Ruimte - Mens & Tijd (oktober 2011)

RUIMTE MENS EN TIJD oktober 2011b_Opmaak 1 14-10-11 09:26 Pagina 1

Algemene Vergadering

Op 26 november aanstaande vindt de jaarlijkse Algemene Vergadering plaats in Bilthoven.

Het belooft een belangrijke vergadering te worden waarin hetgesprek over de koers van de vereniging in de komende jaren centraal zal staan. Op het moment van schrijven moeten de Regionale Bijeenkomsten in september en oktober nog gehoudenworden. Op grond van de discussies die daar plaats zullen vinden,hoopt het landelijk bestuur met een voorstel te kunnen komen.De beschrijvingsbrief zal eind oktober op de website wordengeplaatst (www.vrijzinnigen.nl).

Het begrip ‘zorg’ zit tussen zorgeloosheid (=gebrek aan zorg) en(over-)bezorgdheid (=teveel aan zorg) in. Zorg is een leerproces. Wij leren nog steeds in onze cultuur een zorgzame houding aan tenemen zeker als het gaat om kwetsbare medemensen (m/v). Somszijn we (dat) moe en zijn we blij dat we even, bijvoorbeeld in devakantie, onbezorgd kunnen leven.

In dit nummer van Ruimte / Mens & Tijd is het thema zorg(zaamheid).We komen een visie op zorg tegen met een vraagteken als het om depolitiek-maatschappelijke realiteit in een ‘multiculturele’ samenlevinggaat (boekje van Bas Heijne). Verder voorbeelden van zorg voor jongeren, als dat lukt, voor hulpbehoevenden, voor medeburgers inOost Europa.Zorg in de meer neutrale betekenis komt voor bij het onderhoudenvan zaken of het beleven van kunst (zie de boekenrubriek). Zorg kan, tenslotte, gewoon aandacht betekenen, echte aandacht.De gewetensvraag blijft of wij zorgzaam genoeg zijn gezien de situatie van de wereld.

INTRO De redactie

RUIMTE - MENS & TIJD 2

VRIJZINNIG NEDERLAND Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB


Info voor de jeugdHet duo Arend van Dam (tekst) en Alex deWolf (illustraties) stelde het boek “Eenhele kunst….” samen (Houten 2011)waarin ze in 50 voorleesverhalen Neder-landse kunstenaars van vroeger en nu pre-senteren. Ze geven aan waarom ze die 50figuren, creatief gezien, van belang vindenin de culturele geschiedenis van ons land.Verder hopen ze dat die verhalen gebruiktkunnen worden om met kinderen aan deslag te gaan met toneel, schilderen etc. (p. 9). Uitgangspunt daarbij is de gedachte:"… in elk kind schuilt een kunstenaar”.Zou dat zo zijn? Je kunt het uitzoeken, datwel.Bij het boek zit een kleurige poster voor inde klas of boven je bed.

VoorbeeldenHet boek bevat leesbare en informatieveverhalen waarin steeds wordt aangegevenhoe de betreffende persoon kunstenaar isgeworden en hoe het later verlopen is. Zo lezen we bijv. hoe Marten Toonderstriptekenaar werd en hoe hij aan de naamTom Poes kwam. De schilder Karel Appelwerd eerst niet begrepen in zijn kunst,later wel (lees blz. 33-35 voor het schilderij“vragende kinderen”).Het aardigst vind ik de info over de dans-ontwerper (choreograaf) Hans van Manendie veel vernieuwende elementen invoerdein de danskunst zoals het optillen van eendanser door een danseres (het zgn. liften).Ook een mooi stukje over Alexandra Radius die prachtig kon dansen met haarpartner Han Ebbelaar.

EffectenIk denk dat dit boek inclusief de posterkinderen, maar ook ouderen, kan sti-muleren om goed te letten op alle kunst-uitingen die je tegenkomt. Niet alleentijdens de vakantie. Er is veel meer te ziendan we denken. Er is een mysterieus ver-band tussen en mooiere en een beterewereld voor wie zich traint in kijken endoen.Zorg dus voor het kijken naar kunst.

Mensen hebben behoefte aan andere mensendie in staat zijn gevoelens, gedachten of dromenop een bijzondere manier voor het voetlicht te brengen. Die andere mensen zijn vaak kunstenaars.Op elk gebied van (de) kunst kun je ook boekenop de markt brengen waarin je artistieke werkstukken verzamelt.Die boeken voeden de verbeeldingskracht. Je kunt met die voedingniet vroeg genoeg beginnen.

PERSPECTIEVEN Zorg voor Kunst Frans Brinkman

oktober 20113



Vele decennia heeft het verlichtingsdenkengrote positieve invloed gehad op de onder-linge verhoudingen. Het streven naar een-wording in Europa, het slechten van degrenzen, de invoering van de euro, het zijnallemaal voorbeelden van de wil om deuniversele waarden van het humanisme inhet dagelijks leven te realiseren.Nu lijken nationalistische gevoelens,groepsdenken en nadruk op de eigen identiteit de overhand te krijgen en zijn dewaarden van de Verlichting voor velemensen abstracties geworden als ze in hunwijk om zich heen kijken en het straat-beeld niet meer herkennen.Hoe heeft dit kunnen gebeuren?Waar is het fout gegaan?Heijne herinnert zich een avond van deNederlandse Wetenschappelijke Raad voorhet Regeringsbeleid van enkele jaren gele-den waarop gedebatteerd werd over deaanhoudende onvrede van de burger. Rationeel was er niet zoveel aanleidingvoor die onvrede. Er was genoeg welvaart,de misdaadcijfers gingen al jaren omlaagen er waren geen grote sociale kwestiesdie de samenleving wezenlijk bedreigden.Maar men registreerde angst en vooralboosheid. De aanwezigen vonden dat ergeen echte rationele verklaring voor dezeaanhoudende onvrede bestond. Heijne opperde voorzichtig dat het antwoord opdie vraag misschien toch heel eenvoudig

was. Hij vroeg de aanwezigen naar welkepolitieke partijen de boze burgers in Europa uitweken. Dat zijn de partijen diehet hebben over identiteit en gemeen-schap. De aanwezigen vonden dat achter-haalde begrippen. Identiteit was eenoverschat begrip en bovendien was heteen gevaarlijk begrip, daar kwam vijand-denken van, je moest er intellectueel maarver van blijven. Er komt alleen maar ellende van.

“Waar de toekomst wordt gevreesd, bloeit de nostalgie”.

De schrijver van dit boekje, Bas Heijne, probeerthet moderne populisme te analyseren. Hij constateert dat de idealen van de Verlichtingmet name na de Tweede Wereldoorlog algemeenin de westerse wereld onderschreven werden. Hetstreven naar gelijkheid, tolerantie, rechtvaardigheid en solidariteitmoest voorkomen dat etnische groeperingen en volkeren weer naarde wapens zouden grijpen om hun eigen cultuur en identiteit tegende boze buitenwereld te verdedigen. Het denken in wij-zij ver-houdingen mocht geen voedingsbodem meer krijgen.

PERSPECTIEVEN Moeten wij van elkaar houden? G.J. Oldekamp


oktober 20115

PERSPECTIEVEN

Op deze avond botsten de twee moderni-teiten op elkaar, begrippen die Heijneontleent aan een boek van de historicusZev Sternhell 'Les anti-Lumières'. Deze historicus gaat in zijn boek terug naar hetbegin van de Verlichting. Wanneer mensenbereid zijn rationeel te denken en te handelen, dan kunnen alle problemeneigenlijk worden opgelost. Dat is de krachtvan de rede. Vanaf het begin van de opkomst van de Verlichting ontstond ereen tegenbeweging, het antiverlichtings-denken. De twee grote antiverlichtings-denkers, de Ierse politieke filosoof EdmundBurke en de Duitse filosoof en theoloogJohann Gottfried Herder, geloofden nietdat alleen de rede genoeg is voor de mensom de wereld te doorgronden en de indivi-duele vrijheid van de mens zaligmakend is.Zij geloofden niet dat het verlichtings-denken de mensheid onderling verbindt

in hun mens-zijn, maar dat het de eigencultuur en de eigen geschiedenis zijn waar-door mensen zich verbonden voelen.Sternhell poneert dat sinds de Verlichtingniet de modernen en de antimodernen on-derscheiden moeten worden, maar dat hettwee volwaardige moderniteiten zijn waardeze mensen vanuit gaan. De mens kenttwee kanten: redelijkheid en emotie. Bij deene groep gaat het om dé wereld met zijnuniversele waarden en bij de andere gaathet over onze wereld met ónze cultuur enónze gewoonten.Na de Europese verkiezingen bleek dehelft van de Volendammers op de PVV tehebben gestemd, met als argument“Volendam moet Volendam blijven”. Er isangst voor de globalisering en het verliesvan eigenheid. De politiek heeft nog geen antwoordgevonden op de tweede moderniteit, deemotie. Als zij een beroep doet op hetgelijkheidsbeginsel en de fundamentenvan de rechtsstaat zijn dat voor de antiver-lichtingsdenkers abstracte begrippengeworden, wanneer ze kijken naar hunwereld. Het toepassen van abstracte be-grippen op de werkelijke gevallen is eenteken van intelligentie. Als je dat niet kuntben je dom. Maar, zegt Heijne, zo een-voudig is het niet. De abstracte begrippenvan de Verlichting worden niet meer alszinnig beschouwd. Ze worden kennelijkalleen als zinnig beschouwd zolang ze stroken met de eigen belevingswereld.Heijne geeft in zijn boek een persoonlijkeanalyse waardoor de spanning ontstaan istussen het individu en de samenleving. Hij wijst ons op de zwarte kant van onsmens-zijn, een kant die in de politiek nogonvoldoende onderkend wordt.

Bas Heijne, Moeten we van elkaar houden,2011 Bezige Bij, Amsterdam

Moeten wij van elkaar houden? G.J. Oldekamp


Tijdens mijn studie theologie werd er nogal onbekommerd gesproken over ‘de bijbelse boodschap’.Ieder verhaal z’n moraal, zal ik maar zeggen.We leerden dan ook, dat de tekst op de eerste plaatskwam, díe had het voor het zeggen, en de lezer was daaraan ondergeschikt. Die moest haar of zijn weg zoeken tussen debetekenislagen van de tekst. Maar het ging om de tekst!Groot was de vindingrijkheid om uit de meest gruwelijke verhalentoch altijd weer een mooie boodschap te destilleren.

PERSPECTIEVEN Bijbel en jongerenzorg Aart van Lunteren

Later leerde ik, hoe groot de rol van delezer is: het hangt af van mijn situatie, mijngemoedstoestand, mijn vragen, welke betekenislaag van de tekst zich aan mij ont-hult, mij aanspreekt. Dus ook: welke‘boodschap’ de tekst voor mij heeft.Zo kon ik gaandeweg ontdekken dat erheel wat Bijbelgedeelten zijn, waar ik géénboodschap aan heb: ze zeggen me een-voudigweg niets, of ze stroken niet metmijn opvattingen.Zo vind ik een profeet die vierhonderd col-lega’s over de kling jaagt, omdat die er eenander geloof op na houden, niet kunnen(1 Koningen 18), en van een vader die meteen mes staat te zwaaien boven zijn zoon,die op een stapel hout is vastgebonden,word ik ook niet vrolijk (Genesis 22): diejongen is voor de rest van z’n leven getrau-matiseerd.

Toch wil ik die teksten niet kwijt, juist ookdie donkere teksten niet. Want wat mij nuníet aanspreekt, doet dat morgen, als mijnsituatie een andere is, mijn gemoedstoe-stand ook anders is, misschien wél. En zelfheb ik ook m’n donkere kanten. Voorbeeldvolgt zo.

Wat heeft dit nu met jongerenzorg temaken?Wel, dat is zo’n item waar je eindeloosmee bezig kunt zijn vanuit je betrokken-heid bij de generatie die het van ons gaat

overnemen. Je ziet hoe talloze jongemensen positief in het leven staan, groteverantwoordelijkheden op zich nemen,oplossingen zoeken voor allerlei proble-men. Problemen, overigens, waarmee zedoorgaans door de oudere generatie (doorons dus) zijn opgezadeld. Maar dit terzijde.

Er zijn echter ook ‘probleemjongeren’. Het spellingsprogramma op mijn computerverblikt of verbloost niet als ik dit woordneerschrijf, en als het wóórd bestaat, zalde záák waarnaar het woord verwijst ookwel bestaan.Er is veel aandacht voor die jongeren. Teveel zegt de een, niet genoeg zegt deander.Ik heb daar niet echt kijk op, maar vind het– als beschaafd mens – uiteraard belangrijkdat er aandacht voor hen is, dat er naarhen geluisterd wordt, dat ze serieusgenomen worden, enz. enz.

Maar soms lukt dat even niet. Dan erger ik me vreselijk aan het gedragvan jonge mensen, kinderen vaak nog.Op zulke momenten krijg ik moeitelooscontact met dat donkere plekje in mijnziel, waar ongenuanceerde, ja bozegedachten en ook grove scheldwoordenliggen opgeslagen. Die beginnen zich dan te roeren. Tuig!K**-Marokkaantjes! Lijfstraffen!



En ach, dán is er de bijbel, dat goede, oudeWoord des Heren!Lees 2 Koningen 2, 23 – 24!De profeet Elisa is op weg naar het stadjeBetel. Een troep kinderen rent achter hemaan en scheldt hem uit: ‘Kaalkop, kaalkop!’Elisa draait zich om en vervloekt dekinderen in de naam van de Heer.En dat werkt, waarde lezer! Dat werkt!Meteen komen er twee berinnen uit hetbos, die maar liefst tweeënveertig van diekinderen verscheuren!Zo los je dat op. Probleemjongeren? Wegzijn ze!Dan gaat het verhaal weer over tot deorde van de dag: Elisa zet z’n reis voortalsof er niets aan de hand is.

Kijk, dat is nu zo’n verhaal waar ik geenboodschap aan dacht te hebben. En dan

ineens is het balsem voor dat donkereplekje van de ziel: ik schiet van zo’n ver-haal in de lach. Ik zie het voor mij, zoalseen striptekenaar het zou tekenen, of alsin een tekenfilm. Daarin gebeuren vaakgruwelijke dingen: een poes die tijdenszijn jacht op een muis wordt platgeredenonder een stoomwals; de boze wolf die ineen steeds groter wordende sneeuwbalvan een berghelling afrolt en tegen eenboom tot stilstand komt, een kwade heksdie in een brandende oven belandt, enz.Het ontlokt je een bevrijdende lach, hetlucht je op (catharsis heet dat), en je gaatweer over tot de orde van de dag: eenbeschaafd mens die het probleem dat som-mige jongeren vormen serieus neemt.

Waar een gruwelijk verhaal niet goed vooris!

PERSPECTIEVEN

oktober 20117

Bijbel en jongerenzorg Aart van Lunteren


De redactie van “Ruimte” vroeg mij of ik in ditthemanummer over “Zorg” iets wilde schrijvenover de kreet die ik als titel boven mijn verhaalheb geplaatst.

Die “kreet” heb ik gebruikt toen ik, al in 2005, contact heb gezochtmet de Volksuniversiteit Enschede, (VUE) om samenwerking te bereiken.

Als voorganger van de afdeling Oost-Twente van de Vrijzinnige Geloofs-gemeenschap NPB bracht ik het zo:

PERSPECTIEVEN “Zorg voor je ziel – Uitroepteken!”

Jeanne Traas-Hageman, voorganger Oost-Twente

Seculiere samenleving“Onze NPB heeft als vereniging, in dezeseculariserende samenleving, iets tebieden! De ontkerkelijking mag dan nogzo snel verlopen, en komen mensen steedsminder naar diensten in een kerkgebouw,een mens blijft inspiratie nodig hebben omte kunnen bestaan. Die inspiratie biedenwe aan.Waarom zou ik als NPB-voorganger danniet aankloppen bij de VUE om cursussente mogen geven? De ziel moet immersworden gevoed!Ik legde dus allereerst de nadruk op deerkenning van de feitelijkheid van de se-culiere samenleving. Dat sloeg aan. Ikkreeg kansen bij de VUE.

DummiesIn 2005 ben ik begonnen met een cursus“Bijbelkennis voor Dummies” aan tebieden. Wonderwel kwamen er velen opaf. 't Was leuk om met groepen die er niksmeer van wisten de bijbel “door te gaan”.Al was het alleen maar om bijbelsemotieven uit onze cultuurgeschiedenisbeter te kunnen duiden.

Maar ik bleef steeds herhalen: de ziel moetgevoed worden!

Ziel, wat is dat dan?“Wat bedoelde ik met “ziel?”, zo was devraag van de VUE.

Ik zei: “De ziel is: “de héle mens zélf, alsademhalend wezen, je bent het hélemaal!Binnen en buiten. En ook: de ziel is het in-strument waarmee je in contact kunt tre-den met de héle werkelijkheid. En vooral:de ziel zoekt naar voeding en gaat sprekenals de binnenkant geraakt wordt”.

Deze poging tot definitie bracht de VUEertoe mij uit te nodigen tot het geven vaneen cursus, die ik dus noemde: “Zorg voor je ziel! – Uitroepteken!”De toevoeging van dat uitroepteken sloegop de noodzaak van die zorg voor je eigenziel. Over hoe je zorgen kunt voor je ziel indeze tijd waarin je meer en meer op jezelfwordt teruggeworpen; je realiseert je hetopeens, dat dat zo is. De dichtregel van Hendrik Marsman uit“Tempel en Kruis” verwoordt heel goedhoe dat voelt, dat op jezelf teruggewor-pen te zijn:

“Ik sta alleen, geen God of maatschappijdie mij betrekt in een bezield verband.....“

Zélf tijd nemen voor je zielEen vertelling van de rebbe MenachemMendel Schneerson illustreert goed hoehardwerkende mensen in deze seculieretijd opeens doorkrijgen dat hun ziel voe-ding én oefening nodig heeft, maar ookhoe daardoor dat gevoel van alleen-staandoorbroken kan worden:



Een man kwam bij de rebbe met de klachtdat zijn leven niet genoeg betekenis had.Ja, zeker, zijn carrière verliep succesvol, enzijn vrouw en kinderen waren gezond,maar aan het eind van de dag voelde hijzich eenzaam en leeg.“Besteed je wel eens tijd aan je ziel?”vroeg de rebbe hem.“Hoe kan ik tijd voor mijn ziel hebben alsik zo door mijn werk en door mijn gezinword opgeslokt?”“Er is een oud spreekwoord”, antwoorddede rebbe, “dat zegt dat als twee mensenmet elkaar in contact komen er twee zie-len tegenover één lichaam staan. Omdathet lichaam van nature op zichzelf betrokken is, kunnen de krachten vantwee lichamen niet samengaan; elklichaam streeft naar bevrediging van zijneigen behoeften. De ziel daarentegen isvan nature onzelfzuchtig, dus als tweemensen hun krachten bundelen zullen hunzielen samensmelten. Mag ik je een voor-stel doen? Jij en ik komen hier en nuovereen dat je iedere dag een bepaaldehoeveelheid tijd aan studie en gebed zultwijden, en dat je bovendien een goededaad zult verrichten. Dat zal je ziel voedenen aan al je handelen richting en betekenisgeven, zodat je leven niet langer door dekrachten van het toeval worden beheerst.”

Niet langer geleefd worden, maar lévenDe bovenstaande vertelling eindigt met devaststelling dat het-bezig-zijn-met-zorg-voor-je-ziel je steeds bewuster zal maken,je wordt minder geleefd, je gaat zélf leven. Veel klachten, zinloosheid, vage depres-siviteit, gevoelens van desillusie t.a.v. relaties, hunkering naar persoonlijkevervulling, honger naar inspiratie zijntegenwoordig tekenen van het verlies vanbelangstelling voor wijsheid van de ziel.Dus lijkt het nog steeds zinvol enige hulpte zoeken bij het leven vanuit de ziel. Cursussen als hierboven beschrevenhielpen daarbij. Ze leverden zelfs nieuweleden op!

En: Het inspiratie-werk gaat door!In week 43 van 2011, (die begint met 24 oktober 2011), zal op www.VrijZichtMagazine.eu een nieuwerubriek verschijnen met als titel:

Zorg voor je ziel ! - Uitroepteken!

Elke oneven week zult u daar een “recept”voor uw ziel kunnen vinden. Zorg voor deziel is een gewijde kunst, zei Plato al. Je hebt die zorg immers nodig voor “het ambacht van het leven”.

PERSPECTIEVEN

oktober 20119

Jeanne Traas-Hageman, voorganger Oost-Twente

“Zorg voor je ziel – Uitroepteken!”


Dat heb ik vaak gezegd tegen vele vrijzinnigen om mij heen vanuit jarenlange ervaring die mijveel inspiratie heeft gegeven. En dan gaat hetover vrijzinnige partner contacten in het buiten-land. Vanuit de remonstrantse gemeente Utrecht,waar ik twintig jaar predikant was en nu vanuitde Woudkapel in Bilthoven waarbij ik sinds eenjaar voorganger ben. Het gaat daarbij om historisch besef, zorg voor elkaar, willen leren van elkaar en samen geloven in eenhoopvolle toekomst voor vrijzinnigen hier, daar in Oost Europa en opandere plekken in de wereld. Met name de UUA, Unitarians and Universalists in de US, een vrijzinnig kerkgenootschap, zo willen zegekend zijn van een kleine twee miljoen. Tijdens mijn verblijf inAmerika ook wel gekscherend - de hippie kerk- genoemd.

Vanaf 1900, bij de oprichting van de IARF(International Association for ReligiousFreedom, toen onder een iets anderenaam), waren we erbij ook vanuit de vrijzin-nigheid in Nederland. De eerste interre-ligieuze wereldbeweging werd opgerichtvanuit een sterk idealisme door gedrevenmensen, die vertrouwen hadden in eengedeelde toekomst. Het initiatief is breedovergenomen door interreligieuze raden opdiverse plekken ook in Nederland.Dat is een gemeenschappelijke traditie vanwaaruit ook de NPB verbonden is met vrij-zinnigen buiten Nederland.De bakermat van de christelijke vrijzin-nigheid, met als tweede wortel, het re-ligieus humanisme vinden we lang voordatde NPB werd opgericht in Transsylvanië, hethuidige Hongaars sprekende deel in Roe-menië.De Unitarische kerk van Transsylvanië (UKT)is officieel gesticht in 1568 (!) en telt mo-menteel zo’n 60.000 leden. Binnenkortgeünieerd met de Unitarische kerk in Hon-garije zelf, komen er dan nog zo’n kleine5000 leden bij.De UKT heeft een sterk zelfbewustzijn enweet dit nog steeds over te dragen aan devolgende generatie. Zowaar met een eigencatechismus. Omdat zij Jezus als mens, thebest son of God, zien en dus Jezus nietaanbeden hebben, kent de UKT eengeschiedenis van vervolging en van ontken-

ning. Daaroverheen nog eens twee gene-raties communisme maakt dat deze unieke,moderne kerk eeuwenlang in een grootisolement heeft geleefd: theologisch, soci-aal en maatschappelijk. Waarom zou je methen, vreemd en onbekend een partnercon-tact willen aangaan? Zowel de Remon-strantse Broederschap als de NPB, zijn uniekmaar ook verbonden alleen met de Neder-landse cultuur en geschiedenis. Partnerszoeken, maatjes met wie je jouw overtuig-ing kunt delen en aan wie je jouw eigen vrijzinnigheid kunt toetsen, is voor mij eenvanzelfsprekende zaak geworden.We hebben het er vaak over, in de vrijzin-nigheid zeker, dat we ons onderdeel voelenvan een groter geheel. Dat geldt hier heelconcreet.In een andere context, die van Engeland,Zwitserland, Polen, Tjechië maar vooralTranssylvanië, leven onze tochtgenoten vrij-wel altijd in eenzelfde minderheidspositieals de vrijzinnigen hier in Nederland.Samen optrekken was lange tijd vanuit deIARF een vanzelfsprekendheid en als zo-danig een inspirerende zoektocht naar derelevantie van de vrijzinnigheid internatio-naal. Vanzelf kwam daar een zekere zorgvoor elkaar bij. Gewoon omdat men elkaarbeter leert kennen. Gewoon omdat je el-kaars zorgen en pijn gaat zien naast devreugde en de vrijheid die de vrijzinnigheidte bieden heeft.


PERSPECTIEVEN Ga een partnercontact aan en laat je verrassen

Tina Geels, voorganger De Woudkapel


Ga een partnercontact aan en laat je verrassen

Tina Geels, voorganger De Woudkapel

Met de ontkerkelijking in Nederland is degeloofwaardigheid van deze wederzijdsebetrokkenheid zijn relevantie verloren.De Wende van 1989 heeft daar veranderingin gebracht. Achter het voormalige IJzerenGordijn werd de grote ellende zichtbaarvan wanhopige mensen. Hier groeiden debomen tot in de hemel, zeker toen- dachtmen. Daar was het chaos en grote verwar-ring. Gehavend kwamen ook de Unitariërsvan Transsylvanië van onder het puin vanhet communisme vandaan. De UUA gafhulp, vooral veel materiële hulp. Maar waarbleef Nederland? Ook na 1989 bleef Oost Europa voor velenvan ons een blinde vlek. Door particuliereen vriendschappelijke contacten, zeker ookvanuit de traditie van de IARF, is er eennieuw begin gemaakt. Er groeiden partner-contacten. Er werden conferenties georga-niseerd om elkaar opnieuw beter te lerenkennen. Vanuit de US was een PCC, PartnerChurch Council, opgezet voor duurzame fi-nanciële en morele ondersteuning aan deuitgeholde maar sterke moederkerk inTranssylvanië. De partnercontacten vanuitde Nederlandse vrijzinnigheid zijn tot nutoe incidenteel gebleven. Tijdens mijn lezing-en over de UKT ook bij een aantal NPBafdelingen, heb ik natuurlijk mijn publiekuitgenodigd ook een partnercontact aan tegaan. Steeds was het bezwaar: wij hebbendaar geen mensen voor. Ik bracht in - tochben je daar nodig. Het zijn je broeders enzusters die nog steeds in nood zijn. En ik re-deneerde, van-uit eigen ervaring andersom,het geeft je energie en nieuwe inspiratieook voor je eigen afdeling/gemeenschap. Alben je maar met twee mensen die een be-zoekje willen brengen aan een van de oudeUnitarische gemeenten in Roemenië, je zultanders terugkomen dan je erheen bentgegaan. Vaak werd mij ook gevraagd: wat hebbenwij eraan? Die vraag blijft moeilijk te beant-woorden als hij is gesteld vanuit de Hol-landse koopmansgeest. Op spiritueel vlakligt dat anders. Wij hebben terug ontvang-

en iets wat we hier zijn kwijtgeraakt: eenopen hart, ultieme gastvrijheid, tijd, vriend-schap, liefde, warmte en de hoop op eengedeelde toekomst. Het besef dat je nodigbent is voor mij alle reden om steeds weerte gaan. Vanuit een vrijzinnig isolement datvoortduurt, ingeklemd door de Roemeensorthodoxe staatkerk, geïsoleerd als etnischeminderheid in een groot land waar de cor-ruptie gewoon wordt doorgegeven aan devolgende generatie, ben je als vrijzinnigeNederlander meer dan welkom. Hoe kom jeanders terug? Je krijgt spiegels voorge-houden waar je niet om hebt gevraagd. Hetis aan jou of je daarin wilt kijken en jezelfwilt ontmoeten door de ogen van dieander. De zorg voor elkaar is niet altijdgelijktijdig. In een partnercontact ga je eenverbinding aan van twee kwetsbaregroepen. Op een of andere manier versterktdat elkaar. Natuurlijk wordt er ook finan-cieel een beroep op ons gedaan, so what?Zorgen voor elkaar is geven zonder zeker teweten wat je ervoor terug krijgt.Zorgen voor elkaar is delen vanuit wederzijds respect. Laat je verrassen – lieverdan: ga de verantwoordelijkheid aan. En zet een eerste stap. Roemenië is een prachtig land en dichterbijdan de US. Daarna zijn er vele spelregelsuitgedacht en aan te bevelen om een part-nercontact zinvol lang op de rails te houdentot wederzijdse vreugde en inspiratie.

PERSPECTIEVEN

oktober 201111


De NPB heeft niet, zoals veel kerken, een centralediaconale poot gehad. De zorg voor de naastemedemens werd in de loop van de geschiedeniszowel landelijk als plaatselijk georganiseerd. Diezorg kreeg op verschillende wijze vorm. Al bladerend in de oude Jaarboeken van de NPBkwam ik de volgende voorbeelden van zorg voorde mens tegen. Telkens maak ik een sprong van 10 jaar om niet te veel in details treden. En ik beginin 1921 omdat vanaf dat jaar de jaarboeken op de NPB zolder te vinden zijn.

PERSPECTIEVEN Zorg voor de naaste door de jaren heen Elsbeth Goettsch

In Amersfoort hield men volksavonden voorarbeiders die leidden tot de volgende ont-boezeming: "Laat ons hopen, dat de arbei-der langzamerhand deze mooie leerzamevoordrachten leert verkiezen boven debioscoop of erger: de straat en de herberg."En in Zwolle had men een onderafdelingdie zorg droeg voor de wijkverpleging. Lan-delijk was er de organisatie van vakantie-kolonie 'Naar buiten' in Lunteren actief enook was er een vereniging voor vrijzinnig-godsdienstigen voor militairen en militairetehuizen. Verder was er de commissie vande postpropaganda die boeken aan belang-stellenden toezond. Een 'Commissie van Fi-nantieele Bijstand' bestaat er dan ook al(NPB Jaarboek 1921)

Tien jaar later is men als Indische Commissievan den Protestantenbond in gesprek metde Centrale Commissie voor het VrijzinnigProtestantisme in Nederland om het werkdaar onder te brengen. Deze commissie isondertussen in dat jaar druk bezig omsamen met S.I.M.A.V.I. (Steun in MedischeAangelegenheden voor Inheemsen) eenmedische dienst van vrijzinnigen voor de in-heemse bevolking in de koloniën op tezetten. De eerste resultaten van een inza-meling van bijdragen zijn echter onbevredi-gend.In de rede van dr. K.H. Boersema bij het 60-jarig bestaan van de NPB wordt terugge-blikt op de sociale inspanningen. Hij meldtdat in Leiden intussen het voorbeeld vanZwolle was gevolgd en er een bloeiendewijkverpleging tot stand was gekomen.Onder leiding van professor Van Oort wasbegonnen aan zorg voor de fabrieksarbei-

der in de arme wijken om het maatschap-pelijke maar vooral morele peil van de ar-beider op een hoger plan te brengen.Vooral vanuit godsdienstig perspectief. Hijschetst ook de geschiedenis van het Bonds-huis in Huis ter Heide Veel commissies enplaatselijke verenigingen hadden daardagen doorgebracht. Maar helaas blekenook daar de financiële middelen ontoerei-kend en moest men afscheid nemen van hetBondshuis. (NPB Jaarboek 1931)

In 1941, oorlogstijd, blijkt er op landelijkgebied de Commissie voor Sociaal Werk ende Commissie voor geestelijke verzorging inSanatoria te zijn bijgekomen. De afdelingHaarlem maakt melding van wijkverple-ging. (NPB jaarboek 1941)

De jaren na de oorlog geeft een beteroverzicht van het sociale werk. Er zijn 13rustweken voor vrouwen georganiseerd inhet Bondshuis in Soesterberg, het koloniehuis in Lunteren en 'Onse Bliscap' inAmerongen. De Commissie voor Sociaalwerk is nu ondergebracht in een aparteStichting. Men is met de NPB op zoek naareen conferentieoord om eenvoudigevakantiemogelijkheden te creëren voorgezinnen. Onder die Stichting valt ook hetPrins Hendriksoord, een herstellingsoordvoor geestelijke rustbehoevenden, in LageVuursche. 't Zonnehuis dat vakantiekampenvoor kinderen tussen de 6-12 jaar had hetmoeilijk. In de koloniehuizen in Lunteren enOostvoorne werden vele zwakke kinderenverpleegd. (NPB jaarboek 1951)



Zorg voor de naaste door de jaren heen Elsbeth Goettsch

In 1962 is de afdeling Bennekom begonnenmet een kookcommissie die maaltijdenmaakt voor gezinnen waar de huisvrouw isuitgevallen. In Leiden is een stichting vooreen tehuis voor ouderen opgericht. Lan-delijk blijkt het conferentieoord er te zijngekomen want er is sprake van het Bonds-huis 'Venwoude'. De Vrijzinnig ProtestantseStichting voor Bejaardenzorg is begonnenmet zijn werk van zorg voor bejaarden enhet oprichting van bejaardenhuizen. (NPB jaarboek 1962)

Tien jaar later is de Stichting voor Sociaalwerk bezig zijn werkterrein uit te breidenen heeft daarvoor een nieuwe organisatieopgericht. De Stichting Mens en Samen-leving. Deze Stichting heeft 'secties als herstellingsoordwerk, kinderkampen enkinderuitzending, recreatiewerk en verple-ging geestelijk gestoorde bejaarden' (NPBjaarboek NPB 1970-1971 blz. 9).

In de jaren zeventig steunt de afdeling Ben-nekom een polikliniek in Zaïre, terwijl deafdeling Bilthoven 6 'peetkinderen' in Indiaheeft en betrokken is bij de S.O.S. Kinder-dorpen. De afdeling Heemstede/Ben-nebroek schonk Unicef een deel van deopbrengst van de Fancy Fair en adopteerdeeen Foster Parents-meisje in Indonesië. Deafdeling Huizen gaf een groot deel van deopbrengst aan een tehuis voor gehandicapte kinderen in Pakistan. Ook de afdeling-en Laren/Blaricum, Naarden/Bussum,

Renkum/Heelsum, Utrecht, Voorburg,Weesp, Zeist en Zevenhuizen hielden col-lectes of bazaars waarvan de opbrengstenvoor sociale werken in binnen- en buiten-land waren bestemd. De Stichting Mens enSamenleving heeft er dan inmiddels tweeherstellingsoorden bij: Het Duinhuis enMens en Samenleving. Er is een Boddaert-centrum en een bejaardenhuis Villa Carla.(NPB jaarboek 1981-1982)

In de tachtiger jaren is er aandacht voor deStichting Hulp Noord-Ierland waarbij Iersekinderen in Nederland vakantiewekenmogen doorbrengen. De NPB participeert inde Stichting Oecumenische Hulp. Dezestichting heeft een alternatief adoptieplanopgezet: Kinderen in de Knel. In de afdeling-en wordt melding gemaakt van opbreng-sten van bazaars voor Artsen zonderGrenzen en het Tilapia-project. (NPB Jaar-boek 1990-1991)

In het Jaarboek 10 jaar later is de StichtingHulp Noord-Ierland er niet meer. Dewerkzaamheden van de Stichting Mens enSamenleving hebben zich toegespitst op dethema- en vakantieweken. De VrijzinnigProtestantse Stichting voor Bejaardenzorgheeft geen huisvesting voor bejaarden inzijn werkpakket maar beheert het vermo-gen en geeft subsidies uit aan projectenvoor ouderen die het leven voor deze groepveraangenamen. De korte beschrijvingenvan de activiteiten van afdelingen zijn nietmeer opgenomen in het jaarboek dus daaris weinig over te vertellen. (NPB Jaarboek2000-2001)

Als men dit overzicht bekijkt kan men con-stateren dat veel van de sociale werkzaam-heden uit het verenigingsleven zijnverdwenen. De activiteiten zijn blijkbaar inde vorige eeuw steeds meer onderdeel vanonze verzorgingsstaat geworden. Parti-culiere initiatieven komen nu echter weerop gang nu de overheid zich terugtrekt. Dezorg voor de medemens komt zo langza-merhand weer geheel terug op de schou-ders van de naaste.

PERSPECTIEVEN

oktober 201113

Prins Hendriksoord


De films, die ik heb geselecteerd, gaan over zorg,aandacht, “diaconie” in het persoonlijk leven van mensen. Dragen wij daar niet allemaal aan bij,ieder op zijn eigen manier?De documentaire: “Verdwaald in het geheugen-paleis”, laat ook iets zien van wat er in de georganiseerde zorg gebeurt.

PERSPECTIEVEN Filmrubriek AnneRose Zelders

Marvin’s RoomRegisseur: Jerry Zaks, (1996, VS, 98 min.)Naar een toneelstuk van Scott McPherson.Acteurs: Diane Keaton, Meryl Streep,Leonardo di Caprio, e.a.

Jaren geleden heeft Bessie haar zelf-standige bestaan opgegeven om de zorgop zich te nemen voor haar bedlegerigevader en haar kinderlijke tante. Dan wordter leukemie bij Bessie geconstateerd enkomt haar zuster, die ze in 17 jaar nietgezien heeft, samen met haar 2 zoons naarhuis terug. Het is de eerste keer in 17 jaardat zij elkaar weer zien.Een schrijnend en scherp relaas over oudewonden, familiebanden, liefde en verant-woordelijkheid.

Les Choristes (2004, Frankrijk)Regisseur: Christophe BarratierActeurs: Gerard Junot, Francois Berleand,Jean-Baptiste Maunier, Kas Merad, e.a.

In 1949 is Clement Matthieu, een werklozemuziekleraar, die de betrekking van sur-veillant aanvaardt in het internaat “AuFond de L’Etang”, waar de moeilijkegevallen worden geplaatst. Rachin, de di-recteur laat een ijzeren discipline heersen.Matthieu snapt echter dat de kinderenmeer behoefte hebben aan begrip en vrij-heid en genegenheid. Hij probeert dit bin-nen de mogelijkheden van de strengeschoolregels door een koortje op te richtenin zijn klas, waarvoor hij toestemming krijgt van de directeur …Twee visies op de opvoeding worden hiergetoond: de directeur die tucht wil enMatthieu, die met het koor een doel aande kinderen wil geven en daardoor ookbegrip en liefde.

Away from her Regisseur: Sarah Polley (2007, Canada, 110 min.)Acteurs: Julie Christie, Gordon Pinsent,Olympia Dukakis, e.a.

Na 44 jaar huwelijk ontdekt een getrouwdstel dat de vrouw vroegtijdige tekenen vanAlzheimer vertoont. Zij gaan plannenmaken om haar naar een van alle facili-teiten voorzien verzorgingshuis te latengaan. Het is moeilijk voor allebei. Des temeer voor hem, als zij, eenmaal daar, zichzeer gaat hechten aan een mannelijke patient.



Intelligent, integer en indringend drama,dat sentimentaliteit vermijdt wanneer dekarakters deze moeilijke reis samen gaanafleggen.

Le gamin au véloRegisseur:Jean-Pierre en Luc Dardenne(2011, België, 87min.)Acteurs : Thomas Doret, Cecile de France,e.a.

In de filmkrant staat als kop boven de re-censie: “ Met de fiets naar de vrijheid.”Hoe simpel kan een verhaal zijn? Een fiets,een jongetje op zoek naar zijn vader eneen vrouw, die hem liefde wil geven. De Dardennes wonnen er bijna hun 3eGouden Palm mee.Cyril woont in een tehuis, maar is daaruitontsnapt om op zoek te gaan naar zijnfiets en naar zijn vader (Jeremy Rennier),die zijn fiets te gelde heeft gemaakt. Maarwat hij eigenlijk zoekt is bescherming entroost. Dan ontmoet hij de kapster Saman-tha, die hem dat geven kan.

Ze heeft als motief, dat ze een daad vanbarmhartigheid wil verrichten. Ze is ergewoon en hoopt dat Cyril haar liefde wilaccepteren. De fiets staat symbool voor de ultieme vrij-heid en voor het zoeken naar een beetjeliefde en zorg.Het verhaal wordt omlijst door het gebruikvan muziek van steeds hetzelfde fragmentvan Beethoven’s 5e en zacht zomerlicht.Iets wat de Dardennes in hun vorige filmsnooit gebruikten. Dus een heel andereaanpak dan we van de broers gewend zijnin o.a. Le Fils, l’Enfant (2005) en LaPromesse (1996).Belangrijke vraag: Wat zijn wij eigenlijkbereid om voor iemand te doen?

Leuk om te weten is, dat er nog meer filmszijn, waarin de fiets het symbool is voor deultieme vrijheid:Fietsendieven ( 1948), L’Ecole de Facteurs(1947) en Jour de Fête (1949), The Day I be-came a Woman (2000), Le Velo de Ghis-laine Lambert (2001), Beijing Bicycle (2001),Les Triplettes de Belville (2003), RichtingWest (2010).

Verdwaald in het geheugenpaleisRegisseur: Klara van Es“Acteurs”: Bewoners van het zorgcentrumIduna in Essen bij Antwerpen

Debuutfilm van Klara van Es en eerste documentaire over leven met dementiedoor de ogen van de bewoners, die samenin woonzorgcentrum Iduna verblijvenonder continue begeleiding en zorg. Ze bevinden zich in de eerste fase van deziekte.Een integere en ontroerende film. (Kijk op google voor meer informatie.)

PERSPECTIEVEN Filmrubriek AnneRose Zelders

oktober 201115


Die schrijvers zijn in dit geval Ferdinand Bordewijk(1884-1965) en Willem Frederik Hermans (1921-1995). De brieven beslaan de periode 1944-1965.Deze leeseditie van de correspondentie (dus zonder uitgebreid wetenschappelijk commentaar)bevat 33 brieven van Bordewijk aan Hermans, 17 van Hermans aan Bordewijk en 1 brief van Hermans aan mevrouwBordewijk-Roepman.

BOEKEN Brieven van schrijvers Frans Brinkman

Tussen beide auteurs was dus en grootleeftijdsverschil. Uiteraard waren er even-eens verschillen in persoonlijkheid en levensstijl.Wat ze delen is een kijk op het bestaanwaarin plaats is voor het fantastische, hetongewone en het toevallige. Ze bestedenin hun werk aandacht aan theater en film,terwijl ze een hekel hebben aan het literaire wereldje met zijn mandarijnen,vriendjespolitiek en corruptie. Ze kunnenelkaars originaliteit waarderen.

Hermans heeft wel kritiek, in ander ver-band, op Bordewijks persoon (hij schrijftbeter dan hij praat).Verder mist hij een gedachtewisseling oplevensbeschouwelijk en moreel gebied.Bordewijk heeft een groeiend respect voorde prestaties van zijn jongere collega enprobeert hem in een of andere commissiete krijgen, wat trouwens niet lukt.

De lezing van deze briefwisseling kanertoe leiden het werk van beide auteursnog eens ter hand te nemen. Het verza-meld werk van Hermans is nog niet com-pleet.

Bijzondere GedichtenMaud Vanhauwaert is 27 jaar. Ze was totnu toe in de weer met taal en met commu-nicatiewetenschap. Ze is ook kunstenares.De poëzieclub uit Amsterdam waarbij ikben aangesloten koos haar 1e gedichten-bundel uit voor clubleden. Titel: Ik ben mo-gelijk (Querido, Amsterdam 2011).

In 5 afdelingen groepeerde ze haar wat jekunt noemen beschrijvende gedichten.Maud V., dat valt op, observeert scherp engeeft in originele taal weer wat zewaarneemt.In de rubriek ”Verenigde straten” bijvoor-beeld schrijft ze: “er liepen vrouwen in eenstraat ze vonden elkaars schoenen lelijk /dat is het enige dat ooit tussen hen isgebeurd / ze kruisten elkaar keken naarelkaars schoenen vonden die lelijk”, p. 15.In de rubriek “Toch” staat op p. 25 : “erhoeft nog altijd niet veel te gebeuren voorik aan je denk / iets wat niet op jou lijkt isal genoeg dan denk ik kijk / dit lijkt echtniet op haar”.Tenslotte: In de rubriek “Voor de zeker-heid” lees je: “zoals alle mensen / heb ik demeeste prijzen op deze wereld nietgewonnen heb ik de meeste boeken nietgelezen er nog minder van geschreven hebik de meeste kinderen niet gebaard demeeste mensen nooit ontmoet de meestenniet eens gekust / dat stelt mij voor van-daag gerust" (p. 57).

ReactieMaud V. heeft een humane inslag in haarpoëtische opmerkingen. Ze heeft een bandmet de wereld zoals die is. Ze zoekt, somshumoristisch of laconiek, haar weg in deveelheid van gebeurtenissen en/of gevoe-lens. Een aantal gedichten is heel lang. De dichteres hoopt op geluk voor de lezersen voor haarzelf. Zo mogelijk.



De overgrote meerderheid van degeschriften in deze bibliotheek behoordetot de zogenaamde gnostische geestesstro-ming, die ook in het christendom van detweede en de derde eeuw een factor vanbetekenis is geweest. Het uitgangspuntvan deze stroming was de overtuiging datde kern van de mens, zijn meest wezenlijkezelf, uit een hogere wereld van licht envrede afkomstig is en op een tragischemanier verstrikt is geraakt in onze aardsewerkelijkheid. Wie dit inziet, heeft Gnosis,‘Kennis, geestelijk inzicht’, en heeftdaarmee tegelijk de bevrijding uit de materiële sfeer gevonden. De afgelopenzestig jaar zijn honderden boeken enduizenden artikelen aan de wetenschap-pelijke bestudering van deze tekstengewijd. Bekende titels uit Nag Hammadizijn het Evangelie van Thomas en het Evangelie der Waarheid.Een aantal van deze authentieke tekstenheeft ook buiten wetenschappelijke kring-en veel aandacht getrokken, omdat er zicheen christendom in manifesteert dat sterkafwijkt van wat in de kerken gangbaar isgeworden. Zo is Jezus er niet degene dieaan het kruis de zonden der mensheid ver-zoent, maar de leraar die de gnosis aan demensen bekend maakt, d.w.z. hun geestverlicht met de bevrijdende kennis overhun herkomst, huidige situatie en bestem-ming. Zijn opstanding moet nietlichamelijk, maar geestelijk verstaan wor-den. Zo is er in deze nieuwe teksten een al-ternatief christendom zichtbaar geworden,dat in onze tijd door veel christenen alseen bevrijding wordt ervaren.

Katrijne Bezemer, o.a. NPB-predikant inVoorburg/Sassenheim, laat in haar boekzien hoe deze oude gnostische teksten ookin onze tijd de inspiratiebron voor een al-ternatief christendom kunnen zijn. Zij doetdat in twintig korte hoofdstukken met eenvast stramien: eerst een citaat uit eengnostische tekst, dan een stukje ‘Achter-grond’, dat vooral historisch georiënteerdis, gevolgd door een beschouwing overwat het ons nu te zeggen heeft, onder detitel ‘Betekenis’, en tot slot een korte op-dracht of bemoediging onder het kopje‘Op weg’. Nadere toelichtingen en litera-tuurverwijzingen worden in aparte aan-tekeningen gegeven (op p. 101 ontbreekthet nummer van de aantekening; op p. 150zijn de aantekeningen 2 en 3 omgewis-seld). Het boek heeft een duidelijk ‘pastorale’bedoeling, in de zin dat het ‘geestelijkebegeleiding’ wil bieden. Het centrale be-grip dat telkens terugkeert, is dat van per-soonlijke groei. Wie de gnostisch-christelijkeweg volgt, komt tot het inzicht, dat demateriële werkelijkheid ons het zicht opons ware wezen en de ware werkelijkheidkan ontnemen. Naar aanleiding van spreuk28 van het Evangelie van Thomas, overgeestelijke dronkenschap, blindheid enleegte, wijst de schrijfster op ‘de roes of debeslommeringen van het leven’, en zegtdan: ‘Het religieuze leven vraagt om eenrustige, beheerste en langdurige inspan-ning in eenzelfde richting. Het momentvan ‘wakker worden’ of ‘nuchter worden’is het moment waarop iets anders in jou dedingen ziet en begrijpt. Het ziet het ego

Katrijne Bezemer, Op weg met de Gnosis. Een alternatief christendom,Rotterdam: Synthese, 2011, 157 blz. Prijs: € 17,50.

De vondst van de gnostische bibliotheek van NagHammadi (Egypte, 1945) heeft het beeld van hetvroege christendom grondig veranderd.

BOEKEN Op weg met de Gnosis Roel van den Broek

oktober 201117


en is daar niet tevreden mee. (...). Het ishet grote gebeuren waarin de greep vanhet ego op de mens afneemt en hethogere leven in de mens zich aandient. Depersoon ziet meer, begrijpt meer en isverbluft dat hij dit nooit eerder heeftgezien en begrepen’ (p. 36/37). Dat houdtin ‘het weer in direct contact komen metGod, de bron van ons bestaan, de Christusin jezelf tot leven wekken, of hoe je hetmaar noemen wilt’ (p. 112). Christus isdaarbij een belangrijke hulp, deel van het‘aanbod van de hogere wereld aan demens’, maar ‘wie Christus dan ook geweestis en voor jou in het heden nog is, het gaater uiteindelijk om dat je jouw weg enrichting volgt. Juist het bestaan van eengoddelijke vlam in de individuele mensbevestigt dat het niet de bedoeling is ie-mand, hoe groot ook, hoe betekenisvoldan ook, na te volgen in de zin van na tedoen’ (p. 118/119). Er staan in dit boek veel observaties en ad-viezen die wijs en behartigenswaardig zijn.Maar ik kan mij niet aan de indruk ont-trekken, dat de auteur meer haar eigeninzichten in de gnostische teksten heeftteruggelezen dan dat die haar tot dieinzichten gebracht hebben. Bovendien ge-bruikt zij de teksten nogal selectief,ongeveer op de manier waarop veel mo-derne christenen met de bijbel omgaan.Dat is op zichzelf niet erg, want zinvolleteksten uit een ver verleden bevatten nueenmaal voorstellingen die niet meer bijons wereldbeeld passen. Maar de lezer krijgt daardoor geen duidelijk beeld vanwat de gnostici nu precies dachten. In hetalgemeen schiet de historische informatiein dit boek nogal eens te kort. De auteurzou toch moeten weten, dat de bijbel niet,zoals zij beweert, ‘in de 4de eeuw werdsamengesteld’ en ook dat toen echt nietbepaald werd ‘welke teksten wel en nietin de Bijbel zouden worden opgenomen’(p. 12). De gnostici trokken niet rond in

kleine groepjes om nieuwe gemeenten testichten, zoals o.a. op p. 53 beweerdwordt. Die informatie slaat op de Messalia-nen, een spiritualistische beweging uit devierde eeuw, maar dat waren beslist geengnostici! De niet-gnostische christenenworden in het boek vaak als ‘de kerk vanRome’ aangeduid, maar dat samenvat-tende begrip voor ‘de orthodoxie’ bestondin de tweede en derde eeuw nog niet. Dechristelijke gnostici waren, zeker in detweede eeuw, meestal gewoon lid van eenplaatselijke christelijke gemeenschap. Erwaren wel geheel verschillende opvattin-gen over God, de mens en Christus, zowelbij gnostische als niet-gnostische christe-nen. Men heeft de tweede eeuw wel eensvergeleken met een groot laboratorium,waarin allerlei ideeën werden uit-geprobeerd die richtinggevend voor detoekomst zouden kunnen zijn. Kortom, Katrijne Bezemer heeft in haarboek, uitgaande van een selectie gnosti-sche teksten, een zinvolle weg naar inner-lijke ontwikkeling en spirituele groeigewezen, maar de historische toelichting-en hadden wel wat nauwkeuriger gekund.


BOEKEN Op weg met de Gnosis Roel van den Broek


Wie wel eens gereisd heeft in ontwikkelingslanden zoals India zalongetwijfeld getroffen zijn door deoveral zichtbare diepe armoede: talloze mensen in kapotte en vervuildekleren, sterk vermagerd, wonen op straatzonder enig perspectief op eenmenswaardig leven. Ondanks regelmatigopduikende positieve berichten over degroei van de economie in India levendaar zo’n 350 miljoen mensen onder de armoedegrens van 1 dollar per dag; dit betekent dat je niet weet of je de volgende dageten kunt kopen, voor jezelf en voor je kinderen.

Ferd van Koolwijk, organisatie adviseur en sociaal ondernemer

Er is nauwelijks sprake van een sociaalvangnet in India. Als het leven tegen zit,bijvoorbeeld de echtgenoot overlijdt ofvertrekt, blijft een moeder achter met dekinderen. Zodra ze de huur niet meer kanbetalen, wordt ze met kinderen en al opstraat gezet. Met haar kinderen overlevenin een portiek, onder een viaduct, in debuurt van stations of markten is dan hetbelangrijkste doel; werken is geen optieomdat ze haar kinderen niet kan meene-men. Leven op straat ken zijn eigengevaren: er zijn moeders die ’s nachts hunkinderen aan zich vastbinden, uit angst datdeze ontvoerd worden en gedwongen tewerk gesteld in de prostitutie. In India leven meer dan 10 miljoenkinderen op straat zonder begeleidingdoor verantwoordelijke volwassenen;wereldwijd zijn dat er zo’n 400 miljoen.Met één procent van het geld dat als steunnaar Griekenland gaat zou deze humani-taire ramp kunnen worden opgelost, maarstraatkinderen zijn door velen de facto allang geleden opgegeven. Voor de media isdit schrijnende probleem geen themameer, omdat het geen nieuwswaardeheeft. Met dit vraagstuk in gedachten benik in 2001 voor een verkenningsreis naarIndia gegaan om te onderzoeken of het mogelijk is een grootschalige oplossing te

ontwikkelen voor straatkinderen. Na ter plaatse met deskundigen en ookstraatkinderen zelf te hebben gesproken,en na de nodige rapporten te hebbenbestudeerd, schreef ik een businessplan enrichtte ik in 2002 met enkele vrienden Partnership Foundation op. Doel van Partnership Foundation is het bieden vanonderdak, onderwijs en hulp bij re-inte-gratie aan 10.000 straatkinderen in India.De stichting bestaat in Nederland geheeluit vrijwilligers en ontwikkelde deafgelopen jaren een goedkope enrepliceerbare oplossing: straatkinderen onderbrengen in bestaande schoolge-bouwen. De scholen worden eerst ver-bouwd (douches, toiletten, een keukentje,een verdieping op het dak), waarna er een‘gratis kostschool voor straatkinderen’gevestigd wordt. De voormaligestraatkinderen worden voorzien van alleswat zij nodig hebben: kleding, voeding,medische zorg, onderwijs, maar ook is eraandacht voor zang, dans, toneel, sport enexcursies. Voor zover de kinderen nog(niet-destructieve) verwanten of familiehebben, blijft het contact vanzelfsprekendin stand. Een streng geselecteerd en goedopgeleid team van huismoeders zorgt voorde kinderen, 7 dagen per week, 24 uur perdag.

Zorgzaamheid zonder grenzen

oktober 201119

COLUMN


Ferd van Koolwijk, organisatie adviseur en sociaal ondernemer

De kosten van deze oplossing zijn relatieflaag en de straatkinderen integreren opnatuurlijke wijze met hun meer bevoor-rechte leeftijdsgenootjes. Zo dragen allekinderen hetzelfde schooluniform. Er zijnnu 25 van deze onderkomens, in 5 stedenin India, met 1700 meisjes. Voor het beno-digde geld zijn wij afhankelijk van dona-teurs in Nederland. Deze oplossing zou,indien de politieke wil aanwezig is, in allelanden kunnen worden toegepast waarzich zowel scholen als straatkinderenbevinden.

Het thema van deze Ruimte is zorgzaam-heid, een belangrijk ijkpunt voor elkebeschaving. Wie zorgt er voor je als je datzelf niet kunt, of niet meer kunt, of evenniet kunt? Dat overkomt iedereen weleens, waar ook ter wereld, soms meerderekeren, of voor langere tijd. Maar wat is datprecies, zorg? Als mensen voor je zorgen,gaat het dan om een puur ‘technische’vorm van zorg – eten en drinken geven,wassen en aankleden?

Zorgzaam zijn in de ware betekenis vanhet woord impliceert een houding vanwarmte en hartelijkheid naar het object(of subject) van de zorg, zonder daar ietsvoor terug te verlangen. Zorgzaamheid iszorg vanuit het hart, met empathie, metliefde. Het effect van zorgzaamheid gaatdan ook veel verder dan louter fysieke ofmateriële zorg. Wanneer je iemandzorgzaamheid bewijst geef je tegelijkertijdeen belangrijke boodschap mee: ‘jij bentde moeite waard, ook als je niet voor jezelfkunt zorgen en in je eigen ogen of in deogen van anderen niet nuttig bent’. Ouderen, lichamelijk of verstandelijkgehandicapten, blinden, daklozen,kinderen, straatkinderen: ware zorgzaam-heid ontvangen is een bevestiging van jewaarde als mens, van je mens-zijn.

www.partnershipfoundation.nl


Zorgzaamheid zonder grenzenCOLUMN


oktober 201121

Van het bestuur


Begin augustus is het rapport met eenbegeleidende discussienotitie en vragen-lijst aan de afdelingen toegestuurd en demeeste antwoorden zijn inmiddels binnen.De regiobijeenkomsten, die op het mo-ment van schrijven plaats vinden, wordendruk bezocht. Persoonlijke reacties zijngeplaatst op de website. Het is verheugenddat de toekomst van onze vereniging zovelen ter harte gaat.Is er een al een rode draad in dit gesprekte ontdekken? Op grond van wat we totnu toe gehoord hebben kunnen we con-stateren dat het merendeel van devereniging het wenselijk acht dat een lan-delijk verband blijft bestaan. De landelijkevereniging mag niet opgeheven worden,maar nadenken over de taken en mogelijkheden die het landelijk bureaunog heeft bij krimpende ledenaantallen enfinanciële middelen is geboden.Het voorstel om een stichting, die een plat-form van de vrijzinnigheid kan zijn, op terichten maakt veel los. Er zijn vragen overde juridische status: waarom een stichtingen geen vereniging? Er zijn vragen over definanciële haalbaarheid en er zijn vragenover de identiteit van zo’n nieuw platform,de verstandhouding tot de NPB en de ver-standhouding tot de andere vrijzinnigegeloofsgemeenschappen.

In een aantal reacties komt ook nadrukke-lijk de wens naar voren om nog eenszorgvuldig de mogelijkheden tot vrijzin-nige samenwerking te onderzoeken. Alles bij elkaar levert dit voldoende stof optot nadenken. De volgende stap in het tra-ject is de AV. Het landelijk bestuur zal meteen voorstel en een stappenplan komen,want het is gezien de tijd die nu nog resttot de AV niet waarschijnlijk dat er al uit-gewerkte plannen voorgelegd kunnenworden. Het huidige beleidsplan loopt afen in verband met wettelijke verplichting-en behoort de vereniging over zo’n plan tebeschikken. De bedoeling is om met eenplan voor één jaar te komen, dat uit devolgende onderdelen zal bestaan: een financiële paragraaf, waarvoor kan worden volstaan met een verwijzing naarde toelichting bij de begroting, de activiteiten voor komend jaar en het al genoemde stappenplan.Zo nemen we de tijd voor een zorgvuldigebesluitvorming. Het gesprek gaat verder.

Gesprek over de toekomstKees Mosselman, voorzitter

Na de presentatie van ‘Gevangen in Vrijzinnigheid’ op 28 mei in Ede is er een levendige discussie losgebarsten over detoekomst van de NPB.



Inspiratie & Ontmoetingen

27 okt. 20.00 uur Lunteren Koert v.d. Velde A-gelovig religieus28 okt. 20.00 uur Veenendaal Ronald Naar Lied naar de ziel30 okt. 10.30 uur Bennekom Karine van 't Land Schoonheid en uiterlijk30 okt. 10.30 uur Oud-Beijerland Katrijne Bezemer Op weg met de gnosis30 okt. 10.30 uur Zuid-Kennermerland Ria Stoop Mahatma Gandhi01 nov. 19.30 uur Varsseveld Heiko Roelfsema De ongrijpbare mens02 nov. 10.00 uur Tholen Hans Cortie De maatschappijvisie van een

vrijmetselaar03 nov. 20.00 uur Maassluis Ineke Verbeek De vrouwen van Huygens04 nov. 20.30 uur Varsseveld Jolanda Navis Leven met Madelon06 nov. 10.30 uur Lunteren Tjeu van den Berk Bezinningsdienst06 nov. 10.30 uur Rhenen Paul van der Velde Het voetspoor van de Boeddha en de

moderniteit06 nov. 10.30 uur Voorburg J.H. Laenen Joodse mystiek - een inleiding06 nov. 10.30 uur Zeist Paul van Dijk Is dat kunst of kan het weg?06 nov. 14.30 uur Brielle Hans le Grand Hoe zou een eigentijdse vrijzinnige

kerk eruit kunnen zien?08 nov. 20.00 uur Eibergen Gerrit Jansen Numerologie08 nov. 20.00 uur Doorn Bert jan Hebben wij de oorspronkelijke

Lietaert Peerbolte tekst van de bijbel?08 nov. 20.00 uur Arnhem Corry van den Berg en Geloof in (de) Kunst:

Jeannet Maartense Poëzie en Proza10 nov. 20.00 uur Bennekom Froukje Santing Vrijzinnigheid in de Islam in Nederland10 nov. 10.00 uur Renkum Aart van Lunteren Onderwerp via

www.vrijzinnigrenkum.nl 10 nov. 20.00 uur Apeldoorn Jalf Flach Kunst, spiritualiteit en mystiek11 nov. 20.00 uur Hardinxveld Koos Dijksterhuis Trekvogels13 nov. 10.00 uur Brummen Dick van der Steen Over leven of geleefd worden13 nov. 10.30 uur Bilthoven Harry Kunneman Voorbij het dikke-ik:

van autonomie naar autografie13 nov. 10.00 uur Brummen Dick van der Steen Over leven of geleefd worden15 nov. 20.00 uur Heerde/Hattem Theo Hop Russische kerkmuziek15 nov. 20.00 uur Woubrugge Tineke de Jonge Hans Keilson (1909-2011):

de man die niet genoeg haatte15 nov. 20.00 uur Arnhem Paul Thimm Geloof in (de) Kunst:

Beeld en Schilderkunst15 nov. 10.00 uur Brielle Dieuwke van Rossen Compleet met kleuren16 nov. 20.00 uur Driebergen Joep de Hart Zwevende gelovigen.

Oude religie en nieuwe spiritualiteit17 nov. 14.00 uur Soest Gerben Meijer De energieproblemen van morgen

vandaag oplossen



17 nov. 19.30 uur Rijssen/Nijverdal Johan Pameijer Innerlijke evolutie18 nov. 19.30 uur Maarssen Robert la Boresa In het begin .. Een wonderbare

visvangst in Genesis 1:119 nov. 10.30 uur Wassenaar H.J.M. Nellen Hugo de Groot: rechtsgeleerde en

Bijbeluitlegger. Zijn bijdrage tot het vroeg-modern secularisatieproces

20 nov. 10.30 uur Oost-Twente Dick Kleinlugtenbelt Levenskunst, bevriend raken met jezelf en de ander

22 nov. 20.00 uur Apeldoorn Rob van der Linden Bach en kerst22 nov. 20.15 uur Schiedam Christiane Berkvens Catechismus van de compassie,

en Ad Alblas uit de kunst22 nov. 20.00 uur Arnhem Geloof in (de) kunst: Muziek23 nov. 20.00 uur Renkum Tjeu van den Berk Het oude Egypte:

bakermat van het jonge christendom24 nov. 20.00 uur Amerongen Denise Hulst Een volle agenda maar nooit druk25 nov. 20.00 uur Veenendaal Ronald Naar Lied naar de ziel25 nov. 19.30 uur Tholen Peter Kattenberg Dante's hellevaart op Tholen

in beeld gebracht27 nov. 14.30 uur Soest Rinus van Warven Harry Potter en Jezus Christus27 nov. 10.30 uur Bennekom Jan Taal De bril die je van binnen draagt27 nov. 10.30 uur Eibergen Conno Vlaardingerbroek Wisselende Godsbeelden27 nov. 15.00 uur Velp Palmyre Oomen Ik of mijn hersenen?

Wat betekent 'vrije wil'?27 nov. 10.30 uur Wassenaar Carel ter Linden Lezing over zijn nieuwste boek27 nov. 10.30 uur Voorburg Aukelien van Hoytema Mahler27 nov. 10.30 uur Baarn Bijeenkomst over Mariaverering29 nov. 20.00 uur Wassenaar André Droogers Speelruimte gezocht voor zingeving30 nov. 20.00 uur Doorn Karel van der Toorn Wie schreef de bijbel?07 dec. 10.30 uur Woubrugge Dick Peters Kerstmis07 dec. 10.00 uur Tholen Cocky van der Wel Maatschappelijke begeleiding van

vluchtelingen08 dec. 20.00 uur Bennekom Menno Rougoor Apocriefe kerstverhalen in de kunst08 dec. 20.00 uur Bilthoven Marlies ter Borg Sharing Mary, inspirerende vrouwen

in de Bijbel en de Koran09 dec. 19.30 uur Maarssen Janne Freij De Esseense oorsprong van de

christelijke kerk15 dec. 14.30 uur Naarden/Bussum Henny Adea Christendom in Ethiopië18 dec. 19.30 uur Brummen Menno Rougoor Apocriefe kerstverhalen in de kunst18 dec. 10.30 uur Velp Berrie Daalhuizen Meester Eckhart30 dec. 20.00 uur Veenendaal Ronald Naar Lied naar de ziel08 jan. 10.30 uur Zeist Egbert Tellegen 'Milieu' na een halve eeuw10 jan. 20.00 uur Wassenaar Han de Wit Boeddhisme11 jan. 10.30 uur Woubrugge Martin Roos Over het kerklied11 jan. 10.00 uur Weesp Dhr. Zwaal Een kijkje in het heelal

oktober 201123


Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPBVRIJZINNIG NEDERLAND


11 jan. 19.30 uur Tholen Ivo de Jong Zin in pop11 jan. 20.00 uur Driebergen P.J. Idenburg Kentering en keerpunt, kunst als

inspiratiebron voor zelfinzicht15 jan. 10.00 uur Brummen Cor Lageweg Tot leven komen langs de weg van het

Boeddhisme15 jan. 10.30 uur Rhenen Klaas van Egmond Duurzaamheid,

een vorm van beschaving17 jan. 20.00 uur Varsseveld Fred Butter 201217 jan. 20.15 uur Schiedam Magda Heesen- Kennismaking met compassie in het

van den Hemel Zenboeddhisme17 jan. 10.00 uur Brielle Dammy Roosa Astrologie18 jan. 14.30 uur Laren Teun Pels Folkore I, de donkere maanden18 jan. 10.00 uur Renkum Suzàn de Jong Engelen19 jan. 20.00 uur Hardinxveld Liesbeth den Otter Kinderboeken - wat kies je?19 jan. 20.00 uur Lunteren Ton Lathouwers Wat bindt de verschillende religies22 jan. 15.00 uur Velp Inigo Bocken Hoe seculier is onze tijd eigenlijk?22 jan. 10.15 uur Doorn Peter Idenburg Jacob en de engel23 jan. 20.00 uur Hattem/Heerde Pieter van der Meulen Mondriaan25 jan. 14.30 uur Ede Lydia van Ketel De moderne devotie27 jan. 20.00 uur Veenendaal Ronald Naar Lied naar de ziel29 jan. 14.30 uur Soest Joke Krijnen-Kriek Keltische Mystiek29 jan. 10.30 uur Bennekom Brechje Vermaat en

Maarten Versteeg Schoonheid en vormgeving29 jan. 10.30 uur Bilthoven Sandra Boer Kunstenaars en de kracht

van verbinding29 jan. 10.00 uur Veenendaal Minke Weggemans Broederziel alleen?31 jan. 20.00 uur Doorn Bert Cozijnsen De achterkant van de liefde:

over dood en rouw



Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het landelijk bureau 038-4211333.

Daar kunt u ook het gehele jaarprogramma 2011-2012opvragen waarin ook allefilmvoorstellingen, concerten en andere bijzondere activiteiten inde afdelingen staan.



oktober 201125

Een andere kijk op afdelingsfinanciënReinier Katgert, namens het bestuur van de afdeling Hattem

In het kader van de besprekingen over de toekomstvan het Landelijk Bureau van de NPB en de Vrijzin-nige geloofsgemeenschap NPB als geheel spelenook steeds de financiële aspecten een grote rol. In eerste instantie door de zeer beperkte financiële armslag van hetbureau. Ten tweede, als afgeleide daarvan de problemen van deafdelingen gezien de verplichte afdracht van de afdelingen aan hetcentrale bureau, die niet langer door de afdelingen zou kunnen wor-den opgebracht. En tenslotte de armslag voor de afdelingen doordatde contributie sowieso de kosten niet meer dekt.

Ook in onze afdeling worstelen we met dieproblemen en leiden we al jaren een niet-onaanzienlijk verlies op de exploitatie vanonze afdeling. Je kunt ons dus gerust een financieel ongezonde afdeling noemen.

Zoals wellicht bij meer afdelingen het gevalis, is ook bij ons de contributie zeker niethoger dan die van de plaatselijke tennis-club; onze contributie zit daar in elk gevalzeer ruim onder! Toch heerste ook bij onsde angst dat door een verdere verhogingvan de contributie het ledental nog verderzou dalen dan te voorzien zou zijn, geziende voortschrijdende vergrijzing.

Een verder doordenken van de situatieleverde het volgende beeld op: Door hetniet verhogen van de contributie straal jede impliciete boodschappen uit dat:• je er niet zo veel vertrouwen in hebt datdatgene wat je te bieden hebt (en dat isnogal wat als je het goed beschouwt)ook werkelijk zijn prijs waard is.

• Je betwijfelt dat je geloofsgemeenschapook op langere termijn bestaansrechtheeft.

• Je eigenlijk maar weinig vertrouwenhebt in je leden dat die baat vinden inwat je biedt en dat daar ook voor willenbetalen.

• Je je leden niet bepaald uitdaagt ommeer te geven dan hun “ouderwetsecontributie”; zelfs niet de leden diegemakkelijk een veelvoud van de con-tributie zouden kunnen betalen.

De bewustwording van bovenstaande impli-ciete boodschappen heeft er toe geleid datwe gekozen hebben voor een andere aan-pak van het financiële probleem vanuitander perspectief.

Dat perspectief is:• het bestuur moet, gedragen door deafdeling, de richting van de afdelingduidelijk maken en met het oog op detoekomst ook de financiële situatie ver-duidelijken.

• het bestuur moet naar de leden toe opti-male duidelijkheid geven over financiëletekorten, omdat anders de stimulansontbreekt om deze werkelijk aan tepakken; anders worden onze leden con-sumenten en de betrokkenheid zalteruglopen;

• we moeten erop vertrouwen dat hetvoor ons (en vast en zeker ook voor an-deren) van belang is om een plaats tehebben waar over geloof en zingevingwordt nagedacht en dat we wat dat be-treft ook een toekomst hebben;

• we moeten er weer op vertrouwen datde leden van onze gemeenschap echtwaarde hechten aan wat de afdeling tebieden heeft en daar bewust voor willenbetalen;

• we moeten naar buiten toe het beelduitstralen dat onze gemeenschap beslistniet op zijn retour is, maar een levendegeloofsgemeenschap die dat beeld ookgeloofwaardig mee wil nemen detoekomst in;



De bovenstaande overwegingen leidden toteen nieuwe aanpak.Tijdens de afgelopen jaarvergadering is hetvoorstel gelanceerd om niet te blijvenwerken met een “contributie”, maar meteen vrijwillige bijdrage. Daarbij denken wijdat als de leden 1½ % van ieders nettojaarinkomen bijdraagt we een sluitende be-groting kunnen maken voor de afdeling.Dit betekent dus dat de leden zélf het tedoneren bedrag moeten bepalen!

Door dit unaniem genomen besluit van deledenvergadering is duidelijk geworden datwij als leden van de gemeenschap elkaarvertrouwen dat het wel goed zal komen enook dat het Bestuur zijn leden vertrouwtom het goede te doen. Want voor alleduidelijkheid: er is geen ondergrens meer.Een vrijwillige bijdrage verhoudt zich nietmet een voorgeschreven ondergrens! Deleden kunnen ook besluiten om veel minderte geven dan de vorige jaren!

Dat zou dan ook weer een impliciete bood-schap van de leden naar het bestuur toezijn, namelijk dat er minder behoefte aande gemeenschap is dan ingeschat! In datgeval kan het bestuur kan beter meteenplannen gaan maken om het licht uit tedoen.

We zijn nu bijna een half jaar verder nadathet besluit op de jaarvergadering isgenomen en, hoewel nog niet iedereen fi-nancieel heeft gereageerd, heeft de pen-ningmeester al wel zoveel zicht op deuikomst dat duidelijk is dat met een afdel-ing van 50 leden er een meeropbrengst isvan duizenden Euro’s!

Met andere woorden: Besturen wees nietbang om net als wij een appèl te doen opeen vrijwillige bijdrage van uw leden!!!Ontdek weer dat je gemeenschap leeft! Onze ervaringen leren in dit geval dat durfen onderling vertrouwen loont!



Zwinglibond sluit zich aan

Dit besluit valt na 63 jaar. De Zwinglibondvindt haar oorsprong in 1948 in het DrentseOdoorn, waar de oprichter van dit vrijzinnigplatform, de Nederlands hervormdpredikant ds. H. van Lunzen, toen stond.Oorspronkelijk opereerde de verenigingbinnen de Nederlands Hervormde kerk,later meer algemeen in vrijzinnige orga-nisaties in bredere zin.Door de jaren heen heeft de Zwinglibondzich ingezet voor de bevordering van eenmodern, d.w.z. wetenschappelijk-wijsgerigverantwoord theologisch denken. De naam'Zwinglibond' was gekozen, omdat deoprichters in het gedachtegoed van dezeZwitserse hervormer uit de zestiende eeuween moderne opvattingen herkenden.Het christelijk humanisme dat de verenigingvoorstaat vertoont verwantschap met hetvrijzinnige gedachtegoed van de VrijzinnigeGeloofsgemeenschap NPB.

Met de wetenschappelijke bestudering vandit gedachtegoed wil de Zwinglibond eenspecifieke bijdrage leveren aan het debatover religie in het publieke domein. Zij isvan mening, dat een vrijzinnige inbrengonontbeerlijk is in dit debat in een tijd vantoenemend fundamentalisme.Deze inhoudelijke koers past goed bij een vereniging als de onze en dus hebbende leden besloten de Zwinglibond onder te brengen bij de NPB. De leerstoel Unitarisme, die aan de Rijksuniversiteit in Groningen is gevestigd, zal in ieder gevaltot 2014 door dr. Mirjam de Baar wordenbekleed en gefinancierd worden uit degelden van de Zwinglibond die met diebestemming naar de NPB worden overge-heveld. De leden zal de gelegenheid wor-den geboden om plaatselijk lid of algemeen lid te worden van de NPB.

De ledenvergadering van de Zwinglibond heeft in de vergaderingen van 29 juni en 20 juli2011 het historische besluit genomen om zich op te heffen en zich aan te sluiten bij de Vrij-zinnige Geloofsgemeenschap NPB.


oktober 201127

Een bijzondere “trip”Berte Waardenburg

Een groep jongeren van de afdeling Varsseveld heeft onlangs een zondagje Amsterdam gedaan en dat werd een heel bijzondere “trip”! Hierbij een verslag vanAnniek Ankersmit (16 jaar)


Op zondag 4 september om half tienvertrokken we vanuit Varsseveld naar Amsterdam. Met een leuk clubje mensenreden we met twee auto’s naar de grotestad. (Dat is het toch echt wel.) Auto’sgeparkeerd bij de Arena en op weg naarde binnenstad. Met metro en bus kwamenwe daar al snel aan. We begonnen met eenrondleiding over de Wallen die werdgegeven door twee vlotte en vrolijkedames. Daar werd je, zelfs op de vroegeochtend, zelf ook vrolijk van. Ze verteldenverhalen over hoe het vroeger was ge-weest in Amsterdam en wat mensendeden. We kregen informatie over dehuizen en de grachten en vervolgden onzeroute richting de Wallen. Eerst kwamen webij het goedkopere gedeelte van de Wallenen zagen daar grote donkere vrouwen.Waar wij best wel van opkeken was dat ereen kinderdagverblijf naast deze ramenwas. Hoe leg je kinderen uit wat dievrouwen daar aan het doen zijn? Wil jekinderen wel daar naar hetkinderdagverblijf sturen? Ik had wel directrespect voor de vrouwen. Je moet hetmaar durven, jezelf zo bloot geven aaniedereen die langs komt en dan ook nogdat raam open moeten doen. Ik vond hetook mooi om te zien hoe deze vrouwenerbij stonden. Zo stonden daar met opge-heven hoofd, zo van: ik ben ik en ik bentrots op wat ik doe. Respect. Naarmate westeeds meer dames hadden gezien werdhet iets ‘normaler’. Aan het begin wistenwe niet echt goed hoe en waar we kijkenmoesten. Is dat niet raar als we naar bin-

nen kijken? Is dat niet beledigend? Het isnet aapjes kijken in de dierentuin. Hoemoet het wel niet zijn voor die vrouwen,continu te worden aangekeken en wieweet wat nog meer. Ik probeerde van dat‘dierentuin-idee’ af te komen door tedenken, dit is hun werk. Dat bleef ook weleen rare gedachte. Ik vond de rondleidingheel erg interessant en heb er ook zekerwat van geleerd. Wat me bij is gebleven ishet standbeeld ‘Belle’. Het staat op hetOudekerksplein en is geplaatst ter ere vande prostituees die al eeuwen in dit gebiedactief zijn. Het is een vrouw met opge-heven hoofd, ze is trots op wie ze is en watze doet. Dat vond ik erg mooi. Dit beeldtoont dat de vrouwen zich er niet voorschamen, maar blij met zichzelf zijn. Ikschrok af en toe wel van de leeftijd van dedames. Er zaten er een aantal tussen en dieleken zo jong! We kregen te horen dat zezich altijd moeten inschrijven en dat zeminimaal 18 jaar moeten zijn. Het lijkt meerg heftig om als 18-jarig meisje al in deprostitutie te moeten werken en jezelf duste ‘verkopen’. Ik vond de rondleiding heelerg leuk en leerzaam. Best wel heftig omte zien en te horen, maar ook erg interes-sant!Na de rondleiding hebben we met z’nallen een broodje gegeten op de Dam envervolgens hebben we het ‘hash museum’aan de Oudezijds Achterburgwal 148 be-zocht. Het was een klein museum met vanallerlei verschillende producten diegemaakt zijn van hasj. Hasj wordt gemaaktvan de harskristallen die op een



Op zondagochtend 4 september jl. werdhet nieuwe seizoen voor de VrijzinnigeGeloofsgemeenschap NPB, Afd. Midden-Drenthe, officieel geopend met eenfeestelijke bijeenkomst waarin het nieuwenaambord op het gebouw werd onthuld.Voortaan heet het: Vrijzinnig Centrum "De Stroming".In haar toespraak verklaarde mevrouwMargaret van Beek-den Hoed het woord"stroming" in de nieuwe naam door eropte wijzen dat vroeger de Beilerstroomlangs het gebouw liep, terwijl "stroming"ook wijst op beweging, voortgang.Ze vertelde een Chassidisch verhaal datuitliep op het motto: "Traditie is niet hetkoesteren van de as, maar het doorgevenvan het vuur". De eigenlijke onthulling,waarvoor alle aanwezigen naar buiten gingen, werd verricht door mevrouw ReinaLimburg-Schuring.Hierna ging iedereen weer naar binnen omonder het genot van een sapje nog wat nate praten in het door een groepje enthou-

siaste leden gezellig ingerichte gebouw.Ook was er een kleine tentoonstelling tebezichtigen van door leden gemaaktekunstwerken, zoals schilderijen en textielewerkvor-men.Na afloopvan de bijeen-komstvertrokkendegenen die zichdaarvooropgegevenhadden voor een excursienaar hetvlecht-museumin Noord-wolde.

vrouwelijkeplant(cannabissativa) in debloei over debloemtoppenen sommigebladeren ver-spreid zitten.Gedroogdebloemtoppenworden ineen zeefgestoptwaarna dezeenkele uren

ronddraait. Door het ronddraaienverkruimelen de droge bloemtoppen enlaat de fijne zeef alleen de kleineharskristallen door. Het poeder datoverblijft is al klaar om te roken. Ik ver-baasde me erover hoeveel er wel niet vanhasj gemaakt kan worden. Hasj is een drugdie meestal gerookt wordt, maar het kanook in cake, boter of lolly's verwerkt engegeten worden. We kregen hier eenboekje met allerlei informatie en dat waserg informatief! Na het museum bekekente hebben zijn we een ijsje gaan eten envervolgens weer richting de auto gegaan.In Gaanderen hebben we de geslaagdedag gezamenlijk afgesloten.


Vrijzinnig Centrum "De Stroming"


oktober 201129

Zwinglibond Frans BrinkmanVRIJZINNIG NEDERLAND

1) Over het samengaan van NPB enZwinglibond leest u elders in dezerubriek het een en ander.

Op zondag 13 november 2011 wordt er tij-dens een bijeenkomst in de (gerestau-reerde) kerk van Odoorn aandacht besteedaan de opheffing van de Zwinglibond alszelfstandige organisatie. De Leerstoel Uni-tarisme blijft tot 2014 functioneren.

2) Ontmoetingsdag NOORD en OOSTNEDERLAND

Op zaterdag 21 april 2012 organiseert hetsamenwerkingsverband Noord Nederland(SVNN)waarin VVP, Remonstranten, NPB enZwinglibond samenwerken, een ontmoet-ingsdag in Beilen tussen 9.45 en 15.45 uurTHEMA: jong-oud: apart-samen.

Uitwerking via lezing, film, muziek entoneel. Met medewerking van V-LINK. Wiltu de datum vast noteren?

3) Verschenena) Leeftocht voor onderweg 2e halfjaar

2011. Cursussen en activiteiten over re-ligieuze en filosofische zaken. Info via0521-535100 of 033-4650700

b) Soeterbeeckprogramma najaar 2011Radboud Universiteit Nijmegen (lezing-en, debatten)

Info via: www.ru.nl /soeterbeeckprogrammac) Unitarische blatter heft 3, mei/juni

2011, THEMA: versuchen. Info: VerlagDeutsche Unitarier Religionsgemein-schaft, Birkenstrasse 4, D 88214 Ravens-burg. Tel. 0751-62596

The Dutch chapter of the International Association for ReligiousFreedom

is hosting the IARF EME regional conference 2012

Liberal Religion on ‘Hold’, ‘Play’, Or ‘Fast Forward’?For a long time, liberal religious people have regarded themselves to be the avant-garde in cultural spirituality, progressive in their political outlook, and forerunners in philosophy and science.

Are we still keen to take the lead? And if so, where are the leaders to be found?

from 19th to 22nd of July 2012 in The Netherlands

The envisaged programme includes devotions, talks and workshopsIt starts 19th of July with an afternoon programme and ends 22nd

July after a morning service and closing ceremony

Enquiries at the IARF EME address [email protected] or tel.+31 30 2210239

More information at www.iarf.net

VRIJZINNIG NEDERLAND Internationaal


Van slapen naar een actief ontwaken

Ruim twee jaar geleden lid geworden van de afdeling Harderwijk.Eigenlijk kon dat niet want de afdeling zou de status krijgen van‘statutair slapend’. De eerste ledenvergadering, bestaande uit nogeen paar leden, besloot dan ook deze status te accepterenNoodzakelijk gezien de stand van zaken toen, maar tegelijkertijdjammer. Een vereniging met zo’n uitdagende doelstelling kan dat eigenlijkniet accepteren, juist niet in een tijd waarin we ons nu bewegen. Eigenlijk kun je stellen dat door allerlei situaties in het verleden deafdeling Harderwijk gevangen zat in z’n eigen vrijzinnigheid.

COMMENTAAR Aranyo Bolhuis en Cor Noorlag

Het was dan ook dat wat ons ertoe brachtte zoeken naar een ‘doorstart’. Niet slapendmaar actief wakend en inspirerend. Meteen aansprekend programma voor verschil-lende doelgroepen en leeftijdsgroepen. Dit alles binnen de door ons geformuleerdedoelstelling: ‘Vrijzinnigcentrum Harderwijk wil eenopen, vrijzinnige gemeenschap zijn en eenontmoetingsplaats voor moderne, niet-dog-matisch denkende mensen, die een vormvan religieuze orientatie zoeken en zichsamen verdiepen in vragen van geloof enmaatschappij”Steeds meer mensen worden nieuwsgierignaar datgene wat we willen gaan doen enondersteunen onze werkwijze, door of lidte worden van ons centrum of ons te willenhelpen de doorstart te realiseren.

Sinds een jaar is de VGG-NPB in Harderwijk,nu vrijzinnigcentrum Harderwijk, daad-werkelijk actief om uit zijn slapend bestaante ontwaken. Een ontwaken naar nieuwedoelen. Met ongeveer 25 enthousiasteleden (dit aantal groeit) zijn wij op weg enop zoek naar verdieping van ons bewust-zijn, naar verdieping van onze persoonlijkespiritualteit en zijn wij op zoek naar watmensen bindt. Om zo een steen te kunnenbijdragen aan de grootste tempel die wijkennen, de aarde en onze eigen persoon-lijke tempel te laten groeien.Wij willen dit bereiken door middel vanlezingen, studies, workshops, meditatievebijeenkomsten, muziek en een filosofischcafé. Met dank aan de afdeling Weesp voordit filosofisch café idee.

Er hebben al een aantal bijeenkomstenplaatsgevonden die hun afsluiting vondenin een middag Stakenberg te Elspeet vooreen persoonlijk gesprek, een hapje en eenborrel. Dit viel in goede aarde.

Middagje stappen op de StakenbergPlannen en activiteiten voor het nieuweseizoen liggen klaar. Op 13 oktober begin-nen we en houdt Kees Voorhoeve, leerlingvan godsdienstfilosoof Daniël van Egmond,een inleidende lezing over de tempel en demens. Deze lezing wordt gevolgd door driestudiebijeenkomsten in het voorjaar van2012.

Een andere activiteit waar we mee bezigzijn is het ontwerpen van een facebooksite.Op deze manier proberen we contact tezoeken met de jongere mens. Er zijn ideeënvoor meditatie, een hangplek voor jon-geren onder de noemer “filosofisch café.Kortom het bruist van spirituele energie inHarderwijk. Al met al zijn we nu weer zover dat we eeneigen bestuur kunnen vormen en vanaf dat moment weer statutair wakker en actief zijn.



ADVERTENTIE

TE HUUR: SENIOREN APPARTEMENTEN MET EEN VRIJZINNIG RELIGIEUZE UITSTRALING

In de complexen heerst een tolerante,vrijzinnig religieuze sfeer, iedereen is er welkom. Alle drie de ge-bouwen zijn op loopafstand gelegenvan het stads- respectievelijk dorpscen-trum. De gebouwen liggen tevens gun-stig ten opzichte van het openbaarvervoer.

Voorzieningen:De drie complexen zijn voorzien van camerabewaking bij de ingang. De appartementen zijn aangesloten opeen alarmsysteem. Hierdoor kan er 24 uur per dag in geval van nood sneleerste hulp geboden worden.Tevens beschikken de gebouwen overtwee liften, een wasserette, fietsenstalling, logeerkamers, recreatie-ruimte, hobbykamer en een bibliotheek/vergaderruimte. De bewo-ners worden vertegenwoordigd door enthousiaste bewonerscommissies.

Huurprijs:De huurprijs varieert van € 431,59 tot € 730,94. De servicekosten variëren van € 72,11tot € 193,86.

Geïnteresseerd en bent u 50 jaar ofouder? Maak geheel vrijblijvend een afspraakmet Mw. L. Kik of Mw. C. Besselink voor meer informatieen/of een bezichtiging.

Seniorenhuisvesting “Zuid-Veluwe” Hof van Sint Pieter 276721 TN BennekomTelefoon: 0318 – 431134www.vrssh-zuidveluwe.nlEmail: [email protected]

De Roosebrinkte Wageningen

De AleidahofteBennekom

De Timanshofen

oktober 201131



Ruimte - Mens & Tijd (oktober 2011)

Documents