İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 103 Notlar Yansıma Sözcükler, Pekiştirilmiş Sözcükler, İkilemeler Ders – 19 İsabetli Bilgi Ötmek, kükremek, kişnemek gibi sözcükler ses taklidiyle oluşturul- madığı için yansıma değildir. Bu ke- limelere özellikle dikkat etmeliyiz. YANSIMA SÖZCÜKLER Doğada çıkan seslerin insanların taklidi yoluyla oluşturulan sözcüklerdir. Patırtı, fısıltı, şırıltı, havlamak, melemek... Sokağın başından güm diye bir ses geldi. Adalardaki havai fişek patlamaları kulağımıza geliyordu. Kural Yansıma sözcükler daima kulağa hitap etmelidir. Göze hitap eden bazı kelimeler yan- sıma sözcükle karıştırılmamalıdır. Duvardaki sızıntı giderek artıyor. Evin lambaları ışıl ışıl parlıyordu. Yukarıda altı çizili sözcükler göze hitap ettikleri için yansıma değildir. Kural Yansıma sözcükler, mecaz anlama gelecek şekilde kullanıldıklarında yansıma anlamı taşımaz. Korkudan ödüm patladı. Babam satıcılarla çatır çatır pazarlık yapardı. Alıştırma Aşağıdaki cümlelerde geçen yansıma kelimelerin altını çiziniz. 1. Tavan arasından tıkırtılar geliyordu. 2. Ceren’in kardeşi mışıl mışıl uyuyordu. 3. Rüzgarın uğultusu bizi ürkütmüştü. 4. Karın üzerinde kütür kütür yürüyoruz. 5. Çocuklar aralarında bir şeyler fısıldaşıyorlar. 6. Hasta adam, sabaha kadar inledi. 7. Yoldan vızır vızır araba geçiyordu. 8. Uzaklardan bir köpek havlaması işitiliyordu. 9. Masanın üzerindeki kitap pat diye yere düştü. 10. İlkbaharda bu dere gürül gürül akar. İSABET YAYINLARI ÇÖZÜMLER
21
Embed
SABET YAYINLARI ÇÖZÜMLERœRKÇE... · Uludağ gibi kayak merkezlerimizde kış turizmi yapılırken yazın gelmesiyle Akdeniz ve Ege sahilleri turistlerle dolup taşar. 4. Böyle
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
3. Aşağıdaki cümlelerden kısaltmaların yazımı ile ilgili yanlışlık yapılanların başına “Y”, yanlışlık yapılmayanların başına “D” yazınız
D / Y1. 100 kr’nin toplamı 1 TL eder.
2. Sanatçının Av.nı tanıyor musunuz?
3. Bu gidişle AB’ne katılmamız zor görünüyor.
4. TDK’nın sözlük içerisinde birkaç değişikliği olacakmış.
5. BOTAŞ’a birçok işçi alınacakmış.
3
3
3
3
3
2
3
Y
D
D
Y
Y
1
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
116 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Test – 22 Kesme, Tırnak İşareti (Tırnak, Tek Tırnak); Kısaltmaların Yazımı
1. Aşağıdaki kısaltmalardan hangisine getirilen ek yan-lış yazılmıştır?
A) Yarın ABD’ye uçuyorum.
B) TRT’de işe başlıyorum.
C) THY’nin uçakları çok konforlu.
D İTÜ’nden mezun oluyorum.
2. Aşağıdaki öğrencilerden hangisi kısaltmalara getiri-len eklerle ilgili yanlışlık yapmamıştır?
A) Özge: BÜ’ne girmek için çok çalışmalısın.
B Sevgi: İSKİ’nin açıklamasına göre su kesintisi
olacakmış.
C) Deniz: TBMM’ne yeni bir başkan seçildi.
D) Oya: TDK’nun üyeleri yeninden atandı.
3. Özel isimlere getirilen çekim eklerini ayırmaya yara-yan noktalama işareti aşağıdakilerden hangisidir?
A) Eğik çizgi B Kesme işareti
C) Ünlem D) Soru işareti
4. Aşağıdakilerden hangisi “Türk Dil Kurumu”nun kısalt-masıdır?
A) TTK B TDK
C) TKD D) TCDD
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır?
A) Umut, 1 Nisan 1993’te doğmuş.
B Emre’ler yarın size gelecek.
C) Ankara’dan İzmir’e uçakla gitmiş.
D) Gül’ün karnesini sizde unutmuşuz.
6. Azra ( ) şöyle der ( ) ( ) Hayatta her şey unutulur ( ) ( )
Yukarıdaki cümleye gelecek noktalama işaretleri aşağıdakilerden hangisidir?
A (,) (:) (“) (.) (”)
B) (.) (:) (“) (!) (”)
C) (,) (:) (“) (...) (”)
D) (.) (:) (“) (?) (”)
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 117
Notlar
Okuma, Konuşma, Dinleme Bilgisi ve Bilgi Kaynaklarının Güvenliğini SorgulamaDers – 23
Okuma: Bir yazıyı meydana getiren harflere bakıp bunları çözümlemek ve seslen-dirmektir.
OKUMA TÜRLERİSesli Okuma Bir metin üzerinde bulunan harflerin göz yardımıyla ve konuşma organıyla söylenme-
sidir. Sesli okumanın doğru yapılması önemlidir. Sözcükleri doğru telaffuz etmeliyiz.
Vurgu yapacağımız yerlere dikkat etmeliyiz. Sesli metinleri okurken ses düzeyimiz
önemlidir. Bir metni hep aynı ses düzeyinde okuyamayız. Çünkü karşımızdaki okuyucu
kitlesi aynı ses düzeyinde çıkan bilgileri anlamayabilir. O yüzden önemli yerlerde ses
tonumuzda değişiklik yapmalıyız. Dinleyici karşısında rahatsız duruşumuz sesimize
yansıyabilir. Bu da görünüş olarak sesli okumaya gölge düşürebilir.
Sessiz Okuma Sessiz okumada dışarıya aktarım olmaz. Yani konuşma organımız olan dilimiz ve
ağzımız çalışmaz onun yerine beynimiz ve iç sesimiz çalışır. Sessiz okuma gözlerle
yapılır. Okuduğumuz metni daha iyi anlamamızı sağlar.
OKUMA KURALLARI İyi bir okuyucu olmak için sessiz okurken mırıldanmamalıyız.
Metni gözlerimizle takip etmeliyiz, elimizle değil.
Metni okurken dik oturmalıyız.
Dikkatimizi metin üzerinde yoğunlaştırmalıyız.
Metinle aramıza 30 cm mesafe koymalıyız.
Konuşma: Kişilerin duygu ve düşüncelerini sözel olarak dile getirmesine denir.
KONUŞMA KURALLARI Konuşurken sesimizi dinleyicilere duyurabilmeliyiz.
Konuşma sırasına dikkat etmeliyiz.
Konuşurken karşımızdaki dinleyicilerle göz teması kurmalıyız.
Çok hızlı konuşmamalıyız.
Çok yavaş konuşmamalıyız.
Sesimizi tüm salona hitap edecek biçimde kullanmalıyız.
Jest ve mimiklerimizi konuşmamıza uygun yerlerde kullanmalıyız.
Kullanacağımız sözcükleri yerli yerinde kullanmalıyız.
Konuşmamızın bir bütün halinde olması gerekmektedir.
Konuşma esnasında ses düzeyimize dikkat etmeliyiz. Hep aynı ses düzeyiyle bir ko-
nuşma yaparsak konuşmamızın dinleyiciler tarafından dinlenme olasılığı azalır.
Konuşmamızın bir amaca yönelik olması gerekmektedir.
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!118
Notlar
Ders – 23 Okuma, Konuşma, Dinleme Bilgisi ve Bilgi Kaynaklarının Güvenliğini Sorgulama
KONUŞMA TÜRLERİGünlük Konuşmalar Günlük yaşamda yaptığımız konuşmalardır. Komşularımızla, ailemizle, arkadaşları-
mızla yaptığımız konuşmalar günlük konuşmaya örnektir.
Amaç Bildiren Konuşmalar Daha öncesinde hazırlık yapılarak belirli bir topluluğun önünde yaptığımız konuşma-
lardır.
Okullarda yaptığımız münazaralar bu konuşma türünün içerisine girer. Bu konuşma-
lar daha öncesinden hazırlık gerektirir. Konuşma esnasında jest ve mimiklerimiz, ses
tonumuz önemlidir.
Dinleme: Birini ya da bir şeyi işitmek için kulak vermedir.
DİNLEME TÜRLERİ
1. Bilgilendirmek İçin Dinleme
Karşımızda yapılan bir konuşma esnasında, aktarılmak istenen bilgileri algılayarak
yapılan dinleme çeşididir. Burada dinlenen bilgiler, dinleyici için ileride kullanacağı
birer kaynaktır. Çevresini bilgilendirmek için bilgilenir. Ders dinleme bu grup içerisine
girer.
2. Eğlenmek İçin Dinleme
Dinlenen sayesinde eğlenceli vakit geçirmeyi sağlayan dinleme işlemidir. Eğlenceli,
hareketli bir şarkı dinlemek, eğlenmek için dinlemeye örnek gösterilebilir.
3. Seçici Dinleme
Dinlediğimizden sadece istediğimize uygun olana dikkat ederiz. Televizyonda ya da
radyoda çeşitli programlar vardır. Biz bunlardan sadece kendi istediklerimizi açıp
dinleriz. Bu dinleme tarzına da seçici dinleme denir.
4. Eleştirel Dinleme
Bir konuşmanın doğru ya da yanlış, eksik ya da tam olarak analiz edilerek dinlenme-
sidir.
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 119
Notlar
Ders – 23 Okuma, Konuşma, Dinleme Bilgisi ve Bilgi Kaynaklarının Güvenliğini Sorgulama
5. Not Alarak Dinleme
Bir konuşmanın önemli yerlerini not alarak dinleme çeşididir. Örneğin okullarda öğ-
retmenler ders anlatırken öğrencilerin not tutması, not alarak dinlemektir.
DİNLEME KURALLARI
Aslında dinleme kuralları günlük hayatımızda hepimizin uygulaması gereken kurallar-
dır. Yolda, evde, okulda, sokakta dinleme kurallarına uymalıyız.
Dinlenen konuya dikkatimizi vermeliyiz.
Not alarak dinleyeceksek önceden gerekli not alma eşyalarını hazırlamalıyız.
Konuşanın sözünü kesmemeliyiz.
Dinlerken yöntem ve programımızı belirlemeliyiz.
Konuyla ilgili ön hazırlık yapmalıyız.
Konuşma sırası bize gelene kadar sessizce beklemeliyiz.
Söz hakkı almadan konuşmamalıyız.
Alıştırma
Yukarıda anlattığımız dinleme çeşitlerinden siz hangisini kullanıyorsunuz, örneklerle açıklayınız.
Günlük hayatımızda dikkat ettiğimiz dinleme kurallarına örnekler veriniz. Bu kurallara uyulmazsa yaşanabilecek olumsuzlukları örnek bir olayla açıklayınız.İS
ABET YAYIN
LARI
ÇÖZÜMLER
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!120
Notlar
Ders – 23 Okuma, Konuşma, Dinleme Bilgisi ve Bilgi Kaynaklarının Güvenliğini Sorgulama
KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI Kitle iletişim araçları, günlük hayatımıza ışık tutan, geleceğimize ve bugünümüze yön
veren araçlardır. Hayatımızın daha hızlı, daha rahat olmasında payları oldukça fazla-
dır. Dünyada olup biten haberlerden anında haberdar olmamıza yarayan faydalı araç-
lardır.
Bir zamanların vazgeçilmez icatlarının kaçıncı sürümüdür şimdiki kullandıklarımız?
İnsanoğlu çevreyi tanıdıktan sonra kendi işlerini hızlı halledebilmek için çeşitli aletler
yapmıştır. Kitle iletişim araçları da bu değişimler doğrultusunda sürekli gelişmiştir.
En sık kullanılan kitle iletişim araçları şunlardır:
1. Telefon: Uzakta olan sevdiklerimizle kolay iletişim kurmamızı sağlar. Gerek sesli gerek
ise görüntülü görüşebiliriz.
2. Telgraf: İki bölge arasında kararlaştırılmış işaretlerin yardımıyla anlatılmak veya söy-
lenmek istenenin yazılı olarak gönderilmesidir. Günümüzde telgrafların yerini mesajlar
ve mailler almıştır.
3. Televizyon: Vericiden aktarılan manyetik dalgalar sayesinde yayınlanan görüntünün
hoparlör ve ekran sayesinde karşıdaki kişiye aktarılmasıdır.
4. Radyo: Televizyonun görüntüsüz olanıdır. Buradan sadece sesleri duyabiliriz.
5. Bilgisayar: Elektronik iletişim aracıdır. İnternet aracılığıyla duygu, düşünce ve bilgi
aktarımı sağlar.
6. Faks: Diğer adı belgegeçerdir. Belgelerin faks adı verilen araçlarla bir yerden diğer
yere aktarımını sağlamasıdır.
Alıştırma
Aşağıda verilen cümlelerin boş bırakılan kısımlarını uygun ifadelerle doldurunuz.
• Arkadaşımız konuşurken ........................................................ söz istemeliyiz.
• Yeni tanıştığımız birisine ilk olarak ........................ sorarız.
• Hastaneye ziyarete gittiğimizde karşımızdaki kişiye .................................... deriz.
• Annemiz bulaşıkları yıkarken ona ............................................... deriz.
• Düştüğümüzde bizi yerden kaldıran kişiye ............................................... ederiz.
• Sevdiğimiz insanların kalbini kırdığımızda onlardan ............................................... dileriz.
• Okuma türleri ikiye ayrılır. Bunlar; ...................................... ve .................................. okumadır.
• Bir yerden ayrıldığımızda oradakilere ............................................... kalın deriz.
• Yemeğimizi yedikten sonra yemeği hazırlayan kişiye ....................................... sağlık deriz.
sözünü bitirdikten sonraadını
geçmiş olsunkolay gelsin
teşekkürözür
sesli sessiz
hoşçakalellerine
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan! 121
Notlar
Ders – 23 Okuma, Konuşma, Dinleme Bilgisi ve Bilgi Kaynaklarının Güvenliğini Sorgulama
ÇOKLU MEDYA KAYNAKLARININ GÜVENİRLİĞİ Çoklu medya kaynakları; metin, görüntü, grafik , çizim, ses, video, ve animasyonların
bilgisayarda gösterilmesidir. Bilgisayarda gösterilen bu dosyalar bilgisayarın içinde
saklanır. Saklanan dosyalar bilgisayar ağından iletilir ve sayısal olarak işlenir. Çoklu
ortam dediğimiz zaman, çeşitli türdeki bilgi kaynaklarının bir arada olması aklımıza
gelir. Bir örnekle açıklarsak: Bilgisayar sadece ses veya görüntü ile bilginin gösteril-
diği bir ortamdır. Bunların hepsi bir araya getirildiğinde ise çoklu ortam olarak adlan-
dırılmaktadır. Bu durumda; metin, görüntü, grafik, çizim, ses, video ve animasyonların
birden fazlasının bir arada bulunmasına “çoklu ortam” denir.
Çoklu ortamın güvenirliği hâlâ sorgulanmaktadır. İnternet üzerinden yapılan çoğu iş-
lemin güvenirliği hâlâ tam olarak sağlanmış değildir. İnternet üzerinden edu, gov, com,
org gibi ağlar üzerinden iletişim kurulur. İnternetteki sitenin adında geçen bu uzantı-
ların her birinin ayrı bir anlamı vardır.
edu: Eğitim kurumları tarafından kullanılır.
gov: Hükümet kurumları tarafından kullanılır.
com: Ticari ve özel kuruluşlar tarafından kullanılır.
org: Ticari olmayan, kâr amacı taşımayan kuruluşlar tarafından kullanılır.
Alıştırma
Arkadaşlar! Siz de en çok kullandığınız çoklu medya kaynaklarını aşağıdaki boşluk-lara yazınız.
•
•
•
•
•
•
İSABET Y
AYINLA
RI
ÇÖZÜMLER
122 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!
Test – 23
1. Aşağıdakilerden hangisi okuma kurallarından biri de-ğildir?
A) Okuma sırasında dik oturmalıyız.
B) Okuma esnasında içimizden de olsa mırıldanmama-
lıyız.
C Yazılan yazıları parmağımızla takip etmeliyiz.
D) Kitapla aramızda 30cm’lik mesafe koymalıyız.
2. Sessiz okumanın özellikleri sıralandığında aşağıdaki-lerden hangisi yanlıştır?