Safeguards (Koruma Önlem leri) Uygulama ve Bilgilendirme Prensipleri

Safeguards (Koruma Önlemleri)

Uygulama ve Bilgilendirme Prensipleri

Halil AGAHDünya Bankası

18 Şubat 2010

2

Sunuş İçeriği

Koruma Önlemi Politikaları Nedir ve nelerdir Temel roller ve sorumluluklar Uygulamalar

Çevre Değerlendirme Dokümanları Çevre Değerlendirme Uygulamaları Aktörler ve Roller Çevresel İzleme Kategorileri Yükümlülükler

3

Koruma Önlemi Politikaları

NEDEN VAR? Zarar vermemek için: insanları ve çevreyi

olumsuz etkilerden korumak, Riskleri azaltmak ve yönetmek, Daha iyi/olumlu kararlar vermek, İyi şeyler yapmak için: sağlıklı ve sürdürülebilir

operasyonlar.

Koruma Önlemi Politikaları;

•Çevresel ve sosyal hususların karar verme sürecine dahil edilebilmesine yönelik mekanizmalardır,

•daha iyi kalkınmayı sağlamaya yönelik bir dizi özel araçtır, ve

•katılımı yaklaşımları ve şeffaflığı destekler

=Sürdürülebilir Kalkınma

Hukuki Politikalar• OP 7.60 İhtilaflı Alanlar• OP 7.50 Uluslararası Su Yolları

Çevresel Politikalar• OP 4.01 Çevre Değerlendirmesi• OP 4.04 Doğal Yaşam Alanları• OP 4.09 Zararlı Yönetimi• OP 4.36 Ormancılık• OP 4.37 Baraj Güvenliği

Sosyal Politikalar• OP 4.11 Kültürel Varlıklar (taslak)• OP 4.12 Zorunlu Yeniden Yerleşim• OD 4.20 Yerli Halklar

Koruma Önlemi Politikaları

BP 17.50 Banka’nın Açıklama Politikası

6

Temel Roller – Kim Ne Yapıyor?

Dünya Bankası Kurulu: Politikaları belirler. Dünya Bankası Personeli ve Yönetimi: Her bir

proje için politikaların uygulanıp uygulanmadığını yorumlar.

Borçlu (Bankalar): Çevre değerlendirmesi ve diğer çalışmalarından sorumludur.

Görev Ekipleri: Borçlu ile birlikte çalışıp tavsiyelerde bulunmak; doğrulamak.

Koruma Önlemi Personeli: Teknik yardım sağlamak, inceleme, onay ve doğrulamak.

İlişkiler:Değişen bir Vizyon

Banka ve BorçluBanka ve Borçlu

DonörlerDonörler PaydaşlarPaydaşlar

SivilToplum

SivilToplum

STK’larSTK’lar

MedyaMedya

Bankanın ve Borçlunun Rolleri

Banka Taramayı yapar ve Çevre

Değerlendirmesi (ÇD) kategorisini belirler,

Borçluyu Banka’nın ÇD koşulları hakkında bilgilendirir,

ÇD sürecini inceleyerek, sürecin projenin Banka tarafından finanse edilebilmesi için yeterli dayanağı sağlayıp sağlamadığını tespit eder,

Raporu Infoshop yoluyla yayınlar.

Borçlu ÇD’nin

gerçekleştirilmesinden sorumludur,

Projeden etkilenen gruplarla ve yerel STK’larla görüşür,

Görüşülen gruplar tarafından anlaşılabilir ve erişilebilir bir dil ve şekilde, görüşmelerden önce ilgili bilgileri zamanında sunar.

Çevre Değerlendirmesi(OP/BP 4.01)

Banka finansmanı için önerilen projelerin çevresel ve sosyal açıdan sağlıklı ve sürdürülebilir olmasını sağlamak,

Karar vericileri, çevresel ve sosyal risklerin yapısı hakkında bilgilendirmek,

Karar verme sürecinde şeffaflığı ve karar vericilerin katılımını arttırmak.

Kültürel Varlıklar(OPN 11.03 )

Amaçlar: Dünya Bankası projelerinde fiziksel kültür

varlıklarının tespit edilmesi ve korunması, Fiziksel kültür varlıklarının korunması ile ilgili

ulusal kanunlara uyulması, Arkeolojik ve tarihsel yerleri, antik şehirleri,

kutsal yerleri, mezarları ve gömüleri de kapsar.

Çevre Değerlendirmesinin bir

unsuru olarak uygulanır.

Doğal Yaşam Alanları(OP 4.04 )

Doğal yaşam alanlarını ve bunların biyo-çeşitliliğini korumak,

Doğal yaşam alanlarının insanlara sağladıkları hizmet ve ürünlerin sürdürülebilir olmasını sağlamaktır.

Zararlı Yönetimi(OP 4.09)

Zararlı Yönetimi ile ilgili faaliyetlerin, bir Entegre Zararlı Yönetimi (IPM) yaklaşımını takip etmesini sağlamak,

Zararlılara karşı kullanılan ilaçların çevreye ve sağlık üzerindeki ve tehlikelerini en aza indirgemek,

Entegre Zararlı Yönetimi uygulaması ve zararlı ilaçlarının dağıtılmasını ve kullanımını düzenlemeye ve izlemeye yönelik ulusal kapasitenin geliştirilmesine katkıda bulunmaktır.

Koruma Önlemi Politikalarının Uygulanması

Koruma Önlemleri Evet Hayır

Çevre Değerlendirmesi (OP/BP 4.01)

Doğal Yaşam Alanları (OP/BP 4.04)

Ormanlar (OP/BP 4.36)

Zararlı Yönetimi (OP 4.09)

Fiziksel Kültürel Varlıklar (Taslak OP 4.11)

Yerli Halklar (OP 4.10)

Zorunlu Yeniden Yerleşim (OP/BP 4.12)

Baraj Güvenliği (OP/BP 4.37)

Uluslararası SuYolları Üzerindeki Pr.(OP/BP7.50)

İhtilaflı Alanlardaki Projeler (OP/BP 7.60)

Çevre Değerlendirme Kılavuzu

Kamuoyunun, projenin çevresel ve sosyal yönleri ile ilgili bilgilere erişimini sağlayarak, Bankaların ve müşterinin karar verme sürecini destekler.

İlgili politikalar : OP 4.01 Çevre Değerlendirmesi, OP 4.11 Fiziksel Kültürel Varlıklar, BP 17.50 İşletim Bilgilerinin Açıklanması.

İlgili Ülkede: Proje değerlendirmesinden önce Türkçe ve İngilizce olarak

Dünya Bankası INFO-Shop’ta: Proje değerlendirmesinden önce İngilizce olarak Çevre Değerlendirmesi taslak olabilir, ancak Dünya Bankası

standartlarını karşılamalıdır.

Çevre Değerlendirme Uygulaması

Uygulayıcı Kuruluşlar: TC Ziraat Bankası, Vakıf Bank, ve Türkiye Kalkınma Bankası’dır.

Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 17 Temmuz 2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevresel Etki Değerlendirme-ÇED Yönetmeliği esas alınır.

16

Bankalar - Mali Aracı Kurum (MAK)Koruma Önlemi Aktörleri-Eylemleri Bankalar - Mali Aracı Kurum (MAK)Koruma Önlemi Aktörleri-Eylemleri

Banka Müşterisi

•Alt proje kavramının Bankaya sunulması•ÇED’in düzenlenmesi ve finansmanı•Gerekli izinlerin/ruhsatların alınması•Bakanlık onayının alınması• ÇED sürecini ve uzman seçimini belgeleyen dosyaların tutulması

TCZBVakıfbank

•İşletmelere çevre taraması ile ilgili teknik destek sağlanması•Kredi başvuru paketindeki çevre ile ilgili dokümanların incelenmesi•Tüm portföy için çevre incelemesi dokümanlarının tutulması•Müşterinin, etki azaltma planlarına uyumunun izlenmesi

A

B

17

Dünya Bankası Proje Ekibi ve

Koruma Önlemleri Koordinatörü

Bankalar - Mali Aracı Kurum (MAK)Koruma Önlemi Aktörleri-Eylemleri Bankalar - Mali Aracı Kurum (MAK)Koruma Önlemi Aktörleri-Eylemleri

TKB •İşletim El Kitaplarının MAK’lara dağıtılması•MAK’ların ÇED prosedürlerini takip ettiklerinin doğrulanması

Çevre ve Orman

Bakanlığı/İl Md.

•Müşterilerin/alt projelerin ulusal/yerel düzenleyici gerekliliklere göre incelenmesi ve onaylanması•İzin ve ruhsatların verilmesi

•Denetleme•Koruma Önlemlerinin geliştirilmesi

C

D

E

18

KATEGORİ III: Kolaylıkla tespit edilemeyen ve hafifletilemeyen büyük veya ciddi çevresel etkiler

EYLEM: Çevresel Etki Değerlendirme

KATEGORİ II: Kolaylıkla tespit edilen ve hafifletilebilen ciddi çevresel etkiler

EYLEM: Çevre Analizi, Proje Tanıtım Dosyası

KATEGORİ I: Proje ile ilgili çok az çevresel etki var veya hiç yok

EYLEM: Değerlendirme gerekli değil

Çevre İzleme Kategorileri

Çevresel İzlemeKategorileri (1)

Kategori I (düşük risk):

(a) tehlikeli madde satın alımı ve/veya kullanımını içeren işletme sermayesi kredilerini kapsamayan, yada

(b)sağlık ve güvenlik riski arz eden ekipman/ makina alımını içermeyen yada

(c) ÇED Yönetmeliği Ek I ya da II’de listelenmeyen projeler yer almaktadır.

Çevresel İzlemeKategorileri (2)

Kategori II (orta derece risk ve/veya daha fazla inceleme gerektirenler):

(a) tehlikeli madde satın alımı ve/veya kullanımını içeren işletme sermayesi kredileri,

(b) sağlık ve güvenlik riski arz eden ekipman/ makina alımını kredileri kapsamaktadır.

(c) ÇED Yönetmeliği Ek II’de yer alan projeler için, Bakanlık tarafından “ÇED Gereklidir” ya da “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınması için detaylı çalışma yapılması gereklidir. Bakanlık, kararını banka müşterisi tarafından kendisine sunulan ilave bilgiler çerçevesinde verir.

Çevresel İzlemeKategorileri (3)

Kategori III (yüksek risk): Proje tanımlama sürecinde büyüklüğü tahmin edilmesi güç ciddi, olumsuz ve/veya uzun vadeli çevresel etkileri olan projeler yer alır.

Bu projeler, ÇED Yönetmeliği Ek 1’de çevresel etki değerlendirme gerekli olan projeler olarak belirlenmiştir.

Kategori IV: Dünya Bankası tarafından finanse edilmeyecek malzemelerin üretim ve/veya kullanımını içeren krediler yeralır.

22

Bankaların ve Mali Aracı Kurumların Bankaların ve Mali Aracı Kurumların YükümlülükleriYükümlülükleri

İlgili prosedürleri uygulamak, Müşterilerin asgari olarak ulusal çevre, sağlık

ve güvenlik standartlarına uymalarını izlemek, Her Banka ve Mali Aracı Kurum çevresel

hususlardan sorumlu bir mekanizmaya/personele sahip olmak,

Çevresel dokümanları saklamak, Periyodik-yıllık çevresel raporlama yapmaktır.

Teşekkür ederiz

Halil AgahKırsal Kalkınma Kıdemli Uzmanı

[email protected]

www.worldbank.org