REŞAT NURİ GÜNTEKİN

REŞAT NURİ REŞAT NURİ GÜNTEKİNGÜNTEKİN

İÇİNDEKİLERİÇİNDEKİLER

1.1. HAYATIHAYATI

2.2. SANATISANATI

3.3. ESERLERİESERLERİ

4.4. ROMANLARIROMANLARI

5.5. ROMANININ ÖZELLİKLERİROMANININ ÖZELLİKLERİ

1-HAYATI1-HAYATI

Reşat Nuri Güntekin 26 Kasım 1889’da Reşat Nuri Güntekin 26 Kasım 1889’da İstanbul’da doğmuştur.Babası askeri doktor İstanbul’da doğmuştur.Babası askeri doktor Nuri Bey, annesi Lütfiye Hanımdır.Nuri Bey, annesi Lütfiye Hanımdır.

Reşat Nuri ve ailesi 1900 yılında Reşat Nuri ve ailesi 1900 yılında Çanakkale’ye gitmiş ve Güntekin oradaki Çanakkale’ye gitmiş ve Güntekin oradaki mahalle okuluna başlamıştır.Bir yıl da mahalle okuluna başlamıştır.Bir yıl da Galatasaray Sultanisi’ne devam etmiş, Galatasaray Sultanisi’ne devam etmiş, ondan sonra İzmir’deki Frerer Okuluna ondan sonra İzmir’deki Frerer Okuluna kaydolmuş ve öğrenimini orada kaydolmuş ve öğrenimini orada tamamlamıştır.tamamlamıştır.

Frerler Okulu’ndan sonra İstanbul Frerler Okulu’ndan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde yükseköğrenime başlayan Reşat yükseköğrenime başlayan Reşat Nuri, 22 yaşında öğrenimini Nuri, 22 yaşında öğrenimini bitirerek Bursa Lisesi’nde bitirerek Bursa Lisesi’nde öğretmenliğe başlamıştır.Daha sonra öğretmenliğe başlamıştır.Daha sonra Vefa, İstanbul, Çamlıca, Kabataş, Vefa, İstanbul, Çamlıca, Kabataş, Galatasaray ve Erenköy liselerinde Galatasaray ve Erenköy liselerinde öğretmen ve müdür olarak öğretmen ve müdür olarak çalışmıştır.çalışmıştır.

12 Nisan 1924 tarihinde, Mahmut 12 Nisan 1924 tarihinde, Mahmut Yesari, ressam Münif Fehim, Yesari, ressam Münif Fehim, İbnürrefik Ahmet Nuri ile birlikte İbnürrefik Ahmet Nuri ile birlikte ‘Kelebek’ adlı haftalık mizah dergisi ‘Kelebek’ adlı haftalık mizah dergisi çıkartmaya başlamıştır.çıkartmaya başlamıştır.

1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığı 1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığı müfettişliğine atanan Reşat Nuri, müfettişliğine atanan Reşat Nuri, Anadolu’yu dolaşma imkanı bulmuş Anadolu’yu dolaşma imkanı bulmuş ve gözlemlerini romanlarına ve gözlemlerini romanlarına yansıtmıştır.yansıtmıştır.

12 Yıl Müfettişlikten sonra, 1939 12 Yıl Müfettişlikten sonra, 1939 yılında yapılan seçimlerde Çanakkale yılında yapılan seçimlerde Çanakkale milletvekili seçilmiştir.Dört yıllık milletvekili seçilmiştir.Dört yıllık dönem sonunda tekrar müfettişliğe dönem sonunda tekrar müfettişliğe dönmüş (1943), daha sonra dönmüş (1943), daha sonra başmüfettiş olmuş ve bu görevde başmüfettiş olmuş ve bu görevde iken Paris’teki Unesco temsilciliğine iken Paris’teki Unesco temsilciliğine atanmış ve emekliye ayrılıncaya atanmış ve emekliye ayrılıncaya kadar bu görevde kalmıştır(1954).kadar bu görevde kalmıştır(1954).

Emekliye ayrıldıktan sonra İstanbul Emekliye ayrıldıktan sonra İstanbul Şehir Tiyatroları Edebi Kurul üyeliğine Şehir Tiyatroları Edebi Kurul üyeliğine tekrar başlayan Reşat Nuri, akciğer tekrar başlayan Reşat Nuri, akciğer kanserine tutulmuş, tedavi için gittiği kanserine tutulmuş, tedavi için gittiği Londra’da 7 Aralık 1956’da vefat Londra’da 7 Aralık 1956’da vefat emiştir.Yurda getirilen cenazesi 1956 emiştir.Yurda getirilen cenazesi 1956 tarihinde Karacaahmat mezarlığında tarihinde Karacaahmat mezarlığında toprağa verilmiştir.toprağa verilmiştir.

Reşat Nuri, yalnızlığı ve sessizliği Reşat Nuri, yalnızlığı ve sessizliği seven, kendi çevresindekilerin seven, kendi çevresindekilerin gözünden mümkün olduğu kadar gözünden mümkün olduğu kadar kaçmaya çalışan bir yaratılışta idi. Bu kaçmaya çalışan bir yaratılışta idi. Bu yüzden kitaplarını gece yarısından yüzden kitaplarını gece yarısından sonra yazmıştır. Bu çalışmaların sonra yazmıştır. Bu çalışmaların sabahın dördüne, bazen beşine kadar sabahın dördüne, bazen beşine kadar sürdüğü olmuştur.sürdüğü olmuştur.

Reşat Nuri, ilk yazılarını İstanbul’a Reşat Nuri, ilk yazılarını İstanbul’a döndükten sonra yazmaya döndükten sonra yazmaya başlamıştır.İlk sanat eserini 1917 başlamıştır.İlk sanat eserini 1917 yılında Diken dergisi yayınları arasında yılında Diken dergisi yayınları arasında çıkan Eski Ahbap adlı büyük çıkan Eski Ahbap adlı büyük hikayesidir. Bunu, 1918 yılında Zaman hikayesidir. Bunu, 1918 yılında Zaman gazetesinde Cemil Nimet takma adıyla gazetesinde Cemil Nimet takma adıyla tefrika ettiği Harabelerin Çiçeği tefrika ettiği Harabelerin Çiçeği izlemiştir. 1919 yılında da Hayrettin izlemiştir. 1919 yılında da Hayrettin Rüştü takma adıyla Hakiki Kahraman Rüştü takma adıyla Hakiki Kahraman adlı oyunu yayımlanmıştır.adlı oyunu yayımlanmıştır.

Edebiyata ilk merakı, lalası Şakir Ağanın Edebiyata ilk merakı, lalası Şakir Ağanın anlattığı bir masalla başlar. Üç kardeşin anlattığı bir masalla başlar. Üç kardeşin geyik avı ile ilgili bu masal, onda, anlatma geyik avı ile ilgili bu masal, onda, anlatma isteğini uyandırmıştır. Çanakkale’de iken isteğini uyandırmıştır. Çanakkale’de iken hanımların okuduğu, Fatma Aliye hanımın hanımların okuduğu, Fatma Aliye hanımın Udi adlı romanı da onu etkilemiştir. Fakat, Udi adlı romanı da onu etkilemiştir. Fakat, asıl hikaye zevkini ve hikaye yazmak asıl hikaye zevkini ve hikaye yazmak isteğini Halit Ziya Uşaklıgil’i okurken duyar.isteğini Halit Ziya Uşaklıgil’i okurken duyar.

Reşat Nuri, romanlar, hikayeler, Reşat Nuri, romanlar, hikayeler, oyunlar, gezi notları, makaleler, mizah oyunlar, gezi notları, makaleler, mizah yazıları yazmış; çeşitli çeviriler ve yazıları yazmış; çeşitli çeviriler ve uyarlamalar yapmıştır. uyarlamalar yapmıştır.

2. SANATI2. SANATI Reşat Nuri Güntekin, yazıcılığının Reşat Nuri Güntekin, yazıcılığının

ilk yıllarında yazdığı yazılarında ve ilk yıllarında yazdığı yazılarında ve hikayelerinde kendi adını hikayelerinde kendi adını kullanmamış;Cemil Nimet, Hayrettin kullanmamış;Cemil Nimet, Hayrettin Rüştü, Mehmet Ferit takma adlarını Rüştü, Mehmet Ferit takma adlarını kullanmıştır. Daha sonraları da mizah kullanmıştır. Daha sonraları da mizah yazılarında Ateş Böceği, Ağustos yazılarında Ateş Böceği, Ağustos Böceği gibi takma adlar kullanmıştır.Böceği gibi takma adlar kullanmıştır.

Reşat Nuri’ye göre sanatçı, Reşat Nuri’ye göre sanatçı, ‘Duyguları başka insanlardan daha fazla ‘Duyguları başka insanlardan daha fazla keskinleşmiş insandır.Böyle olunca keskinleşmiş insandır.Böyle olunca ıstırapları da elbette daha büyük olacak ıstırapları da elbette daha büyük olacak ve bunların yankıları eser üzerinde ve bunların yankıları eser üzerinde görünecektir. Büyük sanatkarların çoğu görünecektir. Büyük sanatkarların çoğu büyük muzdaripledir.’ Kendisi de bu büyük muzdaripledir.’ Kendisi de bu acıları, toplumsal sorunları yakından acıları, toplumsal sorunları yakından görmüş, onların kendisinde uyandırdığı görmüş, onların kendisinde uyandırdığı duyguları genellikle roman biçiminde duyguları genellikle roman biçiminde ortaya koymuştur.ortaya koymuştur.

Ozan ile romancı arasında elbette bir Ozan ile romancı arasında elbette bir ayrım vardır.Reşat Nuri de bu ayrımı şöyle ayrım vardır.Reşat Nuri de bu ayrımı şöyle açıklamıştır: ‘Muhakkak ki bir romancı şair açıklamıştır: ‘Muhakkak ki bir romancı şair gibi değildir. Şairin en kuvvetli zamanı gibi değildir. Şairin en kuvvetli zamanı gençlik zamanıdır. O yaşlandıkça hızını gençlik zamanıdır. O yaşlandıkça hızını kaybeder. Halbuki romancı bilakis en iyi kaybeder. Halbuki romancı bilakis en iyi yazısını yazmak için görmeye, insan ve yazısını yazmak için görmeye, insan ve sosyete hakkında görüşlerini genişletmeye, sosyete hakkında görüşlerini genişletmeye, okumaya ve tekniğini ilerletmeye muhtaçtır. okumaya ve tekniğini ilerletmeye muhtaçtır. Çünkü, romancı, insanın yüzünü görmeye, Çünkü, romancı, insanın yüzünü görmeye, hayatın içyüzünü anlamaya mecburdur. hayatın içyüzünü anlamaya mecburdur. Buna da tabii senelerin tecrübeleri lazımdır.’Buna da tabii senelerin tecrübeleri lazımdır.’

‘ ‘Not almak, masa başında plan yapmak Not almak, masa başında plan yapmak adetim değildir’ der Reşat Nuri.adetim değildir’ der Reşat Nuri.

Eserlerini genellikle gece yarısında Eserlerini genellikle gece yarısında sonra yazmıştır. Kitaplarını bazen kolay, sonra yazmıştır. Kitaplarını bazen kolay, bazen zor yazmış olduğunu söylüyor bir bazen zor yazmış olduğunu söylüyor bir konuşmasında. Güntekin ‘ Yazma işine konuşmasında. Güntekin ‘ Yazma işine başladığım zaman çok muntazam çalışırım. başladığım zaman çok muntazam çalışırım. Romanın sonunu nasıl bitireceğimi tayin Romanın sonunu nasıl bitireceğimi tayin etmeden yazıya başlamam. Evvela eser etmeden yazıya başlamam. Evvela eser henüz belirli olmamıştır. Ortada şahıslar henüz belirli olmamıştır. Ortada şahıslar vardır, eserin ana hattı vardır,vakalar vardır, eserin ana hattı vardır,vakalar vardır. vardır.

Fakat yazmaya başladıktan sonra Fakat yazmaya başladıktan sonra şahıslar ekseriya hüviyetlerini şahıslar ekseriya hüviyetlerini değiştirirler, evvelce hiç düşünmediğim değiştirirler, evvelce hiç düşünmediğim vakalar, yeni şahıslar gelir.’ vakalar, yeni şahıslar gelir.’ Yayınlandıktan sonra olayların üzerine Yayınlandıktan sonra olayların üzerine eğilmediğini açıklayan Güntekin, eğilmediğini açıklayan Güntekin, romanlarını kahramanlarının ağzından romanlarını kahramanlarının ağzından anlatmayı kolay bulduğunu, böylece anlatmayı kolay bulduğunu, böylece vakaların dağılmadığını ve romancının vakaların dağılmadığını ve romancının da sorumluluğun önemli bir kısmını da sorumluluğun önemli bir kısmını üstünden silkip attığını belirtmektedir.üstünden silkip attığını belirtmektedir.

Reşat Nuri, edebiyatın, her şeyden önce Reşat Nuri, edebiyatın, her şeyden önce bir dil sanatı olduğunu anlamış bir yazardı. bir dil sanatı olduğunu anlamış bir yazardı. Kullandığı yalın konuşma dili herkes Kullandığı yalın konuşma dili herkes tarafından okunmasını sağlamıştır. Başka tarafından okunmasını sağlamıştır. Başka yazarların ne dediğini bile anlamayanlar yazarların ne dediğini bile anlamayanlar onda kendi dillerini bulmuşlardır. Günlük onda kendi dillerini bulmuşlardır. Günlük konuşmaları andıran yalın dili, deyişindeki konuşmaları andıran yalın dili, deyişindeki rahatlık ve içtenlik, kitaplarının fala rahatlık ve içtenlik, kitaplarının fala okunmasında birinci derecede rol okunmasında birinci derecede rol oynamıştır.oynamıştır.

Reşat Nuri, daha çok, roman, hikaye ve Reşat Nuri, daha çok, roman, hikaye ve tiyatro türünde eser vermiştir.tiyatro türünde eser vermiştir.

3. ESERLERİ3. ESERLERİ

ROMAN:ROMAN:

Çalıkuşu (1922) Çalıkuşu (1922) Gizli El (1924) Gizli El (1924) Damga (1924) Damga (1924) Dudaktan Kalbe (1925) Dudaktan Kalbe (1925) Akşam Güneşi (1926) Akşam Güneşi (1926) Bir Kadın Düşmanı (1927) Bir Kadın Düşmanı (1927) Yeşil Gece (1928) Yeşil Gece (1928) Acımak (1928) Acımak (1928)

Yaprak Dökümü (1930) Yaprak Dökümü (1930) Kızılcık Dalları (1932) Kızılcık Dalları (1932) Gökyüzü (1935) Gökyüzü (1935) Eski Hastalık (1938) Eski Hastalık (1938) Ateş Gecesi (1942) Ateş Gecesi (1942) Değirmen (1944) Değirmen (1944) Miskinler Tekkesi (1946) Miskinler Tekkesi (1946) Harabelerin Çiçeği (1953) Harabelerin Çiçeği (1953) Kavak Yelleri (ölümünden sonra Kavak Yelleri (ölümünden sonra 1961) 1961) Son Sığınak (ölümünden sonra 1961) Son Sığınak (ölümünden sonra 1961) Kan Davası (ölümünden sonra 1962)Kan Davası (ölümünden sonra 1962)

ÖYKÜ:ÖYKÜ:

Gençlik ve Güzellik (1919) Gençlik ve Güzellik (1919) Roçild Bey (1919) Roçild Bey (1919) Eski Ahbap (1919) Eski Ahbap (1919) Tanrı Misafiri (1927) Tanrı Misafiri (1927) Sönmüş Yıldızlar (1928) Sönmüş Yıldızlar (1928) Leyla ile Mecnun (1928) Leyla ile Mecnun (1928) Olağan İşler (1930) Olağan İşler (1930)

OYUNLAR:OYUNLAR:

Hançer (1920) Hançer (1920) Eski Rüya (1922) Eski Rüya (1922) Ümidin Güneşi (1924) Ümidin Güneşi (1924) Gazeteci Düşmanı-Şemsiye Hırsızı-İhtiyar Gazeteci Düşmanı-Şemsiye Hırsızı-İhtiyar Serseri (Üç oyun bir arada, 1925) Serseri (Üç oyun bir arada, 1925) Taş Parçası (1926) Taş Parçası (1926) Hülleci (1926) Hülleci (1926) Bir Köy Hocası (1928) Bir Köy Hocası (1928) Babür Şah'ın Seccadesi (1931) Babür Şah'ın Seccadesi (1931) Bir Kır Eğlencesi (1931) Bir Kır Eğlencesi (1931) Ümit Mektebinde (1931) Ümit Mektebinde (1931)

Felaket Karşısında-Gözdağı-Eski Borç Felaket Karşısında-Gözdağı-Eski Borç

(Üç oyun bir arada, 1931) (Üç oyun bir arada, 1931) İstiklal (1933) İstiklal (1933) Vergi Hırsızı (1933) Vergi Hırsızı (1933) Bir Yağmur Gecesi (1943) Bir Yağmur Gecesi (1943) Balıkesir Muhasebecisi (1953) Balıkesir Muhasebecisi (1953) Tanrıdağı Ziyafeti (1955) Tanrıdağı Ziyafeti (1955) Yaprak Dökümü (ölümünden sonra Yaprak Dökümü (ölümünden sonra 1971) 1971) Eski Şarkı (ölümünden sonra 1971) Eski Şarkı (ölümünden sonra 1971)

GEZİ:GEZİ:

Anadolu Notları (ilk cildi 1936; ikinci cildi Anadolu Notları (ilk cildi 1936; ikinci cildi 1966) 1966)

EĞİTİM:EĞİTİM:

Dil ve Edebiyat: Dil ve Edebiyat:

Türk Kıraati (1930) Türk Kıraati (1930) Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Kılavuzu Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Kılavuzu (1935) (1935)

4. ROMANLARI4. ROMANLARI

Reşat Nuri Güntekin roman yazarlığına Reşat Nuri Güntekin roman yazarlığına 1918 yılında uzun hikaye ile başlamış ve 1918 yılında uzun hikaye ile başlamış ve Gizli El adlı eseri ile romana geçmiştir.Gizli El adlı eseri ile romana geçmiştir.

Tefrika olunan bir romanı kitap olarak Tefrika olunan bir romanı kitap olarak basılmamış, ayrıca düzensiz bir şekilde basılmamış, ayrıca düzensiz bir şekilde bazı parçaları yayınlanan Mehmetçik adlı bazı parçaları yayınlanan Mehmetçik adlı romanı da kitap haline getirilmemiştir.romanı da kitap haline getirilmemiştir.

5. ROMANLARININ 5. ROMANLARININ ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

1-TEZ1-TEZ

Reşat Nuri’nin romanlarında, genel olarak, Reşat Nuri’nin romanlarında, genel olarak, sosyal bir tez vardır. O, bir sosyal gerçekçi gibi sosyal bir tez vardır. O, bir sosyal gerçekçi gibi olmamakla birlikte, sosyal yaşayışımızın bazı olmamakla birlikte, sosyal yaşayışımızın bazı yönlerine eğilmiş ve onları bize göstermiştir. İlk yönlerine eğilmiş ve onları bize göstermiştir. İlk romanlarından olan Damga’da, toplumun haksız romanlarından olan Damga’da, toplumun haksız olarak vurduğu damgayı; Çalıkuşu’nda toplumun olarak vurduğu damgayı; Çalıkuşu’nda toplumun Feride’ye karşı biraz olumsuz tutumunu gösterir Feride’ye karşı biraz olumsuz tutumunu gösterir bir bakıma.bir bakıma.

Reşat Nuri romanlarında biraz Reşat Nuri romanlarında biraz idealisttir ve bazı ideal tipler idealisttir ve bazı ideal tipler yaratmıştır. Feride böyle bir tiptir. yaratmıştır. Feride böyle bir tiptir. Kan Davası’nın kahramanı olan Kan Davası’nın kahramanı olan öğretmen Ömer de bir ideal uğruna öğretmen Ömer de bir ideal uğruna Yukarı Sazan köyüne gider ve orada Yukarı Sazan köyüne gider ve orada idealini gerçekleştirme yoluna girer.idealini gerçekleştirme yoluna girer.

Reşat Nuri, toplumun bazı hatalı Reşat Nuri, toplumun bazı hatalı yönlerini görmüş ve göstermiştir. yönlerini görmüş ve göstermiştir. Bazı romanlarında göstermekle Bazı romanlarında göstermekle yetinmiş, bazılarında (Kan Davası yetinmiş, bazılarında (Kan Davası gibi) çözüm yolu da göstermiştir.gibi) çözüm yolu da göstermiştir.

2-KONU ve TEMALAR2-KONU ve TEMALAR

Romanlarında işlenen temaları iki ana Romanlarında işlenen temaları iki ana kümede toplayabiliriz. Bunlardan birincisi kümede toplayabiliriz. Bunlardan birincisi kişisel, ikincisi de sosyal temalardır. Kişisel kişisel, ikincisi de sosyal temalardır. Kişisel temaların daha çok duygusal olduklarını temaların daha çok duygusal olduklarını görüyoruz. Aşk, görüyoruz. Aşk, yalnızlık,fedakarlık,dostluk,katı yüreklilik yalnızlık,fedakarlık,dostluk,katı yüreklilik en fazla üzerinde durduğu temalardır. en fazla üzerinde durduğu temalardır. Kişisel temaları işlerken sosyal çevreyi de Kişisel temaları işlerken sosyal çevreyi de işlemesi onun başarısını arttırmıştır. Çağ, işlemesi onun başarısını arttırmıştır. Çağ, çevre, görenekler,konak hayatı, çevre, görenekler,konak hayatı, memurların hayatı, savaştan izler hemen memurların hayatı, savaştan izler hemen bütün romanlarında fon olarak yer alır.bütün romanlarında fon olarak yer alır.

A) AŞKA) AŞK

Reşat Nuri’nin romanlarında aşk esas Reşat Nuri’nin romanlarında aşk esas temadır diyebiliriz. Ancak bu aşk temadır diyebiliriz. Ancak bu aşk maddeden uzak, platoniktir. Maddi hazlar maddeden uzak, platoniktir. Maddi hazlar pek az görülür. Aşklar çok kez fedakarlık pek az görülür. Aşklar çok kez fedakarlık duygusu ile beslenir. Aşıklar birbirlerine duygusu ile beslenir. Aşıklar birbirlerine oldukça benzerler: Kızlar yabancı okullarda oldukça benzerler: Kızlar yabancı okullarda okumuş, kültürlü, köksüzleşmemiş,hayatta okumuş, kültürlü, köksüzleşmemiş,hayatta tecrübesiz, masum çiçekler gibidir;erkekler tecrübesiz, masum çiçekler gibidir;erkekler de aydın, aşka ve kadına saygı gösteren de aydın, aşka ve kadına saygı gösteren kişilerdir.kişilerdir.

Çalıkuşu’nun Feride’si ile Eski Hastalık’ın Çalıkuşu’nun Feride’si ile Eski Hastalık’ın Züleyha’sı Gizli El’in Seniha’sı yabancı Züleyha’sı Gizli El’in Seniha’sı yabancı okullarda okumuşlardır; Ateş Gecesi’nin okullarda okumuşlardır; Ateş Gecesi’nin Afife’si kültürlü ve onurludur. Erkeklerden Afife’si kültürlü ve onurludur. Erkeklerden Ateş Gecesi’nin Kemal Murat’ı, Gizli El’in Ateş Gecesi’nin Kemal Murat’ı, Gizli El’in Şeref’i aydın kişilerdir; hatta Eski Hastalık’ın Şeref’i aydın kişilerdir; hatta Eski Hastalık’ın kıt Yusuf’u da uyanık bir kişidir.kıt Yusuf’u da uyanık bir kişidir.

Reşat Nuri romanlarında daha çok Reşat Nuri romanlarında daha çok romantik aşkı işlemiştir. Ayrıca aşk, romantik aşkı işlemiştir. Ayrıca aşk, psikolojik bir gelişme olarak verilmektedir. psikolojik bir gelişme olarak verilmektedir. Romanlarının hiç birinde ani bir aşk fırtınası Romanlarının hiç birinde ani bir aşk fırtınası görülmez. Onun kahramanları arasındaki görülmez. Onun kahramanları arasındaki aşklar bir meyve gibi olgunlaşır.aşklar bir meyve gibi olgunlaşır.

B- DOSTLUK ve YALNIZLIKB- DOSTLUK ve YALNIZLIK

Onun romanlarındaki kahramanların Onun romanlarındaki kahramanların çoğu, kendisi gibi, yalnızlığı, doğanın çoğu, kendisi gibi, yalnızlığı, doğanın kucağında yaşamayı severler.kucağında yaşamayı severler.

Dostluk, çıkar ve karşılık Dostluk, çıkar ve karşılık beklenmeye gerçek dostluktur. beklenmeye gerçek dostluktur. Yalnızlık gibi fedakarlık da hemen her Yalnızlık gibi fedakarlık da hemen her romanında görülür. Feride bir romanında görülür. Feride bir fedakarlık simgesidir adeta.fedakarlık simgesidir adeta.

C- TOPLUMSAL KONULARC- TOPLUMSAL KONULAR

Reşat Nuri’nin romanlarındaki Reşat Nuri’nin romanlarındaki toplumsal temalar namus,din ve batıl toplumsal temalar namus,din ve batıl inançlar, kılıbık, savaş, memurluk inançlar, kılıbık, savaş, memurluk hayatı,çocukların durumu,kötü olan hayatı,çocukların durumu,kötü olan evlatlık kurumu, alafrangalık, eğlence evlatlık kurumu, alafrangalık, eğlence hayatı, günlük yaşayış, ev hayatı, hayatı, günlük yaşayış, ev hayatı, kan davası, gelenekler gibi kan davası, gelenekler gibi konulardır. konulardır.

3- OLAYLAR3- OLAYLAR

Reşat Nuri’nin romanlarında olaylar Reşat Nuri’nin romanlarında olaylar karışık değildir. Romanlarına başlarken karışık değildir. Romanlarına başlarken bazı benzerliklerin bulunduğu görülür. bazı benzerliklerin bulunduğu görülür. Olaylar geliştirilirken çok kez, önce tipler Olaylar geliştirilirken çok kez, önce tipler tanıtılır,çocukları ve yetiştirmeleri, varsa tanıtılır,çocukları ve yetiştirmeleri, varsa öğrenimleri anlatılır.öğrenimleri anlatılır.

Reşat Nuri Güntekin’in romanlarındaki Reşat Nuri Güntekin’in romanlarındaki olaylar kendi yaşadığı ve gözlemlediği olaylar kendi yaşadığı ve gözlemlediği dönemlere, yıllara ilişkindir. Genellikle dönemlere, yıllara ilişkindir. Genellikle 1908 devriminden başlar, Birinci Dünya 1908 devriminden başlar, Birinci Dünya Savaşı ve Cumhuriyet dönemi olayları ve o Savaşı ve Cumhuriyet dönemi olayları ve o yıllardaki yaşantı ve kişiler yer alır.yıllardaki yaşantı ve kişiler yer alır.

4- TİPLER4- TİPLER

Reşat Nuri Güntekin’e göre kötü insan Reşat Nuri Güntekin’e göre kötü insan yoktur,iyiliği az olan insan söz konusudur. yoktur,iyiliği az olan insan söz konusudur. Değişik toplumsal tabakalar,kişilerin kişisel Değişik toplumsal tabakalar,kişilerin kişisel ve mesleksel sorunları,gerçek ve gerçek ve mesleksel sorunları,gerçek ve gerçek olmayan inançları, ülküleri düşleri ve düş olmayan inançları, ülküleri düşleri ve düş kırıklıkları, sevileri ve sevgileri, aile kırıklıkları, sevileri ve sevgileri, aile yaşantısı yaşadıkları çevreye ve zamana yaşantısı yaşadıkları çevreye ve zamana uygundur. Düşünce farklılıkları, onun uygundur. Düşünce farklılıkları, onun kişileri arasında düşünce çatışmalarına yol kişileri arasında düşünce çatışmalarına yol açabilir(Yeşil Gece).İnsanları kukla gibi açabilir(Yeşil Gece).İnsanları kukla gibi yönetmeye yönelik gizli ve karanlık eller yönetmeye yönelik gizli ve karanlık eller (Gizli El). Reşat Nuri, toplumsal sorunları (Gizli El). Reşat Nuri, toplumsal sorunları birer tip, birer kişi gölgesi altında ortaya birer tip, birer kişi gölgesi altında ortaya koymuştur.koymuştur.

5- BETİMLEMELER5- BETİMLEMELER

Reşat Nuri’de doğa ve çevre Reşat Nuri’de doğa ve çevre betimlemeleri çok ve çeşitli değildir. betimlemeleri çok ve çeşitli değildir. ‘Züleyha’nın uzaktan koru zannettiği ‘Züleyha’nın uzaktan koru zannettiği yer, etrafı bir dizi kavak ağacıyla yer, etrafı bir dizi kavak ağacıyla çevrilmiş, geniş bir bahçe idi. çevrilmiş, geniş bir bahçe idi. Kavakların arasında büyümüş ve Kavakların arasında büyümüş ve birbirine kol atmış yabani sarmaşıklar birbirine kol atmış yabani sarmaşıklar bazı yerlerde hava ve ışığı tutacak bazı yerlerde hava ve ışığı tutacak derecede sık duvarlar meydana derecede sık duvarlar meydana getirmişti.’(Hastalık)getirmişti.’(Hastalık)

Yer betimlemelerinin viran evler, Yer betimlemelerinin viran evler, konaklar, çiftlikler, fidanlıklar, uzak köy konaklar, çiftlikler, fidanlıklar, uzak köy okulları gibi çeşitli olduğu görülür.En çok okulları gibi çeşitli olduğu görülür.En çok oda, ev, konak, sokak ve okul oda, ev, konak, sokak ve okul betimlemelerine yer verilmiştir. Yer betimlemelerine yer verilmiştir. Yer betimlemelerinde gerçekçidir.betimlemelerinde gerçekçidir.

Romanlarında zaman betimlemeleri Romanlarında zaman betimlemeleri çeşitli değildir. En çok gece betimlemeleri çeşitli değildir. En çok gece betimlemeleri yapılmıştır.yapılmıştır.

Reşat Nuri’nin romanlarında evlenme, Reşat Nuri’nin romanlarında evlenme, ayrılık, ölüm, ziyafet, toplantı, zelzele gibi ayrılık, ölüm, ziyafet, toplantı, zelzele gibi kavramlar oldukça fazla yer tutar.kavramlar oldukça fazla yer tutar.

Mahalle, Pazar, köy, tiyatro gibi sosyal Mahalle, Pazar, köy, tiyatro gibi sosyal çevre betimlemeleri çoktur ve başarılıdır.çevre betimlemeleri çoktur ve başarılıdır.

6- ANLATIM6- ANLATIM

Romanlarında anlatım çok kuvvetlidir. Romanlarında anlatım çok kuvvetlidir. Olayları birbirine bağlamakta usta bir Olayları birbirine bağlamakta usta bir yazardır. Bir yerde yer verdiği bir olayın, yazardır. Bir yerde yer verdiği bir olayın, kişinin ya da aracın başka bir yerde bir kişinin ya da aracın başka bir yerde bir görevi vardır mutlaka. Anton Çehov, bir görevi vardır mutlaka. Anton Çehov, bir tüfekten söz ediyorsam o tüfek bir tüfekten söz ediyorsam o tüfek bir yerde patlayacaktır sonunda, der. yerde patlayacaktır sonunda, der. Güntekin içinde doğrudur bu söz. Güntekin içinde doğrudur bu söz.

Romancı olarak kendisinin anlattığı Romancı olarak kendisinin anlattığı romanlar: Dudaktan Kalbe, Yeşil Gece, romanlar: Dudaktan Kalbe, Yeşil Gece, Yaprak Dökümü, Kızılcık Dalları, Eski Yaprak Dökümü, Kızılcık Dalları, Eski Hastalık, Değirmen ve Kan Davası’dır. Bu Hastalık, Değirmen ve Kan Davası’dır. Bu tür anlatımda, kişilerini istediği gibi tür anlatımda, kişilerini istediği gibi yönetmekte, onlara kendi düşüncelerini yönetmekte, onlara kendi düşüncelerini söyletmekte ve bütün düşünce söyletmekte ve bütün düşünce sorumluluğunu üzerine almaktadır. sorumluluğunu üzerine almaktadır.

Bir Kadın Düşmanı romanını mektup Bir Kadın Düşmanı romanını mektup biçiminde yazmıştır. Gizli El, Dudaktan biçiminde yazmıştır. Gizli El, Dudaktan Kalbe ve Akşam Güneşi adlı romanlarında Kalbe ve Akşam Güneşi adlı romanlarında kişiler kendi kendilerini çözümlemişlerdir.kişiler kendi kendilerini çözümlemişlerdir.

7-DİL7-DİL

Güntekin’in dili ahenkli ve üslubu Güntekin’in dili ahenkli ve üslubu akıcıdır. Fakat, bazı tekrarlara ve düşük akıcıdır. Fakat, bazı tekrarlara ve düşük cümlelere de rastlanır. İlk romanlarında cümlelere de rastlanır. İlk romanlarında Fransızca bazı sözcüklere (rezerve, kalke Fransızca bazı sözcüklere (rezerve, kalke etmek, imaj, presentiman, Ateş Gecesi s. etmek, imaj, presentiman, Ateş Gecesi s. 12, 31,32,74 ) de yer vermiştir. Bazı cümle 12, 31,32,74 ) de yer vermiştir. Bazı cümle bozukluklarına karşın, dile çok büyük bozukluklarına karşın, dile çok büyük önem vermiştir. O dilimizi kendine özgü bir önem vermiştir. O dilimizi kendine özgü bir güzellik ve yalınlık ile yazmış; kişilerini hep güzellik ve yalınlık ile yazmış; kişilerini hep Türkçe konuşturmuştur.Türkçe konuşturmuştur.

Kişilerin eğitim durumunu ve içimde Kişilerin eğitim durumunu ve içimde bulunduğu dil çevresini gözden ırak bulunduğu dil çevresini gözden ırak tutmamıştır. Kişilerin kültür düzeyi, tutmamıştır. Kişilerin kültür düzeyi, bilgi durumu, konuşmalarda önemle bilgi durumu, konuşmalarda önemle göz önünde tutulmuştur.göz önünde tutulmuştur.

Tümceleri genelde kısadır. Tümceleri genelde kısadır. Tümcelerde fazla ad ve sıfat yoktur. Tümcelerde fazla ad ve sıfat yoktur. Okuyanı yormayan, kolayca anlaşılır Okuyanı yormayan, kolayca anlaşılır öbekleri yeğlemiştir. Devrik cümleleri öbekleri yeğlemiştir. Devrik cümleleri fazla kullanmamıştır.fazla kullanmamıştır.

Güntekin azınlıklardan olan kişileri, Güntekin azınlıklardan olan kişileri, onların konuştuğu biçimde onların konuştuğu biçimde konuşturmaya da özen göstermiştir. konuşturmaya da özen göstermiştir. Romanlarında atasözleri ve halk Romanlarında atasözleri ve halk deyimlerini de kullanmıştır.deyimlerini de kullanmıştır.

Bazı deyimleri: At nalı gibi, saçımı Bazı deyimleri: At nalı gibi, saçımı süpürge ettim,on parmağında on hüner.süpürge ettim,on parmağında on hüner.

Atasözleri: Çivi çiviyi söker, dinsizin Atasözleri: Çivi çiviyi söker, dinsizin hakkından imansız gelir, meyveli ağaç hakkından imansız gelir, meyveli ağaç taşlanır.taşlanır.

KÜÇÜK ÖYKÜLERİKÜÇÜK ÖYKÜLERİ

Yedi öykü kitabı vardır. Bu yedi öykü kitabında Yedi öykü kitabı vardır. Bu yedi öykü kitabında yer alan öykülerinin toplamı 105 olup 11 çeviri yer alan öykülerinin toplamı 105 olup 11 çeviri öyküyle beraber 116’dır. öyküyle beraber 116’dır.

Öykülerinde en çok işlenen duygu, Öykülerinde en çok işlenen duygu, romanlarındaki gibi aşktır. Dört kitabındaki 101 romanlarındaki gibi aşktır. Dört kitabındaki 101 öykünün 54 tanesinin konusu aşktır. Küçük öykünün 54 tanesinin konusu aşktır. Küçük öykülerindeki dili de ahenklidir, yabancı sözcükler öykülerindeki dili de ahenklidir, yabancı sözcükler az kullanılmış ise de Arapça ve Farsça tamlamalar az kullanılmış ise de Arapça ve Farsça tamlamalar boldur.boldur.

Reşat Nuri’nin küçük öykülerinde sevecenlik Reşat Nuri’nin küçük öykülerinde sevecenlik hakimdir.hakimdir.

Büyük öyküleri; Tanrı misafiri, Eski Ahbap, Büyük öyküleri; Tanrı misafiri, Eski Ahbap, Boyunduruk ve Yaseminli Yuva’dır.Boyunduruk ve Yaseminli Yuva’dır.

OYUNLARIOYUNLARI

Oyunlarında hep sosyal konuları işlemiştir. Oyunlarında hep sosyal konuları işlemiştir. Oyunlarını baştan sona kadar bir plan Oyunlarını baştan sona kadar bir plan çerçevesinde işlediği görülür.çerçevesinde işlediği görülür.

Reşat Nuri’nin oyunlarında çeşitli sınıftan Reşat Nuri’nin oyunlarında çeşitli sınıftan ve tipten insan vardır. Aynı psikolojik özellik ve tipten insan vardır. Aynı psikolojik özellik gösteren tiplere de yer verilmiştir. gösteren tiplere de yer verilmiştir.

Oyunları sahneye uygulanabilir durumda Oyunları sahneye uygulanabilir durumda olup hepsi de oynanmıştır.olup hepsi de oynanmıştır.

Oyunlarında pedagojik bir amaç Oyunlarında pedagojik bir amaç gütmüştür. Bunların birçoğu iki perdelik gütmüştür. Bunların birçoğu iki perdelik küçük oyunlardır.küçük oyunlardır.

YAZILARIYAZILARI

Reşat Nuri Güntekin yazarlığa tiyatro yazılarıyla Reşat Nuri Güntekin yazarlığa tiyatro yazılarıyla başlamış ve sonraki yıllarda çeşitli dergi ve başlamış ve sonraki yıllarda çeşitli dergi ve gazetelerde çeşitli konulara dönük yazılar gazetelerde çeşitli konulara dönük yazılar yayımlamıştır. Bu arada, çeşitli görevlerle gezdiği yayımlamıştır. Bu arada, çeşitli görevlerle gezdiği Anadolu’ya dönük olarak Anadolu Notları yazmış Anadolu’ya dönük olarak Anadolu Notları yazmış ve bunları iki cilt olarak yayımlamıştır. ve bunları iki cilt olarak yayımlamıştır.

Reşat Nuri, çeşitli gazetelerde ve kendisinin Reşat Nuri, çeşitli gazetelerde ve kendisinin çıkardığı Memleket gazetesinde siyasal ve çıkardığı Memleket gazetesinde siyasal ve yazınsal içerikli yazılar da yazmıştır.yazınsal içerikli yazılar da yazmıştır.

İki ciltlik Anadolu Notları adlı kitabında İki ciltlik Anadolu Notları adlı kitabında Anadolu’da görevli olarak yaptığı gezilerle ilgili Anadolu’da görevli olarak yaptığı gezilerle ilgili notlar ve Anadolu’nun değişik yerlerini, notlar ve Anadolu’nun değişik yerlerini, yörelerini,doğal güzelliklerini,insanlarının yaşayış yörelerini,doğal güzelliklerini,insanlarının yaşayış biçimlerini ortaya koymuştur. biçimlerini ortaya koymuştur.

ÇEŞİTLİ KONULARDAKİ KİTAPLARIÇEŞİTLİ KONULARDAKİ KİTAPLARI

Eğitime dönük kitapları: Dil ve Edebiyat, Eğitime dönük kitapları: Dil ve Edebiyat, Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Kılavuzu, Türk Kıraati. Bunlardan ilki ve Kılavuzu, Türk Kıraati. Bunlardan ilki ve sonuncusu ders kitabı, ikincisi ise sonuncusu ders kitabı, ikincisi ise sözlüktür.sözlüktür.

Çeviri kitapları arasında romanlar ve Çeviri kitapları arasında romanlar ve oyunlar ile bilimsel kitaplar bulunmaktadır.oyunlar ile bilimsel kitaplar bulunmaktadır.

Kendisini bazı romanları da yabancı Kendisini bazı romanları da yabancı dillere çevrilmiştir.dillere çevrilmiştir.