This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
tao-klarjeTi muslimuri salocavebis wil gv. 08
interviu giga bokeriasTan gv. 11
skandali Svidi nuliT gv. 14
maestro 3 gv. 24
mTavrobis garantiebi pirvel kavkasiurs~ gv. 27
fsiqika oTx kedels Soris gv. 30
oTxi Tve Tanamedrove mekobreebis tyveobaSi gv. 33
saxelmwifos mier eklesiis dafinansebis Sesaxeb gv. 38
rao da maradonao gv. 47
# 59 / 17 - 23 ianvari / 2011
fasi 2 lari
gv. 18
satransporto labirinTi
nomerSi:
02 redaqtoris sveti
04 liberalis vebgverdidan
06 mokled
08 ori azri
unda aRdges Tu ara
tao-klarjeTis qarTuli
Zeglebi saqarTveloSi
muslimuri salocavebis
aSenebis sanacvlod?
nestan TaTaraSvili VS
murman dumbaZe
konfliqtebi
10 rusuli rublis kvaldakval
interviu
11 es kiTxva maSin gaxdeba
aqtualuri, roca mova
arCevnebis dro~
giga bokeria
Tvalsazrisi
41 jinis koeficienti
mark maleni
43 gaxdeba Tu ara feisbuki
axali finansuri krizisis
mizezi
giorgi cxadaia
mediakritika
45 31 dekembris
eqstremaluri Rame
sporti
47 rao da maradonao
qalaqSi moxetiale kacis
Canawerebi
48 me rom TbilisSi pirvelad
Camosuli ucxoeli viyo
50 Tvalsazrisi
dagvianebuli komentari
laSa buRaZe
Jurnali `liberali~ gamoicema fond `Ria sazogadoeba _ saqarTvelos~
mxardaWeriT.
avtoris / avtorebis mier sainformacio masalaSi gamoTqmuli mosazreba
ar gamoxatavs fondis `Ria sazogadoeba-saqarTvelos~
pozicias. Sesabamisad,, fondi ar aris pasuxismgebeli masalis Sinaarsze.
The views, opinions and statements expressed by the authors and those providing comments
are theirs only and do not necessarily reflect the position of Open Society Georgia Foundation.
Therefore, the Open Society Georgia Foundation is not responsible for the content of the
bankis saqmianobas misi biznes strategia da Sida po-litika warmarTavs, magram nebismieri komerciuli sa-qmianobisas banki Tavisi misiis erTguli unda rCebo-des da amavdroulad, rogorc finansuri Suamavali, klientebis ndobas imsaxurebdes. prokredit bankis mier SemuSavebuli samoqmedo gegmis Tanaxmad, momxma-rebelsa da safinanso institutebs Soris aqtiuri da harmoniuli urTierTobisTvis aucilebelia xelsayre-li pirobebis Seqmna, rac guldasmiT da etapobrivad Camoyalibebas saWiroebs. prokredit bankis gamWvirva-lobis kampaniis mizani finansur sakiTxebSi sazogadoe-bis informirebulobis donis gazrdaa, rac ormxrivad sasargeblo procesia; informirebuli momxmarebeli gonivrulad (da ara spontanurad) iRebs gadawyvetile-bas, Tu romeli sabanko produqti Seesabameba yvelaze metad mis moTxovnebs, xolo is safinanso dawesebu-leba ki, romelic mas am sakiTxebSi kargad gaarkvevs, momxmareblisaTvis kidev ufro metad sando da masTan metad daaxloebuli xdeba. prokredit bankma mosaxle-obis finansuri ganaTlebis gaRrmavebisken mimarTuli konkretuli nabijebis gadadgma daiwyo. saqarTveloSi moRvaweobis manZilze bankma araerTxel aCvena, rom mis-Tvis mTavari amosavali klientebTan urTierTndobis safuZvelze damyarebuli urTierTobaa. Tavisi gamWvir-vale saqmianobiT banki am ndobas namdvilad amarTlebs. rogorc socialurad pasuxismgebeli banki, prokredit banki did yuradRebas uTmobs klientebisaTvis momsa-xurebis pirobebis naTlad da mkafiod ganmartebas da yvela mosalodneli xarjis Sesaxeb zusti informaciis miwodebas. klientis informaciis konfidencialurobis dacviT da misi maqsimaluri gaTviTcnobierebiT banki aRwevs balanss fassa da klientis kmayofilebas Soris.
sabanko momsaxurebebis Sesaxeb zogadi codnis misaRe-bad bankma sagangebo broSurac ki gamosca, sadac martivi eniTaa aRwerili is finansuri operaciebi, rac klient-ma konkretuli produqtiT sargeblobamde unda icodes. broSura `ra unda vicodeT sabanko momsaxurebis Sesaxeb~ bankebTan urTierTobaSi garkveul megzurobasac gagiwe-vT da momsaxurebis SerCevisas iseTi gadawyvetilebebis miRebaSic dagexmarebaT, romelic Tqvens moTxovnebs yve-laze metad Seesabameba.
broSuraSi, ganmartebulia ra aris banki da ra momsaxu-rebas sTavazobs momxmarebels.
rogor unda SearCioT TqvenTvis Sesaferisi banki? gir-CevT, banki stabilurobis mixedviT SearCioT, rasac misi finansuri mdgomareoba da kapitali gansazRvravs. gax-senebT imasac, rom bankSi profesionaluri da maRalxa-risxiani momsaxureba unda miiRoT. bankis TanamSromlebi, martivi da gasagebi eniT unda gixsnidnen momsaxurebis kategoriebsa da produqtebs. bankis arCevaSi did rols asrulebs misi adgilmdebareobac.
broSuraSi dawvrilebiTaa ganmartebuli, Tu ra unda vicodeT sabanko anabrebis Sesaxeb. zogadad viciT, rom anabari erT-erTi sabanko produqtia, romelic fulis dagrovebis da masze daricxuli saprocento sargeblis miRebis SesaZleblobas gvaZlevs. magram ra tipis ana-brebi (Semnaxveli Tu vadiani) arsebobs, an rogor unda SearCioT TqvenTvis Sesaferisi produqti? amis Taobaze informacias prokredit bankis mier gamocemul broSura-Sic amoikiTxavT. broSura aseve gTavazobT informacias kidev erTi, mniSvnelovani sabanko momsaxurebis _ sesxis Sesaxeb. Tu rogor xdeba misi odenobis gansazRvra, ra tipis sesxebi arsebobs da ra aucilebeli garemoebebi unda gaiTvaliswinoT sesxis SerCevisas. aqve waikiTxavT, Tu rogor iRebs banki gadawyvetilebas sesxis gacemaze; ra xarjebi ukavSirdeba sesxis aRebas, ra unda vicodeT ormxrivi saxelSekrulebo valdebulebebis Sesaxeb da ra ZiriTadi funqciebi aqvs sakredito monacemTa bazas _ kreditinfos. aseve miiRebT saWiro cnobebs sabanko ope-raciebis, sadebeto da sakredito baraTis Sesaxebac.
yvela zemoT CamoTvlil produqtsa Tu operaciaze zo-gadi informaciis miReba prokredit bankis mier gamoce-muli broSuris meSveobiT ukve SegiZliaT. amiT sakuTar drosac dazogavT da TqvenTvis saintereso kiTxvebze pa-suxs erTi beWdviTi gamocemidan miiRebT.
prokredit banki sakuTar momxmarebels gamWvirvale da maRalxarisxian sabanko momsaxurebas sTavazobs. dasviT SekiTxvebi nebismier sabanko produqtsa Tu operaciaze da prokredit bankis maRalkvalificiuri kadrebisgan amomwurav pasuxebsac miiRebT. bankis es iniciativa uda-vod xels Seuwyobs sabanko sakiTxebSi farTo sazogado-ebis informirebulobas, rac ojaxis biujetis gonivrul marTvaSi, mokle da grZelvadiani finansuri gegmebis go-nivrulad, danakargebis gareSe ganxorcielebaSi gamoixa-teba da saboloo jamSi qarTuli sazogadoebis keTil-dReobaze aisaxeba.
prokredit banki gaigeT meti sabanko momsaxurebis Sesaxeb!
rekl
ama
sxva saqarTvelo
nino beqiSvilis blogi
„sxva saqarTvelo sad aris?“ _ am ritorikul frazas dRes CemTvis Za-lian konkretuli pasuxi aqvs _ sxva saqarTvelo televizoris yuTSia. sworedac rom iqaa, sxvagan arsad. sxvanairia is qveyana, sadac me da Tqven da Cveni ojaxebi cxovroben. sxvanairia is, rasac televizorSi vxedavT. am or qveyanaSi gansxvavebu-li ambebi xdeba. viRacebi im, tele-vizoris saqarTvelos virtualurs uwodeben. ki, batono, Tanaxma var _ iyos virtualuri, araferi maqvs sa-winaaRmdego.
ise, gamogitydebiT, miyvars, roca ufro zusti saxelebi erqmeva mov-lenebs da ukve arc kategoriulo-bisa meSinia _ is, rac televizorSi Cans, tyuili saqarTveloa an tyui-lia saqarTvelos Sesaxeb. xan cxadia
liberalis vebgverdidan www.liberali.ge
es tyuili, xanac ostaturad gamos-diT _ ise, rom verc vxvdebiT, sad gadis zRvari tyuilsa da simarTles Soris. ubralod, verc warmovid-genT.
agvitos omis dros, maSin, roca qarTuli televiziebi gvarwmune-bdnen, rom cxinvalis regions Cven vakontrolebT, osebis band_formi-rebebi da rusuli jari qarTul te-
leviziebs mindobil Cvens mosaxleo-bas awiokebda.
8 agvistos mere televizorSi ha-agidan dabrunebulma maSindelma iusticiis ministrma Tqva, rom sa-erTaSoriso marTlmsajulebis sa-samarTlom saqarTvelos sarCelis winaswari ganxilva daiwyo, ruseTs SeniSvnebi misca, dagmo ruseTi, mouwoda ruseTs da a. S. vuyurebdi televizors, Tan sasamarTlos veb-gverdze vkiTxulobdi maT daskvnas, romelic saqarTvelos mimarTac sak-maod mkacri iyo. cxadia, ministris gamosvla uinterneto da uinglisu-ro qarTvelebze iyo gaTvlili. sava-raudod, gaWra kidec da cota xniT mainc davijereT, rom omi movigeT.
merec iyo da yoveldRea televi-zorSi tyuili. Cven ukve SeveCvieT am tyuils da masTan gamklavebis sxva-dasxva strategiebic viswavleT.
visac ssrk_Si gvicxovria, romeli tyuiliT gagvakvirveben?! maSinac iseve, rogorc dRes, televizoris yureba ar SeiZleboda. cxadia, ma-Sin tyuili ufro totaluri da yo-vlismomcveli iyo da arc „maestro“ da aqubardia arsebobda. aqubardia, romlis yureba da mosmena mizezTa gamo me ar SemiZlia, Cveni drois gmiria _ verafriT vxvdebi, wlidan wlamde rogor ar icvleba (ar vsdev JamTa cvlas!) da mTavari _ ra man-qanebiT axerxebs eTerSi darCenas. Zalian rom movindomoT, albaT, am movlenasac moeZebneba axsna. magram SeveSvaT aqubardias, bolos da bo-los, ukve wlebia, mis eTerSi ismis is yvelaferi, rasac nacionaluri
is, rac televizorSi Cans, tyuili saqarTveloa an tyuilia saqarTvelos Sesaxeb
4 liberali . ianvari 2011 . № 59
liberalis vebgverdidanwww.liberali.ge
mauwyeblebi guldasmiT malaven. Ta-nac, marto kacia da marto TbilisSi mauwyeblobs.
kidev erTi _ maSin, ssrk_Si aseTi ram rom damewera, rasac axla vwer, cixe ar amcdeboda. maSin es poli-tikuri danaSauli iqneboda, poli-tikuri damnaSaveebisTvis ki calke banakebi iyo, sadac, rogorc patara-obaSi vicodi, merab kostava ixdida sasjels da SimSilobda. politikuri protestis am yvelaze radikalur zomas dRevandel saqarTveloSic mimarTaven _ qsnis koloniaSi tu-berkuloziT daavadebuli patimrebi SimSilobdnen, mkurnalobaze xeli ar miuwvdebaT da wamlebs iTxo-vdnen, sxvas arafers. memorialTan moSimSile omis veteranebis ambavic gecodinebaT. oRond, es ambebi te-levizoridan ar gamigia. moSimSile patimrebze Cvens arxebs, maT Soris, arc sazogadoebrivs, krinti ar dau-ZravT, veteranebis aqcia ki daSlis Semdeg gaaSuqes, roca am yvelafers qarTuli sazogadoebis da, rac mTa-varia, amerikis elCis jon basis aRS-foTeba mohyva.
vinc ginda, is daerbiaT da aRS-foTebuliyo, sabWoTa televizori rogor daZravda krints merab kos-tavas SimSilobis Sesaxeb? mokled, progresi namdvilad aris.
ruseTis kontrolis palatis xel-mZRvaneli sergei stepaSini 12 ianvars afxazeTSi swored am mizeziT Cavida: gaerkvia, xom ar flangaven rusul fuls afxazi Cinovnikebi?
vidre prezidentis sasaxleSi Se-xvedra gaimarTeboda, sadac unda SeejamebinaT, ramdenad efeqturad ixarjeba afxazeTisTvis ruseTis biu-jetidan gamoyofili Tanxebi, stepa-Sinma soxumis quCebSi gaiseirna da is obieqtebi daaTvaliera, romelic ruseTis mxardaWeriT Sendeba: afxa-zuri da rusuli Teatrebis rekons-truqcia, ruseTis saelCos Senobis mSenebloba.
`gasuli ori wlis ganmavlobaSi ru-seTis federaluri biujetidan afxa-zeTis finansuri daxmarebisTvis 7,3 miliardi rubli gamoiyo, _ ganacxada stepaSinma, _ 2009 wels Tanxebi sru-lad gamoegzavna respublikas, Tumca 2010 wels iyo garkveuli Seferxebebi _ ver movaswariT 2 miliardis aTvise-ba, rac 2011 wlisTvis gadaido~. misi TqmiT, Semowmebis dros 347 milioni rublis garRveva aRmoCnda. Tumca rusma Cinovnikma sajarod mxolod es ganacxada: `TaRliTebi TqvenTan ver vipoveT~.
informacia imis Sesaxeb, rom rusi revizorebi afxazi Cinovnikebis mier rusi gadasaxadebis gadamxdelTa Tan-xebis TviTneburad gankargvis gamo aRSfoTebas ver malavdnen, jer kidev noembris Sua ricxvebSi gavrcelda.
irkveva, rom Turme afxazeTSi mso-flioSi yvelaze ZviradRirebuli xi-debi, gzebi, saxuravebi da sabavSvo moednebia aSenebuli. saxelmwifo te-leviziis eTeriT gulubryvilo moqa-laqeebi yovel saRamos am obieqtebis agebisTvis `partiasa da mTavrobas~
mTeli guliTa da suliT madlobas uxdian da SesamCnev winsvlasa da aRm-Seneblobaze saubroben.
gasakviri is ki ar aris, rogor `keTilsindisierad~ ixarjeboda da-xmareba, aramed is, rom darRvevebi oficialur angariSSi aisaxa. amis ra-mdenime mizezi SeiZleba iyos.
meore, SesaZloa, es viRacebs afxa-zeTis xelisuflebis SigniTac sWir-debaT, radgan 2014 wlis arCevnebisa-Tvis mzadeba ukve dawyebulia da ZalTa da interesTa seriozuli gada-jgufeba mimdinareobs. Tu gaviTva-liswinebT im faqts, rom Semowmeba 2,35 miliard rubls exeboda, rome-lic SarSan gamoiyo, roca mTavrobas saTaveSi aleqsandre anqvabi edga da inerciiT, arCevnebis Semdegac, rusu-li proeqtebis didi nawilis kurire-ba ukve vice-prezidentis ampluaSi masve ergo, Semowmebis Sedegebis mTa-vari dartyma swored aleqsandre an-qvabis winaaRmdeg iqneba mimarTuli.
statia momzadebulia hainrih biolis fondis mxardaWeriT. am publikaciaSi gamoTqmuli Sexedulebebi da mosazrebebi ar aris aucilebeli, gamoxatavdes hainrih biolis fondis Sexedulebebs.
10 liberali . ianvari 2011 . № 59
ruseTis kontrolis
palatis xelmZRvaneli sergei
stepaSini afxazeTSi erTi
mizeziT Cavida: gaerkvia, xom
ar flangaven rusul fuls
afxazi Cinovnikebi?
interviu
"es kiTxva maSin gaxdeba aqtualuri, roca mova arCevnebis dro"
uSiSroebis sabWos mdivani belarusis arCevnebze, ruseTTan urTierTobasa da
premier-ministris SesaZlo kandidatebze.
axali prezidenti, saqarTvelo am faqts aRiarebs.
anu Tqven aRiarebT am arCevnebis samarTlianobas?
ara, ukacravad. Cveni, ufro sworad, piradad Cemi funqcia ar aris ama Tu im arCevnebis xarisxis Sefaseba, es im organoebis kvali-
fikaciis saqmea, vinc akvirdeba arCevnebs. belarusSi iyo damkvir-veblebis misia saqarTvelodan da maTi daskvna cnobilia. is met-nak-lebad imave mimarTulebisaa, rac euTos misiis daskvna.
euTos damkvirvebelTa misiis daskv-na kritikulia.
fo
to
lev
an x
erxe
ul
iZe
11liberali . ianvari 2011 . № 59
interviu
kritikul daskvnasa da arCevne-bis araRiarebas Soris Zalian didi zRvaria.
vaRiarebT Tu ara lukaSenkos belarusis prezidentad? ra Tqma unda, vaRiarebT! winaswari mona-cemebiT, lukaSenko airCa da Cemi azriT, am faqts marto Cven ki ara, miiRebs im qveynebis umravlesoba, Tu yvela ara, romelTac urTier-Toba aqvT belarusTan.
damkvirveblebis Sefasebebi eWvqveS ayenebs faqts, rom lukaSenko xal-xis mier arCeuli prezidentia.
SegaxsenebT, rodesac ruseTis prezidentis arCevnebi Catarda, maSinac iyo kritika. medvedevs yvela aRiarebs ruseTis preziden-tad, xom ar meSleba?! yvela _ maT Soris, evrokavSiric da SeerTebu-li Statebic.
saqarTvelos xelisufleba ar afasebs arCevnebis demokratiulo-bis sxvadasxva mniSvnelovan aspeqts, amas afaseben sadamkvirveblo mi-siebi, maT Soris, euTo. miuxedavad imisa, rom euTo aris Zalian avto-ritetuli organo da saqarTvelos xelisuflebisTvis avtoritetulia misi daskvnebi, Cven vaRiarebT arCe-vnebis Sedegebs. euTos sadamkvir-veblo misiis daskvnaSi arsad weria, rom arCevnebi ar Sedga.
me mikvirs, rom es kiTxva sa-erTod gaCnda. vinme moeloda, rom saqarTvelos prezidenti ar aRiarebda belarusis arCevnebis Sedegebs?!
molodini iyo, rom saqarTvelos xelisufleba, romelic acxadebs, rom misi strategiuli xedva da kursi evroatlantikur sivrceSi integrirebaa...
saarCevno dResTan da Semdeg, masTan dakavSirebul movlenebze me gavakeTe gancxadeba da Cveni pozicia aseTia: belarusi aris Cveni megobari qveyana da masTan urTierTobas Cven Zalian did mniSvnelobas vaniWebT. Cven Zalian myarad da mtkiced vuWerT mxars mis suverenitets. swored aqedan gamomdinare, SeSfoTebis sababs iZleva is viTareba, romelic Seqm-nilia da Cven imeds gamovTqvamT, rom yvela dakavebuli adamiani da pirvel rigSi, prezidentobis kan-didatebi gaTavisufldebian. amas-
Tan erTad, Zalian mniSvnelovania, rom gagrZeldes dialogi belarus-sa da evrokavSirs, belarussa da amerikis SeerTebul Statebs So-ris. es aris Cveni pozicia Seqmnil viTarebasTan dakavSirebiT.
Tqven xarT xelisufleba, romelic moxvediT ara arCevnebiT, aramed revoluciiT.
me Tavs Sevikavebdi, es ar aris Cemi saqme, belarusSi mimdinare po-litikuri procesebis analizisgan. Cven gamovxateT Cveni SeSfoTeba, magram suverenul saxelmwifoSi ar-Ceul xelisuflebasTan urTierToba sruliad gansxvavebuli sakiTxia.
am gadawyvetilebaze iqonia Tu ara gavlena iman, rom miuxedavad am SesaZleblobisa, lukaSenko ar daTanxmda afxazeTisa da oseTis damoukideblobis aRiarebas?
Zalian didi mniSvneloba aqvs imas, rom belarusma gauZlo Zalian agresiul zewolas ruse-Tis federaciidan, magram yvela SemTxvevaSi Cven vaRiarebT arCev-nebis Sedegebs. arcerTi sxva maga-liTi ar arsebobs imisa, rom Cven ar vaRiareT arCevnebis Sedegebi, amitom mogitaneT ruseTis maga-liTic. euTo saerTod ar SeuS-ves ruseTSi da damkvirveblebis daskvnebi Zalian kritikuli iyo, magram prezidenti medvedevi airCa ruseTis federaciis preziden-tad da masTan urTierTobs mTeli civilizebuli samyaro, mTeli Tavisufali samyaro.
batono giga, ra nabijebi unda gadadgas `nacionalurma moZrao-bam~ 2011-2012 wlebSi imisTvis, rom darCes xelisuflebaSi?
martivia pasuxi am kiTxvaze. Cveni mizania im amocanebis Sesru-leba, rac dgas qveynis winaSe da risTvisac Cven miviReT mandati arCevnebze.
modernizaciis gagrZeleba, eko-nomikuri zrda da samuSao adgile-bis gaCena, Tu rame unda gamovyoT, es aris, suverenitetis gaZliere-basTan erTad.
12 liberali . ianvari 2011 . № 59
Zalian didi
mniSvneloba
aqvs imas, rom
belarusma gauZlo
Zalian agresiul
zewolas ruseTis
federaciidan, magram,
yvela SemTxvevaSi, Cven
vaRiarebT arCevnebis
Sedegebs.
interviu
fiqrobT Tu ara, rom `nacionalur-ma moZraobam~, imisaTvis, rom dar-Ces xelisuflebaSi, unda moaxerxos winsvla ruseTTan urTierTobaSi?
ruseTTan urTierTobaSi winsvla Sedis Cvens nacionalur intere-sebSi, mTeli qarTuli sazogado-ebis interesebSi. magram, rodesac urTierTobis daregulirebaze vsaubrobT, ar unda dagvaviwydes, rom mas win uZRoda Zalian mniSvne-lovani sakiTxebi, ris gamoc Seiqm-na problemebi da ramac mogviyvana qveynis teritoriis 20 procentis okupaciamde da rusul agresiamde.
es Tqveni mmarTvelobis periodSi moxda, `nacionaluri moZraoba~ iyo am dros xelisuflebaSi.
saqarTvelos prezidentebs erT-maneTs ar vadareb, es sxvadasxva istoriebia, Tumca, maT erTi saerTo hqondaT: yvela etapze, rodesac maT scades qarTuli da-moukidebeli, suverenuli saxel-mwifos Seqmna da qveynis sagareo politikuri kursi, sxvadasxva formiT, magram evroatlantikuri sivrcisaken mimarTes, hqondaT fundamenturi problema ruseTis federaciasTan.
roca saqarTvelos saxelmwifos ganviTarebis tempi xarisxobrivad axal etapze gadavida da saqarTve-lo gaxda arasrulyofili, magram funqciuri, liberaluri da de-mokratiuli, ruseTis federaciis politikam yvelaze Ria agresiis saxe miiRo 2008 wlis agvistoSi, es namdvilad asea, Tumca fundamen-turad araferi gansxvavebuli Cven ar gvinaxavs.
ruseTis federaciisTvis Ziri am problemebisa mdgomareobs sabWoTa kavSiris daSlis Sede-gis fundamentur miuReblobaSi, anu imaSi, rom aRdga saqarTvelos suvereniteti da saqarTvelos aqvs neba da xedva sagareo kursisa, rom wavides evroatlantikuri sivrci-saken.
amave dros, swored es aris is fun-damenturi problema, rac aqvs ru-seTis xelisuflebas saqarTvelos xelisuflebasTan.
udavod! da mTlianad saqarTve-losTanac.
Tqven, rogorc politikuri par-tia, romelsac gaqvT sazogadoebis dakveTa, aRadginoT urTierToba ruseTTan ise, rom es ar moxdes Cveni saxelmwifo interesebis xarjze, rogor apirebT amis gakeTe-bas momavalSi, roca es aqamde ver moaxerxeT?
vidre ar Seicvleba ruseTis damokidebuleba saqarTvelos, saerTod mezoblebis, evropu-li usafrTxoebisa da qveynebis suverenitetis mimarT, garRveva SeuZlebelia.
manamde unda SevinarCunoT da SevinarCunebT kidec suvereni-tets, sagareo kurss, wavalT win da dros ar davkargavT. amave dros, saerTaSoriso partnioreb-Tan erTad unda SevecadoT, rom am mimarTulebiT moxdes cvlilebebi Cvens urTierTobebSi moskovTan da
moskovis urTierTobebSi mezoble-bTan da Tavisufal samyarosTan. es procesi Zalian rTuli aRmoCnda, amdeni weliwadi gagrZelda.
vardebis revoluciis Semdeg Cven gvqonda mcdeloba, rom es urTier-Tobebi mogvegvarebina ruseTis strategiuli interesebis gaTva-liswinebiT. rac ver moxerxda da bunebrivicaa, radgan ruseTis fede-raciis prezidents da axla premier-ministrs _ vladimir putins molo-dini hqonda, rom is daniSnavda Cvens uSiSroebis ministrs.
rodesac prezidentma saakaSvilma Tqva, rom mzad aris daiwyos mola-parakebebi ruseTis xelisuflebas-Tan, ras elodiT sapasuxod? Tqveni TqmiT, sakiTxi ase imitom daisva, rom Tu arsebobs raime Teoriuli Sansi, es Sansi unda gamoyenebul iq-nas. Tumca iqve aRniSneT, rom Zalian skeptikurad xarT ganwyobili am SesaZleblobis mimarT.
am etapze.
TvliT Tu ara Sansad imas, rom prezidenti medvedevi sul ufro xSirad cdilobs, gaakritikos is nabijebi, rasac dgams premier-mi-nistri putini strategiul sakiTxe-bTan dakavSirebiT?
me gavcnobivar mraval spekula-cias Tu analizs ruseTis federa-ciis xelisuflebis SigniT mimdi-nare procesebTan dakavSirebiT. es Cemi saqme ar aris, me politologi ar gaxlavarT, rom gavaanalizo es sakiTxi da, miT umetes, speku-laciebi. es sainteresoa, mniSv-nelovania, magram Cemi saqme ar aris. Cven, iseve, rogorc mTelma samyarom, unda vixiloT, realuri cvlilebebi, an moZraobis dawye-ba am realuri cvlilebebisken. amas saqarTvelos xelisuflebaSi jer ver vxedavT. Tumca, unda gavZlierdeT im momentisaTvis, rodesac gaCndeba es cvlilebebi, Tu gaCnda saerTod.
13liberali . ianvari 2011 . № 59
vidre ar
Seicvleba ruseTis
damokidebuleba
saqarTvelos, saerTod
mezoblebis, evropuli
usafrTxoebisa
da qveynebis
suverenitetis mimarT,
garRveva
SeuZlebelia.
interviu
Tu sworad mivxvdi, am etapze, erTa-derTi, rac Tqven SegeZloT, gageke-TebinaT, iyo is, rom ganacxadeT dialogisTvis mzaoba da amis iqiT veRar midixarT?
dialogs sWirdeba ori mxare. ruseTis federacia am etapze ar aRiarebs saqarTvelos sazRvrebs, saqarTvelos xelisuflebas da cecxlis Sewyvetis Sesaxeb xel-Sekrulebas.
ruseTis federacias jer ar uTqvams uari mcdelobaze, rom arsebobdes misi privilegire-buli gavlenis sferoebi, sadac is miiRebs gadawyvetilebebs da sul mcire, SezRudavs qveynebis suverenitets. es aris problemis Ziri.
Tqven ar upasuxeT Jurnalist eka kvesitaZis kiTxvas, rogori iqneba Tqveni Sefaseba, Tu 2013-Si premier-ministri mixeil saakaSvili gaxda...
me vupasuxe am kiTxvas, ubralod, qalbatoni eka, da rogorc Cans, Tqvenc, am pasuxma ar dagakmayofi-laT.
Tqven ar gaeciT am kiTxvas pirdapi-ri pasuxi da TqviT, rom es ar aris aqtualuri Tema, riTac kidev ufro gaZlierda eWvi imis Sesaxeb, rom es marTlac SesaZlebelia...
es Tqveni Sefasebaa, Cemma pasuxma ar dagakmayofilaT. me mzad var igive gagimeoroT, Tu maSin kargad ar ismoda da Seferxeba iyo tele-sivrceSi. me vTqvi, rom alogiku-ria, sami wliT adre prezidentis vadis amowurvamde mTavar sadisku-sio Temad am sakiTxis qceva da amis dakavSireba sakonstitucio cvlilebebTan.
Zalian mniSvnelovania da logiku-ria, rom `nacionaluri moZraoba~ fiqrobdes, ras izams 2012-Si da ro-gor darCeba 2013-Si xelisuflebaSi.
dRes saubari imaze, Tu vin iqne-ba mmarTveli partiis kandidati,
politikuri cxovrebis dinamikis gaTvaliswinebiT, ara Tu naadre-via, araarsebiTicaa, Cemi azriT. imitom, rom sami weliwadi politi-kur cxovrebaSi aris usasruloba, roca laparakia arCevnebze.
anu `nacionaluri moZraoba~ jer ar fiqrobs imaze, vin iqneba misi kandidati?
ara, ra Tqma unda! axla es saki-Txi ar dgas dRis wesrigSi. axla dgas is sakiTxi, Tu rogor mo-vaxerxebT im amocanebis momaval wels Sesrulebas, rac Cvens winaSe dgas.
ra kriteriumebiT wyvetT, vin iqneba Tqveni kandidati?
Sidapartiuli diskusiis Sedegad da am faqtorebis gaTvaliswinebiT _ romeli lideri gamoxatavs par-tiis Sexedulebebs, ar aqvs mniS-vneloba, romel Tanamdebobazea saubari _ qalaqis meris, premier-ministris Tu prezidentis. mTava-ria, hqondes amomrCevlis mxar-daWera da ukeT SeeZlos am saqmis gakeTeba da artikulireba. aseve, amomrCevlebis darwmuneba sakuTar SesaZleblobebSi.
Tqveni saubridan gamomdinare, ar gamoricxavT rom es SeiZleba iyos mixeil saakaSvili?
kidev erTxel vimeoreb, diskusia imaze, Tu vin iqneba kandidati, naadrevia. `nacionaluri moZrao-bis~, misi lideris da qveynis lideris _ mixeil saakaSvilis amocana ar mdgomareobs imaSi, darCebian Tu ara esa Tu is perso-nebi xelisuflebaSi. amocanaa im kursis da im reformebis gagrZe-leba, rac airCia xalxma. es aris Cveni pasuxi am kiTxvaze. es sakiTxi ki maSin gaxdeba aqtualuri, roca mova arCevnebis dro.
esaubra nino jafiaSvili.
finansuri dava
skandali Svidi nuliT`kardasopulosi da fuqsi
saqarTvelos winaaRmdeg~
da piriqiT.
manana vardiaSvili
amerikulma iuridiulma firma Skadden, Arps, Slate, Meagher & Flom-ma, romelic saqarTveloSi dakave-buli ebraeli biznesmenis, ron fu-qsis interesebs icavs, 2011 wlis 7 ianvars evropis adamianis ufleba-Ta sasamarTlos peticia gaugzavna da saqarTvelos mTavroba fuqsis uflebaTa SelaxvaSi daadanaSau-la. peticiaSi aRniSnulia, rom sa-qarTvelos mTavrobam fuqss maxe daugo da is 2010 wlis oqtomber-Si, baTumSi motyuebiT Camoiyvana. qveynis SigniT mis Semosatyueblad ki specoperacia dagegma, romelic xelisuflebis maRali Tanamdebo-bis pirebis monawileobiT ganaxor-ciela.
dasopuloss da fuqss dahpirdnen, rom kompensacias gadauxdidnen. Tumca prezidenti SevardnaZe ise wavida xelisuflebidan da poli-tikidan, rom investorebisTvis miyenebuli zianis anazRaurebis sa-qme arc ganxilula. prezident sa-akaSvilis mTavrobam ki, 2004 wlis noemberSi „trameqsis“ mflobelebs kompensaciis micemaze uari uTxra.
amis Semdeg fuqsma da karda-sopulosma sainvesticio davebis mogvarebis saerTaSoriso centrs mimarTes. sainvesticio davebis mo-gvarebis saerTaSoriso centri (ICSI - International Centre for Settlement of Investment Disputes) wamyvani saerTa-Soriso saarbitraJo sasamarTloa, romelic `msoflio bankis~ jgufSi Sedis.
saqarTvelos xelisufleba cdi-lobda, rom saqme saxelwodebiT `kardasopulosi da fuqsi saqarTve-los winaaRmdeg~ ar ganxiluliyo. argumentad davis xandazmuloba dasaxelda. sainvesticio davebis mogvarebis saerTaSoriso centrma es argumenti samarTlianad ar cno. centris tribunalis daskvnaSi aR-niSnulia, rom 1996 wels saqarTve-los mTavrobis gadawyvetilebiT, samTavrobo komisia Seiqmna da rom
centris arbitraJs unda ganexi-la. fuqsma da kardasopulosma ki arbitraJisgan moiTxoves, rom sa-qarTvelos maTi kuTvnili kompen-saciis sabanko garantia waredgi-na. aurzauric swored amis Semdeg daiwyo.
xelisufleba kategoriulad ua-ryofs raime kavSirs ori biznes-menis winaaRmdeg aRZrul sisxlis samarTlis saqmesa da mravalmilio-nian davas Soris. braldebis mxare
acxadebs, rom mas myari argumen-tebi aqvs dakavebuli biznesmene-bis winaaRmdeg da rom saqme sufTa korufciul garigebas exeba. `media da am ori pirovnebis ojaxebi See-cadnen, mTeli am saqmisTvis poli-tikuri mimarTuleba miecaT, acxa-deben ra, rom saqarTvelos ar surs Tanxis gadaxda da swored amitom daapatimres isini. es simarTle ar aris. es tipuri moqrTamvis saqmea,“ _ acxadebs Fox News_sTvis micemul komentarSi saqarTvelos mTavari prokuroris pirveli moadgile da-viT sayvareliZe.
qarTveli samarTaldamcvelebis mTavari samxili stambulsa da ba-TumSi gadaRebuli faruli video-Canawerebia, romlebzec fuqsisa da frenkielis xaraiZesTan Sexvedre-
bia Cawerili. saqarTvelos genera-luri prokuraturis informaciiT, fuqsma da frenkielma xaraiZes sxvadasxva dros qrTamis saxiT sxvadasxva odenobis Tanxa SesTava-zes. pirveli Sexvedrisas xaraiZes xuTi milioni dolaris odenobis qrTami SesTavazes. meore Sexvedra-ze finansTa ministris moadgilis-Tvis misacemi Tanxis odenoba 10-dan 20 milion amerikul dolaramde gaizarda _ es im SemTxvevaSi, Tu sa-qarTvelo „trameqsis“ sasargeblod 100 milion dolars gadaixdida.
videoCanawerSi, romelic stam-bulis sastumroSi 15 seqtembersaa gadaRebuli, fuqsi xaraiZes eubne-ba, rom mas 80 milioni aSS dolaris miReba surs da SeuZlia 80 milions zemoT misaRebi Tanxa xaraiZes mis-ces. ebraeli biznesmeni viskiT me-gobrobis, pensiaze gasvlisa da uzrunveli cxovrebis sadRegr-
Zelos svams. fuqsi saqarTvelos finansTa ministris moadgiles eu-bneba, rom `aseTi Sansi cxovrebaSi orjer ar modis~ da rom aseTi xel-sayreli garigeba 32 wlis xaraiZis cxovrebas radikalurad Secvlis.
saqarTvelos prokuraturis in-formaciiT, ebrael biznesmenebsa da finansTa ministris moadgiles Soris SeTanxmeba sabolood Svid milion dolarze Sedga.
fuqsis dacvis mxaris rwmunebiT ki, imisTvis, rom biznesmenebisTvis kompensacia ar gadaexadaT, saqar-Tvelos mTavrobam specoperacia dagegma _ ebraeli biznesmenebi da-arwmunes, rom qarTuli mxare Ta-naxma iyo 73 mln aSS dolaris ga-daxdaze, oRond im SemTxvevaSi, Tu fuqsi miiRebda premier-ministris
mowvevas da 2010 wlis 14 oqtombers baTumSi Cavidoda, sadac specialu-rad gamarTul preskonferencias da `xelis moweris~ ceremonias da-eswreboda.
`saqarTvelom gamoiyena iusti-ciis ministri da iuristebi imis-Tvis, rom mxareebs Soris SeTanx-mebis sabuTebi moemzadebina cru preskonferenciisa da ceremoniis-Tvis, maSin roca, saqarTvelos mTavrobis warmomadgenlebma kar-gad icodnen, rom mxareTa Soris urTierTobis mogvarebis procesi farsi iyo. fuqsi saqarTveloSi Seityues da kompensaciis miRebis magivrad daapatimres~, _ naTqvamia dacvis mxaris peticiaSi.
dacvis mxare acxadebs, rom fuqsi saqarTveloSi piradad premier-mi-nistrma nika gilaurma werilobiT miiwvia. premier-ministris am mosa-wvevSi, romelsac fuqsis advokate-
fuqsis dacvis mxaris rwmunebiT ki, imisTvis, rom biznesmenebisTvis kompensacia
ar gadaexadaT, saqarTvelos mTavrobam specoperacia dagegma _ ebraeli biznesmenebi
daarwmunes, rom qarTuli mxare Tanaxma iyo 73 mln aSS dolaris gadaxdaze.
16 liberali . ianvari 2011 . № 59
bi mTavar samxilad miiCneven, vki-TxulobT:
„pirvel rigSi, neba momeciT ga-movxato Cemi kmayofileba mimdina-re molaparakebebis mimarT saqar-Tvelos finansTa saministrosTan. darwmunebuli var, erToblivi Za-lisxmeviT Cven vipoviT misaReb ga-mosavals. mtkiced mjera, rom es Se-xvedra, romelic uaxloes momavalSi gaimarTeba, didad Seuwyobs xels am SeTanxmebis dasrulebas. aseTi Sexve-dra mogvcems imis SesaZleblobas, rom vimsjeloT yvela detalze da ueWvelad pozitiuri efeqti eqneba sakiTxis megobruli mogvarebisTvis. amasTan dakavSirebiT, ukve miRweuli SeTanxmebebis Sesabamisad, neba mibo-ZeT oficialurad mogiwvioT Tqven baTumSi 2010 wlis 14 oqtombers, raTa davasruloT morigeba da xeli movaweroT mas.
pativiscemiT, nika gilauri“
saqarTvelos premier-ministri mosawvevis arsebobis faqts uaryo-fs. dakavebuli biznesmenis dacvis mxare acxadebs, rom am mosawve-vis garda arsebobs saqarTvelos mTavrobasa da kardasopuloss da fuqss Soris morigebis xelSekru-lebis xelmouwereli proeqtic, romelzec gilauri Tavis mosawve-vSi saubrobs da sadac iusticiis ministris moadgilis _ Tina bur-jalianis gvaric figurirebs.
peticiaSi naTqvamia, rom `di-plomatiuri arxebis gamoyenebiT, saqarTvelos mTavrobam fuqss pa-timrobidan gaTavisufleba da qvey-nis datovebis SesaZlebloba SesTa-vaza, oRond im SemTxvevaSi, Tu is da misi biznespartniori sainvesti-cio davebis mogvarebis saerTaSo-riso centrSi mogebuli Tanxis mi-Rebaze uars ityvian. saqarTvelos mTavrobis mier SeTavazebuli `ga-rigebis~ Tanaxmad, fuqsma Tavisu-flebis sanacvlod qrTamis micemis
danaSauli unda aRiaros. es amtki-cebs, rom saqarTvelos mTavroba fuqssa da mis partniorze SantaJs axorcielebs.~
Tbilisis saqalaqo sasamarTlo uars ambobs dakavebuli biznesme-nebis giraos sanacvlod gaTavisu-flebaze. peticiaSi weria, rom `61 wlis biznesmeni, romlis janmrTe-lobis mdgomareobac Selaxulia, kvlav winaswar patimrobaSi rCeba. ris gamoc, arsebobs safrTxe, rom dakavebulma biznesmenma masze gan-xorcielebul SantaJsa da zewolas ver gauZlos da saqarTvelos xeli-suflebis mier wayenebuli bralde-ba aRiaros.~
Tbilisis saqalaqo sasamarTloSi ramdenime procesi ukve gaimarTa. dakavebuli biznesmenebis dacvis mxarem finansTa ministr kaxa bain-duraSvilis, premier-ministr nika gilauris da iusticiis ministris moadgile Tina burjalianis mowmis statusiT dakiTxva moiTxova. sasa-marTlom Suamdgomloba ar daak-mayofila.
saqarTveloSi dakavebuli ebrae-li biznesmenebis saqmes ukve mohyva saerTaSoriso gamoxmaureba. israe-lis prezidentma Simon peresma pre-zident saakaSvils satelefono saubarSi saqmis samarTliani gamo-Zieba sTxova. rogorc gairkva, dakavebuli roni fuqsi peresis axlo megobari da amave dros isra-elis qalaq eilaTSi TurqeTis sapa-tio konsulia. fuqsis advokatTa jgufs konsultacias cnobili ame-rikeli iuristi da prezident ba-rak obamas yofili mTavari iuri-diuli mrCeveli gregor kreigi uwevs. kreigi xelmZRvanelobda prezident klintonis iuristTa gunds, rodesac mas impiCmenti emu-qreboda. amJamad is amerikuli iu-ridiuli firma Skadden, Arps, Slate, Meagher & Flom-is partnioria. fir-ma axla imaze muSaobs, rom fuqsis saqmem evropis adamianis uflebaTa sasamarTloSi gadainacvlos.
am gadawyvetilebis Semdeg mgza-vrTa nakadma dedaqalaqis avtobu-sebSi imata. piki saaTebSi yviTel avtobusebSi, romlebsac arc fan-jrebi eReba da arc saventilacio sistema aqvs, teva ar aris.
gaCerebebze ar aris miTiTebuli avtobusebis ganrigi da maTi moZra-obis cifruli maCveneblebi. metic, Tbilisis gaCerebebidan is sain-formacio abrebic ki gaqra, rom-lebzec avtobusis marSrutebi iyo CamoTvlili. romeli avtobusi mi-dis TqvenTvis sasurveli mimarTu-lebiT, amas gaCerebaze momlodine sxva mgzavrebisgan Tu SeityobT.
ucxoeli, daxmarebis gareSe, Tbi-lisSi saqalaqo transportiT mo-Zraobas ver SeZlebs.
2004 wlidan transportis teqni-kuri daTvaliereba mixeil saakaS-vilis piradi iniciativiT gauqmda. Sesabamisad, mas Semdeg arc sazoga-doebrivi transporti mowmdeba da arc kerZo, maT Soris, arc `marS-rutkebi~. usafrTxoebis elementa-rul wesebze arc mZRolebi zruna-ven da arc sxva samsaxurebi.
badri meeqvse welia N128 mikro-avtobusis mZRolia da dReSi daa-xloebiT 9 marSruts akeTebs da 70 kilometrs gadis. is ver ixsenebs raime standarts an SezRudvas, ro-
`mgzavrebis raodenobas aravin gvizRudavs da maT fexze dayenebas ar gvikrZalaven. zogjer patruli SeniSvnas maZlevs xolme. kari kar-gad iketeba da raime SemTxveva ar mqonia. Tanac, zedmeti mgzavri rom ar waviyvano, araferi damrCeba, isedac kapikebze vmuSaobT~.
`yvela ZiriTad gadawyvetilebas piradad ramdenime adamiani iRebs. xSirad, is rac qalaqis generalur gegmaSi weria, mxolod furcel-ze rCeba. bevri konkretuli gada-wyvetilebis ukan piradi motivacia ikiTxeba. magaliTad, gaugebaria, ratom keTdeba kunZulebi iseT adgilas, sadac ar aris saWiro? magaliTad pekinisa da yazbegis gadakveTaze. eWvi Cndeba, rom am `kunZulebs~ erTi konkretuli kom-
pania akeTebs da mis interesebSia, rac SeiZleba meti `kunZuli~ gake-Tdes,~ _ ambobs daviT gogiSvili.
misi TqmiT, infrastruqturu-li proeqtebis umravlesoba, rom-lebic TbilisSi ganxorcielda an amJamad keTdeba, axlad damtki-cebul generalur gegmaSi ar iyo. `gadawyvetilebebi spontanurad da erTpirovnulad miiReba. am etapze saqarTveloSi mainc piradi biznes Tu sxva raime interesebi ganapi-robebs garkveuli gadawyvetilebis miRebas, amitomac grZelvadiani ga-Tvlebi ar arsebobs.~ _ ambobs go-giSvili.
`rTul adgilebze, gzajvaredi-nebze ramdenime Tvis ganmavlobaSi xdeba dakvirveba. Semdeg specia-listTa jgufi muSaobs da adgens, Tu ra SeiZleba, rom am adgilas
aseTi politika moZvelebulad iTv-leba da mxolod SanxaiSi, mexikoSi da kidev ramdenime qalaqSia aqtu-aluri.
dRes evropuli qveynebi satrans-porti ganviTarebis sruliad sxva safexurze arian da prioritetuli `mdgradi mobilobis~ satransporto politikaa, roca qalaqis xelmZRva-neloba Tanabrad iTvaliswinebs yve-la socialuri fenis warmomadgen-lis interess, ise, rom amiT ziani ar miadges garemos da metnaklebad mom-gebianic iyos. ekologiurad sufTa transportis propaganda, fasiani quCebis damkvidreba swored am miz-nis misaRwevi gzebia.
Tbilisis spontanuri satrans-porto politika jer verc uwyvet moZraobas uzrunvelyofs, rom araferi vTqvaT ekologiuri pro-blemebis gadaWraze. tramvais xa-zebis SemoReba, rac 2012 wlisTvis igegmeba, mniSvnelovan gavlenas ver moaxdens im qalaqis ekologiaze, sadac aTasobiT gaumarTavi trans-porti uxarisxo sawvavze muSaobs.
eqspertebi amboben, rom qalaqis biujetidan didi Tanxebi mxolod im monakveTebis gamarTvaze ixarje-ba, romlebic kerZo avtomobilebis-Tvisaa gamosadegi. prioritetulad kerZo avtotransportis moZraobaa miCneuli da fexiT mosiaruleTa da municipaluri transportiT mosargebleTa interesebi nakleba-daa gaTvaliswinebuli. magaliTad, gmirTa moedani-TamaraSvilis ma-gistrali. xSirad gza safexmavlo zonis xarjze farTovdeba, trotu-arebze ki avtomobilebis sadgomebi ewyoba.
2011 weli mgzavrTa momsaxurebis kuTxiT marTlac gardamtexi gaxde-ba, Tu gaCerebaze mdgom mgzavrebs ecodinebaT, ramden xanSi mova maTi avtobusi, Tu gldanidan vakemde mgzavrobas saaTnaxevars ar moan-domeben, Tu sxvis kalTaSi ar imgzavreben an transportidan da-lurjebulebi ar Camovlen.
2011 wlidan, meria TamaSis wesebs cvlis. 2004 wels
gauqmebuli teqnikuri daTvaliereba samarSruto
taqsebisTvis kvlav ZalaSi Semodis da mkacri
standartebic wesdeba.
taqsi erTaderTi transportia, romliTac TbilisSi 24 saaTis ganmavlobaSia SesaZlebeli mgzavroba
ori dRis Semdeg maestrom~ mauwye-bloba aRadgina, TanamSromlebs ki noembris davalianeba gaustumres. arxis generalurma direqtorma erTi kviris Semdeg morigi brifingi ga-marTa da problemebSi telekompa-nia `maestros~ mmarTveli kompania _ `rusTavis mediis marTvis kompania~ da misi damfuZnebeli, erosi kiwma-riSvili daadanaSaula.
am gancxadebis gakeTebis Semdeg be-qaurma generaluri direqtoris Ta-namdeboba datova. rogorc Tavad am-bobs, arxidan wasvliT man `maestros~ SesaZlo kolapsi aacila Tavidan: `erosim pirdapir miTxra, Sen waxval, gaixsneba finansebi, Tu arada, arxs TviTon mixedeT~.
beqauris TqmiT, konfliqti massa da kiwmariSvils Soris saredaqcio politikaSi kiwmariSvilis Carevis survilma gamoiwvia:
`icvleboda misi damokidebuleba `maestros~ damoukidebeli sareda-qcio politikis mimarT, sul ufro meti pretenziebi hqonda siuJetebze, romelic eTerSi gadioda, stumrebze iqneboda es, Tu kiTxvebze. rogorc yvela politikosi, erosi televizias uyurebs ara rogorc miukerZoebel
da damoukidebeli saredaqcio po-litikis ganmxorcielebels, aramed rogorc politikuri piaris gamtare-bel samsaxurs. man miTxra, rom `rus-Tavi-2~ da `imedi~ emsaxureba mixeil saakaSvils, amitom `maestro~ maTi sawinaaRmdego unda gamxdariyo~, _ ixsenebs beqauri.
erosi kiwmariSvilis nacvlad be-qauris braldebebs kiwmariSvilis `qarTulma partiam~ gancxadebiT upa-suxa. partiis informaciiT, kiwmariS-vili `maestros~ marTvaSi bolo cxra Tvis ganmavlobaSi ar monawileobda:
`erosi kiwmariSvili telekompa-niis sainformacio muSaobaSi ara-nairi formiT ar Careula da arc ereva. `qarTuli partiis~ yvela li-derisTvis, maT Soris, erosi kiwma-riSvilisTvis principulad mniSvne-lovania gamoxatvis Tavisufleba da Jurnalistebis saredaqcio damouki-debloba. partias miuReblad miaCnia politikuri brZolis iaraRad media-saSualebebis gamoyeneba~, _ weria gan-cxadebaSi.
generalur direqtorobamde kika-biZe arxis aRmasrulebeli direqtori iyo, magram ambobs, rom mis movale-obebSi mxolod teqnikuri sakiTxebi Sedioda da arc arxis menejmentSi ar ereoda da arc finansur proble-mebze smenia rame beqauris sajaro gancxadebamde: kiTxvaze, Tu rodis daiwyo `maestroSi~ finansuri pro-blemebi, kikabiZe ase pasuxobs: `mas Semdeg, rac gamovida generaluri di-reqtori. me ar viyavi saqmis kursSi, ar vereodi marTvaSi da problemebs ver vxedavdi~.
kikabiZis TqmiT, konsultaciebis Sedegad mxareebi im vadebze SeTan-xmdnen, romelSic mmarTvelma kompa-niam valdebulebebi unda Seasrulos
25liberali . ianvari 2011 . № 59
media
da davalianebebi dafaros, Tumca konkretul vadebs ar asaxelebs.
imis miuxedavad, rom mmarTvelma kompaniam `maestros~ werilobiT mi-marTa da generaluri direqtoris Tanamdebobidan beqauris gaTavisu-flebis sakiTxis ganxilva mosTxo-va, generaluri direqtoris Secvlas Rlonti kompromisad ar miiCnevs. misi TqmiT, kompromisi iqneboda, Tu beqau-ris nacvlad direqtorad `gaurkve-veli pirovneba~ movidoda, niusrumi da prodiuserebi ki Seicvlebodnen: `piriqiT, me vfiqrob, didi kompro-misi dauSva mmarTvelma kompaniam. ra kompromisi? kaxa erosis kandidatura iyo~.
Rlontis TqmiT, es beqaurs da kiwmariSvils Soris pirovnuli kon-fliqti iyo, romelic an unda mo-gvarebuliyo, an saqme sasamarTlom-de misuliyo da `maestro~ saerTod daxuruliyo. molodini ki sxva iyo _ erosi kiwmariSvilis misvlis Semdeg, 2010 wlis gazafxulidan arxze mniS-vnelovani cvlilebebi unda dawyebu-liyo.
`balansi rom demokratiulobis ganmsazRvreli iyos, maSin kanonSi iq-neboda Setanili. vis ra proporciiT vaCveneb, amas Cemi biznesi mkarnaxobs~ _ ambobda mamuka Rlonti jer kidev
axla `maestros~ momavali imaze gaurkvevelia, vidre es 2009 wels iyo. yofili Tanamoazreebis _ vis er-Tobliv muSaobasac `maestro~ maRali Jurnalisturi standartebis, Zlier telearxad unda eqcia, mTavar saqmia-nobad erTmaneTTan urTierTobebisa da angariSebis sajaro garkveva iqca.
erosi kiwmariSvili acxadebs, rom misi politikaSi wasvlis Semdeg `maes-tros~ saqmianobaSi ar Careula. mamuka Rlonts ki erosi kiwmariSvilTan mo-laparakeba ar surs, radgan mas ar en-doba~. kiTxvaze _ ratom? Rlonti ase pasuxobs: `cudi sizmari vnaxe~.
maestros mflobelis TqmiT, man mmarTvel kompanias bolo Sansi misca. es ki, SesaZloa, Tavad `maestrosTvi-sac~ TviTgamorkvevis da damoukide-bel mediad Camoyalibebis bolo San-sad iqces.
telekompania `maestros~ samontaJo, ianvari 2011
fo
to
lev
an x
erxe
ul
iZe
axla `maestros~
momavali imaze
gaurkvevelia, vidre es
2009 wels iyo. yofili
Tanamoazreebis
mTavar saqmianobad
erTmaneTTan
urTierTobebisa da
angariSebis sajaro
garkveva iqca.
26 liberali . ianvari 2011 . № 59
obieqturi informaciis nakleboba 2008 wlis ruseT-saqarTvelos omis nawili gaxda. erTi mxriv, samxreT kavkasia da gansakuTrebiT ki, saqarTvelo saerTa-Soriso sazogadoebis yuradRebis centrSi moeqca. ruseTsa da saqarTvelos Soris omi warmoadgenda tests ara mxolod saqarTvelos gardamavali mdgo-mareobisaTvis, aramed dasavleTis dedaqalaqebis, ev-rokavSirisa da natos SesaZleblobebisaTvis, emoqme-daT gadamwyvetad. maSin, rodesac samxreT kavkasia wamyvani saerTaSoriso gazeTebis mTavar gverdebze yoveldRiuri Tema gaxda, omma aseve gavlena moaxdi-na mediaze ruseTsa da saqarTveloSi. vercerTma mxa-rem ver moaxerxa obieqturi informaciis miwodeba da analizi, iyenebda ra Jurnalistur Setyobinebas, rogorc instruments eskalaciisaTvis.
mTlianobaSi regionSi mzard interesTa da informa-ciis xelmisawvdomobas Soris disbalansi arsebobs. garda ruseT-saqarTvelos omis negatiuri gavlenisa, regionis eqspertebi geografiul izolaciasac gan-icdian. Caketiloba mTebsa da zRvebs Soris, arasak-marisi frenebi maT dasavleT evropisa da `aRmosav-leTis samezoblo~ qveynebSi arsebuli diskursebis miRma tovebs. swored es gaxlavT kavkasiis analiti-kuri daijestis arsi: is miznad isaxavs samxreT kavka-siaSi, aseve saerTaSoriso arenaze arsebuli infor-maciis naklebobis aRmofxvras.
hainrih biolis fondis samxreT kavkasiis ofisis konkretul mizans regionis eqspertebTan, gansa-kuTrebiT ki axalgazrda eqspertebTan TanamSrom-loba warmoadgens, raTa maT mieceT SesaZlebloba, gamoaqveynon sakuTari namuSevrebi dasavleTSi, rac, amavdroulad, xels Seuwyobs am qveynebSi demokra-tiuli transformaciis gaZlierebasa da evrostruq-turebSi integracias. warmateba, romelic kavkasiis
papaCemis bedinkvd-m vianor anCabaZe 1937 wlis 10 dekembers daap-atimra. mis binaSi uSiSroebis mier mowyobili Cxreka qurdobiT damTavrda. raime Rirebulebis mqone nivTe-bi (maT Soris, saSinao mowyobiloba, magaliTad, sa-keravi manqanebi) maT CanTebSi Caawyves da erT oTax-Si gadaitanes, oTaxi ki daluqes. Semdeg avtomanqana moiyvanes da mTeli `naalafari~ waiRes. ramdenadac vici, CamorTmeuli nivTebi uSiSroebis TanamSromlebs dabal fasebSi mihyides, Tumca gamomZieblebma raRac nivTebi TavianTTvisac waiRes. zurabma SeamCnia, rogor Sevida samzareuloSi uSiSroebis oficeri qiSmiSevi, Tafliani finjnidan vercxlis kovzi amoiRo, erT xans finjans zemoT eWira, rom Tafli Sig CaRvriliyo, Sem-deg kovzi gazeTis naglejiT gawminda da jibeSi Caido.
male daapatimres vera andrias asulic, misi Svilebi ki qalaqis centrSi mdebare didi binidan gamoasaxles da gareubanSi Zveli saxlis erT oTaxSi Seasaxles.
s. danilovi am ambebs ase aRwers: `erTxel erT Cems megobars Sevxvdi, romelic nkvd-Si SvidTviani patim-robis Semdeg axali gaTavisuflebuli iyo. vkiTxe, Cemi dapatimrebuli Zmis Sesaxeb xom araferi ici-meTqi. nacnobi aRelda, Tavi gaiqnia _ arao da bul-varisken wasvla mTxova, sadac xalxisgan moSorebiT momiyveboda, rac Tavs gadaxda. wavediT... icoda, rom eqim anCabaZes vicnobdi da mis Sesaxeb momiyva:
`erTxel RamiT uSiSroebis orma warmomadgenelma Cveni saknis kari gaaRo da ugonod myofi kaci Semoi-yvana. is kaci saknis kuTxeSi miagdes, kari Caketes da wavidnen. CvensaviT gaubedurebul axal megobars mivcvivdiT, magram cemiT da wamebiT imdenad damax-injebuli iyo, rom saxeze ver vicaniT, Tumca iseTi tanisamosi ecva, rom arc muSa unda yofiliyo da arc glexi. saxe cemisgan saSinlad hqonda damaxinjebuli. Tvali Zlivs gaaxila da raRac amoikvnesa (laparaki ar SeeZlo). naTqvami ver gavigeT. didi gaWirvebiT gagvagebina, rom wyali undoda. wyali mivutaneT da tkivilisgan dakrunCxulma nel-nela Zlivs dalia. wyurvili rom moikla, sacodavi iatakze dawva... mogvianebiT misganve SevityveT, rom eqimi anCabaZe iyo. male Cveni saknidan waiyvanes. ar vici, sad... al-
5 kavkasiis analitikuri daijesti
baT, `Camoweres~. gvian RamiT nkvd-s ezodan manqa-nebis xmauri mogvesma~.
magram daxvretis oficialuri cnoba ar mosula. aseT SemTxvevebSi naTesavebis mier dasmul SekiTx-vebze, Cveulebriv, tipuri pasuxi hqondaT: `Tqveni qmari (Svili, Zma, mama) 58-e muxliT gasamarTlda rogorc xalxis mteri da mimoweris uflebis gareSe banakebSi 10 wliT patimroba miesaja~. amasobaSi ki am adamianebis neSti ukve didi xnis ganmavlobaSi usax-elo saflavebSi ganisvenebda.
sxvadasxva tipis TaRliTebi (xSirad yofili msja-vrdadebulebi) motyuebuli naTesavebis ubedure-biT sargeblobdnen. isini im adamianebis misamarTebs igebdnen, visi naTesavebic miwer-moweris uflebis gareSe iyvnen gadasaxlebuli da uyvebodnen, rom banakebSi maT naTesavs Sexvdnen, Tan dasZendnen, rom is male daubrundebodaT. gaxarebuli naTesavebi yvela Rones xmarobdnen, rom es TaRliTebi dae-saCuqrebinaT da sacxovreblad saxlSic tovebdnen, stumrebi ki maspinZlebs xSirad Zarcvavdnen da uCi-nardebodnen.
me miviRe garantiebi, rom Cvens saredaqcio saqmianobaSi aravin
Caereva da SegviZlia vakeToT is, rac mogvwons. me ase miTxres.
me viqnebi arxis direqtori da vimuSaveb iseve, rogorc dedamiwis nebismier sxva wertilSi vimuSa-vebdi, gamoviyeneb im profesiul standartebs, romlebsac „bibisi~-Si an „frans 24~-Si gamoviyenebdi.
roca am SeTavazebas TanxmdebodiT, ra riskebs da dabrkolebebs ganixi-lavdiT?
Tanxmobis winapirobad me mkacrad moviTxove saredaqcio damoukidebloba.
ra uzrunvelyofs am damoukide-blobas?
Cemi molaparakebebi sazogadoe-briv mauwyebelTan da garantiebi mTavrobis doneze. es iyo wina-piroba, romelic me davayene. es sakiTxi me maRelvebda da gada-vwyvite, is winaswar ganmexila.
Sexvedrebma Tqveni wuxili gaabaTila? diax. me amaSi darwmunebuli var.
miviRe sityvieri garantiebi, rom SemiZlia vmarTo televizia ise, ro-gorc es me minda. Tu ara da, yovel-Tvis arsebobs gamosavali, viyidi bileTs da saxlSi gavfrindebi.
media
28 liberali . ianvari 2011 . № 59
biografiuli monacemebi
robert parsonsi politikuri mecnierebebis magistria, man do-qtoris xarisxi glazgos univer-sitetSi qarTul nacionalizmze daicva.
parsonss BBC-ze muSaobis didi gamocdileba aqvs, ramdenime weli is rusuli biuros prodiuseri, mogvianebiT ki saerTaSoriso ambe-bis prodiuseri iyo. 1993-2002 wle-bSi is BBC-is moskovis korespon-denti, 2003-2005 wlebSi ki „radio Tavisuflebis~ qarTuli biuros direqtori iyo. mogvianebiT par-sonsi inglisurenovani „France24~-is saerTaSoriso redaqtorad mu-Saobda.
parsonsi tele da radio Jurna-listikis gamocdili treneria, is Jurnalistebs seminarebs ruseTSi, saqarTveloSi, ukrainasa da yirgi-zeTSi utarebda.
diax. da es sulac ar meuxerxu-leba. gegonaT me, an nebismieri saerTaSoriso eqsperti, dasavlu-ri televiziidan movidodiT da qarTul xelfasze vimuSavebdiT? ra Tqma unda, amaze arc erTi Cvengani ar daTanxmdeboda.
ivlisSi erT-erT interviuSi Tqven ambobdiT, rom arxi ar unda iyos aR-qmuli, rogorc propagandistuli da rom is saqarTvelos xelisufle-bas regionis sxva qveynebis xeli-suflebebis msgavsad gaakritikebs. rogor apirebT amis miRwevas?
me ar vambob, rom „pirveli kavkasiuri~ propagandistuli televizia iyo. me ufro momaval-ze vsaubrob. roca es gancxadeba gavakeTe, vacnobierebdi, Tu ra reaqcia moyveboda axali arxis Seqmnas rusuli mediis mxridan. roca eTerSi gavalT, albaT, arxs propagandistulad Seracxaven.
aseT Sefasebas mxolod rusuli mxridan eliT?
ra Tqma unda, rusul reaqcieb-Tan erTad maRelvebs adgilobrivi Sefasebebic. minda, xalxi darwmu-nebuli iyos, rom Cven ar viqnebiT propagandistuli televizia.
arxis warsuli amis SesaZleblobas iZleva?
rogorc ukve giTxariT, me sru-li damoukidebloba maqvs. tele-viziis warsuls CemTan saerTo araferi aqvs. me ar var pasuxis-mgebeli arxis warsulze, mas ar eqneba gavlena Cems saqmianobaze. usamarTloba iqneba, axla Cemi winamorbedebi vakritiko. Cemi saq-mea, „ПИК~ warmatebul televiziad vaqcio.
rogor uyurebT „ПИК~ -s _ rogorc grZelvadian proeqts Tu mokleva-dians?
es rTuli kiTxvaa, ar maqvs martivi pasuxi. vnaxoT, momdev-no ramdenime Tve saqmeebi rogor wagviva.
„am muxls or SemTxvevaSi iyeneben: Tu adamianis sicocxles safrTxe emuqreba, an eqstradiciis sakiTxi dgas. am qalbatonis cixeSi (da ara fsiqiatriulSi) yofna ki strasbur-gSi imdenad did darRvevad miiCnies, rom, faqtobrivad, wamebis muxliT aRZres saqme. gamodis, rom axla, vi-dre pacients fsiqiatriul klinika-Si ar gadaiyvanen, mTeli es dro mis fizikur wamebad CaiTvleba“, _ ambobs „empaTiis“ advokati, soso xatiaSvi-li.
33 wlis nino (saxeli Secvlilia) sasjels qalTa da arasrulwlovanTa dawesebulebaSi 2007 wlidan ixdis. mis samedicino baraTSi ki pirveli Canaweri moulodnelad gamovleni-li „araadekvaturi qcevebis“ Sesaxeb, 2 wlis Semdeg, 2009 wlis 12 marts gaCnda.
im dRes cixis adgilobrivma eqi-mebma patimris dawynareba veRar mo-axerxes da saswrafo daxmareba ga-moiZaxes. imis gamo, rom erTaderT samkurnalo dawesebulebaSi, rome-
lic msjavrdadebulebsa da patimre-bs emsaxureba, qalebis ganyofileba ar arsebobs, is asaTianis klinikaSi waiyvanes. kanonis moTxovniT, samo-qalaqo stacionarSi gadayvanisas, patimars badragi unda gahyoloda, stacionarSi ki iaraRasxmuli Tana-
miuxedavad imisa, rom sasjelaR-srulebis departamentSi es pasuxi 2009 wlis oqtomberSive icodnen, pa-timris stacionarSi gadayvanaze ar uzruniaT. misi mdgomareoba ki cixe-Si dRiTi dRe uaresdeboda.
advokatis mtkicebiT, 33 wlis pati-mars axloblebi ar hyavs da sruliad martoa. Tveebis ganmavlobaSi daza-
ralebulis ojaxis wevrebi erTxelac ar unaxavs. patimris anamnezidan Cans isic, rom axalgazrda qali bavSvoba-Si Zaladobis msxverpli araerTxel yofila _ mas scemdnen mSoblebi, 14 wlis asakSi ki gaaTxoves.
„jer kidev erTi wlis win, roca mis
sanaxavad mivdiodi, mTxovda, aqedan unda gamiyvanoo. axla misi mdgomare-oba ukiduresad garTulebulia, rom mxedavs, tirils da yvirils iwyebs, ucnaur mimikebs iRebs, fsiqikurad sruliad daSlilia. garegnuladac asea _ 33 wlisaa da minimum, 50_isa gegonebaT“, _ ambobs advokati.
amitom evropelebi normad miiC-neven imas, rom cixis samedicino momsaxurebis minimalur paketSi, stomatologis da Sinagani medicinis specialistTan erTad, fsiqiatris momsaxurebac Sediodes da es momsa-xureba arc qalebisTvis ar unda iyos SezRuduli.
arasamTavrobo organizacia „empa-Tiis“ xelmZRvaneli maka jiSkariani ambobs, rom proeqti, romlis far-glebSic misi organizacia qali pati-mrebis samedicino daxmarebaze, rea-bilitaciasa da Terapiaze zrunavda, faqtobrivad, qveyanaSi erTaderTi iyo. Tumca, 2009 wels, dimitri SaSki-nis ministrobisas, 3 welze gawerili proeqti jer erT wlamde Seamcires, 2010 wlidan ki, axali ministris xa-Tuna kalmaxeliZis gadawyvetilebiT, proeqti saerTod SeCerda. ministrma es faqti, „alternatiuli proeqte-bis“ arsebobiT axsna.
atareben cixeebis monitorings, acxa-deben, rom saministros sinamdvile-Si alternatiuli proeqtebi ar aqvs. organizaciis erT-erTi wevri da samedicino eqsperti, levan labau-ri ambobs, rom sasjelaRsrulebis sistema kvlavac ver uzrunvelyofs cixis saavadmyofoSi qali patimrebis mkurnalobas, miT umetes _ maTTvis reabilitaciis kursebs.
„qalebs ver mkurnaloben verc ci-xis saavadmyofoSi da maTi gadayvana SeuZlebelia samoqalaqo stacio-narSic. jer erTi, arcerT saavad-myofosTan ar aqvT xelSekruleba gaformebuli, garda amisa, Tu qali cixidan sajaro dawesebulebaSi ga-dahyavT, maSin iq badragis Tanxle-biT unda mivides. rogor warmogid-
geniaT, rom aseTi pirobebiT sajaro saavadmyofom miiRos patimari?“
`Cveni SeSfoTebis sagani kvlav rCe-ba patimarTa fsiqiatriuli momsaxu-reba. miuxedavad imisa, rom yvela da-wesebulebaSi vxvdebiT fsiqiatriuli an fsiqologiuri problemebis mqone pacientebs, fsiqiatris Stati iq mainc ar arsebobs, xolo konsul-tantis viziti araTanmimdevrulia“, _ askvnian evropis wamebis prevenciis komitetis (СPT) eqspertebi 2010 wlis seqtembris angariSSi saqarTvelos Sesaxeb.
saqarTveloSi sasjelaRsrulebis dawesebulebebSi dRes 22 aTasamdea patimaria. maT fsiqikur janmrTe-lobaze zrunvisTvis ki, aRmosavleT saqarTvelos 12 da dasavleT saqar-Tvelos 5 cixeSi _ mxolod 2 fsiqia-tria gamoyofili.
mac arsebobs, SeTavsebiT narkologis serTifikatic aiRo. damatebiTi da-tvirTvis gamo ki, 2010 wlis zafxu-lidan uari Tqva zugdidis da baTumis sapyrobileebis gakontrolebaze. amas ubralod, fizikurad veRar SeZleb-da“, _ ambobs levan labauri.
patimarTa da msjavrdadebulTa erTaderT samkurnalo dawesebule-baSi, sadac damatebiT 3 fsiqiatri muSaobs, patimrebi mxolod fsiqi-kuri aSlilobis ukidures stadiaSi gadahyavT, isic mxolod _ mamakacebi. aseTi pacientebisTvis saavadmyofos sul 39 sawoli aqvs gamoyofili maSin, roca holandiis sasjelaRsrulebis sistemaSi 16 aTas msjavrdadebulze fsiqiatriuli momsaxurebisTvis 700 sawolia gamoyofili da, rac mTava-
ria, mkurnalobis upiratesobas ma-makacebi ar floben.
eqsperti fondidan „globaluri iniciativa fsiqiatriaSi“ (`gif~-i~) ambobs, rom saqarTveloSi es maCvene-beli politikis Sedegia. `evropele-bis midgoma sxvanairia, iq miaCniaT, rom adamians SeiZleba ubralod fsiqologiuri krizisi, depresia hqondes da saavadmyofoSi gadayva-na amitom sWirdebodes. CvenTan ki miaCniaT, rom patimari saavadmyofos fsiqiatriul ganyofilebaSi rom gadaviyvanoT, mas amisTvis aucile-blad unda hqondes fsiqozi, bod-va, halucinaciebi. mokled, Zalian cudad unda iyo, rom stacionaruli momsaxurebis Rirsad migiCnion“.
Tumca is ar fiqrobs, rom proble-ma mxolod fsiqiatrebis naklebobaa. misi TqmiT, fsiqiatris funqcia diag-nozis dasma da preparatebis gamowe-raa. mkurnalobisas mTavari simZime ki socialur muSakebze, fsiqologe-
bze da cixis adgilobriv personalze gadadis, romlebic patimrebis pro-blemebs ver umklavdebian.
„cixis mTavarma eqimmac ar icis, ras akeTebs iq myofi fsiqologi, imi-tom, rom es ukanaskneli socialu-ri samsaxuris daqvemdebarebaSia da maT Soris koordinacia ar arsebobs. saerTod ki, fsiqologis muSaoba, fsiqiatris daxmarebis gareSe same-dicino momsaxurebad ar iTvleba. fsiqiatriaSi dozis koreqciaa mniSv-nelovani. wamlebis daniSvnis Semdeg, aucilebelia, uaxloes dReebSi fsi-qiatrma isev naxos pacienti da Tu sa-Wiroa, preparati an doza Secvalos, risi kompetenciac fsiqologs ar aqvs“, _ ambobs labauri.
fsiqikuri problemebis mqone msja-
vrdadebuli cixeSi rom ar moxvdes, amis erTaderT SesaZleblobas sasa-marTlos fsiqiatriuli eqsperti-za iZleva, Tumca „gif“_is eqsperti gvpasuxobs, rom im SemTxvevaSi, Tu eqspertizis Catareba gamoZiebam sa-Wirod ar miiCnia, an sulac gansasje-lis advokatma ar moiTxova es, fsi-qikuri problemebis mqone pacienti, cixeSi mainc aRmoCndeba.
„empaTiis“ xelmZRvanels miaCnia, rom patimrebisTvis samedicino mom-saxurebas sasjelaRsrulebis sami-nistro damoukideblad ver uzrun-velyofs da saxelmwifom es sfero jandacvis saministros kompetencia-Si unda gadaitanos. manamde ki, pati-mrebis fsiqikur mdgradobas damTr-gunav oTx kedelTan erTad, gaumarTavi samedicino momsaxureba kvlavac Seuqmnis safrTxes. 33 wlis ninos istoriis msgavsad ki, samar-Tlis povnis erTaderT imedad isev strasburgSi Civili darCeba.
msjavrdadebulTa da patimarTa samkurnalo dawesebulebaSi 2009 wels 30-mde
diagnozi Sizofreniuli aSliloba, reaqciuli fsiqozi da sxva tipis mZime
fsiqikuri daavadebebi iyo.
adamianis uflebebi
32 liberali . ianvari 2011 . № 59
oTxi Tve Tanamedrove mekobreebis tyveobaSi`saWmels ar gvaZleven, jaWvebiT gvabamen, Rame gvaRviZeben da gvcemen~ _
parakebas gamosasyidis Sesaxeb gemis mflobeli awarmoebs. qarTvele-bis tyveoba ki mxolod im mizeziT gaiwela, rom berZeni advokati meko-breebs Tanxis Sesaxeb ver moelapa-raka. 7 dekembers advokati stelios kalogerianisi aTenSi saqarTvelos elCs Sexvda.
`imis Sesaxeb, rom qarTvel mezR-vaurebs aSimSileben, araferi vici. cxadia, saxarbielo pirobebSi ar imyofebian, Tumca danamdvilebiT vici, rom es pirobebi maT sicocx-les safrTxes ar uqmnis. gemi iseT adgilas dgas, rom miaxloeba SeuZ-lebelia. jer zustad ucnobia, ra-mden xanSi moxerxdeba ekipaJis we-
vrebis gaTavisufleba, magram Cven yvela zomas viyenebT da vfiqrob, es did xans aRar gagrZeldeba~, _ es gancxadeba berZenma advokatma gadacema `postskriptumis~ eTerSi gaakeTa. magram berZnebs gamosasyi-di jer kidev ar gadauxdiaT. gasai-dumloebulia gamosasyidi Tanxis odenobac.
datyvevebulebs Soris axalgazr-debic arian da asakovnebic. maTi higienuri pirobebi mZimea _ yvelani erTad erT patara kaiutaSi arian Seyrilebi. dReSi naxevar Wiqa wyals asmeven. sakvebic ufro da ufro iS-viaTad miaqvT. drodadro jaWviT abamen da cemen. datyvevebidan 4 Tvis Tavze stresTan gamklaveba me-zRvaurebs sul ufro uWirT.
tankeri saxelad `olib ji~ qar-Tvelebisgan dakompleqtebul eki-paJs indoeTSi, jarTis gasayidad unda Caeyvana. is berZnuli kompania `frio venCeris~ sakuTrebaa da 1988
welsaa gamoSvebuli. amitom misi fasi mxolod milioni dolari iyo. ekipaJis zogierTma wevrma ar ico-da, rom saxifaTo zonaSi midioda, vinc icoda, egona, gaumarTlebda _ Zvel gems mekobreebi Tavdasxmis Rirsad ar miiCnevdnen.
Tumca SeiaraRebulma mekobree-bma gemi 8 seqtembers adenis yure-Si daakaves. swored es viwro yurea mekobreebisTvis yvelaze xelsayre-li. ekipaJs gemze dacva ar hyavs da amitom winaaRmdegobis gaweva SeuZ-lebelia.
asmeven. sakvebic ufro da ufro iSviaTad miaqvT. drodadro jaWviT abamen da cemen.
adamianis uflebebi
34 liberali . ianvari 2011 . № 59
kapitani saSa konceliZe dRes ba-TumSi cxovrobs. 2 wlis win 64 dRe somaleli mekobreebis tyveobaSi ga-atara. ambobs, rom somaleli meko-breebis mTavari Zala SeiaraRebaa. `iyvnen axalgazrdebi, romlebic inglisurad ver metyvelebdnen, kompasic ki ar hqondaT da gvekiTxe-bodnen, sad varTo. mogviaxlovdnen Cumad, patara naviT, amoZvrnen ma-lulad da iaraRis muqariT Zirs da-gvawvines~, _ ixsenebs tyveobas saSa konceliZe.
rusTavelis 42-Si gazeT `zaria vostokas~ redaqciis Senoba 1930 wels, somexi xuroTmoZR-vris, daviT Cislevis proeqtiT aigo. Senoba 20-30-iani wlebis arqiteqtoruli mimdinareobis, konstruqtivizmis erT-erTi mniSvnelovani nimuSia. `ime-lis~ SenobasTan erTad `zaria vostoka~ am stilSi agebuli erT-erTi iSviaTi da gamorCeuli nagebobaa saqarTveloSi. ludvig van der rois cnobili germa-nuli pavilionis (1929) Semdeg agebuli `zaria vostokas~ Senoba imis saintereso magaliTicaa, Tu ramdenad male Semodioda saqarTveloSi axali msoflio mimdinareobebi.
`zaria vostokas~ Senobis nacvlad aq multifunqciuri centris ageba igegmeba. centris ori savaraudo proeqti ukve arsebobs.
37liberali . ianvari 2011 . № 59
religia
Tvalsazrisi
saxelmwifos mier eklesiis dafinansebis Sesaxebunda afinansebdes Tu ara saxelmwifo eklesias da Tu _ ki, rogor da ramdeniT?
giga RoRoberiZe, luvenis kaTolikuri universitetis ufrosi mkvlevari, belgia
saxelmwifosa da eklesiis urTier-Toba _ es is Temaa, romelic aqtu-alobas mudmivad inarCunebs. sazo-gadoebis erTi nawili SiSobs, rom marTlmadidebeli eklesiis gavlenis
sakiTxi kompleqsuria da mis yo-vlismomcvel ganxilvaze pretenzia
ar maqvs. minda, Sevexo mxolod erT problemas, romelic diskusiebSi xSi-rad figurirebs: ramdenad misaRebia saxelmwifos mier marTlmadidebeli eklesiis dafinanseba?
fo
to
Tem
o b
arZi
maSvi
li
saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia II samebis sakaTedro taZarSi
38 liberali . ianvari 2011 . № 59
religia
yvelaze pirdapir es kiTxva 2009 wlis 3 dekembers, xelisuflebis mi-samarTiT Sedgenil mimarTvaSi dais-va, romelsac qarTuli sazogadoebis nawili awerda xels. am CamonaTvalma maSin didi rezonansi gamoiwvia. avto-rebi werdnen: „saxelmwifo biujeti ivseba, rogorc saqarTvelos marTl-madidebeli moqalaqeebis, aseve sxva aRmsareblobis mimdevari, aTeisti da arareligiuri moqalaqeebis gadasaxa-debiT. migaCniaT Tu ara, rom am fon-ze, prezidentisa da mTavrobis sare-zervo fondebidan, aseve sabiujeto saxsrebidan (25 milioni _ 2009 wels) marTlmadidebeli eklesiis dafinan-seba aris diskriminacia da saxelmwi-fos Careva eklesiis saqmianobaSi?“
es kiTxva realurad 2 damoukidebe-li kiTxvisgan Sedgeba:
1. ramdenad misaRebia sekularul saxelmwifoSi saxelmwifos mier ek-lesiis dafinanseba?
2. is faqti, rom finansdeba mxolod marTlmadidebluri eklesia, xom ar arRvevs saqarTvelos aramarTlmadi-debeli mosaxleobis uflebebs?
qarTul mediaSi raime sakiTxze msjelobas erTi cudi Tviseba aqvs _ faqtebsa da argumetebs xSirad lo-zungebi da emociebi sWarbobs. ase rom ar gamomivides, vecdebi, jer evropuli saxelmwifoebis gamocdi-leba aRvwero da mxolod amis Semdeg mogaxsenoT Cemi azric.
italiaSi moqmedebs e.w. rva mea-Tasedis kanoni, romlis mixedviTac gadasaxadis yvela gadamxdels aqvs ufleba, misi saSemosavlo gadasaxa-dis 0.8 procenti gadauricxos ro-melime aRiarebul religiur insti-tucias, an saxelmwifo programas. aRiarebuli eklesiis statusi aqvs 6 organizacias, romlebsac gaforme-buli aqvT Sesabamisi xelSekruleba italiis saxelmwifosTan. am institu-ciebs Soris arcerTi araa marTlma-didebluri an mahmadianuri organiza-cia. xolo Tu pirovneba sagadasaxado deklaraciis Sevsebisas ar miuTiTe-bs, Tu romel organizacias aniWebs
prioritets, maSin misi Semosavlis 0.8 procenti nawildeba sxva moqala-qeebis mier gakeTebuli arCevnis pro-porciulad. am sqemiT, kaTolikuri eklesia wlis ganmavlobaSi iRebs am Tanxis 87 procents, anu _ daaxloe-biT 1 miliard evros. gamodis, rom Tu Tqven xarT marTlmadidebeli an mahmadiani, Tqven ver daafinansebT sakuTar religiur jgufs. xolo Tu ar gamoiyenebT, sakuTar uflebas, gankargoT gadasaxadis nawili, maSin Tqveni gansakargi Tanxis procents kaTolikuri eklesia miiRebs.
ma arCevani unda gaakeTos kaToli-kur da protestantul eklesias an arareligiur institucias Soris. zogierTi religiuri umciresoba, ma-galiTad, ebraelebi, saxelmwifos da-xmarebas ar iyeneben da Tavad agrove-ben Tavisi wevrebis religiur begaras mxolod germaniaSi.
sxva qveynebSi, sadac saeklesio be-gara moqmedebs, gadasaxadis gadamx-dels an mxolod dominanti religiis dafinanseba SeuZlia, an aqvs ufleba, Tanxa saerTod ar gadaixados. Tumca am qveynebSi saxelmwifo xSirad dama-tebiT saxsrebs gamoyofs eklesiis-Tvis, romelic, rogorc wesi, domi-nant religias xmardeba. magaliTad, daniis mTavroba dominant eklesias weliwadSi 100 milion evros uxdis. fineTis evangelistur-luTeranuli
am sakiTxze Cems ramdenime adgilo-briv aramorwmune megobars vesaubre da maTi pasuxi daaxloebiT ase Sei-Zleba SevajamoT: yvelafris miuxe-davad, saxelmwifo miiCnevs, rom sa-zogadoebis TviTorganizaciisTvis religia saWiro da sasargebloa. ek-lesiebis dafinansebac swored amiTaa ganpirobebuli.
zemoT ganxiluli evropuli gamo-
cdileba cxadyofs kidev erTs: mxo-lod is garemoeba, rom saxelmwifo eklesias afinansebs, sekularobis principis darRvevas ar niSnavs _ Zne-lia, Tundac belgias arasekularuli saxelmwifo uwodo.
pirvel kiTxvaze _ ramdenad misa-Rebia sekularul saxelmwifoSi sa-xelmwifos mier eklesiis dafinanseba _ Cemi pasuxi dadebiTia, miuxedavad imisa, rom religiuri ar var. Tu evropisken mivdivarT, maSin qveyana, romelSic mosaxleobis 86 procen-ti Tavs marTlmadideblad miiCnevs, xolo morwmuneebis saerTo raode-noba kidev ufro didia, saxelmwifo
raRac formiT eklesias unda afi-nansebdes. piradad CemTvis problema dafinanseba ki ara, is formaa, riTac amas qarTuli saxelmwifo akeTebs. es moqrTamvasa Tu indulgenciis gada-saxads ufro waagavs, vidre sazoga-doebisaTvis sasargeblo saqmianobis gaazrebul dafinansebas. gaugebaria, saidan dgindeba marTlmadidebeli eklesiisTvis gamoyofili Tanxis odenoba biujetis Sedgenisas da ra aris am dafinansebis daniSnuleba.
meore SekiTxvaze pasuxi bevrad ufro problematuri mgonia. erTi mxriv, gasagebia, rom yvela moqa-laqe Tanasworia da religiur um-ciresobebsac unda hqondeT saxel-mwifo mxardaWera, Tumca evropuli realoba gviCvenebs, rom ama Tu im formiT dominanti religiuri jgu-fi, praqtikulad, yvelgan upirates mdgomareobaSia. am konteqstSi gau-gebaria, ratom unda viyoT italie-lebze, finelebze an berZnebze ufro didi liberalebi.
magaliTad, warmovidginoT, rom arsebobs sofeli usworeTi, sadac 500 adamiani cxovrobs. erT-erTi maTgani TveSi 100 000 dolars gamoimuSavebs, rac daaxloebiT, niuiorkeli an londoneli ma-Rali rangis bankiris xelfasis tolfasia. danarCen mkvidrTa yovelTviuri Semosavali ki Tve-Si 1 dolaria. sofelSi saSualo yovelTviuri Semosavali 201 do-lari gamodis. es arc ise cudia, magram soflis binadarTa ekono-mikur mdgomareobaze bevrs ara-fers gveubneba, imitom, rom so-fels jinis koeficienti maRali aqvs. mezobel sofelSi, romelsac TanabreTi hqvia, aseve 500 adamiani cxovrobs da TiToeuli mosaxle
41liberali . ianvari 2011 . № 59
Tvalsazrisi
TveSi 200 dolars gamoimuSavebs. TanabreTis mosaxleobis saSua-lo Semosavali usworeTze odnav naklebi gamodis, magram sofels jinis koeficienti dabali aqvs. naTelia, rom es ori sofeli erT-maneTisgan kardinalurad gansxva-vdeba, magram, amavdroulad, maT erT sul mosaxleze TiTqmis er-Tnairi saSualo Semosavali aqvT.
yvela qveyana cdilobs, gamdi-drdes da saSualo Semosavlebi gaizardos. amave dros, arsebobs uTanxmoeba imasTan dakavSirebiT, Tu ramdenad mniSvnelovania Ta-nasworoba. erTi mxare ambobs, rom Tanasworobaze ar unda vidardoT da yvelaze mniSvnelovani mTa-vrobis mier ekonomikaSi naklebi Carevaa. naklebi Carevis Sedegad, xalxi imas gaakeTebs, rac mounde-ba da qveyana ekonomikurad ganvi-Tardeba. im SemTxvevaSi, Tu gada-saxadebis meSveobiT, Semosavlebis gadanawileba moxdeba, es adamia-nebs gaazarmacebs. am Teoriis Tu gjera, isic unda daijero, rom mdidari adamianebi mxolod imi-tom arian mdidrebi, rom bevrs muSaobdnen da an sxvebze Wkviane-bi arian. arada, iseTi mdidrebis ricxvi Zalian cotaa, vinc warma-tebas marTla mZime SromiTa da WkuiT miaRwies, maT umravlesobas ubralod gaumarTla da saWiro kavSirebi aRmoaCnda.
sabWoTa kavSiris jinis koefi-cienti danarCen msofliosTan Se-darebiT dabali iyo, magram misi daSlis Semdeg igi sagrZnoblad gaizarda. ruseTi yvelaze ufro naklebad Tanaswori sazogadoe-baa, misi indeqsi _ 42-ia, Tumca mas bevrad arc saqarTvelo da Turq-meneTi CamorCeba, romelTa jinis koeficienti 41-ia. uTanasworobas bevri iseTi faqtori gansazRvra-vs, romelsac mTavroba ver ga-akontrolebs, magaliTad, navTobi da omi, magram danarCen SemTxveve-bSi, politikuri gadawyvetilebe-
bi bevr rames gansazRvravs.sabWoTa kavSiris gareT, indus-
trializaciis Sedegad warmoqm-nilma simdidrem uTanasworoba warmoSva. es ki, Tavis mxriv, aras-tabilurobis gamomwvevi mizezi gaxda. or msoflio oms Soris didi ekonomikuri depresia moxda. meore msoflio omis Semdeg ki, evropam da amerikam didi Zalisx-
meva Cades imaSi, rom omisSemdgom rekonstruqciaSi yvelas metnak-lebad Tanabari monawileoba mie-Ro. am periodSi dasavluri sazo-gadoebebi ufro metad Tanaswori iyo. evropam amgvari politika ga-agrZela, amerikam _ ara.
amerikis jinis koeficienti 1970 wels 35 iyo, magram bolo 40 wlis ganmavlobaSi is mcirdeboda, axla _ 47-mde Camovida. dResdReobiT, mosaxleobis Semosavlebis mixed-viT yvelaze Tanaswori qveynebi evropaSia: SvedeTi, norvegia da avstria. am qveynebis jinis koe-ficienti 20-dan 30-mde meryeobs.
msoflioSi axla bevrs saubroben imaze, rom Tanasworoba TavisTa-vad kargi mdgomareobaa. am argu-mentis mixedviT, iq, sadac naklebi Tanasworobaa, sazogadoebas iseT sferoebSi eqmneba problemebi, rogoricaa jandacva, ganaTleba da stabiluroba. sxvebi miiCneven, rom is sazogadoebebi, romlebic uTa-nasworobas gadasaxadebis dawese-biT ebrZvian, moqalaqeebis ekono-mikur iniciatiavas aqveiTeben. am qveynebSi, saxelmwifo ajildoebs imaT, vinc ar muSaobs da is xalxi, romelsac ekonomikuri sikeTeebis Seqmna SeuZlia, muSaobis iniciati-vas kargavs. im qveynebs rom Sevxe-doT, romelTac jinis koeficienti dabali aqvT, am Teoriis damadas-turebel magaliTs vipoviT, magram misi, magaliTad, saqarTveloSi, mainc sjeraT.
imis Tqma, Tu romelma jgufeb-ma izarales da ixeires saqarTve-loSi, sxvadasxva ekonomikuri sistemis pirobebSi, advilia. ra Tqma unda, xalxis politika maTi ekonomikuri gamocdilebiT aris nakarnaxevi.
globaluri finansuri krizisis da zogierTi Raribi qveynis bo-lodroindeli ekonomikuri ganvi-Tarebis fonze, uTanasworobis Tema metad aqtualuria da saqar-TveloSic mas ufro met yuradRe-bas unda aqcevdnen. ra Tqma unda, ekonomikuri Tavisufleba mniSvne-lovania da man saqarTvelos gan-viTarebaze dadebiTad imoqmeda, magram rogoria Tanasworobis „optimaluri“ done, rogor da rodis mivaRwevT mas? saerTod, mniSvnelovania ki Tanasworoba? sawyis etapze, imaze mainc unda SevTanxmdeT, rom yvela vinc Ta-nasworobaze saubrobs, bolSeviki ar aris.
42 liberali . ianvari 2011 . № 59
sabWoTa kavSiris
jinis koeficienti
danarCen msofliosTan
SedarebiT dabali
iyo, magram misi
daSlis Semdeg igi
sagrZnoblad gaizarda.
ruseTi yvelaze ufro
naklebad Tanaswori
sazogadoebaa, misi
indeqsi _ 42-ia,
Tumca mas bevrad
arc saqarTvelo da
TurqmeneTi CamorCeba.
Tvalsazrisi
giorgi cxadaia
gaxdeba Tu ara feisbuki axali finansuri krizisis mizezi
gaskdeba Tu ara „feisbukis buSti“ imazea damokidebuli, Tu
sul axlaxan amerikulma sainvesti-cio bankma „Goldman Sachs~-ma da ru-sulma sainvesticio kompania Digital Sky Technology-m `feisbukis~ aqciebis mcire nawili e.w. „meorad bazarze“ da-axloebiT 500 milion dolarad iyides. am Sesyidvis safuZvelze, `feisbukis~ saerTo Rirebuleba 50 miliard dola-rad Sefasda, es ki ufro metia, vidre yahoo!-s da ebay-is Rirebuleba. feis-bukis~ Rirebulebis Sefaseba imis mi-xedviT unda moxdes, Tu ramdenia misi mogeba da perspeqtiva. mogeba ucnobia, perspeqtivebze dava ki SeiZleba.
daviwyoT axali weli msubuqad. araviTari kritikuli analizi da
Sefaseba, mxolod mimoxilva.
Cemgan ar geswavlebaT da ambo-ben, axal wels rogorc Sexvdebi, ise gaatareb mTel momdevno wel-so. SarSan karerasTan da sofo ni-JaraZesTan erTad SevxvdiT axal 2010-s da wlis miwuruls domingo Camovida. niJaraZem mTeli wlis ganmavlobaSi monatrebis mizezi ar mogvca. wels isev niJaraZe, ba-toni andrea boCeli, patriarqi da prezidenti _ maTTan erTad gava-cileT 2010-is bolo wuTebi da Se-vxvdiT 2011-s. wlis ganmavlobaSi es wminda sameuli: sofo niJaraZe, saqarTvelos patriarqi da saqar-Tvelos prezidenti gagvyveba. ai, vin Secvlis andrea boCelis (da kris deburgs) _ sakiTxavi es aris?!
ramdenime sakiTxi, romelic gan-sakuTrebuli sicxadiT Cndeba xolme saaxalwlo dReebSi. mTeli wlis ganmavlobaSi Cemi saxlis te-levizori rom ar CairTos, erTi
igive da aranaklebi efeqturo-biT Segvisrula, magram gansxvave-buli formiT gadagvisrola maia asaTianis saaxalwlo gadacemam sa-bWoTa warsulSi. Zveli qarTuli kinohitebis musikaluri nomrebi Tanamedrove SesrulebiT. Tumca ar ifiqroT, rom es remiqsebi iyo. am musikalur nomrebs axalgazrda saestrado momRerlebi asrulebd-nen Zvel stilSi. medea jafariZis, anu qeTos rolSi maia asaTiani iyo da swored is warmogvidgenda war-sulis aCrdilebs. Tuki saestra-do varskvlavebis erTferovneba obieqturad gasagebia, maT reper-tuars ukve Zalian subieqturi mi-
zezi aqvs _ sabWoTa saqarTvelos nostalgia. Tumca ra aris am mi-zezis mizezi, es ukve seriozuli werilis sagania. axla xom SevTan-xmdiT, mxolod mimovixilavdiT sa-axalwlo telemauwyeblobas.
satelevizio gadacemebis fonze, Zalian ususurad gamoiyureboda, ufro sworad, ismineboda radio eTeri. `rogor xvdebian xelovane-bi axal wels?~ _ yuri movkari aseT gadacemas. yovel wels vikvlevT da vigebT, rogor xvdebian cnobi-li adamianebi axal wels da verc erTxel veraferi gansakuTrebuli da originaluri ver gavigeT. an ki rogor unda Sexvdnen? ra unda ga-akeTon gansakuTrebuli? gozinays veraferi Secvlis imitom, rom yve-laze gemrielia, arc sacivia cudi
mediakritika
da arc xaladeci~. yvela naZvis xes dgams, erTmaneTs saCuqrebs Cuqnis da a.S. im cnobili adamianebis ar mikvirs, romelnic verafer origi-nalurs ver yvebian, magram vinc am gadacemebs Tu reportaJebs amza-debs, imaTi ki gamkvirvebia, netav ras elian? ras moismenen axals? esec Zveli, daStampuli azrovne-bis Sedegia, rom aravis afiqrdeba wavides da gaigos, rogor xvde-ba axal wels am qveynis nebismie-ri, rigiTi moqalaqe, magaliTad, im ramdenime aTasidan erTi mainc, romelic gaWirvebis zRvars miRma imyofeba. maSin, rodesac Cveni sa-xlebi goWebiT, indaurebiT, qaTme-biT, Roris kanWebiT ivseba, kargi iqneba, Tuki vinme Segvaxsenebs, rom aris ojaxebi, sadac saaxalwlod nigozsac ver yiduloben. aba, ram-denjer unda movisminoT da vnaxoT
_ `rogor xvdebian axal wels xe-lovanebi?!~
ai, xom xedavT, mainc Semomepara paTetikuri sentimentebi. imitom, rom arc axali weli miyvars da arc dResaswaulebi. qarTuli media ki wlis bolosTvis Semonaxuli finan-suri Tu inteleqtualuri resurse-biT siaxlis Tu momavlis imedis yve-la molekulas sabolood anadgurebs. adamiani Tavis namdvil saxes eqstremalur situaciaSi aCen-so, asea Cveni mediis saqmec. TiTqos ras unda elode erTwliani dakvir-vebis Semdeg, wlis bolos, magram axali wlis eqstremalur Rames misi namdvili saxe yvelaze mkafiod Cans. gilocavT axal 2011 wels, ukeTess gisurvebT, sofo niJaraZeze uke-Tessac ki.
pirveli da TvalSi sacemi komizmi, romelic Cvens simwiresa Tu sipataraveze
migviTiTebda, is iyo, rom sam nacionalur arxze paralelur reJimSi, erTi da igive
saestrado momRerlebi sxvadasxva kostiumSi da sxvadasxva adgilidan gvimRerodnen.
46 liberali . ianvari 2011 . № 59
sporti
rao da maradonao
gio axvlediani
mgoni, saqme marTlac iqiT midis, rom
wleuls premier-ligaSi kidev erTi
ucxoeli mwvrTneli gamoCndeba. es ga-
sakviri araa, msoflios yvelaze Ronieri
safexburTo ligis klubebSi axal mwvr-
Tnels TiTqmis yoveldRe eZeben.
am sezonSi klubTa mepatroneebi yo-
velgvari mizeziTa Tu umizezod iTxo-
ven samsaxuridan mSvenier mwvrTnelebs
da maT nacvlad mohyavT aseve mSvenieri
mwvrTnelebi, an aramSvenieri mwvrTne-
lebi da droebiTi Semcvlelebi, raTa
sezonis bolomde miaTrion gundi da
mere ki marTla mSvenieri mwvrTneli
moiyvanon, romelsac aseve iolad See-
levian, Tuki sul male gundis cxrilis
pirvel xuTeulSi, ufro ki oTxeulSi
Setenvas ver moaxerxebs.
wleuls iseTma kacebma dakarges sam-
saxurebi da iseT kacebs emuqrebaT sa-
msaxuris dakargva, rom pirdapir cre-
mli mogadgeba Tvalze. magram ras izam,
premier-ligaa da klubebis axlandeli
patronebic srulad ar hgvanan Zvel
patronebs.
Tqva kidec ser aleqs fergiusonma,
imaT, vinc samsaxurebi dakarges, fex-
burTSi dasamtkicebeli araferi aqvT,
isini didebuli specialistebi arian, ma-
gram axlandel, ucxoel patronebs Zvel-
Tagan gansxvavebiT, moTmineba ara aqvTo.
es, albaT, didma fulma icis.
sul bolo daTxovnili `liverpulSi~
sul raRac eqvs Tves namuSevari roi ho-
jsoni gamodga. misi skami keni dalgliS-
ma daikava. adgilis simciris gamo, imis
moyola gagviWirdeba, Tu vin gaxlavT
es ori kaci fexburTisTvis, Tumca ki
dalgliSis xelSi `liverpulma~ ukve
moaswro xuT dReSi ori TamaSis wageba
da ra azri aqvs xolme aseT cvlilebas,
Zneli gamosacnobia.
hojsons win uswro `bleqbernis~ mene-
jerma sem alardaisma, did semad wode-
bulma, rTuli xasiaTisa da arcTu umwi-
kvlo finansuri warsulis kacma, magram
udavod pirvel samTagan erTma saukeTe-
so ingliselma mwvrTnelma.
TviT fabio kapelom Tqva, wlevande-
li sezoni misi didebuli samwvrTnelo
azrovnebis niSniTac midiso.
mere ra, rom misi bleqberni~ cxrilis
meore naxevarSi imyofeboda? mieciT
dRevandeli bleqbernis~ fexburTelebi
vinme sxvas da rac gamova, vnaxoT. ai,
dgas mis adgilas droebiTi mwvrTneli
da ra? arc araferi icvleba. metic, Se-
degebi uaresia.
saqme isev klubis patronebSia.
gasul SemodgomiT `bleqberni~ mZ-
leTamZle indurma ojaxma iyida. raos
sagvareulo Zalian mdidaria da saer-
Todac, `bleqberni~ pirveli premierli-
guri klubia, indoelebma rom SeiZines.
hoda, raoebma pirveli rac gaakeTes,
is iyo, rom didi semi moxsnes, aqaoda,
`manCester iunaitedTan~ 1-7 waagoo.
vis aRar waugia `manCesterTan~ 4, 5, 6
burTiT? da saerTod, vis ar waugia?
mauriniom waago, 0-5 `barselonasTan~.
magram is xalxi, vinc pirvelad ebmeba
safexburTo saqmeSi, xSirad cota uc-
naurad fiqrobs fexburTze.
raoebmac gadawyvites, imisTvis rom
patara klubi wamovqaCoT, didi saxeli
gvindao.
swored ase gamoZvra Worebis xlarTi-
dan diego maradona, romelmac swored
gasul kviras gamoacxada, TebervalSi
londonSi Cavdivar da erT inglisur
klubs unda movelaparako mwvrTnelobis
sakiTxze, Tavs ar viklav, magram vnaxoT,
ras SemomTavazebeno.
eSmakobs diego.
zafxulidan moyolebuli, Tavsac
iklavs da inglisSi siarulsac mouxSi-
ra, radgan icis, aq mwvrTnelebs iseTi
xelfasebi aqvT, rom aravis daesizmre-
ba da Tanac, Tu mwvrTnelis saxeli ise
JRers, rogorc misi saxeli, iq kargi
Tanxis moxsnac SeiZleba.
diegos ki didi gasavali aqvs: ojaxi,
ojaxebi, diegouri cxovreba. amitomac
iyo, rom jer kidev agvistoSi `aston
vilas~ mwvrTnelobas uwinaswarmetyve-
lebdnen, axla `fulemsac~ axseneben, ma-
gram, cxadia, xalxi, visac is unda, `ble-
qbernSia.~
saqme eg aris mxolod, ramden xans ga-
aCereben diegos mwvrTnelad.
ise ki, Sou didebuli iqneba, premier-
ligas uyvars, roca mwvrTneli Sous
awyobs. age, maurinio dRemde axsovT.
ise, rac diegos waugia, oTxi, xuTi...
ra vici, ramdeni burTiT. rogorc mwvr-
Tnels, rasakvirvelia. didi semic egre
iyo. fexburTi, saerTod, egrea.
47liberali . ianvari 2011 . № 59
me rom TbilisSi pirvelad Camosuli ucxoeli viyociklidan "TbilisSi saseirno marSrutebi". teqsti pirveli
kaxa Tolordava
qalaqSi moxetiale kacis Canawerebi
me rom TbilisSi sul pirvelad Ca-mosuli vinme ucxoeli viyo da aq yo-fnis pirvelsave dilas, sruliad Se-mTxveviT, qalaqSi uazrod yialisas, mSrali xidis gavliT zaarbriukenis moedanze movxvde da warmodgena ar mqondes, ra mimarTulebiT gavagrZe-lo gza, albaT, intuicias mivendobo-di da mose gogiberiZis quCas avuyve-bodi. ra Tqma unda, ar mecodineboda am quCis dasaxeleba, magram eg ara-feri, radganac sul ramdenime wuT-Si, mixeil winamZRvriSvilis quCa ise momxiblavda Tavisi rkinis aivnebiani aguris saxlebiT, ramdenime arcTu urigo rkinisave WiSkriT da xelmar-cxniv saxlze jariskacebiviT Camwkri-vebuli sxvenebiT, rom ukve darwmu-nebuli viqnebodi _ sworad moviqeci qalaqis am ubanSi rom Semovexete da xidze movaWreebTan ar davrCi. wina-mZRvriSvilis quCas TiTqmis bolom-de Cavuyvebodi, magram mere isev amave quCas amovuyvebodi ukan da tyviavis quCaze Cavuxvevdi saxlebis fasade-bze ornamentebisa da bareliefebi-saTvis Tvalis Sesavlebad. tyviavis CixSi odnav gakvirvebuls damtovebda gverdze gadaxrili aguris saxli da ukve winamZRvriSvilze dabrunebuls, erT-erTi ezos TaRiani Sesasvleli lomis bareliefiT TaRis Tavze, sa-dac gavbedavdi, Sevidodi, da mere ki interesiT davuwyebdi Tvalierebas iqve, TaRis qveS SeyuJul, kedelze akrul erTi cicqnakibeebian sacxo-
vrebels. ara, ezoSi bolomde Sesvlas jer ver gavbedavdi, darwmunebuli ar viqnebodi, adgilobrivebis mxri-dan daupatiJebeli ucxoelebisadmi keTilganwyobaSi, magram rom icodeT, rogori survili meqneboda Tundac ramdenime wamiT SemeWyita im ezoeb-Si, dagragnili rkinis Tu xis kibe-ebiT movxvedriliyavi im erTmaneTSi Semaval-gamaval aivnebze, SemeWyita
ucnob biografiebSi da ojaxur dra-mebSi. ara, amas axla ver gavbedavdi! amis magivrad quCaSi davbrundebodi, winamZRvriSvilze, marcxniv gavxeda-vdi qurdianis mokle quCas, davfiqr-debodi Camexvia Tu ara, magram isev da isev intuiciis karnaxiT xelmar-jvniv avuyvebodi CerniSevskis quCas orsarTuliani saxlis Tavze dasku-
pebuli `lukovicisaTvis~ Tvalis Sesavlebad. cota xans vidgebodi da vuyurebdi am saxls, Sevecdebodi, warmomedgina vis SeeZlo ecxovra aq adre da vin cxovrobda axla, mere ki patara skveris gaswvriv gavagrZele-bdi gzas ivane javaxiSvilis quCaze, isev da isev davtkbebodi calkeuli Sesasvlelebis silamaziT, adgil-ad-gil, ezoebSi Sexedvisas, gavikvirve-bdi iqaurebis ugemovnobas, davfiqr-debodi Camexvia Tu ara xelmarcxniv, kolau nadiraZis quCaze da Cavuxve-vdi kidec quCis boloSi, xelmarcxniv mdgari, erT-erTi saxlis silamaziT moxibluli, xolo im saxlis gverdze aRmovaCendi kidev ufro lamaz, xis fasadiani saxlebiT garSemortymul ezos, ori uzarmazari xiT im ezos SuagulSi. ase vidgebodi cota xans, iqaurobiT monusxuli, mere ki isev javaxiSvilis quCaze davbrundebodi da marjvniv avuxvevdi. ase movxvde-bodi turgenevis quCaze, romlis gavliTac arnold Ciqobavas quCaze gavidodi, marjvniv gavuxvevdi, ram-denime metrSi xelmarcxniv Sevuyve-bodi sabWos Sesaxvevs da zemoTken gavagrZelebdi gzas. sabWos da goci-riZis gzajvaredinze ukve mecodine-boda labirinTSi rom movxvdi, Tumca es ar SemaSinebda, piriqiT, Tavgada-savals mowyurebuli, brmad Sevuxve-vdi marcxniv da kidev erT gzajvare-dinze misuli, wverebiani, Camoxeul tansacmliani velosipedistis da-
erTi SexedviT,
sakmaod aramdidrul
ubanSi, yvelaze
metad `mersedesebis~
raodenoba
gamakvirvebda da,
albaT, swored es
mibiZgebda am axali
sivrcis gamosakvlevad.
48 liberali . ianvari 2011 . № 59
qalaqSi moxetiale kacis Canawerebi
naxvaze, marjvniv avuxvevdi da qviT mokirwylul aRmarTs Sevudgebodi, dabali saxlebis fanjrebidan Tu ke-dlebidan cxvirgamoyofili milebi-dan amosul bolSi gaxveul quCas. im quCis boloSi gasuls, lamazi saxlis aivnidan ZaRli damiyefda, xolo TviTon is quCa, terenti granelis, ori mimarTulebiT SemomTavazebda seirnobis gagrZelebas. xelmarjvniv aRmarTs avuyvebodi, radganac SevamC-nevdi, rom es quCa pirdapir cas eja-xeba. adgilobrivi rom vyofiliyavi, aucileblad gameRimeboda erTi qal-batonis sityvebze, Tavis mezobels rom gadasZaxa aivnidan, _ uime, ro-gor gasuqebula es Cemi kata am Soba-axalwlebze, gogo! _ magram radganac aqauri ena ar mecodineboda, Rimilis gareSe frTxilad daveSvebodi ci-cabo daRmarTze, qvemoT gadaSlili saxuravebis fardagis mimarTulebiT. qvemoT Casuli, zurab qvliviZis quCas avuyvebodi da aq uecrad mivxvdebodi (saidan unda vicode svaneTis ubnis siaxloves rom movxvdi?), rom gzas Tu gavagrZeleb qalaqis sxva ganzomi-lebaSi movxvdebi, _ aq yvelaferi be-vrad ufro qaoturia da damamSvide-bel simetrias moklebulia. da mainc, sanaxavi, albaT, aqac bevri unda iyos. erTi SexedviT, sakmaod aramdidrul ubanSi, yvelaze metad `mersedesebis~ raodenoba gamakvirvebda da, albaT, swored es mibiZgebda am axali si-vrcis gamosakvlevad. ra Tqma unda,
isev cas Setakebul quCas avuyvebo-di, romelic eklesiis gumbaTiT da gumbaTis Tavze jvriT mTavrdeba da sruliad moulodnelad labirinTis sazRvrebs miRma aRmovCndebodi, man-qanebiT gadatvirTul quCaze. isev da isev gavikvirvebdi qalaqis ase mou-lodnelad dakargul saxes, Tumca quCis gadaRma, ferdobze Sefenili gansxvavebuli labirinTis danaxvaze, mainc momindeboda rodesme iqac Se-xireba. amjerad amisgan Tavs Sevikave-bdi da sanacvlod marcxniv Cavuyve-bodi gzas, isev terenti granelis quCaze. gzaSi aucileblad viyiddi erT aqaur cxel lavaSs, pirdapir sacxobidan, saidanac gamovardnili suni gamaxsenebda, rom Zalian momSi-vda da ReWva-ReWviT Cavuvlidi ekle-siis SesasvlelTan moxatul kedels da namdvilad ver gavbedavdi im cxe-nosnebiT da abjarasxmuli meomrebiT moxatuli Wyetela kedlis fonze mdgari ludis mylurwavi kacebisa-Tvis fotos gadaRebas. samagierod, Tvali gamepareboda Cems win qusle-bis bakuniT mimavali qalisken da mis yurebaSi garTuli verc ki SevamC-nevdi, rom sruliad moulodnelad qalaqma isev uwindeli ieri SeiZina, mazniaSvilis quCaze. lavaSiT xelSi da kvlav ReWva-ReWviT daveSvebodi am quCaze ukve im gadawyvetilebiT, rom sastumroSi dabrunebis droc movida, Tumca ninoSvilis quCis ku-TxeSi aucileblad SemaCerebda jer
sruliad gamaognebeli silamazis, gacrecil-firuzisfer-fasadiani sa-xli, mere ki mis mopirdapire mxares, albaT, sabWoTa periodSi aRmarTuli Senoba. ho, mazniaSvilis TeqvsmetSic SevCerdebodi, im lamazi, wagrZele-buli saxlis fasadis Tvalis Sesav-lebad. amis Semdeg me ukve isev wina-mZRvriSvilze viqnebodi, ai im quCaze, antikvaruli avejebis gamyidvelebs Tavisi saqoneli pirdapir quCaSi rom aqvT gamofenili. RmerTo, rom ico-deT, rogor momindeboda aq ufro didi xniT gaCereba, gansakuTrebiT stalinis im uzarmazari suraTis da-naxvaze, saxlis kedelze romaa miyu-debuli! swored im suraTis Tvalie-rebisas ukve mesamed Cavyofdi fexs ZaRlis qaqSi, ar vici, romel enaze SevikurTxebodi, quCasve Sevawmenddi mis mier morTmeul qaqs da miuxeda-vad amisa, Zalian, Zalian karg xasiaT-ze Cavuyvebodi sundukianis ulamazes quCas. srul siCumeSi. aq ukve darw-munebuli viqnebodi, rom samSvidobos var gamosuli da rom Cemi pirveli ga-seirneba ucxo qalaqSi keTilad das-rulda. mere ki, quCis bolos wiTel tradiciul tansacmelSi (aba, saidan mecodineboda, rom es Coxaa, xolo Tavsaburavi ki yabalaxi?) gamowyo-bil axalgazrdas davinaxavdi da al-baT swored am dros vigrZnobdi, Tu rogor minda, am qalaqze ufro meti vicode.
49liberali . ianvari 2011 . № 59
am mcire replikis dawera Jur-nal `cxeli Sokoladis~ dekembris nomris wakiTxvis Semdeg gadavwyvi-te, ufro zustad ki, baton paata sabelaSvilis Canaxatis gacnobis Semdeg, romelic proeqtis, `Cemi prezidentis~ erT-erTi nawilia. vadastureb ra Cems pativiscemas xsenebuli avtoris mimarT, aqve ar SemiZlia, ar gamovexmauro misi teqstis finalur pasaJs, romelic, cota ar iyos, usamarTlod meCve-na.
statiis dasasruls vigebT, rom avtori ar Tvlis mixeil saakaS-vils Tavis prezidentad, raki man Tbilisis erT-erT quCas cnobili homofobis, poloneTis yofili prezidentis, lex kaCinskis saxeli uwoda. cxadia, SesaZloa uamravi mizezi arsebobdes imisa, Tu ratom unda gaRizianebdes (an ar gaRizia-nebdes) mixeil saakaSvili da avto-ris poziciac, rogorc ityvian, `kerZoa~, magram me, rogorc sa-qarTvelos erTma (2008 wlis omis dros friad SeSinebulma) rigiTma moqalaqem mainc vigrZeni garkveu-li uxerxuloba poloneTis gar-dacvlili prezidentis mimarT. SesaZloa, is marTlac yofiliyo SemCneuli `arazomier~ konserva-tivizmSi, magram Tqveni ar vici da me ki Zalian mikvirs, ratom unda dagamaxsovrdes es kaci mxo-lod rogorc `kacTmoZule~ da ara imiT, Tu rogor dadga Sens gver-diT SenTvis yvelaze mZime dros. cxadia, homofobia (iseve, rogorc
laSa buRaZe, mwerali
dagvianebuli komentari
`fobiaTa~ sxva mravali profili) problemaa da aq sadavoc arafe-ria, magram ara mgonia, samarTlia-ni iyos lex kaCinskis mxolod `ase~ daxasiaTeba. arc is mgonia samar-cxvino, rom Tbilisis erT-erT quCas misi saxeli ewoda, romelic, vfiqrob, absoluturad obieqtu-ri madlierebis Jesti iyo da ara, vTqvaT, mliqvnelur-vulgaruli, rogorc jorj buSis saxelobis quCis SemTxvevaSi.