible but is capable of causing objects to vibrate such as the rattling of loose windows and crockery.

Тэсрэх бодисын хэрэглээ нь маш өргөн үелзэл давтамжийн хүрээнд агаарын даралтыг бий болгодог. Давтамжийн хүрээ өндөр болох үед тэр энерги хүний чихэнд сонсогддог. Үүнийг дуу авиа гэнэ. 20герцээс бага давтамжтай үед авиа чихэнд сонсогдохоо больж чичиргээ үүсгэдэг. Тухайлбал аяга шаазан хангинах, цонхны шил дуугарах гэх мэтээр.

58 LEADING PRACTICE SUSTAINABLE DEVELOPMENT PROGRAM FOR THE MINING INDUSTRY

58 УУЛ УУРХАЙН ТЭРГҮҮН ТУРШЛАГА – ТОГТВОРТОЙ ХӨГЖЛИЙН ХӨТӨЛБӨР

3.2 Health amenity 3.2 Эрүүл мэнд тохь тухNoise levels at residences surrounding mines are generally not high enough to have direct effects on health, such as hearing loss. The indirect effects of noise and vibration on the health of people exposed to excessive levels have been extensively documented. Investigations have found that prolonged exposure can adversely affect mental and subsequently physical health, particularly in those most sensitive to noise.

Уурхайн эргэн тойрон буй оршин суугчдын бүс дэх дуу чимээний түвшин нь сонсох чадвараа алдах гэх мэт эрүүл мэндэд ерөнхийдөө шууд нөлөөлөхгүй. Хэтэрхий өндөр түвшинд дуу чимээ хүлээн авдаг хүмүүсийн эрүүл мэндэд дуу чимээ ба чичирхийлэлт шууд бусаар нөлөөлсөн тухай баримт олон байдаг. Удаан хугацааны турш дуу чимээнд байсан мэдрэмтгий хүмүүст голдуу бие махбодь, сэтгэцийн эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг болохыг судалгаагаар тогтоосон.

Noise produces psychological effects in very specific ways. These are, essentially, interference with communication or concentration, and sleep disturbance. These factors lead to irritability, which is the first sign of the psychological impact of noise. The psychological response to noise is determined by personal factors and by factors associated with the noise itself.

Дуу чимээ нь маш өвөрмөц арга замаар сэтгэл зүйн нөлөө бий болгодог. Ялангуяа хэл ярианы харилцаа, эсвэл анхаарал төвлөрөх байдал, унтаж амрах зэрэгт нөлөөлж, тайван байдал тав тухыг алдагдуулдаг. Дуу чимээний сэтгэцэд нөлөөлсөн анхны шинж тэмдэг нь амархан унтууцах, цухалдах юм. Дуу чимээнд үзүүлж байгаа сэтгэл зүйн хариу үйлдэл нь тухайн дуу чимээ өөртөө нь холбоотой хүчин зүйлүүд болон тухайн хүний өөрийн бас хүчин зүйлүүдээр тодорхойлогдоно.

Low-frequency noise can be particularly annoying and can result in complaints many kilometres away from the source. Low frequency noise can be considered to range in frequency from about 10 hertz to 200 hertz. The common sources are large pumps, motors or fans and crushing circuits and screens. The perceived loudness and annoyance due to low-frequency noise increases extremely rapidly with increasing levels above the threshold of hearing.

Бага давтамжийн дуу авиа нь илүү тээртэй тул, олон километрийн цаанаас ч гомдол санал дагуулж мэднэ. Бага давтамжийн дуу авиа 10-20 гц-ийн үелзэл дээр давтагддаг. Нийтлэг эх үүсвэр нь том насос, мотор, сэнс, бутлах, шигших үйл ажиллагаа. Хүний сонсголын чадварыг давсан, түүнээс дээшилж байгаа бага давтамжийн дуу чимээний мэдрэгдэх хүч, түүнээс үүсэх таагүй байдал маш хурдацтай тархана.

Sound in the frequency range below 20 hertz is normally defined as ‘infrasound’ and can be heard (or felt) as a pulsating sensation and/or pressure on the ears or chest, or can cause secondary effects such as rattling of windows or doors.

20гц-ээс бага үелзэл дээр дуугарч байгаа авиаг инфра авиа гэж үздэг. Энэ нь чих буюу цээжинд дарах хүч өгөх, цохилсон мэдрэмж төрүүлэх ба хаалга, цонх хяхтнах,тажигнах зэрэг хоёрдох нөлөөг бий болгоно.

Because low-frequency noises between 20 hertz and 200 hertz propagate with minimal attenuation over large distances and transmit easily through building fabric, it can be quite prominent inside residences without the masking effect of higher frequencies. Low frequency noises are perceived as more annoying than typical mid-high frequency noises by residents. When determining compliance, most regulatory authorities have objective tests to determine whether low frequency noise is present. Where low frequency noise is found to be characteristic of the noise source, an adjustment must be made to measured levels to account for the increased annoyance.

20-200 герцийн үелзэл дээр давтагдаж байгаа бага давтамжийн дуу авиа нь хол орон зайд тархдаг.Ийнхүү тархаж байх явцдаа байшин барилгыг төвөггүй нэвчин сонсогддог учраас байшин барилга доторх өндөр давтамжийн авианы нөлөөнөөс үл хамааран нэлээн давамгай байдалтай байж чаддаг. Бага давтамжийн дуу авиа нь дунд болон өндөр давтамжийн авианаас илүү оршин суугчдад төвөг учруулдаг. Дуу авиаг зөвшөөрөгдөх хэмжээнд байгаа эсэхийг тодорхойлохын тулд эрх бүхий байгууллагууд бага давтамжийн дуу авианы хэмжилт хийнэ. Бага давтамжийн дуу авиа дуу чимээний эх үүсвэрээс гарч байгаа нь тогтоогдвол тохируулах арга хэмжээг авна.

Factors such as the attitude or mood of the person, his or her environment, the degree of arousal or distraction experienced, and whether the noise is felt to be an invasion of privacy or disruptive, will dictate personal response. This is important for shift workers who sleep during the day. The predictability of noise and how frequently it occurs will also influence the reaction.

Тухайн хүний зан ааш араншин, аливаад хандах хандлага зэрэг хүчин зүйлс, түүний хүрээлэн буй орчин, анхаарал тав тух алдуулсан байдал, мөн дуу чимээ тухайн хүний хувийн амьдралд халдаж байгаа юм шиг, нурааж байгаа юм шиг тэгж мэдрэгдэх зэрэг нь хүний хариу үйлдэл үзүүлэхийг албаддаг. Энэ нь өдрийн цагаар унтдаг ээлжийн ажилчдад маш чухал юм. Дуу чимээний таамаглах байдал, мөн хэр давтамжтай гарч байгаа зэрэг нь хариу үйлдэл үзүүлэхэд нөлөөлнө.

3.3 Effects on fauna 3.3 Зэрлэг ан амьтанд үйлчлэх нөлөөThe effects of noise on animals can be similar to the effects observed in humans. Noise can adversely affect wildlife by interfering with communication, masking the sounds of predators and prey, cause ‘stress’ or avoidance reactions and (in the extreme) resulting in temporary or permanent hearing damage. Experiments have also shown that exposure to noise impulses throughout their sleep periods resulted in poorer task performance (noting that some animals are nocturnal).

Дуу чимээний зэрлэг ан амьтанд үзүүлэх нөлөө хүнд ажиглагдсан нөлөөлөлтэй адилхан байдаг. Зэрлэг ан амьтанд дуу чимээ хэрхэн нөлөөлдөг вэ? Тэдний хоорондоо харилцах харилцаа, араатан амьтдын дуу авиа, ан хийх үйл явцад саад болох, дарамт учруулах, бүр цаашилбал хэтэрхий их нөлөөлбөл түр болон бүрмөсөн сонсголоо алдах гэх мэт сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Зарим амьтдыг унтаж байх үед (ялангуяа шөнийн амьдралтай амьтад) дуу чимээ нөлөөлснөөр тухайн амьтан ямар нэгэн үүрэг даалгавар гүйцэтгэхдээ муу байгааг туршилтаар тогтоосон байдаг.



Research into the effects of noise on animals Дуу чимээний амьтадад үзүүлж байгаа нөлөөг

is relatively scarce. The results obtained from the studies conducted are frequently contradictory or inconclusive. However, it does appear reasonably clear that animal reactions to noise vary from species to species.

судалсан судалгаа тун ховор. Хийсэн судалгаанаас гарсан үр дүн нь зөрчилтэй эсвэл баримт нотолгоогүй, үнэмшилгүй байх нь бий. Гэсэн хэдий ч дуу чимээнд үзүүлж байгаа амьтдын хариу үйлдэл амьтан тус бүр дээр харилцан адилгүй гэдэг нь тодорхой билээ.

3.4 Meteorological effects on the propagation of noise

3.4 Дуу чимээний тархалтад үзүүлэх цаг агаарын нөлөө

One factor the mine has no control over is the influence meteorological conditions have on the propagation of noise, particularly over large distances (greater than 500m). Some understanding of these effects is critical if the mine is to effectively manage noise impacts. Of most importance is downwind propagation and the effects of temperature inversions, which both cause noise to be ‘bent’ back towards the ground, thus increasing noise levels.

Ямар ч хяналт тавих боломжгүй өөр нэг хүчин зүйл бол дуу чимээний тархалтад үзүүлж байгаа цаг агаарын нөлөө юм. Ялангуяа хол зайд (500м-ээс цааш). Хэрэв уурхай дуу чимээний нөлөөг үр дүнтэй удирдан хянана гэж байгаа бол цаг агаарын нөлөөг ойлгох нь нэлээн учир дутагдалтай юм. Хамгийн гол нь салхины дагуу тархах дуу чимээ, температурын инверсийн нөлөө. Энэ хоёрын үйлчлэлээр дуу чимээ газарт ойж,сонсогдох түвшин нь улам бүр нэмэгддэг.

3.4.1 Wind effects 3.4.1 Салхины нөлөөSteady light to moderate winds produce higher noise levels downwind, and lower noise levels upwind, than in still air.

Зөөлөн тогтуун салхи илүү их дуу чимээний түвшинг салхины уруу бий болгодог бол харин салхины өөдөө чигт бага дуу чимээ бий болгодог.

In general (and depending on the amount and type of local vegetation), a steady, gentle breeze of less than about 1.5 metres per second can increase noise levels without increasing background noise levels. On the other hand, winds of higher velocity tend to increase background levels due to turbulence or movement of trees and shrubs, and obscure other noise sources. Downwind, wind velocities up to about 1.5 metres per second can enhance noise levels by around 5 dBA relative to still conditions, assuming flat topography between source and receiver, and more if shielding is provided by natural topography. Conversely, noise levels upwind may be reduced by a similar amount.

Тухайн орон нутгийн хөрсний онцлог, ургамлын төрөл зүйл, түүний хэмжээнээс хамаарч 1.5м/с буюу түүнээс бага хурдтай зөөлөн сэвэлзүүр салхи дуу чимээг өсгөж байдаг. Харин түүнээс өндөр хурдтай салхи дуу авиаг гаргаж байгаа эх үүсгүүрийн чимээний түвшинг өсгөдөг.Дуу чимээний эх үүсвэр, дуу чимээг хүлээн авагч хоёрын хооронд ямар нэгэн саадгүй, тэгш тал газар байвал 1.5 м/сек хурдтай салхи уруу чигтээ дуу чимээг 5 дБ-ээр өсгөж чаддаг, хэрэв ямар нэгэн байгалийн саад замд нь таарвал түүнээс их хэмжээгээр дуу чимээг өсгөж чадна. Эсрэгээрээ салхины өөдөө чигт дуу чимээ ижил хэмжээгээр саардаг.

It should be noted that noise enhancement due to wind effects is extremely site specific and significant variations from the ‘typical’ changes in level can be expected.

Салхины нөлөөллөөс болж дуу чимээ өсөх энэ үзэгдэл тухайн талбай, тухайн газартай холбоотой гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Ердийн буюу хэвийн гардаг өөрчлөлтөөс илүү их хэлбэлзэл гарна гэж найдаж болно.

3.4.2 Temperature Inversion effects 3.4.2 Температурын инверсийн нөлөөAir temperature normally decreases with altitude (as shown in B in figure below), a condition known as ‘temperature lapse’. A ‘temperature inversion’ occurs when a layer of air has its temperature increasing with altitude, or at the boundary between a lower cool layer and a higher warm layer (as shown in A in figure below).

Өндөршлийг дагаж агаарын температур буурдаг (Зураг Б-д үзүүлснээр) үзэгдлийг “температурын градиент” гэнэ. Харин “температурын инверси” гэдэг нь өндөршил дагаж эсвэл доод сэрүүн давхарга, ба дээд дулаан даврагын хоорондох заагт агаарын температур өсөх үзэгдлийг хэлнэ (Зураг A-д үзүүлснээр).

Warm ДулаанCool СэрүүнWarm ДулаанCool СэрүүнSound shadow Авианы сүүдэр

Sound shadow Авианы сүүдэрEffect of temperature inversion on the propagation of sound-normal sound propagation (A) and propagation with a temperature inversion (B).

Дуу авианы тархалтад үзүүлж байгаа температурын инверсийн нөлөө – энгийн дуу авианы тархалт (A) ба температурын инверсийн нөлөөтэй тархалт (B)



In winter, temperature inversions are normally associated with drainage flows, where cool air flows down to areas of lower ground level, creating a light breeze. This ‘drainage flow’ is affected by the topography, and as such the extent of this effect depends on the depth of the inversion layer.

Өвөл температурын инверси нь сэрүүн агаарын урсгал газрын нам хэсэг рүү буухтай холбоотойгоор зөөлөн салхи бий болгодог. Энэ урсгалд газрын гадаргуу мөн нөлөөлнө. Энэ нөлөөллийн хэмжээ инверсийн давхаргын гүнээс шалтгаална.

Wind and temperature inversion effects generally apply to all noises, including airblasts. Temperature inversions appear to affect low-frequency sound more than higher frequency sound. This is possibly because, over relatively large distances, the higher frequency sounds are readily attenuated by other effects (such as atmospheric absorption). Since temperature inversions normally appear at night and disperse an hour or two after sunrise in the summer period, noisy events (particularly blasting) should be planned around these periods. In areas which are prone to severe inversions, excessively noisy activities should be avoided on overcast days when possible.

Салхи ба температурын инверси нь бүх төрлийн дуу чимээ, агаарын цохилтын давалгаанд ч мөн нөлөөлнө. Температурын инверси бага давтамжийн дуу авианд илүү нөлөөлдөг. Үнэхээр ч ингэх бололцоотой юм. Учир нь харьцангуй алсын зайнд өндөр давтамжийн дуу авиа бусад нөлөөллөөс болж сулардаг (агаар мандалд шингэх гэх мэт). Температурын инверси голчлон шөнө бий болж, зуны цагт нар мандсны дараа нэгээс хоёр цагийн дараа сарниж үгүй болдог учир энэ үед дуу чимээ ихтэй үйл ажиллагааг төлөвлөн зохион байгуулах хэрэгтэй байдаг (ялангуяа тэслэх, дэлбэлэх гэх мэт). Их инверсийн үйлчлэлд өртөмхий газар нутагт маш их дуу чимээтэй үйл ажиллагааг бүрхэг өдөр хийхээс аль болох татгалзах хэрэгтэй.

3.5 Cumulative noise effects from multiple mines

3.5 Олон уурхайнуудаас гарах дуу чимээний нөлөө

Not all states have noise guidelines to effectively address and prevent the cumulative noise impacts from multiple mines, such that the individual mines need to understand and address this issue, in conjunction with their neighbouring mines.

Муж болгонд уурхайнуудаас гарч байгаа дуу чимээний нөлөөг бууруулах, энэ асуудлыг зохицуулах тухай хууль дүрэм байдаггүй билээ. Тийм учраас уурхай тус бүр энэ асуудлыг ойлгож, өөрийн ойролцоох уурхайнуудтай хамтран энэ асуудалд хамтарч ажиллах,хандах хэрэгтэй.

In some regions there may be multiple mine sites which can affect the same residential receiver, albeit not at the same time. A good example is the village of Camberwell in the Hunter Valley, which has multiple separate approvals across several mining companies.

Зарим бүс нутагт нэг газар олон уурхай зэрэгцэн үйл ажиллагаа явуулдаг. Түүнээс гарч байгаа шуугиан, дуу чимээ хэдийгээр нэгэн зэрэг биш ч гэсэн оршин суугчдын тав тухтай байдалд нөлөөлнө. Энэ талаарх хамгийн сайн жишээ бол Хантер хөндий дахь Камбервиль тосгон. Энд уул уурхайн олон тооны компаниудын дуу чимээг зөвшөөрөгдөх хэмжээнд л хянаж барьж чаддаг байна.

3.6 Blasting 3.6 ТэсрэлтAirblast overpressure is the energy transmitted from a blast site, travelling through the atmosphere in the form of pressure waves. As these waves pass a given position, the pressure of the air rises very rapidly, falls more slowly, then returns to the ambient value after a number of oscillations. The pressure wave consists of both audible (noise) and inaudible

Тэсрэлтээс үүсч байгаа хэт их даралтын хүч нь тэрхүү энерги тэсрэлтийн талбайгаас агаар мандлаар тархахдаа даралтын долгион хэлбэртэй тархахыг хэлнэ. Тэсрэлтийн үед агаарын даралт асар хурдацтай нэмэгдэж, тархдаг. Тэгээд олон удаа хэлбэлзсэний дараа анхны байдалдаа буцаж ирнэ. Даралтын долгион нь хүний чихэнд сонсогдохуйц (дуу чимээ) ба хүний чихэнд үл сонсогдох (тархи доргих) гэсэн хоёр энергийн хүчээс бүрдэнэ.

(concussion) energy. The maximum excess pressure in this wave is known as the ‘peak air overpressure’, generally measured in decibels using the linear frequency weighting.

Энэ долгионы хамгийн дээд цэгийг агаарын даралтын дээд цэг гэх ба шугаман давтамжийн итгэлцүүрийг ашиглан дебицелээр хэмждэг.

The airblast levels received at a location remote from a blast are a function of many factors, including:

Тэсрэлтийн талбайгаас хол орших байршилд ирсэн тэсрэлтийн хүч олон хүчин зүйлсийн функц юм. Үүнд:

charge mass Цахилгаан энергиstemming height and type of stemming Агаарын цохилтын өндөр, хэлбэрburden Даралт blast hole spacing, blast initiation sequence and timing delay between holes

Тэсэлгээний цооног хоорондох зай, тэслэх дараалал, цооног хоорондын тэсрэх хугацаа

ratio of the blast hole diameter to the burden Тэсэлгээний нүхний диаметр харьцааface height and orientation of face Нүүрний өндөр, нүүрний харах зүгtopographic shielding Газрын гадаргын саадdistance from the blast Тэсрэлтийн зайmeteorological conditions. Цаг агаарын нөхцөл байдалAIRBORNE CONTAMINANTS, NOISE AND VIBRATION 61


Models have been developed to assist in predicting the impact of airblast on neighbouring areas. These models are based on empirical data, and normally need to be refined using airblast overpressure measurements taken once the mine is operational.

Орчин тойрны бүсэд тэсрэлтийн нөлөө хэрхэн тусахыг урьдчилан таамаглахад загварчлал гаргаж хөгжүүлдэг. Эдгээр загварчлал нь туршлагад суурилсан мэдээлэл дээр үндэслэх ба нэгэнт уурхай ажиллаж эхэлсний дараа тэсрэлтийн долгионы хүчийг хэмжсэн хэмжилтээ ашиглан улам боловсронгуй болгон сайжруулах хэрэгтэй.

3.7 Noise characteristics and measures 3.7 Дуу чимээний шинж чанар ба хэмжилтThe annoyance characteristics of noise are subjective. Whether or not a noise causes annoyance mostly depends upon its reception by a person, the environment in which it is heard, the type of activity and mood of the person who hears it and how acclimatised that person is to the sound.

Дуу чимээний цухалдам, дургүйцам шинж санар бол субьектив шинжтэй. Дуу чимээ саад болж байгаа эсэх нь голчлон тухайн хүн хэрхэн хүлээж авах, дуу чимээ хүлээн авсан орчин нөхцөл, тухайн хүний зан чанар, үйл ажиллагааны хэлбэр, тухайн хүн дуу авианд хэр дассан зэргээс шалтгаалдаг.

Sound is measured in decibels (dB). When measuring environmental noise, a weighting network is used which filters the frequency of the sound so that it better corresponds to the response of the human ear. Noise measurements made using this weighting network are expressed as dBA.

Авиаг децибелээр (дБ) хэмжинэ. Орчны дуу чимээг хэмжихдээ дуу авианы давтамжийг шүүдэг итгэлцүүрийн сүлжээг ашигладаг. Ингэснээр хүний сонсголын хариу үйлдэлтэй илүү нийцдэг. Энэхүү итгэлцүүрийн сүлжээг ашиглан хэмжсэн дуу чимээний хэмжилтийг дБА-аар илэрхийлдэг.

To manage the enormous range of sound pressures able to be detected by the human ear, the decibel scale is logarithmic, which often leads to confusion. For instance, if two machines emit exactly the same noise level of 80 dBA, the total noise level is not 160 dBA, but 83 dBA, a doubling of intensity which is barely noticeable from one day to the next. Also, while a 10 dBA increase in sound level, is a tenfold increase in intensity, it represents only a doubling of loudness. Typical examples illustrating the decibel scale are shown below.

Хүний сонсголд хүрэх дуу авианы хэт өндөр даралтыг зохицуулахын тулд децибелийн шатлалыг логарифмчилдаг. Энэ нь ихэвчлэн төөрөгдөлд хүргэдэг. Жишээлбэл: яг ижилхэн 80 дБА дуу чимээ ялгаруулж байгаа хоёр машин ажиллаж байна гэж үзье. Гарч байгаа нийт дуу чимээ 160 дБА биш харин 83 дБА байдаг. Дуу чимээний нягтшлыг хоёр дахин нэмэхэд нэг өдрөөс нөгөө өдөр бараг анзаарагдахгүй. Мөн авианы түвшинг 10 дБА-ээр нэмэхэд, өөрөөр хэлбэл нягтшлыг 10 дахин өсгөхөд авианы чанга сул байдал зөвхөн хоёр дахин л нэмэгдсэн байдаг байна. Децибелийн шатлалыг үзүүлсэн энгийн жишээнүүдийг дор үзүүлэв.

Examples of dBA ratings of noise events Дуу чимээтэй үйл явдлыг дБ-ээр хэмжсэн жишээ

Decibels dBA Децибел дБА

Threshold of pain Үүнээс дээш бол өвдөлт мэдрэгдэнэ.Typical airblast limit Энгийн агаарын цохилтын хязгаарTypical license condition Энгийн зөвшөөрөх хэмжээThreshold of hearing Сонсох чадварын хамгийн доод хязгаарJet engine Тийрэлтэт онгоцны хөдөлгүүрProduction blast at 100 m 100м-ийн цаана болсон үйлдвэрлэлийн тэсрэлтRock hammer at 2 m 2 метрийн цаана үйл ажиллагаа явуулж байгаа чулуу

бутлагчDump truck at 10 m 10 метрийн зайтай өнгөрөх ачааны автомашинConveyor at 5 m 5 метрийн цаана байгаа туузан дамжуургаConversation at 2 m 2 метрт болж байгаа хүний яриаQuiet living room Чимээгүй зочны өрөөNight time, rural area Шөнийн цаг, хөдөө62 LEADING PRACTICE SUSTAINABLE DEVELOPMENT PROGRAM FOR THE MINING INDUSTRY


Noise emissions are measured using sound level meters which detect and record changes in sound pressure. More expensive models can also include frequency information. For surveys of background noise, environmental noise loggers are generally used. These are basically sound level meters, in robust, weatherproof cases, that can be set up and left unattended to monitor at suitable locations.

Дуу чимээг авиа хэмжигч багажаар хэмждэг. Багаж даралтыг олж, өөрчлөлтийг бичдэг. Илүү үнэтэй загварууд нь давтамжийн мэдээллийг хадгалж байдаг. Суурин дуу чимээг судлахад байгаль орчны дуу чимээг хэмжигч хангалттай. Ерөнхийдөө авиа хэмжигч гэсэн үг. Энэ нь цаг уурын нөлөөнөөс хамгаалагдсан гадуураа гэртэй, мониторинг хийхэд тохиромжтой байршилд суурилуулаад, орхиж болно.

Airblast is measured in decibels, but is not weighted as for typical environmental noise, so is expressed as ‘dB(linear)’. Special equipment is normally used to measure airblast; it is designed to be left unattended and set to trigger when an emission levels exceeds a predetermined level. Waveforms of the event should also be recorded.

Дэлбэрэлтээс үүссэн агаарын цохилтын давалгааг децибелээр хэмжинэ. Энгийн орчны дуу чимээг хэмждэг дБ-тэй адилгүй тийм учраас дБ(шугаман) гэж илэрхийлдэг. Агаарын цохилтын хүчийг хэмжихэд тусгай багажаар хэмжинэ. Агаарын цохилтын хүчийг хэмжих тусгай багажийг байранд нь орхиод явахаар зохион бүтээсэн байдаг. Тэгээд агаарын цохилтын хүч урьдчилан тогтоосон түвшинг давах үед дохио өгнө. Тэсрэлтийн долгионы хэлбэрийг мөн бичиж авах хэрэгтэй.

To describe the overall noise environment, a number of noise descriptors have been developed. These involve statistical and other analysis of the varying noise over sampling periods, typically taken as 15 minutes. The four most commonly used descriptors, which are demonstrated in the graph below, are:

Шуугиантай орчныг тодорхойлохын тулд хэд хэдэн дуу чимээ тодорхойлогчийг гаргаж ирэх хэрэгтэй. Тандалтын хугацааг ихэвчлэн 15 минутаар авна. 15 минут тутам гарсан өөр өөр дуу чимээний статистик болон бусад анализүүд үүнд хамаарна. Хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг дөрвөн гол тодорхойлогчийг доорх графикаар үзүүлэв.

Maximum noise level (LAmax)-The maximum noise level over a sample period is the maximum level, measured on fast response, during the sample period.

Дуу чимээний хамгийн дээд түвшин (LAmax) – Туршилтын хугацаанд гарсан хамгийн чанга дууны хүч.

LA10-The LA10 level is the noise level which is exceeded for 10 per cent of the sample period. During the sample period, the noise level is below the LA10 level for 90 per cent of the time. The LA10 is a common noise descriptor for environmental noise and road traffic noise.

LA10 – LA10 түвшин гэдэг нь туршилтын хугацааны 10 хувьд нь уг түвшингээс давсан дуу чимээний түвшинг хэлнэ. Туршилтын хугацааны 90 хувьд нь дуу чимээний түвшин LA10 түвшинээс доогуур байна. LA10 нь орчны дуу чимээ болон авто замын дуу чимээг тодорхойлдог нийтлэг дуу чимээ тодорхойлогч түвшин.

LAeq-The equivalent continuous sound level (LAeq) is the energy average of the varying noise over the sample period and is

LAeq – Энэ нь эквивалент тогтмол авианы түвшинг LAeq

гэх ба туршилтын хугацааны турш гарч байгаа ялгавартай авианы энергийн дундаж юм. LAeq нь

equivalent to the level of a constant noise which contains the same energy as the varying noise environment. This measure is also a common measure of environmental noise and road traffic noise.

тогтмол дууны түвшинтэй ижил байдаг. Орчны дуу чимээ болон авто замын дуу чимээг тодорхойлдог нийтлэг дуу чимээ тодорхойлогч түвшин.

LA90-The LA90 level is the noise level which is exceeded for 90 per cent of the sample period. During the sample period, the noise level is below the LA90 level for 10 per cent of the time. This measure is commonly referred to as the ‘background noise level’.

LA90 – LA90 түвшин гэдэг нь туршилтын хугацааны 90 хувьд нь уг түвшингээс давсан дуу чимээний түвшинг хэлнэ. Туршилтын хугацааны 10 хувьд нь дуу чимээний түвшин LA90 түвшинээс доогуур байна. LA90 нь эх үүсвэрийн дуу чимээ тодорхойлдог нийтлэг дуу чимээ тодорхойлогч түвшин

Sound Pressure Level Дуу авианы даралтын хүчMonitoring or Survey Period (5 sec samples) Мониторинг буюу тандалтын хугацаа (5 сек)A noise survey sample demonstrating the main noise level measures.

Дуу чимээний гол түвшингүүдийг харуулсан тандалтын дээж



3.8 Community liaison 3.8 Орон нутагтай харилцах харилцааLiaison between mining companies and the community is important at every point in a mining operation, from the beginning of the proposal stage, throughout the investigative, assessment and approval processes, and throughout the mine’s operation.

Уул уурхайн компаниуд ба орон нутгийн хоорондох харилцаа холбоо нь уурхайн төлөвлөхөөс эхлээд үйл ажиллагааны бүх түвшингийн алхам тутамд чухал.

Members of the community must be kept informed and involved in the decision-making processes that affect them if a good working relationship is to develop between all involved parties. A good working relationship is the keystone to a win–win approach to avoiding and resolving potential complaints. The implementation of an effective community consultation program will gain public confidence and lead to both a smoother planning and approval phase and a more efficient operational period.

Нутгийн иргэд ба уул уурхайн талуудын хооронд эргэх холбоотой харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлье гэвэл тэдэнд нөлөөлдөг шийдвэр гаргах үйл явцуудад оролцуулж, тэднийг уурхайн талаар мэдлэг,мэдээллээр байнга хангаж байх хэрэгтэй. Цаашид гарч болзошгүй санал гомдлоос урьдчилан сэргийлэх, түүнийг шийдвэрлэхэд хэн хэндээ харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэх нь чухал. Орон нутгийн иргэд рүү чиглэсэн үр дүнтэй санал солилцох, зөвлөлдөх хөтөлбөр авч хэрэгжүүлснээр олон нийтийн итгэлцлийг олж авч, цаашид уурхайг төлөвлөх, олон нийт, орон нутгийн иргэд, удирдлагаар хүлээн зөвшөөрүүлэхэд саадгүй урагшилахаас гадна илүү үр ашигтай уурхайн үйл ажиллагаа ч бас үүнээс хамаарна.

Lack of knowledge and understanding frequently contributes to the community’s fears surrounding a mining proposal. Misconceptions commonly result in objections and difficulties which serve no constructive purpose and promote a spirit of non-cooperation. By providing information and a contact point at the onset of a mining project, and continuing to respond to community concerns, mining companies put themselves in a better position to implement a successful environmental management program. Community consultation and involvement aspects are discussed in the leading practice handbook Community engagement and development (DITR 2006).

Мэдлэг, мэдээлэлгүй байх нь орон нутгийн иргэдэд айдас, сэжиглэлт, хардалтийг бий болгоно. Олон нийтийн дунд уурхайн талаар буруу төсөөлөл явах нь уурхайн төслийн эсрэг эсэргүүцэл, хүндрэлийг бий болгодог. Мөн ямар ч бүтээлч зорилгыг бий болгохгүй, хамтран ажиллахаас татгалзах сэтгэхүйг дэвэргэдэг нь нийтлэг билээ. Уурхайн төслийн талаар нутгийн иргэдэд анхнаас нь мэдээллээр сайн хангаж, санал хүсэлт авах, холбоо барих харилцах хаяг өгөх, орон нутгийн асуудалд байнга үргэлж хариу өгч байх нь уурхайн компани байгаль орчны менежментийн хөтөлбөрөө амжилттай хэрэгжүүлэх гол эх үндэс юм. Орон нутгийн иргэдтэй зөвлөлдөх, шийдвэр гаргах түвшинд оролцуулах зэргийг бид “Орон нутгийн иргэдтэй харилцах харилцаа ба хөгжил” гэсэн Уул уурхайн тэргүүн туршлага гарын авлага номд (DITR 2006) дэлгэрэнгүй өгүүлнэ.

As part of a noise and vibration management Дуу чимээ ба чичирхийлэлтийн менежментийн

plan, a mining company must develop a policy for liaising with the community in dealing with noise and vibration issues. The management plan should establish a protocol for handling complaints that will ensure that the issues are addressed and that appropriate corrective action is identified and implemented if and where necessary.

төлөвлөгөөний нэгээхэн хэсэг болох орон нутгийн иргэдийг чиглэсэн, дуу чимээ ба чичирхийлэлтийн асуудлуудыг зохицуулсан бодлого гарган хөгжүүлэх ёстой. Менежментийн төлөвлөгөө нь санал гомдлыг зохицуулах, барагдуулах механизм бий болгох хэрэгтэй. Тэр механизм нь санал гомдлыг хүлээн авдаг, авч хэлэлцдэг, тохирсон засах арга хэмжээг тодорхойлдог, хэрэв шаардлагатай бол түүнийг хэрэгжүүлдэг байх ёстой.

This protocol should be both proactive and responsive. As a minimum, it should involve the following actions (and identify the people responsible for each action).

Энэ механизм нь санаачлагатай мөн уриалгахан, амьд харилцаатай байх ёстой. Наад зах нь доорх арга хэмжээг хамруулсан байх хэрэгтэй (асуудал тус бүрийг тодорхой хүмүүст хариуцуулан даалгах)

Identify contact persons at all potentially affected properties, and give them a project outline (together with details of the procedures for lodging complaints and the expectations they may have about the response mechanisms that will be implemented).

Дуу чимээний нөлөөнд өртөж болзошгүй бүх байшин барилгын харилцах хүмүүсийг тодорхойлж, тэдэнд төслийн талаар ойлголт өгөх (гомдол санал гаргавал хэрхэн гаргах, мөн үйл явц, авч хэрэгжүүлэх хариу механизмын талаар ямар ойлголттой байх ёстой гэдгийг нарийн тайлбарлаж өгнө)

Forward all complaints to the person responsible for handling them.

Бүх санал гомдлыг түүнийг хариуцсан хүнд нь дамжуулах

Keep records regarding the source and nature of the complaint.

Эх үүсгүүр ба санал гомдлын шинж чанарын талаар тэмдэглэл байнга хөтлөж явах

Investigate the complaint to determine whether a criterion exceedance has occurred or whether noise and/or vibration have occurred unnecessarily.

Санал гомдлыг шалгах. Дуу чимээний байх ёстой түвшнээс давсан эсэхийг нягтлах, шаардлагагүй дуу чимээ эсвэл чичирхийлэлт бий болсон эсэхийг шалгах

If excessive or unnecessary noise and/or vibration have been caused, plan and implement corrective action.

Хэрэв байх ёстой түвшнээс илүү давсан эсвэл огт шаардлагагүй дуу чимээ, чичирхийлэлт байгаа бол, энэ байдлыг засах арга хэмжээ төлөвлөх, гүйцэтгэх

Report details of complaints and corrective action.

Санал гомдлын нарийн учир байдал, засах арга хэмжээг тайлагнах

Inform complainants that their complaints are being addressed and (if appropriate) that corrective action is being taken.

Гаргасан санал гомдлыг нь авч хэлэлцэж байгаа тухай санал гомдол гаргасан хүмүүст мэдээлэх, мөн (тохиромжтой бол) засах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байгаа талаар мөн мэдээлэх



Carry out follow-up monitoring or other investigations to confirm the effectiveness of the corrective action.

Дараачийн мониторингийг хийх, засах арга хэмжээ авснаар ямар үр дүнд хүрсэн талаар бусад хяналт, шалгалтыг хийх

Inform complainants of the successful implementation of the corrective action.

Засах арга хэмжээг амжилттай авч хэрэгжүүлсэн талаар гомдол гаргасан хүмүүст мэдээлэх

3.9 Planning phase 3.9 Төлөвлөх шатGood planning is essential to mitigate noise impacts which might otherwise affect the surrounding community or the natural environment. Optimising the way in which an exploration program is conducted and the way the mine is designed from the very earliest phase, with the assistance of an acoustic specialist, can minimise impacts and assist in meeting community expectations.

Хүн ба байгаль орчинд нөлөөлөх дуу чимээний нөлөөл бууруулахад сайн төлөвлөлт маш чухал, эс бөгөөс эргэн тойрон дах орон нутгийн иргэд, байгаль орчинд сөргөөр нөлөөлнө. Хайгуулын ажлыг оновчтой хөтөлбөрийн дагуу зохион байгуулах, акустикын шинжээчийн тусламжтайгаар уурхайг эхнээс нь зураг төслийн хувьд сайтар төлөвлөх нь орон нутгийн иргэдийн хүсэл эрмэлзэлд нийцэн үйл ажиллагаа явуулах, тэдэнд учрах нөлөөг бууруулна.

The first step in implementing leading Уул уурхайн шинэ төсөл хэрэгжүүлэхэд, эсвэл

practice for a new project, or the redevelopment of an existing project, is to ensure the appropriate expertise is available in the team that will conduct the environmental assessment that examines the proposal in detail and identifies all the potential sources of noise.

одоогийн байгаа төслийг дахин сайжруулан хөгжүүлэх анхны алхам нь мэргэшсэн шинжээчээр багаа бүрдүүлэх, байгаль орчны үнэлгээг хийх, төслийн саналыг нарийвчлан шалгах, дуу чимээний боломжит эх үүсгүүрүүдийг бүгдийг тогтоох зэрэг юм.

The stages of work in the planning phase can be broadly categorised as follows:

Төлөвлөх шатны ажлуудыг дараах категорид хуваана. Үүнд:

monitoring background or ambient noise within any potentially affected community

Дуу чимээнд өртөж болзошгүй бүс доторх үндсэн суурин буюу гадаад орчны дуу чимээг мониторинг хийх

setting noise criteria and design goals for assessing adverse impacts, including on-site and off-site noise (the mandatory regulatory criteria vary slightly between jurisdictions; more information is available from the environment protection authority in each state)

Дуу чимээний шалгуур, хэмжүүрүүд тогтоох, уурхайн талбай доторх мөн гаднах сөрөг нөлөөг тооцоолох (муж тус бүрийн хууль, дүрэм журам, шалгуурууд харилцан адилгүй; муж тус бүрийн байгаль хамгаалах эрх бүхий байгууллагаас гаргасан дэлгэрэнгүй мэдээллээс үзэх боломжтой)

predicting noise levels for a number of future scenarios, including on-site and off-site (transportation) scenarios-this typically involves developing a comprehensive computer model.

Ирээдүйд авч хэрэгжүүлэх хэд хэдэн төсөл, үйл ажиллагааны гаргах дуу чимээний түвшинг урьдчилан тооцоолон, тэр дагуу дуу чимээний түвшин бий болгох. Тэр ирээдүйн төсөл, үйл ажиллагаа нь уурхайн талбайн доторх мөн гаднах (тээвэрлэлт) байж болно. Энэ нь иж бүрэн компьютерийн загвар бий болгоно.

Where the environmental assessment shows that the noise criteria will be exceeded, there is a requirement to design feasible and reasonable mitigation measures that will enable the impacts to be effectively reduced. Where this is not possible it is likely that the acquisition of properties will be necessary.

Дуу чимээний тогтоосон түвшнээс хэтэрсэн тохиолдолд түүнийг нөлөөг үр дүнтэй бууруулах үндэслэлтэй мөн бололцоотой арга хэмээг авах шаардлага бий болно, ингэх боломжгүй бол тухайн дуу чимээний нөлөөнд өртсөн барилга, үл хөдлөх хөрөнгийг худалдан авахаас зайлшгүй шаардлага урган гарна.

3.9.1 Background or ambient noise monitoring

3.9.1 Суурин буюу гадаад орчны дуу чимээний мониторинг

As part of the environmental assessment process for any project there is normally a requirement to understand and measure the existing ambient noise environment. Monitoring normally takes the form of collecting measurements using an unattended, automatic noise logger. The monitoring should be conducted over a sufficient time period to reflect the true and repeated conditions that are typically experienced in the area, and should not be unduly influenced by seasonal variations due to temperature inversions, winds, insects and so on. In practice, continuous monitoring is conducted for a minimum of one week at representative surrounding residences or other noise-sensitive receivers (such as schools or churches), ideally prior to the mine becoming operational or while the mine is not operating.

Аливаа уурхайн төслийн байгаль орчны үнэлгээний нэгээхэн хэсэг болох одоогийн байгаа гадаад орчны дуу чимээг хэмжих, түүнийг ойлгох шаардлага зайлшгүй байдаг. Мониторингийг автомат ажиллагаатай дуу авиа хэмжигчийг ашиглан хийсэн хэмжилтүүдийг цуглуулан хийж болно. Мониторингийг хангалттай урт хугацаанд хийнэ. Энэ нь тухайн бүсэд голчлон тохиолддог, давтагддаг нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг үнэн зөв баталгаатай болгоно. Мөн дээрх нөхцөл байдал температурын инверси, салхи, шавьж гэх мэт улирлын өөрчлөлтийн нөлөөнд автаагүй байх хэрэгтэй. Практик дээр бол эргэн тойрон орших орон сууцны барилгууд, чимээнд мэдрэмтгий хүлээн авагчид болох шашны сүм, цэцэрлэг сургуульд дор хаяж нэг долоо хоног тасралтгүй үргэлжилсэн мониторинг хийдэг. Мониторингийг уурхайн үйл ажиллагаа эхлэхээс өмнө эсвэл уурхайн ажиллаагүй цагаар хийх нь тохиромжтой.

The information obtained from these measurements is normally used to set criteria for the project. The most important

Эдгээр хэмжилтүүдээс авсан мэдээллийг ихэвчлэн төслийн бичиг баримтад дуу чимээний хэмжүүр, шалгуур тогтооход ашигладаг. Хамгийн чухал хэмжүүр

measure is the background noise level (the LA90), which is normally measured in 15-minute periods.

бол үндсэн суурин дуу чимээ (LA90). Үндсэн суурин дуу чимээг голчлон 15 минутын хугацаанд хэмждэг.



Meteorological conditions can significantly influence noise levels. Steady wind, for instance, generally causes an increase in background noise levels due to movement of trees. Strong winds and rain can lead to falsely inflated noise level measurements. To enable periods of adverse weather to be identified, a weather station should be set up to continuously monitor wind speed and direction and rainfall. Noise data should then be filtered to account for periods of weather conditions that had an influence over the recorded noise results.

Цаг агаарын нөхцөл байдал дуу чимээний түвшинд нэлээд нөлөөлдөг. Байнгын салхи, жишээлбэл, модыг найгуулах зэргээр байгалийн эх үүсвэрээс гарч байгаа дуу чимээг өсгөдөг. Хүчтэй салхи, бороо зэрэг нь дуу авианы хэмжилтийг хиймлээр хүчээр хөөргөдсөн байдаг. Цаг уурын нөлөөллийн хугацааг тодорхойлж гаргаж ирэхийн тулд салхины хурд, чиглэл, хур тунадас зэргийг танддаг цаг уурын станц суурилуулах хэрэгтэй. Цаг уурын станцтай болсноор станцаас ирсэн мэдээллийг өөрийн бичсэн дуу чимээний түвшинтэй харьцуулан харж, дүн шинжилгээ болно. Мөн бичсэн дуу чимээнээсээ цаг уурын нөлөөллөөс үүдсэн дуу чимээг ялгаж, салгаж болно.

Some residences surrounding new mine sites already experience noise from road traffic, rail lines, other existing mines or other sources of intrusive noise. In these situations, in addition to unattended monitoring there may also be a need to do attended noise monitoring to understand the existing noise levels and estimate the contribution from each source. These measurements may also provide a way of validating the noise prediction method to be used in assessing noise from the project. Often measurements may be done at one or two representative properties in order to validate any predictions.

Шинэ уурхайн эргэн тойронд буй зарим оршин суугчдын бүс авто замын хөдөлгөөн, төмөр зам, одоогийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа уурхай болон бусад дуу чимээний эх үүсвэрийн нөлөөнд аль хэдийнээ автсан байх нь бий. Энэ нөхцөлд автомат ажиллагаатай багажаар хэмжилт хийхээс гадна эх үүсгүүр тус бүрээс гарч байгаа шуугианыг тогтоох, одоо байгаа шуугианы түвшинг ойлгож танихын тулд өөрийн биеэр хэмжилт хийх шаардлага гардаг. Эдгээр хэмжилт нь төслөөс гарах дуу чимээний түвшинг урьдчилан тооцоолоход ашиглах таамаглалын аргачлалыг улам бататгаж өгнө. Аливаа таамаглалыг баталгаажуулахын тулд нэг буюу хоёр барилгыг төлөөлөн авч түүн дээр хэмжилт хийнэ.

Example of environmental noise logger in operation. Source: Wilkinson Murray.

Орчны дуу чимээг хэмжигч. Эх сурвалж: Уилзкинсон Муррей



Example of chart output from noise monitor. Source: Wilkinson Murray.

Дуу чимээний хэмжилтийг графикаар үзүүлсэн жишээ. Эх сурвалж: Уилзкинсон Муррей

3.9.2 Regulations 3.9.2 Дүрэм, журамOperational and construction noise Уурхайн үйл ажиллагааны болон барилгын дуу чимээNoise guidelines vary across Australia. Generally, they comprise two aspects: a control on the emergence of mine noise above the background level, and/or an absolute level which varies between daytime, evening and night.

Дуу чимээний удирдамж Австралийн өнцөг булан бүрт өөр өөр байдаг. Ерөнхийдөө хоёр зүйлээс бүрэлддэг. Үүнд: Дуу чимээний суурин түвшингээс давсан дуу чимээг хянах, нөгөөтэйгүүр өдөр, үдэш, шөнө ялгавартай үнэмлэхүй түвшинг хянах гэсэн хоёр зүйлээс бүрддэг.

In very quiet areas the regulatory restriction is normally determined based on the emergence above background noise criterion, while in areas with existing industrial or road traffic noise it may be the absolute or ‘amenity’ criterion which is most stringent. The ‘emergence’ criterion is for mine noise (typically measured over a 15-

Чимээ шуугиангүй газар дуу чимээний хязгаарлалт голчлон үндсэн суурин дуу чимээнээс даван гарч ирэх дуу чимээн дээр үндэслэн тогтоогддог. Харин аж үйлдвэрийн бүсэд орших газар эсвэл авто замын дуу чимээ ихтэй газар энэ нь хамгийн хатуу чанга буюу үнэмлэхүй шалгуур дээр үндэслэдэг. Уурхайд бол (Leq эсвэл L10 аль нэг түвшингээр 15 минут хэмждэг) суурин дуу чимээнээс ( ихэвчлэн L90 түвшингээр хэмждэг) 5

minute period as either an Leq or L10) to not exceed the background noise level (normally measured as an L90) by more than 5 dBA. If the mine noise has ‘unpleasant’ characteristics (such as tonality or impulsiveness) at the receiver, it is necessary to add a correction factor to the measured or predicted mine noise.

дБ-ээс илүү давж болохгүй гэсэн шалгуур тавьдаг. Хэрэв уурхайн дуу чимээ түүнийг хүлээн авсан хүмүүст “таагүй” шинж чанартай бол (таарамж эсвэл цочмог дуу чимээ) засах арга хэмжээ авах шаардлагатай.

To prevent successive developments from causing ‘background creep’, planning levels are often set below the existing background noise level to ensure that the cumulative effect does not result in the background noise environment exceeding an acceptable level.

Амжилттай явж байсан ажил ялихгүй зүйлээс болж бүтэлгүйтэхээс сэргийлэх нь зүйн. Тиймээс төлөвлөх шатанд дуу чимээний түвшинг одоогийн байгаа суурин дуу чимээнээс доогуур ихэвчлэн тогтоож өгдөг. Ингэснээр суурин дуу чимээний орчинд нэмэгдсэн дуу чимээний түвшин зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс давахгүй юм.

In addition to these criteria, there is also the requirement to consider the potential for sleep disturbance at night time. This could occur due to noisy crashes and bangs from shunting wagons, or the first load being dumped in an empty haul truck. The assessment normally considers an emergence above the background level, but addresses the short-term maximum noise level rather than an ‘average’ Leq or L10.

Эдгээр шалгуур үзүүлэлт дээр нэмж шөнийн цагаар гарч болох дуу чимээг анхааралдаа авах шаардлагатай. Вагон шилжүүлэн ачих үед гарч болох чанга дуу чимээ, хоосон ачааны автомашины тэвшинд эхний ачааг ачих үед гарч болох чанга дуу чимээ г м. Дуу чимээг тооцоолоход суурин түвшнээс давсан түвшинг авч үзэхээс гадна Leq эсвэл L10 дундаж түвшнээс илүүтэйгээр богино хугацаан дах хамгийн дээд түвшний дуу чимээг авч үздэг.



Transportation noise Тээврийн дуу чимээRather than needing to achieve a ‘background +’ criteria, the approach for transportation noise sources often just nominates an absolute limit to be achieved, based on an hourly limit or 24-hour limit. Where the existing traffic noise levels are already quite high and in excess of the absolute limit, the normal approach is to set criteria to limit any further increases in noise.

“Суурин дуу чимээ +” гэсэн шалгуур үзүүлэлтээс илүү үнэмлэхгүй хязгаарыг л тогтоож өгдөг. Нэг цаг тутам гарах дуу чимээний үнэмлэхүй хязгаар, эсвэл 24 цагт үнэмлэхүй хязгаар энд байна г м. Одоогийн байгаа замын хөдөлгөөний дуу чимээ хэдийнээ өндөр буюу үнэмлэхүй хязгаараас давсан хэт их дуу чимээтэй байвал түүнээс нь цааш илүү давуулахгүй байх тийм шалгуурыг голчлон тогтоодог.

Airblast noise Агаарын цохилтоос үүсэх дуу чимээAustralian Standard AS 2187.2-2006 Explosives-storage and use-use of explosives provides recommended limits for the control of cosmetic damage to structures. A limit of 133 dB(linear) is recommended as a safe level that will prevent structural/architectural damage from airblast. The standard further notes that different limits may need to be developed for service structures such as pipelines, powerlines and cables located above ground.

Австралийн AS2187.2-2006 Тэсрэх дэлбэрэх бодис хадгалах ба ашиглах стандартын дагуу тэсрэх бодисыг ашиглахад барилга байгууламжид эвдрэл учруулахгүй байх зөвшөөрөгдөх хэмжээг тогтоож өгсөн байдаг. Уг стандартын дагуу бол хамгийн дээд хязгаар нь 133 дБ, түүнээс бага бол барилга архитектурын байгууламжид аюулгүй гэж үзсэн байна. Мөн газрын гадаргуу дээр оршдог инженерийн байгууламж болох хоолой, цахилгааны шугам, кабель зэрэгт тохирох хязгаарыг өөр өөрөөр тогтоосон байдаг.

The standard’s criteria are designed to assess the risk of structural damage. They are not appropriate for assessing human reactions to airblast. The guidelines for these vary around Australia; however, limits in the order of 110 dB(linear) to 120 dB(linear) are typically recommended. These should be used for buildings that will remain occupied during blasting. Higher limits apply to

Байгууламжид хохирол учруулж болох эрсдлийг тооцоолох зорилгоор стандартын шалгууруудыг тогтоож өгсөн. Энэ нь мэдээж агаарын цохилтод үзүүлэх хүний хариу үйлдлийг тооцоолоход тохиромжгүй юм. 110 дБ-ээс 120 дБ хооронд хэлбэлзэж байх нь тохиромжтой буюу тэсрэлтийн энэ үед барилга байгууламжид хүн байж болно гэж үздэг. Хэрэв түвшин нь үүнээс өндөр гарах бол барилга байгууламжаас хүмүүсийг гаргах хэрэгтэй.

unoccupied buildings. 3.9.3 Modelling future mining scenarios 3.9.3 Ирээдүйн уурхайн загвар Predicting noise emissions from mining projects is usually conducted using environmental noise modelling software. There are a variety of noise prediction software packages available; so long as they use industry-recognised algorithms, they should be acceptable. The ability to handle different meteorological conditions is also very important. The acoustic specialist will normally have a preference, and mine management should understand which model they are proposing to use and how output from that model will relate to noise levels in the community.

Уурхайн төслөөс гарах дуу чимээг урьдчилан таамаглалт хийхэд ихэвчлэн орчны чимээг загварчилдаг програм ашиглан хийдэг. Дуу чимээний таамаглалт хийдэг програм хангамж өнөөдөр зах зээл дээр олон сонголттой болсон. Нэгэнт дээрх програм хангамжууд уурхайн салбарын хүлээн зөвшөөрөгдсөн алгоритм ашиглан хийдэг учир аль ч програмыг ашиглахыг зөвшөөрдөг. Мөн цаг агаарын олон үзэгдлүүдтэй ялгаж, таниж, харьцаж чаддаг чадвартай програм байх нь маш чухал юм. Акустикын шинжээчид ихэвчлэн өөрийн сонголт бий. Ямар загварчлалыг ашиглахыг санал болгож байгаа, тэрхүү загвараас гарах үр дүн оршин суугчдын дуу чимээний түвшинтэй хэрхэн уялдахыг уурхайн удирдлага ойлгох хэрэгтэй.

A noise model will require three types of information:

Дуу чимээний загвар доорх гурван төрлийн мэдээллийг шаардана.

ground topographic data to represent the mine footprint in several stages of its life-this includes the depth of pits, and the location and gradient of haul roads

Газрын байр зүйн мэдээлэл. Уурхайн үе шат бүрт байр зүйн зураглал ийм байна гэсэн загварчлал. Үүнд уурхайн малталтын гүн, тээвэрлэлтийн авто замуудын зураглал зэрэг орно.

locations of all plant and equipment and estimates of their noise generation- this is like an aerial photo taken at a time representative of a ‘typical worst case’ operational scenario (not an absolute worst case), describing where equipment would be and what noise it would be generating (this will probably be revisited several times during the modelling)

Бүх үйлдвэр, тоног төхөөрөмжийн байршил, тэдгээрээс гарах дуу чимээний тооцоолол – энэ нь яг агаараас авсан зураг шиг гэж ойлгож болно. Хэрэв ямар нэгэн буруугаар эргэсэн тохиолдолд ингэж харагдах болно, тоног төхөөрөмжүүд хаана байрласан байх, тэдгээрээс ямар дуу чимээ ялгарч байх (загвар гаргах шатанд энэ хэсгийг дахин авч үзэх болно) зэрэг мэдээлэл энд багтана.

data on meteorological conditions over several years, from a weather station on or near the site.

Хэдэн жилийн өмнөх цаг уурын нөхцөл байдлын талаарх мэдээлэл. Уурхайн талбай дах эсвэл ойролцоох цаг уурын станциас авсан мэдээлэл.

Noise models can be particularly useful in determining the ranking of noise sources on site and, therefore, changes in noise contribution from a mine as a result of various operational scenarios or noise mitigation measures. As a planning tool they may provide data on ‘average’ noise levels expected at receivers, sufficient to allow planning type decisions.

Дуу чимээний загварчлал нь уурхайн талбай дах дуу чимээний эх үүсгүүрүүдийн ангилалыг тогтооход тустай. Тийм учраас эх үүсгүүр тус бүрийн дуу чимээг бууруулах тохирсон арга хэмжээ авах, үйл ажиллагааны янз бүрийн шатанд мөн эх үүсгүүр тус бүрт тохирсон арга хэмжээ авах зэргээр уурхайгаас гарч болох дуу чимээг өөрчлөхөд үн дүнгээ өгдөг. Дээрх загварчлал нь мөн төлөвлөх хэрэгсэл болохын хувьд дуу чимээг хүлээн авах хүмүүст хүрэх дуу чимээний “дундаж” түвшний мэдээллийг өгч байдаг. Энэ нь төлөвлөх шатны шийдвэр гаргахад хангалттай мэдээлэл юм.



Of course, at this stage of the project there is no alternative to using a predictive model, but the mine management must understand the limitations of any noise model. At the start of a planning process, a noise model cannot predict with a high degree of accuracy (1–2dBA) what the noise level will

Мэдээж төслийн энэ шатанд таамаглах загварчлал ашиглахаас өөр сонголт байхгүй юм. Гэхдээ уурхайн удирдлага аливаа дуу чимээний загварын хязгаарлагдмал байдлыг ойлгох ёстой. Төлөвлөх үйл явцын эхний шатанд дуу чимээний загвар нь үйл ажиллагааны тухайлсан шатанд 15 минутын турш оршин суугчдын энэ бүсэд дуу чимээний ямар

be at a particular residence over a 15-minute period for a specific operational scenario. Over time (several years), with enough validation during the detail design phase and the operational phases, the noise model should evolve such that it becomes very site specific and more accurate.

түвшинтэй байхыг өндөр нарийвчлалаар (1-2 дБА) таамаглаж чадахгүй. Дуу чимээний загварчлал өндөр нарийвчлалтай таамаглахад олон жилийн хугацаа хэрэгтэй. Өмнөх нарийн зураг төслийн шатанд таамагласан дуу чимээний түвшин, дараах уурхайн үйл ажиллагааны шатан дах бодит түвшинтэй олон дахин баталгаажиж байж тухайн уурхайдаа таарсан, илүү нарийвчлалтай сайн загвар болж чадна.

Noise models are only as good as the information entered. Most are developed using empirical data based on measurements conducted in various parts of the world over the past 30–40 years. They are poorly developed with respect to meteorological conditions and assume that only one ‘set of conditions’ exists along the noise path from source to receiver. This clearly does not occur in practice, hence a range of measured noise levels would be expected for a ‘set’ of wind speed and direction or temperature inversion factors. Models can represent the best fit or average of measured data. It is important to realise that the noise levels can vary by 5 dBA and even up to 10 dBA under different meteorological conditions.

Дуу чимээний загвар нь оруулсан мэдээлэл шигээ үнэ цэнэтэй. Ихэнх загварууд сүүлийн 30-40 жил дэлхийн янз бүрийн газар туршигдсан хэмжилтүүд дээр буюу туршлага дээр үндэслэсэн мэдээллүүдээр хийдэг. Цаг уурын нөхцөл байдлын талаасаа муу хөгжсөн, эх үүсгүүрээс хүлээн авагч хүртэлх дуу чимээний зам дагуу ганцхан “нөхцөл байдлын бүрдэл”-тэй байдаг. Энэ нь практикт тохиолддоггүй нь үнэн билээ. Тийм учраас хэмжсэн дуу чимээний түвшинд ганц л салхины хурд ба чиглэл, эсвэл температурын интерсийн хүчин зүйлийн бүрдэлтэй ажиллах шаардлагатай болдог.Загварууд хамгийн сайн таарсан эсвэл хэмжсэн мэдээллийн дундажийг илэрхийлдэг. Дуу чимээний түвшин 5 дБА-ээр зөрөх, цаг агаарын ондоо нөхцөл байдалд бүр 10 дБА-ээр зөрөх магадлалтай гэдийг ойлгох нь чухал юм.

3.9.4 Mitigation measures and acquisitions 3.9.4 Бууруулах арга хэмжээ ба худалдан авахIn the planning phase, as well as identifying ‘in principle’ measures to reduce noise at source, the project proponent will often need to consider acquiring some properties.

Төлөвлөх шатанд дуу чимээний эх үүсвэрээс гарах чимээг багасгах “зарчмын” арга хэмжээ авах арга замаа тодорхойлохоос гадна зарим барилга байгууламжийг худалдан авах зайлшгүй шаардлага гарч магадгүй юм.

On- site control measures that have been used successfully by companies employing leading practice include:

Тэргүүн туршлагыг амжилттай авч хэрэгжүүлж байгаа компаниуд дараах хяналтын арга хэмжээг талбай дээрээ авч хэрэгжүүлж байна. Үүнд:

selecting low-noise plant Бага дуу чимээтэй үйлдвэрийг сонгохoptimising mine layout to shield noise-generating plant and haul roads

Дуу чимээ гаргагч үйлдвэрүүд болон авто замын дуу чимээг халхлах зорилгоор уурхайн төлөвлөлтийг хийх

applying additional silencing measures for fixed and mobile plant and ventilation fans

Агааржуулалтын сэнс, суурин болон зөөврийн үйлдвэрүүдэд зориулсан нэмэлт дуу намсгах арга хэмжээг авах

installing acoustic enclosures around process plant

Боловсруулах үйлдвэрийг тойрсон дуу чимээ шингээх хашаа барих

using ‘smart alarms’ to minimise complaints regarding vehicle reversing alarms

Автомашин ухрах дохионы талаарх гомдлыг багасгах зорилгоор “ухаалаг дохио” ашиглах

minimising tonal components or impulsive or intermittent characteristics of noise

Тасалдсан дуу чимээ, цочмог дуу чимээг багасгах

strategically designing bund walls for acoustical screening

Дуу чимээг шингээх зорилгоор шороон далан байгуулах

incorporating buffer zones and landscaped setbacks.

Завсрын бүс бий болгох, (ландшафтын) мод, зүлэг тарих зэргээр дуу чимээг саармагжуулах



3.10 Exploration, development and detailed design phase

3.10 Хайгуул, нарийн зураг төсөл боловсруулах, түүнийг хөгжүүлэх шат

Once planning approval has been granted or Нэгэнт төлөвлөх шат эхлэхийг зөвшөөрсөн эсвэл

is expected to be granted, the detailed design phase commences. During this phase of the project most of the work that was done during the planning phase will be revisited in more detail. Three critical, interrelated outputs must be achieved and documented in this phase:

зөвшөөрөх нь нэгэнт тодорхой болсон бол нарийн зураг төслийн шат эхэлдэг. Төслийн энэ шатанд өмнөх төлөвлөх шатанд хийсэн ажлын ихэнхийг дахин нарийн авч үздэг. Энэ шатанд гурван шийдвэрлэх, харилцан уялдаа холбоотой үр дүнд хүрэх ёстой.

a detailed plant and equipment noise specification for suppliers

Ханган нийлүүлэгчдэд үйлдвэр, тоног төхөөрөмжийн дуу чимээний техник үзүүлэлтүүд

a detailed review and design of mitigation measures, including a schedule showing the position and height of noise mounds or engineering designs or performance specifications for special enclosures and cladding of buildings

Дуу чимээний хор нөлөөг бууруулах арга хэмжээ тус бүрийг нарийвчлан шалгах, төлөвлөх. Үүнд дуу чимээний тусгаарлах далан, эсвэл инженерийн байгууламжийн өндөр, байрлал, байшин барилгын дуу чимээ тусгаарлах хана ба тусгай зориулалттай хашаа, хаалтны хүчин чадал, техник үзүүлэлтүүд зэргийг харуулна.

a noise management plan. Developing such a plan is often a condition of project approval, and implementing the plan will fulfil licensing requirements.

Дуу чимээний менежментийн төлөвлөгөө. Дуу чимээний менежментийн төлөвлөгөө нь уурхайн төслийг зөвшөөрөх нэг үндсэн нөхцөл нь болдог. Харин төлөвлөгөөний хэрэгжилт нь лицензийн шаардлагыг биелүүлнэ.

3.10.1 Plant and equipment specification 3.10.1 Үйлдвэр ба тоног төхөөрөмжийн техникийн үзүүлэлт

It is critical that the assumptions about noise levels of equipment made during the environmental assessment phase are understood and correctly transferred into specifications for the supply of plant and equipment. These should specify noise levels under certain load or speed conditions at certain distances from each side of the plant. There are Australian and/or international test standards which should be quoted where possible to avoid any ambiguities in the supply of equipment. The specification should also require the equipment to be tested by independent accredited personnel once delivered or installed on site (refer Section 3.10.1).

Байгаль орчны үнэлгээний шатанд хийсэн уурхайн тоног төхөөрөмжийн дуу чимээний талаарх төсөөлөл ойлголтыг үйлдвэр, тоног төхөөрөмж ханган нийлүүлэхэд техник үзүүлэлт болгон зөв буулгаж, ойлгуулахад учир дутагдалтай байдаг. Жишээлбэл үйлдвэрийн аль ч талаас тодорхой зайд, ажлын тодорхой ачаалал, тодорхой хурдтай нөхцөлд дуу чимээний түвшин ийм байна гэдгийг тодорхой зааж өгдөг. Тоног төхөөрөмж нийлүүлэх явцад ямар нэгэн тодорхой бус байдал гарахаас зайлсхийхийн тулд Австралийн болон олон улсын тест стандартуудаас дурдаж болно. Мөн тоног төхөөрөмжийг хүргэж ирсний дараа эсвэл талбай дээр суурилуулсны дараа хараат бус гадны итгэмжлэгдсэн этгээдээр шалгуулах шаардлагыг тавьж болно (Бүлэг 3.10.1-ийг үзнэ үү).

If buildings or claddings which house equipment are being specified, either a detailed design or a performance specification should be included. Where noise is concerned, attention to detail matters. A rule of thumb is that 90 per cent of the noise can escape from a 10 per cent opening. If the operator has gone to the trouble to design a concrete-clad building with excellent sound transmission loss, but forgotten to treat the openings for fresh air, the effort and expense will have been in vain.

Хэрэв тоног төхөөрөмжийг агуулах байшин барилга буюу барилгын хананы дуу чимээ тусгаарлах хүчин чадал зааж өгөх гэж байгаа бол нарийвчилсан дизайн зураг төсөл, техник үзүүлэлтийг оруулж өгөх хэрэгтэй. Хаана дуу чимээ гарна тэнд асуудалд нарийн анхаарал хандуулах хэрэгтэй. Байшин барилгын хувьд дуу чимээний 90 хувь нь 10 хувийн нээлхийгээрээ гадагшилж байх ёстой гэсэн бичигдээгүй дүрэм бий. Хэрэв дуу чимээ дамжуулдаггүй маш сайн бетонон дуу тусгаарлах ханатай барилгын зураг төсөл хийчихээд цэвэр агаар орж ирэх нээлхий хийхээ мартсан бол бүх хичээл зүтгэл, хөрөнгө мөнгө дэмий үрэгдсэн болно.

3.10.2 Environmental management plan including noise and vibration

3.10.2 Байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөө ба дуу чимээ, чичирхийлэлт

The noise and vibration management plan should be developed during the detailed design phase. Its major purpose is to demonstrate the company’s commitment to

Нарийн зураг төслийн шатанд дуу чимээ ба чичирхийлэлтийн менежментийн төлөвлөгөө гаргах хэрэгтэй. Гол зорилго нь байгаль орчны зорилтод хүрэхийн тулд компанийн зүгээс дагаж мөрдөх

achieving environmental goals (usually, the noise criteria in conditions of consent) by clearly establishing the existing environmental noise, stating the design objectives and statutory requirements, and describing the control measures, the emissions monitoring and reporting program, the procedures for handling of any exceedances, and the complaints and community liaison procedures.

зүйлсийг тодорхойлох. Үүнд одоо байгаа байгаль орчны дуу чимээг тодорхой тогтоох, хууль дүрмэнд заасан шаардлага, зорилгыг тодорхойлох, хяналтын арга хэмжээг тодорхойлох, мониторингийн үйл ажиллагаа, тайлагнах үйл ажиллагаа, зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс давсан үед авах зохицуулалтын арга хэмжээ, гомдол санал хүлээн авах, шийдвэрлэх, оршин суугчидтай хамтран ажиллах үйл явц зэргийг тусгана.

It is likely that more ambient noise monitoring will be conducted and the computer model developed for the environmental assessment will be further refined and updated as more certainty about plant types and locations is developed (see Section 3.10). As this occurs, the noise mitigation techniques should be reviewed in detail.

Гадаад орчны дуу чимээний мониторингийг түлхүү хийх, үйлдвэр, тоног төхөөрөмжийн төрлүүд, байршил зэрэг нь илүү тодорхой болох тусам байгаль орчны үнэлгээнд зориулан хийсэн компьютер загварыг улам сайжруулан шинэчлэж явна (Бүлэг 3.10 үзнэ үү). Мөн үүнтэй зэрэгцээд дуу чимээ сааруулах арга техникийгнарийвчлан эргэн хянаж үзэх хэрэгтэй.



CASE STUDY: The world’s quietest haul truck

ЖИШЭЭ СУДАЛГАА: Дэлхийн хамгийн чимээгүй ачааны автомашин

Mines in the Hunter Valley of New South Wales have some of the most stringent operational noise compliance criteria in the mining industry. A consultant was engaged to acoustically attenuate three new Caterpillar 789C haul trucks with the purpose of successfully achieving 113 dBA for both static and dynamic tests.

Шинэ Өмнөд Уэльсийн Хантер хөндий дэх уурхай нь өөрийн үйл ажиллагааны дуу чимээний шалгуураараа дэлхийн уул уурхайн салбар дах хамгийн шилдэг, хатуу чанд шалгууртай уурхай юм. Тус уурхайн шинээр худалдан авсан гурван Caterpillar 789C ачааны автомашины дуу чимээг статик болон динамик тестээр хоёуланд нь 113 дБ хүртэл бууруулахын тулд зөвлөх компани урьж ажиллуулсан байна.

The first treated truck was successfully noise tested achieving 110 dBA for dynamic tests and 106 dBA for the static test, compared with 123 dBA/119dBA for an untreated truck. The noise performance was achieved with no impediment to the truck’s cooling system.

Эхний ачааны автомашины хөргүүрийн системд хийсэн туршилт амжилттай буюу динамик тестээр 110дБ, статик тестээр 106дБ хүрсэн байна. Үүнтэй харьцуулахад туршилтад ороогүй ачааны автомашин 123дБ/119дБ үзүүлэлттэй гарсан байна.

The project began with discussion with the client, identifying the client’s expectations. This was followed by testing an acoustically untreated 789C haul truck to gather baseline noise data. Sound intensity measurements were also undertaken. Sound intensity measures the directionality of a noise source, in addition to the magnitude of sound, which can provide a more accurate assessment of where problematic noise sources are located on a machine.

Ингээд захиалагчийн хүссэн шаардлагад нийцүүлэх хэлэлцүүлэг өрнөсөн байна. Үүний дараа үндсэн суурь дуу чимээний талаарх мэдээллийг цуглуулахын тулд туршилтад ороогүй 789С ачааны автомашиныг турших ажил эхэлсэн байна. Авианы нягтшлын хэмжилтүүдийг мөн давхар хийсэн. Тухайн машины хаана нь асуудалтай дуу чимээний эх үүсгүүр байгааг илүү нарийн тооцоолохын тулд эх үүсгүүрээс гарч байгаа дуу чимээний чиглэл түүнээс гадна авианы цар хүрээг хэмжилт хийжээ.

Baseline measurements, based on ISO 6395 and ISO 4872, enabled the consultant to establish how much a standard CAT 789C needed to be acoustically attenuated in order to meet the specification. However, these measurements did not provide sufficient information for the isolation of problematic noise and specific frequencies.

ISO 6395 ба ISO 4872 үндэслэн суурь хэмжилтээр захиалагчийн хүссэн үзүүлэлтэд нийцүүлэхийн тулд стандарт тоноглолтой CAT789C ачааны автомашины дуу чимээг хэр их бууруулах шаардлагатай байгааг тогтоож өгсөн байна. Хэдийгээр эдгээр хэмжилтүүд асуудалтай дуу чимээг тусгаарлах, тухайлсан давтамжийн талаарх хангалттай мэдээллийг өгч чадаагүй байна.

Detailed noise mapping and analysis of the trucks was undertaken using sound intensity with consideration to ISO 9614–1. The acoustic analysis enabled the consultant to isolate specific problematic noise areas and their dominant frequencies. The acoustic analysis also provided an indication of where the attenuation effort needed to be focused and where a less aggressive attenuation approach could be undertaken.

Ачааны автомашины нарийвчилсан дуу чимээний зураглал ба анализыг ISO9614-1 стандартын дагуу авианы нягтшлыг ашиглан хийжээ. Ингээд акустик анализ туршилт ачааны автомашины асуудалтай дуу чимээний хэсгүүд, тэдний давамгайлсан давтамжийг тусгаарлах боломжийг өгсөн байна. Мөн ачааны автомашины хаана нь дуу чимээ бууруулах илүү анхаарал хэрэгтэй байгаа, хаана нь арай бага арга хэмжээ авах хэрэгтэй байгааг тодорхой зааж өгчээ.

(continued) (Үргэлжлэл)AIRBORNE CONTAMINANTS, NOISE AND VIBRATION 71


Critical information gathered through discussion with the client (and operators) provided the engineering team with invaluable information to address key serviceability and functional performance criteria.

Захиалагчтай (бас оператор компанитай) хийсэн хэлэлцүүлэгийн үр дүнд цуглуулсан шийдвэрлэх мэдээллүүд инженерийн багт найдвартай ашиглалт, ажил үүргийн гүйцэтгэлийн талаарх үнэлж баршгүй гол мэдээлэл өгсөн байна.

The design process encompassed: Зураг төслийн үйл явц:consideration of manufacturing techniques Үйлдвэрлэх арга барилыг авч үзэхacoustic modelling Акустик загварчлалexploratory manufacture and test manufacture

Судалгаа шинжилгээний үйлвэрлэл, ба туршилтын үйлдвэрлэл

consideration of serviceability, occupational health and safety, standardisation, functional performance (payload and truck cooling) and durability, including exposure to engine liquids, dirt accumulation and fatigue, as well as high-pressure water cannon cleaning

Найдвартай ашиглалт, мэргэжлийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй, стандартчилал, ажил үүргийн биелэлт (ашигтай ачаалал, ачааны автомашины хөргөлт), эдэлгээ, үүнд моторын шингэн, хог хаягдал, элэгдэл түүнээс гадна өндөр даралтын гидропультаар цэвэрлэх зэргийг авч хэлэлцжээ.

design of related items such as access systems (stairs, bumper system, walkways).

Хамгийн сүүлд нь холбогдох бусад зүйлсийг зураг төсөл. Жишээ нь нэвтрэх, орох системүүд (шат, бампер систем, гарц)



3.10.3 Hierarchy of controls 3.10.3 Шатлан захирах ёс, хяналтMeasures which are commonly adopted under the noise and vibration management plan include (in order of decreasing effectiveness):

Дуу чимээ ба чичирхийллийн менежментийн төлөвлөгөөнд багтдаг нийтлэг арга хэмжээнүүд (сөрөг үр нөлөөг бууруулахын тулд авч хэрэгжүүлэх). Үүнд:

Selecting lower noise plant and equipment incorporating available noise control kits. This should be one of the first measures chosen to minimise noise impact. For example, exhaust and radiator silencers on large earthmoving plant will generally result in a 5 dBA noise reduction. When investigating engineered solutions for plant and equipment, at the very least consideration should be taken for thermal performance, servicing requirements, occupational health and safety, and weight limit restrictions.

Бага дуу чимээтэй үйлдвэр, тоног төхөөрөмжийг сонгон авч дуу чимээ бууруулах хэрэгсэл суурилуулах. Энэ нь дуу чимээний нөлөөг багасгах хамгийн эхний арга хэмжээ юм. Жишээлбэл: томоохон газар шорооны үйлдвэрт яндангийн болон радиаторын дуу намсгагч суурилуулбал дуу чимээг 5 дБ-ээр багасгаж чадна. Үйлдвэр тоног төхөөрөмжид инженерийн шийдэл хайхдаа наад зах нь дулааны ажиллагаа, засвар үйлчилгээний шаардлага, мэргэжлийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй мөн жингийн хязгаарлалт зэргийг авч үзэх хэрэгтэй.

Adding attenuators to mine ventilation fans. As with silenced plant items, this should be

Уурхайн агааржуулалтын сэнснүүдэд дуу чимээ бууруулагч суурилуулах. Энэ нь менежментийн анхны

one of the first management options adopted, to ensure that fan noise levels will be reduced by a predetermined margin and emissions will not exceed acceptable limits.

авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ. Сэнсний шуугианыг бууруулснаар ялгарах дуу чимээ зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс давахгүй.

Providing acoustical enclosures and acoustical treatment of process buildings. This is a very effective solution for crushing plant, coal washeries and the like. A reduction in the order of 10 dBA can be expected from a lightweight sheet metal enclosure. Ventilation openings should be oriented away from noise-sensitive receivers.

Боловсруулах үйлдвэрийн барилгыг дуу чимээнээс хамгаалах арга хэмжээ авах, дуу чимээ шингээх хаалт, хашаа, далан босгох хэрэгтэй. Энэ нь бутлах үйлдвэр, нүүрс угаах үйлдвэр гэх мэт үйлдвэрүүдэд тохирсон маш үр дүнтэй шийдэл юм. Хөнгөн жинтэй метал хавтангаар барьсан хашаа чимээг 10 дБ-ээр бууруулна. Агааржуулалтын нээлхийг дуу чимээнд мэдрэмтгий хүмүүсээс өөр зүгт хандуулан харуулах хэрэгтэй.

Regulating emissions from reversing alarms. ‘Smart alarms’ can be selected which limit the reversing signal to 10 dBA above the ambient noise level, thus reducing intrusiveness (particularly at night).

Машин механизмын ухрах дохионы үүсгэж байгаа дуу чимээ. “Ухаалаг дохио” нь ухрах сигналыг 10дБ хүртэл бууруулж чаддаг. Ингэснээр шөнийн цагаар тав тух алдуулах байдлыг бууруулах сайн талтай.

Identifying the optimum placement of waste dumps, location of haul roads, location of fixed plant such as crushers and loading hoppers. Waste dumps, stockpiles and the like can be used to shield fixed items of plant which generate noise.

Суурин үйлдвэрийн байршил, авто замын байршил, бутлагч, ачигч механизмуудын ажлын талбай, хаягдал хаях газрын оновчтой байршлыг тогтоох. Овоолсон шороо, овоолсон хаягдал зэргээр үйлдвэрийн дуу чимээ гаргаж байгаа хэсгийг халхлах байдлаар оновчтой ашиглаж болно.

Eliminating tonal, impulsive or intermittent noise emission characteristics. These characteristics are more likely to cause annoyance because the likelihood of complaints is less for a continuous broadband noise than for one which is intermittent and/or tonal. Tonal components are often due to a fault in the machinery and may be eliminated by appropriate maintenance. Advanced control systems allow for switching between audible alarms during daytime operations and light alarms during the quieter night period. Using flashing lights for alarms will eliminate intermittent and impulsive noise generated by audible alarms.

Цочмог тасалдсан дуу авиаг багасгах. Үргэлжилсэн өргөн зурвасын дуу чимээнээс илүү тасалдсан дуу чимээнээс болж гомдол санал ирдэг. Мөн машин механизмыг цаг тухайд нь засвар үйлчилгээ хийлгэснээр эвдрэл буурч, дуу чимээг багасгана. Өдрийн цагаар дуут дохио хэрэглэж байгаад шөнийн цагаар гэрлэн дохионы системд шилждэг дэвшилтэт хяналтын систем ч бас байна. Анивчих гэрлийг дуут дохионы оронд ашиглах нь цочмог тасалдсан дуу авиаг бүр мөсөн арилгана.

Providing sound walls and acoustical screening. This option is generally effective when plant is operating at ground level in close proximity to the bund wall. Also, earth embankments can often be constructed from overburden and materials from stripping and initial excavation works, and provide an alternative means of stockpiling soil for future rehabilitation works. However, the use of bunding becomes less effective as the distance between the bund and the noise source and receiver increases.

Дуу чимээг шингээх, халхалах зорилгоор хана босгох. Энэ арга хэмжээ нь ерөнхийдөө газрын гадарга дээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа үйлдвэр овоолсон шороон далантай хамгийн гол нь ойр байрласан тохиолдолд үр дүнтэй. Дуу чимээ гаргаж байгаа эх үүсвэр, шороон далан хоёрын хоорондох зай холдох тусам үр дүн багатай болно. Шороон даланг ихэвчлэн анхны хөрс хуулалтаас гарсан шороогоор босгох, дараа нь ирээдүйд нөхөн сэргээх ажилд хэрэглэх хөрс болгон ашиглаж болдог.



Incorporating optimum buffer zones and setback distances. This is most effective where large distances are involved. In general, doubling the distance between the

Завсрын оновчтой бүс, хол зайтай төлөвлөх. Хол зайтай орших уурхайд энэ арга хэмжээ хамгийн сайн үр дүнтэй. Дуу чимээний эх үүсвэр, түүнийг хүлээн авагч хоёрын хоорондох зай хоёр дахин холдсоноор

source and receiver will result in a 6 dBA reduction in noise level.

дуу чимээний түвшинг 6 дБ-ээр бууруулж чадна.

Acoustically treating dwellings. This is generally seen as a last resort, as the overall reduction achieved often does not justify the cost involved. Also, no improvement in outdoor amenity is achieved.

Дуу шингээдэг орон сууц. Хамгийн сүүлчийн арга хэмжээ гэж хэлж болно.

Low-frequency noise can be particularly difficult to mitigate because of the long wavelengths involved. All building materials attenuate higher frequencies more readily than low frequencies. Massive building elements such as concrete walls, or drywall type construction with large air cavities, will be required. Ventilation openings are likely to be a particular issue, as most louvres and attenuators struggle to make any impression on low-frequency noise. Specialist advice should be sought for the design of enclosures around equipment with significant low-frequency components, such as pumps, crushing circuits, screens and large motors.

Бага давтамжийн дуу чимээг бууруулахад нэлээн төвөгтэй. Яагаад гэвэл дуу чимээний долгион нь маш урт байдаг учраас.Ерөнхийдөө барилгын материалууд бага давтамжтай дуу чимээнээс илүү өндөр давтамжтайг нь шингээдэг.Бага давтамжтай дуу чимээг шингээхийн тулд бүрэн цутгамал хана, зузаан хавтангууд шаардлагатай болно. Учир нь энэ төрлийн барилгын материалууд дуу чимээг өөртөө маш сайн шингээж чаддаг.Агааржуулалтын нээлхий гэдэг бол барилгын чухал асуудлын нэг. Ихэнхи салхивч бага давтамжийн дуу чимээг шингээхдээ тийм ч сайн байдаггүй. Үүнээс гадна уурхайн тоног төхөөрөмжийн эргэн тойронд барьсан хаалт, далан, барилга зэргүүдийн чимээний дүн шинжилгээ хийдэг мэргэжлийн шинжээчийн зөвлөгөө авах хэрэгтэй. Ялангуяа бага давтамжтай дуу чимээ ялгаруулдаг насос, бутлах, шигших, том моторууд гэх мэт тоног төхөөрөмжийн эргэн тойронд хана, хаалт, далан зэргийг барих гэж байгаа бол эдгээрийн зураг төсөл дээр мэргэжлийн шинжээчийн зөвлөгөө тун чухал.

Measures commonly adopted to control the impacts of airblast include:

Тэсрэлтийг хүчийг хянахдаа нийтлэг хэрэглэдэг арга хэмжээнүүд бий. Үүнд:

reducing the charge mass Цахилгаан цэнэгийг бууруулахincreasing/optimising the stemming height and ensuring the type of stemming is adequate

Агаарын цохилтын өндөрийг өсгөх, оновчлох, тохирох төрлийн өндөр эсэхийг батлах

eliminating the exposed detonating cord and secondary blasting

Ил гарсан тэсрэх утасыг арилгах ба хоёр дах тэсрэлт

orientating faces away from potentially sensitive receivers

Нүүрийг нь мэдрэмтгий хүлээн авагчаас өөр тийш хандуулах

using a hole spacing and burden which will ensure the explosive force is just sufficient to break the ore to the required size

Нүх хоорондын зай ба даралтын хүчийг оновчтой ашиглах. Ингэснээр дэлбэрэлтийн хүч хүдрийг шаардлагатай хэмжээнд хүртэл жижиглэхэд хангалттай болно.

applying best practice design of the blast initiation sequence and timing delay (see Section 4.5)

Тэсрэлтийн дараалал, хоорондын хугацааны хамгийн сайн практик дизайн ашиглах (Бүлэг 4.5 үзнэ үү)

providing optimum buffer zones and set-back distances for sensitive structures

Завсрын бүс бий болгож өгөх. Тэсрэлтийн хүчийг сааруулах хол зайтай байх, ялангуяа мэдрэмтгий барилга байгууламжаас хол зайтай байх

acoustically treating dwellings. Акустикын хувьд дуу шингээдэг орон сууц74 LEADING PRACTICE SUSTAINABLE DEVELOPMENT PROGRAM FOR THE MINING INDUSTRY


CASE STUDY: Noise-suppressed surface exploration drill rig

ЖИШЭЭ СУДАЛГАА: Дуу чимээнд дарагдсан хайгуулын өрөмдлөг

For many years, a company has struggled to fully drill out its exploration leases, because of the noise restrictions involved with operating machinery in a built-up urban area.

Олон жилийн туршид нэгэн компани ашигт малтмалын хайгуул хийхдээ, машин механизмаа ажиллуулахдаа хайгуулын өрөмдлөгөө бүрэн хүчин чадлаар нь ашиглаж чаддаггүй байжээ. Учир нь суурин газрын

The company has experimented with many forms of noise suppression, including surrounding rigs with shipping containers and large hay bales, erecting sound walls, and even digging large pits for the drilling rigs to work in. These measures all had some degree of success but were far from ideal.

ойролцоох дуу чимээний хязгаарлалтаас болсон хэрэг. Ингээд тус компани дуу чимээг дарах маш олон аргуудын туршиж үзсэн байна. Тухайлбал өрөмдлөгийн тоног төхөөрөмжийн эргэн тойронд чингэлэгийг олноор тавьж үзжээ. Мөн өвсөн бухал босгож, дуу чимээ шингээгч хана барьсан байна. Үүнээс гадна газар ухаж өрөмдлөгийн тоног төхөөрөмжөө доош суурилуулан хүртэл ажиллуулж үзжээ.Эдгээр арга хэмжээ дуу чимээг багасгахад үр дүнгээ өгч байсан ч хангалттай хэмжээнд хүрч чадахгүй байв.

In 2007, the company purchased an Atlas Copco CS14 drill rig, with the intention of enclosing the unit within fully noise-attenuated containers.

2007 онд тус компани “Atlas Copco CS14” гэдэг өрөмдлөгийн тоног төхөөрөмж худалдаж авчээ. Тэд энэхүү төхөөрөмжөө тойруулаад дуу намсгагчтай чингэлэгүүдийг тавьсан байна.

The drilling department identified the need to make the system modular and self-contained. Six sea containers were used-four on the ground floor and two for the mast of the rig- to encapsulate the entire worksite. Everything, including drilling fluids, tools, drill rods, power generation and even the crib room, was enclosed within the system.

Өрөмдлөгийн хэлтэс өрөмдлөгийн машинаа тойруулаад чингэлэг тавихаар шийджээ. Үүнд зургаан чингэлэг ашигласан байна.Ингэхдээ дөрвийг нь газарт, хоёрыг нь өрөмдөгч машиныхаа шурганд тавьжээ. Энэ нь ажлын талбарыг бүхэлд нь хайрцагласан хэрэг байв.Үүндээ ганц өрөмдлөгийн машинаас гадна өрмийн шингэн,багаж, цахилгааны генератор гээд бүгд нэг дор байхаар шийджээ.

After consulting acoustic engineers, the company decided to use a mixture of noise attenuation products on the walls of the containers to reduce noise both internally and externally. The noise attenuation products included sound-deadening paint, 50 millimetre sound-absorbent foam and a 6 millimetre nylon sound barrier.

Акустикийн инжинерүүдтэй зөвлөлдсөний дараа дуу чимээг гадна дотно гээд хоёуланд нь бууруулахын тулд чингэлэгийн хананд нь дуу шингээгч бүтээгдэхүүн хэрэглэхээр шийджээ. Дуу чимээ шингээхдээ эдгээр бүтээгдэхүүнийг ашигласан байна. Үүнд дуу шингээгчтэй будаг, 50 мм-ийн зузаантай дуу шингээгч хөөс, 6мм-ийн зузаан нейлон материалтай дуу чимээ шингээгч хаалт оржээ.

The combination proved to be extremely successful, reducing noise emissions from 110 dB at the machine to a measured 52 dB immediately outside the containers and 38 dB measured at 200 metres. With a 30 dB reduction inside the containers, the noise attenuation was celebrated as a great win in terms of operator comfort and safety.

Эдгээр арга барил маш амжилттай болж чадсан байна. Дуу чимээний түвшин өрөмдөгийн машин дээрээ 110 дБ харин чингэлэгийн гадна талдаа 52 дБ байгааг тогтоожээ. Чингэлгээс цааш 200 метр зайд хэмжилт хийхэд дуу чимээ нь 38 дБ болж буурсан байв.Чингэлэгийн доторх чимээг 30 дВ-ээр бууруулахад өрөмдлөгийн операторт ажиллахад илүү тухтай, аюулгүй ажиллах боломж бүрдсэн байлаа.

The containerised rig has successfully completed six months of 24-hour drilling at two sites, both within 200 metres of residences. To date, no complaints from the surrounding neighbours have been received.

Ийнхүү чингэлэгээр хайрцаглагдсан өрөмдлөгийн машин хоёр газар, хоёр өөр талбай дээр амжилттайгаар зургаан сар ажиллажээ. Энэхүү өрөмдлөгийн бүс оршин суугчдаас ердөө 200 метрийн зайд оршиж байсан юм. Бас тэд ажлаа 24 цагийн турш үргэлжлүүлдэг байв. Гэсэн хэдий ч өнөөг хүртэл тэд эргэн тойронд байгаа хөршүүдээсээ нэг ч гомдол хүлээж аваагүй ажээ.

3.11 Construction, commissioning and operations phase

3.11 Барилга, ашиглалтад өгөх, үйл ажиллагаа эхлэх үе шат

The third phase in the management of noise is to implement a comprehensive monitoring and audit program during the construction, commissioning and operations phase, and even the closure and rehabilitation phases. The monitoring program provides the mining company with a means to maintain a continuous record of environmental noise emissions. Technology also allows the mine manager to have real time access to data,

Дуу чимээний менежментийн энэхүү гурав дах шатанд өргөн хүрээтэй мониторингийн болон аудитын хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлнэ. Уурхайн барилга, ашиглалтад өгөх үе, үйл ажиллагаа эхлэх, түүнчлэн уурхайг хаах ба нөхөн сэргээх үйл ажиллагааны шатанд эдгээр арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ. Мониторингийн хөтөлбөр нь уурхайн компанийг орчны дуу чимээг байнга бичиж бүртгэлжүүлж байх арга замыг зааж өгч байдаг. Технологи хөгжсөн өнөө үед уурхайн менежерүүд уурхайн эргэн тойронд орших

from monitoring locations at residences around the mine, on which operational decisions can be made. The audit program also addresses the company’s procedures for dealing with complaints and ensuring quality objectives are met.

оршин суугчдын бүсэд суурилуулсан мониторингийн байршлуудаас ирсэн мэдээллийг бодит хугацаанд авах боломжтой болсон билээ. Аудитын хөтөлбөр нь гомдол санал хэрхэн харьцаж, шийдвэрлэж байгаа явц,чанарын зорилтыг хэрхэн хангаж байгаа зэрэгт хяналт тавьдаг.



3.11.1 Compliance monitoring on site 3.11.1 Талбай дах мониторингDuring the commissioning or early operational phase of the mine, the mine owner will often want to confirm that the equipment supplied meets the sound power level values that were assumed in the environmental assessment process and incorporated into equipment specifications in the detailed design phase.

Улсын комисст хүлээлгэн өгөх, ашиглалтад оруулах, болон уурхайн үйл ажиллагааны эхний шатанд уурхайн хөрөнгө оруулагчид нийлүүлэгдсэн тоног төхөөрөмжүүд байгаль орчны үнэлгээний явцад тодорхойлсон дуу чимээний шаардлагад нийцэж байгаа эсэх мөн нарийвчилсан зураг төслийн шатанд тохирсончлон тоног төхөөрөмжийн техникийн үзүүлэлттэй нийцэж байгаа эсэхийг баталгаажуулахыг хүсдэг.

This form of monitoring is normally undertaken by experienced acoustic consultants in attendance at the mine site, using either a conventional sound level meter or more sophisticated measurement techniques such as noise intensity measures or even acoustic cameras. Generally, sound pressure level measurements are made at a known distance from a source then converted to a sound power level for comparison with a specification.

Мониторингийн энэ хэлбэрийг голчлон уурхайн талбайд туршлагатай акустикын зөвлөх хийдэг. Уламжлалт авиа хэмжигч багажаар, эсвэл илүү нарийн хэмжилтийн техникүүд тухайлбал авианы эрчмийг хэмжих багаж, эсвэл акустик камерын тусламжтай үүнийг хийнэ. Авианы даралтын хүчийг хэмжихдээ эх үүсгүүрээс авсан зайнд хэмжээд дараа нь түүнийгээ авианы хүчний түвшинд хөрвүүлж харьцуулна.

In addition to an overall sound level measurement (dBA), these sorts of measurements can also be done in octave bands or third octave bands in order to determine the frequency content of noise. Detailed procedures for such measurements are generally found in Australian or overseas standards. To enable comparison with contract specifications these procedures need to be followed accurately.

Дуу авианы нийт түвшинг хэмжихээс гадна эдгээр төрлийн хэмжилтүүдийг октавын долгион дээр хийж болно. Эсвэл дуу чимээний давтамжийн агуулгийг тодорхойлохын тулд гуравдугаар октавын долгион дээр хийж болдог. Энэ хэмжилтүүдийн нарийн үйл явц Австрали болон гадаад орнуудын стандартад ерөнхийдөө багтсан байдаг. Гэрээний техникийн нөхцөлүүдтэй харьцуулах юм бол эдгээр үйл явцыг нарийн дагаж мөрдөх ёстой.

Intensity measurement techniques can be useful to isolate particular sources or breakouts of noise from buildings. The acoustic camera gives a clear visual indication of hot spots, when used by a skilled operator who understands the technical limitations of the particular device.

Дууны нягтаршил хэмжих арга техникийг барилга байшингаас чимээ шуугиан эсвэл тодорхой нэгэн эх үүсвэрийг тусгаарлахад ашигтай. Акустик камер бол хаана дуу чимээний халуун цэг байгааг тодорхойлж чаддаг багаж. Гэхдээ уг камерны хүчин чадал, техникийн боломжийг нь сайн мэддэг туршлагатай операторч хүн энэ мэдээллийг тодорхой харж уншиж чаддаг.

3.11.2 Compliance monitoring off site 3.11.2 Талбайн гаднах мониторингOn-site monitoring for compliance is probably the most controversial area of noise monitoring, not because the measurements are complex, but because there is much room for interpretation regarding the quality and quantity of data required to get the ‘right’ answer. Much of this interpretation relates to the question of whether consent conditions require that noise criteria never be exceeded under any circumstances, or whether they would allow noise criteria to be exceeded

Талбай дахь мониторинг нь дуу чимээний мониторингийх магадгүй хамгийн маргаантай хэсэг юм. Энэ бол хэмжилтүүд нь нарийн төвөгтэй учраас биш. Харин “зөв” хариултыг олоход шаардагдах тоо болон чанарын талаархи мэдээлэлд тайлбар ихээхэн шаарддагддаг. Тайлбарын ихэнхи нь ямар асуудалтай холбоотой байдаг вэ гэвэл хууль дүрмийн нөхцөл байдал чимээний шалгуурыг ямар ч нөхцөлд үүнээс хэзээ ч давж болохгүй, эсвэл зарим тохиолдолд багахан хугацааны /10хувиас бага/ хэсэгт давахыг зөвшөөрөх үү гэсэн асуудалтай холбоотой юм.

over a small proportion of the time (typically less than 10 per cent). Compliance monitoring has traditionally required attended visits to the site once a quarter to monitor at a number of representative receivers surrounding the mine site, for possibly only one or two hours each. The monitoring is generally conducted at night. Clearly, the noise levels at are heavily dependent on the actual activities conducted and, in particular, the weather conditions on the night. On a particular night, a residence upwind could have noise levels that are virtually inaudible and not measurable, while a residence downwind has high levels of noise that are not experienced very often. There are clear shortcomings in compliance for a whole year being determined by measurements taken over such a short amount of time.

Мониторингийг хийхдээ өөрийн биеэр очиж улиралд нэг удаа тухайн талбай дээр хэмжилт хийх ёстой гэсэн уламжлалт шаардлага байдаг. Уурхайн талбайн эргэн тойронд оршдог дуу чимээ хүлээн авагчдаас тодорхой тооны хүмүүсийг төлөөлөн болгон аваад улиралд нэг удаа уулзаж мониторинг хийдэг. Энэ үед нэг хүнтэй 1-2 цаг зарцуулна. Мониторингийг ихэвчлэн шөнө хийдэг. Дуу чимээний түвшин уурхайн үйл ажиллагаанаас дэндүү их хамааралтай. Үүн дээр цаг агаарын нөхцөл байдал ч бас хамаарна. Тухайн шөнө салхины дээр байгаа сууринд дуу чимээ хэмжигдэхгүй шахам байж болно. Гэтэл салхины доор байдаг сууринд өмнө нь тэр бүр сонсогдоод байдаггүй дуу чимээний түвшин тэнд илэрч байдаг. Мониторингийг жилд дөрвөн удаа биечлэн очиж хийсэн тэр хэмжилтүүдээ бүтэн жилийн ажлыг шууд тодорхойлох нь учир дутагдалтай юм.

As an alternative to attended compliance monitoring, equipment similar to that used for background noise monitoring can be deployed at the site. However, in rural and semi-rural environments there are often many other sources of ambient noise which mask the noise from mine activities, meaning that it is almost impossible to determine whether noise can be definitely attributed to the mine. This technique can only be used with confidence in cases where the noise impact from the mine site is constant (for example, the noise impact on a residence very close to a ventilation fan).

Өөрийн биеэр очиж мониторинги хийхийг орлох зүйл байна. Энэ бол дуу чимээний үндсэн суурин мониторинг хийдэг багажтай ижил төстэй багажийг суурилуулах явдал юм. Энэ тохиолдолд гадаад орчны дуу чимээ уурхайн дуу чимээ хоёрыг ялгаж салгах боломжгүй. Уг арга техникийг уурхайн талбайгаас ялгарч байгаа дуу чимээний нөлөө тогтмол тохиолдолд итгэлтэй хэрэглэж болно. /Жишээлбэл уурхайн агааржуулалтын сэнстэй маш ойрхон оршдог суурин газарт тусах дуу чимээний нөлөө /



One advantage of attended over unattended measurements is the ability of the engineer who is collecting the measurements to estimate what proportion of the noise is attributable to the mine site. However, depending on the relative contribution of mine noise and ambient noise, this could be up to 2–3 dBA in error. While this is not a large difference, in some cases it is enough to change the result from assumed compliance to non-compliance.

Өөрийн биеэр хэмжилт хийхийн нэг давуу тал нь инженер хүн өөрийн чадварыг гаргадагт байгаа юм. Туршлагатай инженер хүн дуу чимээний ямар хэсэг нь уурхайтай хамааралтай гэдгийг гаргаж ирж чаддаг, тооцоолж хэмждэгт байгаа юм. Гэхдээ уурхайн чимээ, гадаад орчны чимээ хоёрын аль их байгаагаас хамаарч 2-3 дБ-ээр алдах нь бий. Хэдийгээр энэ нь тийм ч том ялгаа биш боловч зарим тохиолдолд зөвшөөрөгдөх хэмжээнд байсан үр дүнг хэтэрсэн болгож өөрчлөхөд хангалттай байдаг.

As a result of significant technological improvements in noise monitoring and communications equipment, approval conditions are increasingly being updated to include requirements for real time monitoring. As these sorts of conditions become prevalent, both unattended monitoring with ‘unintelligent’ devices and attended monitoring are likely to be used much less frequently.

Дуу чимээний мониторинг ба харилцаа холбооны хэрэгсэлд технологийн хурдацтай өөрчлөлтүүд гарснаар зөвшөөрөгдөх нөхцөлүүд улам өндөр босготой болж байна. Үүнтэй холбоотойгоор биечлэн мониторинг хийх мөн биечлэн бус хэмжилт хийх аргууд багассаар байна.

A remote monitoring station including noise and weather instruments and wireless communications. Source: Wilkinson Murray.

Алслагдмал мониторингийн станц. Дуу чимээ болон цаг агаарын үзэгдлийг хэмжих хэрэгсэлтэй, хэмжсэн хэмжилтээ wireless холбоогоор шууд дамжуулдаг. Эх сурвалж: Уилкинсон Муррей

The changes in measuring technology evolve as computing power increases. It is now possible to store large amounts of data, which can be downloaded either real time over a network or physically onto an external hard drive or ‘memory stick’. As a minimum, unattended monitoring devices should now be able to:

Компьютерийн хүчин чадал өсөхийн хэрээр хэмжих технологи мөн өөрчлөгдөж байна. Их хэмжээний мэдээлэл хадгалах, hard drive болон memory stick-д хуулах, сүлжээгээр бодит хугацаанд шууд татаж авах зэрэг өргөн боломжтой болжээ. Автомат ажиллагаатай мониторингийн багажууд дор хаяж дараах үйлдлийг хийх чадвартай байх ёстой.

measure overall dBA levels дБА-ийн түвшинг хэмжихinclude a low pass filter (so low-frequency noise normally associated with a mine can be separated from higher frequency noise from birds and insects)

Шүүлтүүр хэрэглэх (уурхайтай холбоотойгоор гардаг бага давтамжийн дуу авиаг шувуу, шавьж гэх мэт өндөр давтамжийн дуу авианаас ялгах боломжтой)

record audio data (continuously or on trigger as required) in a format dependant on quality required

Чанарын шаардлагыг хангасан тухайн форматаар аудио бичлэг хийх (зогсолтгүй үргэлжилсэн эсвэл шаардлагатай бол удирдлагаар)

update a central database on a real time basis-typically, every 5 minutes.

Мэдээллийн төв санг 5 минут тутамд шинэчлэх



These minimum equipment features, together with post processing of data (including listening to recorded files to eliminate non-mine noise), combined with some knowledge of the site and its operations, allow for a much better evaluation of compliance.

Эдгээр тоног төхөөрөмжүүд танд хууль дүрэмд нийцэж ажиллаж байгаа эсэх тал дээр үнэн зөв мэдээлэл өгч чаддагаараа давуу талтай. Уул уурхайн дуу чимээг ялгахын тулд хөндлөнгийн дуу чимээг арилгадаг. Ингээд таны уул уурхай, түүнийг үйл ажиллагаа тойрсон мэдлэгтэй нийлж байж үнэн зөв дүгнэлтийг хийх боломжийг олгож байгаа юм.

Enhancements to the technology are also available. One example is directional noise monitoring. This technology is capable of determining the level of noise which comes from the direction of the mine (including options such as low pass filtering), and can compare this value directly to the criteria for the mine, without the need for post processing.

Технологийн дэвшлүүдийг ч ашиглаж болно. Нэг жишээ гэвэл дуу чимээний чиглэлийн мониторинг. Энэ технологи нь уурхайгаас чиглэн ирж байгаа дуу чимээний түвшинг тодорхойлох хүчин чадалтай (Low pass фильтер хийх боломжтой). Мөн боловсруулалтын дараах үйл ажиллагаа шаардлагагүй, мэдээллийг уурхайд тогтоосон шалгуур үзүүлэлттэй шууд харьцуулж чадна.

Directional noise monitor. Source: Wilkinson Murray.

Дуу чимээний чиглэлийн монитор. Эх сурвалж: Уилкинсон Муррей

Monitoring equipment can be set up remotely (using solar panels and batteries) and, with either wireless or mobile phone communications, can feed data back to the mine site in real time. The information can not only be used for compliance reporting (on a daily, weekly, monthly or quarterly basis), but can also give real time information to the production manager such that mine operational activities can be altered on an hourly basis (if need be) to ensure that noise limits are achieved despite changing weather conditions.

Мониторингийн багажийг алсын зайд суурилуулна (нарны эрчим хүчний үүсгүүр ба зай хураагуур ашиглаж болно). Мөн мэдээллээ уурхай руу бодит хугацаанд утасгүй холбоогоор болон үүрэн холбооны тусламжтайгаар шууд дамжуулдаг. Мониторингоос цуглуулсан мэдээллийг зөвхөн тайлагнах ажилд (өдөр тутам, долоо хоног, сар бүр, улирал тутам) ашиглаад зогсохгүй үйлдвэрлэлийн менежерт уурхайн үйл ажиллагаатай холбоотой бодит хугацааны мэдээллийг өгч байдаг. Ингэснээр цаг уурын өөрчлөлтөөс үл хамааран, дуу чимээний хязгаарлалтыг дагаж мөрдөхийн тулд түүнд нийцүүлэн уурхайн үйл ажиллагааг цаг тутам өөрчлөх (хэрэв шаардлагатай бол) боломжтой юм.

In the context of maximising production and Үйлдвэрлэлийг дээд цэгт хүргэхийн сацуу дуу

remaining within noise limits at all times this technology is a viable approach.

чимээний хязгаарлалтыг сахин мөрдөж, түүнээс давахгүй байхад энэ технологи нь хэрэгжих боломжтой арга зам юм.

3.11.3 Noise profiling 3.11.3 Дуу чимээAs discussed in Section 3.10.2, often the ambient noise environment includes many noise sources, and noise from mining operations is only one component of overall noise. Therefore, if the ambient noise exceeds a project noise goal, this does not necessarily mean that the noise criteria have been exceeded because of the mine.

Өмнөх 3.10.2 бүлэгт үзсэнчлэн байгалийн дуу чимээ нь маш олон дуу чимээний эх үүсгүүрээс бүрдсэн байдаг билээ. Уурхайгаас гарч байгаа дуу чимээ тэдгээрийн зөвхөн нэг нь. Тийм учраас гадаад орчны дуу чимээ төслийн дуу чимээний зорилтот түвшингээс давбал уурхайгаас болж давсан гэсэн үг биш юм.



By using a site-specific noise model, the noise contribution from the mine can be predicted for the prevailing weather conditions and consequently compared to both measured levels and project noise goals to more accurately understand the likelihood of exceedances from the mine. Once a mine has been using this sort of approach to noise management over several years, with regular validation against measurement results, it becomes a very useful tool for managing noise and understanding likely implications for ‘what if’ scenarios when planning or changing operations.

Тухайн талбайд тохирсон дуу чимээний загварчлалыг ашигласнаар цаг уурын нөхцөлд дарагдаж байгаа уурхайн дуу чимээг тооцоолох, түүнийг хэмжсэн түвшинтэйгээ болон төслийн дуу чимээний зорилттой харьцуулж, уурхайн дуу чимээ хэтрэх магадлалыг илүү тодорхой ойлгох боломжтой юм. Нэгэнт уурхай өөрийн дуу чимээний менежментдээ энэ төрлийн хандлагыг олон жил хэрэглэж байгаа бол энэ нь дуу чимээг удирдах, мөн үйл ажиллагаа төлөвлөх болон өөрчлөх үед гардаг “хэрэв ингэвэл” тэгэнэ гэсэн тохиолдолд гарч болох үр дагаварыг ойлгоход маш тустай арга хэрэгсэл болно.

Some leading practice businesses are already attempting to link their real time noise monitoring data with real time weather data in a noise modelling tool to deliver the most sophisticated information possible to assist mine managers to ensure operations can always comply with noise limits.

Зарим тэргүүн туршлагыг хэрэгжүүлж байгаа компаниуд өөрсдийн дуу чимээний мониторингийн бодит хугацааны мэдээллээ дуу чимээний загварлалын хэрэгслийн цаг уурын бодит хугацааны мэдээлэлтэй холбох гэж хэдийн оролдож эхэлж байна. Ингэснээр менежерүүд уурхайн үйл ажиллагаа дуу чимээний хязгаарлалтыг үргэлж даган мөрдөж байгаа гэдэг итгэлтэй байх хамгийн нарийн боловсронгуй мэдээллээр хангагдаж байгаа юм.

3.12 Closure and rehabilitation phase 3.12 Уурхайн хаалт, ба нөхөн сэргээх шатNoise impacts are likely to be significantly reduced during the closure and rehabilitation phase, compared with the ‘normal’ operations of a mine. However, noise impacts from closure and rehabilitation cannot be ignored, as earthmoving equipment remains operational and often operates in exposed locations as the final landform is created. Any environmental management plans for the mine should remain in operation for closure and rehabilitation to allow for ongoing noise monitoring and community consultation as required.

Уурхайг хаах мөн нөхөн сэргээлтийн шатанд энгийн үйл ажиллагаа явуулж байх үед ялгарч байсан дуу чимээний нөлөөтэй харьцуулахад их хэмжээгээр буурах нь мэдээж тодорхой. Гэхдээ уурхайг хаах, нөхөн сэргээх үед ялгарах дуу чимээг анхаарахгүй өнгөрч болохгүй юм. Учир нь газар шорооны механизмууд, тоног төхөөрөмжүүд тэнд ажилласаар байх болно. Мөн ямар ч хамгаалалтгүй, ил байршил талбайд ихэвчлэн ажилладаг. Уурхайн байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөө энд үйл ажиллагаагаа үргэлжлүүлэн явуулж, уурхайн хаалт, нөхөн сэргээх үеийн дуу чимээний мониторингийг хийж, шаардлагатай бол оршин суугчидтай зөвлөлдөх ажлыг хийнэ.

CASE STUDY: Effective monitoring to understand a noise problem

ЖИШЭЭ СУДАЛГАА: Дуу чимээний асуудлыг ойлгоход мониторингийн үр дүн

One of the major dump stations for a large open-cut coal mine was located close to a

Нэгэн томоохон нүүрсний ил уурхайн dump station орон сууцны зориулалттай үл хөдлөх хөрөнгөтэй ойр

residential property. The homestead for the property was located approximately 1,200 metres north-east of the dump station, on elevated land with a clear line of sight to the dump station.

байрладаг. Тус амины орон сууцны эдэлбэр газар нь dump station-ээс зүүн хойно ойролцоогоор 1200м-ийн зайтай, dump station тод харагдахуйц өндөрлөг газар байрладаг.

The current owners had resided on the property since June 2000. Complaints had been received since the dump station was upgraded in mid-2002.

Тус амины орон сууцны одоогийн эзэд 2000 оны зургадугаар сараас хойш тэнд оршин сууж байгаа ажээ. 2002 оны дунд үед dump station-ийг шинэчлэх үед гомдол ирсэн байна.

Ambient noise logging at the site showed low background levels typical of rural areas, but no clear pattern of elevated noise levels in relation to dump station activities. There was no clear correlation of high noise levels with high coal throughput, nor low noise levels with low coal throughput. This made it difficult to understand the extent and nature of the problem.

Ажлын талбай дээр хэмжигдсэн гадаад орчны дуу чимээ ердийн дуу чимээтэй адил бага байгааг зааж байлаа. Мөн dump station-ий үйл ажиллагаатай холбоотойгоор үүссэн гэх ямар ч тодорхой зүйлгүй өндөр дуу авиа ялгарч байлаа. Өндөр хүчин чадлаар ажиллахад өндөр дуу авиа гаргадаг, бага хүчин чадлаар ажиллахад бага дуу авиа гаргадаг гэсэн юм энд байхгүй. Энэ нь асуудлын гол учрыг олоход нэлээн төвөгтэй болгож байжээ.

Measurements during the daytime period typically showed that mine noise was inaudible, and natural noises such as insect and bird noise dominated. Measurements were repeated during the night time period to understand the conditions during the times when complaints were typically made.

Өдрийн цагаар хийсэн хэмжилтээр бол уурхайн дуу чимээ бараг сонсогдохгүй, шавьж, дувууд гэх мэт байгалийн дуу чимээ л зонхилж байсан юм. Харин хэмжилтийг шөнийн цагаар дахин хийсэн байна. Нөхцөл байдлыг сайтар ойлгохын тулд гомдол гардаг шөнийн тухайн цагт нь хэмжилтийг хийсэн байна.

This demonstrated that noise levels at night increased by 5 dBA to 6 dBA compared to daytime levels, due to the presence of adverse weather conditions such as temperature inversions. Background noise levels were very low. As a result, noise emission from the dump station dominated the ambient noise environment.

Цаг агаарын нөхцөл байлаас болж, ялангуяа температурын инверсийн нөлөөгөөр шөнийн цагаар гарч байгаа дуу чимээ өдрийн түвшинг харьцуулбал 5-6 дБ-ээр дуу чимээний түвшин нэмэгдсэн байгааг тогтоожээ. Эх үүсвэрээс гарч байгаа дуу чимээний түвшин хэвэндээ буюу бага байсан атал dump station-ээс ирж байгаа дуу чимээ гадаад орчны дуу чимээнээс давж гарч байсан байна.

(continued) (үргэлжлэл)AIRBORNE CONTAMINANTS, NOISE AND VIBRATION 79

АГААРЫН ЗАМААР БОХИРДУУЛАГЧ, ДУУ ЧИМЭЭ БА ЧИЧИРХИЙЛЭЛ

The major noise sources audible were: Сонсогдохуйц дуу чимээний гол эх үүсгүүрүүд нь:engine and track noise from dozers Хөдөлгүүр ба бульдозерийн гинжний чимээconveyor noise Туузан дамжуурганы чимээclangs from coal dropping through the rill tower

Rill tower-ээс нүүрс унах чимээ

noise from trucks unloading at the dump station.

Dump station дээр ачааны автомашин нүүрс буулгах чимээ

The coal stockpile acted as a noise barrier for the mobile equipment operating behind the stockpile. It was found that noise levels from this equipment could increase by up to 12 dBA when the stockpile was low.

Овоолгоны ард үйл ажиллагаа явуулж байгаа зөөврийн тоног төхөөрөмжнөөс ялгарч байгаа дуу чимээг хаах зорилгоор нүүрсийг овоолсон байна. Овоолго намхан болох үед тус тоног төхөөрөмжнөөс гарч байгаа дуу чимээ 12 дБ-ээр нэмэгддэг болохыг тогтоосон байна.

Methods were proposed to reduce these noise levels, including:

Эдгээр дуу чимээний түвшинг намсгахын тулд доорх арга хэмжээг авсан байна. Үүнд:

replacing tracked dozers with rubber-tyre dozers

Гинжтэй бульдозерийг дугуйтай бульдозероор солисон байна.

controlling the size of the coal to reduce the impact noise on the rill tower

Дуу чимээний нөлөөг бууруулахын тулд овоолсон нүүрсний хэмжээг хянах

shielding the overland conveyor Туузан дамжуургыг халхлахmaintaining coal stockpiles at a high level Шөнийн цагаар нүүрсний овоолгыг өндөр байлгах

during night-time periods.

In the end, the mine operator helped to relocate the homestead to the opposite side of the property, away from the dump station. Noise emission from the dump station was completely inaudible at this location, even with background noise levels of 18 dBA.

Эцэст нь тус оператор компани эдэлбэр газрыг нь амины орон сууцны эсрэг талд, dump station-ээс хол нүүлгэхэд тусалсан байна. Dump station-ээс ялгарч байгаа дуу чимээ шинэ нүүлгэсэн газар энэ чимээ бараг сонсогдохгүй болсон байна. Тэр байтугай суурин дуу чимээ 18 дБ хүрсэн ч Dump station-ий чимээ сонсогдохгүй болсон байна

This case study demonstrates that noise logging alone is often insufficient to properly characterise a noise problem and determine a solution. Background levels can vary considerably with seasons, which, coupled with variability in the noise source and weather effects, can make it difficult to draw conclusions from the logging. Sometimes there is no substitute for attended nighttime measurements under the ‘typical worst case’ operating conditions.

Дуу чимээ, шуугианы асуудлыг шийдэх арга замыг зөв олоход дан ганц бүртгээд явах нь хангалтгүй гэдэг нь энэ жишээнээс харагдаж байгаа юм. Эх үүсгүүрээс гарч байгаа дуу чимээ байгалийн улирал, цаг агаарын нөлөөллөөс шалтгаалан өөрчлөгдөж байдаг тул дан ганц дуу чимээний бүртгэлээс дүгнэлт гаргана гэдэг бэрхшээлтэй.

Dump station showing the effect of coal stockpiles. Source: Emma Charlton, AECOM.

Нүүрсний овоолгын нөлөөг үзүүлсэн зураг. Эх сурвалж: Эмма Чарьлтон. AECOM

Section 3.0 noise vibration backup 7

Documents

noise overview noise

site noise

environmental noise

noise levels

operational noise

monitoring noise

noise measurements

effective noise management