Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 1 SAMEN BOUWEN AAN DE ZUID-LIMBURGSE REGIO
Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 1
Samen bouwen aan de Zuid-LimburgSe regio
Voorwoord
Het ViSTa college presenteert haar propositie
“Samen bouwen aan de Zuid-Limburgse regio”
met een aanbod en uitnodiging aan de Provincie,
de Zuid-Limburgse gemeenten en instellingen.
dat doen we vanuit de overtuiging dat het mbo een
cruciale bijdrage levert aan de sociaal economi-
sche ontwikkeling van de regio in de meeste brede
zin. op 14 maart, bij de bekendmaking van onze
nieuwe naam in Kerkrade, hebben talrijke geno-
digden nog eens bevestigd: “zonder het mbo ligt de
hele regio stil!”
We zijn ervan doordrongen dat wij als VISTA col-
lege het nooit alleen voor elkaar kunnen krijgen, we
hebben alle partners in de regio keihard nodig. Dat
geldt voor stageplaatsen, voor leerwerkplaatsen,
voor zorgarrangementen, voor kennisuitwisseling en
onderzoek, voor state of the art accommodaties, voor
efficiënte en effectieve investeringen, kortom voor
alles. Vandaar onze expliciete uitnodiging samen aan
de slag te gaan. We doen daarnaast ook een aanbod:
met onze duizenden studenten en medewerkers,
in combinatie met onze 8 Zuid-Limburgse locaties
en duizenden relaties bieden wij een onafhankelijke
infrastructuur die voor talloze sociaal maatschappe-
lijke en economische uitdagingen kan worden benut.
Wij laten ons dan ook graag door u uitnodigen!
Onze propositie heeft tot doel de gezamenlijke Zuid-
Limburgse agenda’s aan elkaar te verbinden en
daarmee krachtiger te maken. Samen bouwen aan
de regio, wij stropen de mouwen op en gaan aan de
slag. Wij ontmoeten elkaar voor de uitwerking van
onze agenda’s. U kunt op ons rekenen.
Raad van Bestuur VISTA college
Jos Kusters en Hans Meijer
3
VISTA college is een nieuwe naam in Zuid-Limburg, maar zeker geen nieuwkomer. Een gevestigde mbo onder-
wijsinstelling die in 2019 is voortgekomen uit de fusie tussen Arcus College en ROC Leeuwenborgh. Waarmee
de provincie Limburg een wendbare, krachtige en bevlogen onderwijspartner heeft en houdt. Klaar voor de
toekomst om in de regio een breed en modern opleidingsaanbod te blijven aanbieden. Vanuit de kracht van
samenwerking, Limburgse krachten voor morgen ontwikkelen. Dat is onze missie.
Want de wereld om ons heen staat niet stil. De maatschappelijke, economische en technologische ontwikke-
lingen volgen elkaar in steeds sneller tempo op. Beroepen veranderen en nieuwe beroepen dienen zich aan.
Doorleren is daarmee de sociale zekerheid van de toekomst geworden. In een groeiende economie wordt de
behoefte aan goed geschoold en gekwalificeerd personeel op mbo-niveau steeds groter.
Met VISTA college vangen we de gevolgen van demografische krimp beter op. De nieuwe schaalgrootte geeft
ons de mogelijkheid een breder portfolio te ontwikkelen en één heldere strategische lijn te volgen. Om geza-
menlijk te professionaliseren en digitalisering een impuls te geven. Samen zijn we in staat om te allen tijde een
gedifferentieerd en bij de regio passend aanbod te bieden, toegankelijk voor iedereen.
Wij zijn er voor een sterk verbonden regio. Wij zien onze partners en stakeholders en sluiten onze ogen niet voor
veranderingen. Met het vizier naar buiten gericht zien we een regio met oneindig veel mogelijkheden.
Even voorstellen: wij zijn VISTA college
4 Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio
Op basis van meerdere Zuid-Limburgse agenda’s
hebben wij een strategische propositie geformu-
leerd die wij samen met partners willen uitwerken
en realiseren. Ons aanbod heeft betrekking op een
vijftal hoofdthema’s, waarin we de komende jaren
zelf substantieel zullen investeren en tegelijkertijd
de Provincie en andere partners vragen bij te dragen
om daarmee de gezamenlijke ambities tot een suc-
ces te kunnen maken.
De hoofdthema’s zijn:
1. Een leven lang ontwikkelen; - p7
2. Participatie van kwetsbare groepen; - p8
3. Aansluiten op (bestaande) ecosystemen; - p9
4. Digitalisering; - p9
5. Vitalisering. - p12
Deze thema’s worden hierna nader toegelicht.
Daarnaast hebben we een aantal suggesties in dit
document opgenomen ten aanzien van de gover-
nance - p12.
Uit de hierboven aangehaalde rapporten is een aan-
tal aanbevelingen te distilleren die het VISTA college
met name onderschrijft :
a. Iedereen in (Zuid-)Limburg moet kunnen mee-
doen (participatie);
b. Aansluiting van MKB en mbo op bestaande
(Brightlands) en te realiseren ecosystemen;
c. Meer regie (governance) om intenties tot samen-
werking om te zetten in ‘elkaar versterken’ (Soete);
d. Expliciet mogelijkheden tot grensoverschrij dende
samenwerking onderzoeken (Soete; dit punt is in
deze notitie niet verder uitgewerkt).
Om deze aanbevelingen te realiseren en echte stap-
pen voorwaarts te kunnen zetten, is een actieve
participatie vanuit de Provincie en betrokkenheid
van de drie centrumgemeenten van vitaal belang,
zoals we dit bijvoorbeeld ook zien bij het triple
helix beleid rond Brainport ZO Nederland, ESZL, de
Brightlands Campussen en het Kennis-As program-
ma. Ook in de regio-deal Parkstad zijn genoemde
thema’s actueel en kan ons nieuwe ROC een belang-
rijke rol spelen in de uitvoering hiervan.
De thema’s waarvoor het VISTA college kiest, lenen
zich voor een geconcentreerde, meerjarige aanpak.
Een belangrijke voorwaarde hiervoor is een gedegen
infrastructuur waarin partijen de meerwaarde van
samenwerken erkennen. Het programma 4Limburg
onderschrijft het belang van een meerjarig en
structureel perspectief om effectieve interventies te
kunnen uitbouwen en ineffectiviteit te beëindigen.
Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van lerend
vermogen door onderzoek en monitoring van de
effectiviteit van interventies en maatregelen.
Strategische propositie VISTA college voor de Zuid-Limburgse regio
Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 5
8 vestigingen in 3 steden
studenten
17.000
medewerkers
1.800
bedrijven waar we contact mee
hebben
4.000
arendstraat
Sportzone
beek
Sibemaweg
rijksweg
Schandelermolenweg
Valkenburgerweg
Henri dunantstraat
opleidingen(boL & bbL)
200CIRCA
1. Leven lang ontwikkelen
• In PPS (publiek private samen-
werking) scholingsvouchers
inzetten voor digitaal
veranderende beroepen
• RIF (Regionaal Investerings Fonds)
inzetten voor ICT en Vitaliteit
2. Participatie kwetsbare groepen
• mbo knooppunt inrichten
• Wijkleerbedrijven ontwikkelen
(leefbaarheid wijken vergroten)
3. aansluiten op ecosystemen De Brightlands Campussen
• Betere verbinding Brightlands
met MKB en mbo
5. Vitalisering
• Vitaliteitsarrangementen
VISTA college
• Leefstijl- en gezondheids-
arrangementen
4. digitalisering
• Disruptief programma
VISTA college
• Digitalisering in alle beroeps-
sectoren en opleidingen
6. governance
• Regionale SER instellen
• Verminderen bureaucratie door
één gemeentelijk arrangement
• Kennis-As bouwen
6 Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio
Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 7
1. Leven lang ontwikkelen
Leven lang ontwikkelen vereist de inzet en het com-
mitment van velen; employability is een sleutel tot
zowel participatie als tot economische groei. Dat
betekent enerzijds een verantwoordelijkheid van
het individu (werknemer, werkzoeker) en anderzijds
van bedrijven, instellingen en overheden. Leven lang
ontwikkelen moet het HR-beleid van de toekomst
zijn; mensen binden aan het bedrijf met scholing, of
mensen laten gaan met voldoende bagage – lees:
een certificaat of diploma – om elders terug in het
arbeidsproces te kunnen stappen. Maar hoe brengen
we die belangen bij elkaar? De eerste ervaringen met
Publiek Private Samenwerking (PPS)-constructies zo-
als de CIV’s1 en de CoE’s2 stemmen optimistisch over
de haalbaarheid van arrangementen die gericht zijn
op het opleiden van werknemers en zij-instromers.
VISTA college deed hiermee onder andere ervaring
op bij VDL (Tech2create), met Beyond (medische lo-
gistiek) en in de zorg (EIZT/ZTL).
Een belangrijke factor voor succes is het vaststellen
door de provincie van een aantal prioriteiten die de
volle aandacht krijgt en waaraan betrokkenen zich
langjarig verbinden. Campussen, Kennis-As en alle
instrumenten daaromheen laten een stijging van het
BRP zien die groter is dan in de rest van Nederland.
Focus dus op speerpuntgebieden, zoals bij de cam-
pussen. De keuze voor negen sectoren – verdeeld
naar de centrumgemeenten en hun ommeland – in de
regiovisie is een goede stap in die richting.
Kijken we naar de negen genoemde sectoren, dan zien
we voor het mbo en het MKB diverse mogelijkheden
voor samenwerking: CIVIL (installatietechniek), EIZT/
ZTL (zorg), BEYOND (medische technologie/logistiek)
en Customer Valley (Customer services), Tech2Create
(techniek/automotive), CHILL (Chemelot) en recent:
Gebouwde Omgeving en FOODLAB (Horeca/leisure).
1. Leven lang ontwikkelen – propositie ViSTa college1.1
• Het is meteen duidelijk dat belangrijke en nood-
zakelijke aanvullingen moeten zijn: ICT/digitalisering,
maak/smart industry en vitaliteit / gezonde leefstijl
(zie 5) . CIV ICT komt terug onder 4. Voor de maakindustrie
is er een programma (Garage 4.0) dat wordt omgezet in
een breder programma Maakindustrie, ook wel me-
chatronica genoemd. Dit omvat ontwerpen, maken
en service & onderhoud verlenen. Daarnaast is er een
voorstel voor het RIF ingediend voor een CIV SCALE
UP, dat de procesindustrie en het onderhoud van
zware installaties omvat. Als we breder kijken (dan
Zuid-Limburg), is ook Logistiek nog onvoldoende in-
gevuld. Hiervoor willen we aansluiting zoeken bij de
kartrekkers in het bedrijfsleven. Voor de zomer zet-
ten we deze initiatieven om in een RIF-aanvraag met
stakeholders. We sluiten hiermee aan bij de positieve
ervaringen in Beyond en de logistieke initiatieven in
de sectoren zorg, leisure/horeca en rondom VDL.
Dit zou een van de eerste broedplaatsen kunnen
worden, zoals bedoeld onder punt 3 van deze notitie.
1.2
• Een belangrijk instrument om Leven lang ontwik-
kelen te bevorderen in de regionale en lokale con-
text, zijn de scholingsvouchers. Deze worden erg
algemeen ingezet, onvoldoende gericht op de prio-
ritaire sectoren. Gemeenten en provincie zouden hier
met branches of clusters van bedrijven preciezere
afspraken over kunnen maken, zodat de vouchers
effectiever worden gebruikt. Wanneer je met het mbo
tegelijkertijd afspraken over het aanbod maakt, bouw
je een solide infrastructuur op. De PPS-en worden dan
een belangrijk vehikel om partijen aan elkaar te bin-
den. Nog beter zou het zijn als de accountmanagers
en businessdevelopers van het VISTA college, die bij
veel MKB-bedrijven komen om BBL-trajecten op maat
te realiseren, vouchers kunnen aanbieden in prioritaire
gebieden. Dit zou in een nadrukkelijkere samenwerking
met het onderwijs in het kader van Loopbaan Advies
Centrum kunnen worden georganiseerd.
1.3
• Een derde aanvulling zou moeten zijn dat het instru-
mentarium ter uitvoering van het Leven lang ontwikke-
len beleid beter aansluit op bestaande infrastructuur.
Wij pleiten ervoor het Loopbaan Advies Centrum in
Zuid-Limburg dicht tegen het nieuwe VISTA college
aan te positioneren, uiteraard in nauwe samenwerking
met andere partijen.
1 Centrum voor Innovatief Vakmanschap, dit is een samenwerking tussen het bedrijfs-leven, het mbo en de regionale overheden met als doel onderwijs en beroepspraktijk nauw op elkaar te laten aansluiten en het onderwijs te innoveren. Aangejaagd door het Ministerie van OCW middels RIF’s (Regionaal Investerings Fonds)
2 Centrum of Expertise (hbo) is hetzelfde als CIV maar dan voor hbo.
8 Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio
2. Participatie kwetsbare groepen
In alle rapporten komt de noodzaak tot meer participa-
tie aan bod. Ten eerste voor de groep jongeren die we
‘kwijt’ zijn en die niet in de systemen voorkomen, geen
uitkering hebben en geen opleiding of werk. Vervolgens
de groep die uit het reguliere onderwijs valt zonder
startkwalificatie. En ten derde zij die langdurig op het
wachtbankje zitten bij het UWV of maar met moeite op
dat bankje terechtkomen (statushouders bijvoorbeeld).
En dan nog de groep volwassenen die zolang uit het
arbeidsproces is en onzeker of zij capabel genoeg
is om die arbeidsmarkt weer op te gaan. Een enorm
arbeidspotentieel, maar ook een grote groep die
zomaar aan de zelfkant van onze maatschappij terecht
zou kunnen komen (sociale uitsluiting). In een recente
brief aan de Tweede Kamer geeft het kabinet aan de
(jeugd-)zorg en het onderwijs beter op elkaar te willen
afstemmen en belemmeringen weg te nemen.
Gelukkig hebben de meest relevante partijen in
Zuid-Limburg de handen al ineengeslagen (onder-
wijs, gemeenten, provincie, jeugdzorg en GGD) in het
programma Voordeel en Vervolg. Nog maar recent
gestart, maar gaandeweg worden veel afstemmings-
en samenwerkingsproblemen gedetecteerd en op-
gelost. Niet voor niets heeft het nieuwe VISTA college
programma’s opgenomen die de wendbaarheid van
het onderwijs moeten vergroten, juist voor deze doel-
groep. Andere partijen, zoals het voortgezet onder-
wijs (VO), primair onderwijs (PO) en speciaal onderwijs,
kiezen ook voor een ketenaanpak, met als motto: vind-
plaats is werkplaats (PACT). Ook is het VISTA college
bekend met de zorgen van gemeentebesturen over
de leefbaarheid en sociale cohesie in hun wijken. In
samenwerking is meer mogelijk.
2. Kwetsbare groepen/ participatie – propositie ViSTa college2.1 • Het mbo-knooppunt (vertaling van succesvolle PO/
VO-verbinding met specifieke zorg) is een logische ver-
volgstap om (onderwijs)interne en externe menskracht
en middelen effectiever te koppelen. Hiertoe heeft het
nieuwe VISTA college een voorstel voor mbo knoop-
punt/mbo coaches uitgewerkt. De gedachte achter
het knooppunt is dat expertise vanuit de brede gespe-
cialiseerde jeugdzorg wordt ingezet op de plek waar
deze nodig is, namelijk: in de school. Daarmee zijn de
kosten nauwelijks hoger maar worden verschillende
activiteiten beter en ter plekke verbonden. Deze manier
van werken met VSV-coördinatoren, financiële hulpver-
lening en leerplichtambtenaren levert nu al zichtbare
resultaten op. In plaats van het diagnosticeren, indi-
ceren van problemen en het wegsturen van jongeren,
worden hulp en expertise gericht op oplossingen, in
de vertrouwde omgeving van de school ingezet. Dat is
belangrijk, omdat er bijna geen instellingen meer zijn
die vijf dagen per week open zijn en daardoor te laat
bemerken dat een jongere niet komt opdagen! Wat wij
zelf kunnen verbeteren is de wijze waarop de school
omgaat met verzuim. Ook in de aanpak van voortijdige
schooluitval is winst te behalen door niet per maatregel
te kijken maar naar de samenhang van verschillende
factoren en oplossingen. Dit doen we bijvoorbeeld in
ons kwaliteitsplan, waarin we veel investeren op dit
gebied. In de regiodeal en via het fonds Sociale
Innovatie zijn concrete ontwikkelprojecten en
experimenten onder te brengen.
2.2
• Behalve dat het VISTA college veel studenten heeft
die stagelopen of opdrachten uitvoeren in het MKB als
onderdeel van hun opleiding, zijn er tevens veel studen-
ten die datzelfde doen in zorg- en welzijnsinstellingen.
De zorg van gemeenten voor de leefbaarheid in hun
wijken vanwege problemen in participatie, gezond-
heid en opvoeding is groot. Het VISTA college wil met
gemeenten kijken naar praktische projecten – start-
ups! – waarin deze studenten een bijdrage kunnen
leveren aan het revitaliseren van wijken als onder-
deel van hun leer proces. Denk bijvoorbeeld aan het
organiseren van wijkactiviteiten, het geven van ad-
viezen over energietransitie, ICT en/of administra-
tieve ondersteuning aan ouderen. Daar horen ook
projecten bij die aansprekend zijn voor jongeren die
eigenlijk niet naar school willen en waarvoor een
levensechte situatie, met zo min mogelijk schoolse
regels, de enige manier is om zich verder te ontwikkelen.
Hier zijn inmiddels goede voorbeelden van te vinden,
zoals onze Voordeel en Vervolg-aanpak. Het Fonds
Sociale Innovatie, waarvoor verschillende partijen in
Provinciale Staten pleiten, zou hier een aanjager en
facilitator voor kunnen zijn. Een goed voorbeeld dat nog
in de startfase verkeert, is het concept ‘Wijkleerbedrijf’
dat door Calibris in Maastricht en Heerlen wordt ingevuld.
Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 9
3. aansluiting op ecosystemen; mKb en mbo toevoegen aan campussen
Vanaf de eerste contouren van de Versnellingsagenda
Limburg, hebben partijen gezocht naar cluster-
vorming rondom thema’s die de regionale infrastruc-
tuur kunnen versterken en verdere economische
groei bevorderen. Tegen de gevolgen van de crisis
in, hebben Provincie en gemeenten geïnvesteerd
en daarmee ook private partijen verleid tot investe-
ringen. Soete en de tussenrapportages ‘Koers voor
Limburg’ en LED laten zien dat deze langjarige en
gefocuste inzet nu zijn vruchten afwerpt. Niet alleen
de campussen, maar ook de prioritaire thema’s voor
de sectoren geven richting aan het investerings- en
arbeidsmarktbeleid. Twee schakels zijn nog zwak
en vragen om onmiddellijke aandacht: het MKB,
ook buiten de campussen, en het mbo moeten veel
directer aan deze ecosystemen worden gekoppeld.
In de nota Groeiend Samenwerken wordt voorge-
steld hoe die samenwerking met MKB en mbo kan
worden ‘gekick-start’, dat wil zeggen: hoe partijen
rondom een innovatief thema elkaar kunnen le-
ren kennen; de zogenaamde broedplaatsen voor
docenten, bedrijven en studenten. Vanuit die broed-
plaatsen kunnen dan meer gestructureerde verban-
den ontstaan zoals bijvoorbeeld de CIV’s of andere
PPS-constructies, gezamenlijke projecten en pro-
gramma’s, waarbij nieuwe partners in een cluster
gemakkelijk kunnen toetreden. Overigens, de samen-
werking tussen mbo en MKB is al sinds jaar en dag
heel sterk. Op dit moment lopen duizenden VISTA
studenten dagelijks rond in meer dan 4.000 (MKB-)
bedrijven in Zuid-Limburg.
3. aansluiting op ecosystemen– propositie ViSTa college3.1
• Groeiend Samenwerken is het instrument dat
het VISTA college gaat hanteren om via broedplaat-
sen rondom innovatieve thema’s (uit de sectorpro-
gramma’s, dus geformuleerd vanuit de werkvloer)
het MKB en de mbo-opleidingen te verbinden aan
bestaande ecosystemen. Voor de eerste pilots heeft
de Provincie Limburg recentelijk een subsidiebe-
schikking afgegeven voor een tweetal broedplaat-
sen op Brightlands Chemelot en Brightlands Smart
Services. Samen met de werkgevers, brancheor-
ganisaties en het eigen Regionale Platform van het
VISTA college, brengen we relevante en geïnteres-
seerde partijen uit het MKB samen rondom innova-
tieve thema’s. Een mooi voorbeeld is de mogelijkheid
tot flexibele instroom (elke dag!) in enkele technische
BBL-opleidingen voor zij-instromers (vanuit andere
beroepen) en doorstromers (zij die naar een hoger
niveau willen binnen hun beroep). Deze mogelijk-
heden zijn ontstaan in een broedplaats van docenten
en praktijkbegeleiders uit MKB-bedrijven. Vooralsnog
denken wij dat broedplaatsen op de Brightlands
Campussen en in de sectoren logistiek, maakindus-
trie en ICT prioriteit verdienen.
3.2
• Uitbreiding van bestaande ecosystemen door
nieuw ondernemerschap blijft in onze regio belang-
rijk. Goed voorbeeld vormen samenwerkingsvormen
met partners in de regio zoals Excellentietraject
Ondernemerschap, waarbij mbo-studenten onder
begeleiding van Brightlands Innovation Factory aan
een idee voor een eigen start-up of – samen met een
(MKB-) ondernemer – aan een nieuwe onderneming
werken. Of bijvoorbeeld het onlangs gestarte Cyber
Security Center waarin mbo ICT-studenten MKB be-
drijven ondersteunen bij informatiebeveiliging.
4. digitalisering
In alle relevante beleidsstukken wordt Digitalisering
als een belangrijk aandachtsgebied genoemd, zowel
als thema op zich, als een rode draad door alle sec-
torale thema’s heen (cross-overs).
De enorme impact van technologie op de ontwikke-
ling van beroepen, zowel in de maakindustrie als in
de dienstverlening en het MKB, maakt het voor het
mbo een must om er bijzondere aandacht aan te
schenken. Het is dan ook één van de vier disruptieve
programma’s van VISTA college. Daarin zit een interne
component: het scholen van de eigen docenten en
het ‘ontkurken’ van de enorme kennis en kunde die
veel studenten al hebben verworven, en een externe:
het verbinden van de docenten en opleidingen met
de innovatieve ontwikkelingen in de beroepspraktijk
op een structurele manier, waarbij ook werknemers
in bijvoorbeeld het MKB worden meegenomen in de
noodzakelijke scholing.
10 Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio
Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 11
Het gaat hier om alle mbo-opleidingen en beroeps-
sectoren, en dat maakt het nodig om te focussen:
aansluiten bij de sectorale prioriteiten. Hierbij spelen
twee belangrijke aandachtspunten:
1. Ook in de top van het bedrijfsleven en grote maat-
schappelijke organisaties is het zicht op de digitale
uitdagingen voor de toekomst niet eenduidig; korte
en lange termijn zitten elkaar in de weg. Op de cam-
pussen gebeuren spannende en innovatieve dingen
die van belang zijn voor de langere termijn, maar voor
veel bedrijven en instellingen ligt die te ver af van de
praktische problemen waarmee ze dagelijks gecon-
fronteerd worden. Een roadmap, waarin ambities op
de langere termijn voor deze regio worden geschetst
evenals de weg erheen, zou zeker kunnen helpen om
initiatieven beter te kunnen duiden en verbinden, en
om een bredere groep van bedrijven en instellingen
te kunnen aanspreken.
2. Digitalisering strekt zich uit van zorg tot logistiek
en van veiligheid tot retail. Waar te beginnen, hoe te
kiezen? Binnen de negen sectoren die in de regio zijn
onderkend, is voor het onderwijs de meest praktische
keuze om aan te sluiten bij reeds opgebouwde ver-
banden en ecosystemen in zorg, retail, logistiek en
maakindustrie, om vandaaruit de goede ervaringen
te vertalen naar andere sectoren.
4. digitalisering – propositie ViSTa college
4.1Het VISTA college heeft in zijn strategie voor de
komende periode een groot, ‘disruptief’ programma
Digitalisering in ontwikkeling, met meerdere actie lijnen die
recht doen aan de verschillende dimensies van digitalisering:
• VISTA college richt een Practoraat3 in rondom het
thema Digitalisering, in het bijzonder ‘learning analy-
tics’. Er zijn veel data over leren en lerenden die met
een betere analyse inzicht kunnen verschaffen in
effectieve onderwijsinnovaties en curricula. Ook het
meer toepassen van digitale kennis in het onderwijs en
de onderwijslogistiek is onderdeel van het disruptieve
programma. Dit practoraat legt bij voorkeur de verbin-
dingen met kennis die al aanwezig is bij UM, OU en Zuyd.
• VISTA college richt met de relevante, regionale or-
ganisaties van het (MKB-)bedrijfsleven broedplaatsen
in, waar docenten uit het mbo en hun studenten sa-
men met MKB-bedrijven werken aan innovatieve
opdrachten, met als doel het beter benutten van ICT
en andere digitale technologie. Uiteraard in samen-
werking met genoemde partners, in het bijzonder de
Smart Services Campus, overheden, hbo en de OU,
die een nieuw en praktijkgericht instituut wil oprichten
om docenten te ondersteunen met kennis over digita-
lisering in het onderwijs en curriculum.
• VISTA college onderzoekt samen met bedrijven
en brancheorganisatie mogelijkheden om snel, dat
wil zeggen rond de zomer van 2019, een CIV ICT/
digitalisering (werknaam DIGIWISE) in te richten.
• VISTA college zet een scholingsprogramma op
voor docenten die deelnemen aan de broedplaatsen
om ze te faciliteren in hun groei. Datzelfde aanbod
wordt ook aan werknemers uit de MKB-bedrijven
aangeboden, bijvoorbeeld via de voucherrege-
ling. Daaraan vooraf gaat een goede analyse (HCA)
van korte- en lange termijn ontwikkelingen op de
arbeidsmarkt. Aan die analyse zullen de onderwijs-
instellingen proactief moeten meewerken.
Naast dit disruptieve programma is er meer nodig:
4.2
• De Provincie heeft, samen met stakeholders in
bedrijfsleven en maatschappelijk veld, een analyse
opgesteld, waarin de ambities voor deze regio op
het brede gebied van digitalisering zijn opgehaald en
geformuleerd. Deze ‘verkenning digitale samenleving’
is op 21 februari aan gedeputeerde Teunissen overhan-
digd. De aanbevelingen van een nadere uitwerking van
de provinciale agenda staan hierin nadrukkelijk vermeld.
• We onderzoeken zelf de mogelijkheden die de
OU ons kan bieden om digitalisering van ons onder-
wijs, de toegankelijkheid ervan en de ondersteuning
van onze docenten bij het ontwerpen, doceren en
examineren, te verbeteren. Verbreding van dit aan-
bod naar werknemers in bedrijven en maatschap-
pelijke instellingen willen wij graag met Provincie,
werkgeversorganisaties en de drie samenwerkende
centrumgemeenten oppakken.
3 Een praktijkgericht onderzoek waarbij Limburgse maatschappelijke vraagstukken leidend zijn.
12 Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio
5. Vitalisering
Diverse landelijke en regionale onderzoeken tonen
aan dat vitaliteit in de breedste zin van het woord
een belangrijke factor is voor participatie. Dat is niet
alleen vanuit fysiek oogpunt een voorwaarde, maar
ook psychosociaal. Zuid-Limburg scoort landelijk
gezien negatief in de benchmarks waar de Sociaal
Economische Status (SES) wordt gemeten. Dit is van
invloed op onze studenten als het gaat om gezond-
heid, jongeren met indicaties, de inzet van passend
onderwijs, arbeidsongeschikten, scheidingen, kan-
senongelijkheid en laaggeletterdheid. Dit vraagt
om een regionale aanpak. Niet alleen door scholing
van vaardigheden, competenties en bemiddeling
naar arbeid. Het vraagt parallel daaraan om vitali-
teitsprogramma’s voor studenten (leer-fit), inwoners
(arbeids-fit) en werkenden (duurzaam fit).
5. Vitalisering – propositie ViSTa college5.1
• In onze opleidingen besteden we breed aandacht
aan vitaliteit, zowel vanuit beroepsmatig als psy-
chosociaal perspectief. Onze opleidingen Zorg en
Welzijn en Sport en Voeding ontwikkelen deze pro-
gramma’s in nauwe samenwerking met Diversion, de
Mondriaan Zorggroep, GGD Zuid-Limburg (lespakket
leve de liefde), gemeenten en Stichting Testjeleefstijl.
• De ontwikkelde programma’s worden in vitaliteits-
arrangementen beschikbaar gemaakt voor Zuid-
Limburgse bedrijven, instellingen en instanties die
participatie ondersteunen.
5.2
RIF aanvraag Vitalisering/Gezonde Leefstijl. We slui-
ten hierbij aan bij de positieve ervaringen in Beyond,
leisure en horeca en rondom VDL. De opleidingen
van het CIOS (sport en bewegen) en van Gezondheids-
zorg zullen bij dit RIF betrokken worden. Het RIF zal
gericht zijn op zowel het initiële onderwijs van het
VISTA college als op leven lang ontwikkelen.
6. governance
Met name in het advies van Soete wordt ingegaan
op governance-vereisten voor een betere samen-
werking in Zuid-Limburg. Hij richt zich vooral op de
drie centrumgemeenten. Wij trekken zijn lijn van
redeneren door naar onze eigen propositie van sa-
menwerking met gemeenten, partners in onderwijs,
bedrijven, instellingen en Provincie. Zijn observaties
en aanbevelingen sluiten nauw aan bij Talent keert
de Trend, integrale effectmeting Sociale Agenda
Limburg 2025’. Ook hier hebben we een aantal wen-
sen en een aanbod geformuleerd.
6 governance – propositie ViSTa college6.1
SER (Zuid-)Limburg
Er bestaan binnen de Provincie meerdere onder-
zoeksinstituten en overleggen over economische,
sociale en arbeidsmarktvraagstukken. Het zou in
onze ogen helpen om in plaats van deze losse bron-
nen van informatie, plangegevens en overleggen
een goed gepositioneerd orgaan te formeren, een
soort SER voor de regio. Dit orgaan zou voor ver-
schillende partijen met gezag kunnen fungeren en
de Provincie moeten kunnen voorzien van bijvoor-
beeld het hoofdstuk Limburg 2015 in een lande-
lijke nota over Ruimtelijke ordening, of de kabinets-
plannen voor energietransitie. Uiteindelijk heeft het
Brainportmodel zo gewerkt. Op dit moment zijn er te
veel overlegtafels, zeker voor kleinere partijen, en te
veel bronnen met verschillende soorten informatie.
Wij bieden aan om vanuit het mbo een dergelijk initi-
atief te ondersteunen.
6.2
Gemeenten maken samen met het mbo één regio-
naal arrangement
De arbeidsmarkt, het onderwijs, kinderopvang,
jeugdzorg: het zijn allemaal onderwerpen die zich
niet door de Zuid-Limburgse gemeentegrenzen
laten inperken. Bij het VISTA college zitten studenten
uit verschillende gemeenten naast elkaar, doen een
beroep op extra zorg, of worden ondersteund door
arrangementen rondom taal of inburgering. Voor
VISTA college en met name onze docenten, is het niet
Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 13
meer doenlijk om per gemeente rekening te houden
met de verschillende regels, voorschriften, afspraken,
bekostigingsarrangementen en dergelijke. Zij moe-
ten zich met hun studenten kunnen bezighouden, niet
met de bureaucratie. Het is een prachtige ontwikke-
ling dat er steeds meer wordt ingezet om onderwijs
en arbeidsmarkt te integreren, maar het onderwijs
kan onmogelijk de regie voeren om alle betrokkenen
van overheden en zorginstellingen te coördineren. In
de eerste effectmeting van de Sociaaleconomische
Agenda adviseren de onderzoekers om de gewens-
te trendbreuk in participatie en gezondheid te for-
ceren door niet met 18 gemeenten 18 kleine wielen
uit te vinden, maar om gezamenlijk een programma
op te stellen. Dat gaat niet vanzelf. Daarom doen
we een dringend beroep op de gemeenten, en de
Provincie, om te komen tot een Zuid-Limburgs (want
de achterstanden liggen met name in Zuid-Limburg)
arrangement dat de doelgroep en niet de loka-
le regels vooropstelt. Tenslotte hebben Arcus en
Leeuwenborgh ook zelf een belangrijke stap naar
vereenvoudiging gezet, door samen te gaan. Wij
bieden aan om ook aan onze kant de vermindering
van bureaucratie aan te pakken en de teams de
ruimte te bieden die ze nodig hebben.
6.3
Van losse projecten naar programma naar infra-
structuur (Kennis-As).
In meerdere adviezen wordt gepleit om een infra-
structuur te bouwen in deze regio, waarin geleerd
kan worden welke instrumenten en interventies wer-
ken en welke niet. Op dit moment is er een enorme
hoeveelheid projecten en pilots, ieder met een
beperkt bereik, waarbij niemand een overzicht heeft
of weet welke initiatieven werkelijk doeltreffend zijn.
Aanbesteden van diensten is een groot goed, maar
als het leidt tot versnippering van het aanbod en
risico’s eenzijdig neerlegt bij de (publieke) aanbie-
ders, dan kan er eenvoudigweg geen infrastructuur
ontstaan. Meerjarige, strategische allianties geba-
seerd op regionale adviezen van een Limburgse SER,
met een lichte bestuurlijke governance-structuur
(denk aan het Kennis-As programma) geven de part-
ners meer zekerheid, verdelen de risico’s en bouwen
een infrastructuur die ook voor anderen toegankelijk
is. Wij committeren ons graag aan ambitieuze, meer-
jarige partnerschappen.
6.4
Het lerend vermogen van regio en partners moet
vergroot worden.
Dat betekent een opgave voor het VISTA college
om ook zelf onderzoek te doen naar de effecten van
innovatie, instrumenten en interventies. De prac-
toraten bieden daar een goede mogelijkheid toe,
zeker als daarmee ook verbindingen gelegd kunnen
worden met (toegepast) onderzoek van de andere
kennispartners zoals Zuyd, de OU en de UM.
14 Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio
Financieel kader
VISTA college stelt voor de komende periode van
vier jaar 34 M beschikbaar voor het innoveren van het
onderwijsaanbod en het aanbieden van toekomst-
bestendige opleidingen die aansluiten bij de vraag
vanuit de arbeidsmarkt. Externe partners worden uit-
genodigd om middels cofinanciering of subsidie dit
bedrag te vermeerderen. Wij vragen de Provincie om
steun voor de propositie van VISTA college voor de
komende vier jaar en de bijdrage vanuit VISTA col-
lege te matchen.
Bijdrage VISTA college 2020-2023
Innovatieve middelen 24 M
Disruptieve programmas 3 M
Transitie programma 7 M
Totaal 34 M
Strategische propositie voor de Zuid-Limburgse regio 15
Colofon
Redactie:
Nadine Miessen
Ontwerp:
infour marketing + communicatie
Bronnen
Limburg maakt Nederland groter (april 2018),
Provincie Limburg aangeboden aan kabinet.
Limburg werkt akkoord, onderdeel van de Sociale
agenda Limburg 2025, Provincie Limburg.
Limburg Agenda 2030, op basis van input van
1500 Limburgers, Provincie Limburg.
Strategisch actieplan: Randstad Zuid-Limburg
(februari 2018), L. Soete in opdracht voor ESZL.
Verkenning digitale samenleving
(december 2017), Provincie Limburg.
www.arcuscollege.nl www.leeuwenborgh.nl