REZULTATET E ANKETËS SË FUQISË PUNËTORE 2014 NË KOSOVË
REZULTATETE ANKETS S FUQISPUNTORE 2014 N KOSOVQERSHOR 2015
Agjencia e Statistikave t Kosovs Departamenti i Statistikave Sociale Sektori i Tregut t Puns www.ask.rks-gov.net
REZULTATETE ANKETS S FUQISPUNTORE 2014 N KOSOVQERSHOR 2015
FALNDERIM
Ky raport paraqet rezultatin e puns s shum individve. Shum antar t stafit t Agjencis s Statistikave t Kosovs (ASK) kan punuar pr Anketn e Fuqis Puntore (AFP) t vitit 2014. AFP- ja sht mbikqyrur nga z. Isa Krasniqi dhe menaxhuar nga z. B a s h k i m
Bellaqa. Z. Bujar Hajrizi, znj. Bedrije Demaj dhe znj. Besarta Thai kan realizuar t gjitha aktivitetet, q lidhen me grumbullimin, pastrimin dhe redaktimin e t dhnave. Z. Bekim Canolli ka prgatitur mostrn dhe peshat me prkrahjen e ekspertit z. David Megill. Z. Liridon Uka ka shkruar programin pr intervistimin personal t asistuar me kompujter (CAPI).
Jemi mirnjohs pr punn e madhe t anketuesve dhe shefave t zyrave rajonale t ASK-s, t cilt mbikqyrn punn n terren.
Po ashtu falnderojm z. Sasun Tsirunyan, znj. Rachel Smith-Govoni dhe znj. Ardiana Gashi pr mbshtetjen e dhn n analizn e t dhnave. Falnderim t veant pr z. Kenneth Simler pr mbikqyrjen e tr procesit, si teknikisht ashtu edhe administrativisht, n emr t Banks Botrore.
Anketa u mbshtet financiarisht nga Programi pr Zhvillim i Kombeve t Bashkuara (UNDP) dhe Ministria e Punve t Jashtme e Finlands.
Z. Tomor ela nga kompania DataGISconsulting ka br kontraktimin e anketuesve dhe mbikqyrsve.
S fundi, por jo pr nga rndsia, i shprehim mirnjohjen t gjitha familjeve, q kan ndar kohn e tyre dhe kan ofruar t dhnat duke mbshtetur kshtu mbledhjen e ktyre informacioneve t detajuara.
AFPAnketa e Fuqis PuntoreONPOrganizata Ndrkombtare e PunsASKAgjencia e Statistikave t KosovsBEBashkimi EvropianISCOKlasifikimi Standard Ndrkombtar i ProfesioneveNACEKlasifikimi Statistikor i Aktiviteteve EkonomikeNEETT rinjt q nuk jan as t punsuar, as n shkollim e as n trajnimQRQarku regjistruesLISTA E SHKURTESAVE
REZULTATET E ANKETS S FUQISPUNTORE 2014 N KOSOVQERSHOR 2015
REZULTATET E ANKETS S FUQISPUNTORE 2014 N KOSOV
42
15
PRMBATJAHyrje6Definicionet7Treguesit kryesor9Punsimi11Punsimi sipas gjinis11Punsimi sipas grupmoshs dhe nivelit arsimor11Statusi i punsimit12Punsimi i paqndrueshm13Llojet e kontratave14Punsimi sipas aktiviteteve14Punsimi sipas profesioneve16Modelet e puns16Paga mujore neto18Papunsia21Papunsia sipas gjinis21Papunesia sipas grupmoshes dhe nivelit arsimor21Numri i t papunve dhe shkalla e papunsis sipas nivelit mt lart arsimor dhe gjinis22Kohzgjatja e papunsis23Pjesmarrja n fuqin puntore24Personat joaktiv27Jo-aktiviteti sipas gjinis27Punkrkuesit e dekurajuar27T rinjt joaktiv, q nuk jan t punsuar, nuk ndjekin shkollimin ose trajnim (neet)27Krahasime midis vendeve29Krahasimi i statistikave kye: 2012, 2013 & 201430Shkallt e varsis demografike & ekonomike33Shtojca 1: dizajni i mostrs dhe prllogaritja e peshave34
LISTA E TABELAVETabela 1.1:Numri i t punsuarve dhe shkalla e punsimit sipas gjinis dhe grupmoshs12Tabela 1.2:Punsimi sipas nivelit arsimor12Tabela 1.3:Niveli m i lart arsimor sipas llojit t pundhnsit (15-64)12Tabela 1.4:Statusi i punsimit sipas gjinis (%)12Tabela 1.5:Punsimi i paqndrueshm sipas gjinis13Tabela 1.6:Punsimi i paqndrueshm sipas profesionit dhe gjinis13Tabela 1.7:Punsimi i paqndrueshm sipas nivelit t arsimimit dhe gjinis14Tabela 1.8A:punsimi sipas aktiviteteve dhe gjinis (n mijra)15Tabela 1.8B:punsimi sipas aktiviteteve dhe gjinis (%)15Tabela 1.9:Profesionet e t punsuarve sipas gjinis16Tabela 1.10:Arsyeja e t punuarit me orar t pjesshm sipas gjinis (%)16Tabela 1.11:Punsimi sipas orve t puns n jav dhe sipas gjinis17Tabela 1.12:Numri mesatar i orve t punuara n jav sipas llojit t pundhnsit dhe gjinis18Tabela 1.13:Modelet e punsimit sipas gjinis18Tabela 2.1:Numri i t papunve dhe shkalla e papunsis sipas gjinis21Tabela 2.2:Numri i t papunve dhe shkalla e papunsis sipas gjinis dhe grupmoshs22Tabela 2.3:Numri i t papunve dhe shkalla e papunsis sipas nivelit m t lartarsimor dhe gjinis22Tabela 2.4:Prqindja e t rinjve t papun n papunsin e prgjithshme dhe shkalla epapunsis tek t rinjt, sipas gjinis22Tabela 2.5:Shkalla e papunsis s t rinjve ndaj t rriturve, sipas gjinis23Tabela 3.1:Fuqia puntore dhe shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sipas nivelitarsimor dhe grup moshs25Tabela 3.2:Fuqia puntore dhe shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sipasgjinis dhe grupmoshs26Tabela 4.1:Jo-aktiviteti sipas arsyes dhe gjinis27Tabela 4.2:T rinj q nuk jan t punsuar, nuk ndjekin shkoll ose trajnim (neet) sipas gjinis28Tabela 5.1:Krahasimi i statistikave kye t puns midis vendeve29Tabela 6.1:Prmbledhja e tregut t puns 2012, 2013 & 201430Tabela 6.2:Shkalla e punsimit n 2012, 2013 & 2014 me intervalet e konfidencs31Tabela 6.3:Prgjigjet e pyetjes 21 pr t prcaktuar nse personi ka punuar gjat javss kaluar (mosha 15 e mbi)31Tabela 6.4:Shkalla e papunsis 2012, 2013 & 2014 me intervalet e konfidencs32Tabela 6.5:Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore 2012, 2013 & 2014 meintervalet e konfidencs32Tabela 7.1:Shkallt e varsis ekonomike33Tabela A1.Shprndarja e qr-ve dhe ekonomive familjare sipas rajonit dhe shtressurban/rural n kornizn e mostrs n kosov bazuar n regjistrimin e popullsis, ekonomive familjare dhe banesave t vitit 2011 (dhe korniza e mparshme prkomunat e veriut)35Tabela A2.Alokimi i qr-ve dhe ekonomive familjare mostr sipas rajonit dhe shtress prafp- n e vitit 2014 n kosov do tremujor36Tabela A3.Numri i qr-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuarasipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e par t AFP 2014 n Kosov38Tabela A4.Numri i qr-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuarasipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e dyt t AFP 2014 n Kosov38Tabela A5.Numri i qr-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista te kompletuarasipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e tret t AFP 2014 n Kosov39Tabela A6.Numri i qr-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuarasipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e katrt t AFP 2014 n Kosov39Tabela A7.Vlersimet tremujore t peshuara t popullsis s prgjithshme nga AFP-ja e vitit2014 dhe faktort korrespondues t prshtatjes s peshave40Tabela A8.Shprndarja e ekonomive familjare dhe popullsis s prgjithshme, t peshuara,sipas rajonit, shtress urbane dhe rurale, nga t dhnat e AFP 201441
LISTA E FIGURAVEFigura 1:Klasifikimi i tregut te punes per popullsine e kosoves, 201410Figura 2:Shkalla e punsimit sipas gjinis dhe vitit (%)11Figura 3:Ort e puns sipas viteve (%)17Figura 4:Paga mujore neto pr punonjsit sipas gjinis (%)19Figura 5:Paga mujore neto pr punonjsit meshkuj sipas vitit (%)19Figura 6:Paga mujore neto pr punonjset femra sipas vitit(%)20Figura 7:Shkalla e papunsis sipas gjinis dhe vitit (%)21Figura 8:Kohzgjatja e papunsis pr m shum se nj vit sipas grup moshs dhe gjinis (%)23Figura 9:Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sipas gjinis (%)24Figura 10:Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sipas vitit (%)25Figura 11:T rinj q nuk jan t punsuar, nuk ndjekin shkoll ose trajnim (NEET) sipasgjinis dhe vitit28
PARATHNIE
Qllimi i Ankets s Fuqis Puntore n Kosov sht t ofroj t dhna statistikore mbi indikatort e tregut t puns dhe t mundsoj krahasimin e tyre me vitet paraprake. Metodologjia dhe definicionet e prdorura n AFP jan t njjta me ato t prdorura n vitin 2012 dhe 2013 dhe nprputhje me rregulloret e Eurostat-it. Anketa e Fuqis Puntore prfshin 600 Qarqe Regjistruese (QR) n tr territorin e Kosovs, ku jan intervistuar 4,800 ekonomi familjare.
Z. Isa KrasniqiKryeshefi i Agjencis s Statistikave t KosovsRaporti mbi Anketn e Fuqis Puntore t vitit 2014 prmban t dhna mbi punsimin dhe papunsin sipas moshs, gjinis, gjendjen e punsimit, aktivitetet ekonomike, profesionet dhe fushat e tjera t tregut t puns. N fund t seksionit 6 paraqiten ndryshimet e indikatorve kryesor nga viti 2012, 2013 dhe 2014. Tabela 6.1 tregon q shumica e indikatorve ky t tregut t puns kan mbetur t ngjashm gjat tre viteve t kaluara.
Shkalla e punsimit ka shnuar nj rritje t leht midis vitit 2012 dhe 2013 por pastaj ka rn prsri n nj shkall t caktuar n vitin 2014. T dhnat e AFP-s tregojn q prqindja e personave t punsuar me orar t pjesshm ka rn nga 11.1% n vitin 2013 n 7.7% n vitin 2014. Vetpunsimi (si prqindje e t punsuarve) ka shnuar nj rritje t vogl gjat dy viteve t fundit. Prve ksaj, prqindja e t punsuarve n pun t paqndrueshme (personat, q jan t vetpunsuar dhe nuk kan punonjs dhe ata q punojn pa pages n nj biznes familjar) sht rritur nga 23.6% n vitin 2013 n 24.9% n vitin 2014. Proizvodnja, tregtia, arsimi dhe ndrtimtaria vazhdojn t punsojn pothuaj gjysmn e personave t punsuar.
Shkalla e papunsis ka rn leht nga 30.9% n 30.0% midis viteve 2012 dhe 2013 por ka shnuar rritje n 35.3% n vitin 2014. Megjithat, midis viteve 2013 dhe 2014 prqindja e personave t dekurajuar (personat joaktiv, t cilt nuk krkojn pun pasi besojn se nuk ka) ka rn nga 12.1% n 10.7%. Shkalla e joaktivitetit gjithashtu ka shnuar rnie t leht midis dy viteve. Kjo mund t sugjeroj q personat, t cilt kan qen joaktiv, kan filluar t krkojn pun (dhe kshtu do t klasifikoheshin si t papun).
Ka pasur nj ndryshim t leht n pjesmarrjen n fuqin puntore midis viteve 2013 dhe 2014, duke shnuar rritje nga 40.5% n 41.6%. Pjesmarrja e femrave n fuqin puntore dhe punsimi kan mbetur praktikisht t pandryshuara midis viteve 2013 dhe 2014. Papunsia tek t rinjt sht rritur prsri n vitin 2014, nga 55.9% n 61.0%. Gjithashtu, ka pasur rritje n shkalln e papunsis afatgjat, me rritjen e prqindjes s t papunve, q kan qen t papun pr m shum se 12 muaj, nga 68.9% n vitin 2013 n 73.8% n vitin 2014. Prqindja e t rinjve q nuk jan t punsuar, as n shkollim, as n trajnim (t intervistuarit e moshs 15-24 vje, q nuk jan as t punsuar, as n shkollim, as n trajnim) ka rn nga 35.3% n vitin 2013 n 30.2% n vitin 2014.
ASK-ja falnderon UNDP-n, Ministrin e Punve t Jashtme t Finlands dhe Bankn Botrore pr mbshtetjen financiare dhe profesionale q kan dhn pr AFP-n. ASK-ja gjithashtu falnderon stafin e vet t angazhuar n AFP pr kontributin e dhn gjat realizimit t ksaj ankete.
N baz t Ligjit t Statistikave Zyrtare Nr.04/L-034, Agjencia e Statistikave t Kosovs sht prgjegjse pr Proizvodnjan e statistikave zyrtare n Republikn e Kosovs, prandaj, gjat shfrytzimit t ktyre t dhnave, duhet t citohet burimi.
HYRJE
Agjencia e Statistikave t Kosovs (ASK) ka filluar realizimin e Ankets s Fuqis Puntore (AFP) n vitin 2001 duke vazhduar pothuajse n baza vjetore deri n vitin 2009. N vitin 2011, ASK- ja ka filluar t planifikoj Anketn e prditsuar t Fuqis Puntore, e cila tashm ka disa prmirsimet rndsishme krahasuar me anketat e mparshme:
Pyetsori i prmirsuar (duke vazhduar me respektimn e udhzimeve t Eurostat-it)
Korniza e re e mostrs (bazuar n Regjistrimin e Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave t vitit 2011 n Kosov)
Nn-mostra longitudinale, ku do ekonomi familjare e przgjedhur intervistohet katr her (nj her n tre muaj)
Intervista personale me asistenc kompjuterike (CAPI), e cila mundson gjenerimin e t dhnave m shpejt se sa intervistat tradicionale t mbledhjes s t dhnave me letr dhe laps, t cilat futen m pas n kompjuter.
Objektivat kryesore t AFP-s jan grumbullimi i informatave kryesisht pr ann e oferts s tregut t puns, d.m.th. informatave mbi ata q punojn apo q jan aktiv n krkim t nj pune. AFP-ja grumbullon informata sociale dhe ekonomike pr prdorim n fushat e mposhtme:
Monitorim makro-ekonomik: Ndryshimi n shifrat e t punsuarve sht nj tregues i mir i ndryshimeve n aktivitetin ekonomik. sht e nevojshme t ndiqen kto ndryshime, veanrisht lloji i vendeve t puns dhe industrive, n t cilat njerzit punojn.
Politikat e zhvillimit te burimeve njerzore: Ekonomia po ndryshon gjat gjith kohs. N mnyr q t plotsojn nevojat e ekonomis n ndryshim, njerzit duhet t jen t trajnuar. AFP-ja mundson identifikimin e fushave t trajnimit.
Politikat e punsimit: N mnyr q nj ekonomi t funksionoj me potencialin e vet maksimal, t gjith ata q dshirojn t ken pun duhet t ken vende pune. Dikush mund t dshiroj t ket pun me orar t plot, por mund t gjej vetm pun me orar t pjesshm. Duke ditur numrin e ktyre personave, Qeveria mund t hartoj politika q inkurajojn punsimin e plot.
Mbshtetja n t ardhurat dhe programet sociale: Pr shumicn e njerzve, t ardhurat nga punsimi jan burimi kryesor financiar. Njerzit kan nevoj jo thjesht pr vende pune, por pr vende pune produktive n mnyr q t marrin t ardhura t arsyeshme. Qeveria duhet t dij se far jan nivelet e t ardhurave, q fitojn grupe t ndryshme individsh.
Shnim metodologjik: Vlersimet mbi popullsinN figurn 1 mund t shihet q popullsia e Kosovs me 1 Korrik 2014 sht vlersuar t jet 1,811,521. sht prdorur kjo periudh pasi AFP-ja zhvillohet nga 1 Janar 31 Dhjetor dhe shifrat vjetore prdorin vlersimet e popullsis pr mesin e vitit 2014. Burimi i shifrave sht raporti Projeksionet e Popullsis s Kosovs 2011-2061 i publikuar n Dhjetor t vitit 2013. N kt raport, pr do vit deri n vitin 2061, ASK-ja ka prllogaritur nj variant t ult, t mesm dhe t lart varsisht nga prkufizimet e ndryshme. Pr raportet e AFP-s s viteve 2012 dhe 2013 sht konsideruar q varianti i mesm sht versioni m realist dhe m i ndjeshm pr tu prdorur.Megjithat, duke pasur parasysh migrimin e pazankont t lart jasht vendit nga mesi i Tetorit t vitit 2014, ky variant u konsiderua t jet i lart. Prandaj, pr kt raport prdoret variant i ult.Vlersimet e popullsis nuk kan ndikim n asnjrn nga shkallt (punsimi, papunsia, pjesmarrja n fuqin puntore etj.) t paraqitura n kt raport.
DEFINICIONET
Popullsia n mosh pune prfshin personat e moshs 15-64 vjeare. Kjo mas prdoret pr t dhn nj vlersim t numrit t prgjithshm t punonjsve potencial brenda nj ekonomie.Fuqia puntore prbhet nga personat e punsuar dhe personat e papun, sipas prkufizimeve t sakta t paraqitura m posht. Personat joaktiv nuk konsiderohen pjes e fuqis puntore.
1. T punsuar: persona t cilt gjat javs referuese kan br ndonj pun pr pages, fitim ose prfitim familjar, n t holla ose n natyr, ose ata q mungonin prkohsisht n punn e tyre.
2. T papun: persona t cilt gjat javs referuese:
ishin pa pun, d.m.th. nuk ishin t punsuar me pages ose t vetpunsuar, dhe
aktualisht ishin t gatshm pr pun, d.m.th. ishin t gatshm t fillojn pun me pages ose vetpunsim brenda dy javsh; dhe krkonin pun, d.m.th. kishin ndrmarr hapa specifik gjat katr javve t fundit n krkim t punsimit me pages ose vetpunsimit.
3. Persona joaktiv: persona t cilt gjat periudhs referuese nuk ishin as t punsuar as t papun.
Klasifikimi i popullsis n kto tri kategori varet nga aplikimi i parimit t aktivitetit far ka br personi n t vrtet gjat javs referuese - dhe nj grup rregullash prioritare mbi aktivitetin, q i japin prparsi punsimit mbi papunsin dhe papunsis mbi joaktivitetin ekonomik. Klasifikimi gjithashtu varet nga t kuptuarit e qart se cilat aktivitete konsiderohen si punsim. sht e rndsishme t theksohet se punsimi prfshin aktivitete, t cilat jan t paguara ose t papaguara, si dhe aktivitetet e Proizvodnjat t mallrave dhe shrbimeve, t cilat jan shitur ose jo n treg.
Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sht prqindja e popullsis n mosh pune e nj vendi q angazhohet n mnyr aktive n tregun e puns, duke qen e punsuar apo e papun. sht raporti i fuqis puntore (t punsuarit dhe t papunt) ndaj popullsis n mosh pune, i shprehur si prqindje.
Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore
(T punsuar + T papun) Popullsia n mosh pune
X 100
Shkalla e jo-aktivitetit sht prqindja e popullsis n mosh pune e nj vendi, q nuk sht as e punsuar as e papun. Kur shtohen s bashku, shkalla e jo-aktivitetit dhe ajo e pjesmarrjes n fuqin puntore japin rezultatin 100 prqind.
Raporti i punsimit ndaj popullsis, i njohur edhe si shkalla e punsimit, sht prqindja e popullsis n mosh pune e nj vendi, q sht e punsuar.
Raporti i punsimit ndaj popullsis
Popullsia e punsuarPopullsia n mosh pun
X 100
Shkalla e papunsis sht prqindja e fuqis puntore, q nuk sht e punsuar. Fuqia puntore shrben si baz pr kt tregues, dhe jo popullsia n mosh pune.
Shkalla e papunsis
T papunFuqia puntore
X 100
Punonjs t dekurajuar jan persona q nuk kan pun, t cilt aktualisht jan t gatshm pr pun, por q kan hequr dor s krkuari pun sepse besojn se nuk mund t gjejn. Ata prfshihen n
kategorin e popullsis joaktive.
Papunsia e t rinjve i referohet papunsis s personave t moshs 15-24 vje.
T rinjt q nuk jan t punsuar, as n shkollim apo trajnim (NEET) prbjn pjesn e t rinjve (15-24 vje) q nuk jan as t punsuar, nuk ndjekin as shkollim dhe as trajnim.
Punsimi i cenueshm/paqendrueshm i referohet personave t vetpunsuar, q nuk kan t punsuar, ose puntorve t papaguar familjar. Kta lloj t punsuarish kan m pak gjasa t ken marrveshje formale pune dhe ka m shum gjasa q ktyre tu mungojn kushtet e prshtatshme pr pun.
Diagrami mposht ilustron kriteret, q prdoren pr klasifikimin e popullsis n mosh pune si t punsuar, t papun, apo joaktive
Klasifikimi i fuqis puntore sipas Ankets s Fuqis Puntore t Bashkimit Evropian
Person i punsuarFuqia puntorePerson i papunPerson joaktivPoJoPoJoPoJo PoGjat 4 javve t funditPersoni ka mundur tJopersoni ka ndrmarr hapafilloj pun menjheraktiv pr t gjetur pun(brenda dy javsh)PoPoPoJoJoJoPerson i moshs 15 vje ose m shum q jeton n nj ekonomifamiljare private
Personi ka br ndonj pun pr pagesose fitim gjat javsreferente
Personi nuk ka punuar, por ka pasur nj pun ose biznes, prej t cilit ai ose ajo ka munguar gjatjavs referente
Personi sht puntor familjar ipapaguar
Personi nuk ka krkuar punsim, sepse kishte gjetur pun, e cila do fillonte m von
Personi krkontepunsim
TREGUESIT KRYESOR
Figura 1 paraqet nj prmbledhje t gjendjes s tregut t puns t popullsis s Kosovs duke u bazuar n Anketn e Fuqis Puntore t vitit 2014. N mesin e rezultateve m t rndsishme t AFP-s 2014, si paraqitet n figurn 1 dhe elaborohet hollsisht n kt raport, jan:
Pothuajse dy t tretat e popullsis s Kosovs sht n mosh pune (15-64 vje). Pritet q popullsia n mosh pune t rritet shpejt gjat dekads s ardhshme pasi Kosova sht ndr vendet me popullsin m t re n Evrop. Nga popullsia n mosh pune, 58.4% nuk jan ekonomikisht aktiv, q do t thot se ata nuk jan t punsuar dhe nuk kan qen aktiv n krkim t punsimit gjat katr javve t kaluara dhe/ose nuk jan t gatshm t fillojn pun brenda dy javsh. Nga 41.6% e popullsis, q sht ekonomikisht aktive, 35.3% (176,743 persona) jan t papun. Kjo do t thot q 64.7 % (323,508) e personave ekonomikisht aktiv jan t punsuar, duke krijuar nj raport punsimi ndaj popullsis (shkalla e punsimit) prej 26.9%. Nga 58.4% e popullsis n mosh pune, q shto joaktive, 18.2% (128,400 persona) nuk krkonin pun sepse besonin se nuk ka pun. Punonjsit e dekurajuar prbjn 10.7 % t popullsis n mosh pune, me nivele t ngjashme pr femrat dhe meshkujt. Ekzistojn dallime t mdha gjinore n tr tregun e puns. Rreth nj n pes (21.4 %) femra n mosh pune jan aktive n tregun e puns, krahasuar me tri te pestat (61.8 %) e meshkujve n mosh pune. N mesin e personave n fuqin puntore, papunsia sht shum m e lart pr femrat se sa pr meshkujt (41.6 % krahasuar me 33.1%). Shkalla e punsimit n mesin e femrave n mosh pune sht vetm 12.5 %, krahasuar me 41.3% pr meshkujt. Kjo shkall shum e ult e papunsis te femrat rrjedh nga kombinimi i pjesmarrjes shum t ult n fuqin puntore dhe papunsis s lart. Prgjegjsit familjare ishin arsyeja kryesore pr joaktivitetin e femrave n tregun e puns, 38.8% e femrave t intervistuara kan dhn kt arsye. Femrat ishin t punsuara kryesisht n sektort e arsimit dhe t shndetsis (rreth 40% e femrave t punsuara). Meshkujt ishin kryesisht t punsuar n sektort e Proizvodnjat, tregtis dhe ndrtimtaris (duke punsuar m shum se 40% t meshkujve t punsuar). Papunsia tek t rinjt sht shum e lart n Kosov N vitin 2014, t rinjt n Kosov kishin gjasa dy her m shum t jen t papun krahasuar me t rriturit. N mesin e personave t moshs 15-24 vjeare dhe n fuqin puntore, 61.0 % ishin t papun. Papunsia sht m e lart te femrat e reja (71.7 %) se te t rinjt meshkuj (56.2%). Pothuajse nj e treta (30.2 %) e personave t moshs 15 deri 24 vjeare n Kosov nuk ishin n shkollim, punsim apo trajnim. Kjo shifr sht 34.0 % pr femrat e reja krahasuar me 26.6% pr meshkujt e rinj. Pjesa m e madhe e atyre q jan t punsuar raportojn t punojn me orar t plot. 91.7% e t intervistuarve raportuan se punojn me orar t plot n punn e tyre kryesore, pa dallime t mdha gjinore Arsyet e t punuarit me orar t pjesshm dallojn midis dy gjinive, pasi grat, duke marr prsipr m shum rolin e kujdesit brenda familjes, reduktojn ort n dispozicion pr punsim. Arsyeja numr nj pr meshkujt pse nuk punojn me orar t plot, ishte mungesa e nj pune me orar t plot.
T intervistuarit, q punojn n sektorin qeveritar, kan raportuar se punojn m pak or sesa t punsuarit n sektorin privat. Dallimet gjinore ishin t vogla, sidomos n sektorin qeveritar, ku orari i puns dukej m i rregullt. Meshkujt dhe femrat, q punojn n kompanit private, kan punuar me orare m t gjata se homologt e tyre n sektorin publik. 24.9% e personave t punsuar i prkiste kategoris s punsimit t paqndrueshm.Kjo do t thot se ata ose jan t punsuar n biznesin e tyre (puntor pr llogari vetanake), ose kontribuojn n nj biznes familjar (t paguar ose t papaguar). Vetm 28.4 % e personave t punsuar kishin kontrat t prhershme n punn e tyre kryesore, ndrkoh q 71.6 % kishin kontrat t prkohshme, pa dallime sinjifikante midis meshkujve dhe femrave. Personat, q kishin kontrata t prkohshme, u pyetn se pse kishin kt lloj kontrate dhe 96.3% e t intervistuarve raportuan se nuk kishte kontrat tjetr n dispozicion. Pagat neto t shumics s punonjsve ishin midis 300 deri 400 n muaj. Jan vrejtur dallime shum t vogla gjinore.
Popullsia n mosh pune: 1,202,489(Meshkuj: 600,481 Femra: 602,008)Fuqia puntore (persona aktiv) (15-64 vje): 500,251(Meshkuj: 371,276, Femra: 128,975Figura 1: KLASIFIKIMI I TREGUT TE PUNES PER POPULLSINE E KOSOVES, 2014Popullsia e prgjithshme e vlersuar (1 Korrik 2014) 1,811,521(Meshkuj 911,131, Femra: 900,390)T moshuar (mosha 65+): 149,797(Meshkuj: 72,217, Femra: 77,570)Fmij (mosha 0-14): 459,244(Meshkuj: 238,433, Femra 220,811)Persona joaktiv (15-64 vje): 702,238(Meshkuj: 229,205, Femra: 473,033)T punsuar (15-64 vje): 323,508(Meshkuj: 248,224, Femra: 75,284)T papun(15-64 vje): 176,743(Meshkuj: 123,052, Femra: 53,691)T rinj t punsuar (15-24 vje): 32,222(Meshkuj: 25,046 , Femra: 7,176)Fuqia puntore tek t rinjt (15-24 vje): 82,619(Meshkuj: 57,230, Femra: 25,389)T rinj t papun (15-24 vje): 50,396(Meshkuj: 32,183, Femra: 18,213)
Indikatort kryesor t tregut t puns (%)MeshkujFemraTotali
Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore61.821.441.6
Shkalla e joaktivitetit38.278.658.4
Raporti punsim ndaj popullsis (shkalla e punsimit)41.312.526.9
Shkalla e papunsis33.141.635.3
Shkalla e papunsis tek t rinjt (15-24 vje)56.271.761.0
Prqindja e t rinjve NEET n popullsin e t rinjve (15-24 vje)26.634.030.2
Prqindja e punsimit t paqndrueshm ndaj punsimit t prgjithshm26.718.924.9
1. PUNSIMI1.1. PUNSIMI SIPAS GJINIS
Nga e gjith popullsia n mosh pune, 26.9% ishin t punsuar (Figura 2). Shkalla e punsimit ishte m e lart pr meshkujt se pr femrat: 41.3% e meshkujve n mosh pune ishin t punsuar n krahasim me 12.5% t femrave n mosh pune. Gjat periudhs tre vjeare (2012 deri 2014),shkalla e punsimit ka ndryshuar pak, me nj rritje prej rreth 3% nga 2012-2013 dhe nj rnie prej 1.5% nga 2013-2014 (Figura 2).
Figura 2: SHKALLA E PUNSIMIT SIPAS GJINIS DHE VITIT (%)Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2012-2014
50 45 41.344.040 39.93530 28.426.92520 25.620122013201415 12.912.51010.75 0MeshkujFemraTotali
1.2. PUNSIMI SIPAS GRUPMOSHS DHE NIVELIT ARSIMORShkalla e punsimit npr grupmosha ishte m e larta n mesin e popullsis s moshs midis 45-54 vje (38.1%) dhe m e ulta n mesin e t rinjve (15-24 vje) (9%).
Shkalla e punsimit t femrave ka mbetur n nj prqindje t pandryshueshme (rreth 16%) mes moshave 25 deri 44 vje. Vetm 4.2% e femrave t reja dhe 13.4% e femrave t moshs 55-64 vjeare ishin t punsuara. Tek meshkujt (Tabela 1.1), shkalla e punsimit ishte m e larta pr grup moshn 35-44 vje (60%), dhe m e ulta pr t rinjt (13.4%).
Gjat analizimit t nivelit m t lart arsimor t arritur nga t punsuarit, vrehet q 40% e tyre kan t prfunduar arsimin e mesm profesional, kurse mbi nj e katrta (26.1%) kan t prfunduar arsimin e terciar (Tabela 1.2).
Tabela 1.3 ilustron q krkesat pr vende pune jan m t larta pr pozita qeveritare, ku mbi gjysma e t gjith t punsuarve (58.3%) e kan t prfunduar arsimin e lart.
TABELA 1.1: Numri i t punsuarve dhe shkalla e punsimit sipas gjinis dhe grupmoshs
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
PUNSIMI (N MIJRA)
15-2425.07.232.2
25-3464.519.584.0
35-4467.520.387.8
45-5458.718.577.2
55-6432.49.842.2
Total 15-64248.275.3323.5
PUNSIMI (%)
15-2413.44.29.0
25-3448.815.532.6
35-4460.015.736.3
45-5458.718.038.1
55-6447.213.429.8
Total 15-6441.312.526.9
TABELA 1.2: Punsimi sipas nivelit arsimor
Kosov 2014Jo aktivI/e punsuarI/e papunT gjith
NIVELI ARSIMOR (%)
Pa shkoll4.00.31.12.6
Klast I IX56.217.927.841.7
Arsim i mesm profesional21.540.039.829.2
Shkoll e mesme gjimnazi13.515.720.115.1
Terciar4.826.111.111.5
Totali100.0100.0100.0100.0
NIVELI ARSIMOR (%)TABELA 1.3: Niveli m i lart arsimor sipas llojit t pundhnsit (15-64)
Kosov 2014Sektori publik, qever.Ndrmarrje n pronsi shteteroreKompani privateIndividuale private
Pa shkoll0.00.30.11.7
Klast I IX4.85.418.836.9
Arsim i mesm profesional28.839.747.541.7
Shkoll e mesme gjimnazi8.014.017.113.1
Terciar58.340.616.56.6
Totali100.0100.0100.0100.00
1.3. STATUSI I PUNSIMITN vitin 2014, 68.2% e personave t punsuar ishin punonjs, 6.8 % ishin t vet-punsuar dhe kishin punonjs t tjer, 16.4% ishin t vet-punsuar pa punonjs t tjer, dhe 8.6% ishin puntor familjar (Tabela 1.4). Shumica e femrave t punsuara kishin statusin e punonjsit. M shum se nj e katrta e meshkujve ishin t vetpunsuar n krahasim me 13.6% t femrave.
TABELA 1.4: Statusi i punsimit sipas gjinis (%)
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
Statusi i Punsimit (%)
Punonjs65.078.968.2
I vet-punsuar me punonjs8.22.16.8
I vet-punsuar pa punonjs17.911.516.4
Puntor familjar i papaguar8.97.48.6
Totali100.0100.0100.0
1.4. PUNSIMI I PAQNDRUESHMPrve shkalls s ult t punsimit n Kosov, 24.9% e personave t punsuar punonin n vende pune t paqndrueshme. Puntort, n pun t paqndrueshme jan ose persona t vetpunsuar pa punonjs, ose ata q punojn pa pages n nj biznes familjar. Kto dy grupe puntorsh kan gjasat m t ulta t ken nj marrveshje formale pune n krahasim me puntort me pages dhe rrog.
Meshkujt kan m shum gjasa pr t mbajtur pun t tilla t paqndrueshme (26.7% e meshkujve t punsuar krahasuar me 18.9% t femrave t punsuara). Shprehur n numra, 81,900 nga 323,508 t punsuar i prkasin kategoris s punsimit t paqndrueshm (Tabela 1.5). T punsuarit n fusha profesionale kan m pak gjasa t jen t punsuar n pun t paqndrueshme (Tabela 1.6), si dhe personat me nivel t lart arsimimi (Tabela 1.7).
TABELA 1.5: Punsimi i paqndrueshm sipas gjinis Kosov 2014
PUNSIM I PAQNDRUESHM (N MIJRA)
Meshkuj66,7
Femra14.3
T gjith81.0
PRQINDJA E PUNSIMIT T PAQNDRUESHM N PUNSIMIN E PRGJITHSHM (%)
Meshkuj26.7
Femra18.9
T gjith24.9
TABELA 1.6: Punsimi i paqndrueshm sipas profesionit dhe gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
T VETPUNSUAR PA PUNONJS T TJER (%)
Ligjvns, zyrtar dhe menaxher t lart6.11.05.3
Profesionist4.43.44.2
Teknik dhe profesione t lidhura me ta3.00.92.6
Npuns0.73.51.2
Puntor shrbyes dhe puntor shits n dyqane dhe tregje21.819.721.4
Puntor t kualifikuar n bujqsi dhe peshkatari4.403.7
Puntor zejtarie dhe tregtie25.664.932.1
Operator fabrikash dhe makinerish dhe montues10.10.28.5
Profesione elementare23.96.321.0
Totali100.0100.0100.0
PUNTOR FAMILJAR T PAPAGUAR (%)
Ligjvns, zyrtar dhe menaxher t lart2.04.72.5
Profesionist0.44.11.1
Teknik dhe profesione t lidhura me ta2.14.42.6
Npuns0.97.52.2
Puntor shrbyes dhe puntor shits n dyqane dhe tregje21.036.524.1
Puntor t kualifikuar n bujqsi dhe peshkatari7.36.97.2
Puntor zejtarie dhe tregtie23.13.519.1
Operator fabrikash dhe makinerish dhe montues6.41.05.3
Profesione elementare36.931.435.8
Totali100.0100.0100.0
TABELA 1.7: Punsimi i paqndrueshm sipas nivelit t arsimimit dhe gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
T VETPUNSUAR PA PUNONJS T TJER (%)
Pa shkoll0.55.91.4
Klast I IX26.766.133.2
Arsim i mesm profesional47.012.441.3
Shkoll e mesme gjimnazi18.68.817.0
Terciar7.26.77.2
Totali100.0100.0100.0
PUNTOR FAMILJAR T PAPAGUAR (%)
Pa shkoll0.10.00.1
Klast I IX31.641.433.6
Arsim i mesm profesional36.334.735.9
Shkoll e mesme gjimnazi24.912.322.4
Terciar7.011.57.9
Totali100.0100.0100.0
1.5. LLOJET E KONTRATAVEPr sa i prket llojit t kontrats, q kishin t punsuarit e intervistuar, shumica (84.5%) kishin nj kontrat individuale, ndrsa pjesa tjetr punonin pa kontrat. Pr t rinjt (15 deri 24 vje), prqindja e atyre q punonin pa kontrat ishte 38.5%.
Nga personat, q kishin kontrat pune, vetm 28.4% kishin nj kontrat t prhershme pr punn e tyre kryesore, ndrsa 71.6% kishin kontrata t prkohshme. Shifrat jan t ngjashme pr meshkujt dhe femrat. Personat, q kishin kontrata t prkohshme, u pyetn se pse ata kishin kt lloj kontrate dhe 96.3% e t intervistuarve raportuan se nuk kishte asnj lloj tjetr kontrate n dispozicion.
Kur u pyetn nse kishin t drejt, n punn e tyre kryesore, t prfitimit nga nj skeme e sigurimeve sociale n pun, t dhnat nga anketa treguan se vetm 9.1% e punonjsve e kishin kt t drejt.
1.6. PUNSIMI SIPAS AKTIVITETEVEProizvodnja, tregtia, arsimi dhe ndrtimtaria punsonin pothuajse gjysmn e personave t punsuar n vitin 2014 (tabelat 1.8a dhe 1.8b). Sektori i tregtis punsonte 14.4%; Proizvodnja 13.8%,arsimi 11.9% dhe ndrtimtaria 10.9% t personave t punsuar n Kosov.
Arsimi dhe kujdesi shndetsor ishin dy pundhnsit kryesor pr femrat (duke punsuar pothuajse 40% t femrave t punsuara). Proizvodnja, tregtia dhe ndrtimtaria jan sektort m t zakonshm t punsimit pr meshkujt (duke punsuar m shum se 40% t meshkujve t punsuar).
TABELA 1.8A: Punsimi sipas aktiviteteve dhe gjinis (n mijra)
Kosov 2014 (t moshs 15 dhe m lart)MeshkujFemraT gjith
AKTIVITETET EKONOMIKE (N MIJRA)
Poljuprivreda, umarstvo i ribolov7.51.18.6
Rudnici i metalurgija3.40.43.6
Proizvodnja39.55.444.9
Elektrino,gasno klimatino snabdjevanje5.30.45.7
Furnizimi me uj, ujrat e zeza, menaxhim i mbetjeve3.20.23.4
Ndrtimtari34.70.935.6
Tregti me shumic dhe pakic, riparime automjetesh dhe motoikletash34.812.146.8
Transport dhe depozitim10.60.511.0
Aktivitete akomodimi dhe shrbimesh ushqimi16.82.819.7
Informim dhe komunikim7.52.19.6
Aktivitete financiare dhe sigurimesh4.51.45.9
Aktivitete me prona t paluajtshme0.00.10.2
Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike4.52.06.5
Aktivitete administrative dhe shrbime mbshtetse9.61.411.0
Administrata publike dhe mbrojtja, sigurimi i detyrueshm social15.45.320.7
Arsimi22.316.538.8
Aktivitetet e shndetit njerzor dhe puns sociale10.513.123.6
Arti, zbavitja dhe rekreacioni3.90.84.7
Aktivitete t shrbimeve t tjera8.52.511.1
*Aktivitete t punsimit shtpiak4.05.39.3
Aktivitete t institucioneve dhe organizatave jasht-territoriale3.51.55.0
Totali250.175.6325.7
* Prfshin aktivitetet e Proizvodnjat t mallrave t padiferencuar dhe shrbimeve t ekonomive familjare private pr prdorim vetanak
TABELA 1.8B: Punsimi sipas aktiviteteve dhe gjinis (%)
Kosov 2014 (t moshs 15 dhe m lart)MeshkujFemraT gjith
AKTIVITETET EKONOMIKE (%)
Poljuprivreda, umarstvo i ribolov3.01.82.6
Rudnici i metalurgija1.40.31.1
Proizvodnja15.87.213.8
Elektrino,gasno klimatino snabdjevanje2.10.51.7
Furnizimi me uj, ujrat e zeza, menaxhim i mbetjeve1.30.21.0
Ndrtimtari13.91.210.9
Tregti me shumic dhe pakic, riparime automjetesh dhe motoikletash13.916.014.4
Transport dhe depozitim4.20.63.4
Aktivitete akomodimi dhe shrbimesh ushqimi6.73.86.0
Informim dhe komunikim3.02.72.9
Aktivitete financiare dhe sigurimesh1.81.81.8
Aktivitete me prona t paluajtshme0.00.20.0
Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike1.82.62.0
Aktivitete administrative dhe shrbime mbshtetse3.81.83.4
Administrata publike dhe mbrojtja, sigurimi i detyrueshm social6.17.16.4
Arsimi8.921.811.9
Aktivitetet e shndetit njerzor dhe puns sociale4.217.37.2
Arti, zbavitja dhe rekreacioni1.61.11.5
Aktivitete t shrbimeve t tjera3.43.43.4
*Aktivitete t punsimit shtpiak1.67.02.9
Aktivitete t institucioneve dhe organizatave jasht-territoriale1.42.01.5
Totali100.0100.0100.0
* Prfshin aktivitetet e Proizvodnjat t mallrave t padiferencuar dhe shrbimeve t ekonomive familjare private pr prdorim vetanak
1.7. PUNSIMI SIPAS PROFESIONEVEN vitin 2014, shumica e t punsuarve kishin pozita pune n shrbime dhe shitje, n profesione elementare, si profesionist dhe si puntor zejtarie dhe tregtie (tabela 1.9).Mbi gjysma e femrave t punsuara ishin profesioniste, teknike dhe profesione q lidhen me te (42.9%) dhe n profesione elementare (13%). Meshkujt ishin m t shprndar npr sektor, por shumica ishin t punsuar n profesione elementare (23.7), 18.4% punonin si punonjs n shrbime dhe shitje, dhe 12..3 % ishin profesionist (Tabela 1.9).
Kosov 2014 (t moshs 15 dhe m lart)MeshkujFemraT gjithPUNSIMI SIPAS PROFESIONEVE (N MIJRA)TABELA 1.9: Profesionet e t punsuarve sipas gjinis
Ligjvns, zyrtar dhe menaxher t lart23.03.826.8Profesionist30.723.854.5Teknik dhe profesione t lidhura me ta15.98.724.6Npuns8.76.615.3Puntor shrbyes dhe puntor shits n dyqane dhe tregje46.114.060.0Puntor t kualifikuar n bujqsi dhe peshkatari4.50.55.0Puntor zejtarie dhe tregtie40.57.948.4Operator fabrikash dhe makinerish dhe montues21.50.622.1* Profesione elementare59.39.869.1Totali250.175.6325.7 PRQINDJA E T PUNSUARVE SIPAS PROFESIONEVE (%)Ligjvns, zyrtar dhe menaxher t lart9.25.08.2Profesionist12.331.416.7Teknik dhe profesione t lidhura6.311.57.5Npuns3.58.74.7Puntor shrbyes dhe shits n dyqane dhe tregje18.418.518.4Puntor t kualifikuar n bujqsi dhe peshkatari1.80.61.5Puntor zejtarie dhe tregtie16.210.514.9Operator fabrikash dhe makinerish dhe montator8.60.86.8* Profesione elementare23.713.021.2Totali100.0100.0100.0* Pozitat elementare prfshijn pastrues dhe ndihms, puntor t bujqsis, pylltaris dhe peshkimit, puntor t minierave, ndrtimit, Proizvodnjat industrial, transportit, asistent t prgatitjes s ushqimit, puntor t shitjeve n rrug, puntort e pastrimitt mbetjeve urbane dhe puntor t tjer elementar (ISCO 88 COM)
1.8. MODELET E PUNSVetm 1.4% e popullsis s punsuar kan raportuar se kishin nj pun t dyt gjat javs referente, me dallime jo sinjifikante statistikore midis dy gjinive.N punn kryesore, 91.7 % e t intervistuarve raportuan se punojn me orar t plot dhe 8.3 % me orar t pjesshm/orar t shkurtuar.Jan vrejtur dallime te vogla gjinore, me pak me shum gjasa q femrat t punojn me orar te pjesshm (10.1% krahasuar me 7.7%). Pr ata q bjn pun me orar t pjesshm, arsyet dallonin midis dy gjinive, grat marrin nj rol m t madh kujdesi brenda familjes duke reduktuar kshtu ort n dispozicion pr t punuar (Tabela 1.10). Arsyeja numr nj pr meshkujt pse nuk punojn me orar t plot, ishte mungesa e disponueshmris s puns me orar t plot.
Kosov 2014MeshkujFemraT gjithARSYEJA E PUNSIMIT ME ORAR T PJESSHM (%)TABELA 1.10: Arsyeja e t punuarit me orar t pjesshm sipas gjinis (%)
Kujdesi pr fmijt apo t rriturit me aftsi t kufizuar0.025.77.2Invaliditet ose smundje0.52.31.0Arsye t tjera personale ose familjare1.620.97.0sht student5.83.45.2Nuk ka mundur t gjej pun me orar t plot85.532.770.8
Nuk dshiron nj pun me orar t plot1.36.92.9
Arsye tjetr5.28.06.0
Totali100.0100.0100.0
Tre t pestat e t punsuarve kan punuar midis 40-48 or n jav. Mbi nj e dhjeta (13.1%) e t punsuarve kan punuar 60 ose m shum or n jav. Brenda nj jave, 15.8 % e t punsuarve kan punuar m pak se 40 or.
Meshkujt priren t punojn me orare m t gjata sesa femrat, 28% e meshkujve punojn m shum se 48 or n jav krahasuar me 11.5% t femrave (Tabela 1.11). Nj pjes m e madhe e femrave t punsuara (23.7%) ka punuar m pak se 40 or n krahasim me 13.3% t meshkujve.
TABELA 1.11: Punsimi sipas orve t puns n jav dhe sipas gjinis
Kosov 2014 (t moshs 15 dhe m lart)MeshkujFemraT gjith
ORT E PUNS (N MIJRA)
M pak se 2519.810.029.8
25-3410.87.117.9
35-392.90.83.7
40-48146.549.0195.5
49-5931.64.736.2
60 e m shum38.64.042.6
Totali250.175.6325.7
PRQINDJET E PUNSIMIT SIPAS NUMRIT T ORVE T PUNS (%)
M pak se 257.913.39.2
25-344.39.35.5
35-391.11.11.1
40-4858.664.860.0
49-5912.66.211.1
60 e m shum15.45.313.1
Totali100.0100.0100.0
Me kalimin e kohs, prqindja e personave q punojn m shum se 48 or n jav ka shnuar rritje t leht do vit t realizimit t AFP-s (Figura 3).Figura 3: ORT E PUNS SIPAS VITEVE (%)Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2012-2014
70 60 50 40 20122013201430 20 10 0M pak se2525-3435-3940-4849-5960 +
T intervistuarit, q punojn n sektorin publik kan raportuar orar m t shkurtr t puns se sa ata n sektorin privat (Tabela 1.12). Dallimet gjinore ishin t vogla, sidomos n sektorin qeveritar, ku duket se ort e puns jan m fikse (rreth 38-39 or n jav). Meshkujt dhe femrat, q punojn n kompanit private, kan punuar me oraret m t gjata krahasuar me t gjitha llojet e punsimit.
TABELA 1.12: Numri mesatar i orve t punuara n jav sipas llojit t pundhnsit dhe gjinis
Kosov 2014Sektori qever.publikSiprmarrje n pronsi shtet.Kompani privateIndivid privat
Meshkuj39 or40 or48 or37 orFemra37 or37 or45 or43 orT gjith38 or39 or47 or39 or
TABELA 1.13: Modelet e punsimit sipas gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
NSE PUNON ME NDRRIME (%)
Punon me ndrrime26.822.225.6
Nuk punon me ndrrime73.277.874.4
Totali100.0100.0100.0
NSE PUNON MBRMJEVE (%)
Zakonisht11.915.412.7
Ndonjher35.321.032.0
Kurr52.863.755.3
Totali100.0100.0100.0
NSE PUNON NATN (%)
Zakonisht3.71.43.2
Ndonjher13.57.212.1
Kurr82.891.484.7
Totali100.0100.0100.0
NSE PUNON T SHTUNAVE (%)
Zakonisht37.932.236.6
Ndonjher40.422.936.4
Kurr21.645.027.0
Totali100.0100.0100.0
NSE PUNON T DIELAVE (%)
Zakonisht9.713.910.7
Ndonjher33.615.729.5
Kurr56.670.459.8
Totali100.0100.0100.0
NSE PUNON N SHTPI (%)
Zakonisht3.710.15.1
Ndonjher15.818.416.4
Kurr80.571.678.4
Totali100.0100.0100.0
1.9. PAGA MUJORE NETOT anketuarit, t cilt ishin t punsuar, u pyetn n lidhje me pagn e tyre mujore neto nga puna e tyre kryesore (vetm 4% e t intervistuarve refuzuan t prgjigjeshin). Shumica e pagave mujore neto ishin midis 300 dhe 400 , n mesin e atyre q u prgjigjn. Jan vrejtur dallime shum t vogla gjinore, me nj tendenc t leht q meshkujt t marrin paga m t larta.
%
Figura 4: PAGA MUJORE NETO PR PUNONJSIT SIPAS GJINIS (%)
40 35 30 2520 15 10 5 0Meshkuj FemraBurimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2014
0-100101-150151-200201-250251-300301-400401-500501-600601-800801+
0.91.26.513.821.431.2174.12.21.7
11.68.81321.237.411.52.42.40.7
Me kalimin e kohs duket q nivelet nominale t pagave (d.m.th. jo t prshtatura pr inflacionin) kan shnuar rritje t leht. N t tre vitet e AFP-s, shumica e punonjsve merrnin midis 300 deri 400 euro n muaj.
Figura 5: PAGA MUJORE NETO PR PUNONJSIT MESHKUJ SIPAS VITIT (%)Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2012-2014
35.0 30.0 25.0 20.0 20122013201415.0 10.0 5.0 0.00-100101-150151-200 201-250 251-300 301-400401-500501-600 601-800801+
Figura 6: PAGA MUJORE NETO PR PUNONJSET FEMRA SIPAS VITIT(%)Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2012-2014
40.0 35.0 30.0 25.0 20.020122013201415.0 10.0 5.0 0.00-100101-150151-200 201-250 251-300 301-400401-500501-600 601-800801+
2. PAPUNSIA
2.1. PAPUNSIA SIPAS GJINIS
Sipas AFP 2014, n Kosov ka pasur 176,743 persona t moshs 15-64 vje, q ishin t papun,123,052 prej t cilve ishin meshkuj dhe 53,691 femra (Tabela 2.1). Shkalla e papunsis ishte 35.3%, m e lart pr femra se pr meshkujt, me 41.6 % respektivisht 33.1% (Figura 7).
Figura 7: SHKALLA E PAPUNSIS SIPAS GJINIS DHE VITIT (%)Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2012-2014
45 40.041.638.84033.135.335 30.930.03028.126.925 20 20122013201415 10 5 0MeshkujFemraTotali
TABELA 2.1: Numri i t papunve dhe shkalla e papunsis sipas gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
PAPUNSIA (N MIJRA)
15-64123.153.7176.7 SHKALLA E PAPUNSIS (%)
15-6433.141.635.3
2.2. PAPUNESIA SIPAS GRUPMOSHES DHE NIVELIT ARSIMORRreth 62% e popullsis s re n Kosov ishin t papun (Tabela 2.2). Shkalla m e ult e papunsis sht hasur n mesin e personave t moshs 55-64 vje (15.2 %). Pr sa i prket shprndarjes s personave t papun, pjesa m e madhe e t papunve i prkisnin personave t moshs 15 dhe 34 vje.
TABELA 2.2: Numri i t papunve dhe shkalla e papunsis sipas gjinis dhe grupmoshs
Kosov 2014MeshkujFemraTotali
PAPUNSIA (N MIJRA)
15-2432.218.250.4
25-3438.018.056.0
35-4427.511.539.0
45-5419.04.823.9
55-646.31.27.6
Totali 15-64123.153.7176.7
SHKALLA E PAPUNSIS (%)
15-2456.271.761.0
25-3437.147.940.0
35-4428.936.130.7
45-5424.520.823.6
55-6416.411.015.2
Totali 15-6433.141.635.3
TABELA 2.3: Numri i t papunve dhe shkalla e papunsis sipas nivelit m t lart arsimor dhe gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraTotali
PAPUNSIA (N MIJRA)
Pa shkoll1.20.82.0
Klasa I -IX36.412.749.1
Arsim profesional i mesm53.017.470.4
Shkoll e mesme gjimnazi23.012.535.6
Terciar9.410.319.7
Totali123.153.7176.7
SHKALLA E PAPUNSIS (%)
Pa shkoll70.057.664.6
Klasa I -IX44.949.246.0
Arsim profesional i mesm33.442.435.3
Shkoll e mesme gjimnazi34.861.941.2
Terciar14.725.418.9
Totali33.141.635.3
Shkalla e papunsis ishte m e larta pr personat e pashkolluar (64.6 % e ktij grupi jan t papun) dhe m e ulta pr personat q kishin prfunduar arsimin e lart (18.9 %).
Shkollimi ka prmirsuar perspektivat n tregun e puns, n veanti pr meshkujt pasi 70.0 % e meshkujve t pashkolluar ishin t papun, n krahasim me 14.7 % t atyre q kishin prfunduar arsimin terciar.
2.3. PAPUNSIA TEK T RINJTBazuar n AFP-n e vitit 2014, 28.5 % e t papunve n Kosov ishin t rinj (t moshs 15-24 vje) me pothuajse tet pik diferenc midis meshkujve dhe femrave.
Nj pjes e konsiderueshme e popullsis s re sht e papun (61.0 %) dhe shkalla e papunsis tek rinia e gjinis femrore sht m e lart (71.7 %) se sa tek t rinjt meshkuj (56.2 %).
TABELA 2.4: Prqindja e t rinjve t papun n papunsin e prgjithshme dhe shkalla e papunsis tek t rinjt, sipas gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
Prqindja e t rinjve t papun n papunsin e prgjithshme (%)26.233.928.5
Papunsia tek te rinjte (%)56.271.761.0
%
N vitin 2014, t rinjt n Kosov kishin dy her m shum gjasa t ishin t papun n krahasim me t rriturit , me shifra t ngjashme per meshkujt dhe femrat (Tabela 2.5).
TABELA 2.5: Shkalla e papunsis s t rinjve ndaj t rriturve, sipas gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraTotali
Shkalla e papunsis s t rinjve ndaj papunsis s t rriturve1.92.12.0
2.4. KOHZGJATJA E PAPUNSIST intervistuarit e papun jan pyetur pr sa koh jan t papun. Nj numr i madh (68.9%) i te papuneve kan qen t papun pr m gjat se 12 muaj. Jan vrejtur dallime t vogla gjinore (71.0 % e meshkujve dhe 64.8% e femrave). Figura 8 tregon se gjasat pr t qen i/e papun pr m shum se nj vit rriten me moshn.
Figura 8: KOHZGJATJA E PAPUNSIS PR M SHUM SE NJ VIT SIPAS GRUP MOSHS DHE GJINIS (%)
100 90 80 70 60 5040 MeshkujFemra30 20 10 015-1920-2425-2930-3435-39Grup mosha40-4445-4950-5455-59Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2014
3. PJESMARRJA N FUQIN PUNTORE
N vitin 2014, nga popullsia e prgjithshme e prllogaritur prej 1,811,521, popullsia e prgjithshme n mosh pune (t moshs 15 deri 64 vje) ishte 1,202,489 persona. Prej ketyre, 41.6 % merrnin pjes n fuqin puntore (ekonomikisht aktiv). Kjo do t thot se ata jan ose t punsuar ose t papun (por aktiv n krkim t nj pune dhe t gatshm pr pun). Pjesa tjeter prej 58.4 %ishin ekonomikisht joaktiv (Figura 9).
Personat ekonomikisht joaktiv prfshijn studentt, amviset, punonjsit e dekurajuar dhe persona t tjer, t cilt nuk ishin aktiv n krkim t nj pune dhe kjo kategori sht shqyrtuar m hollsisht n kapitullin e ardhshm.
Figura 9: SHKALLA E PJESMARRJES N FUQIN PUNTORE SIPAS GJINIS (%)Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2014
90.0 78.6 %80.0 70.0 61.8 %58.4 %60.0 50.0 38.2 %41.6 %40.0 30.0Shkalla epjesmarrjes n fuqin puntoreShkalla e joaktivitetit20.0 21.4 % 10.0 0.0MeshkujFemraTotali
Nga figura 9 sht e qart se pjesmarrja n fuqin puntore n mesin e femrave ishte shum m e ult se n mesin e meshkujve: 21.4% e femrave ishin aktive n krahasim me 61.8% e meshkujve. Figura 10 tregon q shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore ka shnuar rritje t leht me kalimin e kohs. Kjo rritje ka qen m e vogl midis viteve 2013 dhe 2014 (vetm 1.1%).
Figura 10: SHKALLA E PJESMARRJES N FUQIN PUNTORE SIPAS VITIT (%)Burimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2012-2014
70 63.1 %59.5 %58.4 %60 50 36.9 %40.5 %41.6 %40Jo-aktiviteti30 20 Shkalla epjesmarrjes n fuqin puntore10 0201220132014
TABELA 3.1: Fuqia puntore dhe shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sipas nivelit arsimor dhe grup moshs
Pa shkollKlasa I -IXArsim i mesm profesionalShkoll e mesme gjimnazTerciar
FUQIA PUNTORE (N MIJRA)
15-240.318.435.122.36.5
25-340.926.253.423.236.3
35-440.735.151.121.018.9
45-540.918.244.114.223.7
55-640.38.916.15.718.8
Totali 15-643.1106.9199.786.4104.2
PRQINDJA E FUQIS PUNTORE (%)
15-240.322.342.527.07.9
25-340.618.738.116.625.9
35-440.627.740.316.614.9
45-540.918.043.614.123.4
55-640.717.932.211.437.8
Totali 15-640.621.439.917.320.8
Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore ishte m e larta n mesin e personave t moshs 30-34 vje (55%) dhe m e ulta n mesin e personave t moshs 15 deri 19 vje (Tabela 3.2). Shkalla e ult e pjesmarrjes s t rinjve nuk sht pr tu habitur sepse shumica e ktij grupi ndjekin shkolln.Tek meshkujt, moshat 40-44 vje kishin shkall m t lart pjesmarrjeje n fuqis puntore (84. 8 %), ndrsa pr femrat shkalla m e lart ishte n mesin e moshave 25 dhe 29 vje (Tabela 3.2).
TABELA 3.2: Fuqia puntore dhe shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sipas gjinis dhe grupmoshs.
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
FUQIA PUNTORE (N MIJRA)
15-1910.45.015.5
20-2446.820.467.2
25-2953.620.073.7
30-3448.917.566.4
35-3946.815.962.6
40-4448.315.964.1
45-4941.013.454.3
50-5436.710.046.7
55-5923.87.230.9
60-6415.03.818.9
Totali 15-64371.3129.0500.3
SHKALLA E PJESMARRJES N FUQIN PUNTORE (%)
15-1911.05.58.3
20-2451.025.238.9
25-2973.930.953.6
30-3481.928.755.0
35-3984.124.752.2
40-4484.824.452.6
45-4980.424.551.5
50-5475.020.748.1
55-5963.518.340.5
60-6447.911.429.0
Totali 15-6461.821.441.6
4. PERSONAT JOAKTIV4.1. JO-AKTIVITETI SIPAS GJINIS
Vmendje e veant i sht kushtuar prshkrimit dhe vlersimit t popullsise s t punsuarve dhe t papunve, t cilt s bashku prbjn Fuqin Puntore (ose personat ekonomikisht aktiv). Megjithat, kategoria joaktiv sht po aq e rndsishme. Ndryshimet n shkallt e aktivitetit jan nj pjes e rndsishme e ndikimit t oferts s puns n rritjen potencialeekonomike. Kjo pr shkak t numrit t madh t puntorve potencial n kt kategori.
TABELA 4.1: Jo-aktiviteti sipas arsyes dhe gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
POPULLSIA JOAKTIVE (N MIJRA)
Kujdesi pr fmijt ose t rriturit me aftsi t kufizuar0.114.314.4
Smundje ose invaliditet personal13.38.621.9
Prgjegjsi t tjera personale se familjare13.5233.4246.9
N shkoll ose trajnim104.797.3202.0
N pension6.95.011.9
Beson se nuk ka pun49.578.9128.4
Pret t kthehet n pun (t pushuarit nga puna)0.80.51.3
Arsye t tjera20.716.236.9
Nuk ofron arsye1.93.45.3
Totali229.2473.0702.2
POPULLSIA JOAKTIVE SI PRQINDJE E POPULLSIS N MOSH PUNE (%)
Kujdesi pr fmijt ose t rriturit me aftsi t kufizuar0.02.41.2
Smundje ose invaliditet personal2.21.41.8
Prgjegjsi t tjera personale ose familjare2.238.820.5
N shkoll ose trajnim17.416.216.8
N pension1.20.81.0
Beson se nuk ka pun8.213.110.7
Pret t kthehet n pun (t pushuarit nga puna)0.10.10.1
Arsye t tjera3.42.73.1
Nuk ofron arsye0.30.60.4
Totali38.278.658.4
Prgjegjsit familjare ose personale jan arsyeja kryesore pr joaktivitetin e femrave n tregun e puns (Tabela 4.1). Pjesmarrja e prgjithshme e ult e femrave n fuqin puntore n Kosov gjithashtu mund t jet e lidhur me rolet gjinore stereotipe.
4.2. PUNKRKUESIT E DEKURAJUARN vitin 2014, nga popullata joaktive prej 702,238 persona, 128,400 persona nuk krkonin pun pasi ata besonin se nuk kishte pun n dispozicion. Kjo kategori sht klasifikuar si punkrkues t dekurajuar dhe prbn 10.7 % t popullsis n mosh pune n Kosov (Tabela 4.1). Duke iu referuar popullsis n mosh pune, niveli i dekurajimit sht me i larte tek femrat se te meshkujt (13.1% krahasuar me 8.2%).
4.3. T RINJT JOAKTIV, Q NUK JAN T PUNSUAR, NUK NDJEKIN SHKOLLIMIN OSE TRAJNIM (NEET)T rinjt e ktij grupi (NEET) prfshijn t rinjt q nuk jan t punsuar, nuk ndjekin shkolln, as nuk trajnohen, d.m.th. jan krejtsisht t shkputur nga tregu i puns dhe nuk marrin pjes as n sistemin arsimor. Prqindjet e larta t ktij grupi n popullsin e t rinjve rrisin shqetsimet n lidhje me punsimin e t rinjve n t ardhmen pasi tregon shkputje nga tregu i puns. Prve ksaj, nj
numr i madh i t rinjve t pa anagazhuar n vendet me papunsi t lart t t rinjve, si sht Kosova, mund t shkaktoj uljen e fitimeve pr shkak t rritjes s konkurrencs, si dhe ka mundesi ti kontribuoj problemeve sociale.
N vitin 2014, 108,200 persona t rinj (t moshs 15 deri 24 vje) n Kosov nuk ndiqnin shkollimin, nuk ishin t punsuar ose n trajnim dhe ata prbnin 30.2% t popullsis s re. Pjesa e femrave NEET sht 34.0% krahasuar me 26.6 % t meshkujve NEET (Figura 11).
Figura 11: T RINJ Q NUK JAN T PUNSUAR, NUK NDJEKIN SHKOLL OSE TRAJNIM (NEET) SIPAS GJINIS DHE VITITBurimi: Anketa e Fuqis Puntore, 2012-2014
45 40.140.940 34.035.135.335 30.730.030.23026.6252012201320201415 10 5 0MeshkujFemraTotali
Figura 11 gjithashtu tregon q prqindja e personave NEET ishte shum e ngjashme n vitet 2012 dhe 2013 por ka rn n vitin 2014.
TABELA 4.2: T rinj q nuk jan t punsuar, nuk ndjekin shkoll ose trajnim (NEET) sipas gjinis
Kosov 2014MeshkujFemraT gjith
T rinj NEET (n mijra)49.858.4108.2
Prqindja e t rinjve NEET n popullsin e re (%)26.634.030.2
5. KRAHASIME MIDIS VENDEVE
Statistikat e tregut t puns t vitit 2014 tregojn se tregu i puns n Kosov vazhdon t jet n gjendjen m t rnd krahasuar me vendet e Ballkanit Perndimor. Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore n Kosov sht 41.6 % ndrkoh q n vendet e Ballkanit Perndimor sillet nga 42.6 % dhe 61.5 % (Tabela 5.1).
TABELA 5.1: Krahasimi i statistikave kye t puns midis vendeve
Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntoreRaporti punsim ndaj popullsisShkalla e papunsise
VENDI201320142013201420132014
Kosova40.541.628.426.930.035.3
Shqipria59.961.550.250.516.117.9
IRFJ e Maqedonis57.2Nuk ka t dhna40.6Nuk ka t dhna29.0Nuk ka t dhna
Serbia62.248.949.239.721.018.9
Mali i Zi58.942.647.434.919.618.0
Bosnja dhe Hercegovina43.643.731.631.727.527.5
Burimi: Web-faqet e Zyrave Statistikore Kombtare.T dhnat pr shkalln e pjesmarrjes n Fuqin Puntore pr Kosov dhe Shqipri jan pr moshat 15-64 vje, kurse pr vendet e tjera pr 15 vje e mbi.
Nj pjes e ktyre dallimeve shpjegohet me faktin se Kosova ka nj popullsi t re dhe shum prej ktyre t rinjve jan ende n shkollim (dhe pr rrjedhoj klasifikohen si joaktiv). Ajo q sht shqetsuese sht se me kalimin e kohs mundsia q popullata joaktive t rritet mbetet e lart pasi do vit afrsisht 36,000 t rinj i shtohen popullsis n mosh pune (d.m.th. 14 vjeart do t bhen 15 vjear), ndrkoh q vetm rreth 10,000 do t hiqen nga popullsia n mosh pune (d.m.th. 64 vjeart bhen 65 vjear).
N Kosov vetm 26.9% e popullsis n mosh pune sht e punsuar krahasuar me 50.5% n Shqipri (Tabela 5.1). Ky sht nj dallim i madh dhe krkon shpjegim t mtejm (shih katrorin mposht).
Shnim metodologjik: Dallimet n prkufizimin e punsimit n AFP midis Kosovs dhe Shqipris.Pasi Kosova dhe Shqipria jan vende fqinje, nuk sht e pazakont t vrehen dallime t mdha n shkalln e papunsis midis dy vendeve. N prgjithsi prkufizimi i prdorur pr t klasifikuar t intervistuarit si t punsuar sht i njjtj n t dy vendet, me nj dallim t rndsishm ( paraqitur n ngjyr vjollc mposht).T punsuar konsiderohen t gjith personat, q kan punuar, qoft pr nj or, pr nj pag ose profit t caktuar, gjat javs referente. T punsuar gjithashtu konsiderohen t gjith personat, q kan marr nj pag ose meditje gjat kohs q ishin n trajnim gjat puns s tyre.T punsuar gjithashtu konsiderohen personat, q mungonin prkohsisht n punn e tyre, gjat javs referente, pr disa arsye: (1) pushim i lindjes, smundje ose paaftsi e prkohshme dhe pritej kthimi n pun, edukim / trajnim q lidhet drejtprdrejt me punn aktuale; (2) personat me pag, q mungonin nga puna pr disa arsye t tjera, t ndryshme nga t lartprmendurat (a) mungesa n pun pr tre muaj ose m pak dhe personi nuk sht puntor sezonal ose (b) personi merr 50% t pages ose m shum; (3) t vetpunsuarit, q planifikojne t kthehen n biznes / ferm / ose praktik profesionale; (4) punonjsit, q nuk paguhen, t cilt pritet t kthehen n pun brenda tre muajsh ose m pak. Personat, q punojn n fermat e tyre t vogla, nuk i shesin produktet e tyre, por prodhojn vetm pr konsum vetanak, konsiderohen si t punsuar.N tabeln 6.3 tregohet q n Kosov sht shtuar nj prkufizim shtes, sipas t cilit konsumi vetenak n ferma t vogla llogaritet si punsim vetm nse konsiderohet t jet nj burim i rndsishm i konsumit pr ekonomit familjare. Pasi shum t intervistuar deklarojn q nuk sht burim i rndsishm, kjo me siguri shpjegon nj pjes t dallimit t madh n shkalln e punsimit.
Aktualisht, Kosova ka shkalln m t lart t papunsis n rajon, pasuar nga Bosnja dhe Hercegovina.
6. KRAHASIMI I STATISTIKAVE KYE: 2012, 2013 & 2014
T dhnat e AFP-s t vitit 2012, 2013 dhe 2014 jan drejtprdrejt t krahasueshme dhe Tabela6.1 prmbledh treguesit kryesor t tregut t puns pr kto tri vite.
TABELA 6.1: Prmbledhja e tregut t puns 2012, 2013 & 2014
Kosov 2012Kosov 2013Kosov 2014
Shkalla e jo-aktivitetit (%)63.159.558.4
Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore (%)36.940.541.6
Meshkuj55.460.261.8
Femra17.821.121.4
Shkalla e punsimit25.628.426.9
Meshkuj39.944.041.3
Femra10.712.912.5
Me orar t pjesshm (si % e t punsuarve)11.111.98.3
Meshkuj11.311.17.7
Femra10.314.310.1
T punsuar t prkohshm (si % e t punsuarve)73.068.871.6
Meshkuj73.268.971.6
Femra72.568.771.3
T vet-punsuar (si % e t punsuarve)19.822.923.2
Meshkuj22.726.026.1
Femra8.312.813.6
Shkalla e papunsis (%)30.930.035.3
Meshkuj28.126.933.1
Femra40.038.841.6
Shkalla e papunsis tek t rinjt (% e grupmoshs 15-24)55.355.961.0
Meshkuj52.050.456.2
Femra63.868.471.7
Papunsia afatgjate (12+ muaj t t pa punve)59.868.973.8
Meshkuj59.171.073.0
Femra61.368.975.6
Tabela 6.1 tregon q shkalla e punsimit ka shnuar rritje n vitin 2013, kurse n vitin 2014 sht kthyer n vlerat e vitit 2012 (intervalet e konfidencs pr vitet 2012 dhe 2014 mbivendosen pjesrisht mbi njra tjetrn, shih Tabeln 6.2). Kjo do t thot q punsimi po rritet afrsisht me hap t njjt si popullsia n mosh pune. Megjithat, prqindja e popullsis n mosh pune, q sht ekonomikisht aktive (shkalla e pjesmarrjes n Fuqin Puntore) ka shnuar rritje n vitin 2013 dhe 2014 (edhe pse jo statistikisht sinjifikante n vitin 2014).
Shkalla e papunsis ishte stabile n vitin 2013 dhe m pas shnoi rritje n vitin 2014 sepse, edhe pse numri i t punsuarve prcillte rritjen e popullsis n mosh pune, ai nuk prcillte rritjen m t shpejt t popullsis ekonomikisht aktive.
Konkluzioni sht q nga viti 2012 deri n vitin 2014, punsimi u rrit mjaftueshm shpejt pr t prcjell rritjen e popullsis n mosh pune, por jo aq shpejt sa pr t prcjell shkalln m t shpejt t rritjes s popullsis ekonomikisht aktive.
201225.524.326.7TABELA 6.2: Shkalla e punsimit n 2012, 2013 & 2014 me intervalet e konfidencs
Shkalla e punsimitIntervalet e konfidencs (niveli 95%)
M i ultM i lart
201328.427.629.2201426.926.127.7
T dhnat e AFP-s tregojn se prqindja e personave t punsuar me orar t pjesshm ka rn nga 11.1% n vitin 2013 n 7.7% n vitin 2014. Vetpunsimi (si prqindje e personave t punsuar) ka shnuar rritje t leht gjat dy viteve t fundit. Prve ksaj, prqindja e personave t punsuar n vende pune t paqndrueshme (personat e vetpunsuar pa punonjs dhe ata q punojn pa pages n nj biznes familjar) sht rritur nga 23.6% n vitin 2013 n 24.9% n vitin 2014. Kjo mund t shihet n Tabeln 6.3, ku tregohet se prqindja e t intervistuarve t moshs 15 e mbi, t cilt kan deklaruar q gjat shtat ditve t fundit kan punuar vet (biznes jo-bujqsor), ka shnuar rritje nga 9.5% n vitin 2013 n 11.2 n vitin 2014.
TABELA 6.3: Prgjigjet e pyetjes 21 pr t prcaktuar nse personi ka punuar gjat javs s kaluar (mosha 15 e mbi)
KodiGjat javs s kaluar, a keni201220132014
1Punuar n nj pun t rregullt (qoft dhe nj or) pr nj pag (n kesh ose n natyr) pr dik i cili nuk sht antar i ekonomis familjare tuaj, pr shembull, nj ndrmarrje apo firm publike apo private, nj OJF, ose nj individ tjetr52.852.553.2
2Punuar (t paktn nj or) n sektorin jo-bujqsor pr llogarin tuaj ose n nj ndrmarrje afariste q ju prket juve apo dikujt nga familja juaj (madje edhe pa pages), pr shembull, si tregtar, shits n dyqan, berber, rrobaqeps, marangoz(zdrukthtar),shofer taksie, larje makinash etj.8.79.511.2
3Br ndonj pun t rastit (qoft dhe nj or) kundrejt nj page ose prfitimi si sht shitja n rrug, t ndihmosh dik n biznesin e tij, t shessh produkte t bra n shtpi, t lash makina, t riparosh makina etj..2.63.42.7
4Punuar (qoft dhe nj or) n nj ferm zotruar apo marr me qira nga ju apo ndonj antar i ekonomis tuaj familjare (qoft edhe pa pages), si n kultivimin e bimve, n detyra t tjera t mirmbajtjes n ferm, apo jeni kujdesur pr bagetit tuaja apo t dikujt t ekonomis tuaj familjare (nse t paktn nj pjes e Proizvodnjat sht br me qllimin pr tu shitur ose shkmbyer)
0.8
1.1
0.4
5aPunuar (t paktn nj or) n ferm n pronsi apo me qira nga ju ose ndonj antar i familjes tuaj (madje edhe pa pages), qoft n kultivimin e kulturave apo n detyra t tjera t mirmbajtjes n ferm, ose ju jen kujdesur pr bagtin q ju prket juve ose ndonj antari t familjes tuaj (nse i tr Proizvodnja sht vetm pr konsum vetanak dhe ky prodhim prbn nj kontribut t rndsishm n konsumin e prgjithshm t ekonomis familjare)
2.9
4.6
3.3
5bPunuar (t paktn nj or) n ferm n pronsi apo me qira nga ju ose ndonj antar i familjes tuaj (madje edhe pa pages), qoft n kultivimin e kulturave apo n detyra t tjera t mirmbajtjes n ferm, ose ju jen kujdesur pr bagtinq ju prket juve ose ndonj antari t familjes tuaj (nse i tr Proizvodnja sht vetm pr konsum vetanak dhe ky prodhim nuk prbn nj kontribut t rndsishm n konsumin e prgjithshm t ekonomis familjare).
32.1
29.0
29.3
Totali100%100%100%
Pr sa i prket sektorve, n t cilt kan punuar personat e punsuar, n prgjithsi, kjo nuk ka ndryshuar shum me kalimin e kohs. Megjithat, t dhnat tregojn q prqindja e popullsis, q punon n sektorin e bujqsis, ka rn (4.6% n vitin 2012, 5.9% n 2013 n vetm 2.6% n vitin 2014). Nse shikojm Tabeln6.3 shihet q totali i t intervistuarve, q jan prgjigjur n lidhje me aktivitetin bujqsor (kodet 4, 5a plus 5b) ka mbetur i ngjashm npr vite (34.8% n 2012, 34.7% n 2013 dhe 33.0% n 2014).
sht e rndsishme t theksohet q kur t intervistuarit i prgjigjen kodit 5B, q ata ndrmarrin ndonj aktivitet bujqsor por q i njjti nuk prbn nj kontribut t rndsishm, kjo nuk llogaritet si punsim. N vitin 2014, 69% e ktij grupi jan kategorizuar si joaktiv dhe 31% si t papun. Nj kontribut i rndsishm sht nj term subjektiv dhe mund t varet nga t hyrat e prgjithshme t ekonomis familjare. Burime t tjera t dhnash vne sektorin bujqsis n Kosov shum m lart. Kjo me siguri vjen nga fakti q t intervistuarit, q i prgjigjen 5B, do t llogariteshin si pjes e sektorit bujqsor pr kt
burim. Megjithat, pr Anketn e Fuqis Puntore kta t intervistuar nuk klasifikohen si t punsuar dhe nuk paraqiten n Tabelat 1.8a dhe 1.8b, ku theksohen sektort e punsimit.
Shkalla e papunsis ka shnuar rnie t leht, nga 30.9% n 30.0%, midis viteve 2012 dhe 2013, por nj rritje t konsiderueshme n vitin 2014 (35.3%). Pasi intervalet e konfidencs nuk mbivendosen fare mbi njra tjetrn (Tabela 6.4), kjo tregon q kjo sht nj rritje reale e papunsis.
TABELA 6.4: Shkalla e papunsis 2012, 2013 & 2014 me intervalet e konfidencs
Shkalla e papunsisIntervalet e konfidencs (niveli 95%)
M i ultM i lart
201230.928.533.5
201330.028.431.5
201435.333.836.9
Fillimisht duket q rritja n shkalln e papunsis mund t jet vetm trend negativ, por, nse analizojm prqindjen e personave t dekurajuar (persona joaktiv, q nuk krkojn pun pasi besojn se nuk ka) midis viteve 2013 & 2014, e vrejm q ka shnuar rnie nga 12.1% n vitin 2013 n 10.7% n vitin 2014.
Ka pasur nj ndryshim t leht n shkalln e pjesmarrjes n fuqin puntore midis viteve 2013 dhe 2014, me nj rritje prej 40.5% n 41.6%.
TABELA 6.5: Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore 2012, 2013 & 2014 me intervalet e konfidencs
Shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntoreIntervalet e konfidencs (niveli 95%)
M i ultM i lart
201236.935.238.6
201340.539.541.6
201441.640.742.5
Pjesmarrja n fuqin puntore dhe punsimi i femrave ka mbetur praktikisht i pandryshuar midis viteve 2013 dhe 2014. Papunsia tek t rinjt prsri ka shnuar rritje n vitin 2014, nga 55.9% n 61.0%. Gjithashtu ka pasur rritje n shkalln e papunsis afatgjat: prqindja e personave t papun, q kan qen t papun pr m shum se 12 muaj, sht rritur nga 68.9% n vitin 2013 n 73.8% n 2014.
7. SHKALLT E VARSIS DEMOGRAFIKE & EKONOMIKE
N Tabeln 7.1 jan paraqitur tri shkall t varsis demografike (me t dhnat e paraqitura si prqindja e t varurve pr 100 nga popullsia n mosh pune):
Shkalla e varsis s t rinjve (t intervistuarit e moshs nn 15/t intervistuarit e moshs 15-64) Shkalla e varsis se t moshuarve (t intervistuarit e moshs 65+/ t intervistuarit e moshs 15-64) Shkalla e varsis moshore (t intervistuarit m t rinj se 15 ose m t vjetr se 64/ t intervistuarit e moshs 15-64)
TABELA 7.1: Shkallt e varsis demografike
KosovShkalla e varsis s s rinjveShkalla e varsis s t moshuarveShkalla e varsis moshore
201241%11%52%
201341%12%52%
201438%12%51%
Pr sa i prket varsis moshore, shifra pr Kosov n vitin 2010 ishte gjithashtu 52%, pra nuk ka pasur ndryshim gjat viteve t fundit. Varsia moshore n Kosov sht m e lart se n vendet fqinje (46% pr Shqipri dhe Bosnje & Herzegovin, 41% pr IRJM dhe 44% pr Serbi), gj q reflekton popullsin e re t Kosovs.
Nj shkall tjetr e prdorur shpesh, n veanti n publikimet e Eurostat-it, sht shkalla e varsis efektive ekonomike e t moshuarve. Ky sht nj indikator i rndsishm pr vlersimin e ndikimit potencial t moshs s shtyr n shpenzimet sociale, q lidhen me punsimin (pensionet etj.). Ky indikator kalkulohet si raport midis popullsis s moshs 65+ (t gjith t klasifikuar si joaktiv) dhe punsimit t prgjithshm. Pr kt raport Eurostat-i ka vendosur gamn e moshs pr t punsuarit nga 20 deri n 74 vje. Sipas projeksioneve, ky indikator do t rritet n mnyr sinjifikante nga 41.5% n vitin 2013 n 64.5% n vitin 2060 n BE28. N Kosov ky raport ishte 46.7% pr vitin 2014.
TABELA 7.2: Shkallt e varsis ekonomike
Shkalla e varsis efektive ekonomike e t moshuarveShkalla totale e varsis ekonomike
Kosov 201446.7%266%
BE28 201341.5%120%
Shkalla totale e varsis ekonomike kalkulohet si raporti midis popullsis s prgjithshme joaktive (15+) dhe punsimit (20-74 vje). Ai mat numrin mesatar t personave t moshs 15 e m shum, qprkrah secili i punsuar. N vitin 2013 n BE28 ka qen 120%, kurse n Kosov sht 266% n vitin 2014. Shkalla m e lart n BE28 n vitin 2013 ka qen n Greqi (180%).
SHTOJCA 1: DIZAJNI I MOSTRS DHE PRLLOGARITJA E PESHAVE1. HYRJEProcedurat e prdorura pr kalkulimin e peshave tremujore dhe vjetore pr AFP-n e vitit 2014 n Kosov jan t ngjashme me ato t prdorura pr AFP-n e vitit 2013, me disa ndryshime t vogla. Numri i prgjithshm i QR-ve t przgjedhura n mostr sht 600 do tremujor; paneli i ekonomive familjare n nj grup prej 150 QR mostr i sht nnshtruar rotacionit do tremujor. Pr AFP-n e vitit 2013 dhe 2014, mostra prej 600 QR-ve sht przgjedhur me probabilitet proprocional me madhsin (PPM) n seciln shtresn/strat, ku madhsia bazohej n numrin e ekonomive familjare n QR nga korniza e Regjistrimit t Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave e vitit 2011 n Kosov. Mostra prej 8 ekonomish familjare sht przgjedhur n seciln QR mostr, pr mostrn e prgjithshme prej 4,800 ekonomish familjare do tremujor. Pasi disa QR n mostr nuk jan regjistruar gjat disa tremujorve dhe ekonomit familjare t pa-intervistuara nuk jan zvendsuar, madhsia prfundimtare e mostrs efektive do tremujor varet nga numri i prgjithshm i ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuara.
Procedurat e peshimit pr AFP-n e vitit 2014 n Kosov varen nga dizajni i mostrs, numri i QR-ve t mbuluara do tremujor, dhe numri i ekonomive familjare mostr me intervista t realizuara n do QR, q paraqitet n t dhnat finale t AFP-s. Dizajni i mostrs paraqitet n form t prmbledhur n seksionin e ardhshm. Procedurat themelore t peshimit pr AFP prfshinin fillimisht kalkulimin e peshave pr do tremujor t vitit 2014 bazuar n probabilitetet e przgjedhjes dhe shprndarjen e intervistave t kompletuara me ekonomit familjare sipas QR-ve mostr do tremujor, ashtu q t dhnat tremujore t jen prfaqsuese n nivel vendi. Pastaj peshat themelore tremujore jan prshtatur n nivel vendi bazuar n popullsin e prgjithshme t projektuar pr mesin e vitit 2014. S fundi, peshat pr t dhnat vjetore t AFP-s t kombinuara nga katr tremujort jan kalkuluar duke pjestuar peshat tremujore me 4.
2. PRMBLEDHJE E DIZAJNIT T MOSTRS PR AFP-N E VITIT 2014 N KOSOVPr AFP-n e vitit 2014 sht prdorur mostra dy fazshe e stratifikuar. Korniza e mostrs sht bazuar n t dhnat dhe hartografin nga Regjistrimi i Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave i vitit 2011 n Kosov. Pr qllime t regjistrimit, Kosova sht ndar n qarqe regjistruese (QR), q jan segmente relativisht t vogla operacionale, t definuara pr regjistrimin e popullsis. Jan gjithsej 4,626 QR n Kosov dhe kto jan prdorur si njsi primare t mostrimit, t przgjedhura n fazn e par t nxjerrjes s mostrs pr AFP-n. Numri i prgjithshm mesatar i ekonomive familjare pr QR n kornizn e mostrs ishte 67; madhsia mesatare e QR-ve urbane (103 ekonomi familjare) ishte pothuajse sa dy her e madhsis s QR-ve rurale (53 ekonomi familjare). Nj intervistues gjat regjistrimit ishte prgjegjs pr regjistrimin e ekonomive familjare dhe popullsis n nj QR. ASK- ja ka prdorur t dhnat nga Regjistrimi i Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave t vitit 2011 pr t krijuar kornizn e mostrs s QR-ve, q sht prdorur pr przgjedhjen e mostrs s AFP-s.
Kosova ndahet gjeografikisht n shtat rajone, t paraqitura n tabeln A1. ASK-ja prdor kto shtat rajone pr stratifikimin e kornizs s mostrs dhe pr raportimin e rezultateve nga anketat me ekonomit familjare. do rajon sht i ndar n komuna, q m pas ndahen n qytete ose lokalitete. QR-t jan definuar brenda njsive m t vogla administrative.
N kohn e Regjistrimit t Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave 2011, ASK-ja nuk kishte mundsi t realizonte regjistrimin n tri komunat n veri (Leposaviq, Zubin Potok dhe Zvean), si dhe n nj pjes e komuns s Mitrovics, t cilat kan nj prqendrim t lart t popullsis serbe. Pr kt arsye rezultatet prfundimtare t Regjistrimit t Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave t vitit 2011 n Kosov prjashtojn familjet ekonomit familjare dhe popullsin n ato zona. Megjithat, ASK-ja kishte definuar m par QR-t pr ato zona, dhe kto QR ishin listuar n vitin 2008 (n rastin e nj mostre
master prej 1,000 QR-ve pr anketat me ekonomi familjare), ose n vitin 2009 (pr QR-t e mbetura). Prandaj, ASK-ja ka prdorur kt informacion t mparshm pr QR-t e prjashtuara n Regjistrimin e Ekonomive Familjare dhe Banesave 2011, pr t plotsuar kornizn e mostrs pr pjesn tjetr t Kosovs me informatat nga regjistrimi. 257 QR n komunat veriore jan n korniz me informacionin nga listimi i viteve 2008/09. Kto QR jan t integruara me QR-t pr pjesn tjetr t Kosovs me informata nga Regjistrimi i Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave t 2011, duke prbr nj total prej 4,626 QR-ve n kornizn e kombinuar.
Tabela A1 paraqet shprndarjen e QR-ve dhe ekonomive familjare nga Regjistrimi i Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave i vitit 2011 n Kosov, sipas rajonit, shtress urban dhe rural, prfshir informacionet nga korniza e mparshme pr komunat veriore me shumic serbe.
TABELA A1. Shprndarja e QR-ve dhe ekonomive familjare sipas rajonit dhe shtress urban/rural n kornizn e mostrs n Kosov bazuar n Regjistrimin e Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave t vitit 2011 (dhe korniza e mparshme pr komunat e veriut)
RajoniGjithsejUrbanRural
Nr.i QR-veNr. i Ek.Fam.% Ek fam totale sipas rajonitNr. i QR-veNr. i ek.fam.% Ek.fam. urbane ne rajonNr.i QR-veNr. i Ek.Fam.
Gjakova46131,41610.2%12311,87937.8%33819,537
Gjilan54033,08210.7%12513,13939.7%41519,943
Mitrovica74843,98114.2%20220,08945.7%54623,892
Peja45830,3569.8%12012,45841.0%33817,898
Prizren73252,43616.9%19620,17238.5%53632,264
Pristina1,20887,04528.1%42846,13353.0%78040,912
Ferizaj47931,09510.0%12111,59237.3%35819,503
Total4,626309,411100.0%1,315135,46243.8%3,311173,949
Nga tabela A1 mund t shihet q prqindja e ekonomive familjare dallon midis rajoneve, nga 9.8% n Pej deri 28.1% n Prishtin. Rreth 43.8% e ekonomive familjare jan klasifikuar si urbane.
Pr AFP-n n Kosov, sht prdorur metoda e ndrprerjes (cut-off) pr t prjashtuar QR-t me m pak se 10 ekonomi familjare nga korniza e mostrs. Nj rezultat i ksaj qasjeje sht se do t krijoj rezultate pak t anshme pr shkak se ekonomit familjare nga QR-t e prjashtuara nuk jan t prfaqsuara n t dhnat e ankets. Me kt rast jan prjashtuar gjithsej 160 QR rurale. Kto QR t prjashtuara jan hequr nga korniza n kt rast. QR-t e prjashtuara prbjn nj prqindje shum t vogl t popullsis s prgjithshme, kshtu q anshmria n fjal gjithashtu do t duhej t ishte shum e vogl.
Me qllim t prditsimit t fazs s dyt t nxjerrjes s mostrs pr przgjedhjen e ekonomive familjare n do QR mostr pr AFP 2014, ASK-ja ka br nj listim t ri t ekonomive familjare n 600 QR- t mostr n fund t vitit 2013. Si prshkruhet m von n seksionin mbi Procedurat e Peshimit, numri i ekonomive familjare t listuara sht prdorur gjithashtu n kalkulimin e peshave. Kjo prbn nj prmirsim t metodologjis krahasuar me metodologjin e vitit 2013, ku sht prdorur lista e ekonomive familjare nga Regjistrimi i Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave t vitit 2011 n Kosov pr przgjedhjen e ekonomive familjare. Mungesa e nj listimi t ri n at koh ka rezultuar n nj anshmri t vogl rezultateve t ankets pasi njsit e reja banesore nuk ishin t prfaqsuara. N rast se nj ekonomi familjare n mostr ishte zhvendosur dhe kishte nj ekonomi t re familjare n at njsi banesore, ajo do t intervistohej pr AFP-n.
Korniza e mostrs e QR-ve fillimisht sht ndar n shtresa/strata bazuar n viset urbane dhe rurale n do rajon. Korniza e mostrs prfshinte informacione mbi prkatsin etnike t popullsis n do QR, q gjithashtu u prdor pr shtreszimin/stratifikimin. Nse t gjitha ekonomit familjare n nj QR i prkisnin t njjtit grup etnik, QR-ja i caktohej asaj shtrese/strate etnike; kishte gjithashtu nj kategori pr prkatsi etnike t przier. N rastin e nj rajoni me QR serbe n shtresn urbane ose rurale, kto QR u prfshin n nj shtres t veant, ku QR-t mostr u przgjodhn n mnyr t pavarur. Pasi alokimi i mostrs ishte proporcional me numrin e ekonomive familjare, disa nga kto shtresa t vogla kishin vetm nga nj QR t przgjedhur. Pr qllime t procedurave t peshimit dhe kalkulimit t gabimeve t mostrimit, stratifikimi do t jet i kufizuar n nivel rajoni, urban dhe rural.
Pr AFP-n tremujore t vitit 2014 n Kosov, jan przgjedhur gjithsej 600 QR mostr, t ndara n shtresa prafrsisht proprocionalisht me numrin e ekonomive familjare. N fazn e dyt jan przgjedhur 8 ekonomi familjare brenda secils QR mostr, pr madhsin e mostrs s prgjithshme prej 4,800 ekonomish familjare do tremujor. Tabela A2 tregon alokimin e QR-ve mostr dhe ekonomive familjare sipas rajonit, shtress urbane dhe rurale. Duke pasur parasysh alokimin proporcional t mostrs, rajoni m i vogl i Pejs ka nj mostr prej 58 QR-sh dhe 464 ekonomish familjare. Shkalla e mosprgjigjes do t ul m tej madhsin e mostrs efektive, prandaj sht e rndsishme t prcillen gabimet e mostrimit pr vlersimet e indikatorve kryesor sipas rajonit n mnyr q t prcaktohet nse niveli i saktsis sht i mjaftueshm pr rajonet m t vogla.
TABELA A2. Alokimi i QR-ve dhe ekonomive familjare mostr sipas rajonit dhe shtress pr AFP- n e vitit 2014 n Kosov do tremujor
RajoniGjithsejUrbanRural
QR-t mostrEk. Familj. mostrQR-t mostrEk. Familj. mostrQR-t mostrEk. Familj. mostr
Gjakova675362116846368
Gjilan614882217639312
Mitrovica786243326445360
Peja584642116837296
Prizren1118883628875600
Pristina1611,2887660885680
Ferizaj645122318441328
Total6004,8002321,8563682,944
N fazn e par t nxjerrjes s mostrs, QR-t n do shtres jan przgjedhur n mnyr sistematike me probabilitet proporcional me madhsin, ku matja e madhsis bazohej n numrin e prgjithshm t ekonomive familjare n do QR nga korniza e mostrs. Numri i QR-ve t przgjedhura n do shtres bazohej n alokimin e mostrs, t paraqitur n tabeln A2. N fazn e dyt, 8 ekonomi familjare jan przgjedhur n mnyr sistematike me probabilitet t barabart brenda do QR-je, nga lista e prditsuar e ekonomive familjare.
3. SKEMA E ROTACIONIT/RROTULLIMIT T MOSTRSAFP-ja e vitit 2014 n Kosov sht dizajnuar si anket e vazhdueshme me ekonomit familjare, me grumbullim t t dhnave gjat do jave t vitit. Skema e rotacionit/rrotullimit t mostrs bazohet n udhzuesit e Eurostat-it. Pr punn n terren dhe analizimin e t dhnave, viti ndahet n katr tremujor, secili me nga 13 jav. Mostra e prgjithshme prej 600 QR-ve ndahet n katr grupe me nga 150 QR, prfaqsuese n nivel vendi, t cilat prdoren n skemn e rrotullimit t mostrs. Paneli prej 1,200 ekonomive familjare mostr n do grup intervistohet pr katr tremujor me radh, dhe m pas zvendsohet nga nje panel i ri ekonomish familjare. Ekonomit familjare n panel n tri grupet e tjera mbahen n mostr pr tremujorin e ardhshm, q siguron nj prsritje prej 75% n mostr nga nj tremujor n tjetrin. Kjo prmirson nivelin e saktsis pr vlersimet e trendeve (dallimeve) t shkalls s papunsis dhe karakteristikat e tjera t fuqis puntore nga nj tremujor n tjetrin. Skema e rotacionit ka vazhduar nga AFP-ja e vitit 2013, por pasi duhet nj vit i tr t realizohet kjo skem, disa nga panelet e ekonomive familjare mostr pr AFP-n e vitit 2014 jan intervistuar m pak se katr her.
4. METODOLOGJIA E PRGJITHSHME PR KALKULIMIN E PESHAVE PR AFP-N E VITIT 2014 N KOSOVN mnyr q vlersimet nga mostra e AFP-s 2014 n Kosov t jen prfaqsuese t popullsis, t dhnat duhet t shumzohen me peshn e mostrs. Pesha baz pr do ekonomi familjare n mostr sht e barabart me inversin e probabilitetit t przgjedhjes s saj (llogaritet duke shumzuar probabilitetet n seciln faz t mostrimit). Pesha pr nj ekonomi familjare i bashkngjitet t dhnave pr ekonomit familjare n bazn e t dhnave.
Probabilitetet e przgjedhjes bazohen n nj dizajn mostre dy-fazshe t stratifikuar. N fazn e par sht przgjedhur nj mostr e QR-ve me probabilitet proporcional me madhsin brenda do shtrese (rajon, urban / rural), dhe n fazn e dyt nj mostr prej 8 ekonomish familjare n do QR t mostrs nga listimi i ri. Duke u bazuar n kt dizajn mostre, probabilitetet e przgjedhjes pr ekonomit familjare n do QR mostr mund t paraqiten si mposht:
ku:
phi =probabiliteti i przgjedhjes pr ekonomit familjare mostr n QR e i-t n mostr, n shtresn (rajon, urban/rural) h
nh=numri i QR-ve mostr t przgjedhur n shtres h pr AFP-n
Mhi=numri i prgjithshm i ekonomive familjare n korniz pr QR e i-t mostr n shtresn h
Mh=numri i prgjithshm i ekonomive familjare n kornizn e mostrs pr shtresn h (q sht masa e kumuluar e madhsis pr shtresn)
mhi=8 = numri i ekonomive familjare mostr t przgjedhura n QR e i-t mostr n shtresn h
Mhi=numri i prgjithshm i ekonomive familjare n listimin e ri pr QR-n e i-t n shtresn h
Pesha themelore e mostrs llogaritet si inversi i ktij probabiliteti t przgjedhjes. Bazuar n shprehjen e mparshme pr probabilitetin, pesha mund t llogaritet si vijon:
ku:
Whi=pesha themelore e ekonomive familjare mostr t przgjedhura n QR e i-t mostr n shtresn h
Pasi numri i ekonomive familjare t listuara n QR-n mostr (M numri korrespondues i ekonomive familjare QR nga korniza (M
) sht n prgjithsi i ndryshm nga
hi), peshat do t dallojn varsisht nga
hiQR-ja brenda shtress).
hishte rndsishme t prshtaten peshat themelore pr ekonomit familjare mostr pr t marr parasysh mosprgjigjjen e ekonomive familjare n seciln QR mostr. Pasi peshat llogariten n nivel t
QR-s mostr, sht e dobishme q peshat t prshtaten n kt nivel. Pesha finale (W familjare mostr n QR e i-t n shtresn h mund t shprehet si m posht:
ku:
) pr ekonomit
mhi=numri i ekonomive familjare mostr me intervista t kompletuara n QR-ne e i-t n shtresn h
5. KALKULIMI I PESHAVE T AFP PR SECILIN TREMUJOR T VITIT 2014Peshat themelore tremujore jan kalkuluar duke prdorur formuln pr peshn, specifikuar n seksionin paraprak. Megjithat, peshat do t dallojn do tremujor bazuar n numrin prfundimtar t QR-ve mostr t regjistruara dhe numrin e ekonomive familjare me intervista t kompletuara n seciln QR mostr. Pas prshtatjes t peshave tremujore pr t marr n konsiderat QR-t, q nuk jan regjistruar, dhe ekonomit familjare, q nuk mund t intervistohen, peshat tremujore t AFP-s mund t paraqiten si mposht:
Wku:qhi
= pesha themelore pr ekonomit familjare mostr n QR e i-t mostr n shtresn h pr tremujorin q
nqh=numri i QR-ve n mostr t regjistruara pr AFP n shtresn h pr tremujorin q
mqhi
=numri i ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuara n tremujorin q pr QR e i-t n shtresn h
qhVlera e n varet nga shprndarja aktuale e QR-ve t regjistruara n bazn e t dhnave pr dotremujor. Numri i QR-ve t regjistruara ka dalluar pak nga tremujori n tremujor. Tabelat A3 deri A6 paraqesin shprndarjen e QR-ve n mostr dhe numrin e ekonomive familjare me intervista tkompletuara sipas rajonit, shtress urbane dhe rurale, n t dhnat e AFP-s pr secilin tremujor t vitit 2014.
TABELA A3. Numri i QR-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuara sipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e par t AFP 2014 n Kosov
RajoniGjithsejUrbanRural
QR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostr
Gjakova674812114846333
Gjilan553122110634206
Mitrovica744003114343257
Peja583532111637237
Prizren1107243622574499
Pristina1611,0057641385592
Ferizaj613932214039253
Gjithsej5863,6682281,2913582,377
TABELA A4. Numri i QR-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuara sipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e dyt t AFP 2014 n Kosov
RajoniGjithsejUrbanRural
QR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostr
Gjakova674852115046335
Gjilan563472111635231
Mitrovica764393215744282
Peja583382111337225
Prizren1117433623075513
Pristina1611,0307643085600
Ferizaj634192314840271
Gjithsej5923,8012301,3443622,457
TABELA A5. Numri i QR-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista te kompletuara sipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e tret t AFP 2014 n Kosov
RajoniGjithsejUrbanRural
QR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostr
Gjakova675002115646344
Gjilan603992213138268
Mitrovica784753318045295
Peja583402111237228
Prizren1117523623275520
Pristina1611,0307643085600
Ferizaj644442315841286
Gjithsej5993,9402321,3993672,541
TABELA A6. Numri i QR-ve dhe ekonomive familjare n mostr me intervista t kompletuara sipas rajonit dhe shtress pr tremujorin e katrt t AFP 2014 n Kosov
RajoniGjithsejUrbanRural
QR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostrQR-t mostrEk. Fam. mostr
Gjakova664942014646348
Gjilan593952212937266
Mitrovica774533218345270
Peja58319219737222
Prizren1067263623170495
Pristina1581,0257644382582
Ferizaj624442315539289
Gjithsej5863,8562301,3843562,472
Formula pr peshat tremujore, e paraqitur m lart, sht prdorur pr kalkulimin e nj grupi t veant t peshave themelore pr do tremujor.
6. PRSHTATJA E PESHAVE TREMUJORE T AFP 2014 BAZUAR N PROJEKSIONET E POPULLSIS
Vlersimet e peshuara t popullsis s prgjithshme t Kosovs bazuar n ekonomit familjare, duke prdorur peshat origjinale pr do tremujor, do t dallojn pak npr tremujor pr shkak t gabimeve t mostrimit. Edhe pse listimi i ri i ekonomive familjare n QR-t mostr do t duhej t reflektonte rritjen e ekonomive familjare dhe t popullsis n Kosov pas Regjistrimit t Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave t vitit 2011, vlersimet e peshuara t popullsis s prgjithshme ndikohen nga cilsia e listimit, si dhe gabimet e mostrimit.
Prandaj, sht vendosur t bhet prshtatja e peshave t AFP-s 2014 pr do tremujor duke prdorur projeksionet e popullsis s prgjithshme t Kosovs pr mesin e vitit 2014 (1 Korrik) bazuar n teknika demografike. Kjo gjithashtu do t bj q vlersimet e peshuara t popullsis s prgjithshme duke prdorur peshat vjetore t jen konsistente me popullsin e prgjithshme t projektuar. Pr AFP-n e vitit 2013 sht br nj prshtatje e ngjashme e peshave duke prdorur variantin e mesm t popullsis s prgjithshme t projektuar. N rastin e AFP-s 2014, ka pasur nj shqetsim q varianti i mesm i popullsis s prgjithshme t projektuar nuk reflekton rritjen e shkalls s migrimit jasht vendit, prandaj sht vendosur t prdoret varianti i ult i popullsis s prgjithshme t projektuar. Varianti i ult i popullsis s prgjithshme t projektuar t Kosovs pr mesin e periudhs s grumbullimit t t dhnave t AFP-s s vitit 2014 (1 Korrik 2014) sht 1,811,521. Para publikimit n shtyp, ASK-ja ka rishikuar numrin e popullsis dhe ky rishikim ka rezultuar n numrin 1,804,944. Pasi ky sht m i ult se varianti i ult i publikuar m par, u pa e arsyeshme t prdoret ky variant.
Faktori i prshtatjes pr peshat e AFP-s 2014 do tremujor sht prllogaritur si mposht:
ku:
ALFS2014q
=faktori i prshtatjes s peshs i aplikuar peshave preliminare t AFP-s 2014 pr tremujorin q
P2014
=varianti i ult i popullsis s prgjithshme t Kosovs t projektuar pr mesin e 2014 bazuar n teknika demografike t vlersimit, e barabart me 1,811,521
=vlersimet e peshuara t popullsis s prgjithshme t Kosovs nga t dhnat e AFP-s 2014 pr tremujorin q bazuar n peshattremujore preliminare, prshtatur pr mosprgjigjen
Pqhij
=numri i personave n ekonomin t j-t n QR e i-t n mostr t shtress h n t dhnat e AFP-s 2014 pr tremujorin q
Tabela A7 tregon vlersimet e peshuara t popullsis s prgjithshme nga t dhnat e AFP-s 2014
sipas tremujorve dhe faktort korrespondues t prshtatjes s peshave (A
).LFS2014q
TABELA A7. Vlersimet tremujore t peshuara t popullsis s prgjithshme nga AFP-ja e vitit 2014 dhe faktort korrespondues t prshtatjes s peshave
TremujoriVlersimet tremujore t peshuara t popullsis s prgjithshmeFaktori i prshtatjes
11,639,8141.104711504
21,608,8601.125965646
31,566,9081.156112132
41,507,1601.201943219
Mesatarja1,580,6851.147183125
Peshat prfundimtare t AFP-s 2014 pr do tremujor jan prllogaritur duke shumzuar peshat themelore, t prshtatura pr mosprgjigjen, me kt faktor prshtatjeje, si n vijim:
ku:
Wqhi
= pesha prfundimtare tremujore e peshuar pr ekonomit familjare n mostr n QR-n e i-t n shtresn h pr tremujorin q
Tabela A7 tregon q faktori i prshtatjes s peshs pr popullsin mesatare sht 1.1472, duke indikuar q peshat preliminare kan nnvlersuar popullsin e prgjithshme pr rreth 15 prqind, duke supozuar q varianti i ult i popullsis s projektuar sht i sakt. Nse bjm prshtatjen e peshave bazuar vetm n projeksionet n nivel vendi, faktori konstant i prshtatjes s peshs do tremujor nuk do t ndikoj n vlersimet e fardo indikatori relativ tremujor, si shkalln e papunsis dhe shkalln e pjesmarrjes n fuqin puntore.
7. KALKULIMI I PESHAVE T AFP 2014 PR T DHNAT E KOMBINUARA PR KATR TREMUJORTMund t kombinohen t dhnat nga tremujor t ndryshm n mnyr q t rritet niveli i saktsis pr indikatort vjetor dhe t prfaqsohet sezonaliteti n fuqin puntore dhe karakteristikat e punsimit gjat nj periudhe reference 12 mujore. T dhnat e AFP-s pr Kosov pr t katr tremujort e vitit 2014 jan kombinuar pr t br analizn e t dhnave vjetore dhe jan llogaritur peshat pr kt kombinim t dhnash. N kt rast fillimisht kemi br prllogaritjen e peshave tremujore n baz t QR-ve n mostr dhe ekonomive familjare t intervistuara do tremujor, si specifikohet n seksionin e mparshm. Pasi peshat pr do tremujor zgjerojn t dhnat n nivel vendi, sht e nevojshme q kto pesha t pjestohen me 4 n mnyr q fitohen peshat vjetore pr t dhnat e kombinuara pr katr tremujort. Prandaj, peshat vjetore te AFP-s mund t paraqiten si n vijim:
ku:
WAqhi
= pesha vjetore pr ekonomit familjare n mostr n QR-n e i-t n mostr n shtresn h pr tremujorin q pr t dhnat e kombinuara pr katr tremujort e vitit 2014
Wqhi
= pesha prfundimtare tremujore (prfshir faktorin e prshtatjes s popullsis) pr ekonomit familjare n mostr n QR e i-t n mostr n shtresn h pr tremujorin q
Kjo procedur peshimi pr vlersimet vjetore t AFP- s ka pr efekt mesatarizimin e rezultateve nga t gjith tremujort t kombinuar. Pasi peshat pr do tremujor jan prshtatur bazuar n popullsin e prgjithshme t projektuar pr mesin e 2014, peshat vjetore do t jen automatikisht konsistente me kt popullsi t prgjithshme n nivel vendi.
8. RISHIKIM MBI SHPRNDARJEN E PESHUAR T POPULLSIS SIPAS RAJONIT, SHTRESS URBANE DHE RURALEShprndarja e peshuar e numrit t prgjithshm t ekonomive familjare dhe popullsis sipas rajonit, shtress urbane dhe rurale, bazuar n peshat vjetore t AFP-s 2014 varet nga shprndarja e kornizs s Regjistrimit t Popullsis, Ekonomive Familjare dhe Banesave i vitit 2011 n Kosov dhe listimi i ri i QR-ve, si dhe nga variabiliteti n numrin mesatar t personave pr ekonomi familjare sipas rajonit nga t dhnat e ankets. Tabela A8 paraqet shprndarjen e numrit t prgjithshm t peshuar t ekonomive familjare dhe popullsis sipas rajonit, shtress urbane dhe rurale, duke prdorur peshat vjetore prfundimtare pr AFP 2014 n Kosov.
TABELA A8. Shprndarja e ekonomive familjare dhe popullsis s prgjithshme, t peshuara, sipas rajonit, shtress urbane dhe rurale, nga t dhnat e AFP 2014
RajoniGjithsejUrbanRural
Ek.familj.t peshuaraPopullsia e peshuarEk.familj.t peshuaraPopullsia e peshuarEk.familj.t peshuaraPopullsia e peshuar
Gjakova31,939190,30710,94655,99520,993134,312
Gjilan36,870198,01212,92767,04823,943130,964
Mitrovica46,977245,40420,31999,54926,658145,855
Peja30,308168,06411,25755,05119,051113,013
Prizren55,238334,90520,358107,83134,880227,074
Prishtina87,582491,65341,960216,76945,622274,884
Ferizaj33,698183,17511,22958,04922,469125,126
Gjithsej322,6121,811,521128,996660,292193,6161,151,228
N tabeln A8 mund t shihet q popullsia e prgjithshme e peshuar n nivel vendi (1,811,521) sht e njjt me varientin