Roman Dolata na potrzeby: 1 Nierówności edukacyjne – nasilenie na I etapie edukacyjnym i środki zaradcze
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Roman Dolata na potrzeby:
1
Nierówności edukacyjne – nasilenie na I etapie edukacyjnym i środki zaradcze
Trzy aspekty nierówności edukacyjnych
Wykluczenie: ilu uczniów opuszcza szkoły bez minimalnych kompetencji intelektualnych potrzebnych do współtworzenia
wspólnoty społecznej, politycznej i gospodarczej oraz udanego życia prywatnego?
Determinacja statusowa: na ile osiągnięcia szkolne są wyznaczane przez pochodzenie społeczne ucznia?
Zróżnicowanie systemu szkół: czy system szkolny daje wszystkim uczniom równe szanse na dobre wykształcenie?
Zróżnicowanie systemu szkół: czy system szkolny daje wszystkim uczniom równe szanse na dobre wykształcenie?
Zróżnicowanie międzyszkolne po I etapie edukacyjnym badania na próbach ogólnopolskich
obszar PIRLS TIMSS SUEK SUEK EWD
Czytanie 10,0% - 6,7% 9,0%
Świadomość językowa
- - 8,9% 11,8%
Matematyka - 11,7% 7,8% 10,5%
Przyroda - 11,1% - -
Rok badania 2011 2011 2011 2012
Liczba szkół w próbie
150 150 172 164 9,7
90,3
międzyszkolnewewnątrzszkolne
Zróżnicowanie międzygminne, międzyszkolne i wewnątrzszkolne wyników sprawdzianu w klasie VI szkoły podstawowej jako procent wariancji całkowitej. Analiza dla całego kraju
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2003 r.
2004 r.
2005 r.
2006 r.
2007 r.
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
2013 r.wewnątrzszkolnemiędzyszkolnemiędzygminne
10. i 90 centyl średnich wyników sprawdzianu w szkołach publicznych, n>10
85
90
95
100
105
110
115
10 centyl 90 centyl
średnia sprawdzianiu
Zróżnicowanie międzygminne, międzyszkolne i wewnątrzszkolne wyników sprawdzianu w klasie VI szkoły podstawowej jako procent wariancji całkowitej. Szkoły publiczne zlokalizowane na wsi
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013wewnątrzszkolnemiędzyszkolnemiędzygminne
Zróżnicowanie międzygminne, międzyszkolne i wewnątrzszkolne wyników sprawdzianu w klasie VI szkoły podstawowej jako procent wariancji całkowitej. Szkoły publiczne zlokalizowane w dużych miastach
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2003 r.
2004 r.
2005 r.
2006 r.
2007 r.
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
2013 r.wewnątrzszkolnemiędzyszkolnemiędzygminne
Zróżnicowanie międzyszkolne po III etapie edukacyjnym egzamin gimnazjalny (GH). Analiza dla całego kraju
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013wewnątrzszkolnemiędzyszkolnemiędzygminne
Zróżnicowanie międzyszkolne po III etapie edukacyjnym egzamin gimnazjalny (GH). Gimnazja publiczne na wsi
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013wewnątrzszkolnemiędzyszkolnemiędzygminne
Zróżnicowanie międzyszkolne po III etapie edukacyjnym egzamin gimnazjalny (GH). Gimnazja publiczne w dużych miastach
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013wewnątrzszkolnemiędzyszkolnemiędzygminne
Średni wynik sprawdzianu w klasie VI szkoły podstawowej w szkołach publicznych i niepublicznych
95,0
100,0
105,0
110,0
115,0
120,0
2003 r.
2004 r.
2005 r.
2006 r.
2007 r.
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
2013 r.
2014 r.publiczneniepubliczne
Średni wynik sprawdzianu w klasie VI szkoły podstawowej ze względu na lokalizację placówki. Segment szkół publicznych
80,0
85,0
90,0
95,0
100,0
105,0
110,0
115,0
120,0
2003 r.
2004 r.
2005 r.
2006 r.
2007 r.
2008 r.
2009 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
2013 r.
średnia na wsi
średnia w w małychmiastachśrednia w średnichmiastachśrednia w dużychmiastach
Determinacja statusowa: na ile osiągnięcia szkolne są wyznaczane
przez pochodzenie społeczne ucznia?
Badanie szkolnych uwarunkowań efektywności kształcenia (SUEK) SUEK to badanie podłużne prowadzone na reprezentatywnej, ogólnopolskiej próbie szkół podstawowych.
Wskaźnik statusu zawodu wykonywanego przez rodziców/opiekunów
opis ISEI
sędziowie 88,96
lekarze 88,70
dentyści 88,31
nauczyciele szkół średnich 82,41
nauczyciele szkół podstawowych 76,49
strażacy 46,38
maszynista lokomotywy 45,76
pracownicy biurowi, sekretarki 44,94
robotnicy leśni 12,01
robotnicy rolni 11,74
Wskaźnik wykształcenia rodziców/opiekunów
poziom wykształcenia liczba lat
nauki procent wśród
ojców procent
wśród matek
a) nieukończone podstawowe 6 0,4 0,2 b) podstawowe 8 6,9 6,8
c) zasadnicze zawodowe 10 43,6 26,9 d) średnie: technikum, liceum zawodowe 13 23,1 20,2
e) średnie: liceum profilowane 12 1,2 2,9 f) średnie: liceum ogólnokształcące 12 4,5 7,7
g) policealne lub pomaturalne 13 2,9 9,4 h) licencjackie lub inżynierskie 15 3,7 5,3
i) wyższe studia magisterskie lub lekarskie 17 11,6 19,9 j) stopień doktora, doktora habilitowanego
lub profesora 20 0,4 0,4
k) nie wiem - 1,8 0,2
Indeks zasobów materialnych rodziny
68 komputer
85 szachy
101 globus
125 100 do 200 książek dla dzieci
143 ponad 500 książek dla dzieci
Średnie wyniki testu umiejętności czytania dla 10. i 90. centyla statusu zawodu, wykształcenia i zasobów materialnych rodziny
85
90
95
100
105
110
10 centyl 90 centyl
HISEIHEDUindeks zasobów
Średnie wyniki testu umiejętności czytania dla 10. i 90. centyla statusu zawodu, wykształcenia i zasobów materialnych rodziny
85
90
95
100
105
110
10 centyl 90 centyl
HISEIHEDUindeks zasobów
11% 13% 12%
Średnie wyniki testu umiejętności czytania dla 10. i 90. centyla statusu zawodu, wykształcenia i zasobów materialnych rodziny
85
90
95
100
105
110
10 centyl 90 centyl
HISEIHEDUindeks zasobów
16% 11% 13% 12%
Średnie wyniki testu świadomości językowej dla 10. i 90. centyla statusu zawodu, wykształcenia i zasobów materialnych rodziny
80
85
90
95
100
105
110
10 centyl 90 centyl
HISEIHEDUindeks zasobów
14% 15% 14%
20%
Średnie wyniki testu umiejętności matematycznych dla 10. i 90. centyla statusu zawodu, wykształcenia i zasobów materialnych rodziny
85
90
95
100
105
110
10 centyl 90 centyl
HISEIHEDUindeks zasobów
14% 14% 13%
18%
Średnie wyniki testu umiejętności czytania dla 10. i 90. centyla statusu zawodu, wykształcenia, zasobów materialnych rodziny oraz inteligencji płynnej dziecka (analiza wielozmiennowa)
85
90
95
100
105
110
115
10 centyl 90 centyl
HISEI
HEDU
indeks zasobów
Raven
31%
Średnie wyniki testu umiejętności matematycznych dla 10. i 90. centyla statusu zawodu, wykształcenia, zasobów materialnych rodziny oraz inteligencji płynnej dziecka (analiza wielozmien.)
85
90
95
100
105
110
115
10 centyl 90 centyl
HISEI
HEDU
indeks zasobów
Raven
34%
Wpływ czynników powiązanych z statusem społecznym rodziny ucznia
Okazało się, że nie ma wpływu na osiągnięcia szkolne:
• wielkość gospodarstwa domowego,
• wielopokoleniowość rodziny,
• czasowe bezrobocie,
• wychowanie w pełnej bądź niepełnej rodzinie (?).
Wpływ czynników powiązanych z statusem społecznym rodziny ucznia
Znaczący wpływ miała tylko wielodzietność rodziny ucznia w wypadku osiągnięć z języka polskiego. Poniżej wyniki dla świadomości językowej.
-20 -15 -10 -5 0
2 dzieci
3 dzieci
4 dzieci
5 dzieci
6 dzieci
7 dzieci
8 dzieci
bez kontroliz kontrolą SES
Wpływ czynników powiązanych z statusem społecznym rodziny ucznia
Ale dla osiągnięć z matematyki wielodzietność nie ma znaczenia.
-20 -15 -10 -5 0 5
2 dzieci
3 dzieci
4 dzieci
5 dzieci
6 dzieci
7 dzieci
8 dzieci
bez kontroliz kontrolą SES
Międzyoddziałowe zróżnicowanie nasilenia determinacji statusowej osiągnięć szkolnych
Obserwujemy znaczące statystycznie, choć niezbyt duże międzyoddziałowe zróżnicowanie nasilenia determinacji statusowej osiągnięć szkolnych.
Próba wyjaśnienia tych różnic wielkością klasy i takimi cechami nauczyciela jak pochodzenie społeczne, staż, satysfakcja zawodowa czy orientacja na społeczną dominację skończyła się niepowodzeniem.
Jedynym czynnikiem wyjaśniającym jest lokalizacja szkoły: w dużych miastach siła determinacji statusowej jest trochę mniejsza.
Jakie działania można podejmować, by zmniejszać siłę determinacji statusowej?
Trzy kierunki działań.
Po pierwsze, krytyczne przyjrzenie się różnym elementom wczesnoszkolnych pedagogii z punktu widzenia ich stronniczości statusowej. Czy nauczanie zintegrowane i oceny opisowe równie dobrze służą dzieciom z rodzin o wysokim i niskim SES? Czy ilość i rodzaj zadawanych prac domowych uzależnia osiągnięcia szkolne od rodzicielskiego wsparcia i kapitału kulturowego rodziny?
Po drugie, należy wzmocnić działania wyrównawcze prowadzone w szkołach. Wzorem amerykańskiego programu NCLB, ale być może skuteczniej, trzeba podjąć walkę z wczesnymi niepowodzeniami szkolnymi.
Po trzecie, należy wzorem amerykańskiego Head Start czy angielskiego Sure Start wdrożyć programy interwencyjne kierowane do rodzin edukacyjnego ryzyka. To bardzo drogie rozwiązania, ale wiele wskazuje na to, że długoletni rachunek będzie pozytywny.
Related Documents
