Roelof J. Stuurman - Universiteit Utrecht

11 juli 2011

Roelof J. Stuurman

11 juli 2011

Een Proeftuin waarintoegepast innovatief

onderzoek wordt gedaan omeen gezonde energie- en

waterneutrale Uithof tebereiken die geen nadelige

invloed heeft op zijn

omgeving en waarklimaatadaptieve en

“verduurzamende” ingrepenhet landschapsbeeld

verrijken

11 juli 2011

Topografische kaart

N

11 juli 2011

11 juli 2011

• Minder drinkwater aan te voeren

• Minder afvalwater af te voeren

• Meer locaal water te gebruiken

• Energiegebruik sterk te verminderen, minder (CO2) emissie

• Afvalwater zoveel mogelijk locaal (voor-)zuiveren

• Natuur een maximale kans geven

• Kostenreductie (kosten minimalisatie & baten maximalisatie)

• Proeftuin voor experimenten

Einddoelen van onderzoek in de Proeftuin

11 juli 2011

Waterverbruik de Uithof

Gebruikers

Jaar 2008

Bron: Universiteit van Utrecht – Afdeling Vastgoed en Campusontwikkeling

m³

year

Total outflow (wastewater)Total inflow (drinkwater)

11 juli 2011

1. Drinkwater

• Drinkwatergebruik op Uithof ca. 450.000-700.000 m3 per jaar;

� Bij literprijs van € 1,30 ► € 585.000 - € 910.000 per jaar.

� Gebruik: consumptie, toilet, schoonmaak, laboratoria, wasmachines, koeling, bluswater;

� Doel vermindering laagwaardig gebruik van drinkwater,

o 2 leidingsystemen (blauw en grijs, op gebouw- of Uithof schaal?),

o Kostenbesparing,

o Is dit duurzaam?

� Doel autarkisch watervoorziening-keten-systeem,

o Productie eigen drinkwater

i. Uit kwelwater (na gebruik door natuur)?

ii. Uit regenwater?

iii. Uit overschot oppervlaktewater?

iv. Uit afvalwater?

v. Kosten, is dit duurzaam?

11 juli 2011

Jaarverslag 2009

11 juli 2011

2. Regenwater op de Uithof

• Ongeveer 0,5 miljoen m3/jaar regenwater op verhard oppervlak;

• Doelen: Lokaal vasthouden, zuiveren en gebruiken;

� Lokaal vasthouden en bergen vermindert wateroverlast, stroomafwaarts,

� Lokaal zuiveren is goed voor ecosysteem,

� Lokaal (zuiveren en) opslaan (waterkelders) en gebruik voor bijvoorbeeld toilet vermindert drinkwatergebruik (is dit duurzaam?),

� Ontwikkelen zuiveringsmiddelen op lokale schaal. (zuiverende straat, (groen) dak, parkeerplaats, regenpijp etc.)

Drinkwatergebruik 450.000-700.000 m3/jaar

11 juli 2011

Overzicht watergangen en hemelwater afvoer

Vijzelgemaal

(inlaat)

Vijzelgemaal

(buitenwerk)

Vijzelgemaal

(uitlaat)

Vijzelgemaal

(uitlaat)

Gemaal

Stuw

Bron: De Stichtse Rijnlanden Hoogheemraadschap

11 juli 2011

3. Verduurzaming oppervlaktewater

• Het oppervlaktewater van de Uithof ontvangt:

� Rivierwater uit Kromme Rijn (hoeveel?,

kwaliteit? wat zijn de kosten?),

� Regenwater (direct, van wegen, van daken),

� Kwelwater (schoon (“sourcy”) water vanuit Utrechtse Heuvelrug),

� Gedraineerd ondiep grondwater (vaak sterk beïnvloed door o.a.

meststoffen),

� Mogelijk riooloverstorten.

• Het water wordt vanuit de Uithof ook weer afgevoerd op de Kromme Rijn

(hoeveel, kwaliteit? wat zijn de kosten?).

• Waterkwaliteit heeft sterke invloed op baggerproductie en –kwaliteit.

• Doelen:

� Verminderen wateraanvoer en waterafvoer en verhogen

waterkwaliteit.

� “oogsten” wateroverlast (hoge waterpeilen tijdens regenperioden).

� Verminderen baggerfrequentie, verbeteren baggerkwaliteit

11 juli 2011

4. Waterzuivering

• Uithof voert jaarlijks 600.000 – 750.000 m3 vuil water af naar RWZI;

� Afvalwaterheffing, zuiveringskosten = ?

• Met bijzonder medicijnenresiduen rijk afvalwater ziekenhuizen;

• Doelen:

� Vermindering afvoer naar RWZI;

� Zuivering medicijnresiduen op locatie;

� Zuivering regenwater van wegen en daken;

� Verbetering kwaliteit oppervlaktewater;

i. Zuivering bij wateraanvoer;

ii. Zuivering dak- en straatwater;

iii. Zuivering overstorten;

iv. Zuivering tijdens doorstroming Uithof complex (regionale blauwe

dienst);

v. Zuivering toestromend ondiep gedraineerd grondwater;

� Verlaging kosten

� Nutriënten en elementen terugwinning & hergebruik

11 juli 2011

5. Water, natuur & cultuurhistorie

• De Uithof ligt aan de voet van de Utrechtse Heuvelrug op een gradiënt van droog naar nat. De Uithof wordt gekarakteriseerd door opstijgend grondwater (kwel) dat schoon, duizenden jaar oud, kalk- en ijzerrijk is;

• De Uithof is daarom gezegend met bijzondere natuurwaarden. Voorbeelden zijn het voorkomen van Waterviolier, Holpijp en de Ringslang.

• De Uithof was een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie

• Doel: versterken natuurwaarden en cultuurhistorische waarden,

verhoging belevingswaarde

11 juli 2011

6. Preventietechnieken watergebruik & vervuiling

• Doel: verminderen drinkwatergebruik door:

� Aanpassing kranen,

� Aanpassen toiletten,

� Bewustwording,

11 juli 2011

7. Water & energie, water & CO2, water & voedsel

• “Vernieuwing” is vaak te realiseren door verbinden van domeinen;

• De Uithof produceert zelf elektriciteit en warmte met aardgas gestookte

centrales en produceert daarbij ca. 58.000 ton CO2/jaar;

• Doelen: (1) vermindering aardgasgebruik door meer gebruik te maken

van grond- en oppervlaktewater voor energiedoelen (WKO’s, etc.)

(2) Vermindering CO2 uitstoot

met gebruik van water en/of

ondergrond?,

(3) Locale voedselvoorziening?

11 juli 2011

..en nu aan de slag!

11 juli 2011