Page 1
Road Map การแก้ปัญหาในภาพรวมถ่านหินทั้งระบบ
เสนอโดย
ดร. บุญรอด สัจจกุลนุกิจ
บัณฑิตวิทยาลัยร่วมด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
การประชุมหารือRoad Map ในการแก้ปัญหาถ่านหินในภาพรวม
และการประชาสัมพันธ์เพื่อการก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหิน
11 กันยายน 2558 เหมืองแม่เมาะ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย
Page 2
รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัย
และพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology)
ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย
น าเสนอส านักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย
เสนอโดย
บัณฑิตวิทยาลัยร่วมด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
29 ตุลาคม 2556
Page 3
ประเทศ แนวทางการส่งเสริม
สหภาพยุโรป • ในปี 2020 จะมีการน าเทคโนโลยี CCS มาใช้ได้ในเชิงพาณิชย์• มีมาตรการส่งเสริม Carbon tax และ Emission Trading Scheme (ETS) หรือ Cap and trade
สหรัฐอเมริกา• มีนโยบาย Clean Energy Standard (CES) โดยการผลิตไฟฟ้าของประเทศประมาณ 80% จะต้องมาจาก
พลังงานสะอาดเท่านั้น และโรงไฟฟ้าที่ใช้ถ่านหินจะต้องมีการใช้เทคโนโลยี CCS ด้วย • มีการน ามาตรการ Carbon tax มาใช้ในบางรัฐ เช่น Colorado, California, Maryland เป็นต้น
ญี่ปุ่น• โรงไฟฟ้าถ่านหินใหม่ตั้งแต่ปี 2020 จะต้องใช้เทคโนโลยี Integrated Gasification Combined Cycle
(IGCC) และจะมีการน าเทคโนโลยี CCS มาใช้ในเชิงพาณิชย์ภายในปี 2030• มีการใช้มาตรการ Carbon tax โดยมีอัตราประมาณ17$/tCO2
อสสเตรเลีย
• โรงไฟฟ้าถ่านหินใหม่จะต้องใช้เทคโนโลยีอย่างต่ าเป็น Supercritical และ Ultra Supercritical เท่านั้น • มีการก าหนดประสิทธิภาพของโรงไฟฟ้าใหม่ที่ใช้ถ่านหินบิทูมินัสและลิกไนต์ ไม่ต่ ากว่า42% และ 31%• มีการเริ่มใช้ Carbon tax ในปี 2012 โดยได้ก าหนดอัตราภาษีไว้ประมาณ 24 $/tCO2 มีการปรับขึ้นปีละ
ประมาณ 5% จนกว่าจะมีการเริ่มใช้มาตรการ Emission Trading Scheme ดังเช่นในประเทศในสหภาพยุโรปในปี 2015
แนวทางในการส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในต่างประเทศ
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 4
แนวทางในการส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในต่างประเทศ
ประเทศ แนวทางการส่งเสริม
จีน
• โรงไฟฟ้าถ่านหินใหม่ทั้งหมดหลังจากปี 2006 ที่มีขนาดมากกว่า 600 MW จะต้องเป็นโรงไฟฟ้าที่ใช้เทคโนโลยี Supercritical หรือ Ultra supercritical เท่านั้น
• คาดว่าจะมีการประกาศใช้มาตรการเรียกเก็บภาษีจากการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ หรือ Carbon Tax ในปี 2013
อินเดีย • รัฐใดมีการสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหิน จะต้องมีสัดส่วนของโรงไฟฟ้าที่ใช้เทคโนโลยี Supercritical ประมาณ 50-60% ของก าลังผลิตไฟฟ้าทั้งหมด
อินโดนีเซีย • รัฐบาลของประเทศอินโดนีเซียตั้งเป้าหมายในการเพิ่มประสิทธิภาพของโรงไฟฟ้าถ่านหินให้เป็น Supercritical
มาเลเซีย • โรงไฟฟ้าถ่านหินใหม่ที่จะสร้างให้แล้วเสร็จในปี 2015 จ านวน 1,000 MW จะต้องใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดขั้นต่ าคือ Supercritical
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 5
ร่างแผนพัฒนาการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย
5
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 6
แผนพัฒนาการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย6
1. ก าหนดนโยบาย และการก ากับที่มีประสิทธิภาพและมีประสิทธิผล2. สื่อสารและสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องด้านเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด3. วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีที่เหมาะสม 4. พัฒนาองค์กร องค์ความรู้ ข้อมูล และบุคลากร5. เสริมสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศด้านเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด
ประเทศไทยมีการพัฒนาใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาด มุ่งสู่ Near Zero Emission* และเสริมสร้างความมั่นคงด้านพลังงาน ของประเทศ ในปี 2576
1. สร้างความยอมรับจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องโดยเฉพาะชุมชน และให้ความรู้ที่ถูกต้องในการด าเนินกิจการถ่านหิน2. พัฒนาการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดเพื่อความมั่นคงด้านพลังงานของประเทศ (รักษาสัดส่วนปริมาณการใช้ถ่าน
หินให้อยู่ระหว่าง 20-25%ของพลังงานข้ันต้น)3. พัฒนาแนวทางงานวิจัยเทคโนโลยีถา่นหินละอาด เพื่อสนับสนุนการใช้ให้มีประสิทธิภาพเฉลี่ยเพิม่ขึ้น ไม่น้อยกว่า
10% ของภาพรวมประสิทธิภาพเฉลี่ยเดมิของประเทศ และลดการปลดปล่อยมลพิษ (CO2, NOx, SOx, Particulate) ลง 10% เทียบจาก BAU
4. มีการประกอบกิจการใช้ถ่านหินอย่างมีประสิทธิภาพ เป็นไปตามก าหนดเกณฑ์มาตรฐานที่ตั้งไว้ และตระหนกัถึงผลกระทบที่มีต่อส่ิงแวดล้อม
วิสัยทัศน์ (Vision)
พันธกิจ (Mission)
เป้าประสงค์ (Objective)
*Emission= CO2, NOx, SOx, Particulate
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 7
ประเด็นยุทธศาสตร์ แผนพัฒนาการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย
1. สร้างความเข้าใจกับสังคม หรือสร้างโอกาส ความเชื่อมั่นต่อ
สังคม
2. ก ากับกิจการถ่านหินอย่างเป็นธรรมและโปร่งใส
3. เสริมสร้างแนวทางสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาด
4. วิจัย พัฒนา เพิ่มการพึ่งพาตนเองและเพิ่มประสิทธิภาพการ
ใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาด
5. เพิ่มศักยภาพบุคลากร
ในประเทศ
7
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 8
ก าหนดองค์กรก ากับดูแลการใช้ถ่านหินตั้งแต่ต้นน้ าจนถึงปลายน้ าที่ชัดเจน
8
หน่วยงาน
ส านักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.)
กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน (พพ.)
กรมธุรกิจพลังงาน (ธพ.)
กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ (ชธ.)
ส านักคณะกรรมการก ากับกิจการพลังงาน (กกพ.)
ก ากับ
นโยบาย
การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ
-
-
กิจการไฟฟ้า
กระทรวงพลังงาน
ส่งเสริม
-
การใช้ CCT
-
AFOC
-
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 9
9
แผนที่น าทางยุทธศาสตร์ (Strategic RoadMap) แผนพัฒนาการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในภาคอุตสาหกรรม
ของประเทศไทย
พ.ศ. 2557-2561 พ.ศ. 2562-2566 พ.ศ. 2567-2576
วิเคราะห์ ติดตาม ความพึงพอใจ แนวคิดของสังคมส ารวจข้อมูลการใช้ถ่านหินและเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด
จัดเวทีสัมมนาแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจในสังคม (สื่อ, พิพิธภัณฑ์, CSR)จรรยาบรรณผู้ประกอบการ
ระบบ PMQA หน่วยงานก ากับและเครือข่ายถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์ (ร่วมมือระหว่างประเทศ) แลกเปลี่ยนความรู้ด้านเทคโนโลยี กฎหมายและนโยบาย
พัฒนาบุคลากรอย่างมืออาชีพ
1 ก าหนดหน่วยงานรับผิดชอบ2 ปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้อง3 แผนการใช้เทคโนโลยีถ่านหิน สะอาดเชิงลึก4 แผนวิจัยเพ่ิมประสิทธิภาพพลังงานและ
สิ่งแวดล้อม5 ส ารวจและฐานข้อมูล (ธุรกิจถ่านหิน ต้นน้ า-
ปลายน้ า)ภาคอุตสาหกรรม(พลังงาน เศรษฐศาสตร์ สังคม สิ่งแวดล้อม สุขภาพ)
6 ก าหนดมาตรฐานความปลอดภัยและประสิทธิภาพพลังงาน(ต้นน้ าถึงปลายน้ า),code of ethics, CoC, CoP
7 หลักสูตรธุรกิจเทคโนโลยีถ่านหินมืออาชีพ8 ศูนย์ความเป็นเลิศ (วิจัย องค์ความรู้)9 Coal One Stop Service1 0 สานเสวนาประชาชน 1 1 สมาคมธุรกิจถ่านหิน1 2 กองทุนเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด1 3 สร้าง Trust ต่อสังคม1 4 ASEAN/Thailand Energy Awards
1 พัฒนาช่องทาง/โครงสร้าง การให้ชุมชนมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน
2 องค์กรร่วมก ากับโดยชุมชน3 แผนฉุกเฉิน4 แผนการสื่อสารต่อชุมชน5 ระบบ monitor การใช้ถ่านหิน
(สิ่งแวดล้อมและสุขภาพ) ต่อเนิ่อง โดยชุมชน
6 วิเคราะห์การใช้และการขยายตัวเทคโนโลยีถ่านหินสะอาดเพื่อเพ่ิมศักยภาพการแข่งขัน
7 มาตรการสนับสนุนการเพิ่มประสิทธิภาพพลังงานและสิ่งแวดล้อม (ปรับปรุงคุณภาพการด าเนินงาน&เทคโนโลย)ี
1 ระบบ M&V2 Product champion3 มาตรการสนับสนุนการลงทุนการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาด4 มาตรการส่งเสริมการผลิตเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด5 Benchmarking Near Zero Emission และความมั่นคงด้านพลังงาน6 มาตรฐานการประกอบวิชาชีพถ่านหินและเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 10
Strategic R&D Roadmap
2556 - 2560 2571- 25762566 - 25702561 - 2565
เทคโนโลยี
องค์กร/กฎหมาย
สังคม
ข้อมูล/ติดตาม
•หน่วยงานก ากับ•ประสานกฎหมายที่มีให้ใช้งานได้
• จัดท าแผนการติดตามการใช้ถ่านหินทุกมิติและระบบ M&V & Indicators•พัฒนาเครือข่ายระบบฐานข้อมูล
•ศึกษาการสร้างความยอมรับและปัญหาการต่อต้านจากชุมชนและประชาชน• วิเคราะห์และพัฒนาช่องทางการมีส่วนร่วม•จัดท าคู่มือการเลือกเทคโนโลยีตลอดวงจรชีวิตถ่านหิน
• เพิ่มประสิทธิภาพหม้อไอน้ า (CWM, mini PC ,CFB, simulation)•ปรับปรุงหม้อไอน้ าที่มอียู่ (fouling,
slagging, corrosion)• พัฒนาอุปกรณ์เครื่องมือ (storage,
transport, capture emission, cleaning)• ศึกษาความคุ้มค่าและผลกระทบการใช้
เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในสาขาอุตสาหกรรมย่อย (MEP, HEP, CoP etc.)• ศึกษาการใช้ประโยชน์จากฝุ่นผงถ่านหินและ
by product
•จัดท ากฎหมายถ่านหินตลอดวงจรที่เป็นธรรม
•Benchmarking Near Zero Emission และความมั่นคงด้านพลังงาน•ทบทวนระบบ M&V & Indicators
สร้างความยอมรับและปัญหาการต่อต้านจากชุมชนและประชาชน สร้างความเขม้แขง็ให้
ชุมชนในการก ากับดูแล
ขยายขนาดและเพิ่มประสิทธิภาพ− เพิ่มประสิทธิภาพหม้อไอน้ า
(CWM, mini PC ,CFB, simulation)− ปรับปรุงหม้อไอน้ าที่มีอยู่ (fouling, slagging,
corrosion)− พัฒนาอุปกรณ์เครื่องมือ (storage,
transport, capture emission, cleaning)•ทบทวนความคุ้มค่าและผลกระทบการใช้
เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในสาขาอุตสาหกรรมย่อย (MEP, HEP, CoP etc.)• ศึกษาเทคโนโลยี advance CCT, SPC,
USPC
•ทบทวนกฎหมายถา่นหินตลอดวงจรที่เป็นธรรม
•ทบทวนระบบ M&V & Indicators
•สร้างความยอมรับและปัญหาการต่อต้านจากชุมชนและประชาชน
ขยายขนาดและเพิ่มประสิทธิภาพ−เพิ่มประสิทธิภาพหม้อไอน้ า − (CWM, mini PC ,CFB,
simulation)
• ทบทวนความคุ้มค่าและผลกระทบการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในสาขาอุตสาหกรรมย่อย (MEP, HEP, CoP etc.)• ศึกษาเทคโนโลยี IGCC, CCS
•ทบทวนกฎหมายถา่นหินตลอดวงจรที่เป็นธรรม
•ทบทวนระบบ M&V & Indicators
•สร้างความยอมรับและปัญหาการต่อต้านจากชุมชนและประชาชน
• ทบทวนความคุ้มค่าและผลกระทบการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาดในสาขาอุตสาหกรรมย่อย (MEP, HEP, CoP etc.)
นโยบาย/มาตรการ
• ศึกษา Best Available Technology และการลงทุนถ่านหินตลอดวงจรชีวิตถา่นหิน• ศึกษามาตรการสนับสนุนการเพิ่มประสิทธิภาพ
หม้อไอน้ า คุณภาพถ่านหินและเทคโนโลยี emission และสุขภาพ
• ติดตาม Best Available Technology• ปรับปรุงมาตรการสนับสนุนการเพิ่มประสิทธิภาพ
หม้อไอน้ า คุณภาพถ่านหินและเทคโนโลยี emission และสุขภาพ
• ศึกษา Best Available Technology• ปรับปรุงมาตรการสนับสนุน
• ศึกษา Best Available Technology• ปรับปรุงมาตรการสนับสนุน
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 11
สรุปและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
• ประเทศไทยยังมีความจ าเป็นในการพัฒนาใช้ถ่านหิน เพื่อความมั่นคงทางด้านพลังงานของประเทศ
• กระทรวงพลังงานควรพิจารณาหน่วยงานรับผิดชอบ (เจ้าภาพ) ที่ชัดเจน เพื่อก าหนดนโยบาย ทิศทางการส่งเสริม และการก ากับเพื่อให้ธุรกิจถ่านหินพัฒนาอย่างมีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับนโยบาย รับผิดชอบและเป็นที่ยอมรับจากสังคม
• ควรมีการพัฒนากฎหมายเพื่อก ากับและส่งเสริมการใช้ถ่านหิน
• ควรมีการศึกษารายละเอียดเทคโนโลยีที่เหมาะสมและความคุ้มค่าในการก าหนด Code of practiceCode of conduct ของธุรกิจถ่านหิน (ขนาดเล็ก กลาง ใหญ่) ตั้งแต่ต้นน้ าจนถึงปลายน้ า
• ควรมีกองทุนเพื่อสนับสนุนการพัฒนาและส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีถ่านหินสะอาด
• ควรมีการศึกษาเพื่อก าหนดมาตรการส่งเสริมให้ผู้ประกอบการในการลงทุนเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด เช่น มาตรการลดหย่อนภาษี มาตรการ Carbon tax เป็นต้น
• ควรมีการพัฒนาและจัดท าฐานข้อมูล ระบบการติดตามในประเทศตั้งแต่ต้นน้ าจนถึงปลายน้ า
11
การประชุมรับทราบรายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาศักยภาพและจัดท าแผนที่น าทางวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด (Clean Coal Technology) ในภาคอุตสาหกรรมของประเทศไทย (30 ส.ค. 56)
Page 12
ขอบคุณครับ
Energy Security and Policy Research Group (ESPR)
Email: [email protected]