С. С. Міхненак, В. В. Кушнярэвіч

© « », 2019 © . « », 2019

www.adu.by www.aversev.by

3

Прыкладнае каляндарна-тэматычнае планаван не складзена ў адпавед насці з дзеючымі вучэбнымі праграмамі для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджанымі Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь. У ім рэалізуюц-ца патрабаван ні адукацыйнага стандарту па прадметах, вызначаец ца паслядоў-насць урокаў.

У аснову планаван ня ўрокаў беларускай мовы пакладзены сістэмна-функ-цыяналь ны, камунікатыўна-дзейнасны, лінгвакультуралагічны і сацыякуль-турны падыходы, а таксама прынцып сістэматычнага паўтарэн ня і паглыблен-ня ведаў вучняў, які прадугледжвае зварот да вывучанага ў папярэдніх класах.

Планаван не па беларускай літаратуры прапануе размеркаван не вучэбна-га матэрыялу ў адпаведнасці са зместам і структурай вучэбнага дапаможніка, утрымлівае тэмы ўрокаў і колькасць гадзін на вывучэн не твораў, рэкамендуе адпаведны вучэбны матэрыял да кожнага ўрока і дамашнія задан ні.

Звяртаем увагу, што асноўны вучэбны матэрыял павінен быць засвоены ву-чнямі на ўроку.

Выдан не мае на мэце дапамагчы настаўніку ў наладжван ні навучальна-га працэсу, але не павін на стрымліваць яго ініцыятыву і творчы падыход да выкладан ня прадмета. Настаўнік можа размеркаваць вучэбны матэрыял па-іншаму, з улікам асаблівасцей кожнага класа.

Прыкладнае каляндарна-тэматычнае планаван не падрыхтавалі:Беларуская мова — С. С. Міхнёнак;Беларуская літаратура — В. В. Кушнярэвіч.

© « », 2019 © . « », 2019


4

Беларуская мова(70 гадзін на год, 2 гадзіны на тыдзень, з іх 11 гадзін — на пісьмовыя работы)

Беларуская мова : вучэб. дапам. для 9 кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / Г. М. Валочка [і інш.]. — Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2019.

Нумар урока і дата

правя-дзення

Тэма ўрокаКоль-касць гадзін

Мэты вывучэння тэмы Характарыстыка асноўных відаў і спосабаў дзейнасці

Дамашняе заданне

1 2 3 4 5 6

І чвэрць — 16 урокаў

Беларуская мова ў сям’і славянскіх моў і моў народаў свету (1 гадзіна)

1 Беларуская мова ў сям’і славянскіх моў і моў народаў свету

1 Фарміраваць уяўленне пра бе-ларускую літаратурную мо-ву як самабытную з’яву ся-род славянскіх нацыяналь-ных літаратурных моў і моў народаў свету, пра паходжан-не славянскіх моў ад прасла-вянскай мовы, іх падабенства і адрозненне.Выпрацоўваць уменне вызна-чаць фанетычную, лексічную і граматычную адметнасць бе-ларускай мовы ў параўнанні з іншымі ўсходнеславянскімі мовамі

Чытанне тэкстаў, вызначэнне іх стылю, асноўных прымет, характэрных моўных сродкаў; вызначэнне спецыфічных рыс беларускай мовы ў тэкс-тах; падрыхтоўка вуснага вы - казвання пра славянскія мовы; вусны пераклад тэксту з рускай мовы на беларускую; спісванне сказаў — выказванняў бела-рускіх дзея чаў пра родную мову — з устаўляннем прапу-шчаных літар і расстаноўкай знакаў прыпынку

§ 1, практ. 6,7 (на выбар);падрыхта-ваць адказына кантроль-ныя пытанніі заданні (с. 7)

5

Працяг

1 2 3 4 5 6

Тэкст (2 гадзіны)

23

Тэкст і яго асноўныя прыме-ты (паглыбленае паўтарэнне).Сінтаксічная сінаніміка

2 Узнавіць і паглыбіць веды пра тэкст, яго прыметы як адзінкі маўлення. Удасканальваць уменні дзяліць тэксты на ска-зы і лагічныя часткі, знаходзіць у тэкстах сказы, якія выража-юць асноў ны сэнс паведамле-ння і якія яго пашыраюць; вызначаць тэму, адрасата і мэ-та накіраванасць выказван-ня, выяўляць апорныя словы і словазлучэнні, вызначаць спосабы і сродкі су вязі ска-заў і частак тэксту; ствараць выказванні з выкарыстаннем апорных слоў і словазлучэн-няў; разгортваць сэнс частак шляхам далучэння самастой-на складзеных сказаў, уводзіць у тэкст новыя часткі; падбі-раць сінтаксічныя сінонімы да розных сінтаксічных адзінак. Дапамагаць усведамляць сэн-сава-стылістычную і тэкста-ўтваральную ролю сінтак січ-ных моўных сродкаў

Дапаўненне сказаў неабход-най інфармацыяй; выпісванне з пераліку прапанаваных тэр-мінаў, якія называюць пры меты тэксту; размяшчэнне сказаў у патрэбнай паслядоўнасці, каб атрымаўся тэкст; чытанне тэк- стаў, вызначэнне іх асноўных прымет, тэмы, падтэмы, мік ра-тэмы, тыпу; вызначэнне тэмы і тыпу тэксту па прыведзеных апорных словах і словазлучэн-нях; падзел тэкстаў на лагічныя часткі, складанне складана-га плана тэксту; суаднясен-не тэкстаў з кампазіцыйнымі схемамі тыпаў маўлення, да-паў ненне схем неабходнымі элементамі; спісванне тэксту з дапісваннем канчаткаў дзея-словаў і тлумачэннем іх напі-сання; вызначэнне спосабу сувязі сказаў ў тэксце па пры-ведзеных схемах.Суаднясенне выразаў — сін-таксічных сінонімаў, тлума-чэнне іх сэнсу і граматычна-га значэння; аналіз сэнсавых

§ 2, практ. 15,16 (на выбар)

§ 3, практ. 22,23 (на выбар);падрыхтавацьадказы на кан-трольныяпытанні (с. 16)

© « », 2019 © . « », 2019


6

Працяг

1 2 3 4 5 6

і граматычных адрозненняў паміж сказамі — сінтаксічнымі сінонімамі; перабудова сказаў (замена сінанімічнымі канст-рукцыямі); параўнанне тэк- стаў з сінтаксічнымі сіноні-мамі; вусны пераклад тэксту на беларускую мову, абгрунта-ванне выпадкаў выкарыстан-ня сінанімічных канструк- цый, аналіз спосабаў перада-чы на беларускую мову дзее - прыметнікаў і дзеепры мет-нікавых зваротаў

Паўтарэнне вывучанага ў V—VIII класах (3 гадзіны)

4 Слова, словазлу-чэнне, сказ як асноўныя моўныя адзінкі

1 Сістэматызаваць і пашырыць веды пра асноўныя моўныя адзінкі (слова, словазлучэнне, сказ).Удасканальваць уменні вылу-чаць са сказаў словазлучэнні, вызначаць віды сувязі паміж кампанентамі словазлучэнняў, складаць словазлучэнні ў адпа-веднасці з асаблівасцямі іх бу-довы ў беларускай і рускай мо-вах; вызначаць межы сказаў у тэксце, тэму і асноўную дум-ку тэкстаў

Выбар адпаведных характа-рыстык для кожнай моўнай адзінкі (слова, словазлучэн-ня, сказа), параўнанне моўных адзінак; чытанне і аналіз тэкстаў, вызначэнне тэмы, адра-сата, мэтанакіраванасці; аналіз слоўнікавых артыкулаў сло-ва штучны, складанне слова-злучэнняў з гэтым словам у роз - ных значэннях, уключэнне іх у сказы (практ. 25); складанне і запіс словазлучэнняў, вызна-чэнне іх адметнасці, склону за-

§ 4, практ. 29, 28 (падрых-таваць паве-дамленне пра азёры Беларусі) (на выбар)

7

Працяг

1 2 3 4 5 6

лежных слоў; пераклад і запіс сказаў на беларускую мову, вызначэнне асаблівасці будо-вы словазлучэнняў у белару-скай і рускай мовах; чытанне тэксту, вызначэнне меж сказаў, спісванне тэксту з раскрыц-цём дужак, устаўляннем пра-пушчаных літар, расстаноўкай знакаў прыпынку; выпісванне словазлучэнняў, вызначэнне віду сінтаксічнай сувязі ў іх; вызначэнне простых сказаў у тэксце, характарыстыка іх вы - казнікаў

5 Тыпы простых сказаў па мэце выказвання, інтанацыйным афармленні (апа-вядальныя, пы-тальныя, пабу-джаль ныя; клічныя і няклічныя)

1 Сістэматызаваць і пашырыць веды пра тыпы простых ска заў па мэце выказвання, інтана-цыйным афармленні.Удасканальваць уменні вы-значаць тыпы простых сказаў па мэце выказвання, інтана-цыйным афармленні; ставіць знакі прыпынку ў канцы ска-заў; вызначаць тып тэкстаў, выяўляць у іх апорныя словы і словазлучэнні, сродкі сувязі сказаў і лагічных частак

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне мэты і адрасата, тыпу маўлення, падзел тэкстаў на сэнсавыя часткі, складанне плана тэксту, пераказ па плане, характарыстыка сказаў па мэце выказвання і інтанацыйным афармленні, выпісванне з тэк-сту простых сказаў, вызначэн-не граматычных асноў, характа-рыстыка выказнікаў; чытанне загадак і прыказак, тлумачэн-не сэнсу прыказак, тлумачэнне

§ 5, практ. 35

© « », 2019 © . « », 2019


8

Працяг

1 2 3 4 5 6

пастаноўкі знакаў прыпын-ку ў канцы сказаў, спісванне сказаў з устаўляннем пра-пушчаных літар, вызначэнне дзеясловаў, якія перадаюць пабуджэнне да дзеяння; вы-значэнне ў тэкстах апавядаль-ных, пабуджальных сказаў, іх інтанацыі

6 Тыпы простых сказаў па будове (двухсастаўныя, аднасастаўныя, няпоўныя, усклад-неныя)

1 Сістэматызаваць і пашырыць веды пра тыпы простых сказаў па будове.Удасканальваць уменні вы-значаць тыпы простых сказаў па будове; выяўляць у тэк-стах розных стыляў і жан раў двухсастаўныя, аднаса стаў-ныя, няпоўныя і ўскладненыя сказы, вызначаць іх сэнсава-стылістычную ролю; знахо дзіць у тэкстах сказы, якія выража-юць асноўную думку паве-дам лення, разгортваць слова - злучэнні і сказы, пера ўтва-раць двухсастаўныя сказы ў аднасастаўныя, развітыя ў неразвітыя і наадварот, ня- поўныя ў поўныя; ставіць зна- кі прыпынку ў сказах усклад-

Чытанне і аналіз тэкстаў, вызна-чэнне тэмы, асноўнай думкі, падбор загалоўкаў, вызначэнне спосабу сувязі сказаў у тэксце, сродкаў сувязі, апорных сказаў, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку, вызначэнне няпоў-ных сказаў; чытанне прыказак, вызначэнне іх будовы (аднаса-стаўныя сказы / двухсастаўныя сказы); складанне і запіс слова-злучэнняў, утварэнне развітых сказаў з неразвітых; спісванне сказаў з раскрыццём дужак, устаўляннем прапушчаных лі-тар, расстаноўкай знакаў пры-пынку; падрыхтоўка на аснове прыведзенай схемы вуснага выказвання на тэму «Просты ўскладнены сказ»; падрыхтоў-

§ 6, практ. 43, 44, 42 (падрыхтоўка паведамлення пра рэдкіх пту-шак Беларусі) (на выбар)

9

Працяг

1 2 3 4 5 6

ненай будовы; вызначаць тып тэкстаў, выяўляць у іх апор-ныя словы і словазлучэнні, сродкі сувязі сказаў і лагічных частак; ствараць выказванні з выкарыстаннем апорных слоў і словазлучэнняў, пашы-раць тэксты; рабіць сінтаксічны разбор простых сказаў

ка вуснага паведамлення на аснове табліцы «Знакі пры-пынку ў сказах з аднароднымі членамі»

Стылі маўлення (1 гадзіна)

7 Паглыбленне па- няцця пра стылі маўлення. Стыле- ўтваральная роля марфалагічных і сінтаксічных моўных сродкаў

1 Узнавіць і паглыбіць веды пра стылі маўлення; стыле ўтва-ральную ролю марфа лагіч ных і сінтаксічных моўных сродкаў.Удасканальваць уменні вы-значаць ролю марфалагічных і сінтаксічных моўных сродкаў у стварэнні тэкстаў розных стыляў маўлення; ствараць тэксты рознай жанрава-сты-лістычнай прыналежнасці з вы-карыстаннем марфала гічных і сінтаксічных моўных сродкаў

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне стылю, моўных срод - каў, характэрных для пэў ных стыляў; тлумачэнне сэнсу пры - казкі «Дзяржыся з варонаю і вераб’ём, што ў вырай не ля-цяць»; запіс сказаў з устаў лян - нем прапушчаных літар, расста-ноўкай знакаў прыпынку

§ 7, практ. 49, 50 (на выбар)

Складаны сказ: будова, значэнне, ужыванне (4 гадзіны, з іх 2 гадзіны — на пісьмовыя работы)

89

Паняцце пра скла-даны сказ. Сродкі сувязі частак у складаных сказах.

2 Узнавіць і пашырыць веды пра складаны сказ, яго будову, значэнне і ўжыванне. Сфар-міраваць паняцце пра віды

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі, стылю, тыпу; падзел тэксту на часткі, складанне плана тэк-

§ 8, практ. 53 (падрыхтаваць паведамленне пра беларускія

© « », 2019 © . « », 2019


10

Працяг

1 2 3 4 5 6

Тыпы складаных сказаў

і сродкі сувязі частак у скла-даных сказах, тыпы складаных сказаў; азнаёміць з агульнымі правіламі пастаноўкі знакаў прыпынку паміж часткамі скла-даных сказаў. Пашырыць веды пра публіцыстычны стыль.Выпрацоўваць уменні адроз- ніваць простыя сказы ад скла- даных, выяўляць у тэкстах скла - даныя сказы розных тыпаў; вызначаць тэксты-разважанні публіцыстычнага стылю, вы - яўляць іх адрасата і мэтана-кіраванасць, дзяліць на лагіч-ныя часткі; ставіць знакі пры-пынку на мяжы частак склада-ных сказаў; ствараць склада-ныя сказы розных тыпаў.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе галосных о, э, а; е, ё, я

сту; падбор загалоўкаў; раз-межаванне простых і склада-ных сказаў; вызначэнне гра-матычных асноў у складаных сказах, сродкаў сувязі частак складаных сказаў; тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку паміж часткамі складаных ска-заў; вызначэнне слова з тэксту паводле прыведзенага значэння; тлумачэнне арфаграм у выдзе-леных словах; чытанне прыка-зак, у якіх граматычныя часткі звязаны пры дапамозе злучаль-ных злучнікаў, падпарадкаваль-ных злучнікаў, без злучнікаў, іх запіс па групах (з раскрыццём дужак і ўстаўляннем прапушча-ных літар).Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай дум-кі, стылю, тыпу тэкстаў; пад-бор загалоўкаў; падзел тэксту на часткі, складанне плана; перабудова простых ска заў у складаныя, іх запіс; вызначэн-не граматычных асноў, сродкаў сувязі частак у складаных ска-зах; размеркаванне сказаў па

шэдэўры куль-туры, занесе-ныя ЮНЕСКА ў Спіс сусвет-най культур-най спадчыны)

§ 9, практ. 58 (напісаць нататку пра помнік літары ў) або практ. 61 (пад-рыхтаваць пераказ тэк-сту паводле складзенага плана) (на вы-бар); падрых-таваць адказы на кантроль-ныя пытанні і заданні (с. 47)

11

Працяг

1 2 3 4 5 6

групах у залежнасці ад іх тыпу; уста наўленне адпаведнасці паміж граматычнымі часткамі крылатых выразаў, запіс скла-даных сказаў з устаўляннем прапушчаных літар і рас ста-ноўкай знакаў прыпынку, тлу-мачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку; падбор аднакаранё-вых слоў да выдзеленых у тэк-сце (практ. 60); запаўненне схе-мы «Тыпы складаных сказаў» (практ. 62)

1011

Кантрольны падра-бязны пераказ тэк-сту

2 Выявіць узровень сфармі ра-ванасці ўменняў пісьмова па-драбязна пераказваць тэкст, захоўваючы яго жанрава-сты-лістычныя і моўныя асаблі-васці

Слуханне тэксту, гутарка па яго змесце, лагічнай будове, моўных асаблівасцях; напісан-не пераказу

Складаназлучаныя сказы: будова, значэнне, ужыванне (7 гадзін, з іх 1 гадзіна — на пісьмовую работу)

12 Паняцце пра скла-даназлучаны сказ. Сродкі сувязі частак у складаназлучаных сказах

1 Сфарміраваць уяўленне пра складаназлучаны сказ (будову, значэнне, ужыванне), сродкі сувязі частак у складаназлуча-ных сказах. Выпрацоўваць уменні выяў-ляць складаназлучаныя сказы ў тэкстах, вызначаць іх ролю,

Чытанне і аналіз тэкстаў, пад-бор загалоўкаў; выпісванне складаназлучаных сказаў, вы-значэнне граматычных асноў, меж граматычных частак, срод-каў сувязі паміж часткамі скла-даназлучаных сказаў; тлума-чэнне напісання арфаграм у вы-

§ 10, практ. 68, 69 (на выбар)

© « », 2019 © . « », 2019


12

Працяг

1 2 3 4 5 6

абгрунтоўваць мэтазгоднасць ужывання, правільна інта на-ваць; адрозніваць складаназлу-чаныя сказы ад простых сказаў з аднароднымі членамі; вызна-чаць межы частак складана-злучаных сказаў, сродкі сувязі і сэнсавыя адносіны паміж часткамі; будаваць складана-злучаныя сказы, ставіць знакі прыпынку на мяжы частак; уменні выкарыстоўваць скла-даназлучаныя сказы ў вусных і пісьмовых выказваннях.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе галосных у склада-ных словах

дзеленых словах (практ. 64), размежаванне складаназлу-чаных сказаў і простых сказаў з аднароднымі членамі, спіс - ванне простых сказаў з адна-роднымі членамі і складана-злучаных сказаў з раскрыццём дужак і пастаноўкай знакаў прыпынку; утварэнне склада-назлучаных сказаў ад простых, іх запіс, пабудова схем скла-даназлучаных сказаў; падрых-тоўка на аснове табліцы па-ведамлення пра сродкі сувязі граматычных частак у склада-назлучаным сказе і сэнсавыя адносіны паміж імі (практ. 67); выкананне тэставых заданняў па тэме «Складаназлучаныя сказы: будова, значэнне, ужы-ванне» (практ. 70)

13 Знакi прыпынку паміж часткамі ў складаназлуча-ных сказах

1 Сфарміраваць уяўленне аб правілах пастаноўкі знакаў прыпынку (коскі, кропкі з ко-скай, працяжніка) у складана-злучаных сказах. Выпрацоўваць уменні правіль-на пунктуацыйна афарм ляць складаназлучаныя сказы.

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай дум - кі, тыпу, стылю, жанру, мэта на-кіраванасці, адрасата тэкстаў; падбор загалоўка; вызначэнне ў тэкстах складаназлучаных сказаў, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку паміж част -

§ 11, практ. 76

13

Працяг

1 2 3 4 5 6

Удасканальваць уменні зна-ходзіць у тэкстах складана-злучаныя сказы, вызначаць іх ролю, межы частак, сродкі су-вязі, сэнсавыя адносіны паміж часткамі складаназлучаных сказаў; будаваць складаназлу-чаныя сказы, выкарыстоўваць складаназлучаныя сказы ў вус-ных і пісьмовых выказваннях; будаваць схемы складаназлуча-ных сказаў.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе спалучэнняў іё (ыё), ія (ыя), іе (ые) у запазычаных словах

камі складаназлучаных сказаў; пабудова схем складаназлу-чаных сказаў; спісванне скла- даназлучаных сказаў з устаў-ляннем прапушчаных літар і расстаноўкай знакаў пры-пынку; высвятленне значэння слова дол у сказе, выпісванне займеннікаў, іх граматычная характарыстыка (практ. 73); утварэнне складаназлуча-ных сказаў па пачатку; чытан-не тэксту з устаўляннем за-мест пропускаў злучальных злучнікаў; запіс назоўнікаў дрывасек, тапарышча, елка, пушча ў форме меснага склону адзіночнага ліку, тлумачэнне напісання канчаткаў, перабу-дова простага сказа ў склада-назлучаны ў адпаведнасці са схемай (практ. 75); пераклад тэксту з рускай мовы на бе-ларускую (практ. 77); размер-каванне складаназлучаных сказаў па групах у залежнасці ад пастаноўкі знакаў прыпынку (практ. 78)

© « », 2019 © . « », 2019


14

Працяг

1 2 3 4 5 6

14 Знакi прыпын-ку паміж часткамі ў складаназлуча-ных сказах

1 Пашырыць веды пра склада-назлучаны сказ, сродкі сувязі частак у складаназлучаных сказах (сродкі выражэння спа-лучальных сэнсавых адносін).Выпрацоўваць уменні пра віль - на пунктуацыйна афармляць складаназлучаныя сказы, вызначаць спалучальныя сэнса- выя адносіны (адносіны адна- часовасці, паслядоўнасці, пры - чынна-выніковыя) паміж част- камі складаназлучаных сказаў; будаваць схемы складаназлу ча-ных сказаў, утвараць складана-злучаныя сказы, выкарыстоў-ваючы спалучальныя злучнікі; правільна інтанаваць склада-назлучаныя сказы са спалуча-льнымі сэнсавымі адно сінамі.Удасканальваць уменні знахо-дзіць складаназлучаныя сказы ў тэкстах, вызначаць іх ролю, межы частак складаназлуча-ных сказаў, сродкі сувязі паміж часткамі.Актуалізаваць веды вучняў пра глухія, звонкія і санорныя, свісцячыя і шыпячыя зычныя, іх вымаўленне і пра вапіс

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; падбор загалоўка; вызначэнне ў тэк-стах складаназлучаных сказаў, сродкаў сувязі і сэнсавых ад- носін паміж часткамі ў склада-назлучаных сказах; спісванне складаназлучаных сказаў з ус- таў ляннем прапушчаных літар і пастаноўкай знакаў прыпынку, вызначэнне сэн-савых адносін паміж часткамі складаназлучаных сказаў; вызна чэнне фразеалагізма, які мае значэнне ‘вельмі хут-ка’ (практ. 80); вызначэнне ў тэксце сказа па схеме; рас-крыццё значэння ўстойлівых выразаў стол знаходак, адрас-ны стол (практ. 82); перабудо-ва простых сказаў у складана-злучаныя з зададзенымі спа-лучальнымі сэнсавымі адно-сінамі паміж часткамі; падбор сіноніма да слова безадказны; пераклад тэксту на беларускую мову, пабудова схем складана-злучаных сказаў

§ 12, практ. 81 (падрыхтаваць віншавальную прамову на Дзень настаўніка)

15

Працяг

1 2 3 4 5 6

15 Знакi прыпын-ку паміж часткамі ў складаназлуча-ных сказах

1 Пашырыць веды пра складана-злучаны сказ, сродкі сувязі ча-стак у складаназлучаных ска-зах (сродкі выражэння супра-ціўных сэнсавых адно сін).Выпрацоўваць уменні пра - вільна пунктуацыйна афарм- ляць складаназлучаныя сказы, вызначаць супраціўныя сэн - савыя адносіны (супастаў - ляльныя, супрацьпастаўляль- ныя адносіны) паміж часткамі складаназлучаных сказаў; буда-ваць схемы складаназлучаных сказаў, утвараць складаназлуча-ныя сказы, выкарыстоўваючы супраціўныя злучнікі.Удасканальваць уменні зна-ходзіць складаназлучаныя ска - зы ў тэкстах, вызначаць іх ролю, межы частак складана-злучаных сказаў і сродкі сувязі паміж часткамі.Актуалізаваць веды вучняў пра цвёрдыя, мяккія і зацвяр-дзелыя зычныя, іх вымаўленне і правапіс

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; падзел тэксту на часткі, чы-танне тэксту з пастаноўкай за-мест пропускаў супраціўных злучнікаў; вызначэнне ў тэк-стах складаназлучаных сказаў, сродкаў сувязі і сэнсавых адносін паміж часткамі ў скла- даназлучаных сказах; спісванне складаназлучаных сказаў з ус- таўляннем прапушчаных літар і расстаноўкай знакаў прыпын-ку; складанне складаназлу-чаных сказаў з супраціўнымі адносінамі паміж часткамі

§ 13, практ. 88

16 Рэзервовая гадзіна 1

© « », 2019 © . « », 2019


16

Працяг

1 2 3 4 5 6

ІІ чвэрць — 16 урокаў

Складаназлучаныя сказы: будова, значэнне, ужыванне (працяг)

17 З н а к i п р ы п ы н -ку паміж часткамі ў складаназлучаных сказах

1 Пашырыць веды пра склада-назлучаны сказ, сродкі сувязі частак у складаназлучаных ска-зах (сродкі выражэння размер-кавальных сэнсавых адносін).Выпрацоўваць уменні правіль-на пунктуацыйна афармляць складаназлучаныя сказы, вы- значаць размеркавальныя сэн-са выя адносіны (адносіны пе-ралічэння, чаргавання, узае-мавыключэння з’яў і падзей) паміж часткамі складаназлу-чаных сказаў; будаваць схемы складаназлучаных сказаў, утва-раць складаназлучаныя сказы, выкарыстоўваючы размерка-вальныя злучнікі.Удасканальваць уменні знахо-дзіць складаназлучаныя сказы ў тэкстах, вызначаць іх ролю, межы частак складаназлучаных сказаў і сродкі сувязі паміж часткамі.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе мяккага знака і апо-страфа

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; падзел тэкстаў на часткі; вызначэнне ў тэкстах складаназлучаных сказаў, сродкаў сувязі і сэнса-вых адносін паміж часткамі ў складаназлучаных сказах; выпісванне складаназлуча-ных сказаў, вызначэнне іх гра-матычных асноў, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку; вызначэнне спосабу ўтварэння дзеепрыметніка (практ. 92); пабудова схем складаназлу-чаных сказаў; размеркаван-не складаназлучаных сказаў у адпаведнасці са схемамі, тлу-мачэнне напісання арфаграм (практ. 94); запіс пад дыктоўку складаназлучаных сказаў, тлу-мачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку

§ 14, практ. 93 (падрыхтаваць паведамлен-не пра сцэну Вялікага тэа-тра Беларусі)

17

Працяг

1 2 3 4 5 6

18 Падагульненне і сістэматызацыя вывучанага па раздзеле «Склада-назлучаныя сказы: будова, значэнне, ужыванне»

1 Падагульніць і сістэматызаваць веды вучняў пра складаназлу-чаныя сказы, іх пунктуацыйнае афармленне.Удасканальваць уменні вызна-чаць складаназлучаныя ска-зы, мэтазгоднасць іх ужыван-ня ў тэкстах; складаць склада-назлучаныя сказы, правільна пунктуацыйна афармляць іх на пісьме; выкарыстоўваць складаназлучаныя сказы ў вус-ным і пісьмовым маўленні.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе д і дз, т і ц

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай дум-кі, тыпу, стылю тэкстаў; падбор загалоўка; падзел тэксту на част- кі; вусны пераклад тэксту на бе-ларускую мову (практ. 95); вы- значэнне ў тэкстах складана- злучаных сказаў, сродкаў сувязі і сэнсавых адносін па між част- камі ў складаназлучаных сказах; падрыхтоўка паведамлення на тэму «Просты ўскладнены сказ» (практ. 96); спісванне фрагментаў тэксту з устаўлян- нем прапушчаных літар і рас-станоўкай знакаў прыпынку; вызначэнне частак складана-злучаных сказаў, будова якіх адпавядае простым усклад-неным сказам, правядзенне сінтаксічнага разбору склада-назлучаных сказаў (практ. 97); складанне на аснове прапанава-нага тэксту складаназлучаных сказаў са злучнікамі ні — ні, толькі, ці то — ці то (практ. 99)

§ 14, практ. 98 або 97 (па-дрыхтаваць паведамленне «Маё мален-ства») (на вы-бар)

19 Кантрольны дык-тант

1 Выявіць узровень сфарміра-ванасці арфаграфіч ных на вы-каў і пунктуацыйных уменняў

Слуханне і запіс тэксту пад ды-ктоўку

© « », 2019 © . « », 2019


18

Працяг

1 2 3 4 5 6

Складаназалежныя сказы: будова, значэнне, ужыванне (14 гадзін, з іх 1 гадзіна — на пісьмовую работу)

2021

Паняцце пра скла-даназалежны сказ

2 Сфарміраваць уяўленне пра бу-дову, значэнне і ўжыванне скла-даназалежных сказаў, правілы пастаноўкі знакаў прыпынку паміж часткамі складаназалеж-ных сказаў.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаназалеж-ныя сказы, інтанаваць іх; вы-значаць галоўную і даданую часткі ў складаназалежных сказах, месца даданай часткі ад-носна галоўнай, межы галоўнай і даданай частак; размяжоўваць падпарадкавальныя злучнікі і злучальныя словы; будаваць схемы складаназалежных ска-заў; складаць складаназалеж-ныя сказы і ставіць знакі пры-пынку на мяжы галоўнай і да-данай частак.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе у, ў

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай дум-кі, тыпу, стылю тэкстаў; пад-бор загалоўка; вызначэнне ў тэкстах складаназалежных сказаў, галоўнай і даданай частак, граматычных асноў, сродкаў сувязі (злучнікаў, злу-чальных слоў) паміж часткамі ў складаназалежных сказах; спісванне складаназалежных сказаў, пастаноўка пытанняў ад галоўнай часткі да дада-най, пабудова схем сказаў; складанне і запіс складана-залежных сказаў па прапана-ваных схемах; пісьмовы пе-раклад тэксту на беларускую мову (практ. 103); утварэнне складаназалежных сказаў ад простых, іх запіс; тлумачэнне арфаграм у выдзеленых сло-вах (практ. 108); размеркаван-не складаназалежных сказаў па групах у залежнасці ад пастаноўкі знакаў прыпынку (практ. 109)

§ 15, практ. 105

§ 15, практ. 110

19

Працяг

1 2 3 4 5 6

22 Складаназалежныя сказы з даданай аз-начальнай часткай (сродкі сувязі, знакі прыпынку)

1 Сфарміраваць уяўленне пра асаблівасці будовы складана-залежных сказаў з даданай аз-начальнай часткай.Актуалізаваць веды вучняў пра азначэнне як член сказа.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаназалеж-ныя сказы з даданай азначаль-най часткай, інтанаваць іх; вы-значаць межы галоўнай і дада-най частак у складаназалежных сказах з даданай азначальнай часткай, месца даданай часткі адносна галоўнай; выяўляць сродкі сувязі частак; вызна-чаць, што паясняе даданая частка, азначальныя сэнсавыя адносіны паміж галоўнай і да-данай часткамі; будаваць схемы складаназалежных сказаў з да-данай азначальнай часткай, ут-вараць складаназалежныя ска-зы з даданай азначальнай част-кай; праводзіць сінанімічныя замены (перабудоўваць про-стыя сказы з адасобленымі азначэннямі ў складаназалеж-ныя сказы з даданай азначаль-

Адказ на пытанні для актуалі-зацыі ведаў пра азначэнне як член сказа; чытанне і аналіз тэкстаў, вызначэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; падбор загалоўка; вы-значэнне ў тэкстах складаназа-лежных сказаў, галоўнай і да-данай частак, сродкаў сувязі паміж часткамі ў складана-залежных сказах, пастаноўка пытанняў ад галоўнай часткі да даданай; перабудова про-стых сказаў з адасобленымі азначэннямі ў складаназа-лежныя сказы з даданымі азначальнымі часткамі; пабу-дова схем сказаў; запіс тэксту са зменай асобы, устаўляннем па неабходнасці прапуш-чаных літар і расстаноўкай знакаў прыпынку; тлумачэнне ўстаўленых літар, пастаноўкі знакаў прыпынку

§ 16, практ. 115

© « », 2019 © . « », 2019


20

Працяг

1 2 3 4 5 6

най часткай); правільна пунк-туацыйна афармляць склада-назалежныя сказы з даданай азначальнай часткай.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе падоўжаных зычных

23 Складаназалежныя сказы з даданай дапаўняльнай част-кай (сродкі сувязі, знакі прыпынку)

1 Сфарміраваць уяўленне пра асаблівасці будовы складаназа-лежных сказаў з даданай дапаў-няльнай часткай.Актуалізаваць веды вучняў пра дапаўненне як член сказа.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаназа-лежныя сказы з даданай дапаў- няльнай часткай, інтанаваць іх; вызначаць межы галоўнай і даданай частак у складаназа-лежных сказах з даданай да-паўняльнай часткай, месца да-данай часткі адносна галоўнай; выяўляць сродкі сувязі частак; вызначаць, што паясняе дада-ная частка, дапаўняльныя сэ-нсавыя адносіны паміж галоў-най і даданай часткамі; буда-ваць схемы складаназалежных сказаў з даданай дапаўняльнай часткай, складаць складаназа-

Адказ на пытанні для актуа-лізацыі ведаў пра дапаўненне як член сказа; чытанне і ана-ліз тэкстаў, вызначэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; вызначэнне ў тэкстах складаназалежных сказаў з да - данымі дапаўняльнымі і азна-чальнымі часткамі, галоўнай і даданай частак, сродкаў сувязі частак; спісванне складана-залежных сказаў з даданымі дапаўняльнымі часткамі, вы-значэнне слоў, якія паясняюцца даданымі часткамі, пастаноўка пытанняў ад галоўнай часткі да даданай; вызначэнне фразеа-лагізмаў са значэннем ‘заняц-ца чым-небудзь, пачаць рабіць што-небудзь’ (практ. 117), фразеалагізмаў з кампанентам рэшата (практ. 119); пабудова схем складаназалежных сказаў

§ 17, практ. 120

21

Працяг

1 2 3 4 5 6

лежныя сказы з даданай дапаў-няльнай часткай; праводзіць сінані мічныя замены (перабу-доўваць простыя сказы з пабо-чнымі словамі, сказы з простай мовай у складаназалежныя ска-зы з даданай дапаўняльнай ча-сткай); правільна пунктуацый-на афармляць складаназале-жныя сказы з даданай дапаў-няльнай часткай.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе прыстаўных зычных і галосных

з даданымі дапаўняльнымі і азначальнымі часткамі; пера-будова сказаў з простай мо-вай у складаназалежныя ска-зы з даданымі дапаўняльнымі часткамі

24 Складаназалежныя сказы з даданай акалічнаснай част-кай месца (сродкі сувязі, знакі пры-пынку)

1 Сфарміраваць уяўленне пра асаблівасці будовы склада-назалежных сказаў з даданай акалічнаснай часткай месца.Выпрацоўваць уменні выяў- ляць складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі ча-сткамі месца ў тэкстах; вызна-чаць межы галоўнай і даданай частак у складаназалежных сказах з даданымі акалічна-снымі часткамі месца, месца даданай часткі адносна галоў-най; выяўляць сродкі сувязі ча-стак; вызначаць, што паясняе даданая частка, акалічнасныя

Запаўненне прабелаў у лінгвіс-тычным паведамленні для акту- алізацыі ведаў пра акалічнасць як член сказа (практ. 121); чы-танне і аналіз тэкстаў, вызна-чэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; вызна-чэнне ў тэкстах складаназа-лежных сказаў з даданымі акалічнаснымі часткамі месца, галоўнай і даданай частак, срод - каў сувязі частак у складана-залежных сказах з даданымі акалічнаснымі часткамі месца; выпісванне складаназалеж-ных сказаў з даданымі акаліч-

§ 18, практ. 125

© « », 2019 © . « », 2019


22

Працяг

1 2 3 4 5 6

сэнсавыя ад носіны месца паміж галоўнай і даданай часткамі; будаваць схемы складаназа-лежных ска-заў з даданымі акалічнаснымі часткамі мес-ца, складаць складаназалеж-ныя сказы з даданымі ака-лічнаснымі часткамі месца; праводзіць сінанімічныя за-мены (перабудоўваць простыя сказы ў складаназалежныя ска-зы з даданымі акалічнаснымі часткамі месца); правільна пун-ктуацыйна афармляць склада-назалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі месца.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе прыставак, якія за-канчваюцца на зычны

наснымі часткамі месца; пабу-дова схем складаназалежныхсказаў з даданымі акаліч на-снымі часткамі месца; перабу-дова простых сказаў з выдзе-ленымі словамі ў складаназа-лежныя (з вызначэннем віду даданай часткі); пераклад тэк-сту публіцыстычнага стылю на беларускую мову

25 Складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі часу і ўмовы (сродкі сувязі, знакі пры-пынку)

1 Сфарміраваць уяўленне пра асаблівасці будовы складана-залежных сказаў з даданымі акалічнаснымі часткамі часу і ўмовы.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць складаназалежныя ска-зы з даданымі акалічнаснымі часткамі часу і ўмовы ў тэкстах;

Выпісванне складаназалежных сказаў з даданымі акалічнас-нымі часткамі часу, пабудова схем складаназалежных сказаў з даданымі акалічнаснымі част-камі часу; запіс сказаў па гру-пах (складаназалежныя ска-зы з даданымі акалічнаснымі часткамі ўмовы і складаназа-

§ 19, практ. 130

23

Працяг

1 2 3 4 5 6

вызначаць межы галоўнай і даданай частак у складана-залежных сказах з даданымі акалічнаснымі часткамі часу і ўмовы, месца даданай часткі адносна галоўнай; выяўляць сродкі сувязі частак; вызна-чаць, што паясняе даданая частка, акалічнасныя сэн-савыя адносіны (часу, умо-вы) паміж галоўнай і дада-най часткамі; будаваць схемы складаназалежных сказаў з да- данымі акалічнаснымі част ка - мі часу, умовы, складаць склада - назалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі часу, умовы; праводзіць сінаніміч- ныя замены (перабудоўваць простыя сказы ў складаназа-лежныя сказы з даданымі ака- лічнаснымі часткамі ўмовы); правільна пунктуацыйна афарм-ляць складаназалежныя ска-зы з даданымі акалічнаснымі часткамі часу, умовы.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе і, ы, й пасля прыставак

лежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі часу), пастаноўка знакаў прыпынку; чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; перабу-дова простых сказаў у склада-назалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі ўмовы; перабудова простых сказаў з адасобленымі акалічнасцямі ў складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі

© « », 2019 © . « », 2019


24

Працяг

1 2 3 4 5 6

26 Складаназалежныя сказы з даданымі акалiчнаснымі часткамі прычы-ны і мэты (сродкi сувязi, знакi пры-пынку)

1 Сфарміраваць уяўленне пра асаблівасці будовы складана-залежных сказаў з даданымі акалічнаснымі часткамі пры-чыны і мэты.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць складаназалежныя ска-зы з даданымі акалічнаснымі часткамі прычыны, мэты ў тэк-стах; вызначаць межы галоўнайі даданай частак у складаназа-лежных сказах з даданымі ака-лічнаснымі часткамі прычыны, мэты, месца даданай часткі ад-носна галоўнай; выяўляць сро-дкі сувязі частак; вызначаць, што паясняе даданая частка, акалічнасныя сэнсавыя адно-сіны (прычыны, мэты) паміж галоўнай і даданай часткамі; будаваць схемы складаназале-жных сказаў з даданымі акалі-чнаснымі часткамі прычыны, мэты, складаць складаназале-жныя сказы з даданымі акалі-чнаснымі часткамі прычыны, мэты; правільна пунктуацыйна афармляць складаназалежныя сказы з даданымі акалічнасны-мі часткамі прычыны, мэты.

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай ду-мкі, тыпу, стылю тэкстаў; пад-бор загалоўка; вызначэнне ў тэ-кстах складаназалежных сказаў з даданымі акалічнаснымі ча-сткамі прычыны; вызначэн-не галоўнай і даданай частак ў складаназалежных сказах з даданымі акалічнаснымі ча-сткамі прычыны, членаў ска-заў, якія паясняюцца даданай часткай; выпісванне па групах складаназалежных сказаў з да-данымі акалічнаснымі часткамі мэты і складаназалежных ска-заў з даданымі акалічнаснымі часткамі прычыны; складан-не складаназалежных сказаў, увядзенне іх у тэкст; спісван-не тэксту з расстаноўкай зна-каў прыпынку і тлумачэннем правапісу складаных прыметні-каў і пастаноўкі знакаў прыпы-нку (практ. 135); пабудова схем складаназалежных сказаў з да-данымі акалічнаснымі часткамі прычыны, мэты

§ 20, практ. 134

25

Працяг

1 2 3 4 5 6

Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе малой і вялікай літар

27 Складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі ўступальнай і параўнальнай часткамі (сродкi сувязi, знакi пры-пынку)

1 Сфарміраваць уяўленне пра асаблівасці будовы складана-залежных сказаў з даданымі акалічнаснымі ўступальнай і параўнальнай часткамі.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць складаназалежныя ска-зы з даданымі акалічнасныміўступальнай і параўнальнай часткамі ў тэкстах; вызначаць межы галоўнай і даданай ча-стак у складаназалежных ска-зах з даданымі акалічнаснымі ўступальнай і параўнальнай часткамі, месца даданай часткі адносна галоўнай; выяўляць сродкі сувязі частак; вызна-чаць акалічнасныя сэнсавыя адносіны (уступальныя, параў-нальныя) паміж галоўнай і да-данай часткамі; будаваць схемы складаназалежных сказаў з да-данымі акалічнаснымі ўступа-льнай і параўнальнай часткамі, утвараць складаназалежныя сказы з даданымі акалічнасны-мі ўступальнай і параўнальнай

Адказ на пытанні для актуа лі - зацыі ведаў пра акалічнасць уступкі, параўнальныя зва-роты; тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку ў сказе з ада-собленай акалічнасцю ўступкі і складаназалежным сказе з да- данай акалічнаснай уступаль-най часткай (практ. 136); знакаў прыпынку ў сказе з па-раўнальным зваротам і скла-даназалежным сказе з даданай акалічнаснай параўнальнай часткай (практ. 138); чытан-не і аналіз тэкстаў, вызна-чэнне тэмы, асноўнай думкі, тыпу, стылю тэкстаў; вызна-чэнне ў тэкстах складаназа-лежных сказаў, відаў дада-ных частак; спісванне сказаў з устаўляннем прапушчаных літар і расстаноўкай зна каў прыпынку, тлумачэнне па ста-ноўкі знакаў прыпынку; па-будова схем складаназалеж-ных сказаў; тлумачэнне сэнсу прыказкі (практ. 140)

§ 21, практ. 141 або 139 (па-дрыхтаваць тэкст — апісанне чаромхі) (на выбар)

© « », 2019 © . « », 2019


26

Працяг

1 2 3 4 5 6

часткамі; правільна пункту-ацыйна афармляць складана-залежныя сказы з даданымі акалічнаснымі ўступальнай і параўнальнай часткамі.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе канчаткаў назоўні-каў; правапісе не (ня), ні з на-зоўнікамі

28 Складаназалежныя сказы з даданымі акалічнаснымі часткамі спосабудзеяння, меры і ступені (сродкі сувязі, знакі пры-пынку)

1 Сфарміраваць уяўленне пра асаблівасці будовы складана-залежных сказаў з даданымі акалічнаснымі часткамі споса-бу дзеяння, меры і ступені.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць складаназалежныя ска-зы з даданымі акалічнаснымі часткамі спосабу дзеяння, меры і ступені ў тэкстах; вызначаць межы галоўнай і даданай ча-стак у складаназалежных ска-зах з даданымі акалічнаснымі часткамі спосабу дзеяння, меры і ступені, месца даданай часткі адносна галоўнай; выяўляць сродкі сувязі частак; вызна-чаць, што паясняе даданая частка, акалічнасныя сэнсавыя

Чытанне складаназалежных сказаў, вызначэнне галоўнай і даданай частак у іх, слоў, спа-лучэнняў слоў, якія паясняюц-ца даданай часткай; вызначэн-не відаў даданых частак; дапі-сванне сказаў, каб атрымаліся складаназалежныя сказы з да-данымі акалічнаснымі часткамі меры і ступені; складанне скла-даназалежных сказаў з рознымі відамі даданых частак па прапа-наваных схемах, вызначэнне відаў даданых частак; чытан-не і аналіз тэксту, вызначэнне тэмы, асноўнай думкі, стылю; правядзенне пісьмовага сінта-ксічнага разбору складаназа-лежных сказаў; фармулёўка

§ 22, практ. 146

27

Працяг

1 2 3 4 5 6

адносіны (спосабу дзеяння, меры і ступені) паміж галоў най і даданай часткамі; будаваць схемы складаназалеж ных ска-заў з даданымі акаліч наснымі часткамі спосабу дзеяння, меры і ступені, складаць складаназа-лежныя сказы з азначанымі ві-дамі даданых частак; правіль-на пунктуацыйна афармляць складаназалежныя сказы з да-данымі акалічнаснымі частка-мі спосабу дзеяння, меры і сту-пені.Актуалізаваць веды вучняў пра напісанне прыметнікаў з суфі-ксам -ск-; правапіс складаных прыметнікаў, -н-, -нн- у прыме-тніках, не (ня) з прыметнікамі

і запіс пытанняў для інтэрв’ю (практ. 145); запіс пад ды-к тоўку складаназалежных сказаў, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку

29 Складаназалежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі

1 Даць паняцце пра складана-залежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць складаназалежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі ў тэкстах, вызначаць колькасць даданых частак у сказах такога тыпу, межы галоўнай і даданых

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі, стылю; падзел тэксту на часткі; вызначэнне ў тэкстах склада-назалежных сказаў; вызначэн-не галоўнай і даданай частак у складаназалежных сказах; вызначэнне складаназалежных сказаў з некалькімі даданымі

§ 23, практ. 151

© « », 2019 © . « », 2019


28

Працяг

1 2 3 4 5 6

частак; выяўляць сродкі су-вязі; вызначаць, што паясня-юць даданыя часткі, сэнсавыя адносіны паміж часткамі; буда-ваць схемы складаназалежных сказаў з некалькімі даданымі часткамі; складаць складана-залежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе лічэбнікаў

часткамі; выпісванне складана-залежных сказаў з некалькімі даданымі часткамі, вызначэн-не граматычных асноў, відаў даданых частак; скланенне назоўніка лісяня, вызначэн-не асаблівасцей скланення (практ. 149); дапісванне сказаў, каб атрымаліся складаназа-лежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі; разбор га-лоўных частак па членах сказа (практ. 150)

30 Кантрольны дык-тант

1 Выявіць узровень сфарміра-ванасці арфагра фічных на вы-каў і пунктуацыйных уменняў

Слуханне і запіс тэксту пад дыктоўку

3132

Складаназалеж-ныя сказы з паслядоўным, сузалежным і зме-шаным падпарад-каваннем частак, знакі прыпынку ў іх (азнаямленне)

2 Азнаёміць з відамі падпарадка-вання даданых частак у склада-назалежных сказах з некалькімі даданымі часткамі, правіламі пастаноўкі знакаў прыпынку ў складаназалежных сказах з паслядоўным, сузалежным i змешаным падпарадкаваннем частак.Выпрацоўваць уменні правіль-на пунктуацыйна афармляць

Чытанне складаназалежных сказаў з некалькімі дада нымі часткамі, пабудова гарызан-тальных і вертыкальных схем складаназалежных сказаў з не-калькімі даданымі часткамі; вызначэнне віду падпарадкава-ння даданых частак; выпісван-не сказаў па групах (складана-залежныя сказы з сузалежным аднародным падпарадкаван-

§ 24, практ. 156

29

Працяг

1 2 3 4 5 6

складаназалежныя сказы з не-калькімі даданымі часткамі.Удасканальваць уменні выяў-ляць складаназалежныя сказы з некалькімі даданымі часткамі ў тэкстах, вызначаць колькасць даданых частак, межы галоўнай і даданых частак; выяўляць сродкі сувязі; вызначаць, што паясняюць даданыя часткі, сэн-савыя адносіны паміж часткамі; будаваць схемы складаназа-лежных сказаў з некалькімі даданымі часткамі

нем / складаназалежныя сказы з сузалежным неаднароднымпадпарадкаваннем); чытанне і аналіз тэкстаў, вызначэнне тэмы, асноўнай думкі, стылю, падбор загалоўка да тэксту; вызначэнне ў тэкстах склада-назалежных сказаў з некалькі-мі даданымі часткамі; тлумачэ-нне пастаноўкі знакаў прыпы-нку паміж часткамі складаных сказаў; складанне і запіс скла-даназалежных сказаў з нека-лькімі даданымі часткамі па прапанаваных схемах; спісва-нне складаназалежных сказаў з некалькімі даданымі частка-мі з пастаноўкай і тлумачэннемзнакаў прыпынку; спісванне тэксту з раскрыццём дужак, устаўляннем прапушчаных лі-тар, расстаноўкай знакаў пры-пынку; правядзенне пісьмовага сінтаксічнага разбору склада-назалежных сказаў з некалькі-мі даданымі часткамі; тлумачэ-нне правапісу выдзеленых слоў (практ. 160)

© « », 2019 © . « », 2019


30

Працяг

1 2 3 4 5 6

ІІІ чвэрць — 22 урокі

Складаназалежныя сказы: будова, значэнне, ужыванне (працяг)

33 Падагульненне і сістэматызацыя вывучанага па раз-дзеле «Складана-залежныя сказы: будова, значэнне, ужыванне»

1 Падагульніць і сістэматызаваць веды вучняў пра складаназа-лежныя сказы.Удасканальваць уменні выяў-ляць складаназалежныя ска-зы; складаць складаныя ска-зы азначанага тыпу, правільна пунктуацыйна афармляць іх на пісьме; выкарыстоўваць складаназалежныя сказы ў вус-ным і пісьмовым маўленні.Актуалізаваць веды аб пра-вапісе займеннікаў

Чытанне складаназалежных сказаў, вызначэнне відаў дада-ных частак; спісванне складана-залежных сказаў з устаўляннем прапушчаных літар (дзе трэба) і расстаноўкай знакаў прыпын-ку; правядзенне сінтаксічнага разбору складаназалежных ска - заў; выкананне тэставых задан- няў па тэме «Складаназалежныя сказы: будова, значэнне, ужы-ванне»; чытанне і аналіз тэкс - таў, вызначэнне тэмы, асноў - най думкі, стылю, мэтанакі ра-ванасці, адрасата; вызначэнне ў тэкстах складаназалежных сказаў, відаў даданых частак; запіс пад дыктоўку складана-залежных сказаў з некалькімі даданымі часткамі, тлумачэн-не пастаноўкі знакаў прыпынку

§ 24, практ. 162; падрыхта-ваць адказы на кантроль-ныя пытанні і заданні (с. 116)

Бяззлучнікавыя складаныя сказы: будова, значэнне, ужыванне (12 гадзін, з іх 2 гадзіны — на пісьмовыя работы)

3435

Паняцце пра бяззлучнікавы складаны сказ (бу-

2 Сфарміраваць уяўленне пра бяззлучнікавы складаны сказ (будову, сэнсава-граматычныя

Чытанне і аналіз тэкстаў, вызна-чэнне тэмы, асноўнай дум кі, стылю, падбор загалоў ка; вызна -

§ 25, практ. 172 або 171 (па-дрыхтаваць

31

Працяг

1 2 3 4 5 6

дова, сэнсава- граматычныя адносіны паміж часткамі, сродкі сувязі частак)

адносіны паміж часткамі, сродкі сувязі частак). Выпрацоўваць уменні выяў-ляць бяззлучнікавыя склада-ныя сказы ў тэкстах; вызна-чаць межы частак бяззлучні-кавых складаных сказаў, срод- кі сувязі і сэнсава-граматыч-ныя адносіны паміж часткамі; адрозніваць бяззлучнікавыя складаныя сказы з аднатып- нымі і з разнатыпнымі част- камі; інтанаваць бяззлучніка-выя складаныя сказы ў адпа-веднасці з сэнсам; будаваць схемы бяззлучнікавых склада-ных сказаў, складаць бяззлуч- нікавыя складаныя сказы; вы- конваць сінанімічныя замены (перабудоўваць бяззлучніка-выя складаныя сказы ў про-стыя, у складаназлучаныя); ставіць знакі прыпынку на мяжы частак бяззлучнікавых складаных сказаў.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе суфіксаў і канчаткаў дзеясловаў; правапісе не (ня), ні з дзеясловамі

чэнне ў тэкстах бяззлуч ніка вых складаных сказаў, асаблівасцей інтанавання, гра матычных ас-ноў бяззлучнікавых склада-ных сказаў; чытанне бяззлу-чнікавых складаных сказаў у адпаведнасці з інтанацый-ным афармленнем; перабудо-ва складаназалежных сказаў у бяззлучнікавыя складаныя, бяззлучнікавых складаных — у складаназалежныя; падбор сінонімаў да выдзеленых у тэ-ксце слоў (практ. 170); тлума-чэнне значэння выдзеленых слоў і выразаў (практ. 174); падрыхтоўка на аснове матэ-рыялу табліцы паведамлен ня пра сэнсава- граматычныя ад-носіны паміж часткамі ў бяз-злучнікавым складаным сказе (практ. 173); вызначэнне сэнса-ва-граматычных адносін паміж часткамі бяззлучнікавых скла-даных сказаў; адказ на пытанні да тэксту з выкарыстаннем бяз-злучнікавых складаных сказаў

паведамлен-не пра помнікі Ф. Скарыну) (на выбар)

§ 26, практ. 176

© « », 2019 © . « », 2019


32

Працяг

1 2 3 4 5 6

3637

Знакі прыпынку паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных ска-зах. Коска і кроп-ка з коскай паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах

2 Сфарміраваць уяўленне аб пра- вілах пастаноўкі коскі і кропкі з коскай паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах.Выпрацоўваць уменні пра- вільна пунктуацыйна афарм- ляць бяззлучнікавыя скла-даныя сказы (ставіць коску і кропку з коскай паміж частка-мі бяззлучнікавых скла даных сказаў паводле правілаў); інта-наваць бяззлучні кавыя скла-даныя сказы, паміж часткамі якіх ставяцца коска і кропка з коскай.Удасканальваць уменні вы-значаць межы частак, сродкі сувязі і сэнсава-граматыч-ныя адносіны паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе суфіксаў дзеепрыме-тнікаў; правапісе не (ня) з дзе-епрыметнікамі

Чытанне бяззлучнікавых скла - даных сказаў з адпаведнай ін - танацыяй, тлумачэнне паста-ноў кі знакаў прыпынку ў іх; чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі, стылю; вызначэнне ў тэкстахбяззлучнікавых складаных ска- заў; вызначэнне ў бяззлучні-кавых складаных сказах грама-тычных асноў, сэнсава-грама-тычных адносін паміж часткамі; складанне і запіс паводле тэк-сту (практ. 180) простых і скла-даных сказаў на тэму «Нацыя-нальная бібліятэка Беларусі»; запіс пад дыктоўку бяззлучні-кавых складаных сказаў, тлума-чэнне пастаноўкі знакаў пры-пынку

§ 27, практ. 179

§ 27, практ. 181

3839

Знакі прыпынку паміж часткамі

2 Сфарміраваць уяўленне аб правілах пастаноўкі двукроп’я

Падрыхтоўка (з апорай на схе-мы практ. 182) паведамлення

§ 28, выпісаць з твораў

33

Працяг

1 2 3 4 5 6

ў бяззлучнікавых складаных ска-зах. Двукроп’е паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах

паміж часткамі ў бяззлучні-кавых складаных сказах.Выпрацоўваць уменні правіль-на пунктуацыйна афармляць бяззлучнікавыя складаныя ска-зы (ставіць двукроп’е паміж часткамі бяззлучнікавых скла- даных сказаў паводле пра ві - лаў); інтанаваць бяззлучніка-выя складаныя сказы, паміж часткамі якіх ставіцца дву-кроп’е.Удасканальваць уменні вы-значаць межы частак, сродкі сувязі і сэнсава-граматыч-ныя адносіны паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе суфіксаў дзеепры-слоўяў; правапісе не з дзеепры-слоўямі

пра пастаноўку двукроп’я паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах; чытанне бяз- злучнікавых складаных сказаў з патрэбнай інтанацыяй, тлума-чэнне пастаноўкі знакаў пры-пынку паміж часткамі ў бяз- злучнікавых складаных ска-зах; тлумачэнне арфаграм у вы-дзеленых словах (практ. 183); спісванне бяззлучнікавых скла-даных сказаў з устаўляннем прапушчаных літар (дзе трэба), раскрыццём дужак, расстаноў-кай знакаў прыпынку; чытан-не і аналіз тэкстаў, вызна-чэнне тэмы, асноўнай думкі, стылю; вызначэнне ў тэкстах бяззлучнікавых складаных ска - заў; вызначэнне граматычных асноў у бяззлучнікавых скла- даных сказах, сэнсавых адносін паміж граматычнымі часткамі бяззлучнікавых складаных ска- заў; выпісванне з тэксту коль- касна-іменных спалучэнняў (практ. 186); складанне і запіс уласных прыкладаў да правіл

мастацкай літаратуры шэсць бяззлуч-нікавых складаных сказаў (тры — з коскай, тры — з дву-кроп’ем паміж часткамі), растлумачыць пастаноўку знакаў пры-пынку

§ 28, выпісаць з тэкстаў публіцыс-тычнага сты-лю шэсць бяззлучніка-вых складаных сказаў (тры — з коскай, тры — з дву-кроп’ем паміж часткамі), растлумачыць

© « », 2019 © . « », 2019


34

Працяг

1 2 3 4 5 6

«Коска паміж часткамі ў бяз-злучнікавых складаных ска-зах», «Кропка з коскай паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах», «Двукроп’е паміж часткамі ў бяззлучні-кавых складаных сказах»; запіс пад дыктоўку бяззлучнікавых складаных сказаў, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку

пастаноўку знакаў пры-пынку

404142

Знакі прыпынку паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных ска-зах. Працяжнік паміж часткамі ў бяззлучнікавых складаных сказах

3 Сфарміраваць уяўленне аб пра- вілах пастаноўкі працяж ніка паміж часткамі ў бяззлучні-кавых складаных сказах.Выпрацоўваць уменні пра- вільна пунктуацыйна афарм-ляць бяззлучнікавыя склада-ныя сказы (ставіць працяжнік паміж часткамі бяззлучнікавых складаных сказаў паводле пра- вілаў); інтанаваць бяззлуч- нікавыя складаныя сказы, па- між часткамі якіх ставіцца працяжнік.Удасканальваць уменні адроз- ніваць тыпы складаных ска- заў; вызначаць межы частак, сродкі сувязі і сэнсавыя адно-

Чытанне бяззлучнікавых скла - да ных сказаў з патрэбнай ін та- нацыяй, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку паміж частка - мі бяззлучнікавых складаных сказаў; перабудова складана- злучаных і складаназалеж-ных сказаў у бяззлучнікавыя складаныя; спісванне бяззлуч-нікавых складаных сказаў з ус-таўляннем (дзе трэба) пра пу-шчаных літар, раскрыццём дужак і расстаноўкай знакаў прыпынку, тлумачэнне па -станоўкі знакаў прыпынку; устанаўленне адпаведнасці паміж бяззлучнікавымі скла-данымі сказамі і правіламі па-

§ 29, практ. 188

§ 29, выпісаць з тэкстаў публіцыс-тычнага стылю пяць бяззлучніка-вых склада-ных сказаў з працяжнікам паміж частка-мі, растлума-чыць паста-ноўку знакаў прыпынку

35

Працяг

1 2 3 4 5 6

сіны паміж часткамі ў склада-назлучаных, складаназалежных і бяззлучнікавых складаных сказах; складаць бяззлуч ні - кавыя складаныя сказы павод-ле прапанаваных схем; право-дзіць сінанімічныя замены.Актуалізаваць веды вучняў аб правапісе прыслоўяў і спалу-чэнняў слоў, блізкіх да пры-слоўяў; правапісе не (ня), ні з прыслоўямі

станоўкі знакаў прыпынку паміж іх часткамі; складан-не і запіс простага, складана- злучанага, складаназалежна-га, бяззлучнікавага складана-га сказа на тэму «Беларуская (родная) мова»; размеркаван-не бяззлучнікавых складаных сказаў па групах у залежнасці ад пастаноўкі знакаў прыпы-нку (практ. 194); працяг і запіс сказаў, правядзенне іх сінтаксі-чнага разбору; вусны пераклад тэксту на беларус кую мову, вы-значэнне бяззлучнікавых скла-даных сказаў у тэксце на рускай мове, іх пераклад і запіс па-бе-ларуску; падбор прыкладаў да табліцы, запіс сказаў з паста-ноўкай знакаў прыпынку (практ. 197); чытанне і аналіз тэкстаў, вызначэнне тэмы, пад-тэмы, асноўнай думкі, стылю; складанне плана і падрыхтоўка падрабязнага пераказу тэксту з выкарыстаннем бяззлучні-кавых складаных сказаў; запіс пад дыктоўку бяззлучнікавых складаных сказаў, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку

Заданне 9 з рубрыкі «Кантроль-ныя пытанні і заданні» (с. 139)

© « », 2019 © . « », 2019


36

Працяг

1 2 3 4 5 6

4344

Кантрольны па-драбязны пераказ тэксту

2 Выявіць узровень сфармі ра-ванасці ўменняў пісьмова па-драбязна пераказваць тэкст, захоўваючы яго жанрава-сты лістычныя і моўныя аса-блівасці

Слуханне тэксту, гутарка па яго змесце, лагічнай будове, моўных асаблівасцях; напісан-не пераказу

45 Падагульненне і сіс тэ ма тызацыя вывучанага па раз- дзеле «Бяззлучні-кавыя складаныя сказы: будова, зна-чэнне, ужыванне»

1 Падагульніць і сістэматызаваць веды вучняў пра бяззлучніка-выя складаныя сказы, іх пун-ктуацыйнае афармленне. Уда-сканальваць уменні вызначаць межы частак, сродкі сувязі і сэн-савыя адносіны паміж часткамі ў складаназлучаных, склада-назалежных і бяззлучнікавых складаных сказах; складаць бяззлучнікавыя складаныя ска-зы, інтанаваць іх у адпаведнасці з сэнсам; правільна пунктуа- цыйна афармляць бяззлуч-нікавыя складаныя сказы; ужываць бяззлучнікавыя скла- даныя сказы ў вусным і пісь- мовым маўленні.Актуалізаваць веды вучняў пра ўжыванне і правапіс прыназоў-нікаў

Запіс пад дыктоўку бяззлуч-нікавых складаных сказаў, тэкстаў з бяззлучніка вымі складанымі сказамі; вызна- чэнне ў бяззлучнікавых скла-даных сказах граматычных асноў, граматычных частак, сэнсава-граматычных адносін паміж часткамі бяззлучнікавых складаных сказаў; тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку; правядзенне сінтаксічнага раз-бору бяззлучнікавых склада-ных сказаў

Падрыхтаваць адказы на кан-трольныя пытанніі заданні 1–8 (с. 139)

37

Працяг

1 2 3 4 5 6

Складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак: будова, значэнне, ужыванне (9 гадзін, з іх 3 гадзіны — на пісьмовыя работы)

46 Паняцце пра скла-даны сказ з розны-мі відамі сувязі ча-стак (разнавіднасці, сінтаксічныя пры-меты, сродкі сувязі, інтанаванне і выка-рыстанне)

1 Сфарміраваць уяўленне пра складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак.Выпрацоўваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаныя ска-зы з некалькімі відамі сувязі ча-стак, абгрунтоўваць мэтазгод-насць іх ужывання, вылучаць сэнсавыя часткі ў іх; вызначаць разнавіднасці складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; адрозніваць складаныя сказыз рознымі відамі сувязі ча-стак ад іншых тыпаў склада-ных сказаў; вызначаць межы і сродкі сувязі частак у скла-даных сказах з рознымі відамі сувязі частак, сэнсавыя адно-сіны паміж часткамі; буда-ваць схемы складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак.Актуалізаваць веды вучняў пра ўжыванне і правапіс злучнікаў, часціц

Чытанне лінгвістычнага тэксту, вызначэнне груп складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак, сродкаў сувязі сэнса-вых частак у складаных сказах з рознымі відамі сувязі; чыта-нне складаных сказаў з розны-мі відамі сувязі частак, вызна-чэнне сэнсавых (логіка-стру-ктурных) частак і сродкаў іх сувязі; спісванне складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак з устаўляннем прапу-шчаных літар і расстаноўкай знакаў прыпынку, вызначэнне відаў сувязі паміж часткамі, суаднясенне складаных ска-заў з рознымі відамі сувязі са схемамі; пабудова схем сказаў з рознымі відамі сувязі частак

§ 30, практ. 204

47 Знакі прыпынку паміж часткамі

1 Сфарміраваць уяўленне аб пра-вілах пастаноўкі знакаў пры-

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі,

§ 31, практ. 209

© « », 2019 © . « », 2019


38

Працяг

1 2 3 4 5 6

ў складаных сказах з рознымі відамі сувязі частак

пынку ў складаных сказах з рознымі відамі сувязі частак.Выпрацоўваць уменне правіль-на пунктуацыйна афармляць складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак.Удасканальваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак, абгрунтоўваць мэтазгоднасцьіх ужывання, вылучаць сэнса-выя часткі ў іх; вызначаць раз-навіднасці складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; адрозніваць складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак ад іншых тыпаў складаных сказаў; вызначаць межы і сро-дкі сувязі частак у складаных сказах з рознымі відамі сувязі, сэнсавыя адносіны паміж ча-сткамі; будаваць схемы скла-даных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; праводзіць сі-нанімічныя замены (перабу-доўваць простыя і складаныя сказы ў складаныя з розны-мі відамі сувязі частак, скла-даныя сказы з рознымі відамі

стылю; вызначэнне ў тэкстах складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; пабудова схем складаных сказаў з розны - мі відамі сувязі частак; спіс-ванне тэксту, складаных сказаў з рознымі відамі сувязі ча-стак з устаўляннем прапуш-чаных літар, раскрыццём ду-жак, расстаноўкай знакаў пры-пынку, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку; утварэнне і запіс з простых сказаў скла-даных сказаў розных тыпаў; перабудова складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак у простыя, тлумачэнне права-пісу складаных прыметнікаў (практ. 208)

39

Працяг

1 2 3 4 5 6

сувязі частак у сказы іншай граматычнай структуры).Актуалізаваць веды вучняў пра напісанне выклічнікаў

4849

Знакі прыпын-ку паміж часткамі ў складаных сказах з рознымі відамі сувязі частак

2 Пашырыць веды пра афіцыйны стыль і яго жанры, азнаёміць з правільным афармленнем афіцыйных папер (заявы, аўтабіяграфіі).Выпрацоўваць уменне пра-вільна афармляць афіцыйныя паперы (заяву, аўтабіяграфію).Удасканальваць уменні пра-цы з тэкстамі афіцыйнага сты - лю: вызначаць адрасата і мэта-накіраванасць, паслядоўнасць развіцця думкі, абгрунтоўваць мэтазгоднасць выкарыстання выяўленчых моўных сродкаў, у тым ліку складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак. Азнаёміць з біяграфіямі бе-ларускіх пiсьменнiкаў цi лінг - вістаў, з іх творчымi і навуко-вымі дасягненнямі.Актуалізаваць веды вучняў пра словазлучэнне, асаблівасці да-пасавання і кіравання ў белару-скай мове

Чытанне лінгвістычнага тэк-сту пра афіцыйны стыль, тлу-мачэнне розніцы ў значэннях слоў асобы, асаблівы, асобны (практ. 213); аналіз структуры і ўзору напісання аўтабіяграфіі (практ. 214); аналіз біяграфій беларускіх пiсьменнiкаў цi лінгвістаў.Аналіз структурных частак і ўзо-ру напісання заявы (практ. 219).Напісанне заявы, аўтабіяграфіі

§ 31; падрых-таваць ма-тэрыялы да напісання аўтабіяграфіі

Паўтарыць § 31

© « », 2019 © . « », 2019


40

Працяг

1 2 3 4 5 6

50 Знакі прыпын-ку паміж часткамі ў складаных сказах з рознымі відамі сувязі частак

1 Выпрацоўваць уменне правіль- на пунктуацыйна афармляць складаныя сказы з рознымі ві-дамі сувязі частак.Удасканальваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак, абгрунтоўваць мэтазгоднасць іх ужывання, вылучаць сэн-савыя часткі ў іх; вызначаць разнавіднасці складаных сказаўз рознымі відамі сувязі частак; адрозніваць складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак ад іншых тыпаў складаных сказаў; вызначаць межы і срод - кі сувязі частак у складаных сказах з рознымі відамі сувязі, сэнсавыя адносіны паміж част-камі; будаваць схемы склада-ных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; праводзіць сіна- німічныя замены (перабу доў - ваць простыя і складаныя ска-зы ў складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак.Актуалізаваць веды вучняў пра двухсастаўныя сказы, правілы пастаноўкі працяжніка паміж дзейнікам і выказнікам

Чытанне складаных сказаў з роз- нымі відамі сувязі частак, вы-значэнне граматычных асноў, логіка-структурных частак; тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку; пабудова схем.Чытанне і аналіз тэксту, вызна-чэнне асноўнай думкі, тыпу, стылю; перабудова выдзеле-ных у тэксце сказаў у складаны сказ з рознымі відамі сувязі ча-стак; правядзенне сінтаксічна-га разбору складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак (практ. 211)

§ 31, практ. 212

41

Працяг

1 2 3 4 5 6

51 Пераклад з рускай мовы на белару-скую навукова-па-пулярнага тэксту

1 Удасканальваць уменні аналі-заваць рускамоўны тэкст, пера-кладаць яго на беларускую мову, захоўваючы жанравыя і стылі-стычныя асаблівасці, правільна ўспрымаць змест прачытанага на рускай мове і без скажэнняў перадаваць яго па-беларуску

Чытанне тэксту для перакладу, вызначэнне яго тыпу, стылю, тэмы, асноўнай думкі, адмет-ных мастацкіх сродкаў; вусны калектыўны пераклад тэксту; запіс і рэдагаванне ўласнага тэксту



1 Выпрацоўваць уменне правіль-на пунктуацыйна афармляць складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак.Удасканальваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаныя ска-зы з рознымі відамі сувязі ча-стак, абгрунтоўваць мэтазго-днасць іх ужывання, вылучаць сэнсавыя часткі ў іх; вызна-чаць разнавіднасці складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; адрозніваць складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак ад іншых тыпаў склада-ных сказаў; вызначаць межы і сродкі сувязі частак у склада- ных сказах з рознымі відамі су-вязі, сэнсавыя адносіны па між

Спісванне складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак з расстаноўкай знакаў пры-пынку, пабудова схем склада-ных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; чытанне і аналіз тэкстаў, вызначэнне тэмы, асноўнай думкі, стылю; вы-значэнне ў тэкстах складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; вусны пераклад тэксту на беларускую мову; пісьмовы пераклад на беларускую мову сказаў з рознымі відамі сувязі частак; запіс пад дыктоўку складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак, вызна-чэнне логіка-структурных ча-стак, відаў сувязі, тлумачэнне

§ 31, практ. 223 (падрыхта-ваць анатацыю на выданне на беларускай мове)

© « », 2019 © . « », 2019


42

Працяг

1 2 3 4 5 6

часткамі; будаваць схемы скла-даных сказаў з розны мі відамі сувязі частак.Актуалізаваць веды вучняў пра аднасастаўныя сказы

пастаноўкі знакаў прыпынку ў сказах


1 Выпрацоўваць уменне пра-вільна пунктуацыйна афарм-ляць складаныя сказы з роз-нымі відамі сувязі частак; вы-працоўваць уменне складаць канспект.Удасканальваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаныя ска-зы з рознымі відамі сувязі ча-стак, абгрунтоўваць мэтазгод-насць іх ужывання, вылучаць сэнсавыя часткі ў іх; вызна-чаць разнавіднасці складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; адрозніваць складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак ад іншых тыпаў скла-даных сказаў; вызначаць межы і сродкі сувязі частак у скла-даных сказах з рознымі відамі сувязі, сэнсавыя адносіны паміж часткамі

Чытанне матэрыялу пра скла-данне канспекта, рэкаменда-цый па складанні канспекта (практ. 230).Складанне канспекта лінгвіс-тычнага тэксту (практ. 218 ці матэрыял, прапанаваны на-стаў нікам)


43

Працяг

1 2 3 4 5 6

54 Падагульненне і сістэматызацыя вывучанага па раз-дзеле «Складаныя сказы з рознымі відамі сувязі ча-стак: будова, зна-чэнне, ужыванне»

1 Падагульніць і сістэматызаваць веды пра складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак, іх пунктуацыйнае афармленне.Удасканальваць уменні выяў-ляць у тэкстах складаныя сказы з рознымі відамі сувязі частак, абгрунтоўваць мэтазгоднасць іх ужывання, вылучаць сэн-савыя часткі ў іх; вызначаць разнавіднасці складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; вызначаць межы і сродкі сувязі частак у складаных сказах з роз - нымі відамі сувязі, сэнсавыя адносіны паміж часткамі; буда-ваць схемы складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; складаць такія сказы, карыстац-ца імі ў маўленні; правільна пунктуацыйна афармляць скла- даныя сказы з рознымі відамі сувязі частак

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай дум-кі, тыпу, стылю; вызначэнне ў тэкстах складаных сказаў, у тым ліку складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; тлумачэнне значэння слоў, якія называюць розныя віды дакументаў (практ. 228); пад-бор беларускіх адпаведнікаў да рускамоўных фразеалагізмаў (практ. 229), складанне з імі складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак; запіс пад дыктоўку тэкстаў, складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак, вызначэнне логіка-структурных частак, відаў сувязі, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку ў сказах; пра-вядзенне сінтаксічнага разбо-ру складаных сказаў з рознымі відамі сувязі частак

IV чвэрць — 16 урокаў

Сінтаксічныя канструкцыі з чужой мовай: будова, значэнне, ужыванне (9 гадзін, з іх 2 гадзіны — на пісьмовыя работы)

5556

Спосабы перадачы чужой мовы.

2 Сфарміраваць уяўленне пра спосабы перадачы чужой мовы.

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай думкі;

§ 32, 33, практ. 236

© « », 2019 © . « », 2019


44

Працяг

1 2 3 4 5 6

Асаблівасці будовы сінтаксічных кан-струкцый з простай мовай.Знакі прыпынку ў сказах з простай мовай

Пашырыць веды пра будо-ву сінтаксічных канструкцый з простай мовай, іх пунктуа-цыйнае афармленне.Удасканальваць уменні выяў-ляць у тэкстах канструкцыі з простай мовай, інтанаваць іх, вызначаць асаблівасці бу-довы, складаць сінтаксічныя канструкцыі з простай мовай, будаваць іх схемы, правільна пунктуацыйна афармляць сін-таксічныя канструкцыі з про-стай мовай.Актуалізаваць веды вучняў пра няпоўныя сказы, пастаноўку працяжніка ў іх

падбор загалоўка; вызначэнне ў тэкстах сказаў з простай мо-вай; перабудова сказаў з про-стай мовай у канструкцыі з ускоснай; чытанне сказаў з простай мовай, вызначэн-не слоў аўтара і слоў простай мовы, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку; спісванне сказаў з простай мовай, іх афармленне; выпраўленне па-мылак у няправільна аформле-ных сказах з простай мовай

§ 33, практ. 239

57 Маналог. Дыялог, яго афармленне на пісьме

1 Сфарміраваць уяўленне пра формы маўлення маналог і дыя лог, асаблівасці іх будовы, афармленне дыялогу на пісьме.Замацоўваць уменні вызначаць маналагічнае і дыялагічнае маўленне; правільна пунктуа-цыйна афармляць дыялагічнае маўленне; ствараць дыялогі на пэўную тэму, інтанаваць іх.

Вуснае тлумачэнне значэння слоў для лепшага разумення значэння слоў маналог, дыялог (практ. 241); чытанне і аналіз тэкстаў, вызначэнне ролі дыя-логу ў мастацкім тэксце і ў гу-тарковым маўленні; тлумачэн-не пастаноўкі знакаў прыпын-ку пры афармленні дыялогу на пісьме

§ 34, практ. 244 або 246 (напісаць сачыненне-мініяцюру на тэму «Дзе нараджаецца роднае слова») (на выбар)

45

Працяг

1 2 3 4 5 6

Актуалізаваць веды вучняў пра сказы са звароткамі, пабочны-мі словамі, устаўнымі канстру-кцыямі, правілы пастаноўкі знакаў прыпынку ў іх

5859

Сказы з ускоснай мовай

2 Сфарміраваць уяўленне пра ўскосную мову як сродак пе-радачы зместу чужога выказ-вання, асаблівасці яе будовы, сінтаксічную сінаніміку сказаў з простай і сказаў з ускоснай мовай (спосабы замены про-стай мовы на ўскосную).Выпрацоўваць уменні знахо-дзіць у тэкстах сказы з ускос-най мовай, інтанаваць іх, вы-значаць асаблівасці будовы; за - мяняць простую мову на ўскос-ную і наадварот.Удасканальваць уменні пра-вільна пунктуацыйна афарм-ляць сказы з простай і ўскоснай мовай.Актуалізаваць веды вучняў пра сказы з адасобленымі члена-мі, правілы пастаноўкі знакаў прыпынку ў іх

Чытанне і выпісванне па гру-пах сказаў з простай і ўскоснай мовай; вызначэнне прыкладаў з парушэннем правіл замены простай мовы на ўскосную; чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне ў іх сказаў з простай мовай, перабудова сказаў з про-стай мовай у сказы з ускос-най, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку; сінтаксічны разбор сказа з ускоснай мо-вай (практ. 253); запіс пад дыктоўку сказаў з простай і ўскоснай мовай, тлумачэнне пастаноўкі знакаў прыпынку

§ 35, практ. 250

§ 35, практ. 251

© « », 2019 © . « », 2019


46

Працяг

1 2 3 4 5 6

6061

Цытаты, іх роля ў выказванні, афармленне на пісьме

2 Сфарміраваць уяўленне пра цытаты, іх ролю ў выказванні, спосабы перадачы (уключэн-ня ў тэкст), пунктуацыйнае афармленне.Выпрацоўваць уменні карыс-тацца цытатамі ў адпавед нас-ці з мэтай і характарам вы - казвання (дарэчы падбіраць і ўключаць цытаты ў сачынен-ні, рэфераты, паведамленні, даклады і інш.), пунктуацыйна афармляць іх.Актуалізаваць веды вучняў пра складаназлучаныя ска-зы, правілы пастаноўкі знакаў прыпынку паміж іх часткамі

Чытанне і аналіз лінгвістычнага тэксту пра спосабы ўключэння цытат і іх афармленне на пісьме (практ. 254), складанне пла-на тэксту, пераказ па плане; афармленне выказванняў з вы-карыстаннем розных спосабаў цытавання; выпісванне сказаў-цытат з тэксту; правядзенне сінтаксічнага разбору сказаў з цытатамі.Напісанне тэкстаў дыскусійных выступленняў з цытаваннем першакрыніц, выступленне пе-рад класам

§ 36, падрых-таваць ма-тэрыялы да напісання тэкстаў дыску- сійных выступ- ленняў на тэму «Як трэба пра- вільна рэага- ваць на крыў- дныя словы?» (практ. 259) або «Кніга ХХІ стагоддзя: папяровы або электрон-ны фармат» (практ. 263)

62 Эпіграф 1 Сфарміраваць уяўленне пра эпіграф, яго ролю ў пісьмовым выказванні, размяшчэнне і афарм ленне.Выпрацоўваць уменні дарэчы падбіраць эпіграфы да сачы-ненняў, правільна пісьмова іх афармляць.Актуалізаваць веды вучняў пра складаназалежныя ска-зы, правілы пастаноўкі знакаў пры пынку паміж іх часткамі

Чытанне і аналіз лінгвістычных тэкстаў пра эпіграф; пісьмовы адказ на пытанні паводле зме-сту тэкстаў; пераклад тэк-сту з рускай мовы на бела-рускую (практ. 261); чытан-не выказванняў беларускіх пісьменнікаў, вызначэнне тэм сачыненняў, у якіх могуць быць выкарыстаны гэтыя выказванні ў якасці эпіграфаў

§ 37, падрых-таваць адказы на кантроль-ныя пытанні (с. 184)

47

Працяг

1 2 3 4 5 6

63 Кантрольная тэста-вая работа

1 Выявіць узровень засваення тэ-арэтычнага матэрыялу па выву-чаных тэмах, сфарміраванасці моўных і маўленчых уменняў і навыкаў

Выкананне тэставай работы

Падагульненне і сістэматызацыя вывучанага за год (5 гадзін)

6465

Сінтаксіс як раз-дзел граматыкі, яго асноўныя адзінкі і іх характарыстыка

2 Падагульніць і сістэматызаваць веды вучняў па сінтаксісе, засяродзіўшы ўвагу на яго ас - ноўных адзінках (словазлу-чэнні, простым сказе, склада-ным сказе) і іх характарысты-цы (сінтаксічных прыметах, граматычным значэнні, будо-ве; інтанацыйным і пунктуа-цыйным афармленні сказаў пэўнай структуры, іх сэнсавай ролі ў тэкстах).Актуалізаваць веды вучняў пра бяззлучнікавыя складаныя ска-зы, правілы пастаноўкі знакаў прыпынку паміж іх часткамі

Завяршэнне выказванняў пра сінтаксіс, сінтаксічныя адзінкі (практ. 264); выпісванне і ана- ліз словазлучэнняў, пераклад словазлучэнняў на беларускую мову; чытанне і аналіз тэкстаў; вызначэнне словазлучэнняў у сказах тэкстаў, вызначэн-не тыпаў сказаў паводле бу-довы; вуснае запаўненне пропускаў у схеме «Тыпы скла-даных сказаў» (практ. 273); выпісванне сказаў па групах (простыя сказы / складаныя сказы; складаназлучаныя ска-зы / складаназалежныя ска-зы / бяззлучнікавыя склада-ныя сказы / складаныя ска-зы з рознымі відамі сувязі ча-стак) з расстаноўкай знакаў прыпынку і іх тлумачэннем; падрыхтоўка вуснага выказ-

Практ. 269

Практ. 277

© « », 2019 © . « », 2019


48

Працяг

1 2 3 4 5 6

вання на тэму «Асноўныя сродкі сувязі граматычных ча-стак у складаным сказе»

66 Узаемасувязь сінтаксісу, лексікі і марфалогіі

1 Падагульніць і сістэматызаваць веды вучняў па сінтаксісе, лек-сіцы, марфалогіі, зася ро дзіўшыўвагу на ўзаемасувязі гэтых раздзелаў мовазнаўства.Удасканальваць арфагра фіч-ныя навыкі і пунктуацыйныя ўменні.Актуалізаваць веды вучняў пра складаныя сказы з розны-мі відамі сувязі частак, правілы пастаноўкі знакаў прыпынку паміж іх часткамі; сінтаксічныя канструкцыі з чужой мовай

Чытанне і аналіз тэкстаў, вы-значэнне тэмы, асноўнай дум - кі, тыпу, стылю; вызначэннеўзаемасувязі сінтак сісу, лексікі, марфалогіі

Практ. 279

67 Нормы літаратурнага вымаўлення

1 Актуалізаваць веды вучняў пра асноўныя правілы літара-турнага вымаўлення. Удасканальваць уменні вы-маў ляць словы паводле арфа-эпічных норм, аналізаваць сваё і чужое выказванне; зна ходзіць неадпаведнасць паміж напіса-ннем слоў і іх вымаў леннем; рабіць фанетычны і сінтаксі-чны разборы

Чытанне слоў, сказаў павод-ле норм літаратурнага вымаў - лення; спісванне слоў з устаў-ляннем прапушчаных літар, запіс пад дыктоўку слоў, слова- злучэнняў, сказаў; тлумачэн-не, напісанне і вымаўленне; выкананне тэставых заданняў (практ. 289)

Практ. 280

49

Заканчэнне

1 2 3 4 5 6

68 Паўтарэнне скла-даных пытанняў арфаграфіі і пунктуацыі

1 Актуалізаваць веды вучняў па арфаграфіі і пунктуацыі. Уда-сканальваць арфаграфічныя навыкі і пунктуацыйныя ўменні

Спісванне сказаў з раскрыц-цём дужак, устаўляннем пра-пушчаных літар, расстаноўкай знакаў прыпынку; тлумачэнне арфаграм і пастаноўкі знакаў прыпынку; запіс пад дыктоўку сказаў, тэкстаў, тлумачэнне на-пісання слоў, пастаноўкі знакаў прыпынку

6970

Рэзервовыя гадзіны 2

© « », 2019 © . « », 2019


50

(53 гадзіны на год)

Беларуская літаратура : вучэб. дапам. для 9 кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі навучання / В. У. Праскаловіч [і інш.] ; пад рэд. В. У. Пра скаловіч, В. П. Рагойшы. — Мінск : Нац. ін-т адукацыі, 2019.

№ урока і дата

правя-дзен ня

Тэма ўрокаКоль-касць гадзін

Мэты вывучэння тэмы Характарыстыка асноўных відаў і спосабаў дзейнасці Дамашняе заданне

1 2 3 4 5 6

Уводзіны (1 гадзіна)

1 Уводзіны 1 Пазнаёміць дзевяцікласнікаў са зместам і асаблівасцямі структуры курса літаратуры; даць уяўленне аб літаратуры як асаблівай галіне духоўнай дзейнасці, крыніцы ча-ла веказнаўства і грамадазнаўства; рас крыць значэнне і функцыі лі-таратуры; развіваць навыкі вуснага маўлення ў працэсе гутаркі па тэме; спрыяць выхаванню цікавасці да прадмета

Чытанне і абмеркаванне ўступнага артыкула вучэб-нага дапаможніка. Пад- рыхтоўка адказаў на пра-блемныя пытанні. Су-па стаўленне літаратуры з іншымі відамі мастацт-ва. Работа з электрон ным адукацыйным рэ сур сам MOODLE

Прачытаць «Жыціе Еф-расінні Полацкай».Індывідуальнае заданне:падрыхтаваць прэзен-та цыю (паведамленне) «Культура Полацкага княства X—XII стст.»*

* Аб’ём і змест дамашняга задання настаўнік вызначае дыферэнцыравана, зыходзячы з канкрэтнай адукацыйнай сітуацыі і індывідуальных магчымасцей вучняў.

51

Працяг

1 2 3 4 5 6

І. ЧАЛАВЕК І ГРАМАДСТВА. ПОСТАЦІ АЙЧЫННАЙ ГІСТОРЫІ Ў БЕЛАРУСКАЙ ЛІТАРАТУРЫ (5 гадзін + 1 гадзіна на творчую работу + 1 гадзіна на абмеркаванне твораў для дадатковага чытання)

2 «Жыціе Ефрасінні Полацкай»

1 Шляхам стварэння культурна-га кантэксту, аналізу зместу твора ўзна віць паслядоўнасць асноўных этапаў біяграфіі беларускай асветні-цы, засяродзіўшы ўвагу на духоўным подзвігу Ефрасінні; даць пачатковае паняцце пра жыціе як жанр стара-жытнай літаратуры, паказаць адмет-насць кампазіцыі твора, стройнасць і лагічную завершанасць жы ція; раз-віваць інтэлектуальныя здоль на с-ці вучняў, фарміраваць разуменне часавай аддаленасці твораў ста ра-жытнасці, уменне рабіць «часавую па праўку»; ствараць умовы для вы-хавання пачуцця павагі да выдатных постацей айчыннай гісторыі

Міжпрадметныя сувязі з гісторыяй і мастацтвам Беларусі: гістарычны ка-ментарый да эпохі з выка-рыстаннем электроннага адукацыйнага рэсурсу MOODLE. Прагляд і ка-мен ціраванне прэ зен та-цыі. Падбор цытат для ха рак тарыстыкі вобраза ге раі ні. Праца з тэкстам: складанне храналогіі жыц-ця і дзейнасці асветніцы

Падрыхтаваць разгор-нуты адказ на пытанне № 4 пасля тэмы «Жыціе Ефрасінні Полацкай»

3 Беларускі летапіс («Летапіс вялікіх кня зёў лі-тоўскіх», «Бела рус-ка-літоў скі летапіс

1 Правесці тэматычны кантроль па змесце «Жыція Ефрасінні Полац-кай»; даць паняцце пра летапіс як жанр літаратуры; раскрыць значэн-не беларускіх летапісаў як вытокаў мастацкай прозы; паказаць, як у «Пахвале Вітаўту» ўслаўляецца міжнародны аўтарытэт, гераічныя подзвігі князя; развіваць ана лі тыч -

Супастаўленне вядомых гістарычных звестак пра героя, мастацкіх ілюстра-цый са зместам «Пахвалы Вітаўту». Падбор цытат-аргумен таў, дзе ўжыты выяўлен чыя сродкі (эпі-тэты, па раў нанні, арха іч-ныя зва ро ты), выяўлена

Індывідуальныя задан-ні: падрыхтаваць прэ-зен тацыі ці паве дам-лен ні:1) «Архітэктура Бела ру-сі XV—XVI стст.»;2) «Жывапіс Беларусі XV—XVI стст.» і інш.

© « », 2019 © . « », 2019


52

Працяг

1 2 3 4 5 6

(1446)» — урывак «Пахвала Вітаўту»)

ныя здольнасці; спрыяць фармі ра-ванню гістарычнай сама свя до масці

аў тар ская ацэн ка, што свед чыць пра на яўнасць рыс мастацкай прозы ў ле тапісе

4 Францыск Скарына. Прадмо-ва да кнігі «Юдзіф»

1 Шляхам стварэння культурнага кан тэксту паказаць значэнне асобы Ф. Скарыны ў айчыннай культу-ры; пазнаёміць з асноўнымі фактамі жыц ця і дзейнасці асветніка; выявіць агульначалавечы змест прадмо-вы да кнігі «Юдзіф»; развіваць ін-тэ лектуальныя здоль на сці вучняў, уменне карыстацца электроннымі аду кацыйнымі рэсурсамі; пашыраць культурны кругагляд; спрыяць вы-хаванню патрыятычных пачуццяў вучняў, прывіваць пачуццё паша-ны да асобы вялікага гуманіста і ас-ветніка

Міжпрадметныя сувязі з гісторыяй і мастацтвам Беларусі: гістарычны ка-ментарый да эпохі. Пра-гляд і аналіз прэзента-цый. Прагляд фрагментаў ві дэа фільма «Францыск Ска рына». Складанне хра налогіі ас ноўных фак-таў жыцця і дзей нас ці пер шадрукара (з вы ка-рыс таннем элек трон нага аду кацыйнага рэсур су MOODLE). Аналіз змес-ту прадмовы з мэтай вы-яўлення ідэй патрыятыз-му і грамадзян скага аба-вязку ў творы

П р а ч ы т а ц ь п а э м у М. Гусоўскага «Песня пра зубра»

5 Мікола Гусоўскі. Паэма «Песня пра зубра».

1 Пазнаёміць з кароткімі звесткамі пра жыццё і творчасць М. Гусоўскага; высветліўшы ўзровень першапа-чатковага разумення паэмы, зася-родзіць увагу на жанры, сюжэце, аса-

Праца з тэкстам паэ мы; вылучэнне структур-ных частак твора (уступ, асноўная частка, заклю-чэнне), суаднясенне іх са

Падабраць цытаты для характарыстыкі воб ра-заў Радзімы, зубра, кня-зя Вітаўта

53

Працяг

1 2 3 4 5 6

Жанр, сюжэт, кампазіцыя

блівасцях кампазіцыі твора; развіваць навыкі аналізу ліра-эпічнага твора, уменне бачыць узаемасувязь частак твора; развіваць звязнае маўленне; спрыяць фарміраванню сістэмы каштоўнасных арыентацый вучняў

зместам і часавай ар га-нізацыяй твора. Выразнае чытанне асобных фраг-ментаў паэмы

6 Мікола Гусоўскі. «Песня пра зубра». Тэма Радзімы ў творы

1 Засяродзіць увагу на вобразнай сі с-тэме твора (вобразы Радзімы, аў тара, зубра, Вітаўта); раскрыць сім валічнае значэнне вобраза зубра; адзна чыць высокую аўтарскую ацэнку дзейнасці Вітаўта; шляхам асэнсавання аўтар-скай пазіцыі раскрыць па няцце гу манізму ў літаратуры; выпра-цоўваць навыкі даваць аргументава-ныя адка зы на праблемныя пытанні; спрыяць узбагачэнню лексікі вучняў, фар мі раванню грамадзянска-патры-ятычных каштоўнасных арыентацый

Работа ў групах. Характа-рыстыка вобразаў твора. Сістэматызацыя цытат-аргументаў. Падагульнен-не назіранняў. Праблем-ная гутарка, скіраваная на разуменне аўтарскай гуманістычнай пазіцыі

Падрыхтавацца да аб-меркавання самастойна прачытанага твора

7 Абмер-каванне твораў для дадатковага чытання

1 Спрыяць асэнсаванню ідэйна-мастац кага зместу выбранага твора; узбагачаць літаратурную кампетэн-цыю, культурны кругагляд вучняў; праз творы сучаснай літаратуры фарміраваць разуменне каштоўнасці культурна-гістарычнай спадчыны

Эўрыстычная гутарка, скіраваная на выяўленне ідэйна-мастацкага зме-сту самастойна прачыта-нага твора: «Аповесць пра Грунвальдскую біт-ву»; А. Марціновіч. «Гі-с та рычныя постаці»; В. Шніп. Зб. «Балада ка-мя нёў» (на выбар)

Падрыхтаваць вуснае выказванне па адной з тэм:1) «Вобраз князя Ві таў-та ў “Пахвале Вітаўту” і “Песні пра зубра”»;2) «Няхай раскажа час мінулы»;3) «Калі ёсць у народа та кія, не загіне давеку на род»

© « », 2019 © . « », 2019


54

Працяг

1 2 3 4 5 6

8 Навучаль-ная творчая работа. Са-чыненне па творах раз-дзела «Ча-лавек і гра-мадства. Постаці айчыннай гісторыі ў беларус-кай літа ра-туры»

1 Вучыць суадносіць тэму, мэту, аб’ём творчай работы, пісьмова разгортваць пэўны тэзіс, выкарыстоўваць цыта-ты для аргументавання сваіх думак; разумець важнасць кампазіцыйнай стройнасці і завершанасці твор-чай работы; развіваць літаратур-ную і лін гвістычную кампетэнцыі вуч няў, навыкі самастойнай працы, творчы патэнцыял; развіваць умен-не суадносіць вобразы, характары мі-ну лага з сучасным жыццём, уласным жыццёвым вопытам; спрыяць выха-ванню пачуцця адказнасці

Напісанне сачынення па адной з прапанава-ных тэм: «Вобраз князя Ві таў та ў “Пахвале Ві-таў ту” і “Песні пра зуб-ра”», «Няхай раскажа час міну лы», «Калі ёсць у на-рода такія, не загіне даве-ку народ»

Прачытаць апавядан-не Я. Баршчэўскага «Шляхціц Завальня»

ІІ. РАМАНТЫЧНАЕ І РЭАЛІСТЫЧНАЕ АДЛЮСТРАВАННЕ ЖЫЦЦЯ Ў МАСТАЦКАЙ ЛІТАРАТУРЫ (8 гадзін)

9 Ян Барш-чэўскі. Апа-вяданне «Шляхціц Завальня»

1 Пазнаёміць з кароткімі звесткамі пра жыццё і творчасць Я. Баршчэўскага, засяродзіўшы ўвагу на галоўным творы пісьменніка — «Шляхціц За-вальня, або Беларусь у фантастыч-ных апавяданнях»; прааналізаваць вобраз пана Завальні, вызначыць яго мастацкую ролю ў творы; развіваць вуснае маўленне; спрыяць фар-міраванню маральных каштоўнас-ных арыентацый

Эўрыстычная гутарка па выяўленні першаснага ўражання ад твора. Пад-бор цытат для разумення вобразаў пана Завальні і яго пляменніка Яна. Вуснае выказванне «Ля запаленай свечкі»

Прачытаць апавяданні «Плачка» і «Белая Са-рока», адзначыўшы не-абходныя цытаты для характарыстыкі воб ра-заў

55

Працяг

1 2 3 4 5 6

10 Ян Барш-чэўскі. Апавяданні «Плачка», «Белая Са-рока»

1 Раскрыць іншасказальны сэнс во бра-заў Плачкі і Белай Сарокі, выявіць су-вязь твораў з беларускай міфалогіяй і фальклорам; фарміраваць уменне аргументаваць сваю думку; спрыяць фарміраванню ўмення размяжоўваць сапраўдныя і ўяўныя каштоўнасці

Выбарачны пераказ эпі-зодаў. Падбор цытат -ар -гу ментаў, неабходных для разумення вобразаў Плач кі і Белай Сарокі. Праблем ная гутарка, на-кі раваная на разуменне сімвалічнага значэння во-б раза Плач кі і алегарыч-нага вобраза Белай Сарокі

Прачытаць баладу А. Міц кевіча «Свіця-зя н ка»

11 Адам Міцкевіч. Балада «Свіця-зянка»

1 Раскрыць цесную сувязь жыцця і творчасці А. Міцкевіча з Беларус-сю; асэнсаваць ролю беларускай міфалогіі і фальклору ў змесце бала-ды, стварэнні рамантычнага героя; удасканальваць уменні аналізу лі-ра-эпічнага твора; спрыяць фар-міраванню цікавасці да асобы і твор-часці сусветна вядомага паэта-раман-тыка

Работа з электронным адукацыйным рэсурсам MOODLE. Паведам лен ні ці прэзен тацыі «А. Міц-кевіч і Беларусь», «Ле-ген ды пра возера Сві-цязь». Аналіз змес ту ба-лады. Назіранне за спо-сабамі рамантычнага вы ра шэння тэмы кахан-ня ў творы

Прачытаць паэму К. Вераніцына «Тарас на Пар насе»

12 Канстанцін Вераніцын. Паэма «Та-рас на Пар-насе»

1 Пазнаёміць з пытаннем аўтарства і часам напісання твора; праз рас-крыццё вобраза Тараса, паняц-ця народнасці літаратуры вы-явіць значэнне паэмы як твора на літаратурную тэму; адзначыць ролю бур леска як сатырычнага прыё му ў абмалёўцы і парадзіраванні во бра-

Эўрыстычная гутарка па асэнсаванні вобразаў, тэматыкі і праблематыкі паэмы, парадыйна-саты-рычнага пафасу твора. Творчыя заданні: пазнаць героя па прыведзенай цы-таце, стварыць вусны ма-

Прачытаць п’есу В. Ду ні-на-Марцінке ві ча «Пін-ская шляхта»

© « », 2019 © . « », 2019


56

Працяг

1 2 3 4 5 6

заў багоў; спрыяць узбагачэнню культурнай і моўнай кампетэнцый вучняў

люнак героя, зрабіць афі-шу да спектакля «Та-рас на Парнасе», скласці слоўнік нацыянальных страў і інш.

13 Вінцэнт Дунін-Марцін-кевіч. Фарс-вадэ віль «Пінская шляхта»

1 Раскрыць значэнне асобы В. Дуні-на-Марцінкевіча як пачынальніка беларускай драматургіі; пазнаёміць з жанравымі асаблівасцямі п’е сы «Пінская шляхта» (фарс-вадэ віль); прааналізаваць сюжэтныя элементы твора (экспазіцыя, завяз ка, развіццё дзеяння, куль мі нацыя, развязка); ствараць умовы для развіцця ўмен-няў працаваць з рознымі крыніцамі інфармацыі; спрыяць выхаваннюпачуцця павагі да асобы пачы нальні-ка новай беларускай літара туры

Міжпрадметныя сувязі з гісторыяй Беларусі: гістарычны каментарый да часу стварэння п’есы.Эўрыстычная гутарка па выяўленні першас-нага разумення твора. Назіран не за сюжэтнымі элементамі п’есы. Выба-рачны пераказ эпізодаў твора

Падабраць цытаты, не-абходныя для харак-тарыстыкі вобра заў за-сцянковай шляхты і чы-ноўніцтва ў п’есе

14 Вобразы шляхты і чыноў ніц-тва ў п’есе В. Дуніна-Марцін-кевіча «Пінская шляхта»

1 Засяродзіць увагу на сатырыч-ным выкрыцці вобразаў шляхты, стана вога прыстава і яго памочніка пры дапамозе прыёмаў гратэску і шаржу, моўнай індывідуалізацыі персанажаў, асэнсаванні прабле ма-тыкі твора; спрыяць удасканаленню ўменняў аналізу драматычнага твора, разуменню спецыфікі твора, прызна-чанага для пастаноўкі; садзейнічаць фарміраванню цікавасці да нацыя-нальнага тэатра

Падбор і аналіз цытат для разумення сатырыч-нага і гумарыстычнага зместу вобразаў п’есы, яе праблематыкі. Прагляд відэафрагментаў спекта-кля ў пастаноўцы Нацы-янальнага акадэмічнага тэатра імя Я. Купалы. Падагульняючая гутарка па праблемных пытаннях да п’есы

Прадумаць адказы на пытанні, змешча ныя ў вучэбным дапамож-ніку пасля тэмы «Він-цэнт Ду нін-Мар цін ке-віч»

57

Працяг

1 2 3 4 5 6

15 Францішак Багушэвіч. Прадмова да зборніка «Дудка бе-ларуская»

1 Правесці тэматычны кантроль па п’есе В. Дуніна-Марцінкевіча «Пін-ская шляхта»; засяродзіць ува-гу на звестках з жыцця і творчасці Ф. Ба гушэвіча, яго ролі ў духоўным ад раджэнні народа; раскрыць ідэйны змест прадмовы да зборніка «Дудка бе ларуская»; спрыяць узбагачэнню моўнай кампетэнцыі вучняў, выха-ванню пачуццяў грамадзянскасці і патрыятызму

Прагляд відэафільма «Ф. Ба гушэвіч». Чытан-не і асэнсаванне тэксту прадмовы. Праблемная гутарка па выяўленні ключавых тэм і праб лем твора. Назіранне за ма-стацкай палітрай пуб-лі цыстычнага тэкс ту. Скла данне слоўніка афа-рызмаў

Прадумаць адказы на пытанні № 7—8 вучэб-н а г а д а п а м о ж н і к а , змеш чаныя пасля раз-дзела «Палымяным сло-вам публіцыста»

16 Францішак Багу шэвіч. Вершы«Мая дуд ка», «Хмаркі»

1 Выявіць аўтарскі погляд на прызна-чэнне паэта і паэзіі ў вершы «Мая дудка»; раскрыць іншасказальнысэнс верша «Хмаркі» як паэтычнага асэнсавання ўласнага драматычна-га лёсу; спрыяць развіццю эмацыя-нальнай сферы вучняў, выхаванню чуйнасці і спагады

Чытанне і аналіз верша «Мая дудка» з мэтай вы-яўлення творчага крэдапаэта, разумення воб ра-за дудкі як сімвала твор-часці. Назіранне за асаб-лі вас ця мі вобраз на-выяў-лен чай сістэмы верша «Хмар кі» для ра зумення ін ша сказальна сці і шмат-знач насці твора. Пад-агульняючая гу тарка па творах Ф. Багушэвіча

Індывідуальныя за дан-ні: падрыхтаваць паве-дамленні ці прэзен тацыіпра жыццёвы і творчы шлях Я. Купалы

ІІІ. НАЦЫЯНАЛЬНАЕ І АГУЛЬНАЧАЛАВЕЧАЕ Ў МАСТАЦТВЕ СЛОВА (14 гадзін + 2 гадзіны на творчыя работы + 1 гадзіна на абмеркаванне твораў для дадатковага чытання)

17 Янка Купала. Слова

1 Дапамагчы зразумець значнасць по-стаці Я. Купалы, гістарычныя ўмо-вы фарміравання творчай інды ві -

Праслухоўванне і камен-ціраванне прэзен тацый пра жыццё і творчасць

Прачытаць вершы Я. Ку-палы «А хто там ідзе?», «Мая малітва»

© « », 2019 © . « », 2019


58

Працяг

1 2 3 4 5 6

пра пісь-мен ніка

дуальнасці класіка нацыянальнай літаратуры; абапіраючыся на ра-ней вывучаныя творы паэ та («Кур-ган», «Магіла льва», «Спадчы-на», «Паўлінка»), падрых та ваць да ўспрымання тэматычнай шмат гран-насці, вобразна-выяў ленчага май-стэр ства паэта; раз віваць уменні працаваць з роз нымі крыніцамі ін-фармацыі; ствараць умовы для вы-хавання павагі да асобы народнага песняра

Я. Купалы. Прагляд фраг-ментаў відэафільма «Ян-ка Купала». Складан-не храна логіі асноўных фактаў жыцця і творчас-ці песняра (з выкарыс-тан нем электроннага аду кацыйнага рэсурсу MOODLE)

18 Янка Купа-ла. Лірыка

1 Вызначыць галоўную тэму грама-дзянскай лірыкі паэта — асэнсаванне гістарычнага лёсу беларускага наро-да; акрэсліць эстэтычнае крэда пес-няра, адзначыўшы знітаванасць лёсу паэта з жыццём народа; развіваць аналітычнае мысленне, творчыя навыкі супастаўлення перакладаў; спрыяць выхаванню актыўнай гра-мадзянскай пазіцыі

Выразнае чытанне і асэн-саванне ідэйна-мастац-кай спецыфікі вершаў, ад метнасці рыт міка-ін та-нацыйнага малюн ка вер-шаў «А хто там ідзе?», «Мая малітва». Праслу-хоў ван не песні «Мая ма-літ ва». Выкананне твор-ча га за дан ня: параў нанне пе ра кладаў верша «А хто там ідзе?» на рускую і ан-глій скую мовы. Ар гу мен-та ванне ўласных вы сноў

П р а ч ы т а ц ь в е р ш ы Я. Купалы «Жняя», «Явар і каліна», «Род-нае слова». Выпісаць у літаратурны сшытак прыклады параў нання, эпітэта, метафары

19 Янка Купала. Агульна-чалавечыя

1 Раскрыць багацце духоўнага све-ту лірычнага героя, асэнсаваць ідэю вечнасці жыцця, гармоніі чалавека і прыроды, хараства роднага слова

Чытанне, асэнсаванне, аналіз вершаў «Явар і ка-ліна», «Жняя», «Род нае слова» з мэтай разумення

Вывучыць верш Я. Ку-палы «Явар і каліна» на памяць. Прачытаць паэму «Бан дароўна»

59

Працяг

1 2 3 4 5 6

матывы ў лірыцы

ў вершах «Явар і каліна», «Жняя», «Роднае слова». Паглыбіць паняццепра жанры лірыкі. Развіваць уменні самастойна аналізаваць лірыч-ныя творы, бачыць ролю во браз на- выяў ленчых сродкаў у раскрыц ці асноўнай думкі твора, свету лі рыч-нага героя. Спрыяць фармі ра ванню эстэтычных каштоўнасных арыен-тацый

асобы лі рыч нага героя ранняй лірыкі Я. Ку-палы, багацця во браз-на-вы яўлен чай па літ ры твораў. Праслу хоў ванне песні «Явар і ка ліна». Эўрыс тычная гу тарка па ўсталяванні аса цы я тыў-ных сувязей па між тэк-стам і яго музычным ува-сабленнем

20 Янка Купа-ла. Паэма «Банда-роўна»

1 Пазнаёміць з фальклорнай перша-крыніцай паэмы, творчым пера асэн-саваннем Я. Купалам народных пе-сень пра Бандароўну. Пра ана лізаваць сюжэт твора. Выявіць рамантычны канфлікт паміж свабо дай і тыраніяй, воляй і няволяй. Удасканальваць навыкі аналізу ліра-эпічнага тво-ра, бачыць лірычны аспект і роз-ныя кампаненты сюжэ та (завязка, развіццё дзеяння, куль мінацыя, раз-вязка). Уплываць на фар мі раванне мастацка-эстэтычна га свету вучняў

Выразнае чытанне вер ша Я. Купалы «Явар і каліна» на памяць. Назіранне за раз віццём сюжэта паэ мы, яго кампанента мі. Вы-барачны пераказ. Асэн-саванне характару кан-флікту. Прагляд і ана ліз кніж ных ілюстрацый да па эмы мас та коў М. Ба-са лыгі, А. Кашкурэвіча, В. Шаран говіча

Падабраць цытаты для характарыстыкі во бра-заў Бандароўны і пана Патоцкага

21 Янка Купа-ла. Паэма «Банда-роўна».

1 Прааналізаваць вобразы паэмы, за-сяродзіўшы ўвагу на гераічным ха-рак тары Бандароўны, яе свабо да-любстве, маральным выба ры. Падвес-

Аналіз цытат, маналогаўгалоўных герояў. Параў-нальная характарысты-ка герояў. Назіранне за

Прадумаць адказы на пы танні, змешча ныя ў ву чэбным дапа мож ні-ку пасля тэмы «Ян ка Ку-

© « », 2019 © . « », 2019


60

Працяг

1 2 3 4 5 6

Вобразы- антыподы

ці да разумення раман тыч насці во-браза (незвычайны герой у незвы-чайных абставінах). Развіваць вус-нае маўленне вучняў, уменне су-пастаўляць і рабіць высновы. Уп-лы ваць на фарміраванне пачуцця ўласнай годнасці, маральных якас-цей асобы

мастацкімі сродка мі, пры дапамозе якіх ствараюц-ца вобразы Бандароўны і пана Па тоц кага. Падбор цытат, якія пацвярджа-юць народна-песенную вобразнасць паэмы. Пра-блемная гутарка «Пра-блема маральнага выба-ру ў паэме»

пала». Пад рых та ваць матэрыялы да творчай ра боты

22 Навучаль-ная твор-чая работа па творах Янкі Ку-палы

1 Вучыць суадносіць тэму, мэту, аб’ём творчай работы, пісьмова раз гортваць пэўны тэзіс, выка рыс тоўваць цыта-ты для аргументавання сваіх думак; разумець важ насць кампазіцыйнай строй насці і завершанасці творчай работы; развіваць літаратурную і лінгвіс тычную кампетэнцыі вуч-няў, пісьмовае маўленне, навыкі са-ма стой най працы

Напісанне творчай рабо-ты на адну з прапана ва-ных тэм: «Водгук на верш Я. Купалы», міні-са чы-ненне «Што я рас кажу свай му замежнаму сябру пра Я. Купалу», «Праб-лема маральна га выбару ў паэме “Бан дароўна”»

23 Якуб Колас. Слова пра пісь менніка

1 Пазнаёміць з асноўнымі фактамі жыцця і творчасці Я. Коласа, пака-заць умовы фарміравання яго та-ленту; на прыкладзе вершаў выявіць майстэрства Я. Коласа-пейзажыста, звярнуць увагу на элегічнае і жыц-цесцвярджальнае ў яго лірыцы; раз-віваць уменні працаваць з рознымі

Завочная мультымедый-ная экскурсія па род-ных мясцінах паэта. Скла данне храналогіі ас ноўных фак таў жыц-ця і твор часці песняра (з выка рыстаннем элек-троннага адукацыйнага

Прачытаць першыя дзе-сяць раздзелаў паэмы Я. Коласа «Новая зям-ля»

61

Працяг

1 2 3 4 5 6

крыніцамі інфармацыі; ствараць умо-вы для выхавання павагі да асобы на-роднага паэта

рэсурсу MOODLE). Чы-танне і аналіз вершаў «Не бядуй!», «Родныя воб-ра зы», «Першы гром». Пра ца з вучэбным да-па можнікам: выкананне за данняў № 7—8 пасля раздзела «Песні роднага краю»

24 Якуб Колас. Паэма «Но-вая зямля». Творчая гісторыя

1 Пазнаёміць з творчай гісторыяй паэмы, яе аўтабіяграфічнай асно-вай, часам напісання, жанрава-кам-пазіцыйнымі асаблівасцямі (роляй лірычных адступленняў), паглыбіць паняцце пра паэму як жанр; на матэ-рыяле прачытаных раздзелаў дапа-магчы раскрыць прыгажосць карцін народнага побыту, прыроды, вызна-чыць іх ролю, адзначыць імкненне аўтара да паэтызацыі штодзённага жыцця; развіваць уменні самастойна-га аналізу ліра-эпічнага твора; спры-яць выхаванню эстэтычнай чуйнасці, разуменню каштоўнасці традыцый-най народнай культуры

Падрабязны аналіз раз-дзе ла «Леснікова пасада» з мэтай спасціжэння свое-асаблівай панарамы «род-нага кута», мастацкага ха-раства апісанняў, узнёсла-лірызаванай та нал ьнасці твора. Эўрыстычная гу-тарка па асэн саванні тра-дыцыйнага ўкладу жыц-ця беларусаў, сямей ных каштоўнасцей. Скла-дан не слоўніка этна-гра фічнай лексікі (наз-вы гас падарчых пры лад, страў). Пошук тлу ма чэн-няў назваў і фотавыяў у Ві кіпедыі

Прачытаць раздзелы XI—XX паэмы Я. Ко-ласа «Новая зямля». Адзначыць неабход-ныя цытаты для хара к-тарыстыкі во бра заў Мі-хала, дзядзькі Антося, Ганны, дзяцей

© « », 2019 © . « », 2019


62

Працяг

1 2 3 4 5 6

25 Якуб Колас. Вобразы ў паэме «Новая зямля»

1 Разгледзець сістэму вобразаў тво-ра, адзначыўшы такія станоўчыя рысы нацыянальнага характару, як працавітасць, жыццёвая мудрасць, душэўная прыгажосць, увасобле-ныя ў вобразах Міхала, Ганны, Ан-тося; развіваць уменне знаходзіць у вялікім ліра-эпічным творы эпі-зо ды, мастацкія дэталі, неабходныя для разумення вобразаў; ствараць умовы для выхавання маральных каштоўнасных арыентацый

Характарыстыка вобра-заў Ганны, дзядзькі Анто-ся, дзяцей на аснове па-дабраных цытат. Выба-рачны пераказ эпізодаў (раздзел «Дзядзька-ку-хар» і інш.). Назіранне за спосабамі раскрыцця вобразаў

Дачытаць паэму да кан-ца, звярнуўшы ўвагу на раздзелы «Каляды», «Вялікдзень», «Падгляд пчол»

26 Якуб Колас.Народнае свята ў паэме «Новая зямля»

1 Засяродзіць увагу на паказе народна-га свята ў паэме як неабходнага склад-ніка ў стварэнні панарамнай кар-ціны народнага жыцця, мастац кай энцыклапедыі беларусаў; вы пра-цоў ваць навыкі калектыўнай пра-цы, аналітычнай дзейнасці, крытыч-нага мыслення; ствараць умовы для ўзбагачэння культурнага кругагляду, цікавасці да народных традыцый

Падрабязны аналіз раз-дзелаў «Падгляд пчол», «Каляды», «Вялік дзень». Праца ў групах. Пра б-лем ная гутарка «Куль-тура бе ла русаў у XIX і XXІ стст.», накіраваная на асэнсаванне каштоў-насці традыцый у жыцці народа

Падабраць цытаты, не-абходныя для разумен-ня трагедыі Міхала

27 Якуб Колас.Паэма «Но-вая зямля». Трагедыя лёсу Мі-хала. Філа-соф ская

1 Прааналізаваць вобраз Міхала, за-сяродзіўшы ўвагу на асэнсаванні шляху героя да ажыццяўлення сваёй мары і прычын яе няздзейсненасці; падвесці да разумення філасофскай ідэі зямлі і волі ў паэме; удасканаль-ваць уменні аналізу вобраза-персана-

Складанне плана праб-лемнай гутаркі «Запа-ветная мара Міхала». Аналіз цытат-аргументаў, ключавых цытат з раз-дзелаў «Агляд зямлі», «Смерць Міхала». Пра б-

Вывучыць урывак з па-эмы Я. Коласа «Но-вая зямля» на памяць (раздзел «Лес нікова па сада», пачатак «Мой род ны кут, як ты мне мі лы…»)

63

Працяг

1 2 3 4 5 6

ідэя зямлі і волі

жа ў суаднесенасці з аўтарскай па-зіцыяй; спрыяць выхаванню ўлас-най годнасці

лемная гутарка, накі ра-ваная на разуменне тра-гедыі галоўнага героя

28 Сімвалічны сэнс назвы паэмы «Но-вая зямля»

1 Падагульніць веды па творы; дапа-магчы вызначыць ідэйна-мастацкі змест паэмы, падвесці да разумен-ня сімвалічнага сэнсу назвы твора; развіваць творчы патэнцыял, эма-цыянальную сферу вучняў; ствараць умовы для разумення каштоўнасці чалавечага жыцця

Эўрыстычная гутар-ка, на кіраваная на пад-агульнен не ведаў па тэ-ма тыцы, праблематыцы, агуль на ча ла вечым і на-цыя на ль ным змесце па-эмы, рас крыццё сімва-лічнага сэн су назвы, па-этычнага майстэрства Я. Коласа (рытмічнае ба-гацце, вершаваны памер, вобраз на-выяўленчыя срод кі). Праслухоўванне аўдыя запісу песні «Мой родны кут» у выкананні ан самбля «Песняры». Конкурс чытальнікаў. Вы разнае чытанне на па-мяць урыўка з паэмы

Падрыхтаваць выразнае чытанне верша М. Баг-дановіча «Санет» («Па-між пяскоў Егі пецкай зямлі…»)

29 Максім Багдановіч. Слова пра паэта. Нацыя-нальныя

1 Прыгадаць вядомыя творы М. Баг-дановіча (праз стварэнне адпавед-най эмацыянальнай атмасферы), асэнсаваць асноўныя факты яго жыц цёвага і творчага шляху, пад-весці да разумення выбітнасці асо-

Завочная мультымедый-ная экскурсія па родных мясцінах паэта. Складан-не храналогіі асноўных фактаў жыцця і твор-часці М. Багдановіча

Прачытаць і праана лі-заваць вершы М. Баг да-новіча «Маладыя га ды», «Жывеш не вечна, чала-век…», «Пла кала ле та, зямлю пакі да ючы…»

© « », 2019 © . « », 2019


64

Працяг

1 2 3 4 5 6

і агульна-чалавечыя матывы ў паэзіі

бы паэта, акрэсліць шматграннасць таленту; паглыбіць паняцце пра са-нет; развіваць эмацыянальную сфе-ру вучняў; пашыраць культурны і літаратурны кругагляд; спрыяцьвыхаванню пачуцця суперажывання, фарміраванню мастацка-эстэтычных каштоўнасных арыентацый

(з выкарыстан нем элек-трон на га адукацыйнага рэсурсу MO ODLE). Чы-танне, успры ман не і ана -ліз верша «Са нет» («Па-між пяскоў Егіпецкай зямлі…»). Назіранне за асаблі васцямі зместу і фор мы твора

30 Максім Багда новіч. Пошукі гармоніі,услаўленне красы жыцця і мастацтва

1 Далучыць вучняў да прыгажосці па-этычнага слова М. Багдановіча, да-памагчы ўбачыць багацце духоўнагасвету лірычнага героя, скіраванасць да агульначалавечай праблематыкі, пошукаў гармоніі, абвостранае ад-чуванне красы жыцця і мастацтва; развіваць здольнасці эстэтычна-га ўспрымання паэзіі, уменне ба-чыць гарманічнасць пачуццяў, пе-ражыванняў і формы іх выяўлення ў лірычным творы, рытмічнае багац-це і мілагучнасць вершаў; ствараць умовы для фарміравання любові да прыгожага, эстэтычнага густу

Чытанне, успрыманне, аналіз вершаў «Маладыя гады», «Жывеш не вечна, чалавек…», «Плакала ле-та, зямлю пакі да ючы…». Назіранне за багац цем ду хоўнага свету лі рыч-на га героя. Вус ны водгук на самастой на выбраны верш М. Багда новіча па пры кладным плане:1. Звесткі пра аўтара, яго ролю ў беларускай лі та-ратуры.2. Характарыстыка асобы лірычнага героя.3. Свае ўражанні, улас-ныя адносіны да твора.

Прачытаць апавяданне М. Гарэцкага «Роднае карэнне».Падрыхтавацца да аб-меркавання дадаткова прачытанага твора (апо-весць М. Стральцова «Загадка Багдановіча»)

65

Працяг

1 2 3 4 5 6

4. Аналіз вобразна-выяў-ленчых сродкаў, якія да-па магаюць зразумець стан лірычнага героя, яго ду хоўны свет.5. Спасылкі на іншых аў-та раў, іншыя творы на аналагічную тэму

31 Абмерка-ванне твораў для дадатковага чытання

1 Дапамагчы асэнсаваць ідэйна-мас-тацкі змест дадаткова прачытана-га твора — аповесці М. Стральцова «Загадка Багдановіча»; узбагачаць культурны кругагляд, літаратурную кампетэнцыю вучняў; спрыяць фар-міраванню разумення значнасці постаці М. Багдановіча ў беларускай літаратуры ХХ ст.

Эўрыстычная гутарка, скіраваная на выяўленне разумення зместу апо-весці, узбагачэнне ведаў пра асобу М. Багдановіча

Падрыхтаваць матэры-ялы да творчай работы

32 Кантроль-ная творчая работа па лірыцы Максіма Баг да-новіча

1 Вучыць суадносіць тэму і змест, аб’ём творчай работы, пісьмова раз гортваць пэўны тэзіс, выка рыс тоў ваць цыта-ты для аргументавання сваіх думак; разумець важнасць кампазіцыйнай стройнасці і завершанасці творчай работы; развіваць літа ра турную і лінгвістычную кампетэнцыі вучняў, пісьмовае маўленне, навыкі сама-стойнай працы

Напісанне творчай ра-боты (водгуку) на верш М. Багдановіча

© « », 2019 © . « », 2019


66

Працяг

1 2 3 4 5 6

33 Максім Гарэцкі. Апавядан-не «Роднае карэнне»

1 Пазнаёміць з асобай М. Гарэцкага — пачынальніка беларускай прозы; засяродзіць увагу на тэме вернасці роднай зямлі, служэння інтэлігенцыі народу ў апавяданні, раскрыць во-браз Архіпа Лінкевіча — вяскова-га інтэлігента з абуджаным сум-леннем; паглыбіць паняцце вобраз аўтара і апавядальніка; удасканаль-ваць навыкі аналізу эпічнага твора малой формы, вобраза-персанажа, праблематыкі апавядання; спрыяць выхаванню пачуцця грамадзянскага абавязку

Прагляд і каменціраванне прэзентацыі «Максім Га-рэц кі».Эўрыстычная гутарка па вы яўленні пер шас на га ўра жан ня ад твора. Ка-роткі гіс тарычны ка мен-тарый да часу ства рэн-ня апа вя дання. Пад бор і аналіз цы тат, не аб ход-ных для паў на вар тас-на га разу мен ня во браза Архі па — інтэ лі гента ў першым пака ленні, які імкнецца «знай сці пер ша-прычыну ўся кае істо ты». Абмеркаванне аўтарскіх адносін да героя

Прадумаць адказы на пы танні № 8—10, змеш-чаныя ў вучэбным да-па можніку пасля раз-дзела «Роднае ка рэнне». Прачытаць апа вяданне К. Чорнага «На пыль-най дарозе»

IV. ЧАЛАВЕК У ЧАСЕ І ПРАСТОРЫ Ў ТВОРАХ БЕЛАРУСКАЙ ЛІТАРАТУРЫ (15 гадзін + 1 гадзіна на творчую работу + 2 гадзіны на абмеркаванне твораў для дадатковага чытання)

34 Кузьма Чорны. Апавядан не «На пыль-най да розе»

1 Пазнаёміць вучняў з асобай К. Чор-нага — майстра беларускай прозы; дапамагчы асэнсаваць мастацкае ўвасабленне аўтарскай формулы «ча-лавек — гэта цэлы свет» у апавяданні, выявіць гуманістыч ны і жыцце сцвяр-джальны пафас твора; даць пачатко-вае паняцце пра псіхалагізм у літа-

Прагляд і каменціраван-не прэзентацыі «Кузь-ма Чорны». Падрабязны ана ліз дыялогаў, лексікі і сінтаксісу апавядання. Назіранне за спо сабамі стварэння эмацыя нальна светлай та наль насці тво-

Пазнаёміцца з матэ ры-яламі біяграфіі А. Куля-шова, змешчанымі ў ву-чэбным дапаможніку

67

Працяг

1 2 3 4 5 6

ратуры; развіваць звязнае маў ленне вучняў; ствараць умовы для засваен-ня агульначалавечых каш тоўнасцей

ра. Эўрыс тычная гутар ка па вы яўленні філа соф ска-га зместу, псі халагізму і гуманістычнага пафасу тво ра, уласцівых прозе К. Чор нага

35 Аркадзь Куляшоў. Слова пра паэта. Грамадзян-ская, маральна-этычная тэматыка вершаў

1 Пазнаёміць з асобай народнага паэ-та, выявіўшы адметнасць яго твор-чай постаці; дапамагчы асэнсаваць грамадзянскую і маральна-этычную скіраванасць лірыкі; развіваць эма-цыянальную сферу вучняў; ствараць умовы для фарміравання актыўнай грамадзянскай пазіцыі

Прагляд і каменціраван-не прэзентацыі «Ар-кадзь Куля шоў». Пра-слу хоўванне фраг мен та аўдыязапісу песні «Бы-вай». Выразнае чытанне вер ша «Мая Бесядзь». Ідэй на-мастацкі ана ліз тво ра з мэтай асэн са ван-ня творчага крэда паэ-та. Назіранне за асаб лі-вас цямі вобраз на-выя ў-ленчай палітры верша

П р а ч ы т а ц ь в е р ш ы А. Ку ля шова «Спа кой-на га шчас ця не зы чу ні-ко му…», «На паў міль-ярд ным кіла метры», «Ня бёсы — акі ян, я знаў даўно…»

36 Аркадзь Куляшоў. Філасоф -ская тэма тыка вер шаў

1 Дапамагчы вучням зразумець фі ла-софскую скіраванасць паэзіі А. Ку-ля шова, раскрыць майстэрства вы-яў лен ня агульначалавечага праз асабістае; паглыбіць паняцце пра лі-рыч нага героя; ствараць умовы для ўзба гачэння моўнай і літаратур-най кампетэнцый, духоўнага свету вучняў

Чытанне, ідэйна-мас тац-кі аналіз вер шаў «Спа-койна га шчасця не зычу нікому…», «На паўміль-яр дным кіламетры», «Ня -бё сы — акіян, я знаў даў-но…» з мэтай асэн са ван ня багац ця ду хоў на га свету лі рыч на га героя. Назіран-

Вывучыць на памяць верш А. Куляшова «На паўмільярдным кіла-мет ры»

© « », 2019 © . « », 2019


68

Працяг

1 2 3 4 5 6

не за тым, як спа лу ча-юц ца трады цый на- лі-рыч ныя воб разы з воб-ра замі но вай эпохі, за асаб лі васцямі формы і воб разна-выяў лен чай сіс тэмы вершаў. Эўры с-тычная гутарка па вы яў-лен ні філасофскай ідэі сэн су жыцця, прызна чэн-ня чалавека, руху і раз-віцця, пазнання і вопыту

37 Максім Танк. Слова пра паэта. Тэмы і вобразы паэзіі

1 Пазнаёміць з асобай народнага паэта, акрэсліць асноўныя тэмы і вобразы яго лірыкі, падвесці да разумення яго творчай індывідуальнасці, вучыць разумець падтэкст філасофскага лірычнага твора; развіваць пазна-вальную актыўнасць, маўленчую культуру вучняў; садзей нічаць фар-міраванню эстэтычнай культуры

Выразнае чытанне на памяць верша «На паў-мільярдным кіла метры». Пра гляд і камен ці ра ван-не прэзентацыі (відэа-фільма) «Максім Танк». Чытанне і аналіз верша«Мой хлеб надзённы» з мэтай выяўлення жыц-цёвага і творчага крэда паэта

Вывучыць на памяць верш М. Танка «Ты яшчэ толькі намёк на чалавека…»

38 Максім Танк. Філасофскі роздум пра чалавека,

1 Прааналізаваць вершы паэта, за-сяродзіць увагу на філасофскім роз-думе пра чалавека, яго жыццёвае прызначэнне; паглыбіць паняцце пра рытміка-інтанацыйны лад верша;

Ідэйна-мастацкі аналіз вершаў «Завушніцы», «Ты яшчэ толькі намёк на чала века…», «Не знаю, ці ёсць жыццё…». Назі-

Прачытаць аповесць І. Шамякіна «Не паў-тор ная вясна»

69

Працяг

1 2 3 4 5 6

яго жыццё-вае прызна-чэнне

развіваць навыкі аналізу лірычнага твора, уменне разумець і суадносіць аўтарскую пазіцыю з уласнымі мер-каваннямі; спрыяць выхаванню па-чуцця маральнай адказнасці

ранне за адм етнасцю рытміка-ін танацыйнага малюнка твораў. Пра-слухоўван не аўдыязапі-су песні «За вуш ніцы» ў выканан ні ан самбля «Песняры». Вы раз нае чы танне на па мяць верша «Ты яш чэ толькі на мёк на чалавека…». Эў рыстычная гу тар ка «І толькі тады ста новішся ча лавекам…»

39 Іван Ша мякін. Аповесць «Непаў тор-ная вясна»(1-я кніга пенталогіі «Трывож-нае шчас-це»)

1 Пазнаёміць вучняў з асноўнымі звесткамі з жыцця і творчасці пісь-менніка — прызнанага майстра про-зы; звярнуць увагу на гісторыю ства-рэння пенталогіі «Трывожнае шчас-це», яе аўтабіяграфічнасць, кам-па зі цыю, галоўных герояў твора; разві ваць звязнае маўленне вучняў; садзей нічаць выхаванню павагі да лё-су людзей даваеннага пакалення

Прагляд і каменціраванне прэзентацыі «Іван Ша мя-кін. Жыццё і творчасць». Гістарычны ка мен та-рый да часу, ад люс тра-ва нага ў творы. Падбор і аналіз цытат для ха рак-тарыстыкі вобраза Пят-ра. Аналіз прыёмаў ства-рэння мастацкага вобраза (партрэт, унутраны свет, харак тар, аўтарская ха-рактарыстыка і інш.). Ра-бота ў групах. Назі ран-не за развіццём сюжэта аповесці

Падабраць цытаты для характарыстыкі вобра-за Сашы

© « », 2019 © . « », 2019


70

Працяг

1 2 3 4 5 6

40 Іван Шамякін. Аповесць «Непаў-торная вясна». Духоўны свет Пятра і Сашы

1 Дапамагчы вучням асэнсаваць пры-гажосць духоўнага свету Пятра і Сашы, чысціню іх узаемаадносін; развіваць уменні вызначаць прыёмы стварэння вобраза ў эпічным тво-ры, супастаўляць, рабіць высновы; спрыяць фарміраванню культуры інтымных пачуццяў

Выбарачны пераказ з эле ментамі аналізу. Ха-рак тарыстыка вобраза Са шы. Аналіз прыёмаў ства рэння вобраза. Назі-ран не за развіццём узае-маадносін герояў. Ха рак-та ры с тыка іншых ге ро яў апо весці

Падрыхтаваць паведам-ленне на тэму «Ма-ральна-этыч ныя пра б-лемы ў апо весці»

41 Іван Шамякін. Аповесць «Непаў-торная вясна». Маральна-этычная праблема-тыка твора

1 Правесці тэматычны кантроль па змесце аповесці; засяродзіць ува гу на маральна-этычных прабле мах, адлюстраваных у творы, эма цыя-нальна-псіхалагічнай змяс тоўнасці вобразаў; стварыць умовы для раз-віцця ўменняў і навыкаў крытычна-га мыслення, выхавання маральнай адказнасці за свае ўчынкі

Пісьмовыя адказы на пытанні па змесце твора. Праблемная гутарка, на-кіраваная на вызначэн-не маральна-этычных праб лем твора, разумен-не складанасці ўзаема-ад носін паміж маладымі людзьмі, важнасці заха-ваць свае пачуцці

Прачытаць апавядан-не Я. Брыля «Memento mori»

42 Янка Брыль. Апавядан не «Memento mori»

1 Пазнаёміць з асобай народнага пісь-менніка; засяродзіць увагу на мараль-ным подзвігу печніка, дапамагчы рас-крыць глыбокае ра зуменне народна-га гераізму; удасканальваць навыкі ана лізу вобраза, праблематыкі, вы-яў лення аўтарскай пазіцыі; са дзей-нічаць выхаванню павагі да мараль-нага подзвігу чалавека

Гістарычны каментарый да твора (прататып ге-роя Даніла Скварнюк). Ідэйна-мастацкі аналіз апа вядання. Праблем-ная гутарка, накіраваная на асэнсаванне мараль-нага подзвігу старога се-ля ніна. Назіранне за мас-

Прачытаць першыя тры раздзелы аповесці У. Ка-раткевіча «Дзікае паля-ванне караля Стаха»

71

Працяг

1 2 3 4 5 6

тацкімі прыёмамі па вы-яўленні ўрачыстай та-нальнасці твора, аў тар-скай пазіцыі, за моў най лаканічнасцю і зместавай аб’ёмнасцю

43 Уладзімір Караткевіч. Аповесць «Дзікае паляванне караля Стаха»

1 Абапіраючыся на раней прачы таныя творы Уладзіміра Караткевіча, па-знаё міць са звесткамі з жыцця і твор часці пісьменніка, звярнуць увагу на адметнасць яго асобы, рас-крыць канкрэтна-гістарычную ас-нову аповесці; ствараць умовы для развіцця ўменняў працы з рознымі крыніцамі інфармацыі; садзейнічаць выхаванню павагі і цікавасці да вы-датных прадстаўнікоў беларускай літаратуры

Прагляд і каменціраванне прэзентацыі «Уладзімір К а р а т к е в і ч . Ж ы ц ц ё і твор часць». Гістарычны ка ментарый да твора. Эўрыстычная гутарка па выяўленні першасна-га ўражання ад прачыта-ных раздзелаў аповесці. Выбарачны пераказ раз-дзела 3 (легенда пра ка-раля Стаха). Харак та-рыстыка вобразаў Ан-дрэя Беларэцкага і На дзеі Яноўскай

Прачытаць раздзелы 4—6 аповесці У. Ка-раткевіча «Дзікае паля-ванне караля Стаха». Пра думаць адказы на пытанні № 4—5 вучэб-нага дапаможніка пас-ля раздзела «Аповесць “Дзікае паляванне ка-раля Стаха”»

44 Уладзімір Караткевіч. Апо весць «Дзікае паля ванне ка раля Стаха».

1 Шляхам аналізу зместу аповесці паказаць атмасферу мінулай эпохі (80-я гады ХІХ ст.), паказаць узае-масувязь розных гістарычных эпох; паглыбіць паняцце пра жанр аповесці (дэтэктыўна-прыгодніцкая); уда ска-нальваць уменні аналізу эпіч на га

Выбарачны пераказ эпі-зодаў. Характарыстыка вобразаў Дубатоўка, Га-рабурды, Вароны. Пра-гляд фрагментаў мастац-кага фільма «Дзікае паля-ванне караля Стаха» (рэ-

Прачытаць раздзелы 7—11 аповесці У. Ка-раткевіча «Дзікае паля-ванне караля Стаха»

© « », 2019 © . « », 2019


72

Працяг

1 2 3 4 5 6

Каларыт, атма сфера эпохі

твора; ствараць умовы для ўзба-гачэння лексічнага запасу вуч няў, культурнай кампетэнцыі, гіста рыч-най самасвядомасці

жысёр В. Рубінчык). Вы-кананне задання № 9 ву-чэбнага дапаможніка. Эўрыстычная гутарка, скі раваная на асэнсаван-не атмасферы эпохі, ра-зуменне прыёмаў ства-рэння каларыту эпохі

45 Уладзімір Караткевіч. Апо весць «Дзікае паля ванне караля Ста-ха». Роздум аб прызна-чэнні чалавека на зямлі

1 Раскрыць тэму прызначэння чалаве-ка на зямлі, лёсу беларускага народа ў аповесці, дапамагчы спасцігнуць аўтарскую пазіцыю; спрыяць раз-віццю крытычнага мыслення вуч няў; уплываць на выхаванне нацыяналь-най самасвядомасці

Характарыстыка воб ра заў Беларэцкага, Све ці ло віча, Рыгора. Прагляд фраг-ментаў мастац кага філь-ма «Дзікае па ля ван не ка-раля Стаха». Праб лемная гутарка, скі ра ваная на асэнсаванне аў тар скага роздуму аб пры значэнні чалавека на зям лі, лёсе беларускага народа

Дачытаць аповесць У. Ка раткевіча «Дзікае паляванне караля Ста-ха»

46 Уладзімір Карат кевіч. Апо весць «Дзі кае паля ванне ка раля Стаха». Праблемы дабра і зла

1 Засяродзіць увагу на праблеме дабра і зла, кахання, мужнасці і гераізму, асаблівасцях кампазіцыі аповесці; ствараць умовы для развіцця вус-нага дыялагічнага маўлення вучняў, аналітычнага мыслення, выхавання маральных каштоўнасных арыента-цый

Аналіз раздзела 17 (раз-гадка таямніцы дзікага па лявання). Прагляд фраг ментаў мастацкага фільма «Дзікае паляван-не караля Стаха». Аналіз фінальных сцэн аповесці, вобраза апа вядальніка. Складанне ды я логаў «Та-

Падрыхтаваць матэрыя-лы да творчай работы па аповесці У. Ка раткевіча «Дзікае паляванне кара-ля Стаха»

73

Працяг

1 2 3 4 5 6

ямніцы Балотных Ялін», «Чаму мне спадабала-ся аповесць?», «Калі б я здымаў фільм па апо-вес ці, то …» і інш.

47 Творчая работа (мі ні- сачы-нен не-раз-важанне) па аповесці У. Карат-ке віча «Дзікае паля ванне караля Стаха»

1 Удасканальваць уменне суадносіць тэму і змест творчай работы, пісь-мова разгортваць пэўны тэ зіс, вы-ка рыстоўваць цытаты для ар гу мен-тавання сваіх думак; раз віваць крэа-тыўны патэнцыял, літа ра тур ную і лінгвістычную кампетэнцыі вуч-няў, пісьмовае маўленне, фар мі ра-ваць пачуццё адказнасці за вы нікі сваёй працы

Напісанне міні- сачы нен-ня-разважання па адной з тэм: «Таямніцы Балот-ных Ялін», «Чаму мне спадабалася аповесць?», «Калі б я здымаў фільм па аповесці, то…», «Тэма кахання ў аповесці», «“Ім чыць над змрочнай зямлёй дзікае паляван-не…” (праблема дабра і зла ў аповесці)» і інш.

48 Яўгенія Янішчыц. Слова прапаэтэсу. Тэма кахання ў лірыцы

1 Пазнаёміць з асноўнымі звесткамі з жыцця і творчасці паэтэсы, умо-вамі фарміравання яе творчай інды-відуальнасці, звярнуць увагу на асаб-лівасці тэматычнай палітры паэ зіі, тэму кахання ў лірыцы Я. Яніш чыц; удасканальваць уменні і навыкі пра-цы з рознымі крыніцамі ін фармацыі, аналізу лірычных тво раў; ствараць умовы для развіцця эстэтычнай чуй-насці, пачуцця прыгожага

Мультымедыйная экс-курсія па родных мясці-нах паэ тэсы. Чытан-не, асэнсаванне вер ша «Ты пакліч мя не. Па-за ві…». Аналіз вобраз-на- выяўленчай палітры. Выяў ленне ролі паўтора ў вершы

Вывучыць верш «Ты пакліч мяне. Пазаві…» на памяць

© « », 2019 © . « », 2019


74

Заканчэнне

1 2 3 4 5 6

49 Яўгенія Янішчыц. Тэматыч-ная палітра лірыкі

1 Дапамагчы асэнсаваць тэматычныя дамінанты лірыкі Я. Янішчыц, раз-настайнасць пафасу твораў; працяг-ваць развіваць навыкі самастойнай ацэнкі лірычных твораў, крэатыўных здольнасцей вучняў; праз асэнсаван-не духоўнага свету лірычнай гераіні спрыяць фарміраванню галоўных жыццёвых каштоўнасцей

Выразнае чытанне верша «Ты пакліч мяне. Па заві…» на памяць. Чы танне і асэ-нсаванне вер шаў «Чаму ніколі не баю ся я…», «Не воблака, а проста абла-чынка…», «Лю боў мая…». Устанаў лен не асацыятыў-ных су вязей

Выканаць творчае за-данне № 10 вучэбнага дапаможніка

5051

Абмер-каванне твораў для дадатковага чытання

2 Дапамагчы асэнсаваць ідэйна-мас- тацкі змест выбранага твора; узба- гачаць літаратурную кампетэнцыю вучняў, культурны кругагляд; спры- яць разуменню разнастайнасці бела- рускай літаратуры, яе суаднесенасці з сусветнай класікай, выхаванню цікавасці да айчыннага мастацтва слова

Аналіз самастойна пра-чытаных твораў. Эў ры-с тычная гутарка, скі ра-ваная на выяўленне ра-зумення ідэйна-мас тац-кага зместу самастойна прачытаных твораў

Прадумаць адказы на пытанні, змешчаныя ў вучэбным дапамож- ніку ў раздзеле «Паў- та рэнне і падагульнен- не вывучанага за год»

52 Паўтарэнне і падагуль-ненне вывучанага за год

1 Высветліць вучнёўскія ўражанні ад прачытаных твораў на працягу года; падагульніць і сістэматызаваць веды вучняў па курсе літаратуры за 9 клас; спрыяць фарміраванню цікавасці да чытання мастацкай літаратуры, раз-умення каштоўнасці беларускай літаратуры

Азнаямленне са спісам твораў на наступны на- вучальны год. Гутарка- рэкамендацыя па арга-ні зацыі чытання твораў у летні перыяд

53 Рэзервовая гадзіна

1 Выкарыстоўваецца па меркаванні настаўніка на працягу навучальна- га года

© « », 2019 © . « », 2019


75

Рэкамендаваная вучэбна-метадычная літаратура

1. Беларуская мова. Навучальныя і кантрольныя дыктанты. 5—9 класы / Г. М. Ва-лочка, Л. М. Гамеза, І. У. Булаўкіна [і інш.]. — Мінск : Аверсэв, 2018.

2. Беларуская мова. Пераказы з дадатковымі заданнямі. 8—9 класы / Г. М. Ва-лочка, І. Д. Воюш, І. У. Булаўкіна [і інш.]. — Мінск : Аверсэв, 2018.

3. Жуковіч, М. В. Сучасныя адукацыйныя тэхналогіі на ўроках беларускай мовы і літаратуры / М. В. Жуковіч. — Мінск : Аверсэв, 2015.

4. Зборнiк матэрыялаў для выпускнога экзамену па вучэбным прадмеце «Бе-ларуская мова» за перыяд навучання і выхавання на ІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі / І. У. Булаўкіна, Л. М. Гамеза, І. М. Саматыя [і інш.]. — Мінск : Аверсэв, 2018.

5. Кандраценя, І. У. Сучасная беларуская арфаграфія : акадэмічны даведнік / І. У. Кандраценя, Л. П. Кунцэвіч, А. А. Лукашанец. — Мінск : Аверсэв, 2012.

6. Малажай, Г. М. Школьны тлумачальны слоўнік беларускай мовы / Г. М. Ма-лажай, Л. І. Яўдошына. — Мінск : Аверсэв, 2013.

7. Новік, М. І. Беларуская мова. 9 клас. Складаны сказ без складанасці : дапамож. для вучняў устаноў агул. сярэд. адукацыі з беларус. і рус. мовамі наву- чання / М. І. Новік, С. Ф. Бут-Гусаім, В. М. Касцючык. — Мінск : Аверсэв, 2012.

8. Сяргеева, А. М. А або У : слоўнік-даведнік канчаткаў назоўнікаў мужчынскага роду ў родным склоне адзіночнага ліку / А. М. Сяргеева, В. І. Уласевіч, Н. А. Чаба-тар. — Мінск : Аверсэв, 2014.

9. Якуба, С. М. Беларуская мова. 8—9 класы. Дыдактычныя і дыягнастычныя матэрыялы / С. М. Якуба. — Мінск, 2019.

© « », 2019 © . « », 2019


Змест

Прадмова ....................................................................................................................................3

Беларуская мова ......................................................................................................................4

Беларуская літаратура .........................................................................................................50

Рэкамендаваная вучэбна-метадычная літаратура .....................................................75

© « », 2019 © . « », 2019


Дапамагаем вучыць, дапамагаем вучыцца

вы

да

ве

цт

ва

Ав

ер

сэ

в

www.aversev.by

Беларуская мова. Пераказы з дадатковымі заданнямі. 8—9 класыГ. М. Валочка, І. Д. Воюш, І. У. Булаўкіна, В. У. Зелянко, С. І. Фацеева, С. М. Якуба

2-е выданне

Дапаможнік падрыхтаваны ў адпа вед насці з вучэбнай праграмай для 8—9 кла саў устаноў агульнай сярэдняй аду ка цыі з беларускай і рускай мо ва мі навучання. У ім змяшчаюцца тэксты для кантрольных пераказаў і варыянты дадатковых заданняў, а таксама падрабязны каментарый па арга ні зацыі работы з прапанаваным матэрыялам і ацэньванні ведаў вучняў.

Рэкамендавана Навукова-метадычнай установай «Нацыянальны інстытут адукацыі»

Мiнiстэрства адукацыi Рэспублiкi Беларусь

© « », 2019 © . « », 2019


С. С. Міхненак, В. В. Кушнярэвіч

Documents