-
1
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
• ”
Þróun innanhúselds
Markmið
• Að nemandinn þekki þau hugtök sem notuð eru og geti skilgreint
þau.
Þróun innanhúselds
Markmið
• Að nemandinn geti útskýrt hvernig innanhúsbruni þróast, hvaða
atriði hafa áhrif á hann og hvernig.
-
2
Þróun innanhúselds
Markmið
• Að nemandinn þekki þær breytingar sem geta orðið á
þróuninnanhúsbruna við komu slökkviliðs.
Þróun innanhúselds
Markmið
Að nemandinn geti gert grein fyrir þeim hitastigum sem eru
við:
• Yfirtendrun• Fullþróuðum bruna
Þróun innanhúselds
Markmið
• Að nemandinn geti útskýrt hætturnar samfara fullþróuðum bruna
og hvernig á að bregðast við þeim.
-
3
Þróun innanhúselds
Markmið
• Að nemandinn hafi tekið þátt í verklegum æfingum og fylgst með
þróunbrunaferilsins.
Þróun innanhúselds
Markmið
• Að nemandinn hafi öðlast færni í að nota mismunandi stúta og
slökkviaðferðir við að slökkva elda á mismunandi stigum hans í
brunaþróuninni.
Þróun innanhúselds
Þróun brunans
• Til þess að eldur nái að breiðast út frá því efni sem
upphaflega kviknaði í verður hitinn að berast frá því í önnur
brennanleg efni.
-
4
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
Þróun brunans
Á upphafsstigi brunans teygir eldurinn sig upp á við og myndar
svokallaðan eldskúf.
Þróun innanhúselds
Þróun brunansEldskúfurinn
A-hluti eldskúfsins er efsti hlutinn.
• Hann er sá hluti eldskúfsins sem er fyrir ofan logana.
• Samanstendur af óbrendum gastegundum og sóti.
• Einkennist af lækkuðum hraða brunagastegundanna
-
5
Þróun innanhúselds
Þróun brunansEldskúfurinn
B-hluti eldskúfsins er miðhlutinn.
• Einkennist af ójöfnum sundurslittnumlogum
Þróun innanhúselds
Þróun brunansEldskúfurinn
C-hluti eldskúfsins er neðsti hluti logans.
• Einkennist af kröftugumóslitnum loga
Þróun innanhúselds
Þróun brunansEldskúfurinn
• Útbreiðsla elds á oppnum svæðum er aðalega vegna þeirrar
hitaorku sem flyst frá eldskúfnum yfir í nærliggjandi brennanleg
efni.
-
6
Þróun innanhúselds
Þróun brunans
Vöxtur og þróun innanhúselds stjórnast yfirleitt af:
• Magni brennanlegs efnis í íbúðinni.• Aðgengi eldsins að
súrefni.
Þróun innanhúselds
Þróun brunans
• Þegar eldsneytis magn í íbúðarbruna er takmarkað er eldurinn
kallaður eldsneytisstýrður !
• Þegar aðgangur súrefnis að eldinum er takmarkaður, kallast
hann súrefnisstýrður !
Þróun innanhúselds
Þróun brunans
Þróun innanhúselds er skipt í 5 stig.
• Upphafsstig.• Útbreiðsla.• Yfirtendrun.• Fullþróaður bruni.•
Hnignunar og glóðarstig.
-
7
Þróun innanhúselds
Þróun brunansGrafið sýnir Grafið sýnir
brunaþróuninabrunaþróunina
við eld í opnu herbergivið eld í opnu herbergi
Upphafsstig
YfirtendrunYfirtendrun
Útbreiðslustig
Full þróaður bruni
slökknun
Hnignunar og glóðarstig
Tími
Hitastig
Þróun innanhúselds
Upphafsstig elds
• Til þess að Íkviknun geti orðið verða allir fjórir hlutar
brunapýramídanskoma saman.
Þróun innanhúselds
Upphafsstig elds
Upphafsstig Tími
Hitastig
-
8
Þróun innanhúselds
Upphafsstig elds
• Má skipta í tvo hluta.
1. Vegna neista, loga eða utanaðkomandi hita.
2. Vegna sjálfsíkviknunnar.
Þróun innanhúselds
Upphafsstig eldsvegna neista, loga eða utanaðkomndi hita
Þróun innanhúselds
Upphafsstig eldsVegna sjálfsíkvinunnar
-
9
Þróun innanhúselds
Upphafsstig elds• Til þess að eldur
geti myndast verður að vera nægileg hitaorka til staðar þannig
að efnið taki að sundrast á frumeindastigi og gefa þannig frá sér
eldfimar gastegundir.
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds
Útbreiðslustig
Tími
Hitastig
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds• Fljótlega eftir að upphafseldurinn kviknar
myndast eldskúfur yfir efninu sem er að brenna.
-
10
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds
• Vegna hitaaukningar eykst hitasundrunin og þar með eykst magn
brunagastegunda.
• brunagastegundirnar safnast saman fyrir ofan logana, þær
tilheyra eldskúfnum
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds
• Það skiptir sköpum í útbreiðslu innanhúselds hversu mikið loft
hann dregur að sér.
• Staðsetning upphafseldsins í rýminu hefur mikið um það að
segja.
-
11
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds
• Eldar sem loga við veggi draga að sér minna loftmagn en eldar
í sem eru miðjum rýmum.
• Þeir eru þar af leiðandi heitari en eldar sem loga í miðjum
rýmum
• Þeir losa meira magn brunagastegunda úr veggjum og lofti.
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds• Loft sem dregst inn í eldskúfinn hefur
kælandi áhrif á hann.• Ef eldskúfurinn er miðlægur í rýminu
dregst meira loft inn í hann og kælir þar með efsta hluta
hans.
Þróun innanhúselds
Útbreiðsla elds
• Brunagastegundirnar stíga upp frá efninu sem er að brenna.
• Þær stoppa við loftið og breiðast út til veggja.
• Þegar þær lenda á veggjum þykkna þær og sökkva neðar í
rýmið.
• Geislunar varmi frá brunagastegundunum veldur síðan
hitasundrun í efnum fjarri upphafseldinum.
-
12
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
Yfirtendrun
• Yfirtendrun er stigið milli útbreiðslustigs bruna og
fullþróaðs bruna.
• Yfirtendrun er ekki sérstakur afmarkaður tímapunktur í
brunaferlinu eins og t.d.upphafsstig.
Þróun innanhúselds
Yfirtendrun
Upphafsstig
YfirtendrunYfirtendrun
Útbreiðslustig
Tími
Hitastig
-
13
Þróun innanhúselds
Yfirtendrun
• Yfrirtendrun er tímabilið milli þess að vera eldur sem að
mestu er einskorðaður við það efni sem kviknaði í upphaflega, í það
að vera eldur sem breiðst hefur út í allar þær brennanlegu
gastegundir sem losnað hafa úr veggjuml, lofti, gólfi og húsbúnaði
í rýminu.
Þróun innanhúselds
Yfirtendrunaðdragandi
• Heitt brunagas efst í rýminu geislar nú miklum hita niður í
rýmið og veldur þar með hitasundrun í efnum fjarri eldinum.
Þróun innanhúselds
Yfirtendrun
-
14
Þróun innanhúselds
Yfirtendrun
• Viðmiðunar hitastig við yfirtendrun er 600 – 700°C við
loft.
• Viðmiðunar geislunarorka er 20 kw/m2 niðri við gólf.
• Hitaorkan sem getur losna frá venjulegu herbergi getur verið
frá 10.000 kw.
Þróun innanhúselds
FlæðiritFlæðirit --YfirtendrunarYfirtendrunar
Upphafsstig elds Útbreiðslustig elds Yfirtendrun
Fullþróaður bruni
Skyndileg breyting
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruni
• Fullþróaður bruni er skilgreindur þegar öll brennanleg efni í
rýminu verða alelda.
-
15
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruni
Upphafsstig
YfirtendrunYfirtendrun
Útbreiðslustig
Full þróaður bruni
Tími
Hitastig
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruni
• Í venjulegum íbúðarbrunum er algengt að hitastigið sé
800-900°C.
• Þetta háa hitastig losar svo aftur gríðarlegt magn
brunagastegunda úr hutum í rýminu.
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruni
• Á þessu stigi brunans er eldurinn súrefnisstýrður.
• Fullþróaður bruni getur staðið lengi yfir, svo lengi sem
eldurinn hefur aðgang að súrefni.
-
16
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruniAðdragandi
• Það er mikilvægt fyrir slökkviliðsmenn að kunna skil á þeim
hættumerkjum sem geta verið undanfari fullþróaðs bruna.
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruniAðdragandi
1. Snögg hitaaukning í umhverfinu, svo mikil að viðkomandi er
knúin til þess að beygja sig, leggjast í gólfið eða jafnvel
hrekjast út úr rýminu.
2. Langar eldtungur liðast um reykjarmökkinn eins og snákur
undir og í reykjarmekkinum.
3. Núlllínan lækar skyndilega, eldtungur hlaupa undir og í
reykjarmekkinum.
Þróun innanhúselds
-
17
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruni
Aðgerðir:• Koma sér út hið snarasta• Sprauta í stuttum gusum,
með fínum
vatnsúða upp í brunagasið til kælingar. Þetta getur þó verið
varasamt !
Þróun innanhúselds
Hnignunar og glóðarstig
Þróun innanhúselds
Hnignunar og glóðarstig
Upphafsstig
YfirtendrunYfirtendrun
Útbreiðslustig
Full þróaður bruni
Hnignunar og glóðarstig
Tími
Hitastig
-
18
Þróun innanhúselds
Hnignunar og glóðarstig
• Getur staðið yfir í langan tíma.• Eldurinn verður
eldsneytisstýrður
aftur.• Efnismassinn heldur áfram að gefa
frá sér brennanlegar gastegundir og hita.
Þróun innanhúselds
Hnignunar og glóðarstig
• Þær loftegundir sem myndast á þessu stigi eldsins eru eitraða
og skyldu varast.
• Ávalt skyldi nota SÖB við slökkvistörf, jafnvel þótt sjálfur
eldurinn sé slökktur.
Þróun innanhúselds
UpphafsstigUpphafsstig eldselds
-
19
Þróun innanhúselds
ÚtbreiðslustigÚtbreiðslustig
Þróun innanhúselds
ÚtbreiðslustigÚtbreiðslustig
Þróun innanhúselds
ÚtbreiðslustigÚtbreiðslustig
-
20
Þróun innanhúselds
YfirtendrunYfirtendrun
Þróun innanhúselds
Fullþróaður bruniFullþróaður bruni
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
• Þegar eldur brennur í lokuðu rými verður umtalsverður
þrýstingsmunur vegna upphitunnar á lofti (brunagastegundum).
• Heitt loft hefur lægri eðlisþyngd en kallt, og stígur því upp
á við.
• Við það að hitna eykst rúmmál lofttegundanna (það þenst
út).
-
21
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
• Í efri hluta brunarýmisins er heitt, yfirþrýst lag
brunagastegunda.
• Í neðrihluta brunarýmis er kalt, undriþrýst lag sem að mestu
er andrúmsloft.
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
• Uppstig brunagasins stöðvast við það að lenda á lofti
rýmisins.
• Uppstigskrafturinn helst áfram í brunagasinu og þrýstingurinn
eykst í rýminu.
• Uppstigskrafturinn og hitaútþensla loftegundanna valda því að
brunagasið þrengir sér út um öll op og glufur efst í rýminu.
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
-
22
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
Vegna þrýstingsmuns í rýminu:• Þrýstist heitt yfirþrýst brunagas
út að
ofan.• Kallt undirþrýst loft sogast inna að
neðan.• Þrýstingsmunur finst glögglega á
hurðum og gluggum þegar opnað er.
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
• Brunagastegundirnar verða fyrir kælingu er þær stíga upp í
rýmum.
• Ef hátt er til lofts í brunarýminu getur það leitt til þess að
brunagasið nái ekki alla leið til lofts.
• Veggir og loft langra ganga geta einnig kælt brunagasið,
þannig að það sökkvi neðar í rýmið.
-
23
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
• Milli yfir og undriþrýstingsins í rýminu myndast skil.
• Þessi skil kallast núlllína.
Þróun innanhúselds
Hitauppstreymi
• Yfir núlllínunni er yfirþrýstingur, þar eru heitar sótmettaðar
brunagastegundir.
• Undir núlllínunni er undirþrýstingur, þar er skyggnið ágætt,
kaldara loft og mun lífvænlegra fyrir reykkafarann.
Þróun innanhúselds
ReyksprengingSkilgreining
•• Takmörkuð loftræsting í brennandi rými getur leitt Takmörkuð
loftræsting í brennandi rými getur leitt til að eldurinn framleiðir
mikið af brennanlegum til að eldurinn framleiðir mikið af
brennanlegum gastegundum. Þetta gerist vegna hitasundrunnar
gastegundum. Þetta gerist vegna hitasundrunnar í þeim efnum sem eru
að brenna.í þeim efnum sem eru að brenna.
•• Ef þessar uppsöfnuðu brunagastegundir komast Ef þessar
uppsöfnuðu brunagastegundir komast skyndilega í snertinguskyndilega
í snertingu við súrefnisríkt loft við að við súrefnisríkt loft við
að svæðið er opnað, eru líkur á að í því geti kviknað svæðið er
opnað, eru líkur á að í því geti kviknað með miklum hraða.með
miklum hraða.
•• Þessi hraði bruni sem æðir um svæðið og út um Þessi hraði
bruni sem æðir um svæðið og út um allar gættir kallast
Reyksprenging (Ballar gættir kallast Reyksprenging
(Backdraughtackdraught).).
-
24
Þróun innanhúselds
Reyksprenging
• Reyksprenging verður þegar eldurinn er á hnignunar og
glóðarstigi
• Ekki er nægilegt súrefni í rýminu til þess að viðhalda
eldinum.
• Veggir, loft, gólf og húsbúnaður halda áfram að gefa frá sér
brennanlegar gastegundir.
• Rýmið mettast af brunagasi.
Þróun innanhúselds
ReyksprengingReyksprenging
Brunaþróun í lokuðu herbergi:• Brunagasið verður of sterkt
blandað.• Herbergið opnast.• Brunagasið blandast.• Ef
íkveikjuaðstæður eru til staðar.• Eldur í brunagasinu –
reyksprenging.
Þróun innanhúselds
ReyksprengingUm tvennskonar reyksprengingar getur verið að
ræða.
• Heit reyksprenging. Brunagasið er yfri íkveikimörkum sínum
þannig að það brennur strax við það að blandast súrefni (er ekki
backdraft).
• Köld reyksprenging (backraft). Brunagasið hefur kólnað niður
fyrir íkveikimark sitt og getur því blandast súrefninu verulega
áður en í því kviknar.
-
25
Þróun innanhúselds
BrunaþróunBrunaþróuní lokuðu herbergií lokuðu herbergi
Röð atburða í brunaþróun á sér stað frá byrjunareldi til
reyksprengingar.
Þróun innanhúselds
Inni í herberginuInni í herberginu
Þróun innanhúselds
ByrjunareldurByrjunareldur
-
26
Þróun innanhúselds
ÚÚtbreiðslustigtbreiðslustig
Þróun innanhúselds
Ófullkominn bruniÓfullkominn bruni
Þróun innanhúselds
Of sterk blandaOf sterk blanda
-
27
Þróun innanhúselds
Fyrir utan herbergiðFyrir utan herbergið
Þróun innanhúselds
Brunagastegundir streyma útBrunagastegundir streyma út
Þróun innanhúselds
Blöndun / ÚtþynningBlöndun / Útþynning
-
28
Þróun innanhúselds
ReyksprengingReyksprenging
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
Grafið sýnir Grafið sýnir brunaþróuninabrunaþróuninaí lokuðu
herbergií lokuðu herbergi
Útbreiðslustig
Of sterk blanda OpnunUpphafsstigelds
Útbreiðslustig Hnignunar og glóðarstig
Graf yfir brunaþróun í opnu herbergi
Tími
Hitastig
Yfirtendrun
Reyksprenging
Full þróaður bruni
-
29
Þróun innanhúselds 8
Grundvallar atburðarrás í einu herbergi.
BrunaþróunBrunaþróunFlæðiritFlæðirit
Þróun innanhúselds
FlæðiritFlæðirit --ReyksprengingarReyksprengingarUpphafsstig
eldsÚtbreiðslustig
Reyksprenging Yfirtendrun
Full þróaður bruni
Lítil reyksprengingOf feit blanda
Glóðareldur
Þróun innanhúselds
FlFlæðiritæðirit --ReyksprengingReyksprenging
sjálfíkviknunsjálfíkviknun
Reyksprenging Yfirtendrun
Fullþróaður bruni
Lokað í einhvernÁkveðin tíma
Lokað í einhvernÁkveðin tíma
Sjálf íkviknun
Upphafsstig elds
Útbreiðslustig
Lítil reyksprenging
Glóðareldur
Of sterk blanda
-
30
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
-
31
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
ReyksprengingGassprenging
• Gassprenging er í eðli sínu það sama og reyksprenging.
• Á sér stað utan við brunarýmið sjálft.• Brunagas berst frá
brunarýminu yfir í
önnur rými og safnast þar upp.• Við rétta blöndun getur getur
orðið
íkviknun í gasinu.
Þróun innanhúselds
Að fyrirbyggja reyksprengingar
• Lofta á sem hæðstum punkti byggingarinnar, hlé meginn.
• Sprauta fínum vatnsúða upp í brunagasið
-
32
Þróun innanhúselds
Að fyrirbyggja reyksprengingar
• Rekstútar koma sterklega til greina til þess að fyrirbyggja
reyksprengingar.
Þróun innanhúselds
Atriði sem gefa til kynna að reyksprenging sé í aðsigi
• Þykkur svartur reykur ryðst stundum snögglega út úr rýminu
rétt áður en reyksprenging á sér stað.
• Brúnsvartur reykur verður gulur eða gulgrár.
• Reykur eða logatungur eins og púlsa með stuttu millibili út
með lokuðum gluggum, hurðum eða þakskeggi.
Þróun innanhúselds
Atriði sem gefa til kynna að reyksprenging sé í aðsigi
• Kolsvartir gluggar gætu verið líkt og nötrandi og mjög
heitir.
• Reykur berst frá húsinu í stökum hnoðrum eða með hléum.
• Sjásit bláir logar í reykjarkófinu er slíkt gjarnan undanfari
reyksprengingar.
• Hljóð bælast og heyrast verr en ella.• Snöggur súgur inn ef
rýmið er opnað.
-
33
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
Þróun innanhúselds
TAKK FYRIR