Rijksdienst voor Ondernemend Nederland - Bijlage: … · 2013-08-07 · van doeltreffende lenzen en of optieken die voor de led worden geplaatst. Door de verlichting regelbaar te
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Bijlage: meetresultaten ledpilot u-bouw
Inhoud 1 Theorie: De werking van leds ...................................................................................................... 1
1.1 EigenschappenDe Light Emitting Diode (LED) is een halfgeleider ofwel een lichtgevende diode. Moderne elektronische componenten zijn rijkelijk voorzien van halfgeleiders. Deze zijn dan ook niet meer weg te denken in onze technologische samenleving. Aangezien de led de afgelopen tien jaar een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt, is het nu mogelijk deze toe te passen als functionele lichtbron. De levensduur van de led is sterk afhankelijk van thermische (over)belasting. De led is dus zeer temperatuurgevoelig. Hoe minder de led thermisch belast wordt hoe langer de levensduur. Bij betere koeling zal er meer licht uitkomen. Anders bezien: Eenzelfde led kan meer licht geven door
(Bron: W. Zandvliet, Rijkswaterstaat)
meer stroom te laten voeren. Hierdoor wordt de led warmer, wat de levensduur kan verkorten. We beperken ons in dit onderzoek tot gebruik van functionele binnenverlichting. Dit is verlichting die in eerste instantie zorg draagt dat de visuele taak kan worden uitgeoefend. Hiervoor gebruiken we alleen koel- of warmwit licht. Het witte licht uit de led wordt gemaakt door een blauwe led te voorzien van een gele fosfor.
Deze maakt van het blauwe licht, wit licht. Hoe minder fosfor hoe meer licht. Dus: hoe koeler (blauwer) de lichtkleur hoe hoger de efficiëntie.
2
Doorsnede en werking van een LED (Bron: Lumileds)
1.2 EnergiegebruikDoor de snelle ontwikkeling van de led blijkt dat het energiegebruik om dezelfde hoeveelheid licht te creëren, met grote stappen vooruitgaat. Op dit moment is de specifieke lichtstroom (lichtoutput van een systeem welke aangegeven wordt in lumen per watt) van de in de markt verkrijgbare applicaties tot 100 lumen/watt. Ter vergelijking: een fluorescentielamp heeft een gelijkwaardige specifieke lichtstroom. De verwachting is dat de specifieke lichtstroom bij leds binnen enkele jaren wordt verbeterd met meer dan een factor twee. Op dit moment biedt een ledfabrikant leds aan met een specifieke lichtstroom van 160 lumen/watt. Inmiddels is in een laboratorium opstelling 208 lumen/watt haalbaar. Dit houdt in dat hierbij het energiegebruik halveert bij dezelfde lichtopbrengst. Doordat de led een kleine lichtbron is, is het mogelijk het licht goed optisch te sturen waardoor het licht beter op de plaats komt waar men het wil hebben. Dit kan bij goed gebruik een grote winst opleveren ten opzichte van conventionele verlichting. Voorwaarde is wel dat gebruikgemaakt wordt van doeltreffende lenzen en of optieken die voor de led worden geplaatst. Door de verlichting regelbaar te maken kan op kantoorwerkplekken ca. 50% energie bespaard worden. De led is eenvoudig en goed dimbaar al wordt deze nog zeer weinig regelbaar aangeboden en toegepast. Wat bij conventionele verlichting ‘ballast’ of ‘voorschakelapparaat’ genoemd wordt , wordt bij een ledapplicatie de ‘driver’ genoemd. Er bestaat een groot verschil in efficiëntie tussen de verschillende drivers en hoe deze wel of niet het elektriciteitsnet beïnvloeden.
1.3 LevensduurDe levensduur van de led is bij goed gebruik langer dan de gangbare lichtbronnen. De levensduur hangt zeer nauw samen met warmteontwikkeling van de led. Een led gaat in principe niet stuk. Maar na verloop van tijd degenereert de led waardoor de lichtterugval zo groot kan zijn dat er nagenoeg geen licht meer uit komt. De levensduur van een led is dus min of meer een keuze. Dit hangt nauw
3
samen met de hoeveelheid stroom die de led bedrijft en de hiermee samenhangende warmteontwikkeling.
Levensduur als functie van LED (kern)temperatuur (Bron: Lumileds) In de bovenstaande grafiek is goed zichtbaar dat bij deze veel toegepaste powerled een 10°C hogere kerntemperatuur aanzienlijke invloed heeft op de levensduur. Ten aanzien van de toegepaste componenten om de led juist te laten functioneren, zal de zwakste schakel de levensduur bepalen. De kwaliteit van het voorschakelapparaat; de driver, speelt hier dan ook een cruciale rol. Omdat deze in applicaties nogal eens “sealed-for-life” verwerkt is, zal bij uitval deze niet zondermeer vervangen kunnen worden. Indien er toetsing is van de levensduur is het raadzaam uit te gaan van het totale systeem. De fabrikant garandeert hierbij het aantal branduren en de daarbij corresponderende lichtstroom van de led in relatie met de driver en de koelcapaciteit van de behuizing. Bij huidige ledarmaturen voor professioneel gebruik wordt een levensduur afgegeven van 50.000 tot 100.000 branduren, met een “lumenbehoud” van 70%. Dit houdt in dat bij de aangegeven levensduur de lichtterugval niet meer dan 30% zal bedragen. Dit is overigens een andere dan die wordt aangehouden voor bijvoorbeeld fluorescentielampen. Het is dus raadzaam in dit kader niet alleen op genoemde branduren af te gaan, maar ook op de voorwaarden van de genoemde levensduur. 1.4 KleurtemperatuurWit licht is een relatief begrip. Er is sprake van warmwit of koelwit licht. Dit wordt aangegeven in Kelvin (K). Hoe hoger de kleurtemperatuur hoe koeler het licht. Bijvoorbeeld 2700 K wordt benoemd als warmwit licht en 6500 K als koelwit licht. In relatie met de natuur en daarmee de beleving voor de mens wordt warmwit licht beter gewaardeerd bij en laag lichtniveau en koelwit bij een hoger lichtniveau. In de utiliteitsverlichting wordt vaak 3000 K of 4000 K toegepast.
4
1.5 KleurweergaveDe weergave van kleuren wordt bepaald door de kleurweergave-eigenschappen van een lichtbron. Als kleuren die zichtbaar moeten zijn niet worden opgewekt in een kunstmatige lichtbron zal de reflectie ervan eenvoudigweg ook niet aanwezig zijn. Temperatuurstralers ofwel lampen met een gloeidraad, zoals een gloei- of halogeenlamp, of in de natuur: de zon, geven een zogenaamd continu- spectrum. Hierbij worden alle golflengten opgewekt en zijn dus alle kleuren nagenoeg evenredig zichtbaar. Bij onder andere fluorescentielampen en leds worden doormiddel fluorescerende poeders verschillende delen van het zichtbare spectrum kunstmatig opgewekt. In principe geldt: hoe hoger de kleurweergave des te lager de efficiëntie. De kleurweergave index (Ra) of (CRI) geeft hiervoor de factor aan. Een lamp met een Ra 100 geeft optimale kleurweergave. Volgens de huidige richtlijnen moet de kleurweergave voor kantoorverlichting ten minste Ra 80 bedragen. De ledtechnologie ontwikkelt zich in een zeer hoog tempo. Tijdens de lichtbeurs Light & Building in Frankfurt, zijn veel relevante functionele ledtoepassingen gepresenteerd aan de markt. Veel van deze producten zijn pas in de tweede helft van dit jaar of zelfs in 2011 goed verkrijgbaar.
1.6 OntwikkelingenEen belangrijke constatering is dat er veel prijs- en kwaliteitsverschil wordt aangeboden. De verschillen zijn vaak moeilijk aantoonbaar om de volgende redenen:
• De technische specificaties zijn veelal niet onderling te vergelijken. • Er is op dit moment onvoldoende internationale normering en regelgeving. • De aanbieders komen vanuit de hele wereld. Westerse fabrikanten hanteren vaak andere
(hogere) kwaliteitsnormen waardoor de producten vaak (hoger) anders zijn geprijsd.
Omdat de ontwikkelingen voor functionele toepassing nu zo snel gaan, zijn de aangeboden producten in de markt snel technologisch verouderd. Hierdoor volgen productsoorten elkaar in hoog tempo op. De verwachting is dat het assortiment en aanbieders aanzienlijk zal toenemen en zal aanhouden de komende vijf tot tien jaar. Deze trend zal vermoedelijk gaan afvlakken totdat de led een specifieke lichtstroom geeft van meer dan 200 lumen/Watt, in combinatie met een relatief nog veel langere levensduur dan nu verkrijgbaar.
Evolutie en verwachtingen van lichtbronnen en daarbij de ontwikkeling van de witte LED
5
Omdat de led een aantal specifieke eigenschappen heeft die andere lichtbronnen niet kennen, worden veel nieuwe optische technieken en producten ontwikkeld. Hierdoor zien ontwerpers van fabrikanten veel mogelijkheden om nieuwe armaturen en verschijningsvormen te ontwikkelen, wat steeds duidelijk zichtbaar wordt in het aanbod van de producten. Een nieuwe ledontwikkeling is de organische led (OLED of Polymere LED). Deze bestaat uit dunne lagen half geleiders en wordt aangeboden in de vorm van een “lichtgevende folie”, welke gebruikt kan worden als lichtgevend vlak die ook eventueel als beeldscherm kan functioneren. De afmetingen en rendementen zijn op dit moment nog gering. Daarnaast is de oled relatief zeer kostbaar. oleds worden op dit moment verwerkt in displays van mobiele telefoons, monitoren en TV´s. De laatste ontwikkelingen wijzen er op dat de oled binnen enkele jaren als functionele verlichting kan worden toegepast.
Levensduur van de verschillen lamptypen (Bron: LEDexpert). Naast de verandering van markt en productontwikkeling zal de internationale normering en regelgeving moeten worden aangepast, om de kwaliteit van verlichten en de prijs-prestatie verhoudingen van de producten goed te waarborgen.
6
2 Meetresultaten
Enquêtes: Er zijn twee gelijkende enquetes gemaakt, 1 voor de schoo en 1 voor het gemeentehuis. School In de vier lokalen waar de verlichting is aangepast is aan de leerlingen de enquête uitgedeeld. De volgende verdeling van deelname is daarbij vastgesteld: School leeftijd aantal geslacht aantal Bril
(j/n) aantal Lenzen
(j/n) aantal
Lokaal 032 14 5 m 6 j 5 j 515 15 v 14 n 15 n 15
Lokaal 035 15 3 m 9 j 5 j 416 9 v 5 n 9 n 10 17 2
Lokaal 036 15 6 m 17 j 12 j 11 16 11 v 11 n 16 n 17 17 918 142 1
Lokaal 037 12 7 m 13 j 2 j 213 17 v 11 n 22 n 22
Uitwerking vragenlijst Minkema college:
Wat vind je van de nieuwe verlichting
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
7
Hoe zie je kleuren van je kleding?
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Hoe zie je de kleding van je buren?
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Spiegelt tafelblad meer?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
8
Looppaden tussen tafels verlicht?
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Gang in vergelijking met kantoor?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
reflectie tafelbladen naast je
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
9
verlichting schoolbord
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Hoe vind je de wanden verlicht
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Hoe vind je het plafond verlicht?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
10
Mate hinder licht in kantoor
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Mate van verblinding door lichtreflectie?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Mate goed waarnemen klasgenoot voor
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
11
Mate goed waarnemen klasgenoot naast
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Mate goed waarnemen klasgenoot achter
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Mate bijdrage verlichting aan algemene indruk?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
12
Mate bijdrage verlichting aan waarnemen gezichten
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
2,00
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Mate bijdrage verlichting aan waarnemen materiaal aan wand?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
2,00
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Mate bijdrage verlichting aan waarnemen vluchtrouteaanduiding?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
13
hoe draagt verlichting bij aan gevoel alertheid?
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
1,80
s m v g u
klas 037
klas 036
klas 035
klas 032
Merk je iets van de Dynamische verlichting? [Alleen Lokaal 036]
1
2
3
4
5
6
7
14
Wat vind je van de Dynamische verlichting? [Alleen Lokaal 036]
1
2
3
4
5
6
7
Dynamische cyclus aanpassen [ja, nee, geen mening]
j
n
g
15
2.1 Gang & Kantoren
Algemene gegevens:
leeftijd geslacht bril contactlenzen Aantal Gang 51 m n j 1
33 m j n A306 53 v j n
2
25 v j j A308 44 m j n
2
A310 51 v j n 1 35 v n n A312 51 v n j
2
Bij de enquêtevragen met betrekking tot het gemeentehuis Woerden waren de volgendeantwoorden mogelijk waarbij de letters onder de keuze in de verwerking gebruikt zijn:
slecht matig voldoende goed UitstekendS M V G U
gang A306 A308 A310 A312Wat vind je van de nieuweverlichting
G G U V G G G G
Hoe zie je kleuren van jekleding?
G G U G G G G U
Hoe zie je de kleding van jeburen?
G G U G G G G U
Spiegelt bureaublad meer? - M M M V G S SLooppaden tussen bureausverlicht?
- - U V G G G V
Gang in vergelijking metkantoor?
- M M M V G M M
Hoe beoordeel je de helderheidlampen?
G G U V G G U U
Reflecteren tafelbladen naastteveel licht?
- - S V G G S S
Hoe vind je de wanden verlicht - G U V V G V VHoe vind je het plafondverlicht?
- G G G G G V G
Mate hinder licht in kantoor - M S V G G M SMate van verblinding doorlichtreflectie?
- M M G G G M S
Mate goed waarnemen collega? - G U g G G G GMate bijdrage verlichting aanalgemene indruk?
- V G g G G G G
Mate bijdrage verlichting aanwaarnemen gezichten
- V G M G G G G
Mate bijdrage verlichting aanwaarnemen materiaal aan wand?
2.2 LichtmetingenIn de bijlagen zijn de meetresultaten gevoegd die inzicht geven in de elektrotechnische en lichttechnische meetresultaten. Deze zijn per ruimte aangegeven. Resultaten School: Lokaal 032 NASK Meetvlak op 75 cm:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11R1
R2
R3
R4
R5
R6
R7
R8
R9
R10
R11
700-800
600-700
500-600
400-500
300-400
200-300
Schoolbord:
1 2 3 4 5 6R1
R2
Schoolbord TL Conventioneel
450-500
400-450
350-400
300-350
Lokaal 037 NED Meetvlak op 75 cm:
17
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11R1
R2
R3
R4
R5
R6
R7
R8
R9
R10
R11 475-500
450-475
425-450
400-425
375-400
350-375
325-350
300-325
275-300
250-275
225-250
200-225
Schoolbord:
1 2 3 4 5 6R1
R2
Schoolbord LED State of the Art
275-300
250-275
225-250
200-225
175-200
150-175
Lokaal 036 NED Meetvlak op 75 cm:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11R1
R2
R3
R4
R5
R6
R7
R8
R9
R10
R11
470-510
430-470
390-430
350-390
310-350
270-310
230-270
190-230
150-190
110-150
18
Schoolbord
1 2 3 4 5 6R1
R2
Schoolbord TL State of the Art
100-125
75-100
50-75
Lokaal 035 MAATSCH Meetvlak op 75 cm:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11R1
R2
R3
R4
R5
R6
R7
R8
R9
R10
R11
315-340
290-315
265-290
240-265
215-240
190-215
165-190
140-165
115-140
90-115
Schoolbord
19
1 2 3 4 5 6R1
R2
Schoolbord LED Retro Fit
125-150
100-125
Resultaten Gemeentehuis Woerden Kantoor A306 Gelijkmatigheid in het gehele kantoor
14 meetpunten min/max= 0,4311939 m Egelijk = 0,591514
min = 235max = 545
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14R1
R2
R3
TL conventioneel
475-525
425-475
375-425
325-375
275-325
225-275
Resultaten elektrische meting: Per ruimte is de installatie van die ruimte gemeten. Om die reden is de gang niet gemeten daar dit een ruimte betrof met drie verschillende typen verlichting. Dit was in die ruimte niet afzonderlijk te meten, zonder grote ingreep in de bestaande situatie. De resultaten van de metingen staan in de onderstaande tabel.
26
TabelGemeentehuis
THD(%)
PF cosΦ Hz Inrush (A) Span-ning (V) P(W)
VA(W)
VAR(W)
A306 16,5 0,76 0,99 49,981 3 225,59349 460 299
A308 11,1 0,56 0,64 49,987 3 225,41
414 740 613A310 13,1 0,63 0,99 49,973 4 230,60
376 597 464A312 52,3 0,47 0,99 49,998 5 231,07
161 343 303
Minkemacollege032 27,3 0,84 0,92 49,998 6 227,81
520 619 336035 30,8 0,27 0,44 49,979 5 226,47
215 796 767036 26,3 0,37 0,82 50,011 5 215,34
235 636 591037 21,9 0,27 0,3 49,999 13 216,59
524 1941 1869
Bijlage
Keuzes en toegepaste producten:
Stadhuis Soort Typeaanduidingarmatuur
Lamp Aantallampen
WattageLamp
TotaalVermo-gen
K Ra
A306 OpbouwLED
42 177 949careena a
6 52 312 3500 > 90
State of theArt LEDdownlighters
Inperla C2HR LED200 nw 01
6 35 210 4000 > 80A308
State of theArt LEDpendel
Enspiro HLED nw ET01
12 &36leds
1 160 160 4000 > 80
A310 State of theArt TL T5
master TL5HE 840
12 28 336 4000 > 80
A312 T8 led lamp TCM9c 6 24 144 4000 > 80
27
A316 BestaandTLD
Master 840 6 58 312 4000 > 80
GangDeel I State of the
Art LEDdownlighters
Inperla C2HR LED200 nw 01
3 35 105 4000 > 80
Deel II T8 led lamp TCM9c 4 24 96 4000 > 80
Deel III TLD Master 840 4 58 232 4000 > 80
Minkema-college032 Bestaand
TL T8?58W840
8 58 464 4000 > 80
035 LED Retro fit 8 24 192 4000 > 80036 State of the
PendelSpectraalmeting verlichting onder de pendel gemeten
62
CCT meting
Kantoor A310:
Spectraalmeting verlichting
63
CCT meting
64
Kantoor A312
Spectraalmeting verlichting
CCT meting
65
66
Gang “Bodegang”
Spectraalmeting verlichting
State of the Art Downlighter:
LED Retro Fit:
Fluorescentie:
67
CCT meting
68
69
CIE & Fotometrische waarden:
Minkema College Gemeentehuis WoerdenLokaal
032Lokaal
035Lokaal
036Lokaal
037Gang I Gang II
Gang III A306 A308 A310 A312
CCT(K)
4308 4417 4289 3358 4079 45524489
3627D
4418
P4386
4552 4429
CRI 78,8 76,3 77,7 78,1 78,9 71,778,3
86,0 77,8 76,7 73,6
De fotometrische waarden zijn gemeten met de Lutron YK-2005 LX. De Spectral PowerDistribution van de lichtbron is van invloed op de meetwaarde van een lux-meter. Daarom iseerst een fotospectrometer (Jaz) geijkt op een ijklamp. Daarna is gemeten of de lux-meter bijdie specifieke lichtbron lineair meet (lineaire toename van de verlichtingssterkte v.s.uitleeswaarden van de lux-meter). Dit blijkt binnen de gewenste nauwkeurigheid het geval tezijn. Daarna is gemeten wat de verlichtingssterkte is, gemeten met de fotospectrometer en metde lux-meter. Deze waarden liggen binnen de gewenste nauwkeurigheid. Op deze wijze isvastgesteld dat de gemeten verlichtingssterkten bij de specifieke spectrale verdeling van delichtbronnen binnen de gewenste nauwkeurigheid heeft plaatsgevonden.
IJktabel lichtmeter:Minkema College Gemeentehuis Woerden
Lokaal032
Lokaal035
Lokaal036
Lokaal037
Gang I Gang IIGang III A306 A308 A310 A312
LutronLuxmeter
549 235 301 422 180 163555
805 612 746 243
Jaz(FotoMeter)
554 236 308 427 184 169561
808 620 757 251
Voor de Jaz geldt een golflengtenauwkeurigheid van 0,5 nm en een bandbreedte van 2-3% opde meetwaarde van de verlichtingssterkte (lux-meting)
70
Elektrische metingen:
MinkemacollegeLokaal 032
71
Lokaal 035:
72
Lokaal 036:
73
74
Lokaal 037:
75
Gemeentehuis Woerden:
76
Kantoor A306
77
Kantoor A308:
78
Kantoor A310:
79
Kantoor A312:
80
81
Tabel elektrische meetgegevens:
Gemeentehuis
THD(%)
PF cosΦ Hz Inrush (A) Span-ning (V) P(W)
VA(W)
VAR(W)
A306 16,5 0,76 0,99 49,981 3 225,59349 460 299
A308 11,1 0,56 0,64 49,987 3 225,41
414 740 613A310 13,1 0,63 0,99 49,973 4 230,60
376 597 464A312 52,3 0,47 0,99 49,998 5 231,07
161 343 303
Minkemacollege032 27,3 0,84 0,92 49,998 6 227,81
520 619 336035 30,8 0,27 0,44 49,979 5 226,47
215 796 767036 26,3 0,37 0,82 50,011 5 215,34
235 636 591037 21,9 0,27 0,3 49,999 13 216,59
524 1941 1869
82
Meetomstandigheden
Meetgeometrie:
Minkema College Gemeentehuis WoerdenLokaal
032Lokaal
035Lokaal
036Lokaal
037Gang Kantoor
A306Kantoor
A308Kantoor
A310Kantoor
A312Lengte(cm)
711 716 713 713 3239 697 697 697 697
Breedte(cm)
720 699 720 720 199 350 350 350 350
Hoogte(cm)
298 299 298 298 246 255 255 255 255
Hoogtemeetvlak(cm)
75 75 75 75 0 78 78 78 78
Meetdevice:Bosch PLR 30Stanley rolmaatAccuracy: ± 0,5 mm
Temperatuurmeting:
Minkema College Gemeentehuis WoerdenFluke 179ThermokoppelK-Type ± 1,1°C(0 – 260 °C)
Jaz:Golflengtenauwkeurigheid: 0,5 nmLuxmeting: nauwkeurigheid van 2-3%
Specificaties ijklamp:LS-1-CAL (serial number LSC712) Calibration Using Bare SMA-terminated Fiber
84
Spectral range(calibrated):
300-1050 nm (calibrated)
Power consumption: 600 mA @ 12 VDC
Power output: 6.5 watts
Bulb life: 900 hours (recommend recalibration after 50hours of use)
Recalibration: Required after ~50 hours of operation
Bulb color temperature: 3100 K
Output to bulb: 5 volts/1.3 amps
Output regulation: 0.2% voltage
Time to stabilizedoutput:
~30 minutes
Connector: SMA 905 for fiber; 6.35-mm barrel for cosinecorrector; PTFE plug for integrating sphere
85
Luminantiemeter:LMT 2009
86
Stroom en vermogensmeting:Fluke 583 Power Meter
87
88
Enquête school:
3 Vragenlijst beleving verlichting Minkema College Woerden
3.1 Algemeen• De vragen worden beantwoord op een horizontale zevenpuntsschaal.• De vragenlijst is anoniem• Er worden een paar vragen gesteld die persoonlijk zijn maar nooit terug kunnen voeren
naar de invuller van de vragenlijst.• Er zijn twee open vragen (de eerste twee).• Aan het eind van het formulier is de mogelijkheid om opmerkingen en suggesties te
plaatsen.
3.2 VragenAlgemene gegevens:• Klaslokaal nummer: ……………• Leeftijd ……….. jaar• Geslacht m / v• Klas ……………• Bril ja / nee• Contactlenzen ja / nee
• Wat valt je op met de nieuwe verlichting? (openvraag met kader)
• Vind je de nieuwe verlichting een verbetering?
1. Wat vind je van de nieuwe verlichting
slecht Matig voldoende goed uitstekend
2. Hoe zie je kleuren van je kleding?
89
slecht matig voldoende goed uitstekend
3. Hoe zie je de kleding van je buren?
slecht matig voldoende goed uitstekend
• Helderheid 4. Valt het op dat je tafelblad meer spiegeld dan eerst?
slecht matig voldoende goed uitstekend
5. Hoe vind je de looppaden tussen de rijen tafels verlicht?
slecht matig voldoende goed uitstekend
6. Hoe vind je de gang verlicht in vergelijking met het klaslokaal?
slecht matig voldoende goed uitstekend
Hoe beoordeel je de helderheid van de lampen en armaturen aan het plafond?
90
• Waarneembaarheid
7. Reflecteren de tafelbladen naast je teveel licht?
slecht Matig voldoende goed uitstekend
8. Hoe vind je het schoolbord verlicht
slecht Matig voldoende goed uitstekend
9. Hoe vind je de wanden verlicht?
slecht Matig voldoende goed uitstekend
10. Hoe vind je het plafond verlicht?
slecht Matig voldoende goed uitstekend
• Hinder door verlichting
11. In welke mate heb je in het klaslokaal hinder ondervonden van de verlichting? (Je kunt dit toelichten onder het kopje opmerkingen onderaan dit vragenformulier. Denk hierbij aan reflectie op het bureaublad, op de vloer, op het whitebord etc…)
slecht matig voldoende goed uitstekend
12. In welke mate word jeu in de klas verblind door lichtreflectie van welke aard dan ook? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht Matig voldoende goed uitstekend
91
• Omringende zaken
13. in welke mate kun je je klasgenoten voor je goed waarnemen? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht matig Voldoende goed uitstekend
14. in welke mate kun je je klasgenoten naast je goed waarnemen? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht matig voldoende Goed uitstekend
15. in welke mate kun je je klasgenoten achter je goed waarnemen? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht matig voldoende Goed uitstekend
16. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van een algemene indruk in de klas? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
Slecht matig voldoende goed uitstekend
17. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van gezichten in de klas? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
Slecht matig voldoende goed Uitstekend
92
18. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van posters/informatie materiaal aan de wand? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht Matig voldoende goed Uitstekend
19. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van vluchtrouteaanduidingen en/of veiligheidsaanduidingen in de klas? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht Matig voldoende Goed uitstekend
20. in welke mate draagt de verlichting bij aan je gevoel van alertheid in de klas? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht Matig voldoende goed uitstekend
• Dynamische verlichting (alleen lokaal 036 NED)
21. Merk je iets van verandering in de verlichting?
Helemaal niets ��������� Enorm veel 22. Wat vind loop je van deze verandering?
Erg vervelend ��������� Erg prettig 23. De verlichting op uw werkplek is dynamisch volgens een dagelijkse cyclus.
Zou u deze cyclus willen aanpassen?
� Ja, de cyclus moet anders. � Ja, ik wil geen cyclus maar statische verlichting � Nee, de cyclus is goed zo
Tot zover de vragen. Onderstaand treft u een tabel voor Opmerkingen Suggesties aan.
93
Opmerkingen:
Suggesties:
Hartelijk dank voor je medewerking aan dit belevingsonderzoek!
94
Respons op de enquête Minkemacollege:
Voorbeeld antwoord op eenvraag 1 2 3
4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 S %
slecht s 1 0,11matig m 2 0,22
voldoende v v o o r b e e l d ! 3 0,33goed g 2 0,22
4.1 Algemeen• De vragen worden beantwoord op een horizontale zevenpuntsschaal.• De vragenlijst is anoniem• Er zijn twee open vragen (de eerste twee).• Aan het eind van het formulier is de mogelijkheid om opmerkingen en suggesties te
plaatsen.
4.2 VragenAlgemene gegevens:• Kantoor nummer: ……………• Leeftijd ……….. jaar• Geslacht m / v• Bril ja / nee• Contactlenzen ja / nee
• Wat valt je op met de nieuwe verlichting? (openvraag met kader)
• Vind je de nieuwe verlichting een verbetering?
24. Wat vind je van de nieuwe verlichting
slecht Matig voldoende goed uitstekend
25. Hoe zie je kleuren van je kleding?
106
slecht matig voldoende goed uitstekend
26. Hoe zie je de kleding van je buren?
slecht matig voldoende goed uitstekend
• Helderheid 27. Valt het op dat je bureaublad meer spiegeld dan eerst?
slecht matig voldoende goed uitstekend
28. Hoe vind je de looppaden tussen de bureaus verlicht?
slecht matig voldoende goed uitstekend
29. Hoe vind je de gang verlicht in vergelijking met het kantoor?
slecht matig voldoende goed uitstekend
30. Hoe beoordeel je de helderheid van de lampen en armaturen aan het plafond?
slecht matig voldoende goed uitstekend
107
• Waarneembaarheid
31. Reflecteren de tafelbladen naast je teveel licht?
slecht Matig voldoende goed uitstekend
32. Hoe vind je de wanden verlicht
slecht Matig voldoende goed uitstekend
33. Hoe vind je de wanden verlicht?
slecht Matig voldoende goed uitstekend
34. Hoe vind je het plafond verlicht?
slecht Matig voldoende goed uitstekend
• Hinder door verlichting
35. In welke mate heb je in het kantoor hinder ondervonden van de verlichting? (Je kunt dit toelichten onder het kopje opmerkingen onderaan dit vragenformulier. Denk hierbij aan reflectie op het bureaublad, op de vloer, op een whitebord etc…)
slecht matig voldoende goed uitstekend
36. In welke mate word je in het kantoor verblind door lichtreflectie van welke aard dan ook? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht Matig voldoende goed uitstekend
• Omringende zaken
108
37. in welke mate kun je je collega goed waarnemen? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht matig Voldoende goed uitstekend
38. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van een algemene indruk in het kantoor? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
Slecht matig voldoende goed uitstekend
39. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van gezichten in het kantoor? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
Slecht matig voldoende goed Uitstekend
40. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van posters/informatie materiaal aan de wand? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht Matig voldoende goed Uitstekend
41. in welke mate draagt de verlichting bij aan het waarnemen van vluchtrouteaanduidingen en/of veiligheidsaanduidingen in de klas? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
slecht Matig voldoende Goed uitstekend
42. in welke mate draagt de verlichting bij aan je gevoel van alertheid in je kantoor? (Je kunt eventuele opmerkingen en specifieke informatie onder het kopje opmerkingen onderaan het vragenformulier invullen)
109
slecht Matig voldoende goed uitstekend
• Dynamische verlichting (alleen kantoor A310)
43. Merk je iets van verandering in de verlichting?
Helemaal niets ��������� Enorm veel 44. Wat vind loop je van deze verandering?
Erg vervelend ��������� Erg prettig 45. De verlichting op uw werkplek is dynamisch volgens een dagelijkse cyclus.
Zou u deze cyclus willen aanpassen?
� Ja, de cyclus moet anders. � Ja, ik wil geen cyclus maar statische verlichting � Nee, de cyclus is goed zo
• Dynamische verlichting (alleen kantoor A310) 46. Merk je iets van verandering in de verlichting?
Helemaal niets ��������� Enorm veel 47. Wat vind loop je van deze verandering? Erg vervelend ��������� Erg prettig 48. De verlichting op uw werkplek is dynamisch volgens een dagelijkse cyclus.
Zou u deze cyclus willen aanpassen?
� Ja, de cyclus moet anders. � Ja, ik wil geen cyclus maar statische verlichting � Nee, de cyclus is goed zo
114
6.1 Burgerzakenbali
Algemene gegevens:
leeftijd geslacht bril contactlenzen Aantal 24 v n n Bali 48 v n J
2
7 Algemene vragen
Bali Bali
Wat valt je op met de nieuwe verlichting?
- Fel licht
Vind je de nieuwe verlichting een verbetering?
Nee, enorm last hoofdpijn. Te fel. Te groot lichtverschil andere verlichting
Geen verbetering door fel licht
Bij de enquêtevragen waren de volgende antwoorden mogelijk waarbij de letters onder de keuze in de verwerking gebruikt zijn:
slecht matig voldoende goed uitstekend S M V G U
Bali Bali Wat vind je van de nieuwe verlichting S V Hoe zie je kleuren van je kleding? V V Hoe zie je de kleding van je buren? V V Spiegelt bureaublad meer? V M Looppaden tussen bureaus verlicht? M V Gang in vergelijking met kantoor? M - Hoe beoordeel je de helderheid lampen? V V Reflecteren tafelbladen naast teveel licht? S - Hoe vind je de wanden verlicht - - Hoe vind je het plafond verlicht? - - Mate hinder licht in kantoor S - Mate van verblinding door lichtreflectie? S - Mate goed waarnemen collega? V - Mate bijdrage verlichting aan algemene indruk? M - Mate bijdrage verlichting aan waarnemen gezichten M - Mate bijdrage verlichting aan waarnemen materiaal aan wand?
- -
Mate bijdrage verlichting aan waarnemen vluchtrouteaanduidingen
- -
Mate bijdrage verlichting gevoel alertheid? M - Opmerkingen Eerst licht te fel. Vermoeiend