Ruraldentmagazine2 58

เพอเสรมสรางแรงบนดาลใจและความสขในการท างาน ปท25 ฉบบท2: กรกฎาคม 2558

สนบสนนการจดพมพ วารสารทนตภธร ดวยการสงซอสนคาส าหรบใชในงานทนตสาธารณสข เพอสรางเสรมสขภาพชองปากของประชาชนทกกลมวย ใน www.tuntapootorn.com

วารสารทนตภธร 1 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ทกทายบรรณาธการ ทพญ.นธมา เสรมสธอนวฒน

สวสดคะ ชาวทนตภธรทกทาน วารสารทนตภธร ขอเเสดงความยนดกบทนตแพทย ทนตาภบาล ผชวยทนต-แพทย ทกรน ทกสงกด ทส าเรจการศกษาในปนนะคะ โลกแหงการศกษาไมไดอยแคในต ารานะคะ เรายงตองเรยนรตอไปตลอดชวตคะ

นานแสนนานกวาจะไดอานวารสารทนตภธรสกฉบบ วนนเรามาคยกนเรองงบประมาณการจดพมพใหชดๆเลยนะคะ เนองจากงบประมาณการจดพมพวารสารทนตภธร มาจากการจ าหนายสนคาใน www.tuntapootorn.com ดงนนการพมพวารสารทนตภธรแตละฉบบ จงก าหนดเวลาจดพมพทแนนอนคอนขางยาก พดกนตามตรงกคอ ตองรอเกบเงนไดพอคาพมพ คาสง คาแพค คาซอง คาลาเบล คาฯลฯ จนครบแลวจงจดพมพวารสารทนตภธรออกมาละคะ หลายหนวยงานทไดรบจดหมายแจงคางช าระคาสนคา กอยางอนกนเลยนะคะ บางหนวยงานคางจายตงแตป 57 นป 58 กลางปแลวยงไมจาย กตองไถถามกนบางนะคะ ระยะหลงนไดรบความกรณา เมตตาจากพๆ สสจ. ประสานงานโดย คณหมอแพร ทพญ.แพร จตตนนทน แหงรพ.บางใหญ จ.นนทบร ชวยตดตามหนคางช าระใหดวยอกทาง ตองกราบขอบพระคณพๆทกทาน มา ณ.โอกาสนดวยคะ นอกจากน ขอขอบคณ บรษทชมตรจ ากด ทชวยลงโฆษณาในฉบบนดวยคะ

ปจจบนการสงซอสนคากบทนตภธร มความเปลยนแปลงไปคอนขางมาก ตามค าแนะน าของสรรพากร ดงนน ขอความรวมมอทกทานทสนใจสนบสนนคาพมพวารสารทนตภธร กรณาท าตามค าแนะน าในการสงซอท หนา 81 ตามล าดบขนตอน เพอใหการซอขายถกระเบยบราชการ เบกจายช าระเงนคาสนคาได การจ าหนายสนคากบหนวยงานรฐบาลนน มขนตอนการเบกจายท ใชเวลานานหลายเดอน กวาหนวยงานจะช าระคาสนคา จงตองขอขอมลของหนวยงานและผประสานงานมากกวาเดม ทงนบรษทไมมก าไรมากพอจะทอนเงนหรอใหสวนลด ไดโปรดเหนใจดวยคะ

ส าหรบการสอสารกบทมงานแมคา ขอความรวมมอใหวธไลนท tuntapootorn_online หรอ อเมลเขามาท [email protected] การโทรศพทอาจตองรอใหทมงานโทรกลบคะ ใจเยนๆนะคะ หลงจากเปลยนระบบใหมตงแตเดอนมนาคม 2558 สนคาหลายอยางในทนตภธร ออนไลน มราคาถกลง และมหลากหลายมากขน เพอใหทานสามารถชวยสนบสนนการจดพมพวารสารทนตภธรไดงายขน เรยนเชญทกทานเขาไปพจารณาราคาสนคาปจจบนในเวบไซต www.tuntapootorn.com ทเดยวเทานน สนใจสงซอกท าตามขนตอนเขามาไดคะ จายเงนสด ไดสนคากอนคะ

วารสารทนตภธร ยนยนจดพมพเปนรปเลมกระดาษ เพอใหสามารถสอสาร อานวารสารทนตภธรกนได ทกท ทกเวลา จบตองได ไมตอง Log in แมตนทนจะสงกวาการอาศยเครอขาย social media แตบรรณาธการเช อวา การเชอมโยงทนตบคลากรอยางหลวมๆ ผานวารสารทนตภธรในแบบฉบบรปเลม จบตองได จะชวยสรางเครอขาย ทนตบคลากรแลกเปลยนเรยนรงานทนตสาธารณสขทกวางขวาง มรปธรรม และยงยนมากกวาคะ

ขอขอบพระคณทานนกเขยนทกทานจากทวประเทศทชวยกนสงตนฉบบ ขอบพระคณทกๆก าลงใจ ทกๆทานทใหความรวมมอชวยเหลอ ท าใหมวารสารทนตภธรฉบบน สงถงมอทานในวนน และดวยเหตผลทงหมดทงปวงทกลาวมาแลวนน วารสารทนตภธร ขอฟนธงวา สามารถตพมพไดเพยงปละ 2 ฉบบเทานน แลวพบกนใหมฉบบตอนรบปใหม

ป 2559 นะคะ ขอบพระคณคะ ตองการสงตนฉบบ หรอเปลยนทอย กรณาอเมลมาท [email protected]

วารสารทนตภธร 2 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558 เปนกจกรรมหนงของ ชมรมทนตสาธารณสขภธร

● ประธานชมรมทนตสาธารณสขภธร : ทพ.กตตคณ บวบาน

ทอย โรงพยาบาลแมระมาด 251 ม.4 ต.แมระมาด อ.แมระมาด จ.ตาก 63140 เบอรโทร : 055-581229

● วารสารทนตภธร : บรรณาธการ : ทพญ.นธมา เสรมสธอนวฒน

ทอย 42/198 ซ.ตวานนท 38 ถ.ตวานนท ต.ทาทราย อ.เมอง จ.นนทบร 11000 [email protected]

● กองบรรณาธการวารสารทนตภธร : ทพ.กตตคณ บวบาน, ทพญ.รจต จนทรประสทธ

● ทปรกษากองบรรณาธการ : ทพญ.แพร จตตนนทน

● ผสนบสนนงบประมาณ จดพมพ จดสง : บรษท ทนตภธรและเพอน จ ากด www.tuntapootorn.com

ทอย 119/887 ต.บางกระสอ อ.เมอง จ.นนทบร 11000

● สนบสนนการจดพมพ และ จดสง วารสารทนตภธร : สงซอสนคา ทางเวบไซต ทนตภธร Online

www.tuntapootorn.com สอบถามเพมเตมทางไลน tuntapootorn_online

บทความทงหมดรบผดชอบโดยผเขยนบทความนนๆ มไดเกยวของกบชมรมทนตสาธารณสขภธร หรอ วารสารทนตภธร

วารสารทนตภธร 3 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

สารบญ ทนตภธร ทกทาย บรรณาธการ โดย ทพญ. นธมา เสรมสธอนวฒน 1

ธรรมะ สวสด 4

ขาวสนตวานนท โดย ทพ. วระ อสระธานนท รพ.แมจน จ.เชยงราย 6

สงดๆ ทอยในใจ เกบเรองมาเลา โดย ผศ.ดร.ปยะนารถ จาตเกต คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

7

แมแจม “โรงพยาบาลสเขยว” โดย ทพญ. วรดน ภกด รพ.แมแจม จ.เชยงใหม 10

ตามไปเยยมนองๆทนตแพทยชายแดนใต โดย ทพญ.พชร กมพลานนท (ทนตแพทยเกษยณ รพ.หาดใหญ) 15

หนวยทนตกรรมเคลอนทประเทศเมยนมาร: มลนธแมฟาหลวง โดย ทพญ.พไลวรรณ กองมา รพ.ปาแดด 22

หมอฟนเสอเทากระเปาเขยว(ภาคพนดน) โดย ทพญ.คนงนตย ตงเสงยมวสย 24

ทนตาภบาลรนใหม...เปนไงกนบาง โดย ทพญ.แพร จตตนนทน รพ.บางใหญ จ.นนทบร 26

หมอฟนครอบครว หมายถงอะไร โดย ทพ.ดร.ธงชย วชรโรจนไพศาล คณะทนตแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

33

Dent Script ผลงานจากความพากเพยร โดย ทพ.ธนฏฐนนท อศววฒฑก 36

บหร… อปสรรคของการมสขภาพชองปากด โดย ทพญ.วกล วสาลเสสถ ส านกทนตสาธารณสข กรมอนามย

42

วายราย หวาน........เยน โดย ทพญ. ปยะดา ประเสรฐสม ผจดการเครอขายรณรงคเพอเดกไทยไมกนหวาน

44

การประเมนผลงานสรางเสรมสขภาพ โดย รศ.ทพญ.ดร. สดาดวง กฤษฎาพงษ คณะทนตแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

46

หนงสตางค...ทมความตองการเปนพเศษ ตอน...การเดนทางทแสนพเศษ... โดย จารย 50

เกรดความรของภธร dentist โดย ทพญ.เมธ ชวนคณากร รพ.สงขละบร จ.กาญจนบร 54

เกบตกจากโตะบรรณาธการ เรอง การคดลอกผลงานทางวชาการ โดย ทพญ.นธมา เสรมสธอนวฒน, รศ.ทพญ.ดร. สดาดวง กฤษฎาพงษ

61

ภาพเปนขาว: เคลดไมลบสนๆ ส าหรบงานทนตสาธารณสข โดย ทพ.ประเวทย สทธไชยากล 65

เมอหมอฟนภธร…อยากมสามเปนฝาหรง!!! โดย ทพญ.จรญญา เชลลอง รพ.จตรพกตรพมาน จ.รอยเอด

66

เพาะรก สรางศรทธา โดย Paramitta Plukponyarm 69

ประธานขอพด (อกท) โดย ทพ.กตตคณ บวบาน ประธานชมรมทนตสาธารณสขภธร 70

จากพๆทนตแพทยโรงพยาบาลชมชน ถงนองๆทนตแพทย ทนตาภบาลจบใหม 72

ขนตอนการสงซอสนคา บรษท ทนตภธรและเพอน จ ากด www.tuntapootorn.com เพอสนบสนนคาพมพ 81

วารสารทนตภธร 4 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ธรรมะ สวสด

บนทกความทรงจ าของ พล.ต.อ.วสษฐ เดชกญชร

ทมา http://www.dek-d.com/board/view/1472976/

ในคนวนหนงของปพ.ศ. 2510 (ยศในขณะนนพนต ำรวจโท)....หลงจำกไดรบพระรำชทำนเลยงอำหำรค ำแลวใน วงไกลกงวล....ผมจ ำไดวำ คนนนผทโชคดไดเขำเฝำฯ รบพระรำชทำนพระจตรลดำเปนนำยต ำรวจ 8 นำย และนำยทหำรเรอ 1 นำย........พระเจำอยหว เสดจลงมำพรอมดวยกลองใสพระเครองในพระหตถทรงอยในฉลองพระองคชดล ำลอง.......ขณะททรงวำงพระลงบน ฝำมอทผมแบรบอยนน ผมมควำมรสกวำองคพระรอนเหมอนเพงออกจำกเตำ

วารสารทนตภธร 5 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

........ภำยหลง เมอมโอกำสกรำบบงคมทลถำม จงไดทรำบวำ พระเจำอยหวทรงสรำงพระเครององคนนดวยกำรน ำเอำวตถมงคลหลำยชนดผสมกน เชน ดนจำกปชนยสถำนตำงๆทวประเทศ ดอกไมทประชำชนทล เกลำถวำยในโอกำสตำงๆ และเสนพระเจำ(เสนผม)ของพระองคเอง เมอผสมกนโดยใชกำวลำเทกซเปนตวยดแลวจงทรงกดลงในพมพ (อ.ไพฑรย เมองสมบรณ ซงตอมำเปนศลปนแหงชำต เปนผแกะถวำย) โดยไมไดเอำเขำเตำเผำ............. หลงจำกทไดรบพระรำชทำนแลวทรงพระกรณำพระรำชทำนพระบรมรำโชวำทมควำมวำ........พระทใหไปนะ กอนจะเอำไปบชำ ใหปดทองเสยกอนแตใหปดเฉพำะขำงหลงพระเทำน น ........พระรำชทำนพระบรมรำชำธบำยดวยวำ

ทใหปดทองหลงพระกเพอเตอนตวเองวา

การท าความดไมจ าเปน ตองอวดใครหรอประกาศใ ห ใค ร ร ใ ห ท า ห น า ท เ พ อ ห น า ท แ ล ะ ถ อ ว า

ความส าเรจ ในการท าหนาทเปนบ าเหนจรางวลท

สมบรณแลว........

ผมเอำพระเครองพระรำชทำนไป ปดทองทหลงพระแลว กซอกรอบใส

หลงจำกนนมำสมเดจจตรลดำหรอพระก ำลงแผนดนองคนนกเปนพระเครอง เพยงองคเดยวทหอยคอผม.............หลงจำกทไปเรรอนปฏบตหนำทอยไกลหำงพระยคลบำท ผมไดมโอกำสกลบไปเฝำฯ ทวงไกล

กงวลอก.....ควำมรสกเมอไดเฝำฯ นอกจำกจะเปนควำมปตยนดทไดพระยคลบำทอกครงหนง แลวกมควำมนอยใจ ทปฏบตหนำทดวยควำมตงใจ ล ำบำกและเผชญอนตรำยนำนำชนด บำงครงจนแทบเปนอนตรำยถงชวต แตปรำกฏวำกรมต ำรวจมไดตอบแทนดวย บ ำเหนจใดๆ ทงสน

กอนเสดจขนคนนน ผมจงกมลงกรำบบนโตะเสวย แลวกรำบบงคมทลวำ ใครขอพระรำชทำนอะไรสกอยำงหน ง................พระเจำอยหวตรสถำมวำ “จะเอำอะไร?” และผมกกรำบบงคมทลอยำงกลำหำญชำญชยวำ ...... จะขอพระบรมรำชำนญำตปดทองบนหนำพระทไดรบพระรำชทำนไป พระเจำอยหวตรส ถำมเหตผลทผมขอปดทองหนำพระ............ผมกรำบบงคมทลอยำงตรงไปตรงมำวำ....พระสมเดจจตรลดำหรอพระก ำลงแผนดนนน นบตงแตไดรบพระรำชทำนไปหอยคอแลว ตองท ำงำนหนกและเหนอยเปนทสด เกอบไดรบอนตรำยรำยแรงกหลำยครงมหน ำซ ำ กรมต ำรวจยงไมใหเงนเดอน ขนแมแตบำทเดยวอกดวย....... .. .. พระเจำอยหวทรงแยมพระสรวล (ยม) กอนทจะมพระรำชด ำรสตอบดวยพระสรเสยงทสอพระเมตตำและพระกรณำวำ

".......ปดทองไปขางหลงพระเรอยๆ แลว

ทองจะลนออกมาทหนาพระเอง......."

วารสารทนตภธร 6 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

17 เมษำยน 2558 เนองในเทศกำลสงกรำนต ดร. นพ. พรเทพ ศรวนำรงสรรค อธบดกรมอนำมยและ ทนตแพทย สธำ เจยรมณโชตชย รองอธบดกรมอนำมย น ำพวกเรำพๆ นองๆทนตบคลำกรในกระทรวงสำธำรณสข ส ำนกทนตสำธำรณสข ตวแทน ทนตแพทยจำก ส ำนกงำนสำธำรณสขจงหวด โรงพยำบำลศนยโรงพยำบำลทวไป โรงพยำบำลชมชน รวมรดน ำขอพร ศำสตรำจำรยพเศษ ทนตแพทยหญง ทำนผหญง เพชรำ เตชะกมพช เพ อ เ ปน ศรมงคลแกพวก เรำชำว ทนตบคลำกรทกคน ในโอกำสนทำนผหญง ไดฝำกใหพวกเรำชำวทนตบคลำกร ชวยกนสรำงงำนในกำรดแลสขภำพชองปำกของผสงอำย เพรำะในอกไมกปขำงหนำ

สงคมไทยจะมผสงอำยเพมมำกขน บรรยำกำศกำรเขำรดน ำขอพร เปนบรรยำกำศทอบอวลไปดวยมตรภำพของพวกเรำชำวทนตบคลำกร ทำนไดเลำเรองรำวตำงๆใหเดกรนหลงอยำงเรำฟง กำรพดคยแบบมตรท ำใหเรำไดควำมคดและเเรงบนดำลใจในกำรท ำงำนเพอสงคมและคนไข อนำคตของงำนทนตะเรำตองชวยกนพฒนำ หำแนวรวมในกำรท ำงำนมำกๆ ทำนผหญงบอกวำ ทนตแพทยอยำท ำงำนอยในหองอยำงเดยว ตองพฒนำและเขำหำผปวย สรำงควำมรควำมเขำใจ ใหกบผปวยและชมชน ทำนเปนผรจรงในกำรพฒนำงำนทนต -สำธำรณสข ทำนฝำกพวกเรำรวมแรงรวมใจในกำรท ำงำนเพอผปวยตอไปอยำงมพลงและแรงบนดำลใจ

ขาวสนตวานนท รายงานโดย ทพ. วระ อสระธานนท รพ.แมจน จ.เชยงราย

วารสารทนตภธร 7 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

สงดๆ ทอยในใจ

เกบเรองมาเลาโดย ผศ.ดร. ปยะนารถ จาตเกต [email protected]

กอนเขาเรอง

Viola Spolin เขยนไวในหนงสอ “Improvisation for the Theater” ว ำ “We learn through experience and experiencing, and no one teaches anyone anything….If the environment permits it, anyone can learn whatever he chooses to learn; and if the individual permits it, the environment will teach him everything it has to teach”....อม จะแปลวำยงไงดนะ เอำเปนวำ “เราเรยนรผานประสบการณและการมประสบการณ และไมมใครสอนใครในเรองตางๆ ได...ถาสงแวดลอมเปดโอกาสให ใครๆ กสามารถเรยนรอะไรก

ตามทเขาเลอกทจะเรยนรได และถาแตละคนเปดโอกาสใหตวเอง สงแวดลอมนนแหละกจะสอนเขาในทกๆ เรองทตองสอน”

Viola Spolin เปนบคคลส ำคญของวงกำรละครเวทในศตวรรษท 20 ของอเมรกำ เปนคนทสรำงเทคนค“Theater Games” ทชวยใหนกแสดงเพงควำมสนใจไปทกำรแสดง ณ ขณะเวลำน น ท ำใหกำรแสดงเปนธรรมชำตเหมอนในชวตจรง โดยนยยะแลวกคอกำรดงสงทอยในตวออกมำใชในขณะแสดงใหไดนนเอง ในชวตจรง ทโลกนคอโรงละครโรงใหญ เรำทกคนกคอนกแสดง และเมอ เรำตองเผชญสถำนกำรณตำงๆ แมบำง

วารสารทนตภธร 8 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

สถำนกำรณเรำอำจคำดเดำไดบำง แตกไมใชทกสถำนกำรณ เรำจงไมสำมำรถเตรยมตวมำกอนเพอรบมอกบสถำนกำรณทคำดเดำไมไดนนๆ กำรแสดงออกของเรำจงเปนธรรมชำต และสะทอน “วธคด” ของเรำได เรองรำว “สงดๆ ทอยในใจ” ทจะเกบมำเลำตอไปน เปนฉำกหนงในละครโรงใหญ ทมตวละครหลำยตวท “เลน” ไดอยำง “ธรรมชำต” ในสถำนกำรณและสงแวดลอมทไมสำมำรถคำดเดำได เรำมำลองตดตำมละครฉำกนกนเลยดกวำ

เขาเรอง

“เสอฟตบอล” โดย ทพ.ธนวต นมเจรญ

เรองทขำพเจำจะเล ำ ตอไปน อำจจะไมไดเกยวกบกำรท ำงำนในฐำนะทนตแพทยเสยทเดยว แตกเปนเรองทเกดตอนทขำพเจำเปนทนตแพทยใชทนปแรก ในตอนนนขำพเจำจบฉลำกไดไปใชทนทโรงพยำบำลสำมเงำ จงหวดตำก ซงเขอนภมพลกอยในอ ำเภอนเชนกน กอนจะเรมเรองขำพเจำขอบอกขอมลบำงอยำงเลกนอยตำมปกตแลวขำพเจำเปนคนทยมงำย ชอบยมทกทำยคนอน เพรำะบำงทเรำพบปะผคนเยอะอำจจะหลงลมบำง บำงคนเหนหนำแลวรสกคนๆ เหมอนจะรจก แตกไมแนใจ ขำพเจำกยมไปใหกอนเพรำะอยำงนอยเคำกจะไดรวำเรำทกทำยเคำ ถงจะทกคนผดกำรยมใหมนกไมไดเสยหำยอะไร และยงถำเปนคนทรจกและจ ำไดดขำพเจำกจะยกมอไหวทกครง ไหวตงแตคนไข พหมอ พพยำบำล พเภสช ผชวย พนกงำนขบรถ เจำหนำทกำรเงน ชำง แมครว คนสวน

เรองมอยวำขำพเจำชอบกฬำฟตบอล หำกมเวลำวำงทไมมเวรกจะเขำไปเลนฟตบอลทสนำมฟตบอลในเขอนภมพลทกครง ตอนแรกๆ กไมคอยรจกใครพอเลนไปเรอยๆ กเรมรจกคนมำกขน ทงเดก ทงผใหญ คนจำกโรงพยำบำลมำเลนกม คนทอำศยอยในเขอนกเยอะ หรอชำวบำนทวไปทอยใกลกมำเลนดวยกนหมด พอถงตอนทขำพเจำจะตองยำยโรงพยำบำล พวกพๆ ทเตะฟตบอลดวยกนนนเคยบอกขำพเจำไวกอนหนำนวำหำกจะยำยใหมำบอกกอน พอขำพเจำไปบอกวำจะตองยำย พวกพๆ กเลยบอกวำจะจดฟตบอลแมตชอ ำลำให ตอนนนขำพเจำตกใจปนกบตนเตนไปดวยเพรำะไมเคยคดวำจะมแบบนมำกอน พอถงวนทจดงำนจรงคนทขำพเจำเคยเลนฟตบอลดวยกมำกนคอนขำงเยอะ สงทเหนอควำมคำดหมำยคอนอกจำกจะเตะบอลปกตแลว พวกพๆ ยงจดโ ตะยำวขำงสนำม มอำหำรเคร อ งด มเหมอนกบงำนเลยงยอมๆ เลยทเดยว ขำพเจำไมเคยคำดคดมำกอนเลย เพรำะเขำใจวำคงเตะฟตบอลเลนตำมปกต สงทเหนอควำมคำดหมำยยงไมหมดเพยงเทำน กอนทจะเรมเลนกนพคนหนงกเรยกทกคนมำเขำแถวหนำกระดำน และเรยกขำพเจำออกมำหนำแถว พรอมกบมอบของสงหนง สงนนคอเสอและกำง เกงฟตบอลทมสกรนดำนหนำและดำนหลงวำ EGAT ซงยอ

วารสารทนตภธร 9 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

มำจำก Electricity Generating Authority of Thailand หรอ กำรไฟฟำฝำยผลตแหงประเทศไทย ณ เวลำนนขำพเจำดใจจนพดไมออกเลยทเดยว พอหลงจำกเตะฟตบอลเสรจกมำนงสงสรรคกน ตอนนนมพทท ำงำนทโรงพยำบำลคนหนงเดนเขำมำหำขำพเจำและพดวำ

“หมอรม ยครบวานเปนครงแรกทมงานแบบน หมอเปนคนแรกทสามารถรวมคนจากโรงพยาบาลและเขอนมาไดมากขนาดน ผมรสกดกบหมอมาก ตอนอยในโรงพยาบาลผมเปนคนสวนนงตดหญาอย แตหมอกเดนเขามาแลวกยกมอไหวคนสวนอยางผม ผมซงจนไมรจะวายงไงเลย อกเดยวหมอกจะไปแลวผมไมรจะเอาใหอะไรหมอด ง นเอาอยางนละกนครบ” พอพดจบพเคำกถอดเสอฟตบอลตวทใสอยตอนนนใหขำพเจำ พอพคนอนเหนกเอำบำงถอดเสอใหกนหลำยคนทเดยว บำงคนกลววำจะเหมนเหงอถงกบไปเอำตวใหมมำใหเลยกม เหตกำรณนคงเปนเหตกำรณทจะอยในควำมทรงจ ำของขำพเจำตลอดไป

กำรทเรำมฐำนะทนตแพทยบำงครงอำจถกท ำใหอยสงกวำคนอนทงจำกตนเองและคนรอบขำง แตขำพเจำคดวำกำรอยสงมนไมไดดเลย ถงเรำจะอยใกลคนอนแคไหนแตถำเรำอยสงมนจะท ำใหเรำมองสงทอยใกลๆ ไดนอยลง เปลยนมำอยใกลกนในระดบทเทำกน จะท ำใหเรำไดพบเหนสงดๆทมคำรอบๆ ตวเรำอกมำกมำย เสอทกตวทขำพเจำไดรบมำในวนนนขำพเจำ

ยงเกบไวอยำงดจนถงวนน ทกครงทมองเสอแตละตวมนท ำใหขำพเจำรสกดอยำงบอกไมถกแมวำเสอบำงตวจะเปนเสอของทมคอรกบทมทขำพเจำเชยรกตำม

เขาใจ

ละครฉำกน ตวละครทกตวแสดงในบทบำทของตวเองไดอยำงเปนธรรมชำตทสด บทบำททตวละครตวเอกแสดงออกมำนนสำมำรถสะทอน “วธคด” ของเขำไดเปนอยำงด ไมไดมกำรเสแสรง ไมไดมกำรปรงแตง เรองเลกๆ ฉำกเลกๆ ในชวตทผำนมำของเขำซงดเหมอนมนเลกมำกๆ แตผลของกำรแสดงทเปนธรรมชำตของเขำกลบสรำงประสบกำรณทสงผลทย งใหญมำกๆ เกนควำมคำดหมำย แลวผอำนหละ

ในเมอทกคนอยในโลกของโรงละครโรงใหญใบน เคยถำมหรอทบทวนตวเองบำงไหมวำ บทบำททเรำเลนอยน กบฉำกชวตทหมนเวยนเปลยนไป มตวละครอนๆ ผำนเขำมำมำกมำย เรำแสดงไวอยำงไร เปนธรรมชำตอยำงไร ม “วธคด” อยำงไร ผลของกำรแสดงนนๆ เปนอยำงไรกนบำงกำรแสดงทผำนมำของคณ สำมำรถสะทอนสงทอยในตวคณหรอยง ถำยงสำมำรถเรยนรจำกประสบกำรณ แลวน ำมำปรบปรงกำรแสดงของตวเองกนหรอยง กเพรำะ“เราเรยนรผานประสบการณและการมประสบการณ และไมมใครสอนใครในเรองตางๆ ได”

แลวพบกนใหมกบเรองรำวดๆ ทจะเกบมำเลำใหอำนกนอกในฉบบหนำนะคะ

วารสารทนตภธร 10 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

แมแจม “โรงพยาบาลสเขยว” ทพญ. วรดน ภกด

โรงพยาบาลเทพรตนเวชชานกล เฉลมพระเกยรต 60 พรรษา จ.เชยงใหม

โรงพยำบำลเทพรตนเวชชำนกล เฉลมพระเกยรต 60 พรรษำ

เชอวำทกคนคงรจ ก ภเขำ (ดอยในภำษำภำคเหนอ) ทสงทสดในประเทศไทย “ดอยอนทนนท” แตหลำยคนคงไมรวำ ระหวำงทำงขนดอยอนทนนท บรเวณกโลเมตรท 31 เปนทำงเขำอ ำเภอแมแจม อ ำเภอเลก ๆ ในออมกอดของหบเขำ มวถชวตอนเรยบงำย กำรเดนทำงมำแมแจมคอนขำงล ำบำก ถนนหนทำงคดเคยวไปตำมไหลเขำกวำ 30 กโลเมตร เจอโคงหกศอกเปนระยะ จนถกเรยกวำเปนเมองลบแลในหบเขำ รวมระยะหำงจำกตวเมองเชยงใหมถง 127 กโลเมตร ลองมำรจกอ ำเภอเลก ๆ กลำงหบเขำ ซงมเรองรำวทนำสนใจ คอ รพ.สเขยว ท ำไมตองรพ.สเขยว เรำมำตดตำมกนดนะคะ

แม แ จ มมพ นท ก ว ำ งถ ง 3,361.15 ต ำ ร ำ งกโลเมตร สวนใหญเปนปำไมและภเขำสงชน ชำวบำนท

อำศยอยทนมหลำยเชอชำต เกนครงเปนชำวเขำ ทสรำงบำนเรอนอยกลำงดอยสง หำงไกลจำกตวอ ำเภอและทรกนดำร เสนทำงทใชเดนทำงมำโรงพยำบำลคอนขำงล ำบำก สวนใหญเปนเสนทำงส ำรอง (รำดยำงเพยงบำง ๆ หรอบำงครงเทคอนกรตเพยงสองเสนใหพอดกบลอรถเทำนน) สลบกบทำงดนลกรง และมสภำพสงชน เมอเจบปวยอำจไมสำมำรถมำโรงพยำบำลไดทนทวงท

โดยเฉพำะในฤดฝนจะยงเดนทำงล ำบำกมำกขน เพรำะถนนดนลกรงจะกลำยสภำพเปนโคลน บำงครงทรถตดหลมใชเวลำนำนหลำยชว โมงกวำจะมำถงโรงพยำบำล หรอไมสำมำรถมำไดเลย ในชวงหนำฝนนชำวบำนทมำโรงพยำบำลสวนมำกจะมำในสภำพทเลอะโคลนบำง บำดเจบจำกกำรท ำรถมอเตอรไซคลมกลำงทำงบำง โรงพยำบำลแมแจม เองกไมไดนงนอนใจ พยำยำมทจะแกไขปญหำนโดยกำรออกหนวยบรกำรสขภำพอยำงสม ำเสมอและตอเนอง

วารสารทนตภธร 11 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

แตดวยเสนทำงทล ำบำก รถโรงพยำบำลเองกตองใชเวลำหลำยชวโมงเพอเขำไปใหบรกำร หลำยครงทเจำหนำทโรงพยำบำลตองลยโคลนลงไปเขนรถทตดหลม ลงไปตดตนไมทลมขวำงทำงรถ หรอบำงครงกไมสำมำรถไปตอได ตองเลยวรถกลบโรงพยำบำล แมจะออกเดนทำงมำเกนครงทำงแลวกตำม

โ ร งพยำบำลแม แ จ ม แ ต เ ดม เ ป น เพย งโรงพยำบำลขนำด 30 เตยง แตมจ ำนวนผปวยในมำกกวำ 30 เตยงตอวนมำเปนเวลำกวำ 8 ปแลว หอผปวยในจงคบแคบ ไมเพยงพอตอจ ำนวนผปวย ผปวยในลนเตยงลนหอง แมจะมกำรตอเตมขยำยหอผปวยในใหมพนทรองรบมำกขน แตกยงไมเพยงพอตอจ ำนวนผปวยทเขำมำรบบรกำรอยด ประกอบกบโรงพยำบำลมเนอทเพยง 4 ไรเศษ ตงอยทำมกลำงชมชน อยในซอยลกหำงจำกถนนสำยหลกประมำณ 200 เมตร จงไมสำมำรถขยำยตอเตมอำคำรใหเพยงพอกบปรมำณผปวยในทเพมมำกขนได ผปวยในจงตองนอนตำมระเบยง ทำงเดน ทำงลำดขนอำคำร หรอหวบนได แมแตหองพเศษบำงครงตองเอำเตยงออก และปเสอใหผปวยใน

นอนหองละประมำณ 4-5 คน เพอทจะสำมำรถใหบรกำรผปวยในไดอยำงทวถง แมจะไดรบกำรยกฐำนะเปนโรงพยำบำล 60 เตยง เมอวนท 30 สงหำคม พ.ศ. 2556 แลวกตำม

ควำมเดอดรอนไดทรำบถงพระเนตรพระกรรณ เมอครงออกหนวยแพทยพระรำชทำน ทโรงเรยนต ำรวจตระเวนชำยแดนบำนแมลองและโรงเรยนต ำรวจตระเวนชำยแดนบำนใหมพฒนำสนต ในวนท 18 มกรำคม พ.ศ. 2555 นพ.สมมตร สงหใจ ผอ ำนวยกำรโรงพยำบำลแมแจม ไดมโอกำสเขำเฝำถวำยรำยงำนเกยวกบผปวย ในพระรำชำนเครำะหแดสมเดจพระเทพรตนรำชสดำฯ สยำมบรมรำชกมำร พระองคทรงใหควำมสนพระทยเปนอยำงยง ทรงรบทรำบถงปญหำควำมเดอนรอน และทรงหวงใยประชำชนทมำรบบรกำรทโรงพยำบำลแมแจม จงทรงมพระกรณำธคณพระรำชทำนกอสรำงอำคำรพระรำชทำนผปวยในจ ำนวน 2 อำคำร คอ อำคำรพระรำชทำน 7 และอำคำรพระรำชทำน 8 พรอมทงมกำรยำยทต งโรงพยำบำลใหมไปในพนททกวำงขวำงขน

วารสารทนตภธร 12 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ประกอบกบกระทรวงสำธำรณสขไดจดสรรงบประมำณเพอกอสรำงอำคำรบรกำรในสวนทจ ำเปนเพมเตม ซงทต งของโรงพยำบำลแมแจมแหงใหมอยหำงจำกโรงพยำบำลเดมประมำณ 1 กโลเมตร โดยไดรบพระรำชทำนนำมวำ “โรงพยำบำลเทพรตนเวชชำนกล เฉลมพระเกยรต 60 พรรษำ” เมอเรมกอสรำงนน มประชำชนชำวแมแจมกวำ 2,000 คน ไดพรอมใจกนมำชวยปรบพนทเพอกอสรำงโรงพยำบำลแหงใหม

โดยในวนท 21 มกรำคม พ.ศ. 2557 สมเดจพระเทพรตนรำชสดำ ฯ สยำมบรมรำชกมำร เสดจทอดพระเนตรกำรกอสรำงอำคำรพระรำชทำนผปวยใน ณ โรงพยำบำลแมแจมแหงใหมดวยพระองคเอง อกทงทงเสดจพระรำชด ำเนนมำทรงเปดโรงพยำบำล ในวนองคำรท 20 มกรำคม 2558 ทผำนมำ เปนกำรสวนพระองค สรำงควำมปลำบปลมและสำนกในพระกรณำธคณเปนลนพนแกพสกนกรชำวแมแจม

ขำพเจำ ทพญ. วรดน ภกด ไดเรมปฏบตงำนทโรงพยำบำลเทพรตนเวชชำนกล เฉลมพระเกยรต 60พรรษำ ในป พ.ศ.2557 โดยพนฐำนขำพเจำเปนคนจงหวดเชยงใหม กำรท ำงำนทนตสำธำรณสขน น โรงพยำบำลของเรำไดรบพระกรณำธคณจำกสมเดจพระเทพรตนรำชสดำฯ สยำมบรมรำชกมำร ไดทรงพระรำชทำนรถยนตเอนกประสงค เพอใชออกหนวยแพทยเคลอนท ท ำใหเรำสำมำรถเดนทำงไปใหบรกำรทำงทนตกรรมแกโรงเรยนในพนทอ ำเภอแมแจม ทมทงหมด 126 แหง ไดสะดวกและครอบคลมยงขน

กำรเดนทำงไปออกหนวยทนตกรรมในพนททไกลจำกโรงพยำบำลมำก ไปเชำ – เยนกลบไมได จ ำเปนตองไปนอนคำง หรอเสนทำงทรกนดำรมำก ไมสำมำรถเอำรถธรรมดำไปได ตองใชรถทขบเคลอนสลอเทำนน โดยเฉพำะกำรออกหนวยอนำมยโรงเรยนในหนำฝน บำงครงกมปญหำในกำรวำงแผนออกพนท เนองจำกเมอกอนรถโรงพยำบำลทสำมำรถออกหนวยบนดอยไดมเพยงไมกค นเทำนน หำกมฝำยอนๆ ในโรงพยำบำลตองกำรใชรถเชนกน เรำกไมสำมำรถไปนอนคำงได นอกจำกนเรำยงไดรบพระรำชทำนยนตท ำฟนเคลอนทพรอมกบเครองมอทำงทนตกรรมหลำยอยำง ท ำใหท ำงำนไดรวดเรวและมประสทธภำพมำกขน เนองจำกยนตท ำฟนเคลอนทของเรำเกำมำกแลว เสยบอย ซอมแลวซอมอกกไมสำมำรถใชไดดเหมอนเดม ส ำหรบภำวะสขภำพชองปำกของนกเรยนและชำวบำนในพนทหำงไกลของแมแจมนน ในตอนนกระแสบรโภคนยมเขำมำมอทธพลมำกขน กำรน ำอำหำร ขนม และเครองดม จำกในเมองขนมำขำยบนดอยท ำไดงำยและสะดวก เดกบนดอยกหำขนมถงและน ำหวำนทำนเหมอนเดกในเมองไดงำยๆ ดงนนถงแมจะอยบนดอยทหำงไกลและทรกนดำร แตเดกนกเรยนทนกมปญหำฟนผมำกเชนกน

วารสารทนตภธร 13 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

นอกจำกใหบรกำรทนตกรรมแกนกเรยนไดสะดวกขนแลว เรำยงสำมำรถออกใหควำมรและบรกำรทนตกรรมเชงรกแกประชำชนทวไปทอยหำงไกล ซงสวนมำกจะเปนชำวเขำ สำมำรถชวยลดปญหำควำมยำกล ำบำกในกำรเดนทำงเขำมำรบบรกำรทนตกรรมในโรงพยำบำลได ท ำใหสำมำรถใหกำรรกษำและสงเสรมสขภำพชองปำกไดอยำงทนเวลำและตอเนองมำกขน และในปจจบนชำวเขำมทศนคตทดตอกำรรกษำดวยกำรแพทยแผนปจจบนมำกขน นบเปนโอกำสทดตอกำรพฒนำงำนดำนทนตสำธำรณสข นอกจำกนในสวนกำรดแลสขภำพชองปำกส ำหรบประชำชนทอยหำงไกล และไมสำมำรถเดนทำงมำโรงพยำบำลไดนน เขตอ ำเภอของเรำมโรงพยำบำลสงเสรมสขภำพสวนต ำบลในพนทจ ำนวน 11 แหง โดยมเจำพนกงำนทนตสำธำรณสขประจ ำอย 7 แหง ในจ ำนวนนมเจำพนกงำนทนต -สำธำรณสข หรอทนตำภบำลทเ ปนชำวเขำทงเผำ

กระเหรยงและเผำมง 5 คน ทเมอเรยนจบแลว กกลบเขำมำท ำงำนในพนทบำนเกด

ซ งกำรท ไดทนตำภบำลท เ ปนชำวเขำมำชวยงำนนสำมำรถชวยเรำไดมำก เพรำะเคำสำมำรถเขำถงชำวบำนซงเปนชำวเขำเผำเดยวกน สำมำรถสอสำร ใหควำมร ใหกำรดแลสขภำพชองปำกเปนภำษำเผำได แมวำเดกชำวเขำรนใหมสวนใหญจะสำมำรถพดและเขำใจภำษำไทย แตกมคนแกคนเฒำบำงคนทไมสำมำรถฟงและพดภำษำไทยได นอกจำกน ทำงโรงพยำบำลยงมโครงกำรออกหนวยเยยมบำน เพอไปดแลสขภำพของผสงอำยและผพกำรทเดนทำงมำโรงพยำบำลไมสะดวก โดยฝำยทนตกรรมกรวมเปนสวนหนงในกำรออกเยยมเพอใหควำมรเรองกำรดแลสขภำพ ชองปำก รวมถงใหกำรรกษำงำย ๆ ทสำมำรถท ำได

โรงพยำบำลเทพรตนเวชชำนกล เฉลมพระเกยรต 60 พรรษำ ไดรบกำรออกแบบสงแวดลอมและภมทศนใหเปน ตำมแนวพระรำชด ำรของสมเดจพระเทพรตนรำชสดำ ฯ สยำมบรมรำชกมำร โดยไดรบกำรสนบสนนจำกกรมอทยำนแหงชำต สตวปำ และพนธพช กระทรวงทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม รวมกบกรมปำไม โครงกำรหลวงอนทนนท และมหำวทยำลยแมโจ ชวยด ำเนนกำรออกแบบและปรบสภำพภมทศ น ท ง ภ ำย ในแล ะบร เ วณโดยรอบโรงพยำบำล โดยใชแนวควำมคดกำรเปนโรงพยำบำลสเขยว ทมงเนนสรำงควำมเปนธรรมชำตใหเกดขนในเขตโรงพยำบำล ใหมควำมรมรน สวยงำม ลดกำรใชพลงงำน มองคประกอบทกอยำงทเหมำะสม สอดคลองกนโดยใชแนวคดภำยใตชอ “สวนธรรมชำตบ ำบดและสงแวดลอมศกษำ”

วารสารทนตภธร 14 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

โดยไดผสมผสานแนวคด 4 ส (Scek) มาใชเปนกรอบในการด าเนนงาน ดงน

1. เสยง (Sound) เปนกำรสรำงบรรยำกำศจำกเสยงธรรมชำตเพอกำรผอนคลำย เชน เสยงของน ำตก เสยงน ำไหลในล ำธำรเลก ๆ โดยมกำรสรำงน ำตกจ ำลองและล ำธำรในสวนหยอมหนำอำคำรพระรำชทำน 7 และ 8 เสยงนก เสยงของแมลงตำง ๆ จำกกำรปลกพนธไมทเปนพชอำหำรของสตวในพนท เพอใหผมำรบบรกำรจะไดมโอกำสพกผอนหยอนใจ รสกผอนคลำยจำกกำรด ำเนนชวตประจ ำวนทเครงเครยด

2. สงคม (Community) มงเนนควำมสอดคลองกบวถชวตชมชนทองถน ทเปนสงคมเอออำทร สงคมแหงกำรชวยเหลอเกอกล พงพำอำศยซงกนและกน ใหควำมรสกแกผเขำรบบรกำรวำเปนเสมอนกำรอยทบำน หรอกำรใชชวตประจ ำวนตำมปกต โดยมหอพกส ำหรบญำตผปวยทตองอยเฝำไขเปนระยะเวลำนำน หรอส ำหรบญำตผปวยทเดนทำงมำไกล ไมสำมำรถกลบบำนไดทน ใหมกจกรรมกำรท ำนำขนบนได กำรปลกพชผกสวนครวในบรเวณหอพก และมสนำมเดกเลนบรกำรส ำหรบลกหลำนทตดตำมมำเฝำไข

3. สงแวดลอม (Environment) กำรค ำนงถงสภำพแวดลอมทำงธรรมชำตดงเดมทมควำมเขยวขจ รมรน และสวยงำมของพนทปำตนน ำล ำธำรในอ ำเภอแมแจม ดวยกำรปลกพนธไมหลำกหลำยชนด ทมลกษณะใกลเคยงปำธรรมชำต ซงนอกจำกเปนกำรเพมพนทสเขยว ชวยเพมออกซเจน และอำกำศบรสทธในพนทแลว พนธไมเหลำนยงเปนแหลงทอยอำศยและแหลงอำหำรของนก สตวปำขนำดเลก แมลงชนดตำง ๆ กอใหเกดจตส ำนกอนรกษทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมแกผเขำรบบรกำร และเจำหนำทโรงพยำบำลเองดวย

4. สรางความร (Knowledge) กำรใหควำมรเพอกอใหเกดจตส ำนกอนรกษทรพยำกรปำไมและสตวปำ จงเปนสงส ำคญทตองค ำนงถง กำรออกแบบดวยปำยสอ ควำมหมำย ปำยชอพนธไม พนธสตว แมลงในปำ รวมถงกำรใหควำมรดำนกำรอนรกษสภำพปำตำมแนวพระรำชด ำร ในกำรใหคนสำมำรถอยรวมกบปำอยำงเกอกลกน พงพำอำศยซงกนและกน ไมเบยดเบยนท ำลำยกน จะชวยเสรมสรำงควำมรและภมปญญำแกรำษฎรทเขำมำรบบรกำร และมควำมคำดหวงวำสถำนทแหงนจะเปนแหลงเรยนรทำงธรรมชำตทส ำคญในอนำคต ในกำรแสดงใหเหนถงควำมเชอมโยงระบบนเวศแวดลอมกบควำมเปนอยของชมชนทอำศยอยในพนทอยำงกลมกลนและยงยน

แนวคดโรงพยำบำลสเขยวนอำศยตนแบบจำกโรงพยำบำล Khoo Teck Puat ประเทศสงคโปร และไดน ำม ำปรบ ให เ หมำะสมกบสภำพแวดลอมของโรงพยำบำลเทพรตนเวชชำนกล เฉลมพระเกยรต 60 พรรษำ โดย นพ.สมมตร สงห ใ จ ผ อ ำนวยกำรโรงพยำบำลและบคลำกรของโรงพยำบำลทกคนมควำมคำดหวงวำโรงพยำบำลสเขยวน ไมใชเพยงแคปลกตนไมเพอใหดรมรนเทำนน แตยงตองชวยลดกำรใชพลงงำนสนเปลอง หนมำใชพลงงำนทดแทน เปนมตรกบชมชน ไมปลดปลอยของเสยอนตรำยออกสชมชน และทส ำคญหวงวำโรงพยำบำลสเขยวแหงนจะสำมำรถใหกำรดแลประชำชนไดอยำงทวถงและเทำเทยม โดยไมไดดแลแคสขภำพรำงกำยของผปวยทเขำมำรบบรกำรเทำนน แตยงคำดหวงทจะดแลสขภำพจตใจของผปวย และญำตผปวย ใหมสขภำพจตทด รวมไปถงบคลำกรทำงกำรแพทย และเจำหนำทของโรงพยำบำลทกคน ใหท ำงำนอยำงมควำมสขภำยใตสงแวดลอมทด เพอทจะสำมำรถรวมแรงรวมใจกนสรรคสรำงและพฒนำงำนดำนสำธำรณสขอยำงเตมก ำลงควำมสำมำรถตอไป

วารสารทนตภธร 15 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ตามไปเยยมนองๆทนตแพทยชายแดนใต

โดย ทพญ.พชร กมพลานนท

(ทนตแพทยเกษยณ รพ.หาดใหญ)

“กรงๆๆ......” “พแปววางพอจะไปเปนเพอน พโสภา (พตอ.หญงจากรพ.ต ารวจ) เพอลงไปเยยมนองๆทนตแพทยสามจงหวดชายแดนใตพรอมกบทม ทนตแพทยสภาไหมครบ” เสยงตำมสำยของนำยกทนตแพทยสภำหรอหมอตอน รนนองรพ.หำดใหญของเรำ

มรทจะบอกวำ “ไมวาง” ดนแดนใตรมเยน งดงำมดวยธรรมชำตทเรำใฝฝนจะแวะไปเยยมนองๆมำนำนแลว เพรำะมลกศษยลกหำ ทเคยเปนเรสสเดนทแมกซลโล รพ.หำดใหญตง 3 คน ระหวำงท ำงำนอยในรพ.หำดใหญกมโอกำสตอนรบนองทนตแพทยจำก สำมจงหวดนแทบทกป ในกำรจดอบรมวชำกำรส ำหรบจพ ครำวนจะไดแวะไปเยยมสกท ถำมวำกลวตำยหรอไม ตอบจรงๆนะ “เรากลวโดนจชงกระเปาเวลาเดนในซอยหมบานทกรงเทพมากกวา” “เกดครงเดยว ตายครงเดยว” “กลวแคลกปนอาจท าใหตองผาตดทางแมกซลโลหลายครงหนอย เทานนเองจรงๆ”

เชอหรอไมวำ เรำทดหนำตำเปนเดกชำวกรง แถมจบมธยมปลำยจำกโรงเรยนเตรยมอดมฯ จะเปนเดกนกเรยนทจบชนมธยมปทสำม จำกรร.สตรนรำธวำส เนองจำกตดตำมบดำซงเปนขำรำชกำรมำเรยนหนงสอทน แมเพยงปเดยวแตเรำกมกวนเพอนเกำม.ศ.3 จำกโรงเรยนแหงน หลำยคนยงท ำงำนอยในนรำธวำส เปนคร พยำบำล นกธรกจ

บรรยำกำศเมอสสบกวำปทแลว ยงระลกถงควำมนำรกและอบอนภำยในโรงเรยน ถบจกรยำนไปโรงเรยนทกเชำและเยน เรยนภำษำองกฤษกบมสซส

ฮอลล อำสำสมครจำกอเมรกำ วนหยดกแวะไปหำขำวย ำอสลำมทตลำดนดใกลบำนมำรบประทำน กลนน ำบดทมเสนหยวนใจ รำดบนขำวยอมสมนไพร คงมสวนท ำใหเรำสขภำพดมำจนทกวนน

เชำวนพธท 25 มนำคม 2558 ทมทนตแพทย-สภำ ซ งประกอบดวย ทพ.ธรณนทร(นำยกฯ) ทพ. โกเมศ วชชำวธ (เลขำธกำรฯ) ทพ. จรศกด ทพย-สนทรชย(รองเลขำธกำรฯ) พตอ.ทพญ.โสภำ ทดศร (อ นกรรมกำรส ง เสรมจรรยำบรรณ) ทพ.วฒนะ (อนกรรมกำรสงเสรมจรรยำบรรณ และประชำสมพนธ) ทพ.ยทธนำ ค ำนล (อนกรรมกำรสงเสรมจรรยำบรรณ) และทพ.วศน มหำศรำนนท นองทนตแพทยรพ.หำดใหญ รวมทงตวเรำ ขนรถตของสำธำรณสขปตตำนจำกโรงแรมในหำดใหญ แวะกน ตมซ ำอำหำรเชำเจำดงแสนอรอยตำมค ำแนะน ำของนำยกฯ

อำกำศสดใสเหลอเกน เหมอนจะบอกกลำยๆวำ ทรปนตองปลอดโปรงแนๆ ถนนสเลนจำกหำดใหญมงสดนแดนปลำยดำมขวำน รถรำไมมำกนก ขบเลยบทะเลแถวๆสะกอมเบยรสอรท แลวเลยวเขำทำงแยกไปยะลำ

จดมงหมำยแรก ตำมแบบฉบบของคนไทยทด คอกำรแวะกรำบหลวงพอทวด โดยมหมอ เ ปด (ทพ.สมฤทธ) เจำพอปตตำน นองโก(ทพ.กนตอรยธช) แหงรพ.โคกโพธ มำตอนรบ กรำบหลวงพอทวดพรอมค ำอธษฐำน “สาธ...ขอใหทานชวยคมครองสามจงหวดชายแดนใต ใหสงบสขและปลอดภยเถด” เรำไมไดขอส ำหรบตวเองจรงๆ

วารสารทนตภธร 16 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

โรงพยำบำลกำบง จงหวดยะลำ เปนรพ.แรกทคณะเรำแวะเขำไปเยยม นยวำเ ปนรพ.ทพบกบเหตกำรณนำกลวตำงๆนอยทสด ผชวยผอ ำนวยกำรมำตอนรบและบรรยำยสรปใหพวกเรำฟง นองทนตแพทย หมอรวศทธ และหมอพงศสณห จบจำกมอ.หนำตำสดใส ทำทำงท ำงำนไปกบผอ ำนวยกำรไดด งำนทท ำออกไปนอกแผนกเนนงำนทำงดำน well child care แผนก ทนตกรรมอำจจะดคบแคบไปบำง แตกจ ดระบบดพอควร ปญหำกคอเรองยนตทนตกรรมทไมคอยมประสทธภำพ เรยกวำไมถงปกแทบจะท ำงำนไมไดแลว ซงกพบในโรงพยำบำลเลกๆอกหลำยแหงคลำยๆกน

ยนตทมปญหำคอยนตทท ำจำกประเทศจน ไดผำนกำรประมลและจดซอจำกระดบเขตโดยบคลำกรทไมใชทนตแพทย พวกเรำทกคนพยำยำมนกตำมวำ ขณะนนหำกเรำตองเปนกรรมกำรจดซอ เรำจะท ำอยำงไรด ในเมอยนตจนนรำคำถกกวำยนตอนๆสก 1-2 แสนบำท ผมประสบกำรณไดบอกวำ หำกหำผเชยวชำญเรองยนตมำเปดดระบบภำยในสกนด จะเหนวำทอน ำ และอะไรตอมอะไรหลำยๆอยำง ไมไดมำตรฐำนเลย

ยนตเหลำนตองตงเกะกะอยในหองทนตกรรม จะโยนออกไปนอกแผนก กคงจะผดระเบยบ เพรำะเพงจดซอมำไมเกน 1 ป เปนปญหำทควรน ำไปบอกกลำวใหรบทรำบกนอยำงแพรหลำย

รถตพำทมทนตแพทยสภำขบเคลอนตอไปยงโรงพยำบำลสมเดจพระยพรำชยะหำ จงหวดยะลำ เดนขนไปบนโรงพยำบำล นกวำก ำลงเขำมำในโรงพยำบำลเอกชนขนำดยอม เพรำะเคำนเตอรตอนรบทนสมยตงเดนอยหนำโอพด มทนตแพทย 5 คนและทนตำภบำลหลำยคน หองทนตกรรมขนำดเลกๆ แตกจดไดกะทดรด มระบบรกษำควำมสะอำดทด หวหนำทนตกรรมคอ คณหมอหยำง (ทพญ.พำนชนำถ) ท ำงำนมำนำน จนทมทมำเยยมเชยรใหท ำซเกำ “ขอเอาใจชวยใหผานดวยดคะ”

ชอบใจบตรโอพดทนตกรรม นองๆพมพชอโรคทำงระบบทพบบอยถง 7-8 โรค ส ำหรบใหคนตรวจกำหนำชอโรคทผปวยเปน มำกกวำจะท ำเพยงชองวำงใหผตรวจกรอกเตม

วารสารทนตภธร 17 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เทยงนมนดกบนองๆทนตแพทยโรงพยำบำลยะลำกอนเขำเยยมโรงพยำบำล ภตตำคำรธำรำกลำงเมองยะลำ ภตตำคำรอำหำรทะเล ทมชอเสยงและน ำจมอรอยสดยอด ชนดทเจำของตองแอบขนไปปรงน ำจมชนบนของรำน กลวลกจำงจะจดจ ำสตรลบลวงพลำง นยำยสนกๆเหลำนมกไดรบฟงมำจำกหมอเปด เจำพอปตตำน

โรงพยำบำลยะลำ โรงพยำบำลศนยขนำดใหญของชำยแดนใต กอนทมดงำนเขำประชดตว หวหนำ ทนตกรรมออกตวเหลอเกนวำ “แผนกก าลงปรบปรงใชชวคราว เพราะรอการกอสรางตกใหม และทนตกรรมกไดรบอานสงคหนงชนเตม ซงจะเสรจในอก 5 ปขางหนา” เรำกลบพบวำชนใตถนของตกศนยแพทยศำสตรศกษำ ถกแปลงรำงเปนกลมงำนทนตกรรม มกำรดไซนแบง ยนตวำงเปนสดสวน มฉำกกนระหวำงยนตเรยบรอย มหองเกบเครองมอ ผำสะอำด สมแลวททรำบวำสำมของทนตแพทยทำนหนงเปนวศวกร และไดเขำชวยดแลออกแบบหองท ำงำนในครงน กำรท ำงำนรวมกนกบหลำยสำขำกใหผลดดงนแล

ไดเจอคณหมอเป (ทพญ. กรตกล) แมกซลโลท

เพงจบเรสสเดนทจำกมอ.หำดใหญมำหมำดๆ ทำทำงดจะยง แตหนำตำยงยมแยมท ำงำนดวยควำมสข เพรำะมพๆ ทนตแพทยในกลมงำนใหกำรสนบสนนเตมท

เผลอๆหนำตำดจะสดใสกวำตอนเปนเรสสเดนท เพรำะไมตองโดนอำจำรยขย ำเปนพกๆ งำนเตมมอไมไดมเฉพำะงำนแมกซลโลใน โออำร ออำร หอผปวย และในแผนก แตมงำนสอนนกศกษำแพทยรวมดวย “ตวเลก.. แจวจรงๆ”

ในหองประชมนองๆทนตแพทยแสดงควำมคดเหนทนำสนใจมำกมำย “อยากใหทนตแพทยทเพงจบ และก าลงจะออกไปท างานในรพ.ชมชนตางๆ ไดมโอกาสฝกงานหรอรบรระบบทนตกรรมในรพ.ศนยหรอรพ.จงหวด อยางนอยสก 1-2 เดอน ทงน เพอใหเกดประโยชนในการท างานของนองๆทนตแพทยเหลานน” ฟ งนำยกฯตอบแลว ด เหมอนจะยำกส เพรำะโรงพยำบำลชมชนตำงๆมกขำดแคลนทนตแพทย คนเกำอำจขอไปเรยนตอ ซงตำงจำกแพทย ทมคนท ำงำนอยบำงแลว แตเปนเรองรำวทนำสนบสนนใหเกดขน

นองทงทนตแพทย ทนตำภบำลในจงหวดยะลำ ดจะมควำมสขและอบอนพอควร ทมพๆ จำกทนตแพทยสภำมำเยยมในครงน บำยสำมโมงครงทมเยยมกไดอ ำลำเมองยะลำ เมองทมภมทศนงดงำมเปนระเบยบ และสะอำดสะอำน มงสจงหวดนรำธวำส จงหวดทเรำเคยเรยนหนงสอมำกอน

เยนนคณหมอพระ หวหนำกลมงำนทนตกรรมแหงโรงพยำบำลนรำธวำส น ำทมทนตแพทยนองๆมำเลยงขำวเยนทภตตำคำรมงกรทอง ภตตำคำรเกำแก รมแมน ำนรำธวำส แกงไตปลำหอมกรน กนกบเสนหมขำว ปลำจำระเมดนง ย ำผกกด และอกพะเรอเกวยน ตำมปะสำกำรเลยงไมอนของหมอผชำยทดจะพสมยกำรกน เรำตองรบ ลมตกำรกนไวเงยบๆ ตำมปะสำปำผรกกำรออกก ำลงกำย “ทรปคราวนยงไมมเวลาตนเชาขนมาออกก าลงกายเลย”

เชำทสดใสอกวน 26 มนำคม ทมเรำเรมตนดวยกำรไปกรำบนมสกำรพระพทธทกษณมง มงคล

วารสารทนตภธร 18 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

พระพทธรปคบำนคเมองนรำธวำส ตงอยบนยอดเขำไมสงมำกนก บนไดเดนขนไปกรำบพระพทธรป ดชนนอยกวำสมยทเรำเปนเดกนอย เมอสสบกวำปทผำนมำ บดำมำรดำเคยพำมำกรำบ “ เอ...หรอเราจะตองกลบมานราธวาสอกครงแลวครงเลา” “ไมมปญหา”

รถตน ำทมเรำเขำเยยมโรงพยำบำลระแงะ จงหวดนรำธวำส นำทงมำก ผอ ำนวยกำรฯ นำยแพทยสมเกยรต ท ำงำนอยในโรงพยำบำลแหงนมำมำกกวำ 20 ป ดมควำมสขและภำคภมใจในกำรแนะน ำบทบำทของโรงพยำบำล เปนสถำนทตรวจพบและศกษำโรค ชกนกนยำ โรคคดทะรำด โรคเรอน

ผอ ำนวยกำรยงไดถำมถงบทบำททนตแพทย-สภำในกำรดแลปญหำฟองรองทนตแพทย เพรำะหลำยครงปญหำบำงอยำงเปนสงทหลกเลยงไดยำก ไมไดเกดจำกควำมประมำทเลนเลอของตวทนตแพทยเอง เชนเดยวกบปญหำของแพทยททำนไดพบๆมำ นำยกฯของเรำกรบตอบดวยควำมภำคภมใจวำ dental safety goal คอหลกกำรทเรำใชในกำรดแลทนตแพทยทถกฟองรอง “ปฏบตตามกฏเกณฑ ชวตนองๆจะปลอดภย”

อยำลมนะคะ น ำเสนอผลกำรปฏบตงำนของโรงพยำบำลเมอไหร กเอำเรอง dental safety goal เปนตวน ำ ออ..งำนกำรรกษำตองตำมดวยกำรสงเสรมปองกนโรครวมดวยเสมอคะ เพรำะมฉะนนหนวยงำนตนเองกอำจเปนเพยงโรงงำนนรก ผลตผลงำนมำกเทำไรกไมสำมำรถชวยทเลำกำรเกดโรคไดเลย (dental safety goal 2015 อำนเพมเตมไดทเวบไซตทนตแพทย-สภำ)

ผอ ำนวยกำรโรงพยำบำลระแงะดมควำมภมใจน ำเสนอคณหมอสม ทนตแพทย สมฤทธ นกเรยนเหรยญทองจำกมหดล และผำนชวตเรสสเดนทพรอสฯจำกมอ.มำแลว ดหนำตำกมควำมสขในกำรท ำงำนและ

บคลกเรยบงำยด คงจะท ำงำนทนไปไดอกนำน เพรำะคสวทเปน ทนตแพทยทท ำงำนในตวเมอง

ออกจำกโรงพยำบำลระแงะ แวะเขำโรงพยำบำลทมชอคลำยคลงกน คอโรงพยำบำลจะแนะ ผอ ำนวยกำรมำกลำวตอนรบดวยตนเอง และยงบอกวำควำมปลอดภยมำจำกกำรเขำชวยเหลอชำวบำน เพงไดยนค ำทนสมย “สขภาพวถอสลาม” นองทนตแพทยหนงเดยวของทน ทพญ.ณวนดำ ออนประเสรฐ หรอหมอเปำ บอกวำไดน ำไปใชในกำรดแลสขภำพชองปำกเชนกน เชนกำรแปรงฟนบวนปำกกอนกำรละหมำด ซงมถง 5 ครงในแตละวน

นอกเหนอจำกกำรบนเรองยนตจำกจนคณภำพต ำมำก ปญหำทไดรบกำรสอบถำมจำกโรงพยำบำลตำงๆในครำวน ซงเปนปญหำทอปฮทและนำยกฯตอบไดยำก นนคอควำมกำวหนำทำงรำชกำรของทนตำ- ภบำลทผำนหลกสตร 4 ป เนองจำกในอดตนโยบำยของกระทรวงสำธำรณสขเพอผลตทนตำภบำลไมชดเจน แมปจจบนจะมเฉพำะหลกสตรทนตำภบำลสปแลวกตำม แตกำรขอต ำแหนงจำกก.พ. ตองตอสแยงชงกบสำขำวชำชพอนๆมำกมำยภำยในกระทรวง นอกจำกนนกมควำมพยำยำมทจะจดท ำเกณฑกำรเทยบหลกสตรตอยอดของทนตำภบำล ทไปศกษำจบหลกสตรปรญญำตรในสำขำทเกยวของมำปรบวฒ และด ำเนนกำรใหมต ำแหนงทนตำภบำลระดบอำวโส ซงเปนแนวทำงหนงในกำรยกระดบควำมกำวหนำ แตเรำตองสญเสยทนตำภบำลคนแลวคนเลำ ในกำรยำยสำยงำนไปเปนนกวชำกำรสำธำรณสข

เพอใหมโอกำสกำวหนำทำงรำชกำรมำกขนเรอยๆ ทนตแพทยทร บผดชอบคงตองรวมพลงกนแกปญหำ เพรำะทนตำภบำลเปนบคคลทมคณคำ โดยเฉพำะกำรเขำชวยงำนดำนชมชน และงำนสงเสรมปองกน

วารสารทนตภธร 19 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วนนกนอำหำรเทยงเรยบงำยแตอรอยสดๆ ทโรงอำหำรของโรงพยำบำลจะแนะ หลงอำหำรเทยงรถตมงเขำสโรงพยำบำลนรำธวำส โรงพยำบำลขนำดใหญ ทมวทยำลยพยำบำลและศนยแพทยศำสตรศกษำ หองประชมโออำ งบประมำณแตละปนำจะลงมำทโรงพยำบำลแหงนมำกมำย

ทนตแพทยพระ น ำทมนองๆของจงหวดนรำธวำสน ำเสนอผลงำนทนำสนใจ โดยเฉพำะกำรท ำงำนสงเสรมปองกน เชนกำรจดกจกรรมออกไปดแลสขภำพชองปำกคนพกำร คนสงอำย เดกนกเรยน รวมทงนอกโรงเรยนในชวงปดเทอม ทนตแพทยศรสขจำกโรงพยำบำลยงอ ยงไดเสนอโครงกำร dental nurse โดยกำรอบรมพยำบำลทผำนกำรผลตเพมส ำหรบจงหวดชำยแดนใต ซงดเหมอนจะมงำนของพยำบำลใหท ำยงไมเตมไมเตมมอ โดยอบรมใหชวยดแลชองปำกของเดกเลก 1 ขวบ เปนนโยบำยของผอ ำนวยกำรในกำรใชบคลำกรใหคมคำ

เดนทำงยอนกลบเขำสจงหวดปตตำน

เชำวนท 27 มนำคม คณหมอเธยรชย แมกซลโลแหงโรงพยำบำลปตตำน แวะมำรบเรำและพโสภำแตเชำตรเพอน ำไปชมวทยำเขตปตตำน ของมหำวทยำลยสงขลำนครนทร ไดเหนแผนดนทงอกเพมขนมำเรอยๆ ท ำใหวทยำเขตแหงนมบรรยำกำศดมำก เหนชำวเมองปตตำนทงพทธและอสลำมออกก ำลงกำยกนแตเชำ ในรปแบบตำงๆ อยำกใหควำมงดงำมของชวตยำมเชำเชนน ชวยกลอมเกลำใหผทคดรำย ชวยกนคดดและพยงประเทศชำตใหรำบรน เหนภำพพระสงฆยนรบบำตรกลำงเมอง จวรสเหลองสวำงไสวกลบตองมสเขยวของทหำรถอปนยนจงกำอยใกลๆ ส ำหรบคนทมำใสบำตรกดมควำมสขและปรำศจำกควำมวตกกงวล ขอใหคณควำมดททกคนท ำ จงคมครองทกคนใหปลอดภยดวยเถด

โรงพยำบำลปำนำเระ เปนสถำนทแรกในจงหวดปตตำนทคณะเขำตรวจเยยม เมอเรำยำงกรำยกนขนไปบนโรงพยำบำล ภำพของผเขำประกวดนางสาวไทยปไหนกไมร (เปรยบเทยบใหเหนวำหนเปะ รำงสงสมำรท) ใสสะเกตสนสแดง ตดกบเสอกำวนแบบสตรสขำว รองเทำสนสงปรดสขำว ใบหนำเมคอพอยำงดเดนมำรบคณะเรำอยำงมนใจ

วารสารทนตภธร 20 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เสยงทกทำยกบหนมๆทมทนตแพทยสภำอยำงสนทสนม..ไมใชใครอนหรอก ทนตแพทยหญงปณฏ ปยคณำกร หรอวำหมอกฟท ศษยเกำดเดนของคณะทนตแพทย ม.มหดลเชยวหละ ทนตแพทยหนงในสำมของโรงพยำบำลแหงน แถมยงควบต ำแหนงรกษำกำรผอ ำนวยกำรโรงพยำบำลรวมดวย เรำยงไมเคยเหนทนตแพทยสวย หนเพอเฟค บวกควำมมนใจเตมรอยเชนน ในโรงพยำบำลแถบภำคใตเลย

นองนำงงำม ไดน ำเสนอเรองรำวทนำสนใจของโรงพยำบำล แถมไดบอกทรกทจะท ำใหชวต รอดปลอดภยของกำรอยในปำนำเระ หำกวนไหนทควทนตกรรมไมหมด ผปวยมำนงรอหนำแผนกไมมำก ใหตงขอสงสยไดวำ วนนนอำจมเหตกำรณอะไรๆเกดขน ส ำหรบวนทพวกเรำไปเยยมเปนวนศกร ซงอสลำมหลำยคนจะหยดงำน โรงเรยนปอเนำะปดเรยน เรำจงเหนผปวยมำขอรบบรกำรทนตกรรมเตมไปหมด เรำรอดปลอดภยแนๆแลว

เดนทำงตอไปยงโรงพยำบำลยะหรง ทนตกรรมดคกคกทเดยว คงดวยเหตผลทเปนวนศกรเชนเดยวกบโรงพยำบำลปำนำเระ หวหนำแผนกทโรงพยำบำลยะหรง คอหมอต (ทพญ.นำรศำ หมสหร) ตดรำชกำรไมอย แตนองๆทนตแพทยและทนตำภบำลดขยนขนแขง รบรวำงำนทนองๆท ำกนมงำนสงเสรมปองกนรวมดวยเสมอกดใจแลว

มผแนะน ำใหแวะเทยววงยะหรง วงของเจำนำยสมยกอน ปจจบนยงมลกหลำนอำศยอยบำง บรรยำกำศรมรน วงเปนสไตลโคโลเนยล ครงไมครงตก มชองลมในหองตำงๆทแกะสลกเหมอนผำลกไม หองโถงใหญมชดรบแขกหรดงเดม ตโชวถวยจำนสมยโบรำณ ทกคนนงแอคชนถำยรปกนสนกสนำน ส ำหรบปำกสนกไปกบเคำดวยจนลมกระเปำ

วารสารทนตภธร 21 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เปประจ ำตว โชคดทสญชำตญำณของหำยมำเรว รถตยงไมทนจะเคลอนออกจำกวง ไดอำศยหมอวศนรนนองวยแขงแรง ชวยวงกลบเขำไปเอำออกมำได “ไมนาเสยประวตเลย พบผาส”

อำหำรเทยงวนนมสำธำรณสขปตตำนเปนเจำภำพ ไดมโอกำสคยกบนำยแพทยสภำพ ผอ ำนวยกำรโรงพยำบำลปตตำน อดตเพอนรนนองทเคยรวมงำนกนในโรงพยำบำลหำดใหญ ตำมประสำศลยแพทยและแมกซลโล ทตองพงพำอำศยซงกนและกนมำกอน ดเปนผอ ำนวยกำรทเขำใจบทบำททนตแพทยไดดพอควร ภตตำคำรลอนดอนทม ชอเสยงของปตตำน รบรองควำมอรอยของมอเทยงอกมอหนง

บำยโมงกวำๆกลบเขำไปพบกนในหองประชมโรงพยำบำลปตตำน เหนนองๆจำกโรงพยำบำลตำงๆมำรวมประชมพรอมเพรยงกน ปญหำทไดรบกำรสอบถำมมไมมำกนก คณหมอเปดคงดแลอยำงดมำแลว มคณหมอผหญง 1 คนก ำลงด ำเนนเรองขอยำยกลบบำนทำงภำคเหนอ หลงจำกอยทำงน มำกวำ 7 ปแลว มองหนำกรวำเตรยมยำยกลบอยำงไมเตมใจทงรอย โรงพยำบำลปตตำนนบเปนโรงพยำบำลทมทนตแพทยผเชยวชำญหลำยคน ไมนำเชอทม ทนตแพทยจดฟนถง 2 คน

บำยสำมโมงทมทนตแพทยสภำตองเตรยมอ ำลำนองๆ เพรำะหลำยคนตองขนเครองบนตอกลบไปกรงเทพ

กำรเขำเยยมนองๆทนตแพทยและเจำหนำททนตกรรมตำงๆรวมกบทมทนตแพทยสภำในครงน เรำเรำอยำกตะโกนบอกนองๆในภำคอนๆและกระซบบอกครบำอำจำรยวำ เดกๆของเรำเยยม ท ำงำนเปนทมเวรครวมกบบคลำกรสำธำรณสขอนๆไดด เดกๆทกคนมควำมสขกบงำนทท ำ ทกคนไมไดอยดวยเบยกนดำรทสงเพยงอยำงเดยว แตควำมภำคภมใจในงำนทท ำและบทบำทของตนเองนำจะส ำคญกวำ กำรสนบสนนทำงดำนวชำกำรจำกพๆ ในสถำบนทแขงแรงกวำยงเปนสงส ำคญทควรกระท ำอยำงตอเนอง ควำมรเรองผปวยโรคทำงระบบตำงๆเปนสงทนองๆตองกำร

สงส ำคญยงกวำนน สภำพบำนเมอง สงแวดลอมทำงธรรมชำตทไมถกท ำลำยมำกนก กำรคมนำคมแสนสะดวก เพยงแคเลอกเวลำเดนทำงใหถกตอง ผคนทวไปไมไดดดดน หำกแตตองกำรกำรพดอธบำยโนมนำวตอกำรรกษำมำกสกนด

มนอำจเปนประสบกำรณอนยงใหญ ส ำหรบชวงชวตหนงของทนตแพทย กบกำรไดออกไปท ำประโยชนในสำมจงหวดชำยแดนใต หำกเวลำเนนนำนไป เมอชวตเรมมหวงมำกขน คอยตดสนใจวำจะยงคงอย หรอยำยออกจำกดนแดนทงดงำมเหลำน “เกดหนเดยว ตายหนเดยว ทกอยางเปนเชนนนเอง” ลองชวยกนเชยรนองๆรนตอไปใหเลอกเขำมำใชทนในสำมจงหวดชำยแดนใตกนดกวำ

(ขอขอบคณ ทพ.วศน มหำศรำนนท รพ.หำดใหญ ทไดชวยตรวจทำนบทควำมและเพมเตมชอนองทนตแพทยในโรงพยำบำลตำงๆ)

วารสารทนตภธร 22 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

หนวยทนตกรรมเคลอนทประเทศเมยนมาร

: มลนธแมฟาหลวง

โดย ทพญ.พไลวรรณ กองมา

รพ.ปาแดด จ.เชยงราย

อำง อำงงงง ( แปลวำ อำปำก ) ค ำเมยนมำร ค ำแรกทไดยนขณะเรมท ำฟน คณะออกหนวยเรมเดนทำงจำกโรงพยำบำลแมสำยขำมเดนทำงไปฝงประเทศเพอนบำนตงแตเชำตร ใชเวลำเดนทำงประมำณ 3 ชวโมงถงสถำนทออกหนวยแหงแรก คอ หมบำนวำ ชำวบำนและเดกนกเรยน รวมถงทหำรและเจำหนำทไดเขำมำตอนรบอยำงเนองแนน มำพรอมกบควำมตนเตนของบคลำกรทำงทนตกรรมและแพทย

ในวนท 2 ของกำรออกหนวย พวกเรำยงมำท ำฟนทหมบำนวำอก 1 วน สงทไดจำกกำรสงเกต ใน 2 วนน พบวำชำวบำนมฟนทเรยงตวคอนขำงสวย ฟนผในระดบทตองถกถอนมนอยมำก ฟนทถกถอนสวนใหญเปนฟนกรำมซสดทำย และแทบจะไมพบชำวบำนทเปนโรคปรทนตเลย อำจเนองมำกจำกกำรเขำถงของขนม สอลอตำลอใจมนอย ปจจยเสยงทท ำใหเกดโรคฟนผจงมนอย จนกลำยเปนควำมประทบใจของขำพเจำในแงสขภำพชองปำกมำก อกอยำงชำวบำนทน รวมถงเดกๆท ำฟนไดงำย ไมงอแง อกทงไมแสดงควำมเจบปวดขณะโดนฉดยำชำเหมอนทพวกเรำเคยเหนในสงคมของเรำ วนท 3 พวกเรำไปออกหนวยทโรงเรยนเมองกำน วนนจงคกคกไปดวยเดกๆ

นอกจำกกำรท ำกำรรกษำแลว วนนไดเหนภำพเดกนกเรยนมำแปรงฟนกนเตมไปหมด กำรแปรงฟนทดเหมอนจะเปนเรองธรรมดำ กลบเปนเรองทสนกของเดกๆทไดมำแปรงฟนรวมกนทงโรงเรยน เหนภำพแลว ขำพเจำกอดยมตำมเดกๆไมได คนอนๆกเชนกน

ในวนท 4 และ 5 ของกำรออกหนวย ไดออกเดนทำงใกลกบทพกและใกลตวเมองมำกขน ทนแตกตำงจำก 3 วนกอนหนำนทจะจดในโรงเรยนทสวนใหญจะมเดกๆระดบวยเรยน แตทนจะมคนวยท ำงำน และหอบลกหอบหลำนเดนมำหลำยกโลเมตร เพอมำท ำฟน ปรมำณฟนผทพบมมำกขนเมอเทยบกบกำรออกหนวยหมบำนวำ พบคนเปนโรคปรทนตมำกขน และเดกๆทนกลวกำรท ำฟนไมแตกตำงจำกเดกในเมอง

วารสารทนตภธร 23 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

กอนกำรเดนทำงกลบประเทศไทย พวกเรำไดเดนทำงกลบขนไปทเมองกำน ชำวบำนวำไดท ำอำหำรโตะจนเลยงคณะเรำกอนกลบ พรอมรบประทำนอำหำรรวมกบผวำฯของวำ จงถอเปนเกยรตของคณะเรำมำก หลงจำกรบประทำนอำหำรเสรจ คณะออกหนวยเดนทำงขำมฝงถงแมสำยเวลำประมำณ 4โมงเยนโดยสวสดภำพ

พดถงควำมประทบใจหลกๆในกำรออกหนวยทประเทศเพอบำนของขำพเจำ ในแงของสขภำพชองปำก อยำงทไดกลำวไปตอนตนวำ คนทนฟนสวย จะเหนไดวำควำมหำงไกลจำกไฟฟำ เทคโนโลย สอโฆษณำ อำหำรหรอขนม ไมไดถอเปนขอเสยเลย เพรำะชำวบำนและเดกๆมโรคฟนทนอยเมอเทยบกบคนในสงคมเมอง ฟนเรยงตวสวยเพรำะฟนน ำนมไมตองถกถอนกอนก ำหนด มนเปนเรองนงทขำพเจำไดเอำมำเลำสพๆ เพอนๆฟง

ในแงของคณะออกหนวย เรองทนำประทบใจทสดในควำมรสกของขำพเจำ คงเปนเรองพลงงำนของบคลำกรทกๆคนในกำรท ำฟนและกำรรกษำใหแกชำวบำนและเดกกวำ 700 คน หลงเลกงำนทกวน ขำพเจำไมเคยไดยนวำ ฉนเหน อยเหลอเกน หรอ หมดแรง ทกคนรำเรง อธยำศยด มน ำใจกบคนทเพงรจก

กน โดยทบำงคนยงไมรจกชอกนดวยซ ำ น ำใจทไดรบจำกทกคน ขำพเจำประทบใจมำก

ในแงของทพกและอำกำร ขำพเจำไมไดคำดฝนมำกอนเลยวำทพกของพวกเรำจะดเหมอนหองพกในเมอง และมชำวบำนชำวไทใหญใหกำรตอนรบและท ำอำหำรทแสนอรอยใหพวกเรำทกวน โดยเฉพำะน ำพรกถวเนำ เปนอำหำรทขำพเจำแอบเอำกลบไทยมำดวย ท ำใหรสกวำกำรมำออกหนวยในครงน เหมอนกำรไดมำเทยวพกผอน

ในแงของตวขำพเจำเอง ขำพเจำเคยคดกอนมำออกหนวยวำ กำรออกหนวย 5 วนในตำงประเทศ ในสภำพแวดลอมทไมคนเคย อำหำรทไมคนเคย สมำชกทไมคนเคย เปนกำรออกหนวยทนำนเกนไป แตควำมคดขำพเจำเปลยนไปตงแตวนแรกทไดเรมงำน กำรไดเจอสงคมทอยกบแบบกนเพออย สงคมเรยบๆทสงบ ไมมเรองวนวำย และกำรไดเจอกบเพอนใหมในสำขำอำชพเดยวกน ไดรจกกน ไดเหนถงไมตรและน ำใจทด

และทส ำคญ กำรออกหนวยครงน เ ปลยนพฤตกรรมกำรทำนอำหำรของขำพเจำได จำกทเปนคนเลอกทำนเฉพำะอำหำรทรจก กลำยเปนคนทสำมรถทำนอำหำรทไมรจ กได อกทงปรบนำฬกำชวตของขำพเจำ ท ำใหขำพเจำตนเชำในเวลำเดมไดโดยไมอำศยตองนำฬกำปลก ขำพเจำรสกขอบคณกำรออกหนวยครงนทมอบประสบกำรณชวต มอบเพอนใหม ทศนคตใหมๆ และพรอมทจะเดนทำงออกหนวยเคลอนทอกตอๆไปคะ

วารสารทนตภธร 24 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เรองเลาของหมอฟน

https://th-th.facebook.com/pages/เรองเลาของหมอฟน/714094395289291

หมอฟนเสอเทากระเปาเขยว(ภาคพนดน)

ทพญ.คนงนตย ตงเสงยมวสย

ครบปส าหรบผ เขยนในการไปออกหนวยทนตกรรมเคลอนทใน

ทองถนทรกนดาร ทรปทเลอกปนตรงกบหนารอนเตมๆ เลยคะ

ไมไดขนดอยเหมอนทกปทผานมา

ถนนทขบเขาทพกไมล าบากนกเพราะรถตเขาถงไดสบายระยะทาง

จากตวอ าเภอไกลประมาณหนงชวโมงกวาเทานน แตอนจจา......

ไมมสญญาณโทรศพท

ทนาประหลาดกวานนคอทพกซงกคอ รร.ตชด. ไมมทงไฟฟาและน าประปา .....ประเทศไทยยงมพนทแบบนดวย….

แตชาวบานทอาศยอยกลบเคยชนกบ การปนไฟจากพลงงานแสงอาทตยและการสบน าจากล าหวยมาใช

ไมใชวาไมเคยเจอถนทรกนดารแบบนมากอน แคการใชไฟปนหรอน าสเหลองขนทสบจากหวยกพอทนกนได

ทกครงเลอกไปหนาหนาว ไฟฟาไมมกจดเทยน สวนน ากอาบอยางมากแควนละครง จงไมรสกวาล าบากอะไรมากมาย

แตอากาศทแสนรอนอบอาว ในเวลาทไมมไฟปนนมนชางทรมานจรงๆ

ผคนทอาศยในพนทดจะเขาไปรบบรการในตวเมองไดงาย เมอตรวจดชองปากพบวาหลายคนเคยผานการอดฟนมาแลว

คนไขทมารบบรการสวนใหญจะเปนนกเรยนระดบอนบาลและประถม

นกฉงนในใจระยะทางแคนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลคงเขาถงไมยาก....แลวเหตผลใดพนทนจงถกเลอก

ถงบางออเมอสอบถามกบครต ารวจตระเวนชายแดนท าใหทราบวา การทไฟฟาและน าประปาเขาไมถง สงผลใหก าลงของไฟ

ปนไมเพยงพอตอยนตอดฟนของหมอ ทกครงทมาออกใหบรการจงสามารถท าไดเพยงแคการถอนฟนเทานน

แมระบบสาธารณปโภคลาหลง แตทวาเทคโนโลยกลบทนสมย โรงเรยนเกอบทกแหงทไปปฎบตงานลวนมสญญาณไวไฟ

อาจจะตดขดบางเปนระยะ และสญญาณดาวเทยมทวดจตอลทงหลายเขาถงทกพนท

วารสารทนตภธร 25 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เดกอนบาล3-5ขวบ เขาแถวเรยงควขนเกาอท าฟน

...เดกนอยฟนผเกอบทกคน

นทานระบายสหลอกเดกทไมไดใชมานาน ถกรอฟนขนมา

เพองานน

เดกหญงคนทหนง...

หมอ: นองฟา อยากไดรปอะไรคะ เอากระตายหรอเปดดคะ

นองฟา: กระตายคะ

หมอลงมออดฟนพรอมกบเลาขนตอนวาดรปเพอใหหนนอย

จนตนาการตามไปดวย

หมอ: ตอนนคณหมอก าลงวาดหกระตายหยาว วาดหนา

ตากลมๆโตๆ ...บลาๆๆๆๆ

เดกหญงคนทสองเลอกดอกไม

คนไขคนทสามเปนเดกชาย หมอเสนอตวกระตายกบหมา

เดกชาย: ผมอยากไดออปตมสครบ

ค าตอบท าใหหมอองไป ใชเวลาประมาณหาวนาทคดทบทวนวามนคอตวอะไร

โชคดอยบางทเปนคนชอบดหนง ขณะอดฟนใหเดกนอยจงสามารถบรรยายรปรางหนยนตออปตมส จากเรองทรานสฟอรม

เมอรของเดกนอยไดบาง...ถอวารอดตวไป

เดกๆเหลานพอจะสะทอนใหรเลยวาวงการสาธารณสข กาวไมทนเทคโลโลยทางดานการสอสาร ในอนาคตวงการทนตแพทยคงตองใชประโยชนจากเทคโนโลยในเชงสงเสรมปองกนใหมากยงขน จะหวงพงการพฒนาดานการรกษาตอใหเปนเชงรกนาจะไมทนการณ

กลบจากทรปพอ.สว. ทไร หอบเอาความเยนใจกลบบานมาทกท...แมครงน

อากาศจะรอน และแถมอาการปวดขอมอมาดวย...ผานมาหนงอาทตยยงไมหายเลย

ขอก าลงใจใหผ เขยนดวยนะคะ

ปล. ตอนท าคนไขเดก...ผ เขยนไมไดมแตโหมดนางฟาเหมอนในเรองเลานะคะ

...แปลงรางเปนนางยกษกเคยมาแลว แตมกไมคอยมคนเหน ขอสรางภาพ นสนงคะ

วารสารทนตภธร 26 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ทนตาภบาลรนใหม...เปนไงกนบาง

จดใหโดย ทพญ.แพร จตตนนทน

รพ.บางใหญ จ.นนทบร

หนงปผานไปกบทนตารนรองนทศนจดหนก ทผลตเพมขนจากอตราการผลต สามเทาตวและลงพนทไปเมอเดอน

เมษายนป 2557 ทนตภธรฉบบนเราตามไปสมภาษณนองทนตาภบาลในพนทวาเขาเปนอยางไรกนบาง

สวสดครบ พๆทนตภธร กอนอนขอแนะน าตวนะ

ครบ ผมชอนายปฏคม ใจแสน ชอเลน มว ครบ ไดรบ

โควตาของจงหวดก าแพงเพชรไปเรยนทนตาภบาล

ท ว ทยาล ยการสาธารณส ขส ร นธร จ งหว ดชลบ ร

จบออกมาเปนทนตาภบาลปฏบตงาน อยท โรงพยาบาล

สงเสรมสขภาพต าบลหนดาต อ าเภอปางศลาทอง จงหวด

ก าแพงเพชร ครบ

การท างานโอเค ครบ สขสบายด เทยวไป-กลบ

บานครบ ไมไดพกทสถานอนามยเนองจากบานพกไม

เพยงพอ ก าลงรอสรางครบ โชคดหนอยทบานผมกบสถาน

อนามยทท างานหางกนเพยง 5โล จงเทยวไป-กลบได

ทนตาภบาล รนผมทจบมาเปนรนท 45 ของ วสส.

ชลบร รวมทงรนทจบมาก 260 กวาคน กลบไปปฏบตงาน

ในพนททไดรบโควตามา สวนจงหวดก าแพงเพชร รนผม

จบมา 17 คนครบ

กระบวนการปฐมนเทศตอนจบมาใหมๆ ไดไป

ปฐมนเทศทจงหวดตากครบ เขอนภมพลรวมกบหลายๆ

ต าแหนงของสหวชาชพ 3วนครบ รวมโครงการสงคม

สขภาพด วถธรรม วถไทย มกจกรรมฐานการเรยนรตางๆ

กจกรรมกลมสมพนธเพอการเรยนร สรางแรงบนดาลใจการ

ท างานเปนทม การบรหารจดการเครอขายบรการสขภาพ

ระดบอ าเภอ ซงทางจงหวดจดใหพวกเราโดยเฉพาะเลยครบ

เครองมอทท างานโดยรวมถอวาครบครบตาม

จ านวนคนไขในแตละวนครบ ยนต เครองขดหนปน เครอง

อมลกมเมเตอร เครองอดฟนฉายแสง มอยางละ 1 เครอง

ครบดามกรอฟนชนดกรอเรว 2 ดาม ชนดกรอชา 1 ดาม

ทกอยางกตองใชน ายาฆาเชอทางทนตกรรมเชดเอาอะครบ

ยกเวนชดศลย จะใชการลางแลวนงเคสตอเคสครบ

ทCUP จะเรยกประชมกนทกๆ 1 เดอนครงครบ ใน

การวางแผนงานทนตกรรมประจ าป แบงหนาทตางๆ เชน

งานออกหนวยทนตกรรมในทกกลมวย มขาวสารอะไรท

เรงดวนกจะแจงใหทราบกนในไลนกลมครบ การท างาน

วารสารทนตภธร 27 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

รวมกนระหวางทนตแพทยและทนตาภบาล CUPอ าเภอปาง

ศลาทอง จดวาโอเคครบ ไดรบความรวมมอเปนอยางด ม

ปญหารวมกนแกไขครบผม

คนไขหลายคนกบอกนะครบวาท าไมหนาเดกจง

ฮาๆ จบมาท างานครงแรกๆกจะตนเตนบาง แตเดยวนกชน

ละครบ สามารถใหค าอธบาย ค าแนะน าคนไขไดถอวาดกวา

แตกอน ผมรบคนไขวนละ10 คนครบ รวมเชาและบาย ท า

3วน เปดตรงกบโรงพยาบาลครบ เพราะถามรเฟอรจะได

งายกบการสงตอครบ สวนอก 2วน จะออกชมชนและงาน

อนามยโรงเรยนครบ

สวนหนาททไดรบนอกจากงานทนตกรรมแลวกยง

มงานอนๆทท าครบคอ เปนเจาหนาทพสดครบ แถมยงเปน

แกนน าแอโรบคในหมบานดวยนะครบ ชาวบานชอบมาก

เราเหนชาวบานรวมกนเตนออกก าลงกายอยางมความสข

ผมกมความสขทไดท าหนาทตรงนดวยครบ

วารสารทนตภธร ผมเคยอานนะครบ กอนทจะไป

เรยนทนตาภบาล ไปโรงพยาบาลแลวมวารสารทนตภธร

แลวกหยบมาอานครบ พอจบมาท างานกไดมโอกาสอดหนน

สนคาของทนตภธรครบ พแพรคยดวย ผมรสกอบอนมาก

ครบเปนกนเองเลย อยางไรกขอฝากเนอฝากตวส าหรบนอง

ทนตาภบาลรนรองปลดจดใหดวยนะครบ

วารสารทนตภธร 28 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

คนท สองไ ดแ ก นอง ชมพ - ปานรว ค งรอด

นองชมพเปนชาวอ าเภอพรหมพราม เรยนจบม.6 ทโรงเรยนพรหมพรามวทยา และไดทนของ CUP พรหมพราม ไปเรยนทนตาภบาลทวทยาลยการสาธารณสขสรนธร จงหวดพษณโลก ตอนทสอบนน ใจนองอยากเรยน ครศาสตร แตชะตาสงมาใหตดทนตา ในตอนสอบเขานนนองชมพทราบเลาๆวาทนตาภบาลคอ หมอฟน มหนาทถอนฟน ท าฟน และตอนทไปสอบมคณแมเปนกองเชยรส าคญ

เ รมวนแรกทมาท างานกไปรายงานทส านกงานสาธารณสขอ าเภอพรหมพราม แตกไมมอะไรมากเพราะวาเราฝกงานทโรงพยาบาลอยกอนแลวครงป เรากรจกพๆ พอสมควรเพราะตอนเรมฝกงานตอนแรกหมอกพาไปแนะน าตวแลวเรมแรกท างานเราตองท างานทโรงพยาบาลพรหมพรามกอนสามเดอน ซงแตกตางกบตอนฝกงานไมเทาไร แตคณหมอทนตแพทยพเลยงจะเนนใหเราศกษาระบบการท างานของ รพสต. เตรยมเบกเครองมอ วสด อปกรณ เตรยมความพรอมของสถานททเราจะไปท างานถายรปหองท างาน รปยนตท าฟน สงใหหมอด เพอทจะไดวางแผนวามตรงไหนตองปรบปรงอะไรหรอไม

ส าหรบความรสกวนแรกทมาท างานท รพสต. กกงวลใจ เพราะวาเราตองออกมาท างานคนเดยว ไมมหมอพเลยงคอยดเราเวลาเราท าคนไข เพอนรวมงานจะเปนอยางไร คนไขจะเชอถอ

เรามย กงวลใจไปหมด แตพอมาท างานจรง ๆ ไมไมไดเปนอยางทเรากงวลเลยนะ พๆท รพสต. ใหการตอนรบเราดมาก มมาทดลองขดหนปนกบเรากอน แลวกชวยบอกคนไขวามหมอฟนแลวนะ มาท าฟนทอนามยไดนะ ทลองท ากบหมอแลว มอเบาเบา.....

ส าหรบเครองไมเครองมอท รพ.สต. กมคอนขางทครบถวนกบศกยภาพทเราสามารถท าได ซงอยางทบอกไวแลวตงแตแรกวาระหวางทเราท างานอยทโรงพยาบาล 3 เดอน เราตองเตรยมเบกเครองมอ วสด อปกรณ ซงตอนแรกอาจจะมตดขดอยบาง แตพอท างานไปซกพกเรากปรบตวอยได

ท รพ.สต.ดงประค า ยนตท าฟน เค รองขดหนปน เครองอมลกมเมเตอร เครองฉายแสง ดามกรอฟน มความพรอมมากคะ เพราะทนไดของใหมทงหมด เลยไมมปญหาอะไร

ส าหรบหนาทนอกเหนอจากบรการทนตกรรม ท รพ.สต. กจะมงานชวยสกรนคนไข ชวยจดยา ชวยงานทเราสามารถท าได หลงจากทเราวางจากงานเรา เพราะมความเชออยวา ถาเราชวยเพอนรวมงาน เพอนรวมงานกจะคอยชวยเรา

ปกตหนงสปดาหกจะท าฟนทกวน ยกเวนวนทมคลนกคนไขเรอรง ซงมประมาณเดอนละ 2 วน และวนทฉดวคซนเดก ทกวนท 10 ของเดอน วนนงกมคนไขเฉลยประมาณ 5-6 ราย ถามวาหนกใจกบการท าฟนไหม ชวงแรกมบางเพราะเราเคยอยกบทนตแพทยพเลยง คอยดแลเรา แตถงออกมาอยท รพสต.ทนตแพทยพเลยงกยงก าชบอยเสมอวาถาไมมนใจใหโทรมาปรกษาไดตลอด บอกตรงนไดเลยวาทนตแพทยพเลยงส าคญกบเรามาก เรองหนกใจเลยไมคอยมเทาไร แตเรากท าคนไขทกเคสดวยความตงใจ

ถาถามวาคนไขกลวเราไหม ตอนท าฟนกตอบไมไดนะคะ แตคดวาคงมแอบๆ หวนใจอยบาง เพราะแบบนเวลาคนไขถามเรองอาย เราเลยไมคอยกลาตอบซกเทาไร

ส ำหรบวำรสำรทนตภธร กเคยไดยน เคยเหนพๆ อำนกนอยบำง รวำเปนวำรสำรทเกยวของกบงำนทนตสำธำรณสข ประมำณนคะ

วารสารทนตภธร 29 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

สวสดคะ ภศรา วงศกนษฐ ชอเลน ซน คะ จาก

รพ.สต.บานศรเจรญ ต าบลทบยายเชยง อ าเภอพรหมพราม

จงหวดพษณโลกคะ

เรยนจบมธยมปลายทโรงเรยนอนทภต พทยา

ทอ าเภอพรหมพรามคะ ไดทนไปเรยนของ CUP พรหม

พราม ตอนเรยนจบม.ปลายใหมๆ ใจอยากเรยนสถาปตย

เลยคะ แตทางบานมปลม.....-_- กเลยมาสอบทางดาน

สาธารณสขคะ อนนทางบานปลมมาก !!!! เพราะจบแลวม

งานท างานเลย ไมตกงานแนนอน และอยากใหเปนหมอ

ดวย อะไรท านองนอะคะ ^U^

พอวนจบมารายตวท สสอ. พรหมพรามและท

รพ.พรหมพราม กไมมอะไรมากคะพๆตอนรบอยางด มจด

เลยงอาหารกนอยางอบอน “นองเลกมาแลวคะ” เลยโดน

จบเปนลดเดอรงานกฬาประจ าอ าเภอเลย แฮๆๆๆ

วนแรกทเขาบานทรายทอง เอย !! ไมใช รพ.สต.

บานศรเจรญ เดนทางดวยรถมอเตอรไซค บรรยากาศรม

ทางทงนาและไรออย อากาศบรสทธมากๆๆ เมอถงอนามย

ไดเจอพพยาบาลและหวหนาตอนรบอย (พรอมคนไขทมา

รบบรการ) ปาแมบาน ไปตอนแรกๆกเกรงมากตนเตนดวย

จ าไดวาไปชวยปาแมบานกวาดอนามย “มคนไขมารบ

บรการเขาใจวามลกจางท าความสะอาดมาใหม” 55555

เรองเครองมอมครบทกอยางเตรยมพรอมไวแลวคะ

เครองมอบางอยางนมารอหมอมาเกอบ 10 ปเลยทเดยว แต

กไดรบการดแลเปนอยางดเลยคะ สวนความพรอมใชงาน ม

ยกเวนบางในเรอง suction และกรอฟน เพราะ unit มารอ

นานเกอบ 10 ป กเลยท างานหนกไมคอยไดคะ คอแบบวา

ปาแกแลว 5555+ แตกจะมขาวดเรวๆน ในเรองการจดซอ

ยนตทนตกรรม มาเปลยนใหมเพอใหบรการคนไขใหเตมท

คะ

การใหบรการทางดานทนตกรรม กเปดตามเวลา

ราชการทกวนคะแต วนพฤหสบดและศกร ชวง โรงเรยน

เปดกจะเปนวนใหบรการแกนกเรยนคะ ชวงบายของทกวน

กจะมคนไขนดมาบางไมเกน 2 คนคะ เพราะบาย 3 โมง

ตองน าเครองมอไปลางและนง เพอใหบรการวนตอไปคะ

เฉลยคนไขวนละ 5-8 คนคะ ถาเยอะๆสด คอ 10 คนคะ

พอดเครองมอทมคะ ถามคนไขมาอกกนดคนไขมาวนถดไป

คะ เรองหนกใจไมคอยมนะคะ แตเรองน าหนกนหนกขนทก

วนเลยคะ !!!

เพราะคนไขทมารกษากบเราบอยๆๆกมกมของ

ฝากมาตลอดคะ ^o^

วารสารทนตภธร 30 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

สวสดคะ ออยทพย ดาศร หรอ นองแอร จาก

รพ.สต.หนองสนท จ.สรนทรคะ ทจงหวดสรนทร จะ

ปฐมนเทศกนโดยมการชแจงแนวทางการท างานจากพๆ

ทนตแพทย พๆทนตาภบาล หลายๆทาน พๆเปนกนเอง

นารกมากคะ มการแนะน าตวกบพๆ ท าความรจกกบพๆ

ตางอ าเภอ แลกเปลยนเรยนรกนในวนนนดวยคะ

หลงจากเรยนจบและปฐมนเทศแลว กมความมนใจ

ในการท างานพอสมควรคะ เพราะตอนเรยนอาจารยสอน

เตมทเมอขนภาควชาคลนกทตองฝกท าคนไขจรง อาจารย

ทนตแพทยคอยควบคมอยางเขมงวดทกขนตอน และคอย

ใหค าชแนะ ชวงฝกงานอาจารยพเลยงทกทานคอยสอน นด

ตวนอกรอบ สอนเทคนคตางๆ ควบคมการท าคนไขแบบตว

ตอตว ท าใหเรามนใจในการท างานมากขนคะ

เมอไปถง รพ.สต.หนองสนท สงแรกทประทบใจ

มากทสดคอรอยยมและการตอนรบเปนอยางด พๆทอนามย

หนองสนทเปนกนเองมากคะ คอยใหค าปรกษาในทกๆเรอง

ทกคนดแลกนเสมอนคนในครอบครว ทส าคญ จะมการทาน

อาหารกลางวนดวยกนอยเรอยๆ ท าใหไดพดคยแลกเปลยน

เรยนร หรอปรกษากนหากใครมปญหาคะ

ส าหรบเครองมอไดสอบถามจากทางจงหวดแลว

ทางจงหวดก าลงจดซอจดจางอยคะ หองทนตกรรม

โรงพยาบาลจอมพระ ไดเออเครองมอบางสวนมาให บรการ

ทางทนตกรรมท รพ.สต. ไปพลางๆกอนคะ ทาง รพ.สต.

ตอนนกใหบรการไดเฉพาะถอนฟนและขดหนปนเทานนคะ

สวนงานนอกเหนอจากการบรการทางทนตกรรม ม

มากพอสมควรคะ เชน ออกตรวจสขภาพชองปากของเดก

ป.1-6 พรอมกบสอนแปรงฟนและใหทนตสขศกษา ออก

ตรวจชองปากในกลมเดก อาย แรกเกด – 5 ป พรอมสอน

การท าความสะอาด และเคลอบฟลออไรดวานชให สอน

ผปกครองเดกอาย 0-3 ปแปรงฟน ตรวจสขภาพชองปาก

ผสงอาย ตรวจสขภาพชองปากผพการและผปวยตดเตยง

ตรวจสขภาพชองปากหญงต งครรภและหลงคลอดบตร

พรอมสอนวธการท าความสะอาดชองปากคะ เปนตนคะ

มการใหบรการทนตกรรมสปดาหละ 3 วนคะ วนละ ไมเกน

5 ราย เนองจากเครองมอมจ านวนจ ากด แรกๆกหนกใจ

พอสมควรคะ แตหลงๆมามประสบการณมากขนความ

มนใจกเพมมากขนตามไปดวยคะ

สงทจะฝากบอกพๆนองๆทนตาภบาลกคอ ไมควร

เปนคนเกงทแลงน าใจ แตจงเปนคนธรรมดาทวไป ทมน าใจ

และไมเหนแกตว เพราะการท างานนนเราไมสามารถท างาน

คนเดยวแลวส าเรจลลวงไปไดหรอกคะ มนตองอาศยความ

รวมมอจากหลายๆฝาย เพอทจะขบเคลอนสขภาพและ

สภาพชองปากของประชาชนใหดขน ยงบางคนอย ใน

รพ.สต. ตองออกพนทคนเดยว หากเรามน าใจชวยเหลอคน

อนบาง เมอเราล าบากคนอนกจะยนมอเขามาชวยเรา

เชนกน

วารสารทนตภธร นนกเคยไดยนครพเลยงพดถงอย

เหมอนกนคะ นาจะเปนครพเลยงทอานคะ

วารสารทนตภธร 31 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

สวสดคะ ชอปรศนา พลเยยม (นองเขยว) จาก

อ าเภอโพนทอง จงหวดรอยเอด เรยนจบม.6 ทโรงเรยน

สตรศกษา จงหวดรอยเอด ไดทน Cup โพนทอง เรยน

ทนตาภบาลท วทยาลยการสาธารณสขสรนธร จ.ขอนแกน

ทราบโครงการนจากพอ และสนบสนนใหลองไปสอบด

ไมรหรอกคะวาทนตาภบาลตองท าอะไรบาง คดวาทนตฯ

เกยวกบชองปากแนนอน

หนงปผานไปกบการปฎบตหนาททนตาภบาลใน

รพ.สต.บงงาม ชวงแรกกคดหนกเหมอนกนคะ จบตนชน

ปลายไมถกเลย ไมรจะเรมตนยงไง มคนบอกวา “ทนตา-

ภบาลตองท าไดทกอยาง” ใหท าอะไรกท ามนทกอยาง

บางครงไมใชหนาทหรอกคะแตกท า กไมเขาใจวาท าไป

ท าไม คดเสมอจะท าอยางไรใหงานเปนไปตามเปา แตการ

ท างานกตองคอยๆเปนคอยๆเรยนรกนเรอยๆมการลองผด

ลองถก สอบถามจากรนพ น ามาปรบใชใหเขากบพนท

ตอนนรแลวคะวาท าไมตองท าทกอยาง ประสบการณคอ

การเรยนรทยงใหญจรงๆ ท าใหเรามความมนใจ กลา และม

ความสขกบการท างาน รสกวาเวลาในการท างานในแตละ

วนผานไปเรวมากเลยคะ

วนแรกทไปถง รพ.สต.บงงาม ต.ค านาด พดถงท

ท างานกไกลจากอ าเภอโพนทองเหมอนกน ตนเตนและ

รสกกลวมาก เพราะไดยนวาบานแถวนเคยเปนเขตของ

คอมมวนสต ประชาชนหวดอ แตพๆเจาหนาทใน รพ.สต.

ใหการตอนรบอยางอบอนจนลมค าวากลวไปเลย

สวนเครองไมเครองมอ ทงยนต เครองขดหนปน

เครองปนอมลกม เครองฉายแสง มครบพรอมใชคะ แตขาด

แคลนวสดและอปกรณสนเปลองบางครงไมสามารถเบกได

ตองควกเงนของตนเองชอตามก าลงถาเกนก าลงมากกรอ

จากสวนกลาง

นอกจากหนาททนตกรรมแลวยงมหนาทสง -รบ

หนงสอภายในและนอกองคกร ลางแผล ออกชมชนให

ความรการดแลสขภาพชองปากรวมทงควบคมก าจดลกน า

ยงลายในชมชน

ในหนงสปดาห ท าฟน 4 วน ถามวาหนกใจไหมก

หนกใจนะคะ เพราะอยคนเดยว ตองตดสนใจเอง ถามวา

กลวไหม มากๆคะ คนไขกคงจะกลวไมตางกน เพราะคด

วาหมอจบใหมจะท าฟนไดหรอเปลา แตตองท าดวยความ

มนใจ อธบายใหคนไขเขาใจและท าอยางเตมความสามารถ

ชวง 2 เดอน แรกๆคนไขอาทตยละคนยงยากเลยคะ แตพอ

หลงๆมาวนละ3-5 คน

รจกวารสารทนตภธรคะ จากกลมงานทนตกรรม

โรงพยาบาลโพนทอง เคยหยบมาอานอยบาง สวนมากจะ

เหนทนตาภบาลทมความสามารถ มาแชรความร และการ

ท างาน

วารสารทนตภธร 32 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ขอบคณ CUP โพนทอง ทฝกหนกเพอสราง ทนตาภบาลมออาชพ สมกบท นองเขยว พดวา “ทนตาภบาลตองท าไดทกอยาง”

วารสารทนตภธร 33 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

หมอฟนครอบครว หมายถงอะไร

ทพ.ดร.ธงชย วชรโรจนไพศาล

คณะทนตแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

“อาจารยครบ อาจารยคดวาหมอฟนในทมหมอครอบครว ท าหนาทอะไรดครบ ??”

ขอความดงกลาวถกสงเขามาในหนา facebook ของผม โดยปกตแลวผมจะมลกศษยรนตางๆเขามาสอบถามพดคยเรองตางๆอยเสมอ ส าหรบลกศษยคนนเปนคนทผมคนเคย ตอนทเขาเรยนอยจฬาฯ เขาเปนคนทตงค าถามดๆใหผมตอบ ซงบางครงเปนค าถามทดมากจนผมไมสามารถตอบได “เอาหมอครอบครวแบบจรงๆ หรอแบบนโยบายกระทรวงละ”

ผมพมพขอความตอบกลบ เพราะวา ไมคอยรเรองรายละเอยดของทมหมอครอบครวทเปนนโยบายของกระทรวงสาธารณสข ผมเองมความรสกกงวล เพราะกลว วาจะเหตการณจะซ ารอยกบเรองทกระทรวงสาธารณสขใช P4P (Pay for performance) ในการจายคาตอบแทน หมอ ทพอตอนใชจรงไมเหมอนกบ P4P ในทางวชาการแมแตนอย ลกศษยผมเขยนอธบายพมเตมใหเหนภาพชดวา

“คอวา วนนไปผมเยยมบานคนไขทงคนไขพการกบจตเวช ไปกบทมหมอครอบครวตามนโยบายกระทรวงฯ

พอไปถงกรสกวาคนอนๆ ทงหมอ กายภาพ นกวชาการ อสม. เขาคยเขาขากนด แตหมอฟนกดนงเออๆ จนสดทาย หมอกบอกใหหมอฟนไปดฟนใหหนอย กไปด รสกวางตวไมคอยถก ดทมหมอเคามอะไรใหดเยอะ ดสขภาพ แลวกดสงแวดลอมดวย ท าราวใหคนไขจบใหเดนไดสะดวก ตดไฟสองสวาง ปรบพนใหเรยบ” ผมเขยนตอบไปตามทฤษฎวา

“หมอฟนครอบครวจะตองมองมากกวา “ฟน” ทจะรกษา ตองมองไปถงตวคนไข มองเลยไปถงครอบครวและชมชนทคนไขอย พอมองเหนบรบทตางๆรอบตวคนไขแลวหมอฟนกจะตอบไดวาจะดแลสขภาพชองปากคนไขอยางไรใหเชอมโยงเปนองครวมรวมกบสาขาวชาชพอนๆได”

ผมไมแนใจวาค าตอบกวางๆขนาดนจะชวยใหลกศษยผมเขาใจไดเพยงใด

ผมคดวาเรองนเปนเรองใหญ ถาเราเปลยนมมองจาก “โรคฟน” ไปเปนการมองไปท “คน” มองไปยงครอบครวและชมชนของคนไข ถามองไดเมอไรเราจะเปลยนฉากทศนหรอแนวคดการรกษาโรคในชองปากเปนแบบใหมทงหมด เปลยนจากการรกษาเฉพาะซฟนไปเปนการดแล “คน” เปนหลก เปนการดแลคนภายใตความเขาใจถงครอบครวของคนไข เหนบรบทของครอบครวทมผลกระทบตอสขภาพชองปาก

วารสารทนตภธร 34 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ตามทผมคาดไว ลกศษยผมพมพตอบวา “ถายกเวนเหนตวคน ผมสงสยวาครอบครว ชมชน

จะมาปรบกบสขภาพชองปากยงไง ยงนกภาพไมคอยออกครบ หรอผมยงไมรจก concept หมอฟนครอบครว? ผมนกออกแตในแงทนตกรรมชมชน”

ผมยมในใจครบ ลกศษยคนนเปนความภมใจของอาจารยเลยทเดยว เพราะวาเขามทกษะในการท างาน ทนตกรรมชมชนทโดดเดน โดยเฉพาะตอนทฝกงานภาคสนาม มความโดดเดนในระดบตนๆของรนเลยทเดยว การทไมเขาใจเรองนมากนกเปนเรองปกต เพราะจรงๆแลวแนวคดหมอฟนครอบครว เปนแนวคดการดแลผปวยระดบบคคล (individual) ซงตางจากหมอฟนชมชนทมกจะท างานกบคนหมมากในชมชน แตทงหมอฟนครอบครวและหมอฟนชมชนมจดเชอมกนอย เมอหมอฟนครอบครวท างานดแลผปวยไปทละคน ทละคน จะมองเหนครอบครว เลยไปจนถงคนอนๆในชมชน ในทสดหมอฟนครอบครวอาจจะท างานในระดบชมชนดวยกได ตวอยางเชน หมอฟนครอบครวทดแลคนไข ทมาหาในคลนกท าฟนอาจพบผปวยมรอยโรคมะเรงอยบอยๆ ไดพดคยกบคนไขจนทราบมาวา คนในหมบานนมกจะนยมเคยวหมากและยาฉน หมอฟนครอบครวจะตระหนกวาการดแลสรางเสรมสขภาพชองปากและปองกนโรคทใหในระดบบคคลอาจไมเพยงพอทจ าท าใหคนไขหายจากโรคไดจงท าใหหมอฟนครอบครวตองหาทางทจะท าใหคนในชมชนลดการเคยวหมากลง เปนการขยายจากงานในระดบบคลสงานในระดบชมชน

ภาพนคลายๆกบหมอฟนครอบครวท างานในระดบบคคลเลกๆ ขยาย เชอมโยงในระดบสงขนไปสชมชน ในขณะหมอฟนชมชน จะเรมตนท างานในชมชนกอน แลวบางกจกรรมอาจตอขยายลงมาท าในระดบบคคล ซงการมหมอฟนครอบครวและหมอฟนชมชนท างานรวมกนกจะ

เชอมจากลางขนบนและเชอมจากบนลงลางท าใหคนไทยมสขภาพชองปากดขนได นอกจากเรองการมององครวมขยายไปถงครอบครวและชมชนแลว สงทส าคญทสดของหมอฟนครอบครวอกประการหนงคอ จะตองเปนหมอทมหวใจความเปนมนษย เรองนอาจอธบายไดยากวา การมหวใจความเปนมนษยจะตองท าอะไร หรอมองคประกอบอะไรบาง แตทชดเจนคอ หมอฟนครอบครวตองเคารพศกดศรความเปนมนษย ตวหมอฟนเองตองมความเปนมนษยทเทาเทยมกนกบคนไข ความสมพนธเชงอ านาจระหวางหมอฟนและคนไขอยในแนวราบ หมอฟนไมไดมอ านาจเหนอคนไข แมวาหมอฟนจะมความรเกยวกบทนตกรรมมากกวากตาม แตจะไมมอ านาจในการทจะไปบงคบ โนมนาว ชกจงใหคนไขคดหรอเชอเหมอนกบเรา ไมมอ านาจทจะไปคด ไปตดสนใจ ไปเลอกวธการรกษาใดๆแทนคนไข

อกประการทส าคญคอหมอฟนครอบครวจะตอง “เหนตวคนกอนเหนโรค เขาใจตวคนกอนเขาใจโรค และเขาใจเรองสขภาพกอนทจะเขาใจเรองสขภาพชองปาก” ซงจะเปนการใช “ใจ” เขาไปสมผสและพดคยกบคนไขโดยไมไดพงเปาไปทจะรกษาโรคฟนกอน แตมความใสใจกบความเปนอยและความเปนไปของคนไข รบรความรสก ความคาดหวง ความกงวลใจของคนไข เมอเขาใจคนไขอยางด แลวกจะเขาใจวา โรคในชองปากทเกดขนนนไมใชโรค (disease) แตเปนความเจบปวย ( sickness) ทมทงดาน กาย ใจ สงคมและจตวณญานทมาเกยวของ

ถาหมอฟนครอบครวมหวใจความเปนมนษยแลว การท างานของหมอฟนกจะเปลยนไปจากเดม จะไมเปนการท างานเพราะถกใครสงใหท า ไมไดท างานเพราะตองการเงนคาตอบแทนมากๆหรอท างานตามตวชวดท

วารสารทนตภธร 35 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ก าหนดไว แตจะเปนการท างานทท าจากใจ เปนการท างานทถกหลอเลยงดวยคณคาและความดงาม “ท าไมหมอครอบครวตองไปเยยมบานคนพการหรอคนไขจตเวชละครบ?” อกค าถามทนาสนใจจากลกศษย

ผมตอบไปวา การไปเยยมบานนนท าใหมองเหนทงครอบครวและชมชนไดงายกวาการทนงท าฟนในคลนก สวนในคนไขทพการ คนไขมะเรง ผสงอายตดเตยง หรอคนไขวาระสดทายของชวต จะตองการหมอฟนทมหวใจความเปนมนษยมากกวาคนไขทวๆไป เนองจากคนเหลานตองการความเขาใจจากหมอฟนมากเปนพเศษ ความยากในการดแลคนไขเหลานคอ การใหการรกษาทยงอยในมาตราฐานทยอมรบได พรอมๆกบการตอบโจทยความตองการของคนไขไปพรอมๆกนดวย

การทจะเขาใจคนไขไดด หมอฟนครอบครวตองมทกษะตางๆเชน ทกษะในการสอสาร การฟง การตงค าถาม การทวนซ า การสะทอนความรสก การชนชม ทจะใชเพอสอสารสรางความสมพนธกบคนไขและครอบครว ทกษะในการออกแบบแผนการดแลรกษารวมกบผปวยทใช

ความสมพนธในแนวราบ ไมมการใชอ านาจจากหมอฟน ทกษะการเปนผจดการในการจดการทรพยากรตางๆ เพอใชในการดแลคนไข การสงตอใหไปพบหมอฟนทเชยวชาญเฉพาะทาง ทกษะการประสานงานและท างานรวมกบสหสาขาวชาชพเพอดแลคนไข ฯลฯ

ผมบอกลกศษยไปวา ตอนนทนตแพทยสภา ไดตงคณะท างานในการศกษาความเปนไปไดของการจดตงสาขา “หมอฟนครอบครว” ขน ซงผมกเปนหนงในคณะท างานน เรองของหมอฟนครอบครวคงเปนทรจกกนมากขนในอนาคต

การพฒนาหรอฝกอบรมทกษะส าหรบหมอฟนครอบครวเปนเรองททาทาย เพราะวา หมอฟนครอบครวจะใชทกษะตางๆทคอนขางเปนนามธรรมจบตองและเขาใจไดยาก มความลกซง ถายทอดเปนตวอกษรหรอเขยนแนวทางการปฎบตแบบวทยาศาสตรไดยาก จ าเปนตองจดประสบการณตรงใหไดสมผส ใหไดคยกบคนไข และทส าคญจะตองมความละเอยดออนและใช “ใจ” เปนตวน าพาไป

วารสารทนตภธร 36 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

Dent Script ผลงานจากความพากเพยร

ทพ.ธนฏฐนนท อศววฒฑก @ Rdentdata

www.facebook.com/RDentdata

สวสดครบ ฉบบน Rdentdata กขอมาเลาตอถง

เรองของการบนทกขอมลใน 43 แฟม เพอททกทานจะได

ท างานอยางมความสข ลดละเลกความซ าซอน กลบไปท า

หนาทเปนทนตแพทยดกวามาเปนคนบนทกขอมล หลาย

คนพดถงขอมลกเปนไมเบอไมเมาไมเอากนเลยทดยวแต

อยากจะบอกวาจรงๆ งานทเราท ากเกดเปนขอมลขนทกวน

ครบไมวาจะรกษาคนไข หรอออกหนวยทนตกรรม หากเรา

ไมมการบนทกกเทากบไมท างาน และขอมลกถอเปน

เครองมอทดในการจะพฒนางานของเราในวงจรของ PDCA

ตงแตการวางแผน (Plan) เราจ าเปนตองใชขอมลยอนหลง

ในการวางแผนพฒนาแกปญหา ขณะท างาน (Do) กตอง

บนทกขอมลเพอทจะไดเปนขอมลวาสงทเราท าไดแกปญหา

หรอไม ตรวจสอบ (Check) กตองน าขอมลมาวเคราะหวา

สงท เราท าตอบโจทยหรอไมหาสวนขาด โอกาสพฒนา

ทบทวน (Act) กตองมการเกบขอมลทด ขอมลทดกตอง

ถกตอง ครบถวนและทนเวลา

ขอมลจงจะเปนเขมทศทดในการท างาน เราสราง

ขอมลอยางไรเรากจะไดขอมลอยางนน บนทกไปแบบมวๆ

ก จ ะ ไ ด ข ย ะ ม า เ ต ม น า ไ ป ใ ช อ ะ ไ ร ไ ม ไ ด ต อ น น ก

เกดปรากฎการณ Dental file fever มจ านวนแฟม Dental

ขนมาในระบบมากมายบาง รพ.สต. ไมมทนตาภบาลไมม

บรการทนตกรรมแตมขอมล Dental file ขนมจ านวนมาก

เสนทางการมาของแฟมเหลาน มาไดอยางไรหลายคนก

อาจจะรอยแกใจ ถาตงขอสงเกตกมกจะเปน รพ.สต. ทม

เจาหนาทบนทกขอมล เกบทกเมด เดดทกดอก ผมตองขอ

บอก วาอยาหลอกกนเลย เพราะมนไมมประโยชนอะไร คอ

จะวาเจาหนาทฝายเดยวไมได เพราะผบรหารหลายแหงกด

ขอมลจากปรมาณขอมลทขนมากจรงๆ จงเปนการบงคบ

ทางออมใหตองสรางขอมลเขาไปคลกๆ ใสๆ ตวเลขอะไรไป

กไดคอมพวเตอรไมสามารถรไดวาถกหรอผด

เพราะสงทส าคญทสดในระบบสารสนเทศกคอ

people ware ผทบนทกขอมลนแหละครบ ขอมลจะถก

หรอผดกอยทคนน าขอมลเขาไป ระบบจะดอยางไรถาคน

บนทกไมไดใสใจขอมลทไดกแค ฝนผงทปลวเขาตา หรอ

ขอมลขยะ เสยเวลาคย เสยเวลาวเคราะห บอกสถานการณ

ไมได สงทผมอยากเนนย าเพอลดปญหาการ Make ขอมลก

คอ ใครท าใครคย ท าแคไหนกคยเทานน เพราะหลายคน

ชอบเหนตวเลขเราในระบบวงมากๆๆ ดเยอะทงๆ ทรวามน

ไมจรง คนกไมไดรบบรการ ในทางกลบกนบางคนกท างาน

มากมายแตไมสนใจขอมล ท าใหตวเลขขนนอยนด โลกเรา

ชางไมสมดลย เลยกลองปรบดนะครบ ผมเองตอนแรกตรวจ

Dental file ผมกวามนงงนะครบ เราตรวจเองมาคย บางท

กจ าไมไดวามฟนกซ ผจ านวนเทาไหร อดกซใหท าทกวน

บางวนกงงๆ วาคนนตรวจหรอยง บางขอมลกไมตอบโจทย

แตคงตองปรบกนไป วาจะปรบใหบนทกแบบรายซดกวา

หรอไม แลวใหระบบนบเอง

วารสารทนตภธร 37 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ฉบบกอนหลายคนไดเขาไปดาวนโหลดคมอกนมาบางแลวนะครบ ส าหรบ Hosxp ทออกมาครอบคลมทงเรองของการ

บนทกในงานประจ า งานสงเสรม และการออกชมชน ทางทมงานของกระทรวง โดยส านกทนตสาธารณสขกไดออก Dental

Script มาออกรายงานจาก 43 แฟมใหมาใช โดยการรวมตวของเหลาเทพทงหลาย ไมวาจะเปนทมของคณหมอนตโชต คณหมอ

วาล ทม Admin จงหวดน ารองมาแกะขอมล ควานหาสมบตล าคาในขอมลทไดบนทกมา ออกรายงานมา 68 รายงานทคาดวาจะ

ท าใหหลายทานไดเหนประโยชนของการบนทก 43 แฟมบางแลว วามนไมได “มโน” แตเปนเรองทสามารถท าไดจรงออก

รายงานไดจรง คยอะไรไปกไดรายงานอยางนน จรงๆตว Dent script กตองอาศยความสามารถของ Admin จงหวด ทจะตอง

น าสครปหรอค าสงเหลานไปเชอกบฐานขอมล HDC แลวออกรายงานหนาเวบใหทกทานไดสามารถทจะตรวจสอบผลไดได

เบองตนโดยมตองรอการประมวลผลจากกระทรวง การน าเสนอขอมลของเดนทสครปกสามารถดไดทงจงหวดและราย รพ.สต.

รปท 1 แสดงการขนตอนการสงขอมลเขาเวบ Dental script

แตตองบอกวารายงานทอยใน Dent script ไมไดถกสงไปกระทรวงนะครบ เปนแคตวทสรปรายงานขอมล กจะอยใน

HDC น าไวน าเสนอตอบรายงานกระทรวง ไมไดสงตอไป สปสช.นะครบ แตมประโยชนไวตรวจสอบแกไข สงรายงานสรปงาน

ตดตามการท างานของทนตแพทยและทนตาภบาล พฒนาบรการระดบปฐมภมหรอบรการทขาดหายจรงๆ สามารถออกรายงาน

ไดอกหลายมตไมวาจะเปนเรองโรค หรอเรองของการท ารายงาน อวช. แตเบองตนคงตองใชเวลาในการปรบความถกตอง จง

อยากเชญชวนใหพนองทนตภธร มาชวยกนดชวยกนตรวจ ชวยกนเทยบกบผลงานทเราท าไดจร งวาใกลเคยงกนหรอไม ถาใกล

เคยงกนการท างานนน หมายความวาจะลดภาระในการจดเกบขอมล ท างานประจ าใหด มอะไรคยกน และขยนทบทวนขอมลก

จะไมเปนภาระ ท างานเสรจบนทกขอมล หลายคนบอกไมทนจรงๆ การบนทกขอมลทเปนการใหบรการ ลองท าเองดครบไมนาน

และทส าคญเราเองทท าจะเปนคนรครบ วาเราท าอะไรไปบางกจะไดขอมลทไมตกหลน ไมตองโทษดาว โทษเดอน โทษตะวน

แตถารายงานนอยอยาเพงตกใจ เพราะของผมเองกนอย อยางแรกตองตงสต และไลตามขอมลของเราตามเสนทางทเราสงไป

ครบ เพราะเสนทางการสงขอมลมปญหาไดตลอดเวลา

รพ.สต./ รพช/รพศ (JHCIS

,HosxP,Hos OS ฯลฯ)

43 แฟมมาตรฐาน

HDC จงหวด

Dent Script

วารสารทนตภธร 38 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วธการตรวจสอบขอมลวาถกตองหรอไม

1. ตรวจสอบดวยตวเองทหนาจอวาวนนเราท าอะไรบางขอมลทบนทกครบหรอไม

2. ลองสงออกขอมมล 43 แฟมรายวนรายสปดาห ตรวจแฟมทเกยวของคอ Diagnosis

OPD,Procedure_OPD,Dental ,Service,ทส าคญคอ Person ใน 43 แฟม person ส าคญมากถาเชอมโยงไมไดก

ไมสามารถนบงานได

3. ตรวจสอบรหสในแฟมดงกลาวโดยเปดจาก Excel หรอ Notepad ดวามรหสทนตกรรมขนหรอไม 7 หลกมกขน

ดวย 2xx xx xx หรอ Diag ทขนดวย K0xx

4. สงขอมลเขา HDC ตรวจสอบวาขอมลขนครบหรอไม โรงพยาบาลไดสงเขา HDC หรอไมการเชอมตอขาดหายไป

หรอไมใน HDC monitor ของแตละจงหวด ตดตามแกไขดจ านวนเปนหลกวาแฟมททสงเกตงายคอ Dental ดวาม

Dental file ขนหรอไม

5. ไปดรายงานใน Dent script ย าจงหวดตองน าสครปไปสราง Web application เองนะครบ ไมไดมทกจงหวดตอง

อาศย Admin ทจะเขามาประสานกบทมเขาไปไดใน Facebook กลม Dental report จะมกลมเหลาเทพคอย

ชวยเหลอสอสารกบ Admin ใหครบเพราะตองมการสรางตารางเพมอาจจะท าให Admin จงหวดทไมช านาญอาจม

ความกงวลวาจะกระทบกบระบบใหญคอ HDC การสอสารดวยภาษาคอมพวเตอรให Admin ชวยสอสารจะท าให

การท างานงายขน หรอตองการลามกจะสามารถชวยไดครบ

วารสารทนตภธร 39 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

6. เขาไปตรวจสอบรายงานทละตวเทยบกบรายงานทมในโรงพยาบาลวาใกลเคยงหรอไมถาไมใกลเคยงเลยกกดท

Feedback จะมทมงานทคอยแลกเปลยนและแกไขโคดใหสามารถใชงานไดจรง เพอตอบโจทยการท างานลดความ

ซ าซอน ตองชวยกนพฒนาครบ

ลาสดขาวดๆๆ สดๆๆ ส าหรบคนทตองการตรวจสอบรายงานทมพฒนาของคณหมอนตโชต ไดท าโปรแกรมตว Dental

Report helper มาเปนโปรแกรม Offline สามารถดาวโหลดมาตดตงแตอาจจะยากนดนงนะครบ ด Link ไดในกลม Dental

Report 58 ครบและสงออก 43 แฟมมาน าเขาและสามารถดรายงานไดเลย 70 กวารายงานใชงานครบ

วารสารทนตภธร 40 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ผมเชอวาทม Admin และทมพฒนาตองใชเวลามากในการทมเท คดโคด คดสครปตางๆ คนใช อยาเพงบนครบ วาไม

ตองอยางโนนอยางน ตองชวยกนหาทางพฒนา Feedback ในเชงสรางสรรค ตรง ไมตรงอยางไรกรวมกนหาสาเหต และพฒนา

ตวอยางของผมเอง ผมกเจอสาเหตตงแตตนทาง บนทกมาในรหสทไมตรงกบตวรหสทเราจบรายงานท าใหขอมลไมขน หรอบาง

แหงกขาดการเชอมตอกบ HDC ฐานขอมลจงหวด สงมาไมขน Internet ปญหาท าใหขอมลไมขน แตละสาเหตกแกตางๆกนครบ

ถาเราบนแลวไมแกไมกไมมทางพฒนา ผมเชอวาไมมระบบใดๆ เสถยรแมแต iOS ทวาแนกตองมการปรบปรง

ตลอดเวลาเพอแกไข เราตองขอบคณ และยกยองคนทรวมกนพฒนาทม Admin และทมงานจงหวดน ารอง ทลองผดลองถก เจอ

ปญหาตางๆ นานา การพฒนาปจจบนผมวาเปนไปในทศทางทด เหนเปนรปธรรมมากขนแลวครบ ขอมลทท ากบบคคลกสามารถ

ออกรายงานได อกประเดนทตองบอกไวหากตองการใหระบบยงยนกตองปรบทงหมด ผบรหารกตองยอมรบขอมลทมาจาก 43

แฟม กระทรวงไมขอรายงานทนอกเหนอจาก 43 แฟมมากเกนไป รปแบบรายงานควรตกลงแตตนปงบ และพฒนาการบนทก

เทานทกคน ทงระดบปฎบตการและระดบบรหารกจะสามารถมความสขรวมกนไดบนฐานขอมลเดยวกนครบ

ฉบบนฝากเคลดไมลบในการตรวจสอบขอมล 43 แฟมแบบงายๆ ดวย Excel Step by Step

1. อยางแรกกเดนไปทหองงานประกน หรอคนทสงขอมลขอหนวยงานทานไปขอ 43 แฟม เอาแฟมหลกๆกอน พวก

Diagnosis_OPD, Procedure_OPD, Dental,Person สก 1 เดอน

2. หลงจากนนกเปดไฟลทมชอวา Procedure_OPD โดยใช Excel เลอกภาษาไทย ใชตวแยกเปน | (ไปท) แลว Next ไป

เรอยๆครบ จะไดตารางมามคอลมภและแถว

วารสารทนตภธร 41 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

3. หลงจากนนดชองทเปนรหสหตถการ ใชตวกรอง ของ Excel เลอกดรายการเชนจะดการตรวจฟนวางแผนการรกษา ก

เลอก 2330011 หรอ Sealant กสามารถใชลกษณะเดยวกนได

4. น าขอมลตรวจสอบหาสวนขาดและแกไขจากโปรแกรม Hosxp , JHCIS ฯลฯ สงออก 43 แฟมมาใหมแลวทดลอง

ตรวจดอกครง

วธนกอาจจะยากส าหรบคนทใช Excel ไมเปน ถายากกลองให Admin ลง Dental Report Helper ครบท าใหเรา

ตรวจสอบไดเรวและงาย สามารถควบคมตดตามกบกบตวชวดไดด

หลงจากทมการพฒนามากวา 4 ป ปนจากงานประชมเรองขอมล 23-24 เมษายน 2558 ณ โรงแรมเอบ นาเฮาส

เหมอนไดเจอรายการฝนทเปนจรงขอมลทเราสง 43 แฟมไป สนย. สามารถประมวลผลหนาเวบไดแลว ดงนนจงหวดทไมพรอมก

สามารถใชรายงานไดดวยโดยไมตองพง Admin จงหวดใหยงยาก http://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php

เขาไปตามนเลยครบ เลอกกลมรายงานมาตรฐาน แลวทานกจะพบรายงานทนตกรรม เหมอนฝนทเปนจรง แตพอคลกเขาไปดก

อาจจะฝนสลาย เพราะรายงานเหลานออกรายงานกบรหส ICD10Tm ดงนนใครทไมไดเปลยนรหส รายงานกไมออกนะครบ

ตองปรบวธการบนทก ครบ

ทงทายฉบบนไวดวยภาพเวบ HDCกระทรวงทตองขอบคณทมงาน HDC ทน าสครปมาใสไวในเวบกลางท าใหทก

คนท างานงายขนทกระดบเพราะมนดไดถงระดบ รพ.สต. ครบ ผบรหาร ผปฎบตกใชเวบเดยวกน นคอสงทเราตองการ เมอกอน

พด 43 แฟมแลว ทกคนกดเลอนลอยวาจะออกรายงานไดจรงหรอ อนนเราท าใหเหนวาจบตองได คยอะไรไปกไดอยางนน ถามว

มาคอมพวเตอรกจะประมวลผลผดพลาดครบ อยากใหทกคนมความสขกบการท างาน ขอมลเปนสวนหนงของการท างานเปน

เหมอนเขมทศใชวางแผน วดผล ประเมนผล ตดตามผล ทกขนตอนเลยหากขอมลผดเขมทศหรอ GPS เรากท างานอยางไร

ทศทาง ด งนนขอมลท ด ตองถกตอง ครบถวน ทนเวลา จ า แล วพบกนใหมครบ อย าลมกด follow fan page

www.facebook.com/RDentdata ทกความเคลอนไหว เรามารายงานคณ

วารสารทนตภธร 42 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

บหร… อปสรรคของการมสขภาพชองปากด

ทพญ.วกล วสาลเสสถ

กลมพฒนาการคมครองผบรโภคดานทนตสขภาพ

ส านกทนตสาธารณสข กรมอนามย

31 พค.เปนวนงดสบบหรโลก ทองคการอนามยโลก

ก าหนดขนเพอใหนานาประเทศไดรวมกนรณรงคใหชาวโลก

ตระหนกถงพษภยของการบรโภคยาสบ เดอนพฤษภาคมของ

ทกปจงเปนชวงเวลาทผทท างานดานการควบคมยาสบจะยง

เหยงมากทเดยวรวมทงทนตบคลากรกลมหนงดวย เมอ 10

กวาปกอน คนทงในและนอกวงการทนตสาธารณสขมกถาม

เสมอวา ทนตบคลากรเกยวของกบการชวยเลกบหรอยางไร

แมทกวนนจะถามนอยลงแลว แตกยงอาจอยในใจของอกหลาย

คน จงขอน าผลการทบทวนวชาการเกยวกบบหรกบโรคปร

ทนต ของคณหมอปย ทพ.ญ.วราภรณ อนทรพงศพนธ สมาชก

ใหมของส านกทนตสาธารณสข กรมอนามย แตเกาจาก รพ.ทา

วง ลพบร มาเลาสกนฟง อาจท าใหพวกเราเหนความจ าเปนใน

เรองนมากขน

“บหร” สงเสพตดทสามารถพบคนสบไดทวไป เปนท

ทราบกนดวา สารพษในควนบหรมผลเสยตอสขภาพ ท าใหผสบ

และผไดรบควนบหรโดยทไมไดสบ มโอกาสเกดโรคตางๆ ไดแก

ถงลมโปงพอง มะเรงชองปาก มะเรงหลอดลม มะเรงปอด และ

มความเสยงตอการเกดโรคหวใจมากกวาคนท ไม ไดสบ

นอกจากนบหรยงมผลเสยตอหญงตงครรภ เสยงตอการแทง

เดกมน าหนกตวนอยกวาปกต และมโอกาสเกดปากแหวงเพดาน

โหวดวย

รายละเอยดของสวนประกอบในยาสบและผลตอ

สขภาพทเกดจากสวนประกอบแตละชนด มดงน

1. นโคตน เปนสารส าคญทเปนสาเหตใหตดบหร เมอถก

เมตาบอไลททตบจะได cotinine และ nicotine-N-

oxide ซง cotinine มครงชวตนานถง 20 ชวโมง จง

ใชเปน ตววดการไดรบนโคตนของผสบบหร

2. ทาร สารเหนยวๆสน าตาลท าใหเกดการตดสทนว

และฟน 50% ของน ามนทารจะจบอยทปอด ท าให

ระคายเคอง มอาการไอเรอรง และเปนสาเหตของ

มะเรงปอด

3. คารบอนมอนนอกไซด มผลใหรางกายไดรบออกซเจน

ลดลงกวาปกต15%

4. ไนโตรเจนออกไซด เปนสาเหตส าคญของการเกด โรค

ถงลมปอดโปงพอง

5. ไฮโดรเจนไซยาไนด เปนกาซทท าใหเกดการไอ ม

เสมหะ และหลอดลมอกเสบเรอรง

6. โลหะ ทตรวจพบ คอ นเกลอารเซนค แคดเมยม และ

ตะกว

7. สารประกอบกมมนตภาพรงส คอ polonium-210

และ potassium-40

ความสนใจของทนตบคลากรจงหนไมพน ผลของบหรตอ

การเกดโรคในชองปาก

วารสารทนตภธร 43 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เปนททราบกนดวา การสบบหรเพยงอยางเดยว ไมได

เปนสาเหตของการเกดโรคในชองปาก แตการสบบหรนนเพม

ความเสยงตอการเกดโรค โดยเฉพาะโรคปรทนตอกเสบ สงเสรม

ใหโรคมความรนแรงมากขนและมการตอบสนองตอการรกษาไม

ดเทาคนทไมไดสบบหร

การเปลยนแปลงทเกดขนในคนสบบหรและเปน

สาเหตใหโรคปรทนตอกเสบรนแรง มดงน

1. ดานกายภาพ

บหรท าใหเกดการเปลยนแปลงของหลอดเลอด คอ ท าให

หลอดเลอดเลกๆหดตวสงผลใหเนอเยอเหงอกมระดบความ

อมตวของออกซเจนลดลงและยงพบวามเลอดออกจากเหงอก

ลดลงดวย ท าใหอาการแสดงของสภาวะเหงอกอกแสบและปร

ทนตอกเสบไมชดเจน เมอเปรยบเทยบกบผทไมสบบหร

2. ดานจลชววทยา

พบเช อใต เหงอก A. actinomycetemcomitans, T.

forsythensis และ P. gingivalis เพมขน มรายงานความเสยง

ตอการตดเชอใตเหงอกจาก T.forsythensis ในคนสบบหรสง

กวาไมสบ 2-3 เทา

3. ดานภมคมกน

การสบบหรมผลใหเมดเลอดขาว (polymorphonuclear

leukocyte) ท าหนาทในการท าลายเชอแปลกปลอมในรางกาย

ลดลง สดสวน CD4/CD8 T lymphocyte ลดลง และ IgA, Ig

G ในน าลายกลดลงดวย เมอระบบภมคมกนตอเชอบกพรองจง

สงเสรมใหโรคปรทนตอกเสบมความรนแรงกวาผทไมสบบหร

การตอบสนองตอการรกษาโรคปรทนตอกเสบ ในกลม

ผสบบหร

ผลการศกษาการตอบสนองตอการรกษาโรคปรทนตทง

รปแบบการขดหนปน เกลารากฟน และการรกษาโดยวธศลย

ปรทนตรวมดวย พบวา ภายหลงการขดหนปนและเกลารากฟน

มการลดลงของรองลกปรทนตนอย เชอแบคทเรยใตเหงอก

ลดลงไมมาก แตผลการรกษาจะดขนถามการใหยาปฏชวนะ

เฉพาะท คอ doxycycline 10% รวมดวย สวนผลการรกษา

โดยวธศลยปรทนต พบวา คนสบบหรจะมการหายของแผลชา

การลดลงของรองลกปรทนตนอย ไมดเมอเทยบกบผไมสบบหร

ถงแมวาการสบบหรมผลใหอวยวะปรทนตถกท าลาย

และไมคอยตอบสนองตอการรกษา แตยงมขอมลทท าใหม

ความหวง นนคอ ผลการศกษาหลายๆเรองยนยนวา เมอเลกสบ

บหร ระบบภมคมกนของรางกายจะคอยๆปรบเขาสภาวะปกต

เชอรายๆในรองเหงอกกจะถกทหารเอก คอเมดเลอดขาว

ท าลาย หลอดเลอดเลกๆทเคยถกกดใหหดตวจากนโคตนจะ

กลบขยายตวขนอกครง น าออกซเจนเขาไปเลยงเหงอกไดเตมท

เหงอกสซดๆกจะมสแดงระเรออกครง และพรอมตอบสนองตอ

การรกษาอยางเตมท ดวยเหตผลดๆทกลาวมาน การน าเสนอ

บรการเสรม “โปรแกรมเลกบหร” ใหแกผรบบรการ ทนตก

รรม จงดทงตอสขภาพกาย สขภาพฟน และทส าคญ ในชวง

เศรษฐกจชะลอตวเชนปจจบน คนไขทเลกบหรส าเรจจะท าใหม

เงนเหลอในกระเปาเพมขนไมนอยเลย............... คณหมอ

ปยสรปในตอนทาย

ในโลกทนารกของพวกเราใบน มทนตบคลากรหลาย

ประเทศชวยผปวยเลกบหรส าเรจกนมาแลวและไดรบการ

ยอมรบอยางมาก เชน โครงการ ”3 minutes can save life”

ของสมาคมทนตานามยในประเทศสหรฐอเมรกา สมาคมทนต

แพทยนานาชาต ( FDI ) ไดประกาศบทบาทสนบสนนการ

ควบคมยาสบของวชาชพทนตแพทยในทกวถทางเลยทเดยว จง

อยากเชญชวนพวกเรารวมเฉลมฉลองวนงดสบบหรโลกรวมกบ

วชาชพสขภาพอนๆ ขอรบสอและขอมลเกยวกบการชวยผปวย

เลกบหรในคลนกทนตกรรม ไดทกลมคมครองผบรโภคดานทนต

สขภาพ ส านกทนตสาธารณสข กรมอนามย … ถาพวกเรามใจ

ชวยผปวย “บหรเลกยาก แตเลกได” แนนอน

วารสารทนตภธร 44 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วายราย หวาน........เยน

ทพญ. ปยะดา ประเสรฐสม

ผจดการเครอขายรณรงคเพอเดกไทยไมกนหวาน

“รอนๆๆๆ จรงๆ ขออะไรเยนๆซกแกว”

ประโยคนคงตดปากหลายคนทในชวงฤดรอนน

อะไรซกแกวท เรามกจะหามาดมเ พอดบรอนและแก

กระหาย มกไมใช “น าเปลา” ทเยน แตเรามกมองหา

น าหวาน น าผลไม น าปน ทนอกจากเยนแลว ยงหวานดวย

ซงท าใหรสก อรอย ชนใจ

เครองดมทเราดมกนทกวนหลายคนคงทราบดวา ม

น าตาลเปนสวนประกอบส าคญ นอกเหนอจากน า ดงนน

จงชดเจนวา เครองดมทกลายเปนแหลงหลกของน าตาลท

เราไดรบในหนงวน การประมาณการการบรดภคน าตาล

ของคนไทย ซงตดตามโดยเครอขายเดกไทยไมกนหงานเรา

พบวา คนไทย กนน าตาลทเปน added sugar ในรปแบบ

ตางๆ เฉลยประมาณ 24 ชอนชา/วน (ขอมล ณ. ป 2556)

ซงเปนสถานการณนาเปนหวงอยางยง

หลายคนอาจจะคดวา เราไมมทางกนน าตาล

ไดมากถงขนาดนนไดเลยในวนหนง แตอนทจรง น าตาลถก

เตมเขามาในอาหารและเครองดมทเราบรโภคในแตละวน

โดยเราไมรตว นอกเหนอจากทเราเตมหรอปรงดวย

ตวเอง เชน น าตาลในเครองดมส าเรจรป อยางน าอดลม น า

ผลไม ชาเขยว น าปนทเราซอตามรอนคา กาแฟสด น าหวาน

ฯลฯ

หากเปนผลตภณฑส าเรจรปจากภาคอตสาหกรรม

จะมการระบปรมาณน าตาลเปนสวนประกอบให แตจะมซก

กคนท อานกอนซอหรอดม ซ ารายกวานนอก ถาเปน

เครองดมทชง ผสม ปนเปนแกวขาย เราไมทราบเลยวา

ผขายใสน าตาล นม ครมเทยม น าเชอมเทาใด คงไดเพยงลน

ของตวเองในการบอกวา หวานมาก หรอหวานนอยเทานน

ขอมลจากการอานรายละเอยดสวนประกอบส าคญ (หาก

เพยงคณจะดซกนดกอนซอหรอดม) ท าใหเราทราบไดวา

เครองดมส าเรจรปมน าตาลมากเพยงใด

ตวอยางงายๆ ชาเขยวหนงขวด 420 มลลลตร ระบ

สวนประกอบส าคญวา ดงน

วารสารทนตภธร 45 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ขอมลจากการอานรายละเอยดสวนประกอบส าคญ

(หากเพยงคณจะดซกนดกอนซอหรอดม) ท าใหเราทราบได

วา เครองดมส าเรจรปมน าตาลมากเพยงใด ตวอยางงายๆ

ชาเขยวหนงขวด 420 มลลลตร ระบสวนประกอบส าคญวา

ดงน หากดเผนๆจะเหนมสวนประกอบน าตาล (ซโครส)

3.5% หมายถง มน าตาล 3.5 กรมใน 100 มลลลตร ในขวด

นจงมน าตาล 14.7 กรม หรอ คดเปนน าตาล 3.7 ชอนชา

แตในความเปนจรง สวนประกอบอนไดแก ฟรกโตส น าผง

กคอน าตาลเชนกน ซงคนทวไปจะไมทราบ น าผงเปน

เหม อนน า เ ช อมธ ร รมชาต ท ม น า ต าลซ โ ค รส เป น

สวนประกอบหลกมน าและสารเจอปนอนๆอย เ พยง

เลกนอย สวนน าตาลฟรกโตสเปนน าตาลทมความหวาน

มากกวา น าตาลซโครส ท าใหบรษทอตสาหกรรมมกนยมใช

เพราะใชในปรมาณทนอยกวาได 9.5% ของฟรกโตสใน

เครองดมขวดน จงเทากบน าตาล 40 กรม หรอ 10 ชอนชา

แลวมน าผงอก หากเราดรายละเอยดจะทราบวาเครองดมน

มน าเปนสวนประกอบหลก ทเหลอนอกนนคอ น าตาล ใน

ชองของคณคาโภชนาการ คอ ใหพลงงานเพยงอยางเดยว

220 กโลแคลลอร ซงพลงงานน คอมาจากน าตาลทงหมด

คดยอนกลบ จะไดเปนปรมาณน าตาล 55 กรม หรอ 13.75

ชอนชานนเอง (น าตาล 1 กรมใหพลงงาน 4 กโบแคลอร)

และไดของแถมเปนคาเฟอน ถง 37 มลลกรม

กระแสการโฆษณาเพอกระตนใหคนซอหาเครองดมเหลาน

มาบรโภคโดยไมทราบพษภยทซอนอยขางใน ท าใหอตรา

การบรโภคเครองดมเหลานเพมขนสงมากอยางรวดเรว

การกนน าตาลเกนพอดเปนทมาของโรค NCD ซงเปนปญหา

และภาระโรคอยางมากของประเทศ

นอกจากผลทเหนในเรววน ทงน าตาลซโครสและฟ

รคโตสสามารถท าใหเกดโรคฟนผและโรคอวนได แตกลไกม

ความแตกตางกนในกรณโรคอวน เนองจากน าตาลซโครส

ถกยอยและดดซมเขาสกระแสเลอดทางกระเพาะอาหาร

และล าไส จะท าใหรางกายรบรการไดรบอาหารและกลไกสง

สญญาณเตอนใหรวาไดรบอาหารและท าใหอม ในขณะท

น าตาลฟรคโตสจะไมมการดดซมทางล าไสแตจะถกสงไป

สะสมทตบในรปของไกลโคเจน และจะถกยอยสลาย

ภายหล ง เม อร า งกายตองการพล ง งาน จ งท า ให ใน

กระบวนการกนอาหาร จะไมเกดกลไกการสงสญญาณใน

เรองความอม จะท าใหสามารถกนอาหารในขนาดทใหญ

มากขนเรอยๆ น าตาลฟรกโตสพบมากในเครองดม ชาเขยว

น าผลไมแตงส และยงพบเปนสวนประกอบใน ขนมปงอก

ดวย

น าตาลทกชนด ไมมคณคาทางโภชนาการ นอกจาก

ใหพลงงานเทานน การไดพลงงานจากเครองดมจงเปนการ

ไดพลงงานท เปนสวนเกนจากท เราจ าเปนตองไดรบ

ทางออกทส าคญคอ การมกจกรรมทางกาย ไดแกการออก

ก าลงกายซง หากคณเพยง ดม น าอดลม 1 กระปอง ซงให

พลงงาน 140 กโลแคลอร คณจะตองออกก าลงกายดวยการ

เดนเรว 30นาท ขจกรยาน 23 นาท หรอขนบนไดมากถง

280 ขนทเดยว อานถงบรรทดนแลว

“รอนๆๆๆ ขอน าเยนๆซกแกว” อะอะ น าเปลานะจะ

วารสารทนตภธร 46 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

การประเมนผลงานสรางเสรมสขภาพ

รศ.ทญ.ดร. สดาดวง กฤษฎาพงษ

คณะทนตแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

งานสรางเสรมสขภาพเปนกระบวนการทมง

ไปสการพฒนาสขภาพของประชาชน ซงประกอบดวย

ข น ตอนและร ป แบบกา รด า เ น น ง านต า งๆ ท

หลากหลายทจะมาชวยเสรมใหการด าเนนงานนน

น าไปสเปาหมายปลายทาง คอ สขภาพทดขนไดใน

ทสด ดงนนลกษณะของงานสรางเสรมสขภาพจง 1) เปนงานระยะยาว 2) ประกอบดวยองคประกอบ หรอโครงการยอยตางๆ

ดวยลกษณะดงกลาว การประเมนผลความส าเรจของโครงการสรางเสรมสขภาพ “แตละโครงการ” จงไมจ ากดอยเฉพาะการใช

ตวชวดในรปแบบทคนเคยโดยทวไป เชน วดโรค ความร พฤตกรรม ทเปลยนไป การประเมนตามวธการทดลองแบบสมทมกลม

ควบคม (Randomised Controlled Trial: RCT) ทถอวาเปนวธทดทสดในการประเมนประสทธภาพของการรกษาทางคลนก

(เชน แบงผปวยแบบสมเปนกลมทไดรบ และไมไดรบการรกษา แลววดผลเปรยบเทยบระหวางกลม) ไมใชวธทเหมาะสม และไม

ตรงประเดนหลกของการด าเนนงานสรางเสรมสขภาพ

การประเมนผลงานสรางเสรมสขภาพคอ การแสดงใหเหน “การเปลยนแปลงทเกดขนในกระบวนการทจะมงไปสการม

สขภาพทดขน ซงหมายถงการเกดขนขององคประกอบตางๆ และ ในล าดบขนตอนตางๆ ทจะผลกดนไปสการพฒนาสขภาพ ”

นนเอง

Nutbeam (1998) พฒนาแบบจ าลองการประเมนผลงานสรางเสรมสขภาพขน ซงเปนกรอบแนวคดทครอบคลมการ

ประเมนกจกรรมและผลลพธในรปแบบหลากหลายตาง ๆ ทสามารถเกดขนไดในกระบวนการของงานสรางเสรมสขภาพ โดยแบง

บทบาทของบคลากรเปน 3 ประเภท (แนวนอน) และแบงผลลพธของการด าเนนงานสรางเสรมสขภาพเปน 3 ระดบ (แนวตง)

บทบาทหลกๆ ของบคลากรแบงไดเปน 3 ประเภท (แนวนอน) ไดแก

1. Educate (สอน) บคลากรมงตรงไปทเปาหมายโดยตรง คอประชาชน/บคคล ทตองการใหเกดการเปลยนแปลง

2. Facilitate (เอออ านวย) เปาหมาย คอ ภาคประชาคม ทจะรวมกนผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงเรองใดๆ ในชมชน

บคลากรเขารวมในกระบวนการผลกดนนนแบบ “ไมชน า” อนนเขาขายการท างานแบบชมชนมสวนรวมทคนหกน ไปจนถงการร

รรงค (campaign) ซงเปนการสรางกระแสในภาคประชาคม

วารสารทนตภธร 47 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

3. Advocate (ผลกดนใหเกด) เปาหมายคอผมอ านาจ ผถอนโยบาย บคลากรมงตรง “ชน า” ใหเกดการเปลยนแปลงระดบ

นโยบาย กฎระเบยบ ขอตกลงในชมชน/สงคมนน

ทมา: Modified from Nutbeam (1998)

ผลลพธของการด าเนนงานสรางเสรมสขภาพ 3 ระดบ (แนวตง)

1. ผลลพธของงานสรางเสรมสขภาพ (Health promotion outcomes)

จากการด าเนนการของบคลากร ใน 3 ลกษณะทกลาวแลวขางตน ผลลพธในขนแรกทอาจเกดขนได เชน

- เกดความร ทกษะในการประกอบพฤตกรรมสขภาพ (จากการทบคลากรด าเนนการโดยตรงทกลมเปาหมาย)

- เกดกระแสสงคม เกดกจกรรมรวมกนในภาคประชาชน เพอผลกดนใหเกดสงใดสงหนงในชมชน (จากการทบคลากรเขารวม

ด าเนนการกบภาคประชาคม)

วารสารทนตภธร 48 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เชน

O เกดความสนใจหรอเกดกระแสในภาคประชาคม เชน ในกลมแมวาท าอยางไรจงจะสามารถแปรงฟนใหลกของตวเอง

กอนนอนได ในกลมผดแลเดกวาท าอยางไรจงจะไมใหพอแมซอขนมใหเดกตดตวมาศนยเดกได ในกลมอสม.วาท าอยางไรจงจะ

ลดการบรโภคขาวเหนยว น าหวาน น าอดลมในชาวบานโดยเฉพาะผทเปนเบาหวานได ในกลมชาวบาน วาท าอยางไรจงจะลด

ขยะในชมชนลงได

O จากกระแสกจะเกดเปนกจกรรมของชมชน เชน เกดการประชมกลมแมของเดกเลก ผดแลเดก อสม. ชาวบาน ถง

วธการทจะน ามาใชเพอใหเกดผลตามทกลมตนตองการ

O ไดวธการ ขอตกลงรวม กฎระเบยบรวมกนจากการหารอของกลม ในการทจะท าใหแมสามารถแปรงฟนใหลกได พอ

แมไมซอขนมตดตวเดก ชาวบานลดการบรโภคขาวเหนยว น าหวานน าอดลม คนในชมชนลดการทงขยะและมการจดการกบ

ขยะจากแตละครวเรอน

- เกดนโยบายดานสขภาพ (จากการทบคลากรด าเนนการโดยตรงกบผถอนโยบาย) เชน

O หวหนาครศนยเดกเลกและอบต. มนโยบายศนยเดกเลกปลอดขนม

O ผใหญบานมนโยบายลดการดมน าอดลมในชมชน โดยเฉพาะในกลมผสงอาย

O ผอ านวยการโรงเรยนมนโยบายโรงเรยนปลอดน าอดลม น าหวาน

O ผใหญบาน อบต. มนโยบายลดขยะในชมชน

2. ผลลพธทางสขภาพระยะกลาง (Intermediate health outcomes)

พฤตกรรมของบคคล ปจจยทางสงคมสงแวดลอมดขน เชน

O จ านวนแมทแปรงฟนใหเดกมมากขน

O จ านวนเดกรบประทานขนมขยะ ปรมาณ/ความถของการ

รบประทานขนมขยะของเดกในศนยเดกเลกนอยลง

O ชาวบานรบประทานน าหวานน าอดลมลดลง

O ไมมน าอดลมแจกในงานประชมของชมชน และในชมรมผสงอาย

O จ านวนขนมทางเลอกทขายในรานคาเพมขน

วารสารทนตภธร 49 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

O ความถของการจดผลไมเปนอาหารวางใหกบเดกนกเรยนมมากขน

ไมมน าอดลมขายในโรงเรยน น าหวานทขายในโรงเรยนมความหวานลดลง

O มการจดตงธนาคารขยะในชมชน เปดรบขยะจากครวเรอนทกๆ

วนพระ

3. ผลลพธทางสขภาพและสงคม (Health and social outcomes)

โรคลดลง คณภาพชวต สขภาพดขน เชน ฟนผลดลง เดกปวดฟน

นอยลง เดกเคยวอาหารไมไดตามปกตเพราะปวดฟนมลดลง ชาวบานรสกวาสขภาพชองปากของตนเองดขน

ดงนน ในการประเมนผลงานสรางเสรมสขภาพ “แตละโครงการ” ผด าเนนงานจะตองมองใหออก (และเขยนออกมาให

ได) วาสงทตวเองท าอย สงทเกดขนแลวในโครงการนนๆ อยในขนตอนใด (แนวตง) และเปนองคประกอบทจะมสวนส าคญ

อยางไร (แนวนอน) ในกระบวนการสรางเสรมสขภาพทมงสสขภาพทดขนในทายทสด และหากเขาใจกระบวนการสรางเสรม

สขภาพตามแบบจ าลองดงกลาว กจะเหนวาการด าเนนงานสรางเสรมสขภาพแตละโครงการเปนการตอยอดโครงการเดมไป

เรอยๆ ในการทจะ 1) ผลกดนใหเกดผลลพธในระดบทสงขน (พฒนางานในแนวตง) 2) สรางองคประกอบยอยอนๆ ขน ทจะชวย

สงเสรมใหการด าเนนงานในภาพรวมมงไปสสขภาพทดขน (พฒนางานในแนวนอน) โครงการแตละโครงการเปรยบเสมอนชนจก

ซอวทจะน ามาตอเขาดวยกนในการสรางสขภาพทดใหเกดขนไดในทสด อยางไรกตาม แตละชนจกซอวนนกสามารถเสรจสนและ

แสดงผลลพธของตวมนเองออกมาได

ทายทสด ฝากไวคะวา ท างานกตองประเมนผล อยา (สกแต) ท าไปเรอยๆ และการประเมนผลงานสรางเสรมสขภาพ

ไมไดจ ากดอยแครปแบบทคนชน คดนอกกรอบเดมๆ แลวจะสามารถประเมน “ผลส าเรจ” ของแตละโครงการออกมาได ออ!

แลวกอยาเพงรบเปลยนทท าโครงการไปเรอยๆ แบบไรเลอนลอย ท าทงตอยอดในแนวตง และตอกงในแนวนอน เพอผลกดนไปส

เปาหมายของโครงการใหญทหวงไว และแนนอนคะ นคอบทบาทของนกทนตสาธารณสข ทไมเฉพาะอยแคการ “สง” และ

“สอน” แบบทคนเคยกน

เอกสารอางอง

1. Nutbeam D (1998): Evaluating health promotion – progress, problems and solutions. Health Promotion

Int 13: 27-44.

2. Watt R, Fuller S, Harnett R, Treasure E, Stillman-Lowe C (2001 ) : Oral health promotion evaluation-

time for development. Community Dent Oral Epidemiol 29: 161-6.

วารสารทนตภธร 50 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

หนงสตางค...ทมความตองการเปนพเศษ

ตอน...การเดนทางทแสนพเศษ...

จารย

วนแรกของการ “ฝกพด” เรมขนดวยความไมให

ความรวมมอของสตางค สงหนงทเปน “ลกษณะเฉพาะ”

ของกลมเดกทมความตองการพเศษนคอ การไมตอบรบ

และตอบสนองกบสงทไมคนเคย และคนแปลกหนา ถาม

ภาวะในเรองอารมณรวมดวยนน จะแสดงพฤตกรรม

กาวราว มทงท ารายตนเอง หรอท ารายผอน อยางเบาสดก

คอกรดรองแบบยาวนานและตอเนอง แตส าหรบกรณ

สตางค เราเรยกกนวา “ท าตวเปนลกลง” เกาะคนทพาไป

แนน และไมวาจะท าอยางไร จะแกะจะดง จะรงกไม

สามารถพาสตางคลงมาจากตกได และสงหนงทอยากจะ

บอกและอยากใหครอบครวทมเดกพเศษทกครอบครวได

รบร การ “ฝนบงคบ” ทจะใหพวกเขาเปนอยางทเราอยาก

ใหเปน หรอทเราคดวาดเหมาะสม ในเวลาทไมเหมาะสม

หรอไมพรอมนนจะเปนการสราง “สภาวะอารมณใหม” ให

เดกเหลานไดเรยนรเพมขน จรงอยพวกเขาสมควรเรยนรจก

อารมณและจดการกบอารมณได แตตองอยในภาวะทเขา

“พรอม” ทจะเรยนรกอน หนงเหตการณ และหนงเรองจง

จะเปนเรองทเขา “ไดเรยนรจนเขาใจได”

...ผเขยนไมปลอยให คณครจม ครฝกพฒนาการ

แยกผปกครองออกจากเดก เพอจะไดท าความคนเคยกบ

เดก แต “เราอยดวยกน” ในขนตอนการท าความคนเคย...

ผเขยนจะปลกตวออกมาเมอเหนวาสตางค ใหความสนใจ

กบของเลน หรอกจกรรมอนจนยอมลงไปจากตกเองเทานน

เดอนละครง ครงละ 45 นาท ในปแรก สตางคใชเวลาท า

ความคนเคยกบครผฝก มากกวาจะไดฝกพดอะไรเปนจรง

เปนจง ปญหาทเรามองเหนไมตรงกนในปแรกคอ ผเขยน

มองวาสตางคออกเสยงอะไรกได ทอยากจะออกเสยง แต

คณครจมมองวา การสอสารตองรจก “สาร” ทจะสอดวยวา

คออะไร สงหนงทเดกพเศษ ในกลมออทสตกม คอการ

“รบสารทแตกตาง” เขาตองเรยนรสงนน ๆ กอนทจะ

“รจก”

ดงนน การทสตางคยอมรบการ “อยกบครจม” แม

จะม “งเงา” บาง เปนการเปดตวสตางคออกไปสโลกแหง

ความจรงภายนอก นอกเหนอจากคนในครอบครว คนท

สตางครจกคนเคย จะมอกคนเพมเขามา และสตางคเรยนร

ทจะ “รจกคนอน” นอกเหนอจากคนในครอบครวได แมจะ

ไมดนก แตอยางนอย “คนอน” นกคอกาวเลก ๆ ของเดก

คนหนงทจะเรยนรโลกกวาง แบบฝกหด ทครแนะน ามาแต

ละเดอนนน จงไมใชสงทจ าเปนในการฝกฝน เทากบน า

“การรจกการเรยนร” มาใชตอยอดทบาน ผเขยนเรมจากสง

ทเขาท าไดแตไมสอสาร เปนสงทเขาตองสอสารถงจะไดมา

...ทกสงนนเรมจากสงทเขาคนเคย ท าไดดวยตนเอง

เพยงแตเราจด “วธ” เสยใหม เขาจะไมได ถาไม “สอสาร”

วารสารทนตภธร 51 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เขากจะเรยนรจากสงตาง ๆ ทเขารจกแลวนนเองวานคอ

อะไร และขยายความหมายออกไป..

อยาคาดหวงวาเขาจะพดไดเปนประโยค สอสาร

ออกมาไดถกตอง และอยาพยายามท าใหเขาเปนอยางทหวง

ผเขยนมองวา รจกพด รจกสาร รจกความหมาย

(ความหมายตองเอาไวทายสดเสมอ) และเปนไปตาม

พฤตกรรมการเรยนรของเดกแตละคน เราจะเรยนร

บางอยางทสามารถตอยอดจากสงทเขารไปไดไมมวนหมด

สตางคเรมออกเสยง “บอก”ในสงท เขาตองการไดใน

ชวตประจ าวนแลว นนคอความส าเรจทนาพอใจส าหรบ

ผเขยนแลว..

ภารกจตอไปกคอ...การเดนอกกาวในโลกใบใหม

ของสตางค...ผเขยนใชเวลาตอนเยน..อมบาง จงบาง พา

สตางคไป “สงสรรค” ทสวนสาธารณะของสมาคมทอยใกล

บาน ณ ทนนม “เครองเลน” ของเดก ไวรองรบ “กจกรรม

สนทนาการ” ของเดก ๆ ในชมชน การออกไปกบปาเปน

เ ร อ งสน กส าหร บสตา งค แต ก า ร ไป เ จอก บคน อน

นอกเหนอจากปา เปนเรองไมนาสนก สงหนงทครอบครว

เดกพเศษทกครอบครวตอง “ฝกหดและมใหมาก” คอ

ความอดทนใหเปน และใจเยนใหได แมสตางคจะอาย 3

ขวบกวาแลว และเปนเดกทสมบรณ แตการทจะตอง “อม

กระเตง” หรอจะพา “ขหลง” ไปสวนสนก แทนการ “ยอม

เดนเอง” และ “งเงา” กตองท าใหได บางวนอาจจะเหมอน

พดกบดนฟาอากาศ ทไมมเสยตอบสนอง แตทก ๆ ค าทเรา

ชชวนใหเขาด ขางทาง มอะไร เขากจะเกบเกยวสงเหลานน

ไว และเรยนรไปกบการออกเดนทาง

ผเขยนมองวา “กาวแรก” ทใหความรวมมอ ดกวา

จะไมมสกกาวเลย สตางคจะเรยนรเองวาสตางคตองไปสวน

สนกทกเยน เพอ “เลนเครองเลน” ไมวาจะเปนกระดานลน

ไมกระดก มาหมน ราวโหน ชงชา ใหเขารจกเลนกบตวเขา

เองและเครองเลน และพอเขาคนเคยและรสกมนใจ เขาจะ

เปดตวเองเลนกบเดกคนอน....และสงหนงทอยากจะบอก

(หลายบอก) ผานจากประสบการณ อยาอาย และรสกไม

กลา ทจะบอกใคร ๆ ในสงคมรอบตววา “คนของเรา” เปน

อยางไร แบบไหน เพราะแมเราจะไมไดรบความเขาใจใน

สถานการณ อยางนอยเรากไดรบ “ความรวมมอ” เปน

อยางดจากผปกครองเดกคนอน ๆ และผใหญในระแวกนน

ทเราเรยกกนวา “เพอนบาน” นนเอง

แมจะตองอธบาย “ซ า ๆ และซ าซาก” กบเรองเดม

ๆ อาการเดม ๆ ตอบค าถามททมแทงใจกบค าวา “คลายกบ

ปญญาออน” หรอเปลา กตอง “ท า” โลกจะยอมรบเรา ก

ตอเมอเรายอมรบในสงทเรามเราเปนกอน....ดงนน “สงคม

ในบานและรอบบาน” สงคมเลก ๆ ทเราอยนนเอง ไมมบาน

ไหนในซอยทไมรจก “สตางค” จากทกมหนา “ซกไหลปา”

หรอ “เกาะเปนลกลงซกหวางขา” กจะเงยหนามองคน

เรยกชอ และพฒนาการเปนการ “ยมตอบ” แมจะไมสอสาร

ตอบกตาม อยางนอยกาวทสองของโลกภายนอกสตางคก

พรอมแลวทจะเดนกาวตอไปแลว

วารสารทนตภธร 52 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ผเขยนปรกษากบแมของสตางค ในการทจะน า

สตางคเขาเรยน เปาหมายแรกทเราตองมองรวมกนคอ

ไมใชไปฝกการอานเขยนเรยนร แตไปฝกการอยรวมกบผอน

นอกจากครอบครว ฝกการใชชวต การปรบตว การถกสอน

โดยผอนทไมใชคนในครอบครว เรยนรสงอนทแตกตางไป

จากสงคมบาน ส งคมละแวกบาน เราไดตกลงเลอก

“โรงเรยนวดแถวบาน” ทมศนยพฒนาเดกเลก ทสะดวกตอ

การไปรบ-สง กาวตอไปของสตางคคอการ “ไปโรงเรยน”

สตางคตางจากพชายคนโต อฐ เรมเรยนในอายเทากนกบ

สตางค แตเปนการเรยนเพอ “รจกอานเขยน” อฐ จงเรมตน

ทโรงเรยนอนบาลทม “แผนกเตรยมอนบาล” ทราคาแพง

เพอเตรยมความพรอมในการเขาเรยนอนบาลในปตอไป แต

แมของสตางคตองยอมรบความจรงวา สตางคแตกตาง ไม

สามารถไปเรยนแบบเตรยมความพรอมในการเรยนรได

ดงนนจงตองมทๆ ไมเนนการเรยนรแตเปนการ “ฝากดแล”

แทน และตองเปนทๆ ไมตองใช “ระเบยบกฎเกณฑ” มาก

นก ทสงแลวผปกครองตองกลบ หรอไดแคยนเกาะรวด วด

มทกวางขวาง และเปนทสาธารณะ ทคนไปสงจะใชเวลาอย

ตรงนนไดไมจ ากด

สตางคจะรองไหเปนธรรมดาของเดกไปเรยนทกคน

แตสตางครองไหและไมใหความรวมมอและปดตวเอง กาว

นของสตางคตองอาศยความรวมมอของคนอนอยางแทจรง

ผเขยนตองคยและอธบาย สงทสตางคเปนและสงทเปน

สตางค ใหกบครพเลยงฟง และทกคนทไปสงสตางค ไมวา

จะเปนแมของเขา ยาย หรอแมแตผเขยนเอง ตองมเวลา

“อยตรงนน” ใหสตางคไดเหน จนกวาครจะ “จดการได”

จงปลกตวกลบมาท ากจกรรมของตนเองตามปกต....เวลา

ความอดทน และการมองเหนเรองเลกๆ นอยแตละวนท

สตางคท าไดคอความความสข จะท าใหการม “คนพเศษ”

อยในบานไมใช “ภาระ” ไมใช “ปญหา” แตเปนสงพเศษท

ท าใหบานหนงหลงมเรองราวทแปลกแตกตางไปจากหลงอน

และเพมเตมเปนความสข

สงทไดเหนจากพฒนาการคอ สตางคมเพอนท

สตางคยนดทจะรจกเปนพเศษหนงคน และคณครทสตางค

ยอมใชเวลาดวย และการไปโรงเรยน ทกเชาและเยน..

สตางคจะเปนกระจกใหคณครยนเวรหนาประต กบค าวา

“หวดดครบ” สตางคจะยนพดอยอยางนนจนกวาครจะหม

มามองและพดวา “สวสดครบ” แลวจะเดนไปหาเพอน ยม

ใหเพอนคนพเศษ ยอมใหครประจ าหองพาไปท ากจกรรม

การกลบบานคอการ “เรยนรสงรอบตวและเสนทาง” เราจะ

ใชเวลาตรงนใหสตางค “พดบอกทาง” ไปเรอยๆ จนกวาจะ

ถงบาน และดวยเสนทางเดมกบของทพบเหนเดมๆ เราก

เตมแตงเรองตางๆ ของสงตางๆ เขาไป

การไปโรงเรยนของสตางคในวนเรมตนการเดนทาง

ชวตบนโลกกวางจงเปนการเรมตนดวยความสข......ทงสงคม

บาน สงคมเพอนบาน และสงคมโรงเรยน เปนสงทอยากจะ

บอกวา...เราแคเลอก จดวาง และสรางองคประกอบเทานน

ทเหลอนนคอการเรยนรรวมกน ทงของเราและของเขาและ

คนรอบ ๆ ตว หลายครงทไดมองเหนจากการทไดพาสตางค

ไปฝกพด กบครอบครวท มคนพเศษอยในมอ คอความไม

อดทน ความอยากใหเปน ความตองการทจะใหเปน และ

ความรนแรงในการรบมอกบพฤตกรรมทไมพงประสงคของ

พวกเขาเหลานน

วารสารทนตภธร 53 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

..อยากใหรไวและทองจ าไว....พวกเขาเหลานเปน

แคเดกธรรมดาคนหนงทมความตองการทแปลกแตกตางไป

เทานน ไมใชเปนเดกทพเศษจากธรรมดา พวกเขาตองการ

ความเขาใจทมากปนพเศษ แตปฎบตกบเขาอยางกบพวก

เขาเปนคนธรรมดา เพราะเขาจะตองเตบโตและเดนทาง

รวมไปกบคนธรรมดา ๆ เชนเรา ๆ นไปดวยตวเขาเองใน

อนาคตขางหนา อยาท าใหเขาเปนคนพเศษ ทโดดเดยวและ

แตกตาง แตฝกเขาดวยความเขาใจทแตกตางจากธรรมดา

ดวยความอดทนทมากกวาธรรมดา ดวยความรกทมากกวา

ธรรมดา และเดนไปดวยกนบนโลกธรรมดา ๆ นดกวา...โลก

แหงความเขาใจส าคญมากส าหรบเดกพเศษเหลาน . . .

ไมเชนนนปญหามากมายจะตามมา..การมคนพเศษกบ

ปญหาจะกลายเปนภาระและความทกข ไมใชความสข...

ชวตคนพเศษแบบสตางคกเรมตนเจอปญหาเมอสตางคได

กาวเขาส...โรงเรยนตามมาตรฐานของกระทรวงศกษา...

เสนทางนไมมแคดอกไมอยางเดยว...เราก าลงเดนไปบนทาง

ทมหนามแหลมดวยเมอเราเขาส “ระบบสงคมการอย

รวมกนอยางเตมตว”...

วารสารทนตภธร 54 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เกรดความรของภธร dentist

ทพญ.เมธ ชวนคณากร

รพ.สงขละบร จ.กาญจนบร

เกรดความรงายๆ เลกๆ นอยๆ ไวคอยเตอนใจตนเองอยเสมอ จากงานประชมวชาการ

“Dental Management in Medically compromised Patient” (การจดการกบผปวยทนตกรรมทมปญหาโรคทางระบบ) จดโดย กลมงานศลยกรรมชองปากและเมกซโลเฟเชยล โรงพยาบาลชลบร และจากประสบการณทเรยนรจากผเชยวชาญ

การตรวจรางกาย

(Review of System) -เปนการตรวจและซกถามอาการตางๆ เพอ

“คนหาโรค” ในกรณทไมมประวตและผปวย

ไมเคยพบแพทยมากอน ไดแก

โรคเบาหวาน : ออนเพลย กนจปสสาวะ

บอย ชาปลายมอปลายเทา เจบหนาอก อาจ

มรอยปนด าๆ(Acanthosis) ทซอกคอ ซอกแขน ซอกขา หรอใตรกแร

โรคหวใจหลอดเลอด : เจบหนาอก ใจสน

หอบเหนอย พดไมชด แขนขาออนแรง

โรคเลอด : เลอดออกงายแตหยดยาก มจ าเลอดหรอจดเลอดตามรางกาย ปวดทขอ

มเลอดออกตามไรฟน เหงอกบวมไมทราบสาเหต

โรคไต : ตวบวม เทาบวม ออนเพลย ผวกรานด า ผมแหงแตกเปนสแดง มกเปนเบาหวาน-

ความดนสง รวมดวย

โรคตบ : ตวเหลอง ตาเหลอง ทองบวมน า (ตบโต) เลอดออกผดปกต ดมสราจด

โรคไทรอยด : ใจสน มอสน หวใจเตนเรว ข รอน ออนเพลย เฉอยชา เบอ ข หนาว ข เกยจ

ไมอยากท าอะไร งวงนอน ผมรวง อวน เหนอยงาย

วารสารทนตภธร 55 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

การตดเชอจากฟน (Odontogenic Infection)

การบวมทเกดข นอยางรวดเรว บงบอกความรนแรงของ

โรคทมากข น

vestibular space infection (การตดเช อทบรเวณ

vestibule) มกไมใส drain (แผนยางหรอผากอซเยบตดกบปากแผลเพอระบายหนอง) การใส drain กเพอระบายเลอดและหนองใน

space ลกๆ เทาน น และตองนดมาลาง แผลทก 1-2 วน และถอด

drian ออกใหเรวทสด

เมอใชยาฉดจนอาปากไดใหกลบมาใชยากน

การรกษา Ludwig Angina (การตดเช อใน

subcutaneous space 3 แหงรวมกนใตกรามลางท งหมด คอ Submandibular space (ชองวางใตขอบขากรรไกรลาง) 2 ขางและ, Submental space (ชองวางใตคาง) ซงจะมความเสยงของการขาดอากาศหายใจ มหลกการคอ “ จายยาใหครอบคลมทกเช อ” : กรณผปวยแขงแรงด ใช PGS

(gram+) รวมกบ Gentamycin (gram-) และ Metronidazole (anaerobe) แตถาหากผปวยภมคมกนบกพรองหรอมไข ใหจาย Augmentin/ Clindamycin, Cephalosporin, Ceph III แทน

เราไมสามารถระบายหนองใน

ชองวางใตขากรรไกรลาง

(Submandibular space) ภายใตการใชยาชาเฉพาะทได เพราะไมสามารถน า

เครองมอเขาไปถงบรเวณทตดเช อได

จายยาปฏชวนะเมอมการตดเช อ

เฉยบพลนหรอเพอปองกนการตดเช อ

กอนท าหตถการ ในกรณ Valvular heart

disease (ล นหวใจรวหรอเปนแผล) , ใสอวยวะเทยม, Neutropenia (ภาวะมเมดเลอดขาวชนด Neutrophil นอย) , CD4 <200, FBS (ภาวะน าตาลในเลอด

หลงอดอาหาร) > 200, chronic kidney stage (ภาวะไตเสอมเร อรง)

วารสารทนตภธร 56 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ความผดปกตของเลอด

(Haematogenic Disorder)

สงเกตภาวะซด เหลอง มจดเลอดออก ฟกช า

รปรางใบหนาและกระดก ซกประวตการถอนฟน, การ

หยดของเลอด และยาทรบประทานเปนประจ า (ยาทมผลตอการแขงตวของเลอด) ไดแก NSAIDS, Aspirin,

Plavix, Alcohol, Antibiotics, Cerebrex, naproxen,

Viagra , Clopidrogel, Cilatosol etc.)

ถาคาเลอดผดปกต ใหทดสอบใหมอกคร ง

เพราะอาจผดพลาดจากการเกบเลอด

RBC (เมดเลอดแดง): ผหญงม 33% ผชายม 30% ของปรมาณเลอดท งหมด, คาประมาณของ

Hb (ฮโมโกลบน)= Hct (ฮมาโตครต) / 3

Mean corpuscular volume (MCV) (ปรมาณเฉลยของเมดเลอด) คอขนาดของ RBC (เมดเลอดแดง) จะบงบอก Iron Defeiciency (ภาวะขาดธาตเหลก)

Mean corpuscular hemoglobin (MCH) คอ คา ฮโมโกลบนในเมดเลอดแดง

หากผปวยมฮโมโกลบนเกน 7% และคาความเขมขนของเลอดเกน 25% จะสามารถถอนฟน

ไดโดยปลอดภย

ฟนน านมโยกจะไมมเลอดไหลซมออกมาทเหงอก หามถอนฟน ขอใหสงตรวจเลอดกอน

หากพบฟนแทโยก โดยไมมสาเหตของโรคทชดเจน “หามถอน” ใหเอกซเรยกอน อาจพบ

ลกษณะจดด าเลกๆ สจางๆ กระจกตวอย (แตมกไมเหนในเอกซเรย) ใหลองคล าดทบรเวณน นเบาๆ จบ

ชพจรหรอใช stethoscope ฟงเสยง “ฟๆ” ดกอน อาจเปน AVM ได (AVM = Alveo-Vascular

Malformation เปนการกระจกตวของเสนเลอดฝอยในกระดก) ใหสงตอการรกษาเพอตดกระดกบรเวณน นท งไปแตถาบงเอญถอนไปแลวใหอด bone wax with surgical ตามดวย coe-pack และ

กดแผลดวยผากอซไวตลอดเวลาทท าการสงตอน น

ภาวะ Leukemia (มะเรงเมดเลอดขาว) จะมไขต าๆ และเลอดออกตามไรฟน บางกรณเปน

เหงอกบวมในฟนซเดยวโดยไมทราบสาเหต

วารสารทนตภธร 57 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ภาวะซด ท าให ตดเช องาย, กระดกโต (เพราะไขกระดกพยายามสรางเลอด), ตบเหลอง, หวใจเหลอง เพราะรางกายสะสมธาตเหลกไวมาก หวใจโตและออนลา

การกดแผลถอนฟนดวยผากอซใหแนนนานเกน 5 นาท ถงแมมเกรดเลอดต ากเลอดหยดได

เพราะมปจจยอนๆ มาชวย

ยา TransamineR antifibrinolysis (DDAVP capsule) ชวยลดเลอดออกตามไรฟนหรอแผลถอนฟนทเลอดไหลไมหยดกรณฉกเฉน (เปน platelet transfusion)

Local haemostatic agents (วสดชวยหามเลอดเฉพาะท) ไดแก Absorbable gelatin

sponge, Oxicel/ Surgicel, Thrombin, Microcrystalline Collagen (Avitene), Collar plug, Fibrin

glue, Bone wax, Coe pack with splint, Tinture benzoin, Tranexamic acid Mouth wash

กระดกตายจากการฉายรงส

(ORN : Osteoradio Necresis)

ถาม : ท าไมฉายรงสตองถอนฟนดๆ ท ง

หมดท งปาก

ตอบ : ปจจบนจะเกบฟนหนาทดเทาน น

ฟนหลงจะถอนท งท งหมดเพอปองกน

furcation involvement (กระดกละลายถงใตงามรากฟน ซงท าใหเกดการสะสมของ

เช อโรคได) ผปวยทไดรบการฉายแสงนานวนเขาจะมโอกาสเกด spontaneous ORN (ORN ทเกดข น

เอง) เพมข นได

ถาพบผปวยมะเรงทมอาการแยลงเรอยๆ ไมมทางดข น (poor prognosis CA) กไมตองถอนฟนหมดเพราะผปวยมกเสยชวตจากมะเรงมากกวากระดกตาย ทนตแพทยถอนฟนเพอปองกน ORN

เทาน น

อนๆ (Miscelleneous)

Hyperthyroidism (ภาวะฮอรโมนไทรอยดสงกวาปกต) ระวงปญหา stroke (เสนเลอดฝอยแตก-หวใจและสมองขาดเลอด)หลงฉดยาชา

วารสารทนตภธร 58 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

Amoxycillin ม lifetime (การคงอยในกระแสเลอด) นาน 3 ชวโมง ทนตแพทยจงควรใหยากอนถอนฟนไมเกน 1 ชวโมงจะดทสด แตตองหลงครงชวโมงไปแลวยาจงจะแพรกระจายในกระแส

เลอด

หากผปวยเพงเปลยนไตมาเกน 6 เดอนแตมอาการปวดฟนใหจายยาตามปกตได เพราะคา

ไตจะคอนขางปกตแลว

TIS = transient ischemic stroke (ภาวะขาดเลอดชวคราว) จะมอาการชาตามสวนตางๆ ของรางกายนานเปนวนๆ และออนแรง

ผปวยเพงผาตอกระจกมาแลวตองการถอนฟน ใหระวงเรองความดนสงทจะสงผลตอ

แรงดนลกตา

คนไขททานสเตยรอยดเปนประจ า ในวนทมาท าฟนน นหามหยดยา (เชน Prednisolone) เพอควบคมความเครยด และใหทนตแพทยระวงภาวะความดนสง, น าตาลในเลอดสง และการตดเช อ

การถอนฟนผปวยโรคไตใหระวงปญหาเรอง : การตดเช อ เลอดหยดยาก ความดนสง

(เพราะเครยด) จนอาจเกด stroke ไดและการเลอกใชยาทเหมาะสม

กรณศกษาเรองแผลฟนคด

ปญหา : ผปวยผาฟนคดใชเวลาไมนาน มอาการ

คอยๆ บวมมากข นทกวนตลอด 3 วนทผานมา แต

ผ วห น ง ไม แดง ม รอยช า ส เ ข ยวรอบขอบ

ขากรรไกรลางถงใตคาง การรกษา 1 (วนท 3 หลงผา) : ลางแผลดวยน าเกลอผสมเบตาดนเจอจาง ไมพบหนองหรอการ

ตดเช อ มแตภาวะอกเสบ เมอขดแผลพบลมเลอด

ด าบางสวนจงขดเน อเยอในเบาฟนออกจนหมด

แลวตดไหมเพอหวงวามการระบายน าออกจากแผลไดดข น การบวมจะไดลดลง

ผล : ผปวยมอาการปวดแผล และบวมมากข นกวาเดม สเขยวทผวหนงเรมกลายเปนสมวง

การรกษา 2 (วนท 6 หลงผา) : กรดแผลไดหนองออกมามาก ลางแผลดวยน าเกลอธรรมดา และจายยาปฏชวนะ

ผล : แผลหายตามปกต

วารสารทนตภธร 59 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

สงทไดเรยนร

1. การบวมหลงผาฟนคดทมการอกเสบแตไมตดเช อ (ปวด บวม รอน แตไมแดง ไมมหนอง) ใหผปวยบวนน าเกลอทกๆ วน เพอลดการตดเช อแลวทานยาตามปกต ไมตองขดแผล

2. การใช antiseptic (สารเคมทมฤทธฆาเชอ) ทกชนดลางแผลแมจะฆาเช อแตกระคายเคองเน อเยอ

3. ผวหนงสเขยวเปนปฏกรยาของรางกายทตอสกบการบาดเจบ ไมใชรอยช า

สาเหต : Trauma (การบาดเจบ) คอ สงระคายเคองทกชนดท งกายภาพและชวภาพ ไดแก การใชสารเคมทระคายเคองตอเน อเยอ, การกรอฟนใชน านอยเกนไป, ใชแรงกดมากเกนไป, การดงร งเน อเยอ

มากเกนไป, การผาฟนคดใชเวลานานเกนไป, การไมหยดเลอดในเน อเยอออนทละข นตอนกอนใหกด

กอซคร งสดทายกลบบาน, การไมใชความเยนเพอลดการอกเสบ-บวมของแผล, การเยบแผลปดทาง

ระบายเลอดหรอเยบแผลแนนเกนไป

อาการจาก Trauma : บวมหลงผาตดมากกวาปกตแตไมตดเช อ (ไมมหนอง, ไมมรอยแดงรอน) แต

อาจมรอยเขยวช า

พเมธถาม-นองกบตอบ

ถาม : กรณทถอนฟนแลวเลอดไมคอยออกในเบาฟน

ของผปวยสภาพรางกายปกต พจะใส Alvogyl ลงไป

เลกนอยเพอหวงผลการสรางลมเลอดทดขน เพอลด

อาการปวดและการตดเช อ กรณผปวยทเสยงตอการ

ตดเช อทแผลพจะใหทาน Pennicillin กนตดเช อไว

3 วนรวมดวย นองกบคดเหนอยางไร

ตอบ : สวนตวแลว กบจะไมใสคะ จะใชวธขดเบาฟน

ใหมเลอดออกบางมากกวา หรอไมกปลอยไวเลย ถาม

อาการมาคอยรกษาคะ เพราะ alvogyl กจดเปนสง

แปลกปลอมคะ สวนในเรองการใหยาปฏชวนะ โดน

สวนตวกพยายามจายนอยสดอยแลวคะ อกอยาง

Dry socket (เบาฟนแหงตาย) เปนปญหาเรองการหายของแผลทไมปกต แตไมใชการตดเช อคะ

วารสารทนตภธร 60 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ถาม : กรณถอนฟนไปแลวเลอดไหลไมหยด ผปวยกลบมาภายในวนน น สวนใหญพจะพบลมเลอดท

เปราะบางและมเลอดไหลซมออกมาตลอดเวลา พกจะเอา Gel Foam อดลงไปบนผวของลมเลอดน น

(ปาก socket) 1-2 กอนแลวแตขนาดและความรนแรงของเลอดทไหลซม การท าเชนน ถกตองหรอไม

ตอบ : การมปญหาเลอดไหลไมหยดหลงการถอนฟน โดยสวนตวจะท าแบบน คะ

ซกประวตโรคประจ าตว และยาทไดรบประจ า เพอดวาอาการมาจากโรคประจ าตวหรอเปลา

หามเลอดดวยวธเฉพาะท โดยทวไปกใชวธเยบแผลเอาคะ บางคร งเลอดซมออกมาจากการทเสน

เลอดฝอยเลกๆ ฉกขาด กจะเยบรวบเอา เปนการหามเลอดโดยทวไปกหยดดคะ

บางราย มเน อเยอตกคาง (Granulation tissue) ในแผลถอนฟนมาก กท าใหเลอดออกได กจะขดเอาเน อเยอเหลาน นออกใหหมด บางคร งเลอดกหยดไหลดคะ

ขอขอบคณ :

1. ทพญ.วรวรรณ คโณทย (โรงพยาบาลชลบร จ.ชลบร) ผจดการประชมวชาการ โรงพยาบาลชลบร 2. ทพ.ยวบรณ จนทรแจมจรญ (คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร) ผใหค าปรกษากรณ Trauma 3. ทพญ.ปวณวรรณ สวรรณเกต (โรงพยาบาลพญาไทศรราชา จ.ชลบร) ผตรวจสอบบทความและพถาม-นองตอบ

วารสารทนตภธร 61 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เกบตกจากโตะบรรณาธการ

การคดลอกผลงานทางวชาการ

ทพญ.นธมา เสรมสธอนวฒน

จากฉบบท 1 / มกราคม 2558 วารสารทนตภธรไดตพมพผลงานทางวชาการของนองทนตาภบาล จงเปนจดเรมตนใหเรมมผลงานทางวชาการสงเขามาใหวารสารทนตภธรพจารณาเพอตพมพเรอยๆ ซงกเปนโอกาสอนดทจะท าใหชาวทนตภธร ไดศกษาผลงานทางวชาการเหลานนผานทางวารสารทนตภธร ไดงายขน แตดวยความหลากหลายของผอานวารสารทนตภธร ซงมทงทนตแพทย ทนตาภบาลและผชวยทนตแพทย เนอหาสาระของบทความกควรจะผานการยอย ใหอานงายกวาผลงานทางวชาการหนกๆทวไป โดยบทความทตพมพในวารสารทนตภธรสวนใหญมกจะเปนบทความประเภทเรองเลาเราพลง สรางแรงบนดาลใจและความสขในการท างานทนตสาธารณสข หรอ ปกณกะ เกรดความร ทอานงายๆ เพอใหทนตบคลากรทกคน เขาถงใจความส าคญทผเขยนตองการสอสาร แบงปน และแลกเปลยนเรยนรไดอยางเทาเทยมกนคะ

หากทานมผลงานทางวชาการทยนดจะเผยแพรสสาธารณะ โดยไมไดมวตถประสงคในการประเมนผลงานเลอนขนปรบต าแหนงแตอยางใด วารสารทนตภธร กมคณะกรรมการผทรงคณวฒ ทพรอมจะพจารณาบทความทางวชาการเพอตพมพไดคะ แตทกบทความทตพมพในวารสารทนตภธรนน ตองเปนงานทม Originality หมายถงผเขยน ตองเขยนบทความขนดวย

วารสารทนตภธร 62 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ตนเอง ไมไดลอกเลยน ตดตอ หรอ น าแนวความคดของใครมาเขยน ถาผเขยนน าแนวความคดของผอนมาเขยน ตองมการอางองทมาของเจาของแนวความคดนนๆ เพอใหผอานสามารถสบคนตอไปได และไมไดคดลอกผลงานทางวชาการของคนอนมาน าเสนอ ค าวา Plagiarism หรอ การขโมยความคดของผอนมาเปนผลงานของตนเองนน ถอเปนการกระท าการทไมสจรต และไมควรกระท าอยางยง

ฉบบนวารสารทนตภธร มตวอยาง การคดลอกผลงานทางวชาการมาเปนกรณศกษาคะ เปนบทความทสงมาถงบรรณาธการทางอเมล โดยหนวยงานหนงซงบรรณาธการขอเกบไวเปนความลบ เมอเหนวาเปนงานวจยซงเปนผลงานทางวชาการทจ าเปนตองม Originality สงสด การสบคนเพอทดสอบความเปนตนฉบบนพนธทไมควรลอกเลยนใคร จงเรมตนขนงายๆ ดวยการถาม Google คะ สงท Google search เจอในทนทคอ เปนผลงานทางวชาการทผานการตพมพมาแลว และอยในฐานขอมลของหนวยงานทเชอถอไดแลวดวยคะ เรามาดตนฉบบทสบคนโดย Google กนนะคะ

(ขอขอบพระคณ ทพญ.ดวงพร ศรเทพมนตร ทอนญาตใหน าสวนหนงของงานวจยมาน าเสนอเพอเปนกรณศกษา)

วารสารทนตภธร 63 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

แลวมาพจารณา บทความทสงมาเพอใหพจารณาตพมพในวารสารทนตภธร ดงนคะ

บทคดยอของบทความทงสองบทความนเหมอนกนแทบทกประโยค ทไมเหมอนคอชอหนวยการทใชเกบขอมล และชอผเขยน

ในภายหลงหนวยงานทสงบทความนมา ขอถอนบทความออกจากการพจารณาตพมพใน วารสารทนตภธร เนองจากมความประสงคจะน าไปใชในการประเมนผลงานเพอปรบต าแหนง

อางองจาก รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๗๙ ก าหนดใหมาตรฐานทางจรยธรรมของขาราชการ ใหเปนไปตามประมวลจรยธรรมทก าหนดขน โดยจะตองมกลไกและระบบในการด าเนนงานเพอใหการบงคบใชเปนไปอยางมประสทธภาพ รวมทงก าหนดขนตอนการลงโทษตามความรายแรงแหงการกระท า การฝาฝนหรอไมปฏบตตามมาตรฐานทางจรยธรรม ใหถอวาเปนการกระท าผดทางวนย ในประเดนทเกยวของกบการคดลอกผลงานมความวา

"ไมลอกหรอน าผลงานของผอนมาใชเปนของตนเองโดยมไดระบแหลงทมา"

วารสารทนตภธร 64 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ดงนน ถงแมวาบทความจะถกถอนออกไปตามความประสงคของหนวยงานผสงบทความนแลว แตวารสารทนตภธร ขอน าเสนอบางสวนเพอเปนกรณศกษาใหทานผอานไดเรยนรและพจารณาในประเดน การลอกหรอน าผลงานของผอนมาใชเปนของตนเองโดยมไดระบแหลงทมา รวมกนคะ

ในอกมมหนงของวารสารทนตภธร แมวาจะเปนวารสารทไมคอยมงบประมาณจดพมพมากนก แตกเปนวารสารทม เลขมาตรฐานสากลประจ าวารสาร ISSN ทลงทะเบยนไวกบหอสมดแหงชาต โดยวารสารทนตภธร ทเปนรปเลมตพมพจะถกสงไปเกบไวทหอสมดแหงชาต เปนมรดกของแผนดนสบไป นานๆสงไปเกบท แตวารสารทนตภธรกถกสงไปหลายฉบบแลวนะคะ ดงนนตนฉบบทตพมพในวารสารทนตภธรนน นอกจากตองเปนผลงานของผเขยนทเขยนดวยตนเอง ไมไดขโมยความคดของผอนแลว บรรณาธการกขอความรวมมอทานนกเขยนอกดวยวา กรณาอยาสงตนฉบบซ ากบวารสารฉบบอน วารสารทนตภธรจะไมตพมพบทความซ า หากบทความนนๆไดรบการตพมพในวารสารฉบบอนแลวคะ พบกนใหมฉบบหนา สวสดคะ

รศ.ทญ.ดร. สดาดวง กฤษฎาพงษ จากคณะทนตแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดใหความเหนในประเดน การคดลอกบทความทางวชาการ ไววา

“ถ า ว เ ค ร าะห ต ามหล ก การ เ ร อ งต น เหต ท า งส ง คม ( Social determinants) สาเหตอาจหมายถง ระบบการท างานทกดดน ทนตแพทยถกคาดหวงหรอกดดนใหท างานวจยเพอเลอนขนจงตองหาทางออกดวยวธน หรอสาเหตอาจอาจหมายถงสงคมทมระดบศลธรรมตกต า จนปจเจกบคคลตกเปน

เหยอ ไหลไปตามความประพฤตชว ๆ ของคนอนในสงคม ถาวากนตามกฎหมายหรอระเบยบขอบงคบ ผดเตมประต คงมบทลงโทษระบเอาไว ภาคทณฑ แบลกลสต ฯลฯ (ผสนใจ

สามารถคนหาได) อยางไรกตาม สงคมทตองวากนดวยกฎหมายมากขนเทาไร สะทอนถงความเสอมของศลธรรมในใจคนลงมากเทานน จนผคนไมสามารถเจรจายตปญหาลงไดดวยส านกภายในจตใจ

อยางไรกด ปรากฏการณนสะทอนใหเหนวา การพฒนาขบเคลอนสงคมหรอองคกรดวยการเพมผลผลต สรางความรความสามารถใหกบบคลากร โดยไมสนใจเรองคณธรรมคงไมเพยงพอ เพราะไมชาไมนาน สงคมกจะเตมไปดวยคนเกงทชว แล วหายนะตาง ๆ กจะเกดขนตามมา ดงทปรากฏใหเหนไดทวๆ ไป ทกวนน

ส าหรบปจเจกบคคล ทตกกระไดพลอยกระโจน มาอยในสงคมหรอระบบเชนนแลว คงตองฝกวทยายทธทางธรรมกนบาง อยาใหระบบทกดดนหรอสงคมทอดมดวยกเลส มาท าลายศลธรรมในใจ ความภมใจในคณคาตนเอง เปนพนฐานทส าคญยงของการพฒนาชวตขนสระดบสงตอไป ผลงานทไดมาโดยทจรตไมสามารถน าความภมใจมาให มหน าซ ายงท ารายบคคลผนนจวบจน ....

ไมตองวากนดวยกฎหมาย หรอบทลงโทษใด ๆ หรอกคะ บคคลผเกบซอนความผด ปดบงความลบ กลวผ อนจะลวงร ยอมเปนอยอยางไมเปนสข ไมสงา แคนกนาเวทนามากแลว

... ความทกขรอนในใจจบลงได ดวยการส านก ยอมรบผด และขออโหสกรรม สงคมสงบรมเยนไดดวย การขออโหสของผทพลาดไป และ การใหอโหสของผทเกยวของคะ

วารสารทนตภธร 65 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ภาพเปนขาว

เคลดไมลบสนๆ ส าหรบงานทนตสาธารณสข

เปดคอลมน โดย ทพ.ประเวทย สทธไชยากล รพ.ล จ.ล าพน

การใหใหความรในการดแลสขภาพชองปากกบชมชมนน สามารถท าไดหลากหลายวธดงน

1) การใหความรเรองการดแลสขภาพชองปากในกลมเดกนกเรยนประถม ผานสอประเภทนทานสงเสรมสขภาพชองปาก

2) เปนการใหความรทนตสขภาพ หนาหองฟน กอนทผปวยจะไดเขามารบบรการ โดยใชสอภาพ

พลก ทผลตโดย ชมรมทนตสาธารณสขภาคใต

3) เปนการสาธตการแปรงฟนทถกวธ ใหกบกลมผปวยเบาหวาน ทรอรบการตรวจตา ตรวจเทา ตรวจฟน โดยใชแบบจ าลองฟน ทสนบสนนโดยส านกทนต กรมอนามย

วารสารทนตภธร 66 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ปกณกะ บนเทง

เมอหมอฟนภธร…อยากมสามเปนฝาหรง!!!

ทพญ.จรญญา เชลลอง : รพ.จตรพกตรพมาน จ.รอยเอด

“ ร กขำมขอบฟำ รกคอส อภำษำสว ร รค ” ควำมหมำยของเพลงน มนชำงเขำกบชวตของดฉนซะจรงๆ แตกอนทจะเขำเรองรำวตำมทพำดหวไวนกจะขอแนะน ำตวผเขยนเองครำวๆสกหนอยนะคะ

ดฉนเรยนจบทนตแพทยศำสตรบณฑต เมอป

พ.ศ.2547 และไดบรรจเขำรบรำชกำรทโรงพยำบำลชมชนแหงหนงในจงหวดรอยเอด ชวงชวตทเรมท ำงำนนเปนอะไรทมควำมสขและนำจดจ ำกบทกประสบกำรณใหมๆ ดฉ น ได เ ป นหวห น ำ ฝ ำยทนตกรรมของโรงพยำบำล ไดท ำโครงกำรตำงๆมำกมำย ไดออกไปใหบรกำรรกษำประชำชนทอยหำงไกลและเปนพนททรกนดำร อนทจรงแลวเหมอนไดท ำงำนและทองเทยวไปดวย สรปกคอ ชวงนชวตดด

แตแลวชวตกมำพลกผน เมอดฉนท ำงำนมำจนถงป พ.ศ.2550 ไดเกดเหตกำรณทท ำใหเสยใจอยำงทสดส ำหรบชวตทนตแพทยหญงวย 30 ป กคอวำ ดฉน “อกหก” !!!!!! ถกวศกรแฟนหนมทคบกนมำถง 11 ป “บอกเลก” … แลวจะท ำยงไงตอไปละคะทน ไปไมเปน

เลยคะ เงบคะเงบ …. ทนทกขทรมำนอยกบควำมเศรำโศกเสยใจอำลยอำวรณถงผชำยคนนอยถง 6 เดอน กนไมไดนอนไมหลบจนน ำหนกลดลงไป 8 กโลกรม (ครคร ชวงนกเลยผอมมำกทสดในชวต) จนในทสดตองบอกกบตวเองวำชนจะตองหำแฟนใหมใหได ชนอยำกแตงงำน อยำกมลก ไมอยำกขนคำนจรงๆคะ “โดนผชำยไทย หกอกใชไหม เดยวชนจะหำสำมฝรงใหด ฮบ ฮบ ” คดแลวกมแรงฮดเพอไปใหถงจดหมำยใหได

เสตปแรกเลยกไปสมครเรยนปรญญำโทสำธำรณสขศำสตร ของมหำวทยำลยชอดง แตเลอกเปนหลกสตร English Program เพอทจะไดฝกภำษำองกฤษไปดวย (ไมไดลำศกษำตอนะคะ เปนหลกสตร At The Workplace เรยนเฉพำะวนเสำร-อำทตย) แตพอเรยนๆไป ท ำไมมแตแขกอนเดย แขกปำกสถำนมำชอบซะงน นไมใชกลมเปำหมำยคะๆๆๆๆ เพรำะวำตอนนถอคอนเซปวำ “ฝรงหลอคอพอของลก” กเลยตองหำหนทำงใหมซะแลว ขนยงเปนแบบนตอไปจะเสยดลใหกบแขกเปนแนแท

เสตปทสอง กเลยคนหำเวปไซดหำคจำกอนเตอรเนต มตงหลำยเวปไซดเลยคะ จะขอแนะน ำมำ ณ ทนพอหอมปำกหอมคอ คอ www.thailovelink.com www.dateinasia.com ชวงนจงไดแชทคยกบฝรง โดยเลงเปำไปทคนหลอๆเทำนน หำทม Profile ดๆ โสด อำยเทำๆกน ใจด สปอรต ยโรป 555

โปะเชะ!!! ดฉนไมไดมโนไปนะคะ มฝรงหลอมำแชทคยดวยแลว 3 คน และกเรมคยมำเรอยๆ

วารสารทนตภธร 67 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ขอบอกเลยวำจบปลำ 3 มอคะ แชทคยกนไปมำ 6 เดอน จนเหลอรอดทยงคงคยอยตลอดจรงๆ เหลออยคนเดยวเลย ฝรงหลอ ใจด สปอรต เยอรมน!!!

ทนกเรมเขำทำงทนตแพทยหญงทอำยลวงเลย 30 ปอยำงดฉน คยแชทกบหนมฝรงเยอรมนคนนมำไดจนกระทง 1 ปเตม จงตดสนใจชวนเคำมำเทยวเมองไทย ซงกไดขออนญำตคณแมของดฉนกอน เพรำะกลวคณแมจะรบไมไดในควำมบำบนของลกสำว

พอเคำมำเมองไทยซงเปนครงแรกในชวตของ

เคำ เคำชอบและรสกประทบใจในทกๆอยำง ทงวฒนธรรมไทยตำงๆ ควำมเปนอยทอสระของคนไทย และทส ำคญ “เรำเขำกนไดดม กๆเลยคะๆๆๆ”

กำรเดนทำงมำประเทศไทยของเคำครงแรกนดวยวซำนงทองเทยว สำมำรถอยในไทยไดแค 3 เดอน แลวตองกลบไป เพรำะคนตำงชำตทจะเขำมำอยในประเทศไทยนนจะอยไดโดยวซำ ซงมหลำยประเภทและตองรำยงำนตวเรองขออยในรำชอำณำจกรไทยทกๆ 90 วน ตอนแรกๆกปวดหวกบเรองวซำของเคำอยมำกมำย แตตอนนช ำนำญแลวคะ (ถำใครสนใจทจะมสำมฝรงกขอค ำปรกษำเรองวซำกบดฉนไดนะคะ)

เมอมครงแรกแลวกตองมครงทสอง (อออ อนน

อยำคดลกนะคะ) หลงจำกทเคำกลบไปเยอรมน เรำกยงคงแชทคยกนอยทกวนทกคน โดยใชโปรแกรม Skype ชวงนเปนอะไรทคดถงกนมำก ไมอยำกอยหำงกนเลย หลงจำกนอก 6 เดอน เคำกเดนทำงมำประเทศไทยอกเปนครงทสอง ซงในครงทสองนเคำอยนำนหลำยเดอน เรำไดเรยนรกำรใชชวตอยรวมกนมำกขน เรมมปญหำเรองภำษำ เรองวฒนธรรมบำงอยำงทเรำตองปรบตวเขำหำกน อำทเชน

เรองอำหำรกำรกน ยอมรบเลยคะวำเคำเปนคนทำนยำกจรงๆ อำหำรกตองทำนตอนทรอนๆท ำเสรจใหมๆ ถำเยนแลวเคำจะไมทำนเลย มอยเหตกำรณหนงเคยไปสงสเตกทำนดวยกน ปรำกฏวำรำนเคำมำเสรฟแบบวำสเตกมนเยนหมดแลว เคำกไมทำน แถมเคำยงจะบอกทำงรำนอกวำหำมคดเงนเคำนะ เพรำะเคำไมไดทำน ทน เรำกมนสคะ ตองเคลยรกนเรองอำหำรอยบอยๆ…แลวเคำกจะเนนทำนมอค ำเปนหลกคะ ทนเรำกตองพลอยหนกอำหำรมอค ำไปกบเคำดวย แตไมเปนไรคะ เรองกนดฉนไมมปญหำอยแลว 555

เรองภำษำกสอสำรกนไมคอยเขำใจอยหลำยครง เพรำะเรำยงไมชนภำษำองกฤษสไตลเยอรมนของเคำ สวนเคำกคงไมชนภำษำองกฤษเวอรชนไทยของเรำ เชนบำงค ำทเรำพดทบศพทวำ แอปเปล (แอป-เปล) เคำ

วารสารทนตภธร 68 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

กไมรวำเรำพดวำ Apple (แอพ-เพล) กวำจะเขำใจกนกตองอธบำยกนอยสกพกใหญๆ

เรองวฒนธรรมกำรเปนอย เคำจะเปนคนรกควำมสะอำด ชวงทอยดวยกนเคำชวยท ำควำมสะอำดบำนดมำก หองน ำกขดจนเกลยง ลำงถวยลำงชำมเกงมำก

แลวกเหมอนเคำถกปลกฝงมำใหมระเบยบวนยเคำรพกฏหมำย เคยใหเคำขบรถยนตให เคำกจะถำมวำใหขบควำมเรวไดไมเกนเทำไหร พอเรำบอกไปวำ 90 กโลเมตร/ชวโมง เคำกรกษำควำมเรวอยแคนน

เคยพำเคำไปเดนซอเสอผำทประตน ำในกรงเทพ มของกอปปแบรนดเนมเยอะ เคำกไมซอ เคำกงงๆวำท ำไมประเทศไทยเรำมของกอปปเยอะจรงๆ

น เ ปนแคตวอยำงบำงเรองในชวงของกำรปรบตวเขำหำกน เรำยอมรบซงกนและกนได เขำใจกน ไมมปญหำอะไร แลวเรำกไดคยกนถงอนำคต เพรำะตองกำรแตงงำนและอยดวยกน

ไมอยำกอยหำงไกลกนระหวำงประเทศ เคำจงตดสนใจทจะมำอยประเทศไทยกบดฉน

ไชโย โหฮวววววววว!!! ดฉนไดแตงงำนกบฝรงดงทดฉนตองกำร วนท 29 ตลำคม พ.ศ. 2554 ควำมฝนเปนจรงแลวคะ เปนวนแตงงำนของดฉนกบคณสเวน (ขอเสรมตรงจดนนดนงนะคะ เพรำะวำไดผลเปนจรงดงทเคยขอพรไว เนองจำกป พ.ศ 2553 ไดไปประชมทอยธยำ และมโอกำสไปเสยงทำยยกชำงทวดแหงหนงของอยธยำ ตอนนนอธษฐำนวำขอใหไดแตงงำนกบฝรงคนนดวยเถอะ ศกดสทธจรงๆนะคะ แนะน ำใหเพอนๆไปเสยงทำยยกชำงขอพรดคะ ทวดไหนกไดในจงหวดอยธยำ เรองนถำมคณหมอกลวย ทเชยงรำยไดคะ เปนผอยในเหตกำรณเสยงทำยขอพรน กรำบขออภยทตองกลำวถงคณหมอกลวยมำ ณ ทนดวยคะ)

หลงจำกแตงงำนแลว ชวตของดฉนด ำเนนตอไปยงไง เคำจะอยยงไง เคำจะกนอำหำรไทยไดไหม เคำจะอยไดไหม ชวตคกบสำมฝรง ดฉนตองเผชญปญหำอปสรรคอะไรบำง ดฉนตองโดนจดหนกจดเตมอะไรบำง จะขอมำเลำตอในฉบบหนำนะคะ โปรดตดตำมตอนตอไปคะ

วารสารทนตภธร 69 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เรมแรกในการเหนคณคาของตวเองนน ใหปฎบตตอตวเองดวยความรก และดแลตวเองเหมอนเปนคน

รก แลวจะท าใหเขาใจในความรสกดๆ ทไดรกและถกรก

จากนนเราจะมองเหนและรสกได ปฎบตตอผอนไดอยางถกตองเพราะเราเขาใจในความรสกนแลว กพรอมทจะแบงปนความรสกนออกไปสผอนดวย บทเรยนแรกของการรกเปน แลวเราจะเหนความสขทเพมขนทกวน จากเรองใหญๆ ทมองเหนได เพราะใจยงไมละเอยดออนพอ แตหดไปๆ จะมองเหนเรองเลกๆ ทใหความสขได แมไมไดพาตวเองไปไหน และท าอะไรเลย

เพราะนเปนผลพลอยไดจากการรกตวเองกคอ รจก...ใหความสขกบตวเองไดโดยไมพงพาใครมาท าใหเรามความสข ท าบอยๆ ท าเปนประจ า..กจะท าใหใครตอใครอยากจะมาขอแบงปนความสขจากเราไปใช เปนคนทใครๆกรสกด เปนเมลดพนธตอกนไปในใจผคน อยไดดวยความสขในตนเอง จดการกบความทกขไดดวยตนเอง เตมสงดๆ ใหตวเองได แคนท าใหตวเองมคาทไดเกดมาแลว

และเมอนนเราจะเปนทพงพาของคนอนได ตนทพงตนเองไมได จะไมมใครมาพงและอยากพง เคลดลบอยตรงน ใหรบแบงปนความรสกดๆ นออกไป ใหความสขนออกไปสคนอน เรมจากคนทเรารกกอนกได จ ากดวงแคบเอาไวกอน และจะไดความสขยอนกลบมาเตมเตม เพมใหกลบตวเองทนท…..ลองท าด

ความสขทเรามนนไมไดหายไปไหนเลย และหากผท ไดรบ….เขามความสขมากกวาเรา...เราจะไดก าไร

เพราะเราไดความสขใจทเพมขน

เพาะรก ปลกศรทธา

Paramitta Plukponyarm

วารสารทนตภธร 70 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ประธานขอพด (อกท)

สขสนตวนดด

ทพ.กตตคณ บวบาน

ประธานชมรมทนตสาธารณสขภธร

แมวำวนทพนองทนตภธรไดเปดอำนวำรสำรทนตภธรฉบบน จะลวงเลยเวลำแหงควำมสนกสนำนของเดอนแหงมหำสงกรำนต ทมวนหยดกนแบบเตมเหยยด แตผมเชอวำภำพแหงควำมประทบใจนำจะยงตดอยในควำมทรงจ ำของหลำยๆคน ส ำหรบคนทพบเรองดด ในชวงทผำนมำกขออวยพรใหพบเรองแบบนไปตลอดปนะครบ แตกตองยอมรบวำในวนเวลำของควำมรนเรงบนเทงใจ กมหลำยๆคนตองพบกบเหตกำรณทไมพงประสงค ทงรนแรงมำก หรอนอยกตำมแต กขอใหเพอนสมำชกของเรำผำนเหตกำรณ

เหลำนไปไดดวยดเชนกน

ในชวงเวลำน เหตบำนกำรเมองตำงๆกมใหเรำตดตำมกนอยเปนระยะๆ ทงทเปนภำพใหญระดบประเทศ ระดบกระทรวง หรอควำมเคลอนไหวในระดบวชำชพกมไมนอย แตevent ชมรมทนตภธรตองพดถงในชวงนอยำงลมไมได คอกำรไดตอนรบสมำชกใหมทกำวเขำสวชำชพกำรบรกำรสขภำพชองปำกใหกบประชำชนไทย ทงนองๆทนตแพทย และนองๆนกวชำกำรทนตสำธำรณสข ซงถงแมจะมกำรตอนรบเชนนเปนประจ ำทกป แตเชอวำพวกพๆ ปำๆอำๆทงหลำยกอดทจะตนเตนและชนชมในควำมส ำเรจกำวแรก ทนองๆผำนกำรเลำเรยนฝกฝนมหำโหดกนมำได และกอดไมไดทจะลนวำนองใหมทจะเขำมำรวมงำนนนหนำตำ ทำทำงเปนอยำงไร ซงทกครงทไดพบกบนองๆเหลำน พวกเรำกไมเคยรสกผดหวงกบกำรลนเลยครบ(บำงคนกเรมหวงในเรองอนๆตอไปซะอก แฮ) ยงในปน เปนปแรกทเรำจะไดตอนรบนองๆนกวชำกำรทนตสำธำรณสข หรอทหลำยคนเรยกวำเปนทนตำภบำลตดปก, ทนตำภบำล 4 ป กยงท ำใหพวกเรำแทบจะรอทจะรวมงำนกบนองๆเหลำนไมไหวเลยทเดยว

ถำจะยอนคดถงวนทตวผมเองจบกำรศกษำทนตแพทยมำเมอสบเจดปทแลว(ขอรอง บก. พมพเวลำตรงนเปนตวหนงสอนะครบ เปนตวเลขแลวมนดเยอะยงไงกไมทรำบ ฮอ) สงทเกดขนในวนทจะเรมตนท ำงำน ลวนเปนค ำถำมยำกๆทอยำกไดค ำตอบงำยๆทงสน เชน เรำจะท ำงำนไดดไหมนะ เรำจะเจอคนรวมงำนแบบไหน จะเขำกนไดไหม ถำมปญหำในกำรท ำงำนจะท ำอยำงไร คนไขจะเชอถอ เชอฝมอหมอใหมอยำงเรำไหม หรอแมแตแลวตองท ำงำนทนนำน

วารสารทนตภธร 71 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เทำไหรถงจะไดยำยกลบบำนกนหนอ แตเชอไหมละครบวำสดทำย เรำกสำมำรถกำวเดนอยในชวตกำรท ำงำนทมควำมสขได โดยทบำงค ำถำมยงไมเคยมกำรตอบดวยซ ำไป

เชอวำนองๆหลำยคนทก ำลงอำนวำรสำรฉบบนก ำลงพยำยำมทจะหำค ำตอบเหลำนนเชนกน

ถำหำกมนเหนอย ล ำบำก วนวำย กบค ำถำมทมมำกมำยนก นองๆลองหยดหำค ำตอบของค ำถำมมำกมำยเชนน แตลองสรปเปนค ำถำมเดยววำ...เรำจะท ำประโยชนเพอใหชวตเรำมคณคำไดอยำงไร บำงทอำจจะท ำใหเรำสบำยใจกบค ำตอบทอยในใจกเปนไดนะครบ ใครจะร

หลำยครงทผมคดวำถำถงวนหยดยำวเมอไหร ผมจะจดโปรแกรมใหเปนวนหยดทดมแตควำมสข สนกสนำน หลำยครงทผมคดวำ ในวนส ำคญทจะมำถงน ผมจะถอเปนวนทดส ำหรบกำรท ำสงทนำประทบใจบำงอยำง หลำยครงทพบกบควำมผดหวงแลวผมจะบอกวำรอใหถงพรงนแลวผมจะท ำใหมนเปนวนดดส ำหรบกำรเรมตนใหม แตทำนเชอไหมครบ วำกำรคดแบบนมนสขนอยกวำกำรทผมไดพบควำมจรงทบอกวำวนดดทใกลทสดทไมตองเหนอยกบกำรรอคอย...คอวนนนเอง

ขอใหวนนและวนเวลำทจะกำวเดนตอไป เปนวนดด ส ำหรบชวตทมคณคำของทกคนครบ สวสดและยนดตอนรบครบ

เชญชวนคยกบ ชมรมทนตสาธารณสขภธรทางเฟสบค

วารสารทนตภธร 72 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 73 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 74 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 75 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 76 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 77 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 78 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 79 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร 80 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

วารสารทนตภธร จดพมพโดยผลก าไร ทไดจากการจ าหนายสนคา

ในเวบไซต ทนตภธร ONLINE สงซอสนคาไดท www.tuntapootorn.com

ตองการใบเสนอราคา กรณาดาวนโหลดเอกสารขอใบเสนอราคา

กรอกขอมลใหครบ แลวสง Email มาท [email protected]

ตดตอสอบถามสะดวกทสด ทางไลน tuntapootorn_online คะ

วารสารทนตภธร 81 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

อานขนตอนวธสงซอกบ ทนตภธร ออนไลน www.tuntapootorn.com

หนวยงานรฐบาลทมทนตบคลากร ตองการเอกสารตงเบกเงน (เครดต) 1. ยอดรวมในกำรซอสนคำเครดต ตงแต 1,000 บำท ขนไป (ต ำกวำ 1,000 กรณำจำยเงนสดกอนรบสนคำ) 2. ปรกษำกำรเงนถงระเบยบกำรสงซอของหนวยงำน เอกสำรจำกบรษทผขำยทหนวยงำนทำนตองกำร 3. พจำรณำรำคำ และ ดำวนโหลดเอกสารขอใบเสนอราคาทเวบ www.tuntapootorn.com 4. กรอกรำยละเอยดในเอกสำรขอใบเสนอรำคำใหครบ เชน ชอ/เบอรโทรผส งซอ จ ำนวนสนคำทตองกำร 5. สงอเมล เอกสำรขอใบเสนอรำคำทกรอกขอมลแลว กลบมำท [email protected] 6. รอรบใบเสนอรำคำ จำก บรษท ทนตภธรและเพอน จ ำกด (บรษทจะรบตอบอเมลกลบใหเรวทสด) 7. กรณำใหกำรเงนของหนวยงำน พจำรณำใบเสนอรำคำ ส ำหรบใชในกำรเบกจำยเงนไดอยำงถกตอง 8. หลงใบเสนอรำคำผำนกรณำอเมลกลบมำแจง หรอเมลสงใบสงซอใหบรษทรบทรำบวำ ยนยนค าสงซอ 9. บรษทจดสงสนคำใหทำน เมอมสนคำพรอมสง ตำมควลกคำเครดต ตำมล ำดบอเมลททำนสงเขำมำในขอ 5 10. บรษทสงเอกสำรส ำหรบตงเบก ตำมทหนวยงำนทำนตองกำร 11. ก ำหนดช ำระเงนภำยใน 60 วน หลงจำกทำนไดรบสนคำ 12. บรษทไมมเจำหนำทเดนทำงไปรบเชค ผส งซอกรณำสงเชคทำง EMS หรอ โอนเงนเขำบญชบรษท 13. หนวยงำน/ผส งซอ จะไดรบเอกสำรแจงยอดคำงช ำระ ในกรณคำงจำยและจะไมสำมำรถสงสนคำใหมได

หนวยงาน หรอ สวนบคคล ทจายเงนสดกอนรบสนคา 1. อำนวธส งซอผำนเวบไซตจำก www.tuntapootorn.com 2. สงซอสนคำผำนตะกรำสนคำหนำเวบไซตดวยตนเอง 3. รอรบอเมลจำกบรษท เพอแจงหมำยเลขบญชส ำหรบโอนเงนช ำระคำสนคำ 4. ลกคำสงส ำเนำกำรโอนเงนมำใหบรษทรบทรำบกำรโอนเงน 5. ลกคำทจำยเงนสด บรษทจดสงสนคำใหทนทภำยใน 7-10 วนท ำกำร หลงไดรบเงนคำสนคำเตมจ ำนวน (ในกรณทมสนคาพรอมจดสง) 6. บรษทจดสง ตนฉบบใบเสรจรบเงน / ใบก ำกบภำษ / ใบสงของ ไปพรอมกบสนคำ

วารสารทนตภธร 82 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

แปรงเดก 0-3 ป 7.50 บาท แปรงเดก 3-6 ป 8.00 บาท แปรงเดก 6-12 ป 8.00 บาท แปรงผใหญ 9.50 บาท

แปรงผใหญ Biosafety รนใหม ดามละ 9.00 บาท ดามละ 10.00 บาท 3-6 ป 15.00 บาท/ดาม 15.00 บ.

ราคาสนคารวม Vat7% แลว สงปกตไมมคาสง กรณาพจารณา ส สนคาทงหมดไดท www.tuntapootorn.com

แปรงเดก 0-3 ป 7.50 บาท แปรงเดก 3-6 ป 8.00 บาท แปรงเดก 6-12 ป 8.00 บาท

วารสารทนตภธร 83 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

เซนทแอนดรว 40 กรม 15 บ./หลอด

ซสเทมมา 40 กรม 10 บ./หลอด

คอลเกต 40 กรม 12.50 บาท /หลอด

คอลเกต 20 กรม 7 บาท /หลอด

ยาสฟนโคโดโม 40 กรม 22 บ./หลอด

ตดตอสอบถามทางไลน

Tuntapootorn_online

หรอ อเมล

[email protected]

แปรงสฟนโคโดโม 20 บ./ดาม

เสอกาวนเปยมสข Dental safety goal

ราคาตวละ 600 บาท รวม Vat7%

แปรงสฟนพรอมดามจบและสายรดขอมอส าหรบคนพการ

ราคาชดละ 75 บาท Vat7%

สนคา Gift Shop ส าหรบแจกเดกๆ

แปรงซอกฟน อนละ 16 บาท

ไหมขดฟน11m อนละ 20 บาท

ราคาสนคารวม Vat7% แลว สงปกตไมมคาสง กรณาพจารณา ส สนคาทงหมดไดท www.tuntapootorn.com

วารสารทนตภธร 84 ฉบบท 2: กรกฎาคม 2558

ถงผาดบ(10x12x2นว) สกรน 1 ส 100ถงขนไป 45บ/ถง ถงผาดบ(10x13นว) สกรน 1 ส 100ถงขนไป 35บ/ถง

พจารณาราคา และ สนคาทงหมดไดท www.tuntapootorn.com

หนวยงานกรณา ดาวนโหลด เอกสารขอใบเสนอราคา จากเวบไซต แลวอเมลกลบมาท

[email protected]

ถงนวท าความสะอาดชองปากเดกทารก ราคา ชดละ 5 ชน/50 บาท ชดละ 3 ชน/30 บาท

ผาเจาะกลาง ผนละ 75 บาท ผาหอเซต ผนละ 85 บาท

เยบ 2 ชน ตดเยบจาก ผาฝาย100%140

เสน ส าหรบใช ในโรงพยาบาล ซบน าไดด ทนความรอนได >180 C มหนงสอรบรองมาตรฐานเสนดายจากสถาบนสงทอ

สนบสนนการจดพมพ วารสารทนตภธร ดวยการสงซอสนคาส าหรบใชในงานทนตสาธารณสข เพอการ

สรางเสรมสขภาพชองปากของประชาชนทกกลมวย ใน www.tuntapootorn.com