Reporting matters - SKD Türkiye

Reporting matters

İş birliğiyleİş birliğiyle

SKD Türkiye 2019 Raporu

https://ry.com/

https://www.wbcsd.org/

http://www.skdturkiye.org/

https://www.pwc.com.tr/

İçindekiler

Giriş

3 Önsöz4 Yönetici Özeti7 Uyum ve işbirliği için bir fırsat

Genel Bulgular

10 Dünyadan Reporting Matters bulguları11 2019 Türkiye özet çıktıları 12 Reporting Matters Türkiye genel bulgular18 Üyelerden Reporting Matters

değerlendirmesi

Metodoloji ve Detaylı Bulgular

20 İlkeler, İçerik ve Deneyim21 İlkeler özel dosya: Raporlama Ortamı27 Paydaş Etkileşimi - Garanti

BBVA39 Somut Faaliyetler - Koç

Holding40 Deneyim özel dosya: Dijital42 Erişebilirlik - Ülker Bisküvi44 Hikayeleştirme ve Mesajlar

- Borusan Holding46 Rapor İçi Dolaşım ve Akış

- Coca-Cola İçecek48 Etkileyici Tasarım - Zorlu Holding49 Röportaj: Sürdürülebilirlik ve raporlamada görsel dilin önemi

Ekler

52 Metodoloji ve Proje Süreci53 Değerlendirilen Raporlar54 Kaynaklar55 Kısaltmalar56 Terimler59 Proje Ekibi60 Örnek geri bildirim raporu

Reporting matters | Sayfa 3

2019 yılı Reporting Matters raporumuzu, 2020 yılının küresel gündemi COVID-19 salgını sürecinde yayınlıyoruz. Dünya tarihinde, her krizin kaos ile ilerleme arasında ince bir çizgide sonuçlandığını biliyoruz. Doğru adımları atan, yeniliklere açık ve inovatif bir yaklaşım benimseyen tüm şirketlerin bu süreci güçlenerek atlatacağına inanıyoruz. Bu dönemin bizleri yönlendirdiği yeni araçların, yeni iş yapış biçimlerinin ve yeni bakış açılarının dünya çapında Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın (SKA) gerçekleştirilmesine yönelik işlevsel çıktıları olacağına inancımız tam. Küresel anlamda etkileri bulunan bu pandemiyi bir avantaja çevirip daha iyi bir dünya ekosistemi, daha güçlü bir iş dünyasına geçiş kapısı olarak görmek gerektiğini düşünüyoruz.

Elbette bu değişken ortamda sürdürülebilirlik raporlarının önemi de çarpan etkisiyle artıyor. Önümüzdeki dönemde de şirketler; raporlamanın sağladığı şeffaflık, hesap verilebilirlik ve dünya ile uyumlu bir rekabet avantajına sahip olma gibi yetkinliklere her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyacak. Dünya her açıdan olağanüstü bir dönemden geçerken, şeffaflığı, insan sermayesini ve sürdürülebilirliği daha fazla önemseyen, bu ögeleri de şirket öncelikleriyle birleştirip raporlayan şirketlerin bu dönemde önemli bir avantaj elde edecekler.

SKD Türkiye olarak, çatı örgütümüz WBCSD ve Radley Yeldar tarafından geliştirilen Reporting Matters sistematiğini 2017 yılında Türkiye’ye getirdik. 3 yılı aşkın süredir devam eden Reporting Matters projesi bizlere raporlama ekosistemini, şirketlerin ihtiyaçlarını, kuvvetli yönlerini ve geliştirmeye açık alanlarını tanıma imkanı verdi. Bu özel çıktıları, SKD Türkiye'nin üyelerine sunduğu diğer projelerimizi ve yıllık çalışma planlarımızı hazırlarken kullanıyoruz. Bu sayede projenin Türkiye iş dünyasına katkısı da katlanmış oluyor. Reporting Matters sayesinde Türkiye iş dünyasının kümülatif olarak gelişen bilgi birikimine sahip olduk. Üyelerimize özel yapılan değerlendirmeler ile de birçok şirketin iş yapış biçimlerine önemli katkılar sağlıyoruz.

Her yıl SKD Türkiye’ye katılan kurumsal üye sayımızın artmasının yanında , raporlama yapan üyelerimizin oranının geçen yıla oranla %20 artmış olması da gelecek adına umut verici. Öte yandan, üç yıldır üst üste raporlama yapan ve bizlerden geri bildirim alan üyelerimizin oranı %93’e çıktı. Bu oran geçen yıl %76 idi. Raporlama kalitesi genel olarak artarken, raporlama yöntemi ve paylaşım araçları perspektiflerinde de yeni teknolojilerden ve gelişmiş görsel araçlardan yararlanıldığını görüyoruz.

Bu gelişmeler, SKD Türkiye’nin, şirketlerin raporlamalarına sürdürülebilirlik kriterlerini en etkili şekilde yerleştirme konusundaki kapasitelerinin geliştirilmesi ve küresel ölçekte rekabet güçlerinin artırılması hedeflerine her yıl biraz daha yaklaştığını gösteriyor. Bu konudaki kararlılığımızı, 2020 yılında ve devamında da sürdüreceğimizi söylemek isterim. 2019 raporumuzda, WBCSD ve SKD Türkiye üyelerine ait genel değerlendirmeleri, rakamsal çıktıları (önceki raporlarla karşılaştırmalı olarak), iyi uygulama örneklerini ve bu yıl ilk kez yayınlanan "Dijital Özel Dosyası"nı okuyacaksınız.

McKinsey & Company'nin Ocak 2020'de İşimizin Geleceği – Dijital Türkiye'nin Çağda Yetenek Dönüşümü adıyla yayınladığı raporda açıkça ifade edildiği gibi önümüzdeki 10 yıl içinde; yeni yetkinlikler kazanma ve meslek kollarının değişimi nedeniyle, 7,6 milyon çalışan üzerinde otomasyon ve dijitalleşmenin etkisinin daha fazla olması bekleniyor. Ayrıca işgücüne katılacak 7,7 milyon çalışanın otomasyon, dijitalleşme ve yapay zeka yeniliklerinin getirdiği yetkinlikler açısından, doğrudan veya dolaylı olarak donanımlı olması gerekiyor.

WBCSD’nin Dijital Yetkinlik Modeli, şirketlerin sürdürülebilirlik raporlaması için dijital stratejilerini değerlendirmelerini sağlarken, teknolojinin raporlamada nasıl kullanılabileceğini gösteriyor. Yapay Zeka, Blokzincir ve XBRL teknolojileri her geçen gün hayatımızda daha çok yer alırken, şirketlerin gelecekte sunacakları raporları ileriye taşıması açısından kaldıraç etkisine sahip.

Reporting Matters 2019’un içeriği, raporlama konusundaki yol göstericiliği ve yenilikleri ile yine iş dünyasına bu yıl da rehber olacağına inanıyoruz. Sürdürülebilir bir gelecek inşa etme yolunda, herkesin sorumluluk alması gerektiğine inancımızı hatırlatıyor, raporumuzun hazırlanmasına katkı sunan PwC Türkiye ve SKD Türkiye ekiplerine, üyelerimize ve tüm paydaşlarımıza teşekkür ediyoruz.

Ebru Dildar EdinSKD Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı

Önsöz

Ebru Dildar Edin

Ekonomik ve sosyal dengelerin her geçen gün değiştiği bu ortamda, finansal olmayan göstergelerin raporlanması şirketler için çok daha fazla önem kazanmaya başladı. Sayısı hızla artan sürdürülebilirlik raporları ve daha da önemlisi entegre raporlamaya geçiş sürecinin hızlanması, kurumların da bu farkındalığa eriştiklerinin en büyük göstergesi. Önümüzdeki dönemde de şirketler; raporlamanın sağladığı şeffaflık, hesap verebilirlik, ve dünya ile uyumlu bir rekabet avantajına sahip olma gibi yetkinliklere her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyacak. Bununla paralel bir şekilde, tüketici davranışları, yenilikçi yaklaşımlar ve demografik değişimler ışığında şirketlerin sürdürülebilirlik kriterlerini raporlama süreçlerine her geçen gün artan bir kapsam ile dahil etmeye başladıklarını gözlemliyoruz.

Giriş


Küresel iklim değişikliği ve bu temel sorundan kaynaklanan diğer yerel ve küresel sorunların daha da belirginleştiği bir zamanda yaşıyoruz. Özellikle kurumsal ölçekteki çalışmaların öncelikli önem arz ettiği bu küresel meselede, birlikte çaba göstermek giderek daha fazla önem kazanıyor. Sürdürülebilir Kalkınma İlerleme Raporu, küresel hedeflere ulaşmak için eylemin hızlandırılması gerekliliğini net olarak ortaya koyuyor.1 Sonuçlara bakılırsa, BM’nin 2030 yılına kadar sürdürülebilir kalkınma için küresel hedeflere ulaşma yolunda çok fazla ilerleme kaydedilmediği görülüyor.

Rapora göre, küresel olarak 2030 yılına kadar yoksulluğu sona erdirme yolunda değiliz. 785 milyon kişi halen temel içme suyundan mahrum yaşıyor. Gelişmekte olan ülkeler için ekonomik ve kapsayıcı büyüme hedefleri konusunda da yol alınamıyor. Ayrıca çevresel ayak izi büyüyor, bu büyüme nüfusu ve ekonomik büyümeyi geride bırakıyor. İklim değişikliğiyle mücadele ve biyolojik çeşitliliği koruma çabalarımızda da hedeflerin çok uzağındayız.

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın (SKA) ilerlemesini hızlandıran kilit faktör olan finansman başta olmak üzere bazı belirleyici konularda ciddiyetle ele alınması gereken sorunlar görüyoruz. SKA’ların yılda 5 ilâ 7 trilyon dolarlık yatırıma ihtiyacı olacak.2 Buna karşılık, sadece gelişmekte olan ülkelerdeki yıllık finansman açığının bile 2,5 trilyon dolar olduğu tahmin ediliyor. Küresel GSYİH’nın yaklaşık 115 trilyon dolar olduğunu düşündüğümüzde bunun başarılabilir olduğunu görebiliyoruz.

Özel Sermaye Sorumlu Yatırım Anketi’ne göre katılımcıların %67’si yatırımlarıyla ilgili SKA’ları zaten tanımladıklarını ve önceliklendirdiklerini belirtiyor.3 Bu rakamın 2016’da %38 olduğunu hatırlarsak, birkaç yılda iki katlık bir artışın olumlu olduğunu söyleyebiliriz. Ancak dünya genelinde 700’den fazla şirketin kurumsal ve sürdürülebilirlik raporlamasının bir analizi olan SKA Raporlamasına baktığımızda şirketlerin kat etmesi gereken yolun

epey uzun olduğu görünüyor. İncelenen şirketlerin yarısı kamuya yaptıkları açıklamalarda SKA’lara öncelik verdiklerini söylerken, sadece %27’sinin bu SKA’ları iş stratejisine entegre ettiği görülüyor. Bir başka araştırma tüm demografik gruplarda sürdürülebilir yatırım için dikkate değer bir istek olduğunu da tespit ediyor.4 Buna göre, her 5 kişiden 3’ü finansal kurumların insanlara veya gezegene zarar veren şirketlere yatırım yapmaktan kaçınmaları gerektiğine inanıyor.

Önemli tespitlerden biri de Z kuşağı konusunda.5 ABD’de Z kuşağının (1996-2011 arasında doğanlar) %90’ının, ürün satın alırken, sosyal veya çevresel bir yarara göre karar verecek. Küresel olarak, Z kuşağı 2020’de tüm tüketicilerin %40’ını oluşturacak ve ABD’de yaklaşık 350 milyar dolarlık harcama gücünü temsil edecek. Bu kuşağın endişelerini görmezden gelen markalar sıkıntı yaşıyor.

CEO’ların katılımıyla yapılan anketler ise gelecek konusunda belirsizlik duygusunu öne çıkarıyor ve bu belirsizlik büyüme beklentilerini baltalıyor. CEO’lar her açıdan belirsizliklerle dolu bir gelecek görüyor. Son iki yılda, küresel GSYİH büyümesinin azalacağına inanan CEO’ların yüzdesi on kat arttı (%5’ten %53’e).6 Dünyanın her yerinde CEO’lar daha karamsar. Ve neredeyse her bölgede, CEO’ların kendi şirketlerinin 12 aylık gelir artışına ilişkin güvenlerinin önemli ölçüde azaldığı görülüyor. Aşırı regülasyon en büyük endişe kaynağı olmaya devam ederken, özellikle belirsiz ekonomik büyüme, ticaret savaşları, iklim değişikliği ve siber tehditler konusunda endişeler artıyor. Ülkemizde bu belirsizliklerin ilk dördü; döviz kuru dalgalanması, politika belirsizliği, jeopolitik belirsizlikler ve belirsiz ekonomik büyüme. Bu başlıklar son iki yıldır benzer oranlarla yerlerini koruyor. Ancak araştırmada ortaya çıkan olumlu gelişmelerden biri, ülkemizde ve dünya genelinde CEO’ların iklim değişikliği girişimlerine yapılan yatırımların faydalarını 10 yıl öncesine göre daha iyi anlıyor olması.

İlginç sonuçlardan biri, çağa bile adını veren ve yıllar boyu çok olumlu beklentiler atfedilen internetin adeta bir tehdit olarak görülmesi.

Yönetici özeti

Ediz Günsel

1 PwC Sürdürülebilir Kalkınma İlerleme Raporu, 20192,3 Money Matters – Sorumlu yatırım SKA’ları finanse etmede neden önemli? PwC-Nisan 20194 Yatırımcılar ve modern kölelik, PwC-Aralık 20195 Moda markaları, müşterilerinin gezegene karşı daha duyarlı olmasına nasıl yardım eder? PwC-Ekim 20196 PwC 23. Yıllık Küresel CEO Araştırması, 2019

Giriş


Yönetici özeti devam

Gerek şirketlerden projemize ilişkin aldığımız olumlu geri bildirimler gerekse değerlendirdiğimiz raporlardaki gelişmeler bizleri hem mutlu ediyor hem de cesaretlendiriyor.

2019 raporumuzda neler var?Küresel anlamda önemli değişikliklere gebe yeni bir döneme giriyoruz. Son 3 yıldır, üyelerimiz ve iş dünyasına yönelik çalışmalarda, raporlama konusuna büyük önem veriyoruz. Çatı örgütümüz WBCSD’nin 2013’te başlayarak küresel çapta uyguladığı ve çok başarılı sonuçlar elde ettiği Reporting Matters projesini 2017 yılında başlattık. 2017 ve 2018 raporlarının ardından, üçüncü kez yayınladığımız bu çalışma ile finansal olmayan raporlamadaki eğilimleri ortaya çıkarıyor, raporlamalarda kalite ve etkinliği arttırıyor, iyi uygulama örneklerini paylaşarak yaygınlaştırıyoruz.

Türkiye ölçeğinde hazırladığımız raporun, küresel ve ulusal çapta geleceğe ilişkin önemli işaretler veren bu veriler paralelinde okunmasının daha anlamlı olacağını düşünüyoruz. Raporlamada küresel ihtiyaçlara paralel olarak geliştirilen kriterler ve başlıklar doğrultusunda, bu yıl da öncelikle WBCSD’nin küresel raporunu referans alarak dünyadaki gelişmelere yer verdik. Analizlerin daha iyi anlaşılması ve yeni raporlamalara ışık tutması bakımından, deneyimlere ve bunlara ilişkin kurumsal beyanlara dikkat çekmek istedik.

Raporlama ve dijitalleşme kesişimi bu yılın önemli temalarından biri oldu. Radley Yeldar’ın Sürdürülebilirlik Stratejisi Direktörü Ashleigh Gay’in içerikte yer verdiğimiz röportajında da belirttiği gibi, sürdürülebilirlik raporlarının en önemli sorunu okunabilirlikti. Dijital, bu sorunu çözmek için daha geniş olanaklar sunan bir mecra. Bu konuya ilişkin kriter, değerlendirme ve tavsiyeleri de rapor içeriğinde bulacaksınız.

Gerek şirketlerden projemize ilişkin aldığımız olumlu geri bildirimler gerekse değerlendirdiğimiz raporlardaki gelişmeler bizleri hem mutlu ediyor hem de cesaretlendiriyor. Raporlama kalitesi giderek artarken, genel puanını iyileştiren üyelerimizin oranı yüzde 93,3’e ulaştı.

Bilgiyi tüm dünyaya yayan ve demokratik hale getiren internet artık vaat ettiklerinin istenmeyen ve tehlikeli sonuçlarıyla yüzleşiyor. Dijital teknolojiye yönelik uygulamaları yönetebilecek veya saldırıları kontrol edebilecek etkili bir küresel çerçevenin olmadığı bir ortamda araştırmaya katılan CEO’ların çoğu, çevrimiçi içerik, veri gizliliği ve baskın teknoloji platformları alanlarında regülasyonların artacağını öngörüyor. Sonuç olarak, internetin daha fazla bölünmesi ve parçalanması olasılığı her zaman önümüzde. Küresel ekonominin Dördüncü Sanayi Devrimi’nin vaat ettiklerini gerçekleştirmesi için bu alanlarda daha derin işbirliği ihtiyacı kaçınılmaz.

Bu gelişmelere paralel olarak, beceri ve yeteneklerde gelişim, ekonomik iyimserlik ve gelir artışı beklentisi arasında doğru orantılı bir ilişki ortaya çıkıyor. Üst düzey beceri kazanma potansiyelini benimseyen CEO’lar, daha güçlü bir şirket kültürü, daha fazla yenilik ve daha yüksek işgücü verimliliği gibi sonuçlarla yatırımlarının karşılığını aldıklarını belirtiyorlar. Yeni yetenek geliştirme yolculuğunda en uzağa gidenler çalışanlarını elde tutmayı birincil zorluk olarak ortaya koyarken, sürece yeni başlayanlar motivasyon ve kaynak eksikliğini en büyük engel olarak görüyor. Ülkemizdeki şirketler için becerilerini geliştirdikleri çalışanları elde tutmak bu alandaki en büyük zorluk.

SKA’lar konusundaki küresel gelişmeler, iş dünyasının belirsizlik duygusu ve küçülme beklentisi, teknolojinin yıkıcı yüzünün her gün daha fazla açığa çıkması elbette iç açıcı görünmüyor. Ancak küresel olarak hepsinden kötüsünü yaşadık. COVID-19 salgını sürdürülebilir bir dünya için birlikte hareket etmenin önemini acı bir deneyimle tüm ülkelere gösterdi.

SKD Türkiye olarak, COVID-19 deneyiminden (tüm dünyanın) maddi ve manevi açıdan en az zararla çıkılmasını diliyor ve bundan sonraki süreçte sürdürülebilirlik konusunda daha kararlı bir çabanın gösterileceği yönünde umut taşıyoruz.

Giriş


Her ne kadar raporlama kalitesinde hatırı sayılır bir gelişme gözlemlesek de, uluslararası iyi örneklerle karşılaştırdığımızda daha gidilecek yolumuz var. Özellikle ‘raporlanan sürdürülebilirlik temalarının Strateji ile olan bağlantısı’ ve ‘TCFD, SASB gibi uluslararası çerçevelerle olan uyum’ gibi konularda gelişme alanları mevcut.

Bu yıl değerlendirdiğimiz 25 üyemizin raporlarından elde ettiğimiz bulguları, 2017 ve 2018 yılının bulgularıyla karşılaştırdık. Bu bulgulardan önemli başlıkları şöyle sıralayabiliriz:

• Raporlarda yeni teknolojileri (nesnelerin interneti, yapay zeka, robotlar, vb.) tartışma oranı %68 ve sürdürülebilirlik stratejisi, hedefleri ve önceliklerine ilişkin çevrimiçi ilgi çekici içerik bulundurma oranı %44 (WBCSD’de bu oran %64).

• SKA’ların raporlara entegrasyonu 2018’de 67 puan artarak %84’e çıkmıştı. 2019’da bu oran aynı kaldı.

• 2017’den itibaren her yıl değerlendirme alan üyelerin raporlarında önemli bir gelişim görülüyor. Bu da rapor değerlendirmelerinin üyeler tarafından dikkate alındığını ve raporların gelişimine katkı sağladığını gösteriyor.

• Üç yılın karşılaştırmalı eğilimlerine bakıldığında; “Genel” puanını iyileştiren üyelerin oranı %93,3’e, “İlkeler” puanını iyileştiren üyelerin oranı %100’e, “İçerik” puanını iyileştiren üyelerin oranı %93,3’e ve “Deneyim” puanını iyileştiren üyelerin oranı %86,7’ye çıkmış durumda. Bu önemli artış, şirketlerin bugüne kadar aldıkları geri bildirimleri stratejilerine ve iş yapış şekillerine entegre ederek yol haritalarını oluşturduklarını gösteriyor.

• Raporlarına değerlendirme alan tüm üyelerin ortalama puanı 2017’de %53,1 iken bu rakamın 2019’da %61,6’ya yükselmiş olması, raporlama kalitesinin Türkiye’de giderek geliştiğini kanıtlıyor. Proje kapsamında 3 yıl üst üste geri bildirim alan üyeler arasında genel puanını iyileştirenlerin oranı %93,3 (WBCSD’de bu oran %88).

• İncelenen raporların sektörel dağılımlarına baktığımızda, geçen yıl olduğu gibi holdinglerin başı çektiği, yiyecek ve içecek sektörünün finans sektörünü yakaladığı görülüyor.

Küresel bir meseleyi içermesi bakımından diğer şirket raporlamalarından farklı olarak tüm insanlık adına önemsediğimiz bu raporun gelişerek sürmesini, araştırmalarda ortaya çıkan “belirsizlik ve tedirginlik” halinin giderilmesine önemli bir katkı olarak görüyoruz. Her geçen yıl daha da iyiye giden bu çalışmamıza fikir, iş gücü ve uzmanlıklarıyla katkıda bulunan tüm iş ortaklarımıza ve destekçilerimize teşekkür ederiz.

Ediz GünselSKD Türkiye Yönetim Kurulu Başkan YardımcısıSürdürülebilir Finans ve Risk YönetimiOdak Alanı Eş Başkanı

Yönetici özeti devamGiriş


Uyum ve işbirliği için bir fırsat

yaygın şekilde açıklananlar sera gazı (GHG) emisyonları (açıklama oranı %63) ve çalışan sağlığı ve güvenliği (açıklama oranı %58) oldu.

Raporlama çerçeveleri tarafından ele alınmayan 10 yeni ESG konusu bulunuyorŞirketler tarafından sıkça açıklanan ancak raporlama çerçevelerinde veya düzenleyici oluşumlarda iyi temsil edilmeyen 10 yükselen konu tespit ettik (bkz. Tablo 2). Bu veri, düzenleyicilere ve standart belirleyicilere, raporlama gereksinimlerinde ve standartlarında şirketlerle daha yakın işbirliği yapılarak kapatılabilecek boşluklar olup olmadığını düşünmeleri için bir fırsat sağlıyor.

40 ESG konusu ve yatırımcıların beklentileri arasında net bir uyum bulunuyorBu 40 ESG konusuyla yatırımcılar veya endeksler tarafından kurumsal sürdürülebilirlik performansını anlamada önemli olarak vurgulanan konu arasında önemli (>%75) bir uyum bulunuyor.1

Bulgularımız; şirketler, düzenleyiciler, standart belirleyiciler ve yatırımcılar arasında 40 ESG konusunun izlenmesi, ölçülmesi ve açıklanmasının önemi konusunda bir dereceye kadar anlaşma olduğunu gösteriyor (bkz: Tablo 1 ve Tablo 2). Bu 40 konuda raporlama gereksinimlerinin birleştirilmesi ve uyumlulaştırılması, paydaşlar için daha fazla karşılaştırılabilirlik, karar vermeye yardımcı bilgiler ve daha etkili kurumsal açıklama için olumlu bir başlangıç noktası sağlayabilir.

Çevresel sorunlara odaklanmaya devam ediyoruzRaporlama çerçeveleri ve standartlarının içinde bulunan ESG konularının çoğunluğu çevreyle ilgili ve doğal kaynaklar, su, enerji ve biyolojik çeşitlilikle ilgili konuları içeriyor. Standart belirleyicilerin istihdam koşulları, politikaları ve uygulamaları gibi sosyal meselelere daha fazla odaklandığı görülüyor.

30 ESG sorunu hakkında geniş bir görüş birliği bulunuyorDüzenleyiciler ve standart belirleyiciler arasında “en ilgili” ve “en önemli” 30 ESG konusunun neler olduğuna dair bir fikir birliği bulunuyor (bkz. Tablo 1). Bu bilgi, raporlama ortamında uyumun sağlanması için öncelik verilecek konuların tespitine yardımcı olabilir.

Mevzuat ve öncelikli konular arasında uyum varDüzenleyiciler arasında önemli bulunan ve şirketler tarafından öncelikli kabul edilen ESG konuları arasında büyük oranda uyum bulunuyor. Reporting Matters projesi kapsamında yapılan değerlendirmede tespit edilen 30 konu arasından raporlarda en

Kurumsal raporlama, bir şirketin değer yaratma sürecini anlama ve anlatmanın yanı sıra ortaya çıkan risk ve fırsatları vurgulamak için de güçlü bir araçtır. Ancak, özellikle son yıllarda, çeşitli oluşum ve girişimler tarafından sürdürülebilirlik raporlarında daha fazla uyum ve işbirliğine ihtiyaç olduğu yönünde çağrılar yapılıyor.

Bu oluşumlar raporlama biçim ve unsurlarının net olmadığına dikkat çekiyor. Raporlama gerekliliklerinin çokluğu, çakışan ve çatışan çerçeveler ve standartlar, artan sayıdaki endeksler ve gönüllü platformlar bu unsurlar arasında sayılıyor. Bu ve benzeri unsurlar, işletmelerin bütünsel değer yaratma ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na (SKA) katkılarının iletilmesinde engel teşkil ettiği gibi, etkin ve etkili bir sistem oluşturulmasında da bir engel haline geldi.

Bu durumda akla şu soru geliyor: Sürdürülebilirlik raporlaması alanında daha fazla uyum ve daha iyi bir iş birliği gerekiyorsa, nereden başlanmalıdır? Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG) raporlamasının mevcut durumunu anlamak için veri ve analizlerden başlamak gerekiyor. Bu sayede, daha fazla uyum potansiyelinin tartışılması ve araştırılması için sağlam bir temel oluşturabileceğimize inanıyoruz. Son yıllarda, çatı örgütümüz WBCSD, ESG konularındaki kurumsal performansın ortaya konulması yönünde mevcut açıklama gerekliliklerini ve göstergelerini haritalamak için birkaç proje başlattı. Bu projelerden edinilen veriler Reporting Matters analizleri ile birleşince raporlama alanındaki düzenleyicilerin ve mevcut çerçevelerin üzerinde hemfikir kalınan ESG konu ve göstergelerini tespit ettik.

1 EFFAS KPI’s for ESG (2009), CFA Institute ESG issues in investing (2016) ve MSCI Key Issue Hierarchy analiz edilmiştir.

Giriş


Tablo 1: Reporting Matters analizleriyle tespit edilen 30 temel sürdürülebilirlik konusu

Çevresel Sosyal Biyoçeşitlilik Tazminat ve yan haklarVerimlilik Çalışan sağlığı ve güvenliğiEnerji kullanımı Adil bildirim, pazarlama ve reklamSera gazı emisyonu Sağlık ve güvenlikHava kirliliğiyle ilgili vakalar Diğer hizmetler ve haklarDiğer kirleticiler İstihdam ve çalışanların elde tutulmasıDiğer emisyonlar Eğitim ve gelişimYenilenebilir enerjiKaynak kullanımı Yönetişim Kaynak kullanımı- yeniden kullanım/ geri dönüşüm Yolsuzluk ve rüşvetle mücadeleKaynak bulma Finansal raporlamaArıtma ve deşarj Siyasi katılımArıtma, uzaklaştırma, depolama Mevzuattan kaynaklanan zorluklarAtık türü Risk yönetimi ve iç denetimAtıkların yeniden kullanımı/geri dönüşümüSu kalitesiSuyun yeniden kullanımı/geri dönüşümüSu kullanımı

Tablo 2: 2017 ve 2018 yıllarında üye şirketler tarafından açıklanan sürdürülebilirlik bilgilerinden tespit edilen diğer konularÇevresel Sosyal EkonomikOrmanlar Çeşitlilik İş modeli ve inovasyon

Etkileşim Tedarik zinciri Etkileşim ve danışma İnsan haklarıGizlilik ve güvenlikKaliteMemnuniyet

Sonraki adımlarAraştırma, yaygın olarak talep edilen, rapor edilen ve yatırımcılara faydalı ESG konularını tanımlarken, uyumlulaştırma için bu bilgilerin nasıl hazırlanacağının ve nasıl raporlanacağının geliştirilmesi gerekiyor. ESG raporlaması alanındaki farklı oyuncuları aşağıdaki adımları değerlendirmeye davet ediyoruz:

Raporlama çerçevesinin standartlarını belirleyen ve düzenleyenler, aşağıdakileri sağlamak için şirketlerle iş birliği içinde çalışmalılar:• Bir başlangıç noktası sağlayacak, tanımlanan 30 kilit

konuya odaklanan, karşılaştırılabilir ve temsili raporlama gereksinimleri belirlenmeli

• Sürdürülebilirlik hedeflerini en iyi şekilde temsil etmek ve sunmak için açıkça sıralanmış ölçüm ve metodolojiler geliştirilmeli

• Tespit edilen 10 yeni konu için şirket ve yatırımcı ihtiyaçlarını karşılayan güncellenmiş düzenlemeler ve raporlama çerçeveleri oluşturulmalı

Şirketler:• Sürdürülebilirlik bilgisi ve verilerinin önemlilik esasına göre

raporlanmasını sağlayın.• Bildirim ihtiyaçlarınızı etkin ve etkili bir şekilde karşılayacak

raporlama çerçevelerini ve standartlarını seçin.• Raporlanan gösterge sayısının artmasını engellemek için

Gösterge Havuzu’ndaki genel kabul görmüş göstergeleri kullanmayı değerlendirin.

Yatırımcılar:• Karar verme süreçleriniz için gerekli en değerli bilgileri şirketlere

ve raporlama paydaşlarına iletin (Örneğin, hangi çerçeveler veya standartlar kullanılmalı, farklı endekslerin yarattığı faydalar neler, hangi veriler ve açıklamalar gerekli vb.).

Metodoloji• Bu araştırma İklim Beyanları Standartları

Kurulu (Climate Disclosure Standards Board, CDSB) ile birlikte tamamlandı.

Uyum ve işbirliği için bir fırsat devamGiriş


Genel Bulgular

Bu Bölümde10 Dünyadan Reporting Matters bulguları11 2019 Türkiye özet çıktıları 12 Reporting Matters Türkiye genel bulgular18 Üyelerden Reporting Matters değerlendirmesi

Genel Bulgular

Dünyadan Reporting Matters bulgularıWBCSD’nin yayımladığı Reporting Matters 2019 raporu şirketlerin, paydaşlarına verdikleri değeri

göstermek için raporlamayı benimsediğini ortaya koyuyor.

Önemli bulgular• WBCSD üyelerinin çok büyük bir bölümü (%97) paydaş geri

bildirimlerini dikkate alan bir önceliklendirme analizi yapıyor. Şirketlerin çoğu (%86) sürece yönelik genel bir bakış açıkladı. Çoğu zaman rapor içinde bir sonuç matrisi yayınladılar ve bunu yapan üye sayısındaki yükseliş eğilimi sürdü (2015: %82).

• Şirketlerin yarıya yakının (%46) rapor içeriğiyle, önceliklendirme analizi sonuçlarının uyumunda ciddi bir yükseliş eğilimi bulunuyor (2015: % 24).

• WBCSD öncelikli konuları haritalayarak 12 kategoriye ayırdı. İklim değişikliği, 2018’e göre öncelikli konu sıralamasında dördüncü sıradan üçüncü sıraya yükselerek (raporların %60'ından %66’sına) önemini artırdı. Ekonomi ve yönetişim konuları şirketlerin önem sıralamasında büyük rol oynamaya devam ediyor.

• Asya ve Avrupa merkezli şirketlerin iş gücü uygulamaları ve ekonomik kaygı düzeyleri Amerikan merkezli şirketlerden daha yüksek seviyede bulunuyor. Asya merkezli şirketler ürün sorumluluğu, yenilenemeyen kaynak kullanımı ve ekosistem hizmetleriyle ilgili konulara daha yüksek oranda odaklanıyor. Amerikan merkezli şirketlerin odağında ise daha çok yönetişim, atık ve atık sularla ilgili konular var.

Entegre raporlamada durum nedir?• Şirketlerin kendi inisiyatifleriyle çıkardıkları sürdürülebilirlik

raporlarının yüzdesi 2015'te %74 iken 2019'da %60'a düştü. Bunun nedeni, sürdürülebilirlik ve finansal bilgileri birleştiren entegre raporlar ve yıllık raporlardaki artış olarak görünüyor.

• Finansal ve sürdürülebilirlik bilgilerini birleştiren raporlar, en iyi raporlar değerlendirmesinde üst sıralarda yer alıyorlar.

• Entegre raporlar, özellikle İlkeler (%63'e %57) kategorisinde diğer kategorilerden daha iyi puan almaya devam ediyor.

Raporlar ne kadar sürede yayınlanıyor ve üyeler raporlarını nasıl adlandırıyor?• Raporlama döneminin bitişi ile raporların yayınlanması arasındaki

ortalama süre yaklaşık dört ay.• Bağımsız raporların ortalaması 4,8 ay, finansal ve sürdürülebilirlik

bilgilerini birleştiren raporlar için süre yaklaşık 3,2 ay. Rakamlar, coğrafyaya göre önemli oranda değişiyor. Avrupa merkezli şirketler mali yılın kapanışından 3,6 ay sonra bağımsız sürdürülebilirlik raporları yayınlarken, Asya ve Amerika merkezli üyeler daha fazla zamana ihtiyaç duyuyor (sırasıyla 4,8 ay ve 5,6 ay).

• En yaygın rapor başlıkları “sürdürülebilirlik” (%42) kelimesini içermeye devam ediyor. Diğer yaygın başlıklar “yıllık” rapor (%16) ve “entegre” rapor (%14). “Kurumsal Sosyal Sorumluluk” veya “KSS” kullanımı 2015 yılında %11 iken 2019'da %4'e düşmüş durumda.

Raporların uzunluğu ne kadar olmalı?• Sürdürülebilirlik raporlarının ortalama uzunluğu 2015 yılında 97

sayfa iken 2019'da 102 sayfaya kadar arttı. Bununla birlikte harici bağlantılar ve tamamlayıcı çevrimiçi içerikler eklendi.

• Bu yıl incelenen en kısa bağımsız rapor 9 sayfa ve en uzunu 429 sayfa.

• Sürdürülebilirlik ve finansal bilgileri birleştiren raporların ortalama uzunluğu 246 sayfa. İncelenen en kısa rapor 14 sayfa, en uzun rapor 769 sayfa.

Performansı kim doğruluyor?• İncelenen raporların neredeyse tamamı (%90), dış denetim veya

iç denetim yoluyla (2015'te %90) sürdürülebilirlik açıklamaları konusunda güvenceye sahip bulunuyor.

• 2015’e kıyasla, 2019’da şirketler daha fazla dış denetim yoluyla güvence aldı (dış denetim: %82, iç denetim: %76).

• Dış güvence alanlarda, çeşitli göstergeler üzerinden veya raporlama süreci için sınırlı güvence alınmaya devam ediliyor (2015'te %72 iken 2019’da %79).

• Raporun tamamına makul güvence alanlar %5 iken, makul ve sınırlı güvence seçeneklerini birleştirerek kullananlar %18.

• Avrupa merkezli şirketler (%26) makul ve sınırlı güvence seçeneklerini birleştirerek kullanma konusunda liderlik ediyor. Amerika ve Asya merkezli şirketler de %14 ve %11 oranlarıyla sıralamayı takip ediyor.

2015’e kıyasla, 2019’da şirketler daha fazla dış denetim yoluyla

güvence aldı. (dış denetim: %82, iç denetim: %76)

Reporting matters | Sayfa 10Genel Bulgular

https://www.wbcsd.org/Programs/Redefining-Value/External-Disclosure/Reporting-matters/Resources/Reporting-matters-2019

2019 Türkiye özet çıktıları

1Raporlama kalitesi giderek artıyor

2018’e göre, değerlendirmeye dahil olan üyelerimizin %88’i genel puanını, %35’i ise

“Hedefler ve Taahhütler” kriterindeki puanını iyileştirdi.

2Üyelerimizin raporlama oranı artıyor

Son iki yılda değerlendirilen raporların SKD Türkiye üye sayısına oranı %48’e yükseldi.

5Gelecek daha dijital

Raporlarda yeni teknolojileri (nesnelerin interneti, yapay zeka, robotlar, vb.) tartışma

oranı %68 ve PDF formatındaki rapor haricinde sürdürülebilirlik stratejisi,

hedefleri ve önceliklerine ilişkin çevrimiçi ilgi çekici içerik bulundurma oranı ise %44.

6Raporlama dönemi değişiyor

2018 yılında raporlama yapan 6 şirket raporlama dönemlerini değiştirerek iki yılda

bir raporlama yapmaya başladı.

3Entegre raporlamanın durumu

Raporların %12’si finansal ve finansal olmayan bilgileri içerecek şekilde entegre

rapor formatında hazırlandı, raporların %9,1’inde gelecek dönem için entegre

raporlamaya geçileceği açıklandı.

4Bilim Temelli Hedefler (SBT)

Raporların yalnızca %4’ünde sera gazı salımlarını düşürmeye yönelik oluşturulan SBT girişiminden bahsedildi ve süreç takip edilerek gelecek dönemde daha kapsamlı

hedefler belirleneceği açıklandı.

Reporting matters | Sayfa 11Genel Bulgular


Reporting Matters Türkiye genel bulgularRaporların genel özellikleri

%84 SKA’ların raporlara entegrasyonu

%32 Raporun en az bir bölümü için bağımsız

güvence alanlar

%44* PDF’in yanı sıra önemli derecede ve ilgi

çekici çevrimiçi içerik hazırlayanlar

%12 Entegre rapor oranı

6 Ortalama raporlama yapılan yıl sayısı

%62 Ortalama puanı

%48 Raporu değerlendirilen üyelerin SKD

Türkiye üye sayısına oranı

131 Ortalama sayfa sayısı

*Bu oran WBCSD’de %64’tür.2019 yılı oranları ilk kez değerlendirme alan 8 rapor ve daha önce değerlendirme alan 17 rapor puanları karışık hesaplandı.

Genel Bulgular


Reporting Matters Türkiye genel bulgular devam2017-2019 Karşılaştırmalı Eğilimler*

Raporlarda genel puanlar ve kriter bazlı puanlarda önemli yükseliş hakim Raporların ortalama toplam puanları %66,7**

%93 Genel puanını iyileştiren üyeler

%100 İlkeler puanını iyileştiren üyeler

%53 Önemlilik puanını iyileştiren üyeler

%93İçerik puanını iyileştiren üyeler

%33 Hedefler ve Taahhütler puanını iyileştiren

üyeler

%87 Deneyim puanını iyileştiren üyeler

*Karşılaştırmada Reporting Matters 2017 ve 2019 raporlarına dahil olan şirketlerin değerlendirmeleri baz alınarak hesaplandı.** Ortalama toplam puanlar 3 yıl üst üste Reporting Matters raporlarına dahil olan şirketlerin puanları baz alınarak hesaplandı. (15 adet rapor)

Genel Bulgular


Reporting Matters Türkiye genel bulgular devamHangi sektörden şirketler kaç yıldır raporlama yapıyor?

• 2019 yılı içinde sürdürülebilirlik raporu yayımlanan yeni şirketlerin SKD Türkiye’ye üye olması ve bazı üyelerimizin ilk kez rapor yayımlamasıyla, toplamda değerlendirmeye alınan rapor sayısı 25 oldu. 2018’de raporu değerlendirilen 25 SKD Türkiye üyesinin 6’sı, 2019’da sürdürülebilirlik raporunu iki yılda bir yayımlama kararı aldı. Bu nedenle bu yılki değerlendirmeye dahil edilmedi.

• Projenin üçüncü yılında, yani 2017’den itibaren her yıl değerlendirme alan üyelerin raporlarında önemli bir gelişim görülüyor. Bu da raporlara alınan değerlendirmelerin üyeler tarafından dikkate alınarak raporların gelişimine katkı sağladığını gösteriyor.

• 2017-2019 karşılaştırmalı eğilimlerine bakıldığında; “Genel” puanını iyileştiren üyelerin oranı %93,3’e, “İlkeler” puanını iyileştiren üyelerin oranı %100’e, “İçerik” puanını iyileştiren üyelerin oranı %93,3’e ve “Deneyim” puanını iyileştiren üyelerin oranı %86,7’ye çıktı. Bu önemli artış, şirketlerin bugüne kadar aldıkları geri bildirimleri stratejilerine ve iş yapış şekillerine entegre ederek yol haritalarını oluşturduklarını kanıtlar nitelikte.

• Raporlarına değerlendirme alan tüm üyelerin ortalama puanı 2017’de %53,1 iken bu rakamın 2019’da %61,6’ya yükselmiş olması, raporlama kalitesinin Türkiye’de giderek geliştiğini kanıtlıyor. Projenin üç yılına da katılarak genel puanını iyileştiren üyelerin oranı %93,3. WBCSD’de ise bu oran %88.

• İncelenen raporların sektörel dağılımlarına baktığımızda, geçen yıl da olduğu gibi holdinglerin başı çektiği, ardından yiyecek ve içecek sektörünün finans sektörünü yakaladığı görülüyor. Bu yıl yeni üyelerin katılmasıyla tekstil, danışmanlık ve denetim, kimya ve ilaç sektörleri de projeye dahil oldu.

2018

2017

2019

Sektörel Dağılım Kaç yıldır sürdürülebilirlik raporlaması yapıyorlar?

Tekstil

Finans

0 1 2 3 4 5 6 7 8

İnşaat

Havacılık

Danışmanlık Denetim

Paketleme

Hızlı Tüketim Ürünleri

Yiyecek & İçecek

Kimya

Hizmet

Telekomünikasyon

Çimento

İlaç

Lastik

Çelik

Holding

2019

İlk rapor 2-5 Yıl 6 ve Üzeri

20182017

%53

%39%44 %52

%4

%9

%14

%33%52

Genel Bulgular


Reporting Matters Türkiye genel bulgular devamÖnceliklendirme analizine verilen değer artıyor

Şirketlerin İlkeler Puanları 0 21 3 4

2 21

6

4

6

22

5 54

1

5

3

5

12

7 7

10

8

3

0 0

4 4

1

3

8

9

4

02

11

4

6

0

3

109

11

3 3

910

3

14 14 14 1415

12

3

12

1213

12

5

17

12

17

8

5

15

9

0 01 1

15

100 0

15

0 00 0 0

17

0 00 0 0 01

20 0

11

1

4

02

1

4

6

02

5

0 0

2017 2017 2017 2017 2017 2017 2017

Bütünlük Önemlilik Paydaş Etkileşimi Trendler/Dış Faktörler Dış Güvence Denge Özet Anlatım2018 2018 2018 2018 2018 2018 20182019 2019 2019 2019 2019 2019 2019

Gelişime Açık Alanlar• “Bütünlük” puanını iyileştiren üye oranı %29’dur. Üyelerin büyük çoğunluğu öncelikli konulara ilişkin değer

zincirinin farklı aşamalarında yaratılan doğrudan etkilerin ötesine geçmekte, faaliyetlerinden doğan dolaylı etkileri ölçmekte ve yönetmekte zorlanıyor.

• Raporlar büyük oranda önceliklendirme analizinin sonuçları etrafında kurgulanıyor. Ancak bu analiz sonucunda belirlenen her bir odak alanına ilişkin kilit performans göstergeleri (KPI), hedefler, aksiyon planları, iş sonuçlarına etkiler, kontrol mekanizmaları vb. unsurların geliştirilmesinde ilerlemeye ihtiyaç duyuluyor.

• Raporların hemen hepsinde paydaş grupları önceliklendiriliyor ve etkileşim yolları detaylandırılıyor. Buna rağmen “Paydaş etkileşimi” kriteri puanlarında diğer kriterlere göre daha az artış yaşanıyor. Bu durum, iç ve dış paydaşların şirketten beklentilerinin, somut taleplerinin ve bunlara şirket tarafından verilen yanıtların raporlarda görülmemesinden kaynaklanıyor.

• Dış güvence alan rapor sayısı bu yıl da değerlendirilen rapor sayısının yarısından az. Öncelikli konular hakkında sunulan bilgilerin kısmi ve/veya kapsamlı dış denetime tabi tutulması pratiğinin yaygınlaşması gerekiyor.

• Üyeler, 2019 raporlarında da gelişime açık yönleri, ulaşılamayan hedefleri, raporlama döneminde şirket içi veya dışındaki gelişmelerden ötürü yaşanan zorlukları tartışma konusunda çekimser kaldılar. Her kitleden okuyucu nezdinde, şirketlerin daha şeffaf olmasına ihtiyaç var.

• “Özet anlatım” şirketlerin başarılı olduğu ve 2018’e göre puan artışının iyi olduğu kriterlerden biri. Raporlarda yalnızca öncelikli konular hakkında hedefler, performans, KPI’lar ve sonuçlara odaklanılabilir ya da bunlar yönetici özeti veya çevrimiçi özet içerik ile okuyucuya daha hızlı ulaştırılabilir.

Reporting Matters 2019 bulgularına göre, 2 yıl üst üste değerlendirilen raporların %65’i “İlkeler” kısmındaki puanlarını iyileştirdi. Alt kriterlere bakıldığında ise, 2018’de olduğu gibi “Bütünlük”, “Önemlilik” ve “Özet Anlatım” kriterlerinde daha iyi performans sergiledikleri göze çarpıyor. Buna karşılık “Önemlilik” puanını iyileştiren üyelerin oranı %24 iken, bu oranın WBCSD’de % 38 olması dikkat çekiyor. 7 tane yeni rapor değerlendirmesi olması ve daha önce değerlendirme alan 6 üyenin bu yıl rapor yayımlamaması nedeniyle “Önemlilik” ortalama puanını artıran üye oranı %24’te kalırken, geçen yıl değerlendirme alan üyelerin bu yılki puanında belirgin bir ilerleme olduğu söylenebilir. Önceliklendirme analizinin, raporlamanın temeli olmasından yola çıkarak, ESG risklerini ve fırsatlarını belirleme, önceliklendirme ve sürdürülebilirlik raporlarını bu konular etrafında kurgulama konusunda şirketlerin geliştiklerini raporlardan görebiliyoruz.

2017’de “Dış güvence” kriterinde üyelerin çoğunluğunun gerekli koşulları sağlamada zorlandığı görüldü. 2018’de ise, raporların en az bir bölümüne bağımsız güvence alan üyelerin oranı %35’ten %44’e çıkarak 9 puanlık artış gösterdi. Ancak 2019 yılında bağımsız dış güvence alan üye oranı %32’ye inerek 12 puanlık bir düşüş oldu. Bu düşüşün nedenlerinden birinin 2019’daki ekonomik dalgalanmalar nedeniyle şirketlerin dış güvence maliyetleri için bütçe ayırmamaları olduğu düşünülüyor.

“Trendler/Dış Faktörler” kriterinde üyelerin ortalama puanı 2018’de %57 iken 2019’da %63’e yükseldi. Bu bize, şirketlerin kendi faaliyetlerinin yanı sıra ulusal ve uluslararası gelişmeleri yakından takip ettiklerini, sürdürülebilirlik stratejilerini oluştururken ve öncelikli konularını belirlerken bu gelişmeleri göz önüne aldıklarını gösteriyor.

Genel Bulgular


Reporting Matters Türkiye genel bulgular devamıSürdürülebilirlik stratejileri kurumsal stratejilere ne kadar yansıyor?

Gelişime Açık Alanlar• "Sürdürülebilirlik Yönetişimi” kriterindeki ilerleme 2018’e göre 10 puan artarak %24 oldu. Ancak şirketlerin

belirlenen sürdürülebilirlik stratejisini, hedefleri ve aksiyon planlarını uygulamak için organizasyon şemasında yeri olan bağımsız bir sürdürülebilirlik ekibine ihtiyacı var. Daha da önemlisi, finansal olmayan kriterlerin ücretlendirme politikalarına entegre olması, konunun iş yapış şekli haline gelmesine önayak olacak.

• Önceliklendirme süreci çıktılarını kapsayan stratejiler, kısa-orta-uzun vadeli SMART hedefler ve KPI’lar ile beslenmiyor. Raporların %84’ünde sürdürülebilirlik stratejisi SKA’lar ile ilişkilendirilmişse de, şirketler bu genel hedefleri hangi somut aksiyon planıyla desteklediğini, hangi SKA’ya hangi ölçekte katkı sunduğunu belirtmekte yetersiz kalıyor.

• 2019’da entegre rapor yayımlayan üye oranı %12 iken, raporlarında gelecek yıl entegre rapora geçeceğini belirten üye oranı %9,1’dir. Entegre raporlama pratiğinin de gelişmesiyle birlikte, sürdürülebilirlik performansı ile finansal performans arasında daha somut bağlantılar kurulduğu görülüyor. Yine de raporlarda sürdürülebilir ürünler, hizmetler, çözümlerin maliyet tasarrufu, kaynak verimliliği, vb. yollarla şirkete sağladığı finansal avantajlar daha detaylı anlatılabilir.

• Öncelikli alanlarda yapılan projeler, uygulamalar raporlarda giderek daha çok yer buluyor. Fakat bu örneklemlerin vaka analizi şeklinde sunulması, projelerin çıktılarından çok sonuçlarına ve yaratılan etkilere yer verilmesi, daha uzun soluklu ve bütüncül bir bakış açısı olduğunu gösterecek.

“İçerik” bölümündeki performansta, “İlkeler” kısmına göre üyelerin %71’inde iyileşme olduğu görülüyor. Alt kriterler arasından “Hedefler ve taahhütler” kriterinde puanını iyileştiren üye oranı 2018’de %19 iken 2019’da %35. Raporlarda, bu belirgin yükselişin sebebinin, üyelerin kurum stratejisini ortaya koyarken, öncelikli konular için kısa, orta ve uzun vadeli SMART hedefler geliştirmesi olduğu gözlemleniyor.

2018’de hedef ve taahhütler daha genel ifade edilirken, 2019 raporlarında SMART hedef ve taahhütlerin daha çok kullanıldığı görülüyor.

2019’da önemli seviyede ilerleme kaydedilen bir diğer alt kriter ise “Performans”. Üyelerin öncelikli konular kapsamında geçmişe dayanan verileri, belirlenen hedeflere yönelik raporlama dönemindeki gelişmeleri, hedeflerin neresinde olduklarını okuyucu ile daha net paylaştığı görülüyor. Üyelerin “Performans” kriterinde ortalama toplam puanı 66’dır.

Raporun okuyucu deneyimine katkı sağlayan ve teorik bilgilerin pratikte nasıl uygulandığını gösteren “Somut Faaliyetler” kriterinde iyileşme 2018’de %33 iken 2019’da bu oran %41 oldu.

Bir kurumun ESG risklerini ve fırsatlarını nasıl ele aldığını açık bir şekilde ifade ettiği “Strateji” kriterinde aynı zamanda sürdürülebilirlik ve finansal performans arasındaki ilişkinin kurulması önem taşıyor. Şirketin sürdürülebilirliği nasıl yönettiğini gösteren bu kriter geçmiş yıllarla paralel şekilde gelişime açık bir alan olarak kaldı.

SürdürülebilirlikYönetişimi

Strateji Uygulama ve Kontroller Hedefler ve Taahhütler Performans Stratejik İş Birlikleri Somut Faaliyetler

Şirketlerin İçerik Puanları 0 21 3 4

5

0 0

5

32

3

0

6

0 0 0

6

0 01

6

11

7

12

14

10

1

14

5

2

4

9

18

5

11

19

1212

5

14

12

109 9

1

3

14

7

1

7

15

109 9

12

16 16

11

5

1314

6

1110

13

1011

9

0 0 0 01 1

00 0 0 0 00 0 0 0 0 00 1 0 0

3

01 1 0 1

21

0 02

3

1 12

5

0 0

2017 2017 2017 2017 2017 2017 20172018 2018 2018 2018 2018 2018 20182019 2019 2019 2019 2019 2019 2019

Genel Bulgular


Reporting Matters Türkiye genel bulgular devamıSürdürülebilirlik içeriklerine ulaşmak giderek kolaylaşıyor

Gelişime Açık Alanlar• Raporların çoğunda sürdürülebilirlik içeriği,

stratejiyle uyumlu güçlü bir ana mesaj etrafında kurgulanıyor. Ancak bu hikaye genelde vaka analizleriyle, iç ve dış paydaş yorumlarıyla, alıntılarıyla desteklenmiyor.

• Raporlarda yer alan ana hikayenin ve tasarım dilinin, sürdürülebilirlik hakkında içeriklerin sunulduğu rapor harici mecralarda (websitesi, mikro site, broşür, video, vb.) yansıtılması bütünlüğü sağlar.

• Öncelikli konuların rapor akışına yön vermesi, ek bilgilerin kolayca bulunabilmesi için rapor içi dolaşım araçlarının kullanılması önem taşıyor.

“Deneyim” bölümü, üyelerin %65 ile en çok iyileşme sağladığı kategorilerden biri olarak öne çıkıyor. En fazla puan alınan ve %53’lük iyileşme gerçekleşen alt kriter “Erişilebilirlik” olarak görünüyor. “Rapor içi dolaşım ve akış” ise %41’lik iyileşme oranıyla “Erişilebilirlik” kriterinin hemen arkasından geliyor. “Etkileyici tasarım” başlığında alınan puanlardaki yükseliş, şirketlerin sundukları bilgiye tüm paydaşlarının hızlıca ve kolayca eriştiğini ve mükemmel bir kullanıcı deneyimi yaşatmayı hedefleyen yenilikçi tasarım ve teknolojilere yönelme olduğunu gösteriyor. Ancak, geleneksel PDF raporunun yanı sıra ilgi çekici ve zengin çevrimiçi içerik hazırlayan üyelerin oranının Türkiye’de %44, küreselde ise %64 olması nedeniyle, bu konunun hala gelişime açık olduğunu söyleyebiliriz.

Erişebilirlik Hikayeleştirme ve Mesajlar

Rapor içi Dolaşım ve Akış

Etkileyici Tasarım

Şirketlerin Deneyim Puanları 0 21 3 4

02

4

2

6

0 00

19

5

10

13

4

01

2

10

6

19

8

15

4

15

5

0

6

109

4

15

87

17

11

13

4

13

7

0 0 0 002

01

00 1 02

5

0 00 0

3 3

10

2017 2017 2017 20172018 2018 2018 20182019 2019 2019 2019

Genel Bulgular


Üyelerden Reporting Matters değerlendirmesi

Reporting Matters kapsamında raporlarını değerlendirdiğimiz ve geri bildirim verdiğimiz 25 SKD Türkiye üyesi şirketin projeye ve sürece yönelik görüşlerini bizimle paylaşabilmeleri için 2018’de yaptığımız gibi bu sene de bir değerlendirme anketi hazırladık. Bu anket aracılığıyla, Reporting Matters sürecinin üyelerin de geri bildirimleriyle iyileşmesini ve projenin önümüzdeki yıllarda gelişerek devam etmesini hedefledik.

Anketimizi şirketlerin yüzde 72’si yanıtladı. Anket sonuçlarına göre, şirkete özel hazırlanan geri bildirim belgesi ve birebir görüşmeler şirketlerin %89’u tarafından yararlı bulundu. Şirketlerin %74’ü 2018’de aldıkları geri bildirimin 2019 raporlarına katkı sağladığını ifade ederken, %20’si ise “kararsız” olduklarını belirtti.

Anketi yanıtlayan üyelerimiz en fazla “Dış Güvence” kriterinde gelişime açık yönleri olduğunu düşünüyor. Bu kriterin ardından “Paydaş Etkileşimi”, “Hedefler ve Taahhütler”, “Hikayeleştirme ve Mesajlar” ve “Özet anlatım” kriterlerinde gelişime açık olduklarını ifade ediyorlar. Buna karşılık, üyelerin neredeyse tamamı “Uygulama ve Kontroller” ile “Önemlilik” kriterlerinde iyi seviyede olduklarını belirtiyorlar.

Proje metodolojisinin ve genel anlamda raporlamanın en önemli kriterlerinden biri hiç şüphesiz “Denge”. Biz de Reporting Matters Türkiye 2019’da, üyelerimizin geri bildirimlerini önceki iki raporumuzda olduğu gibi şeffaf bir biçimde paylaşmak istedik. Ankette yer alan “Geri bildirimin raporlama süreçleriniz üzerindeki olumlu/olumsuz etkilerini açıklayabilir misiniz?” sorusuna üyelerimizden gelen yanıtların bazıları şöyleydi:

• “Hazırladığımız raporun, dışarıdan bir göz tarafından incelenmesi ve yorumlanması, gelecek raporların anlaşılırlığına ve netliğine katkı sağlayacağını düşünüyorum.”

• “Dış paydaş görüşü almak sürdürülebilirlik raporlarının seviyesini yükseltiyor. Biz de birkaç dış paydaş ile bu fırsatı yakalıyoruz.

Her sene görüşleri değerlendirip, raporumuzun bir üst seviyede puanlara ulaşması için çaba sarf ediyoruz.”

• “Geri bildirimleri dikkate alarak raporumuzda iyileştirmeler yapıyoruz. Böylece IIRC çerçevesine daha yakınsamayı ve paydaşlar nezdinde daha net ve anlaşılır olmayı hedefliyoruz.”

• “Daha önce 2 kere geri bildirim aldık ve geri bildirim süreci her defasında çok daha yalın, anlaşılır ve kriterlere uygun bir rapor hazırlamamıza çok önemli bir katkı sağladı.”

• “Geri bildirimler bir sonraki yılın raporunu güçlendiriyor. Yapılması gereken iyileştirmeleri, iyi uygulamaları net bir şekilde ortaya koyuyor. Raporlama yapan ekipler için bir yol haritası niteliğinde. Raporumuzun geçmişten bugüne değerlendirme skorlarındaki iyileşme bunun bir kanıtı.”

Anketi yanıtlayan kişilerin büyük çoğunluğu Reporting Matters sürecine ilişkin bizlere olumlu geri bildirimlerde bulundu. Hem ifadeleri, hem de üyelerimizin iyileştirmeye açık gördükleri yönleri de raporumuza dahil etmek istedik:

• “Bu kadar emek verilen raporların böyle bir ekip tarafından son derece detaylı biçimde okunmasını çok anlamlı buluyorum. Geri bildirim toplantılarının online yapılması da süreci verimli kılan noktalardan biri. Tüm kriterlerin tek tek üzerinden geçilmesi ve açıklanması, ekibe bilgi verilmesi çok değerli. Reporting Matters lansmanı dahilinde veya sonrasında raporlama yapan ekiplerle bir çalıştay/workshop düzenlenebilir ve deneyim paylaşımı gerçekleştirmeleri sağlanabilir. Her şirkette raporlama süreci nasıl yürüyor, neyi nasıl iyileştirdiler, iyi uygulamaları ve özellikle raporlamanın geleceğine dair beyin fırtınası ilham verici olacaktır. Her şirketin raporlamada uzmanlaştığı bir konuyu diğerlerine anlattığı ve şirketlerin birbirinden öğrendiği bir model de hayata geçirilebilir.”

• “Raporlama ekibine önerim, şirketlerin raporlama süreçlerini dinlemek için ayrıca bir araya gelmeleri ve süreçlerde yaşadıkları sıkıntıları, hangi aşamalardan geçtiklerini öğrenmeleri açısından iyi olur. Çünkü şu aşamada raporu sadece yazılı metin ve görseller üzerinden değerlendiriyorlar. Bu nedenle de, rapora bütünsel bakış açısıyla değerlendirmede eksik kalınabileceğini düşünüyorum.”

• “SKD Türkiye Reporting Matters” raporlarında ilgili her başlık için, değerlendirme yapılan diğer şirketlerdeki iyi uygulamaların paylaşımına devam edilirse çok faydalı olur.”

• “Önerilerin örnek raporlarla yapılması faydalı olacaktır.”• “Bir kılavuz yayınlanmalıdır. Bu alanla ilgili eğitim verilmelidir.”

Projenin her yıl tekrarlayan bu adımlarının yanı sıra süreç değerlendirme anketini de yine her yıl proje katılımcılarına iletecek ve aldığımız yanıtlar doğrultusunda projenin bir sonraki yılını kurgulayacağız. Yukarıda sizlerle büyük bölümünü paylaştığımız 2019 anketinde üyelerimizden kapasite artışına ihtiyaç duydukları kriterleri de belirtmelerini istedik. Anketi yanıtlayan şirketlerin %40’ı “Paydaş Etkileşimi” kriteri kapsamında kapasitesini artırmaya ihtiyaç duyduğunu belirtirken bu kriteri sırasıyla “Hedefler ve Taahhütler”, “Trendler ve Dış Faktörler” ve “Değer Zinciri” alt kriterleri izledi.

Üyelerimizden aldığımız bu geri bildirimleri SKD Türkiye ekibi olarak oluşturduğumuz 2020 yıllık planımız ile birlikte değerlendirdiğimizde, yıl içinde Reporting Matters projesinin kapsamını genişleterek üyelerimize raporlama sürecinde en çok dikkat edilmesi gereken kriterlere yönelik eğitim/etkinlik serisi ihtiyacı olduğunu gördük. Bu çerçevede gerek içerik planlama gerekse yaygınlaştırma ve iletişim alanlarında GRI, CDP, ERTA gibi raporlama konusundaki diğer paydaşlar ile işbirliklerimizi geliştirmeyi planlıyoruz.

Genel Bulgular

Metodoloji ve Detaylı BulgularBu bölümde, her bir gösterge derinlemesine inceleniyor. Öncelikli kriterlerde veya gözden geçirme sürecinde vurgulanan noktalardaki değişikliklerle ilgili tanımlar, ana öneriler ve metodoloji notları sunuluyor. Her gösterge için iyi uygulama örnekleri vurgulanıyor. Bunlar, raporlamanın belirli yönlerinde çok başarılı olan üyelere dikkat çekiyor. Farklı coğrafyaların ve sektörlerin dahil edilmesinin yanı sıra her yıl her göstergede farklı şirketlerin vurgulanması hedefleniyor.

20 İlkeler, İçerik ve Deneyim21 İlkeler özel dosya: Raporlama Ortamı27 Paydaş Etkileşimi - Garanti BBVA39 Somut Faaliyetler - Koç Holding40 Deneyim özel dosya: Dijital42 Erişebilirlik - Ülker Bisküvi

44 Hikayeleştirme ve Mesajlar - Borusan Holding

46 Rapor İçi Dolaşım ve Akış - Coca-Cola İçecek

48 Etkileyici Tasarım - Zorlu Holding49 Röportaj: Sürdürülebilirlik ve raporlamada görsel dilin önemi

Bu bölümde

Reporting matters | Sayfa 19Metodoloji ve Detaylı Bulgular

Bütünlük

Sayfa 24

Sayfa 32

Sürdürülebilirlik Yönetişimi

Sayfa 41

Erişebilirlik

Sayfa 25

Önemlilik

Sayfa 33

Strateji

Sayfa 43

Hikayeleştirme ve Mesajlar

Sayfa 26

Paydaş Etkileşimi

Sayfa 34

Uygulama ve Kontroller

Sayfa 45

Rapor içi Dolaşım ve Akış

Sayfa 28

Trendler / Dış Faktörler

Sayfa 35

Hedefler ve Taahhütler

Sayfa 47

Etkileyici Tasarım

Sayfa 29

Dış Güvence

Sayfa 36

Performans

Sayfa 30

Denge

Sayfa 37

Stratejik İş Birlikleri

Sayfa 31

Özet Anlatım

Sayfa 38

Somut Faaliyetler


İçerikÖnceliğe sahip önemli konuların raporda nasıl düzenlendiğini ve anlatıldığını analiz eder.

DeneyimUzmanların ve genel okuyucunun ihtiyaçlarını karşılamak için nasıl kullanıldığını dikkate alır.

İlkelerRaporlamanın sürdürülebilirlik ve genel raporlama çerçevesindeki temellerini belirler.



Şekil 1. Zaman içindeki etki ve olasılıkları açısından riskler

Etki açısından en yüksek beş küresel risk

Olasılık açısından en yüksek 5 küresel risk

Varlık fiyatlarındadüşüş


Fırtına ve siklonlar Ciddi gelir eşitsizliği Ciddi gelir eşitsizliği Gelir eşitsizliği Bölgesel sonuçlarla devletlerarası çatışma

Büyük ölçekli düzensiz (gönülsüz) göç

Şiddetli hava olayları



Çin ekonomisinde yavaşlama (<%6)

Çin ekonomisinde yavaşlama (<%6)

Su baskını Kronik mali dengesizlik

Kronik mali dengesizlik


Bölgesel sonuçlarla devletlerarası çatışma





Kronik hastalık Kronik hastalık Yolsuzluk Artan sera gazı emisyonları

Artan sera gazı emisyonları

İşsizlik ya da eksik işgücü

Ulusal yönetişim başarısızlığı

İklim değişikliğinin iyileştirilmesi ve uyum çabalarında başarısızlık

Büyük doğal afetler Siber saldırılar Doğal afetler

Küresel yönetişim boşluğu

Mali krizler Biyo çeşitlilik kaybı

Siber saldırılar Su tedariki krizleri İklim değişikliği Devletlerin çöküşü ya da kriz

Bölgesel sonuçları olan devletlerarası çatışma

Büyük ölçekli terörist saldırılar

Veri sahtekarlığı/ hırsızlığı

Veri sahtekarlığı/ hırsızlığı

Küreselleşmedeki daralma

Küresel yönetişim boşluğu

İklim değişikliği Su tedariki krizleri Nüfusun yanlış yönetimi

Siber saldırılar Yüksek oranda yapısal işsizlik ya da eksik işgücü

Büyük doğal felaketler

Veri sahtekarlığı yahut hırsızlığında yoğun artış


Siber saldırılar



İklim değişikliği Su tedariki krizleri Su tedariki krizleri İklim değişikliği Bulaşıcı hastalıkların yoğun ve hızlı yayılması

Kitle imha silahları Şiddetli hava olayları




Varlık fiyatlarındaDüşüş

Mali krizler Büyük sistemik mali başarısızlıklar

Büyük sistemik mali başarısızlıklar

Mali krizler Su krizleri İklim değişikliğinin iyileştirilmesi ve uyum çabalarında başarısızlık

Kitle imha silahları Kitle imha silahları Kitle imha silahları

Petrol fiyat artışları Petrol fiyat artışları Jeo-politik çatışma

Gıda sıkıntısı Kronik mali dengesizlik

Su krizleri Kitle imha silahları Su krizleri Su krizleri Doğal afetler Şiddetli hava olayları

Kronik hastalık Kronik hastalık Varlık fiyatlarındadüşüş

Kronik mali dengesizlik

Su tedaKitle imha silahlarının yayılmasıariki krizleri

işgücü Bölgesel sonuçlarla devletlerarası çatışma


Büyük doğal felaketler


Su krizleri

Mali krizler Mali krizler Enerji fiyatlarında aşırı dalgalanma

Enerji ve tarım fiyatlarında aşırı dalgalanma


Kritik bilgi altyapısında çökme


Ciddi enerji fiyatı şoku


Su krizleri Doğal afetler

Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu “Küresel Risk Raporu 2019”

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

3.

4.

5.

Ekonomik Çevresel Jeo-politik Toplumsal Teknolojik

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Hızla değişen ve dönüşen dünyada, birçok yaşamsal meselede, asıl değişim ve dönüşüm gezegenin kendisinde yaşanıyor. Küresel risk algısı da buna paralel olarak değişkenlik gösteriyor. On yıl önce, etki ve olasılık açısından, çevresel, sosyal ve yönetişimsel (ESG) konulara en büyük küresel riskler arasında neredeyse değinilmiyordu. Bugün ise en büyük risklerin çoğunu ya sosyal ya da çevresel riskler oluşturuyor.

Risk ortamının değiştiğini Dünya Ekonomik Forumu’nun raporlarında da gözlemleyebiliyoruz. Bu raporlarda son 10 yılda, ağırlıklı olarak ekonomik ve sosyal sorunlardan kaynaklanan risklerden; temel olarak çevresel, teknolojik ve sosyal konulardan kaynaklanan risklere doğru ciddi bir değişim yaşandı. 2019'da en büyük riskler, aşırı hava koşulları, iklim değişikliği ile mücadelede başarısızlık, doğal afetler, veri sahtekarlığı ve siber güvenlikti.

Önceleri bu risklerin kimi ya hiç göz önüne alınmıyor ya da “finansal olmayan risk” şeklinde sınıflanarak, sektörlerle ve ekonomiyle ilgisi sınırlı tutuluyordu. Ancak artık bu tür “finansal olmayan risklerin” işletmeleri etkilediği, net finansal etkilere yol açabildiği ve itibarlarını da etkileyebildiği biliniyor. Bununla birlikte, bu risklerin finansal olarak ölçülmesi zor olabiliyor. Buna rağmen bu risklerin hem gerçek hem de önemli olduğunu kabul eden yatırımcı sayısı hızla artıyor. Bu nedenle yatırımcılar, bu risklerin, ekonomik veya finansal risklerle aynı derecede titizlikle ve doğru şekilde ortaya koyulması ve yönetilmesi için şirketlere baskı uyguluyorlar.

Yatırımcıların değişmekte olan risk ortamına yoğun ilgi gösterdiğine ilişkin somut kanıtlar bulunuyor. EY tarafından yapılan bir araştırma, kurumsal yatırımcıların %97’sinin kararlarını verirken, finansal olmayan açıklamaları da dikkate aldığını ortaya koyuyor. 2018’de yatırımcılar açısından en önemli risk konuları zayıf yönetişim, tedarik zinciri insan hakları uygulamaları, iklim değişikliği ve kaynak kıtlığı ile ilişkiliydi.

İlkeler özel dosya: Raporlama Ortamı



Şekil 2. Yatırım kararı verme süreçlerindeki ana ESG faktörleri; yönetişim, tedarik zinciri, insan hakları ve iklim değişikliğidir.

Potansiyel bir yatırımla ilgili aşağıdaki açıklamalar yatırım kararınızı nasıl etkiler?

%17 %70 %13 %20 %63 %17

%17 %78 %5 %15 %76 %9

%22 %68 %10 %12 %5 %13

%48 %44 %8 %8 %71 %21

%49 %44 %7 %32 %57 %11

%52 %38 %10 %15 %68 %17

%63 %32 %5 %38 %59 3%

ESG girişimleri ve iş stratejisi arasında doğrudanbir bağlantı olmaması

ESG veri ve beyanlarının sınırlı doğrulanması

Kötü çevre performansı riski ya da geçmiş vakası

Kaynak kıtlığından kaynaklanan risk

İklim değişikliği kaynaklı risk

Kötü insan hakları uygulamaları riski ya da geçmiş vakası

ESG faktörleriyle bağlantılı tedarik zinciri riskleri

Kötü yönetişim pratikleri riski ya da geçmiş vakası

2018

%79 %11 %12 %59 %29%10

2017

Anında vazgeçilir Değişiklik yapılmaz

Kaynak: EY “Does your nonfinancial reporting tell your value creation story?” raporu

Tekrar değerlendirilir

İlkeler özel dosya: Raporlama Ortamı devamı

ESG sorunlarının artan yaygınlığı ve ciddiyeti, şirketler üzerinde çözüm üretme baskısına ve yönetim kurulu seviyesinde artan katılıma sebep oluyor. Bir adım önde olmak için, yönetim kurullarının, şirketlerinin uzun vadede dayanıklılığını artıracak strateji geliştirmeleri ve iş modellerini uyarlamaları gerekiyor. Sürdürülebilirlik nadiren yönetişim ve iç denetim süreçlerine entegre ediliyor. Bu da şirketlerin uzun vadeli değer yaratma raporlamasında ortalamanın altında kalmasına ve raporlamasında boşluklar oluşmasına yol açabiliyor.



Şekil 3. Yatırımcıların 2019’da yönetim kurullarının odaklanmasını istedikleri ilk üç alan

Yönetim kurullarında çeşitlilik – Yatırımcılar, mevcut kurul kompozisyonlarında farklılıklara önem verilmesini talep etmeye devam ediyor.

Şirket – İlgili çevresel ve sosyal konular, özellikle iklim riski

İnsan kaynağı yönetimi – Yatırımcılar yönetim kurullarının yetenekleri ve kültürü nasıl yönet-tiğini anlamaya çalışıyor.

Kaynak: EY, “Yatırımcıların 2019 Döneminden Beklentileri”, 2019.

123

İlkeler özel dosya: Raporlama Ortamı devamı

ESG sorunlarının artan yaygınlığı ve ciddiyeti, şirketler üzerinde çözüm üretme baskısına ve yönetim kurulu seviyesinde artan katılıma sebep oluyor. Bir adım önde olmak için, yönetim kurullarının, şirketlerinin uzun vadede dayanıklılığını artıracak strateji geliştirmeleri ve iş modellerini uyarlamaları gerekiyor. Sürdürülebilirlik nadiren yönetişim ve iç denetim süreçlerine entegre ediliyor. Bu da şirketlerin uzun vadeli değer yaratma raporlamasında ortalamanın altında kalmasına ve raporlamasında boşluklar oluşmasına yol açabiliyor.

Yatırımcıların, yönetim kurullarının odaklanması gereken konularla ilgili beklentileri bulunuyor. 2019 yılında ESG ile ilişkili konularda pek çok hissedar kararı görüldü. Yatırımcıların ısrarla talep ettikleri konuların başında yönetim kurulu çeşitliliği, iklim değişikliğiyle ilgili şirkete özel bilgi ve insan kaynağı yönetimi geliyor.



İlkeler: Bütünlük

Bir şirketin çevresine etkileri sanıldığından çok daha fazladır. Bu nedenle kurumun değer zincirini geniş olarak, doğrudan ve dolaylı faaliyetlerini kapsayacak şekilde raporlamak önemlidir. Bütünsel raporlar, raporun kapsamını ve sınırlarını tanımlar ve değer zincirindeki doğrudan ve dolaylı önemli etkileri ortaya koyar.

Öneriler• Raporlama kapsamını ve öncelikli konuların sınırlarını tanımlayın.• Değer zincirinin çeşitli evrelerini ve her evrede öncelikli konuların

doğrudan ve dolaylı etkilerini tanımlayın.• Kurumunuzun değer zincirinin aşamalarını tanımlayın ve her

aşamanın doğrudan ve dolaylı önemli etkilerini haritalandırın. • Doğrudan operasyonların ötesine geçerek satışa dönük öncelikli

konularla ilişkili etkileri tartışın.

Metodoloji Notları• Öncelikli konular için değer zincirinin sınırlarının net çizilmesini ve

değer zincirindeki ana unsurlarla ilgili anlatımın güçlü olmasını bekliyoruz.

İyi uygulamalarCoca-Cola İçecekDeğer zincirinin geleneksel yöntemler yerine bir video ile anlatılması, şirketin çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler ve paydaşlarla olan ilişkisinin ve faaliyetlerinin ilgili çekici bir şekilde aktarılmasını sağlıyor.

İyi uygulamalarKordsaRaporun kapsamı (raporlama dönemi) ve organizasyonel sınırları (rapora dahil olan ve olmayan şirketler, faaliyet alanları) veriliyor. Öncelikli alanlarda şirketin faaliyetinden kaynaklı doğrudan etkiler hem üretim/tedarikçiler hem de satış/müşteriler üzerinden anlatılıyor ve değer zincirinde görselleştiriliyor. Değer zinciri farklı ürünler ve pazarlar için ayrı grafikler halinde sunuluyor.

İyi uygulamalarÜlker BisküviDeğer zinciri görsel elemanlarla anlatılırken raporun ilerleyen sayfalarında değer zincirini oluşturan paydaşlar (çalışanlar, ham madde, tedarik vb.) ile ilgili alınan aksiyonlara ve beklentilere yer veriliyor.


http://ulkerbiskuviyatirimciiliskileri.com/_assets/pdf/surdurulebilirlik/surdurulebilirlik-raporu-2018-tr.pdf

https://cci.com.tr/sustainability-report/about-the-report.html?v=10

https://www.kordsa.com/tr/images/pdf/surdurulebilirlikraporu2018.pdf


İlkeler: Önemlilik

Önemlilik süreci, kurumun ve öncelikli paydaşların bakış açısından en belirgin ESG risklerini ve fırsatlarını belirler ve önceliklendirir. Öncelikli konuların belirlenmesine yardımcı olmak için, bunların paydaşlar açısından göreceli önemine ve iş üzerindeki etkisine bakılır. Önemlilik bir şirketin etkili karar alması, stratejiler geliştirmesi, KPI’larını ve hedeflerini belirlemesi için dayanak oluşturur.Öneriler• İç ve dış paydaşların değerlendirmeleri temel alınarak öncelikli

konuların belirlendiği ve önceliklendirildiği süreci açıklayın, değerlendirin ve doğrulayın.

• Raporun içeriğini, öncelikli konuların uygulanması ve somut çıktıların kontrolüne ilişkin strateji, hedefler ve KPI ile uyumlaştırın.

• Eğilimler, etkilerin büyüklüğü ve olasılığı, öncelikli konularda değişimler ve bunların kurumsal risk değerlendirmesiyle (ERM) uyumluluğu gibi konuları belirleyip önceliklendirirken koşulları da dahil edin.

• Çıktıların önceliklendirilmiş listesini önemli konuların bir tablosu veya kısa listesiyle birlikte paylaşın.

• Gerektiğinde bölgesel ve coğrafi farklılıkları belirtin.• Raporunuzun içeriğini, strateji, hedefler, performans göstergeleri,

somut faaliyetler, uygulama ve kontrol mekanizmalarına ilişkin ayrıntılar da dahil olmak üzere maddi değerlendirmenin çıktıları ile uyumlaştırın.

• Önceliklendirme analizinin sonuçlarının iç ve dış doğrulamasını gösterin.

• Üçüncü tarafların değerlendirme sürecine ve sonuçların doğrulanmasına nasıl katkıda bulunduğunu açıklayın.

Metodoloji Notları• Bu bilgileri, raporun ana metninde ya da açık bağlantılar aracılığıyla

ulaşılabilen PDF’ler veya web sayfaları gibi ek bilgileri içeren bölümlerde arıyoruz. İç değerlendirme ve sürece yardımcı olan ya da süreci doğrulayan dış organizasyonların olması gerektiğinin altını çiziyoruz.

• Önceliklendirme analizini ve sonuçlarına ilişkin açıklamaları İçerik analizimizde kullanıyoruz ve bu bilgiler değerlendirmemizin önemli bir parçasını oluşturuyor.

İyi UygulamalarCoca-Cola İçecekÖncelikli konular hem şirket, hem de değer zincirindeki sosyal, ekonomik ve çevresel etkiler göz önünde bulundurularak belirleniyor ve belirli konularda riskler, fırsatlar ve paydaş beklentileri dikkate alınıyor.

İyi UygulamalarVodafoneÖncelikli konuların belirlenme süreci, ilgili konuların SKA’larla ilişkisi ve konuların rapor içerisinde hangi başlıklarda tartışıldığı açıklanıyor. Böylece raporda yer alan bütün konuların hangi öncelikli alanla ilişkili olduğu net bir şekilde anlaşılıyor.

Our Materiality Analysis The analysis of material topics plays a crucial role in laying out a roadmap for sustainable business outcomes in all three main pillars of corporate governance: economic, environmental and social. While we determine material issues, we consider the broader social, economic and environmental impact on both our business and along our value chain. We also consider relevant risks, opportuni�es and stakeholder expecta�ons with regards to specific issues. The materiality analysis is a con�nuous process for us and is significant to review our progress and assess the results every year.

In 2018, our Sustainability Organiza�on inspected our materiality universe in the light of our risk and opportunity management prac�ces, stakeholder expecta�ons and feedback, as well as CCI’s and TCCC’s priori�es. The topics on the top right are the focal issues for this report.

Materiality Analysis Chart


https://www.vodafone.com.tr/VodafoneHakkinda/surdurulebilirlik/assets/pdf/vodafone_surdurulebilirlik_raporu_TR_final.pdf



İlkeler: Paydaş Etkileşimi

Paydaş etkileşimi, bir kurumun faaliyetlerinden şimdi etkilenen veya gelecekte etkilenecek olan, kurumla etkin bir biçimde diyalog halinde olan kişi ve grupları ifade eder. Etkileşim mekanizmaları (geleneksel veya resmi kanallar olmak üzere) şirketten şirkete değişiklik gösterebilir. Paydaş etkileşimi ile raporlama faaliyeti, sağlam/güçlü bir sürecin mevcut olduğunu ve şirketin nasıl tepki verdiğini göstermelidir.

Öneriler• Kurumunuzun etkileşimde olduğu yatırımcılar, müşteriler, çalışanlar

ve yerel toplulukların yer aldığı ana paydaş gruplarını belirleyin.• Bu paydaş grupları ile etkileşimi sağlayan resmi iletişim kanallarını

belirtin.• Belirli paydaş gruplarının ihtiyaçlarının ana hatlarını çizin, temel

ihtiyaçlarının ve çıkarlarının dikkate alınıp, ona uygun hareket edildiğine dair bulgular sunun.

Metodoloji Notları• Paydaş etkileşimi konusunda raporun geneline yayılan bir anlatım

ve belirli paydaş gruplarının hangi konuları gündeme getirdiğine dair net ifadeler arıyoruz.

İyi uygulamalarEYŞirketin tüm paydaş grupları, paydaşlarıyla olan iletişim platformu, ne sıklıkta iletişim kurulduğu ve raporlama dönemindeki paydaş ilişkisi tek bir tabloda detaylı olarak görülüyor. Kilit paydaş gruplarının gündeme getirdiği konulara şirketin nasıl yanıt verdiği paylaşılıyor.

İyi uygulamalarGaranti BBVABaşlıca paydaş gruplarının belirlenme yöntemi ve bu paydaş gruplarıyla iletişimde kullanılan kanallara ilişkin detaylı açıklamaların yanı sıra, her paydaş grubunun ihtiyacı, öncelikli konu ile bağlantısı ve şirketin bu ihtiyaca yönelik hangi çalışmaları yürüttüğü raporda paylaşılıyor.

İyi uygulamalarKoç HoldingŞirketin iç ve dış tüm paydaş grupları, grupların öncelikli konuları, bu konuların şirketin öncelikli konularıyla nasıl örtüştüğü bağlantılı bir şekilde açıklanıyor. Paydaşların öncelikli konularına şirketin nasıl yanıt verdiği de yine aynı tabloda paylaşılıyor.


https://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/EYTurkeySustainabilityFY1516/$File/EY_Turkey_Sustainability_Report_FY15&16.pdf

https://surdurulebilirlik.garantibbva.com.tr/media/1378/gb18_tr-entegre-faaliyet-raporu.pdf

https://www.koc.com.tr/en-us/sustainability/CSRReports/Koc-Group-Sustainability-Performance-2018.pdf


Paydaş Etkileşimi - Garanti BBVA

Hazırladıkları raporun birçok kurum ve kuruluş için yol gösterici kaynak olmasını önemseyen Garanti BBVA’nın Entegre Düşünce ve Raporlama Yöneticisi Sinem Özonur, raporlamanın paydaşlarla kurulan şeffaf iletişimin dayanağı olduğunu düşünüyor. Raporda öncelikli konular, iş stratejisi ve performans arasındaki bağlantı net bir şekilde kuruluyor.

Bir finansal kuruluş olarak uluslararası raporlama eko-sistemini nasıl değerlendiriyorsunuz? Güncel durumu nasıl takip ediyorsunuz?

Garanti BBVA olarak, raporlamayı paydaşlarımızla kurduğumuz şeffaf iletişimin dayanağı olarak konumlandırıyoruz. Tüm paydaşlarımızla birlikte ve tüm paydaşlarımız için değer yaratmak üzere çıktığımız yolda öncelikli konular, etkileyen mega trendler, ortaya çıkan riskler ve fırsatlar ve stratejik önceliklerimizin belirlenmesi, ölçümlemek üzere performans göstergelerimizin oluşturulması ve raporlanması aşamalarını birbirleriyle bağlantılı olarak değerlendiriyoruz. Entegre düşünceyle şekillendirdiğimiz faaliyet raporumuzu Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi (IIRC) tarafından yayımlanan Entegre Raporlama Çerçevesi’nde (<IR> Framework) önerildiği gibi öncelikli konular, iş stratejisi ve performans arasındaki bağlantıyı net bir şekilde kurarak aktarıyoruz.

Entegre Faaliyet Raporumuzu GRI Standartları “Temel” seçeneğine uyumlu olarak hazırlıyoruz. Raporda, GRI Finansal Hizmetler Sektörü beyanları, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC) ve Kadının Güçlenmesi Prensipleri (WEPs) İlerleme Raporu’na ve İklime Dayalı Verilerin Beyanı Görev Gücü (TCFD) tavsiyeleri ile uyumlu olarak iklimle ilişkili beyanlara ilişkin bir özet tablosuna da yer veriyoruz. Ayrıca Sürdürülebilirlik Muhasebesi Standartları Kurulu’nun (SASB) Ticari Bankalar İçin Geçici Standardını da kullanılarak hazırlıyoruz.

IIRC’nin Global Ağı ve Bankacılık Ağı üyesi ve Entegre Raporlama Türkiye Ağı’nın (ERTA) kurucu üyesiyiz. Bu kapsamda uluslararası raporlama ekosistemini yakından takip ediyoruz. Uyulması gereken standartlar, yasal zorunluluklar, sektörler ve ülkeler arasındaki çoklu raporlama yükümlülükleri, finansal ve finansal olmayan raporlama kapsamında kurumlar açısından oldukça zorlayıcı. Corporate Reporting Dialogue (Kurumsal Raporlama Diyaloğu) inisiyatifi, bu doğrultuda çok sayıda paydaşı bir araya getirerek çözüm arıyor. Biz de tüm paydaşlarımız için beklentileri karşılayacak şekilde tüm değer yaratımını raporlamayı hedefliyoruz. Raporda Garanti BBVA’nın Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na (SKA) katkısı ve yoksulluğun ortadan kaldırılması, eşitsizliklerin azaltılması ve çevrenin korunması için 15 yıllık küresel eylem planı arasında bağlantı kuruyoruz.

Bunların yanı sıra, Türkiye’de TÜSİAD, TÜYİD Yatırımcı İlişkileri Derneği, TKYD, ERTA, Sürdürülebilirlik Platformu, YÖİKK görev güçleri gibi oluşumların içinde kurucu, üye ve katılımcı olarak yer alıyoruz. Birleşmiş Milletler Çevre Programı Finans Girişimi’nin (UNEP FI) Sorumlu Bankacılık Prensipleri ile Global Compact Türkiye ve İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) gibi pek çok aracı platformu içeren toplam 27 inisiyatife aktif katkı sağlıyor veya başkanlık ediyoruz.

TCFD’nin sektörünüze özel, ilgili planlarınızı paylaşır mısınız?

TCFD, Finansal İstikrar Kurumu’nun tarihinde ilk defa, iklim ve çevresel koşulların ekonomiyi doğrudan etkileyebileceğini kabul ederek, bu konudaki raporlamaların nasıl yapılması gerektiğini belirlemek amacıyla oluşturduğu bir girişim. “İklimle ilişkili göstergeleri finansal açıdan anlamlı bir şekilde yorumlayabilmek için nasıl bir yol izlemeliyiz?” sorusunun cevabını arıyor. Dolayısıyla hem finansal kurumlar hem de finansal olmayan kurumlar için raporlama açısından çok ciddi bir kilometre taşı. Bu alandaki risklerimizi ve fırsatlarımızı başka inisiyatifler kapsamında uzun yıllardır şeffaf bir şekilde raporluyorduk. Raporlama süreçlerimize çok büyük bir yenilik getirmedi belki, ancak tüm kurumların TCFD’nin tavsiye ettiği raporlama çerçevesinde beyanlarda bulunması hem karşılaştırılabilirlik hem de şeffaflık açısından çok kıymetli oldu.

Daha da önemlisi bu tür raporlamaları ilk defa yapacak olan kurumlar için çok güzel bir yol gösterici kaynak niteliğinde. Uzun yıllardır süregelen tüm sürdürülebilirlik raporlamalarının, bu şablonu dikkate alarak çok hızlı şekilde soru setlerine entegre etmesi ve pek çok açıdan birbirleriyle uyumlu hale gelmesi oldukça önem taşıyor. Mevcutta bu raporlamayı Entegre Faaliyet Raporumuzda bir ek olarak paylaşıyoruz. TCFD’nin belirlediği 4 ana başlık çerçevesinde paylaştığımız tüm verilerin linklerini ilgili bölümlerde veriyoruz. Kısacası, bu doküman, paydaşlarımızın, iklime dayalı yaptığımız raporlamaları ve geliştirdiğimiz politikaları toplu halde bir arada görmesini sağlıyor. Kurumların bu konudaki beyanları arttıkça ve raporlama tarafında belli bir standart oluşturuldukça TCFD çerçevesinin de giderek daha detaylı bir şablona evrileceğini öngörüyoruz.



İlkeler: Trendler / Dış Faktörler

Trendler ve dış faktörler, bir şirketin faaliyet alanında meydana gelen, stratejisini ve performansını etkileyen, mevcut ve potansiyel değişiklikleri ifade eder. Bunlar mega trendler sonucu olarak ortaya çıkan ESG risklerini ya da fırsatlarını içerebileceği gibi, sektöre özel trendler ve yasal ortamdaki değişiklikleri de kapsayabilir. Şirketin strateji ve performansının, gelişebilecek olası harici durumlarla bağlantılandırılması önemlidir.

Öneriler• Kurumunuzu etkileyebilecek mega trendleri, sektörü ilgilendiren

akımları ve temel yasal düzenlemeleri belirleyin.• Dış faktörlerin strateji ve performansınızı nasıl etkileyebileceği ve

bunun öncelik değerlendirmenizi nasıl etkileyebileceğine dair ileriye dönük bilgileri göz önünde bulundurun.

Metodoloji Notları• Raporun içinde bu trendlerin ve bunların öncelikli konularla nasıl

ilişkili olduğu hususunda net ve çeşitli açıklamalar arıyoruz. Örneğin, iklim değişikliğini riski faktörü olan belirlemiş ama değer zincirinde insan haklarına ilişkin bir değerlendirmede bulunmamış bir petrol şirketinde, gelişime açık bir alan bulunmaktadır.

İyi uygulamalarCoca-Cola İçecekCoca-Cola İçecek’in faaliyet gösterdiği coğrafyalardaki siyasi dalgalanmalardan, makroekonomik zorluklardan ve güvenlik sorunlarından nasıl etkilendiği detaylı tartışılıyor. Şirket olarak bu konulara yönelik geliştirilen stratejiler ve çözümlerden bahsediliyor.

İyi uygulamalarTSKBRaporlama dönemi içinde gerçekleşen ve öncelikli konularla ilişkili dış faktörler raporda bir başlık altında detaylı tartışılıyor. Ekonomik, sektörel, sosyal, çevresel ve teknolojik gelişmelerin yanı sıra yasal değişikliklerden ve bütün bu konuların şirkete etkilerinden bahsediliyor.

İyi uygulamalarZorlu HoldingFinansal ve finansal olmayan riskler, bu risk faktörlerinin şirket üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri ve şirketin bu riskleri nasıl yönettiği ayrıntılı olarak paylaşılıyor.


http://www.tskb.com.tr/i/assets/document/pdf/TSKB_2018_Entegre_Faaliyet_Raporu.pdf


https://2018.zhsurdurulebilirlikraporu.com/


İlkeler: Dış Güvence

Sürdürülebilirlik bilgilerinin dış güvenceye tabi tutulması, raporun okuyucular nezdinde güvenilirliğini ve itibarını artırır. Dış güvence, dışarıdan görüş almak için yapılan iç kontrolün ve iç denetimin ötesine geçer.

Öneriler• Raporlama süreci ve somut göstergeler için sınırlı veya makul

güvence alabileceğiniz bağımsız bir denetim firmasıyla çalışın.• Sürdürülebilirlik verilerinin yatırım niteliğinde olmasını sağlamak

için makul seviyede bir güvence oluşturmaya çalışın.• Güvence beyanının raporda kolayca erişilebilir olduğuna veya

çevrimiçi erişimini sağlayacak linklerin verildiğine emin olun. Beyanda, kapsamı, sınırları, uygulanan standartları ile bağımsız bir denetim alındığını belirtin.

Metodoloji Notları• Alınan güvencenin kapsam (dahil edilen bilginin çerçevesi) ve

seviyesine (güvence denetim sürecinin sağlamlığına) odaklandık. • Öncelik değerlendirmesi yapmayan şirketlerin puanlarını sınırladık.

İyi uygulamalarBrisa“Rapor Hakkında” bölümünde bağımsız dış denetim alınan konu başlıklarına ek olarak doğrulama beyanına ilişkin imzalı belge de paylaşılıyor.

İyi uygulamalar

Coca-Cola İçecekÖncelikli konulara ilişkin çok sayıda gösterge sınırlı güvenceye tabi tutuluyor.

İyi uygulamalar

Eczacıbaşı HoldingŞirket KPI’larının tamamı sınırlı güvenceye tabi tutuluyor ve göstergelerin tamamı bir tabloda paylaşılıyor.

İyi uygulamalarGaranti BBVARaporun sonunda bağımsız güvence raporuna yer veriliyor ve bağımsız görüş alınan bilgilerin listesi de detaylı olarak paylaşılıyor.

İyi uygulamalar

KordsaÖncelikli konular kapsamındaki emisyon oranları Türkiye tesisi için sınırlı güvenceye tabi tutuluyor ve verileri tabloda gösteriliyor.

İyi uygulamalar

TSKBRaporlama dönemindeki finansal, sosyal ve doğal sermaye göstergeleri sınırlı güvenceye tabi tutuluyor.

İyi uygulamalar

Ülker BisküviÖncelikli konulardan bazılarına ilişkin göstergeler sınırlı güvenceye tabi tutuluyor.



https://www.brisa.com.tr/surdurulebilir-yaklasimimiz-1/surdurulebilirlik-raporlarimiz



http://ulkerbiskuviyatirimciiliskileri.com/_assets/pdf/surdurulebilirlik/surdurulebilirlik-raporu-2018-tr.pdf


https://www.eczacibasi.com.tr/_Media/Upload/637038966523695883.pdf


İlkeler: Denge

Dengeli raporlar, şirketin riskleri, başarıları, geliştirmeye açık alanları, zorlukları ve fırsatlarını şeffaf şekilde ortaya koyar. Raporlar, olumlu ve olumsuz performansı yansıtmalı ve dış seslere yer vererek, okuyucunun kurumla ilgili bütünlüklü bir anlayış kazanmasını sağlamalıdır.

Öneriler• Raporunuzda, raporlama döneminde gerçekleşmiş ve

kamuoyunda endişe yaratan konulara ve karşılaşılan temel zorluklara yer verin.

• Varsa düşük performans alanlarını ve tutturulamayan hedefleri gösteren grafikler ve anlatımlar eklemekten çekinmeyin.

• Farklı bakış açılarını getirmek ve potansiyel iyileşme alanlarını vurgulamak için dengeli dış paydaşlardan faydalanın.

Metodoloji Notları• Kamuoyu kaygılarını ve öncelikli konularla ilişkili belirli olayları tespit

etmek için RepRisk platformundaki kaynaklardan destek alıyoruz.

İyi uygulamalarEczacıbaşı HoldingRapor, sürdürülebilirlik performansının ölçülmesini sağlayan KPI’lar ile ilgili durum tespitiyle başlıyor. Öncelikli alanlarda performans şeffaf bir şekilde paylaşılıyor, ulaşılamayan hedefler gerekçeleriyle açıklanıyor.

İyi uygulamalarSabancı HoldingRaporda şirketin emisyon azaltım peformansı kapsamında raporlama dönemine ait performans sonuçları dengeli bir şekilde sunuluyor. Ulaşılamayan hedeflere dair açıklamalara ilgili kısımda yer veriliyor.



https://yatirimciiliskileri.sabanci.com/documents/raporlar/surdurulebilirlik/surdurulebilirlikraporu2018.pdf


İlkeler: Özet Anlatım

Kısa ve öz raporlar, öncelikli konulara odaklanmakta ve niteliği nicelikten üstün tutmaktadır. Bu nedenle, özet anlatım gerçekleşmesi en zor ilkelerden biridir. Bu anlayışla hazırlanan raporlar, aşırı bilgi yükünden kurtulur, kurum ve paydaşlar için en önemli konulara ışık tutar.

Öneriler• Aşırı veya yetersiz açıklama yapmaktan kaçınmak için raporun

içeriğini önceliklendirme analizinin sonuçlarına göre düzenleyin.

• Strateji, performans ve ana faaliyetlere genel bakış sağlayan bir yönetici özeti hazırlayın.

• Aşırı teknik bir dil kullanmaktan kaçının. Eğer kullanılmışsa, bunların açıklamalarına yer verin.

• Kısa cümlelere, madde madde anlatıma, kısa, öz paragraflara ve grafik kullanımına önem verin.

Metodoloji Notları• Bu göstergeyi değerlendirirken güçlü yönetici özetleri, çevrimiçi

özet içerikleri ve PDF’leri dikkate aldık. • Raporunun içeriğini önceliklendirmeyen veya önceliklendirme

analizi sonuçlarına odaklanmayan şirketlerin puanlarını sınırladık.

İyi uygulamalarAllianz SigortaRaporda yazı yoğunluğunu azaltmak için şema ve grafikler kullanılıyor. Raporun başında ve ana başlıklarında bölümle ilgili KPI’ların özetlendiği, hedeflerin ve SKA’ların anlatıldığı özet sayfalar bulunuyor. Böylece hem şirketin öncelikli konularıyla bağlantı kuruluyor hem de okuyucu için takip kolaylığı sağlanıyor.

İyi uygulamalarKoç HoldingRapor öncelikli olarak belirlenen konulara odaklanıyor. Bu konularla ilgili strateji ve somut faaliyetler yalın bir dil ve öz anlatımlarla ifade ediliyor.



https://www.allianz.com.tr/content/dam/onemarketing/aztr/allianz/pdf/surdurulebilirlik/surdurulebilirlik-raporlarimiz/Allianz_Turkiye_SR_2018.pdf


İçerik: Sürdürülebilirlik Yönetişimi

Sürdürülebilirlik yönetişimi, bir şirketin yönetim sorumluluklarını nasıl tanımladığına, sürdürülebilirlik etkinliklerini ve performansını nasıl yönettiğine odaklanır. Kurumsal yönetişim yapısının ayrılmaz bir parçasıdır ve sürdürülebilirlikle ilgili konuların ticari karar alma süreçlerine entegrasyonunu sağlar.

Öneriler• Rapora sürdürülebilirlik konusundaki açık liderlik taahhüdünü dahil

edin.• Sürdürülebilirlik konusunda en üst karar alma organını ve bunun

kurumsal yönetişim yapısına ve net raporlamaya nasıl uyduğunu tanımlayın.

• Sürdürülebilirliğin grup ve bölge düzeyinde nasıl yönetildiğini açıklayın.

• Standart, kalıplaşmış raporlamadan kaçının. Yönetim kurulu (YK) üyelerinin sürdürülebilirlik rollerine, toplantı sıklığına, YK tarafından tartışılan konulara ve alınan önemli kararlara derinlemesine yer verin.

• Sürdürülebilirlik bilgileri üst yönetimin performans ücretlendirmesiyle ilişkilendirilmişse bunun nasıl olduğunu raporlayın.

Metodoloji Notları• Yönetim kurulu düzeyinde katılıma, kurulun sorumluluklarının,

toplantılarının ve çıktılarının anlatımına önem verdik.

İyi uygulamalarSabancı HoldingRaporda sürdürülebilirlikle ilgili KPI’ların Kısa ve Uzun Vadeli Prim Sistemine dahil edildiği belirtiliyor, böylece sürdürülebilirlik yönetiminin en üst seviyeden sahiplenilmesi sağlanıyor.

İyi uygulamalarZorlu HoldingSürdürülebilirlik Komitesi’nin yapısı şeffaf olarak belirtiliyor. Sürdürülebilirlikle ilgili hangi çalışma gruplarının olduğu, bu gruplara kimlerin liderlik ettiği ve çalışma grubu liderlerinin Yönetim Kurulu ile arasındaki bağlantı net olarak anlaşılıyor.





İçerik: Strateji

Sürdürülebilirliğe stratejik yaklaşım, bir kurumun tüm önemli ESG risklerini ve fırsatlarını nasıl ele aldığını açık biçimde ifade eder. Strateji, şirketin vizyonu ve misyonuyla uyuşmalı ve net eylem planları içermelidir.

Öneriler• Sürdürülebilirliğe ilişkin vizyonunuzu, stratejik yaklaşımınızı ve

bunun kurumsal stratejinizle birlikte bütün önemli konularınızla nasıl örtüştüğünü açıklayın.

• Sürdürülebilirlik ve finansal performans arasındaki ilişkiyi tartışın.• Bu stratejinin aksiyon planları, hedefler ve örtüşen iş

fonksiyonlarıyla nasıl gerçekleşeceğini anlatın.

Metodoloji Notları• Öncelikli konuları kapsayan, iyi geliştirilmiş ve şirkete özgü bir

strateji arıyoruz. Bu, açık bir sürdürülebilirlik stratejisi veya öncelikli sürdürülebilirlik konularını açıkça ele alan kurumsal bir strateji olabilir. Ayrıca net yol haritaları, eylem planları veya ileriye yönelik yolların ele alınmasına da önem veriyoruz.

• Önceliklendirme analizi yapmayan veya stratejilerini öncelikli konulara göre oluşturmayan şirketlerin puanlarını sınırladık.

İyi uygulamalarAllianz SigortaAllianz Türkiye’nin ana stratejisinden ve atılması gereken adımlardan bahsediliyor. Yıl içerisinde yaşanan stratejik dönüşüm 3 ana başlıkta özetleniyor ve sürdürülebilirlik ile ilgili bağlantıların ana stratejiye entegre edildiği gösteriliyor. Sürdürülebilirlik stratejisi tek bir görsel ile ifade ediliyor, KPI’lar ile destekleniyor ve SKA’lar ile eşleştiriliyor. Stratejinin içerisinde bulunan öncelikli konulardaki finansal performasa ilişkin de bilgiye yer veriliyor.

İyi uygulamalar

Eczacıbaşı HoldingSürdürülebilirlik alanında performansın takibi ve iyileştirilmesi için belirli odak konularında KPI’lar bulunuyor. Hedefler de yine bu kapsamda oluşturulup takip ediliyor. Raporda da bu hedefleri kapsayan strateji ve yönetim bakış açısı yalın ve net bir dille anlatılıyor. Üst yönetimin sürdürülebilirlik konusundaki takibi, sürdürülebilirlik performans öğelerinin şirketin performans değerlendirmesinde gündeme alınması ve her çeyrekte bu öğelerin üst yönetime raporlanıyor.

İyi uygulamalarGaranti BBVABeş sermaye öğesi etrafında şekillendirilen şirket stratejisinin merkezine müşteriler, Garantililer ve iş modeli yerleştiriliyor. Belirlenen stratejik önceliklerden raporun genelinde bahsediliyor. Stratejinin temel yapıtaşları, stratejik öncelikler ve beş sermaye öğesinin tek bir görselde paylaşılması okuyucuya kolaylık sağlıyor.






İçerik: Uygulama ve Kontroller

Sistemler, kontroller ve süreçler öncelikli konuları yönetmek ve izlemek için bir kurumun tamamında yer almalıdır. Bunlar, çerçeveler, kılavuz ilkeler, araçlar, yönetim sistemleri ve belgelemenin yanı sıra çalışanlar, tedarikçiler ve müşteriler için değer zinciri boyunca programların uygulanmasına odaklanan faaliyetleri içerebilir.

Öneriler• Öncelikli konuları yönetmek için kullanılan sistemleri ve süreçleri

tanımlayın. Bu sistem ve süreçlerle ilgili bulgularınızı paylaşın.• Veri toplama süreçlerini iç denetimleri de dahil ederek rapora

yansıtın.• Değer zinciri boyunca doğrudan ve dolaylı önemli etkileri ele almak

için, çalışanlar, tedarikçiler ve müşterilerle kurumunuzun nasıl etkileşimde bulunduğunu açıklayın..

Metodoloji Notları• Önceliklendirme analizi yapmayan veya spesifik kontrol

mekanizmalarını spesifik öncelikli konulara bağlamayan şirketlerin puanlarını sınırladık.

İyi uygulamalarCoca-Cola İçecekÖncelikli konulara ilişkin hedef, faaliyet ve süreç takibi amacıyla yönetim sistemleri kullanılıyor. Şirketin faaliyet gösterdiği farklı coğrafyaları da kapsayacak şekilde KPI’ların hangi iç ya da dış kontrol ve denetim sistemiyle yönetildiği tek bir tabloda paylaşılıyor.

İyi uygulamalarKoç HoldingÖncelikli konuların takibinde iç ve dış kontrol sistemleri kullanıyor. Tedarikçi Denetim Programı ile kalite ve ürün güvenliğinin yanı sıra tedarikçilerin sosyal, çevresel ve etik kriterlerini temel alan değerlendirmeler de yapılıyor.





İçerik: Hedefler ve Taahhütler

Hedefler ve taahhütler, belirgin ve ölçülebilir performans hedefleri veya bir kurumun belirli bir zaman diliminde başarması gereken yönetim etkinliklerini ifade eder. Bunlar, kurumun stratejisini ortaya koymak için kritik rol oynarlar, ayrıca zaman içindeki ilerlemeyi gösterirler.

Öneriler• Bütün öncelikli konular için baz verileri net olan kısa, orta ve uzun

vadeli hedefler geliştirin.• Hedeflerin SMART olduğundan emin olun.• Üretime ve satışa dönük faaliyetleri de göz önünde bulundurarak,

doğrudan operasyonların ötesine geçen hedefleri de dahil edin.• Konu-bazlı hedefleri (iklim değişikliğine ilişkin bilime dayalı hedefler

gibi) dahil edin.• Hedeflere yönelik ilerlemeyi ve hedeflere ulaşmanızı sağlayacak

gelecek planlarınızı açıklayın.

Metodoloji Notları• Artık en yüksek puana ulaşmak için iklim değişikliğini öncelikli konu

olarak listeleyen bir şirketin bilime dayalı hedef gibi konu-bazlı hedef vermesini bekliyoruz.

• Önceliklendirme analizi yapmayan veya spesifik hedefleri öncelikli spesifik konularla ilişkilendirmeyen şirketlerin puanlarını sınırladık.

İyi uygulamalarAllianz SigortaHem çevresel hem sosyal hedefler için güncel durumu, yıl içerisindeki ilerlemeyi ve bir sonraki yıl için öncelikleri anlatan tablolar bulunuyor. Hedef tabloları öncelikli konularla bağlantılı hazırlanıyor ve yıl içerisindeki değerlendirme ve güncelleme ile belirli aralıklarla hedeflerin takip edildiğini gösteriliyor.




İçerik: Performans

Öncelikli konu üstüne bütün ölçülebilir kilit performans göstergelerini (KPI) raporlamak, kurumun güvenilirliği ve itibarı için çok önemlidir. Nicel ölçümleri anlatımlarla desteklemek performansı izlemeye ve gerektiğinde de harekete geçmeye yardımcı olur.

Öneriler• Tüm öncelikli konular için KPI’ları; girdiler, çıktılar, süreç, sonuçlar ve

bağlamı bakımından geniş bir gösterge aralığında ele alın.• Kilit göstergeler ile destekleyici göstergeler arasındaki ayrımı

netleştirin.• Eğilimleri göstermek için verileri, ölçümleri en az üç yıllık geçmiş

performans verileriyle birlikte grafik olarak sunun.• Bütün verileri ve ölçümleri grafiklerle anlatın.• Raporda yer alan verileri, performans eğilimlerini, alanlarıyla birlikte

açıklayın.• Gerekirse, verilerin bölgesel kırılımlarını da ekleyin.

Metodoloji Notları• Artık, en yüksek puan için iklim değişikliğini öncelikli konu olarak

listeleyen bir şirketin bilime dayalı hedefler gibi göstergeleri seçmesini bekliyoruz.

• Önceliklendirme analizi yapmayan veya spesifik KPI’ları spesifik öncelikli konulara bağlamayan şirketlerin puanlarını sınırladık.

İyi uygulamalarAllianz SigortaOdak alanlarının hemen hemen hepsi için KPI’lar belirlenmiş ve trend analizini görmek adına 2-3 yıl geriye dönük veriler grafiklerde gösterilmiştir. Grafiksel gösterim hem performans göstergelerinin metin içinde kaybolmasını engellemiş hem de okuyucu için açıklık sağlamıştır. Aynı zamanda raporun başlangıcında hedefler belirtilirken yıl içerisindeki sosyal ve çevresel performansa yer verilmiş, hedefler çerçevesinde nerede oldukları eğer geride kalındıysa da bunun sebebi belirtilmiştir.

İyi uygulamalarKordsaTüm öncelikli konular için KPI'lar veriliyor. Performans verileri ilgili yılın verilerine ek olarak geçmiş iki-dört yılın da verileri verilerek toplamda üç-beş yıllık performans bilgisi paylaşılıyor böylece gidişat net bir şekilde anlatıyor. Detaylı performans verileri raporun ekler kısmında verilmesine rağmen, raporun içerisinde de bir çok performans grafiğine yer veriliyor.






İçerik: Stratejik İş Birlikleri

Stratejik ortaklıklar ve iş birlikleri, ortak bir hedefi paylaşan paydaşlar arasında uzmanlığı, kaynakları ve iletişim ağlarını birleştirerek eylemlerin hızlandırılmasına ve çözümlerin ölçeklendirilmesine yardımcı olabilir. İş birlikleri, bir şirketin öncelikli sorunlarını ele almaya ve stratejiyi uygulamasına destek olmaya odaklanır.

Öneriler• Öncelikli konulardaki değerlendirmelerinizi, strateji ve hedefleriniz

çerçevesinde belirlenen sürdürülebilirlik gündeminizi açıkça ileriye taşımak için, STK, yerel topluluklar, kamu kurumları ve sanayi grupları ile kilit ortaklıklar ve iş birlikleri kurun.

• Bu iş birlikleri ve ortaklıkların, öncelikli konularınızla veya şirketin ana faaliyetiyle nasıl örtüştüğünü açıklayın.

• Önemli iş birlikleri için hedeflerin ve çıktıların yanı sıra kurumunuzun rolünü de anlatın.

• Eğer bazı iş birliklerine daha fazla önem verildiyse, bunun nedenlerini açıklayın

Metodoloji Notları• Tüm ortaklıkların, iş birliklerinin aksine bazı önemli faaliyetler için

detaylı bilgi (kuruluşun rolü, amaçları, sonuçları) aradık. Bunların ışığında, belirli faaliyetlere neden diğerlerinden fazla odaklanıldığını anlamayı umuyoruz.

İyi uygulamalarAnadolu EfesStratejik iş birlikleri başlığı altında ortak çalışmalar yürütülen kurumların ve üyesi olunan derneklerin listesi paylaşılıyor. Üye olunan derneklerdeki şirketin rolü ve gerçekleştirilen faaliyetlerde işbirliğinin amacı ve şirketin öncelikli konularıyla bağlantısı detaylandırılıyor.

İyi uygulamalarVodafoneÖncelikli konulara ilişkin projeler ve bu projelerin hayata geçmesi için kurulan işbirlikleri amaç ve sonuçlarını da kapsayacak şekilde paylaşılıyor. Yapılan işbirlikleri kamu, özel sektör, STK gibi farklı paydaşları kapsıyor ve öncelikli konularla bağlantısı net olarak kuruluyor.



https://www.anadoluefes.com.tr/content/uploads/AnadoluEfesSurdurulebilirlikRaporu-2018.pdf


İçerik: Somut Faaliyetler

Somut faaliyetler, raporlama döneminde gerçekleşen sürdürülebilirlik aktivitelerini raporlamayı ve devam eden girişimlerin ilerleyişi hakkında güncellemeleri içerir. Sıklıkla çıktı odaklı vaka analizleri olarak da adlandırılırlar.

Öneriler• Stratejiyi geliştiren ve öncelikli konulara bağlı, sürdürülebilirlikle

ilgili faaliyetler hakkında örnekler sunun ve uygun yerlerde bu faaliyetler ve programlar için tarihsel bağlama yer verin.

• Öncelikli konular için tonu dengelenmiş, stratejik, sonuç odaklı vaka analizleri geliştirin.

Metodoloji Notları• Vaka analizlerini okurken bağlama ve çıktılara bakıyoruz. Bunlar bir

hikâye anlatmalı ve bir şirketin bir programı nasıl ve neden oluşturduğunu, sonuçların neler olduğunu göstermelidir.

• Önceliklendirme analizi yapmayan ve spesifik somut faaliyetleri ve vaka analizlerini spesifik öncelikli konulara bağlamayan şirketlerin puanlarını sınırladık.

İyi uygulamalarKoç HoldingÖncelikli olarak belirlenen konuların tamamı “In Practise” olarak raporda yer alıyor. Şirket öncelikli konularda yürütülen faaliyetlerden hangilerine raporda yer vereceğini belirlerken bir rehber kullanıyor böylece uygulamaların çıktı odaklı olmasını sağlıyor.

İyi uygulamalarYünsaÖncelikli konuların altında bir çok proje ve iyi uygulamaya yer veriliyor. Bu uygulamaların hedeflenen sonuç ve kazanımları; ekonomik, çevresel ve sosyal olarak ayrı bir kutuda belirtiliyor. Projenin ilişkili olduğu Sürdürülebilir Kalkınma Amacı da (SKA) ayrıca görselleştiriliyor.



https://www.yunsa.com/files/document/surdurulebilirlik/1691-surdurulebilirlik-raporu-2016-2017/mobile/index.html


Somut Faaliyetler - Koç Holding

Koç Holding Sürdürülebilirlik Koordinatörü Ebru Tüzecan, topluluk şirketlerinin sürdürülebilirlik konularını iş stratejilerine entegre etmelerini, risk ve fırsatları bu doğrultuda değerlendirmelerini ve ortak bir yaklaşım geliştirmelerini sağlamayı amaçladıklarını belirtiyor. İyi uygulamaların belirlenmesi de bu yönde önem kazanıyor.

Reporting Matters kapsamında değerlendirdiğimiz iki önemli kriter bulunuyor: Özet anlatım ve somut faaliyetler. Koç Holding’in faaliyet alanı çok geniş. Bu çapta bir organizasyonun sürdürülebilirlik raporunu hazırlarken, içeriği nasıl seçiyor, nasıl bir yol izliyorsunuz?

Koç Topluluğu şirketleri farklı sektörlerde faaliyet sürdürüyor; dolayısıyla şirketlerin sürdürülebilirlik yaklaşımı ve yönetimi kapsamında da odak alanları çeşitlilik gösteriyor. Şirketlerimiz öncelikli konularına yönelik sürdürülebilirlik performanslarını, kendi hazırladıkları sürdürülebilirlik raporlarında açıklıyorlar. Koç Topluluğu Sürdürülebilirlik Raporu’nda ise “Geleceğe, Birlikte” yaklaşımımız çerçevesinde yapılan tüm çalışmaları, odak alanlarına göre harmanlayarak, sürdürülebilirlik alanında büyük resmi çizmeyi hedefliyoruz.

Sürdürülebilirlik Rehberi’ni topluluk şirketlerinin sürdürülebilirlik konularını iş stratejilerine entegre etmelerini, risk ve fırsatları bu doğrultuda değerlendirmelerini ve bu hususlarda ortak bir yaklaşım geliştirmelerini sağlamak amacıyla hazırladık. Bu rehber, şirketlerimiz tarafından belirlenen öncelikli sürdürülebilirlik meselelerinin stratejik olarak yönetiminin sağlanması, ilgili alanlarda paydaş iş birliklerinin geliştirilmesi, konuya ilişkin başarı göstergelerinin takip edilmesi ve iyi uygulama örneklerinin ortaya çıkarılması için de şirketlerimize bir yol haritası sunuyor. Zira Rehber, sürdürülebilirlikte küresel liderler seviyesine ulaşılması ve sürdürülebilirliğin iş stratejileri ile entegrasyonunun sağlanması amacıyla izlenmesi gereken yaklaşım ve yöntemleri içeriyor. Ayrıca, Koç Topluluğu sürdürülebilirlik ekiplerinin ortak bir dil kullanmalarına da katkıda bulunuyor.

Sürdürülebilirlik hedeflerine ancak farklı uzmanlıkların bir arada çalışarak ulaşılabileceğinden hareketle, Topluluk şirketlerinin Rehber kapsamındaki çalışmalarında, ekip çalışması ve paydaş katılımının sağlanmasına önem veriyoruz. Bu doğrultuda, Rehberden faydalanan ekip üyeleri, süreç boyunca iç ve dış paydaşları dahil ederek katılımcı bir süreç izliyor ve temel çıktıları bizimle paylaşıyor. Şirketlerimizin Rehber kapsamındaki çalışmaları kendi hazırladıkları Sürdürülebilirlik Raporlarına da girdi sağlıyor.

Tüm bunların yanı sıra, Koç Topluluğu şirketleri arasında sürdürülebilirlik alanındaki iyi uygulamaları belirlemek ve şirketler arasındaki deneyim paylaşımını geliştirmek amacıyla Rehber kapsamında bir dizi iyi uygulama kriteri belirledik. Bu kriterler bir yandan şirketlerimizin mevcut çalışmalarını tüm yönleriyle ifade etmelerine katkı sağlarken, diğer yandan da gelecekte hayata geçirecekleri çalışmaların planlanmasına yön veriyor.



Dijital hakkında bir analiz Sürdürülebilirlik raporlaması ve teknoloji giderek birbirine yaklaşıyor. Bu yakınsama şirketleri iki farklı şekilde etkiliyor. Birincisi, sürdürülebilirlik verilerinin dahili olarak üretilmesi, toplanması ve analiz edilmesi süreci. İkincisi ise şirketlerin sürdürülebilirlik yaklaşımlarını dış kitlelere nasıl ilettikleri. Reporting Matters kapsamında hazırlanan Dijital Özel Dosyası, şirketlerin dijital raporlama ortamındaki konumlarını anlamalarına yardımcı olmak için bir Dijital Yetkinlik Modeli sunmaktadır. Bu model ayrıca, teknolojinin sürdürülebilirlik raporlamasını dahili ve harici olarak nasıl etkilediğine odaklanıyor.

Dijital Yetkinlik ModeliSürdürülebilirlik raporlamasında teknoloji kullanımı giderek artıyor. Şirketlerin geleneksel iletişim kanalları teknoloji ile evriliyor. Böylece şirketlerin, daha geniş bir kitleye ulaşması, daha iyi veri toplaması ve veriyi yönetmesi mümkün oluyor. WBCSD’nin Dijital Yetkinlik Modeli, şirketlerin sürdürülebilirlik raporlaması için dijital stratejilerini değerlendirmelerini sağlıyor. Bu stratejiler bütün kitleleri ilgilendiriyor. Model, sürdürülebilirlik raporlarını statik gruplara ayırmak yerine, teknolojinin raporlamada nasıl kullanılabileceğini gösteriyor.

Teknolojinin raporlama sürecine etkileriTeknolojik gelişmeler, verilerin daha güvenilir toplanmasını, karmaşık ve düzenlenmemiş bilgilerin gelişmiş biçimde analiz edilmesini ve standartlaştırılmış açıklama yollarını sağlıyor. Özellikle yapay zeka, blok zinciri teknolojileri ve XBRL, giderek sürdürülebilirlik raporlamasında önemli ve baskın hale geliyor ve raporlama ortamını şekillendiriyor.

Yapay Zeka (AI - Artificial Intelligence)AI, programlandıkları hedefler doğrultusunda çevrelerini algılayabilen, düşünebilen, öğrenebilen ve hareket edebilen makineleri ve bilgisayar sistemlerini ifade ediyor.1 Yapay zekanın kişisel ve profesyonel kullanımı küresel ölçekte artıyor. AI türleri, sistemin amacına bağlı olarak otomatikten özerke kadar değişebiliyor. Sürdürülebilirlik raporlaması bağlamında, AI uygulamaları makine-otomatikleştirilmiş analizi ve öngörmeyi içeriyor. Şirketler, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) ile ilgili büyük verileri otomatik şekilde işlemek için yapay zekaya başvurabilirler. Böylece büyük verileri doğru işleyebilir ve daha gerçekçi tahminlerde bulunabilirler.

Blockchain Blockchain, çevrimiçi değer işlemlerini “blok” formatında kaydeden bir tür Dağıtılmış Defter Teknolojisi (DLT) olarak tanımlanıyor. Her işlem, eşleşmeli bir ağ tarafından onaylanan bir bilgi bloğu oluşturuyor. Doğrulanmış bloklar, işlem kayıtları listesinde saklanıyor ve blok zincirindeki değişiklikler ağ tarafından görülebiliyor. Blockchain, kullanıcılarına anonimlik sağlıyor ve merkezi olmayan bir şekilde çalışıyor. İşlemlerin bankalar gibi aracılar olmadan güvenli şekilde yapılabileceği dağıtılmış ve değişmez bir defter oluşturuyor.

eXtensive Business Reporting Language (XBRL)XBRL, sistemler arasında bilgi alışverişini geliştirmek için geliştirilmiş bir raporlama aracı. Herhangi bir XBRL uyumlu yazılım tarafından okunabilen verileri kategorilere ayırmak için kararlaştırılmış, önceden tanımlanmış etiketler kullanıyor. Etiketler, rapor hazırlayanların bir grafiğe ek bağlamsal ayrıntılar eklemesine izin veriyor (Örneğin, ilgili yasalara veya standart göstergelere bağlıyor.

Standartlaştırılmış etiketler, işletme bilgilerinin dünya çapında karşılaştırılabilir olmasını sağlıyor ve rapor hazırlayanlar ile kullanıcılar arasındaki bilgi asimetrisini azaltıyor).

Özetle, yapay zeka, blockchain ve XBRL teknolojileri, şirketlerin daha güvenilir, şeffaf ve doğrulanabilir verilerle sürdürülebilirlik raporlamasını, çabalarını ve karar vermeyi iyileştirmeleri için bir dizi fırsat sunuyor. Yaygın uygulamaları ile sürdürülebilirlik için uluslararası alanda önemli adımlar atma ve finansal olmayan raporlamaların içeriğini geliştirme imkanı veriyor.

1 PwC. Fourth Industrial Revolution for the Earth: Harnessing Artificial Intelligence for the Earth. 2018.2 Zheng et al. An Overview Overview of Blockchain Technology: Architecture, Consensus, and Future Trends. 2017

Deneyim özel dosya: DijitalMetodoloji ve Detaylı Bulgular


Deneyim: Erişebilirlik

Erişilebilirlik, sürdürülebilirlik ile ilgili bilgilerin kullanılabilirliği, farklı kitleler için uygunluğu ve içeriğe ne kadar kolay ulaşılabileceğiyle ilgilidir. Sürdürülebilirlik içeriği, giderek artan biçimde çevrimiçi ve entegre raporlama yoluyla ve çeşitli iletişim kanallarında kullanıma sunuluyor.

Öneriler• Sürdürülebilirlik içeriğine şirketinizin web sitesinin ana sayfasından

kolaylıkla erişilebildiğine emin olun.• Farklı paydaş gruplarına uyacak biçimde birden çok formatta

video, etkileşimli çevrimiçi içerik, konuya özel PDF’ler veya çevrimiçi vaka çalışmaları gibi, sürdürülebilirlik içeriği sunun.

• Mümkünse GRI İndeksi’ne kolayca erişildiğinden, aktif bağlantılarla kolayca bulunabildiğinden emin olun. İndeks ve spesifik bilgileri bulmayı kolaylaştıracak etkin bağlantılar kullanın.

Metodoloji Notları• Deneyim kriterleri metodolojiye 2017 yılında eklendi ve

puanlamamızı daha tutarlı hale getirme çabamızı destekledi. Bu kriterlere bakılarak yapılan revizyonlar, bazı üyelerimizin puanlarında değişikliklere neden oldu.

İyi uygulamalarAbdi İbrahimDeğer zinciri görsel elemanlarla anlatılırken raporun ilerleyen sayfalarında değer zincirini oluşturan paydaşlar (çalışanlar, ham madde, tedarik vb.) ile ilgili alınan aksiyonlara ve beklentilere yer veriliyor.

İyi uygulamalarGaranti BBVARaporun içindekiler bölümünde özet halinde paylaşılan bilgilendirmenin paralelinde, tüm raporda her sayfanın üstünde ikonlar ve yanlarında açıklamalar ile okuyucunun rapor okuma deneyimini güçlendirmek için kullanılan kelime sayısı, okuma süresi, metinde en çok kullanılan kelime gibi çeşitli bilgilendirmeler paylaşılıyor.

İyi uygulamalarZorlu HoldingRapor hem pdf formatında, hem de rapora özel oluşturulmuş websitesi üzerinden tüm okuyucu kitlelerinin ilgisini çekebilecek şekilde akıllı bir formatta sunuluyor. Sürdürülebilirlik kapsamında Zorlu şirket websitesinde yer verilen sayfalarda Türkçe, İngilizce ve engelli seçeneği bulunuyor. Ayrıca yönetici yorumları hem yazılı olarak hem de video şeklinde okuyucu ile paylaşılmış.


https://www.abdiibrahim.com.tr/sosyal-sorumluluk/surdurulebilirlik/kurumsal-raporlar/sürdürülebilirlik-raporu




Erişebilirlik - Ülker Bisküvi

Sürdürülebilirlik Raporu’nu dijital olarak hazırlayan ve paylaşan Ülker Bisküvi, okunurluğu ve erişilebilirlik açısından esnekliği artırırken doğal kaynak tüketimini azaltmayı başarıyor. Enerji Yöneticisi Murat Gülşen, bu sayede çağa uygun olarak rapor içinde gezinti yapmanın da kolaylaştığına dikkat çekiyor.

Raporu dijitale taşımaktaki temel motivasyonunuz neydi?

Raporumuzu çağın gereklerine ve sürdürülebilirliğin ruhuna uygun şekilde tasarlamaya karar verdik. Yüzlerce adet baskısı alınan ve paydaşlara fiziken ulaştırılan klasik sürdürülebilirlik raporu formatından uzaklaştık ve raporumuzu dijital formatta hazırlayarak tüm paydaşlarımızın ilgisine sunduk. Böylece raporun lojistiği için harcanan karbon emisyonunu azaltırken, kâğıt kullanımını da sıfırlayarak doğaya katkıda bulunduk. Samimiyetle yaptığımız tüm çalışmaları anlattığımız bu raporumuzun da aynı sıcaklığı taşımasını sağladık.

Bu aynı zamanda bize rapor tasarımında daha fazla esneklik imkânı sağladı. Bölümler arası geçişler, ilgili referanslara ulaşım gibi kısa yol seçeneklerini aktif olarak kullandık. Anlatmak istediğimiz yoğun bilgileri dijital ortamda okuyucunun da ilgisini çekebilecek şekilde tasvir edebildik. Böylece bu raporu paylaştığımız web sayfamıza da renk kattık.

Raporunuzu dijitale taşırken hangi özellikler üzerinde temellendirdiniz ya da geliştirdiniz?

Öncelikle belirtmek gerekir ki bu zamana kadar hazırladığımız tüm raporlar dijital ortamda da yer buldu. Fakat dijital bir rapor için eksikleri de hayli fazlaydı. Çünkü bu zamana kadar raporun içeriği hazırlandıktan sonra asıl odaklandığımız konu, baskı kalitesini artırmak ve okuyucunun ilgisini çekecek bir rapor ortaya çıkarmaktı. Şimdi ise okuyucuyu nasıl raporun akışı içerisinde tutabiliriz, en baştan sona kadar akıcı bir raporu nasıl inşa edebiliriz gibi soruların cevaplarını aramaya devam ediyoruz. Her geçen yıl bu konuda biraz daha ilerliyoruz.

Sürdürülebilirlik raporumuzda çevresel, sosyal ve ekonomik performansımızı yansıtırken geride kalan yılın faaliyetlerini ortaya koyuyoruz. Okuyucuyu rapordan uzaklaştırabilecek teknik konuların bulunduğu alanları, yaptığımız yaratıcı tasarımlarla ilgi çeker hale getiriyoruz. Paydaşlarımız raporumuzu bir yandan keyifle okurken, bir yandan da performansımızla ilgili bilgileri ediniyor. Bu üzerinde en çok durduğumuz konuların başında geliyor. Ek olarak rapor içerisinde gezinti yapmak artık çok daha kolay. Motamot bir anlatımla

raporu baştan sona okumanız da gerekmiyor. Paydaşlarımız için tarayıcılarında sık kullanılanlar bölümüne ekleyebilecekleri, ihtiyaçları olduğu her zaman kolayca erişebilecekleri, sadece merak ettikleri bölümü rahatlıkla okuyabilecekleri bir rapor olması da önemli. Bunun üzerinde de sıkı çalışıyoruz.

Raporu hazırlarken paydaş görüşlerine çok önem veriyoruz. Yaptığımız dijital anketler aracılığıyla kendilerinden gelen tüm geri bildirimleri alıyor, şirketin performansı, odaklanması gereken konular, önceliklerimizin neler olması gerektiği gibi alanlarda görüşlerine yer veriyoruz. Bu çalışma sonucu önceliklerimizi belirliyor, raporumuzun omurgasını bu öncelikleri vurgulayacak şekilde oluşturuyoruz. Aslında yaptığımız tüm bu çalışmalar, bir yandan raporlama yaptığımız sürdürülebilirlik endekslerinin sürdürülebilirlik performansımıza kolayca ulaşmasını, öte yandan yaptığımız işlerin referansına kolayca erişilebilmesini sağlıyor.

Raporun yayınlanmasından bu yana bu konuda ölçebildiğiniz veriler var mı?

FTSE4Good ve BIST gibi endekslerde başarıyla kalmaya devam ediyoruz. DJSI sürdürülebilirlik endeksinde raporumuzdaki yeniliklerin katkısını almaya başladık. CDP karbon ve su kategorilerinde C notu aldık. CDP Tedarikçi Bağlılığı kategorisinde B notu aldık. 2019 Sürdürülebilirlik Raporumuzla önce Türkiye’deki Sürdürülebilir İş Ödüllerinde finale kaldık. Aynı raporumuzla Londra’da düzenlenen Uluslararası Edie Sürdürülebilirlik Liderleri Ödülleri’nde de Sürdürülebilirlik Raporu ve İletişimi alanında finalist olarak ülkemizi başarıyla temsil ettik. Burada jüri, bizi finale taşıyan en temel unsur olarak raporun dijital ortamdaki başarısı, içerikle rapor kurgusunun uyumu, teknik alanda elde ettiğimiz başarıların doğru şekilde ifade edilmesi gibi konuları gösterdi.



Deneyim: Hikayeleştirme ve Mesajlar

Sürdürülebilirlik iletişiminde ilgi çekici ve güvenilir bir hikâye anlatmak, içeriğin gözlerde canlanmasına yardımcı olur. Hikayeleştirme, sürdürülebilirlik bilgilerinin şirketin kendi özel yapısına göre olduğunu ve onu yansıttığını da gösterir.

Öneriler• Raporun anlatımını yönlendirmek için açık, ilham veren ve şirkete

özgü bir mesaj geliştirin.• Mesajlaşmanın paydaşları açısından açık bir eylem çağrısı

içerdiğinden emin olun.• Rapor boyunca bu kapsamlı mesajı destekleyici bir içerik

tasarlayın.• Mesajı ve anlatımı desteklemek için konuyla ilgili, çekici ve anlamlı

vaka analizlerine yer verin.• Etkileyici, ilginç, okuyucuyla bütünleşen bir ton kullanın.

Metodoloji Notları

• Mesaj iletmenin ve hikâye anlatmanın, raporun çeşitli tasarım öğelerini kapsayıcı bir temaya bağlayan yollarını bulmaya fazlasıyla önem verdik.

• Deneyim kriterleri metodolojiye 2017 yılında eklendi ve puanlamamızı daha tutarlı hale getirme çabamızı destekledi. Bu kriterlere bakılarak yapılan revizyonlar, bazı üyelerimizin puanlarında değişikliklere neden oldu.

İyi uygulamalarGaranti BBVA“Hayattan Hikayeler” raporun ana teması olarak kullanılıyor. Rapor içerisinde paydaşların görüşlerine yer verilirken hayattan hikayeler teması ile oluşturulmuş hikayelere yer veriliyor ve raporun tamamı aynı tema etrafında kurgulanıyor. Bu şekilde raporda verilmek istenen hikaye ve mesaj destekleniyor ve okuyucunun rapor deneyimi güçleniyor.

İyi uygulamalarSabancı Holding“Yeni Neslin Sabancısı” yaklaşımı Sabancı Topluluğu’nun yeni stratejik yol haritasını oluşturuyor. “Yeni Neslin Sabancısı” vizyonunu oluşturan stratejik öncelikler raporun başında açıklanıyor ve raporun tamamına yayılıyor.

İyi uygulamalarZorlu Holding“Akıllı Hayat 2030” başlığı çerçevesinde rapor şekillendiriliyor. Başlığın rapor içerisinde tekrar eder şekilde kullanılması ile ana temanın tüm rapor içerisinde hissedilmesi sağlanıyor. Akıllı hayat teması içerisinde kullanılan görsel öğeler ve paylaşılan bilgilerle destekleniyor.






Hikayeleştirme ve Mesajlar - Borusan Holding

Borusan Holding, çocukları da paydaş gören bir anlayışla temelde teknik konuların yer aldığı Rapora farklı bir açılım getirdi. Kurumsal İletişim Birim Yöneticisi Öznur Halilcikoğlu, çocukların gelecek hayallerine kulak verebilmek ve onlara katkı sunabilmek için rapor dilini daha anlaşılır ve sade bir yapıya kavuşturduklarının altını çiziyor.


Borusan Grubu olarak 2006’dan bu yana Global Compact’a ilerleme bildirimi beyan ediyoruz. Tüm hizmet ve faaliyetlerimiz sonucunda ortaya çıkan ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerimizi ve bu etkileri nasıl yönettiğimize dair yaklaşımımızı GRI göstergelerini dikkate alarak hazırladığımız sürdürülebilirlik raporumuz aracılığıyla tüm paydaşlarımızın dikkatine sunuyoruz. Şirketlerimizin sürdürülebilir büyümesi için operasyonlarımızı geliştirmeye yönelik yatırımlar yaparken, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları paralelinde faaliyetlerde bulunuyoruz. Aldığımız kararlar, belirlediğimiz stratejiler ve koyduğumuz hedeflerde, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir gelecek yaklaşımını benimsiyoruz.

Borusan Holding olarak tüm faaliyetlerimizi kurumsal yönetimin şeffaflık, adillik, sorumluluk ve hesap verebilirlik prensipleri çerçevesinde yürütüyoruz. Tüm iç ve dış paydaşlarımızla iletişimimizi etkin ve şeffaf bir temele dayandırıyor, önceliklerimizi paydaşlarımızın beklentilerini göz önünde bulundurarak belirliyoruz. Bu doğrultuda, paydaşlarımızı sınıflandırmak ve bu sınıflandırmaya göre iletişim metodu ve sıklığı belirlemek, sürdürülebilirlik yaklaşımımızın tüm değer zincirine aktarılmasındaki en önemli faktörler arasında yer alıyor.

Sürdürülebilirlik konularında paydaşlarımızla iletişimimizi sürdürülebilirlik raporlarımız ve kurumsal internet sitemiz yoluyla sağlıyoruz. Buna ek olarak, farklı paydaş gruplarımız özelinde öne çıkan konularda etkileşimimizi, çeşitli etkinliklerden değerlendirme toplantılarına, yayınlanan bültenlerden sosyal medya mecralarına, iç ve dış raporlardan bilgilendirme portallarına kadar çeşitli platformları içeren geniş bir yelpazede sağlıyoruz.

Sürdürülebilirlik raporları doğası gereği teknik değerlendirme ve yorumları içeriyor. Bu değerlendirmeleri de ancak konuyla ilgili bireyler ya da kurum temsilcileri okuyor. Biliyoruz ki sürdürülebilirlik bilinci bireyde başlar ve dalga dalga yayılarak kitlelere, kurumlara oradan da kurumların iş yapış biçimlerine tesir eder, entegre olur. Buradan yola çıkarak bu yıl raporumuzda, Borusan çalışanlarının

çocuklarını da paydaşımız olarak dinledik. Onların gelecek hayallerine kulak verdik. Rapor dilimizi daha anlaşılır ve sade bir yapıya kavuşturduk. Son dönemde dijitalleşmenin de hayatımıza hızlı bir şekilde girişiyle bu dili dijitale taşıdık.

Raporunuzu dijitale taşırken hangi özellikler üzerinde temellendirdiniz ve geliştirdiniz?

Sürdürülebilirlik raporumuzda yer verdiğimiz içeriklerin en kolay ve hızlı şekilde paydaşlarımıza ulaşmasını hedefliyoruz. Buradan yola çıkarak 2018 yılı raporumuzu, uzun zamandır uyguladığımız Borusan’ın çevresel hedeflerine ulaşma bakış açısıyla kâğıt kullanımını en az seviyeye indirme esasıyla, basılı olarak dağıtmak yerine, bir mikro web sitesi aracılığıyla dolaşıma soktuk. Bu mikro siteyi de web sitemizde erişilebilir hale getirdik. Bu şekilde tüm hedef kitleler tarafından ulaşılabilirliğini ve çevre dostu bir uygulama olarak paylaşımını mümkün kıldık. Raporumuza Borusan.com kurumsal web sitemizin Sürdürülebilirlik sekmesinin altından erişilebiliyor.

Raporumuzun web versiyonunda içeriklerimizi Değer Yaratan İş Anlayışı, Mutlu Borusanlılar ve Topluma Katkı başlıklarıyla üç ana tema altında ele aldık. Tüm bu başlıklar altında sürdürülebilirlik yaklaşımımızı Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları çerçevesinden grup şirketlerimizin örnek çalışmaları ve GRI göstergeleriyle bağlantılı bir şekilde kodladık.

Raporun yayınlanmasından bu yana ölçebildiğiniz veriler var mı?

Raporumuzun web sitesini bugüne kadar 3 bin 847 kişi ziyaret etti. Borusanlıların çocuklarının rol aldığı ve kurumsal sosyal medya hesaplarımız aracılığıyla paylaştığımız filmimizi ise 85 bin kişiye ulaştırdık, toplamda 165 bin izlenme sayısına eriştik.



Deneyim: Rapor İçi Dolaşım ve Akış

Bir raporun içinde dolaşım ve akış, kullanıcı deneyimi üzerinde büyük bir etki yaratabilir. Metnin bir mantık akışını takip etmesi ve kullanıcının ilgili bilgileri bulabilmesi önemlidir. Yönlendirme, çapraz referanslama ve gezinme araçları kullanmak, okuyucunun hızlı bir şekilde bilgiyi bulabilmesine yardımcı olur.

Öneriler• İçeriği gruplayarak, rapor boyunca bilgileri tutarlı bir biçimde

sunun.• Raporun mantıklı bir şekilde akması için içeriği doğru biçimde

sınıflandırın.• Ek bilgilerin kolayca bulunabilmesi için rapor içi dolaşım araçları

kullanın, dahili ve harici bağlantılar ekleyin.

Metodoloji Notları• Net ve tutarlı içerik gruplamaları ve işlevsel gezinme özellikleri

aradık.• Deneyim kriterleri 2017 yılında eklendi ve puanlamamızı daha

tutarlı hale getirmenin yollarını aramaya devam ediyoruz. Yapılan revizyonlar sonucu bazı üyelerimizin puanlarında değişiklikler oldu.

İyi uygulamalarTSKB‘İçindekiler’ kısmından itibaren raporun tamamında bölümler arası çapraz referanslar ve gezinme araçları bulunuyor. Dış kaynaklara referans verilmesi gerektiğinde ilgili yerlere bağlantılar ekleniyor, okuyucunun ek bilgilere erişimi kolaylaştırılıyor.

İyi uygulamalarZorlu HoldingRapor için hazırlanan websitesindeki “İçerikler” alanı ile raporun başlıkları arasında rahatça dolaşım sağlanıyor. Ayrıca websitesinin en üstüne yerleştirilmiş olan ana başlıklar sayesinde alanlar arasında hızlıca geçiş yapılabiliyor.





Rapor İçi Dolaşım ve Akış - Coca-Cola İçecek

Coca-Cola İçecek (CCI) Grup Kurumsal İlişkiler ve Sürdürülebilirlik Yöneticisi Seda Çınlar, Raporun kolektif bir çabayla hazırlanan ciddi bir içeriğe sahip olduğunu, bu nedenle okunurluğun ve yayımın öne çıktığını belirtiyor. Raporu dijital ortamda yayımlayan Coca-Cola İçecek, masaüstü ve mobil cihazlarla uyumlu bir mikrosite aracılığıyla dolaşımı ve akışı daha işlevsel kılıyor.


Coca-Cola İçecek (CCI) olarak, Türkiye, Orta Asya, Ortadoğu ve Pakistan’ı kapsayan coğrafyada toplam 10 ülkede, 9 bine yakın çalışanımız ile faaliyet gösteriyoruz. Vizyonumuz, faaliyet gösterdiğimiz tüm ülkelerde hızlı tüketim malları sektörünün en iyi şirketi olmak. Vizyonumuza ulaşmanın bir parçası, dijitalleşen dünyaya ayak uyduran öncü adımlar atmak. Sürdürülebilirlik şirket stratejimizin merkezinde yer alıyor ve ilgili prensipleri tüm faaliyetlerimizde uygulamak için sürekli gayret içindeyiz.

Sürdürülebilirlik Raporumuz, 10 yılı aşkın süredir, paydaşlarımız için yarattığımız değeri ve faaliyetlerimizden kaynaklanan etkileri yine paydaşlarımıza aktarmak için kullandığımız, kolektif bir çabayla hazırladığımız iletişim araçlarından biri. Sürdürülebilirliğin doğasına uygun olarak ve dijitalleşen dünyayla daha uyumlu olmak adına, 2018’den itibaren raporumuzu basmama ve sadece dijital ortamda yayımlama kararı aldık.

Raporunuzun ayrı bir web sitesi var, ayrıca CCI'nin web sitesi içinde de bir tanıtım sayfası bulunuyor. Bu özellikleri geliştirirken gerekçeleriniz nelerdi?

Sürdürülebilirlik Raporumuza ayrı bir mikrosite geliştirirken, kullanıcı dostu tasarımı olmasına önem verdik. Raporumuzun, yatırımcılar, sivil toplum örgütleri, kamu gibi farklı paydaşlarca inceleneceğini göz önünde tutarak üç ana bölüme ayırdık: Birinci bölümde CCI’nın sürdürülebilirlik vizyon, yaklaşım ve yolculuğunu anlatırken ikinci bölümde geçen yılın performansına dair detayları, öne çıkan iyi uygulamalarını ve hedeflerimizi anlatıyoruz. Üçüncü bölüm ise GRI standartlarına uyumlu tüm çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik performans verilerimizi içeriyor.

Mikrositemiz, masaüstü ve mobil cihaz uyumlu. Kullanıcılar, menüden istedikleri bölüm ve alt başlığına doğrudan tıklayabilir veya dilerlerse tüm sayfaları sırayla inceleyebilirler. Ayrıca PDF versiyonunu indirerek raporumuza çevrimdışıyken de erişebilirler. Kullanıcı deneyimini iyileştirmek için raporun içinde gezinebilecekleri veya gerektiğinde ilgili politikalarımıza erişebilecekleri linkler yerleştirdik.

Böylece farklı paydaşlarımızın ihtiyaçlarına cevap vermeyi ve dijital deneyimlerini iyileştirmeyi hedefledik. Önümüzdeki yıllarda deneyim alanında çıtamızı daha da yukarı taşımak için gayret göstereceğiz.



Deneyim: Etkileyici Tasarım

Mükemmel tasarım iki temel işlevi yerine getirir: Birincisi, içeriğin ilgi çekici bir şekilde hayata geçirilmesi, ikincisi, bilgilerin hızlı ve kolayca anlaşılmasını sağlayan iyi bir kullanıcı deneyimi yaratması. İnfografikler, karmaşık içeriği basitleştirmeye yardımcı olur. Tipografi önemli noktaları vurgulayabilir, resimler ve fotoğraflar içeriğin hayata geçirilmesine yardımcı olur.

Öneriler• Raporunuzun görünümünü ve duygusunu şekillendiren net bir

tasarım konsepti geliştirin.• Raporunuzun içeriğini geliştirmek için renk, tipografi, grafik,

illüstrasyon, şema ve boşluk gibi tasarım öğelerinden yararlanın.• Tasarım öğelerinin içerik, mesajlar ve kurumsal kimlikle uyumlu

olmasına özen gösterin.• Görsellerin içeriğe uygun olduğundan, şirketinizi ve raporda

değinilen kavramları yansıttığından emin olun.

Metodoloji Notları• Deneyim kriterleri 2017 yılında eklendi ve puanlamamızı daha

tutarlı hale getirmenin yollarını aramaya devam ediyoruz. Yapılan revizyonlar sonucu bazı üyelerimizin puanlarında değişiklikler oldu.

İyi uygulamalarTürk TuborgTasarımda kullanılan imgeler şirketin doğasıyla uyumlu. Görseller ve kavramlar kurumsal kimlikle uyum içerisinde olacak şekilde bütün raporda tekrarlanıyor.

İyi uygulamalarVodafoneRaporun içinde ilgili yerlerde video linkleri kullanılması okuyucuya konuları anlama kolaylığı sağlıyor. Tasarım dili raporun ana mesajı olan dijitalleşmeyle uyumlu.

İyi uygulamalarZorlu HoldingTasarımında kullanılan çizgiler raporun ‘sürdürülebilirlik çizgisi’ ana temasını destekler nitelikte. Raporun açılması ile birlikte canlı bir şekilde görsellerin oluşması ve her sayfada ilgili konuyla bağlantılı görsel şekillerin belirlemsi etkileyici bir tasarıma katkı sağlıyor.




https://www.turktuborg.com.tr/Surdurulebilirlik_Raporu_2017/index.html


Etkileyici Tasarım - Zorlu Holding

İnovatif yaklaşımını raporda da gösteren Zorlu Grubu, dijital raporlamayı özgün bir tasarım ile gerçekleştirdi. Zorlu Holding Sürdürülebilirlik Yöneticisi Mehmet Eynehan, raporda sanatçı Tan Cemal Genç’in “sürdürülebilirlik çizgisi” temasını kullanarak “tek çizgi olabilirsek sürdürülebilir bir yaşam mümkün” mesajını vermeye çalıştıklarını söylüyor.


Zorlu Grubu olarak, inovatif ve teknolojik yeniliklerden beslenen, bireyin, toplumun ve gezegenin gelecekteki refahını temel alarak sürdürülebilir çözümler üretmeye odaklanıyoruz. Bu dönüşümün stratejik vizyonuna “Akıllı Hayat 2030” adını veriyor, tüm sürdürülebilirlik odaklı çalışmalarımızı bütüncül bir yaklaşımla bu vizyon çerçevesinde yönetiyoruz. Bu açıdan çevresel sürdürülebilirlik başlığı altında yer alan çevresel ayak izimizi azaltmak en öncelikli konularımızdan birini oluşturuyor. Bu çerçevede Zorlu Holding olarak her yıl hazırladığımız sürdürülebilirlik raporumuzu, çevresel uygulamalarımıza paralel olarak sadece dijital platformlardan yayınlıyoruz. Böylece hem kâğıt kullanımının önüne geçiyor hem de çevrimiçi bir içerik yayınlayarak çok daha fazla paydaşımıza erişmiş oluyoruz. Raporumuz, kullanıcı dostu özellikleriyle, zamanı verimli kullanma ve istendiğinde daha fazla bilgiye erişim sağlama seçeneğiyle, şeffaflık prensibimizi hayata geçirme yolunda bizi ciddi katkı sağlıyor. Özellikle rapordan web sitemize verdiğimiz linklerle birçok konuda daha detaylı bilgi sahibi olmak isteyen okurlarımıza kolay okuma olanağı sunmuş oluyoruz.

Raporu dijitale taşırken kullandığınız özelikleri hangi gerekçelerle geliştirdiniz?

Sürdürülebilirlik raporunu PDF formatında yayınlamanın yanı sıra rapora özel web sitesi oluştururken amaçlarımızdan biri sürdürülebilirlik vizyonumuz Akıllı Hayat 2030’u ve bu kapsamdaki çalışmalarımızı daha geniş bir kitleye ulaştırmak, anlatabilmekti.

Bu nedenle öncelikle Zorlu Holding çatısı altında tüm iş yapış şekillerimizi sürdürülebilirliğe uygun şekilde dönüştürdüğümüzü, tüm yönetici ve çalışma arkadaşlarımızın bu dönüşümün bir parçası olduğunu anlatmak istedik. Sürdürülebilirliği merkeze alan

ve iş yapış şekillerini bu refleksle yöneten bir takıma dönüşmek yönünde ilerleyen ve bu yolculuğu raporumuzun tasarımına yansıtan bir yaklaşım benimsedik. Bu anlayışla Zorlu Holding Sürdürülebilirlik Raporu 2018’in tasarımında, ”tek çizgi” konseptini benimsedik. Rapordaki çizimlerin hepsi tek bir çizgiden oluşuyor ve sürdürülebilirlik yolculuğunu temsil ediyor. Aynı çizgiyi sürdürerek istediğimiz her amaca ulaşabileceğimizin bir yansıması olarak bu yaklaşımı benimsedik. Çizimlerde iş birliği yaptığımız sanatçı Tan Cemal Genç’in de ifadesiyle, “tek çizgi olabilirsek sürdürülebilir bir yaşam mümkün”. Sürdürülebilirlik hedeflerimizi içeriğe yansıtırken kullandığımız çizimlere raporun dijital uyarlamasında da yer verdik.



“Kurumsal raporlar en güvenilir bilgi kaynağı ama okutmak için sınırları zorlamak gerekiyor” Danışmanlık şirketi Radley Yeldar’ın Sürdürülebilirlik Stratejisi Direktörü Ashleigh Gay, sürdürülebilirlikle ilgili küresel gelişmeleri ve sürdürülebilirlik raporlamasında görsel dilin önemini anlattı.

Sürdürülebilirlik konusunda önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl oldu. Size göre neler öne çıktı?

Sürdürülebilirliğin önemi sonunda anlaşıldı ve bu bir tesadüf değil. Blue Planet, Extinction Rebellion, Greta Thunberg… Bunlar sürdürülebilirliğin daha önce hiç konuşulmadığı alanlarda konuşulmasını sağlayan yüzlerden ve girişimlerden birkaçı. Artık, ister otobüs durağında ister yönetim kurulu odasında olunsun, plastik atıklar ve iklim değişikliği hakkında konuşmamak mümkün değil. Tüketici farkındalığı artıyor. Devletlerin bazı alanlarda eyleme geçmesi ve yatırımcıların daha fazlasını yapmaları için şirketlere baskı kurması konusunda kamusal bir bilinç var. Bu konu dünya çapında ivme kazanıyor, durmuyor ve yavaşlamıyor. Bunun yeni standardımız olduğunu umuyorum.

İnsanların sürdürülebilirlik meselesinin farkında olması çok güzel ama gerçek bir değişime yön verecek kadar çalışıyor muyuz?

Büyük ilerleme kaydetsek de kesinlikle yeterli değil. Sürdürülebilirlik karmaşık, teknik ve zaman zaman biraz sıkıcı bir konudur. Ancak mevcut tartışma bunlardan hiçbiriyle ilgili değil. Bu tartışma; güçlü, anlatılabilir, uygulanabilir ve her zamanki sürdürülebilirlik klişelerinden çok uzak. Marka Direktörümüzle Extinction Rebellion* (Yok Oluş İsyanı) hakkında sohbet ederken kampanyanın ne kadar ezber bozan bir yapıya sahip olduğuna dikkat çekti. Yazılı ve görsel dil, hem cesur hem de çok etkiliydi. En önemlisi de kampanyanın artan başarısı, sıradan insanları kendi hareketlerini yaratmaları için araçlar ve kaynaklar sunarak güçlendirdi. İklim değişikliği gibi sürdürülebilirlik meselelerini herkesin işi haline getirmek zorundayız. Daha fazla şirketin bu yaklaşımı benimsediğini görmek isterim.

Tüm bunlar raporlama için ne anlama geliyor?

Raporlamanın, konunun uzmanları açısından anlaşılır, iyi anlatımlı ve güvenilir olması çok önemli. Ancak kitlelerin sürdürülebilirliğe artan ilgisi, büyük bir fırsat sunuyor. Kısa süre önce raporlamanın nasıl algılandığı ve bundan nasıl yararlanıldığını anlayabilmek için bir araştırma yaptık. Pek çok kişi şirketler hakkında bilgi edinmek için medyaya yöneliyor. Kurumsal raporlama ise medyanın hemen arkasından geliyor. Kurumsal raporlamanın en güvenilir bilgi kaynağı olduğunu tespit ettik. Maalesef, yalnızca on kişiden biri kurumsal raporları tam olarak okuyor. Pek çok şirket, raporun detaylı sunumunu okuyucunun ilgisini çekecek biçimde hazırlamakta zorlanıyor. Bu zorluğu aşmak için sınırları zorlamak gerekiyor. Raporlama ekipleri, kitlelerin katılımını sağlamak için giderek daha fazla çevrimiçi çözüm arayışına giriyor (daha fazla bilgi için bu yılın Derinlemesine Dijital Analiz raporuna da bakın. Ancak sürdürülebilirlik hakkında ikna edici bir yol izlemediğimiz sürece format sorunu anlamsız kalacaktır. Birçok şirket raporlamada halen sürdürülebilirlik klişelerine başvuruyor ve süreç halka kapalı. Daha geniş bir kitleye ulaşabilmeleri için net, benzersiz ve yaratıcı mesajlar vermeleri gerekiyor.

Röportaj: Sürdürülebilirlik ve raporlamada görsel dilin önemi



Uygulamada daha fazla neler yapılmasını öneriyorsunuz?

Şirketler, raporlarını değerlendirmekle işe başlamalılar. Neyi başarmaya çalışıyorsunuz? Raporunuzu paydaşlarınızın değişen ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde nasıl düzenleyebilirsiniz? Sürdürülebilirlik çabalarınızı daha ikna edici, anlamlı ve insani bir biçimde iletmek için ortaklarınıza ve danışmanlarınıza meydan okuyabilir misiniz? Doğrusunu yapmak için taktiklerimize bir göz atın.

*Extinction Rebellion (Yok Oluş İsyanı): İklim değişikliğine karşı hükümetleri harekete geçirmeye çalışırken, şiddet içermeyen sivil itaatsizliği kullanan küresel bir çevresel hareket.

Sürdürülebilirlik Klişeleri

Bunları daha önce gördünüz, zira dünyanın önde gelen markalarının çoğu sürdürülebilirlik klişelerine boğulmuş durumda. İlgisiz bağlamlarda kullanılan ağaçları, rüzgâr türbinlerini ve elinde bir bitki tutan elleri hatırlayın.

Etkili sürdürülebilirlik görselleri oluşturmak için temel ilkeler

1. Somut olun

Sürdürülebilirlik, insanlara karmaşık gelen, soyut ve anlatması zor bir konudur. İnsanlar somut ve ilgilerini çeken konularla meşgul olmayı tercih ederler. Bu nedenle görsellerinizde, somut, ilgi çekici konuları kullanarak insanlarla iletişim kurun.

2. İlişki kurun

Sürdürülebilirlik konuları insanlara uzak gelebilir. Bunlar sanki gelecekte başka bir yerdeki başka birilerini etkileyecekmiş gibi hissedilebilir. Kitlenizin ilgi göstermesini sağlamaya odaklanın. Okurlarınızın içinde bulunabilecekleri senaryoları tartışarak onların bağ kurabileceği ve ilgilenebileceği kişileri ve mekanları öne çıkarın.

3. Basit tutun

İnsanlar özellikle sürdürülebilirlik konusunda bilgiye boğulmuş olabilirler. Aynı anda çok fazla şeyle uğraşmayın, asıl mesajınızı iletmeye odaklanın.

4. Klişelerden kaçının

Sürdürülebilirlik sadece ağaçlar ve kutup ayıları değildir. Yaşadığımız zorluklar dünyamızın her bir parçasını etkiliyor.

Konuyla ilgili görüntüleri kullanın ve güvenilirliğini yitirmiş alışılmış görselleri kullanmaktan kaçının.

5. Markanızdan sapmayın

Sürdürülebilirlik için farklı bir görünüm ve duygu yaratmayın. Sürdürülebilirliği işinize ve markanıza özgü hissettirebilmek ve benzersiz biçimde hayata geçirebilmek için markanızın değerlerini nasıl kullanabileceğinizi düşünün.

6. Simgelere dikkat edin

İklim değişikliği, sömürü ya da organik gıdalar için asla mükemmel bir simge bulamazsınız. Bu nedenle denemeyin bile. Simgeler yararlı görsel kısaltmalar olabilir ama çok fazla simge kullanmak yardımcı olmaktan çok kafa karıştırıcı olacaktır.

Röportaj: Sürdürülebilirlik ve raporlamada görsel dilin önemi devamı


Ekler


Bu bölümde52 Metodoloji ve Proje Süreci53 Değerlendirilen Raporlar54 Kaynaklar55 Kısaltmalar56 Terimler59 Proje Ekibi60 Örnek geri bildirim raporu

Ekler


Metodoloji ve Proje Süreci

5

Etkileşim

• Ağustos 2019 – Ocak 2020 tarihleri arasında temel kriterleri açıklamak ve üyelere yönelik geri bildirimleri paylaşmak amacıyla telekonferans ve yüzyüze görüşmelerle geri bildirim seansları düzenlendi.

• Son olarak, 25 rapor incelemesinden elde edilen bilgiler, toplu analizler ve bulgular, Reporting Matters Türkiye 2019 Raporu’nda derlendi.

1

Kriter Güncellemeleri

• Önceki yıllardan öğrendiklerimize dayanarak vurguladığımız noktaları uyumlaştırmaya devam ediyoruz. Özel örnekleri metodoloji notları kutusuna ekledik.

• SKA göstergesi için temel kriteri güncelledik. Bu gösterge hala Genel Puanlara katkıda bulunmamaktadır. 2019'dan gelen verilerin ayrıntılı analizine dayanarak, 2020 incelemesi için kullandığımız kriterlere farklı bileşenleri entegre etmeyi planlıyoruz.

2

Araştırma

• Üyelerimize ulaştık ve en eksiksiz sürdürülebilirlik bilgilerinin yer aldığı mecrayı bizimle paylaşmalarını istedik.

• Toplamda 25 sürdürülebilirlik ve entegre raporu, kullandığımız metodolojiye göre sistematik olarak gözden geçirdik.

• Yapılan değerlendirmelerin eksiksiz, nesnel, adil ve tutarlı olduğunu garanti etmek için her rapor, proje ekibi içinde kalite güvence sürecine tabi tutuldu.

4

Raporun Lansmanı

• Reporting Matters 2019 Türkiye, üye şirketlerin raporlama eğilimlerindeki ilerleme ve iyileştirme alanlarını vurgulayarak SKD Türkiye üyelerinin raporlama eğilimlerine genel bir bakış sağlamak üzere tasarlandı.

• Önerilerimiz, iyi uygulama örnekleri göstererek ve ilginç eğilimleri vurgulayarak şirketlere etkili bir raporlama sürecine yatırım yapma konusunda ilham vermeyi amaçlıyor.

3

Analiz

• Tüm raporlar değerlendirmeleri Ağustos 2019 - Ocak 2020 tarihleri arasında gerçekleşti. Sonrasında trendleri belirlemek için kapsamlı bir analiz yapıldı.

• Her yıl olduğu gibi bu yıl da her göstergede öne çıkan uygulamaları belirledik.

• İyi uygulamalar dikkate alınırken, bir önceki raporda belirtilen özellikleri tekrar etmekten, tek bir sektör üzerine yoğunlaşmaktan kaçındık. İyi uygulaması bulunan üyelere dengeli şekilde yer vermeye özen gösterdik.

Ekler


Değerlendirilen Raporlar

Abdi İbrahim İlaç Sanayi ve Tic A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2017-2018

Ak-Kim Kimya Sanayi ve Tic. A.Ş / Sürdürülebilirlik Raporu 2016-2017

Allianz Sigorta A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2017

Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2017

Anadolu Etap Tarım ve Gıda Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2017

Borusan Holding A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2018

Brisa Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2018

Coca-Cola Meşrubat Paz. Danış. San. ve Tic. A.Ş. / Sustainability Report 2018

Çimsa Çimento San. ve Tic. A.Ş. / 2018 Entegre Faaliyet Raporu

Eczacıbaşı Holding A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2018

ENKA İnşaat ve Sanayi A.Ş. / 2017 Sürdürülebilirlik Raporu

EY Türkiye / Sustainability Report 2014-2016

Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2018

İSS Tesis Yönetim Hizmetleri A.Ş. / Sürdürülebilirlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu 2018

Koç Holding A.Ş. / Sustainability Report 2018

Kordsa Teknik Tekstil A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2018

OYAK Maden Metalürji Grubu / 2018 Sürdürülebilirlik Raporu

Tekfen Holding Sürdürülebilirlik Raporu 2018

T. Garanti Bankası A.Ş. / 2018 Entegre Faaliyet Raporu

Türk Tuborg A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2017

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. / 2018 Entegre Raporu

Ülker Bisküvi A.Ş. / 2018 Sürdürülebilirlik Raporu

Vodafone Telekomünikasyon A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2019

Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. / Sürdürülebilirlik Raporu 2016-2017

Zorlu Holding / Sürdürülebilirlik Raporu 2018

Ekler


Kaynaklar

• PwC (2019) Unlocking Technology fort he Global Goals, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://www.pwc.com/gx/en/news-room/press-releases/2020/blockchain-sdgs-wef.html

• PwC (April, 2019) Money Matters – Why responsible investment is key to financing the SDGs, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://pwc.blogs.com/sustainability/2019/04/money-matters-why-responsible-investment-is-key-to-financing-the-sdgs.html

• PwC (December 2019) Investors and modern slavery, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://pwc.blogs.com/sustainability/2019/12/investors-and-modern-slavery.html

• PwC (October 2019) How fashion brands can help their customers be kinder to the planet, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://pwc.blogs.com/sustainability/2019/10/how-fashion-brands-can-help-their-customers-be-kinder-to-the-planet.html

• PwC (2019) 23rd Annual Global CEO Survey, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://www.pwc.com.tr/ceo-survey

• PwC (January, 2018) Fourth Industrial Revolution for the Earth - Harnessing Artificial Intelligence for the Earth, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://www.pwc.com/gx/en/sustainability/assets/ai-for-the-earth-jan-2018.pdf

• IEEE (2017) An Overview of Blockchain Technology: Architecture, Consensus, and Future Trends, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/8029379

• Düzer M., Önce S., Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması ve Finansal Performans: BİST’te İşlem Gören Şirketler İçin Karşılaştırmalı Bir Analiz, Mart 2019’da şuradan erişildi: https://www.academia.edu/35561113/Kurumsal_Sürdürülebilirlik_Raporlaması_ve_Finansal_Performans_BİST_te_İşlem_Gören_Şirketler_İçin_Karşılaştırmalı_Bir_Analiz

Ekler


BIST Borsa İstanbul

BM Birleşmiş Milletler

CDSB İklim Beyanı Standartları Kurulu

CDP Karbon Saydamlık Projesi

CEO İcra Kurulu Başkanı, Genel Müdür

DLT Dağıtılmış Defter Teknolojisi

DJSI Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi

ERM Kurumsal Risk Yönetimi

ERTA Entegre Raporlama Türkiye Ağı

ESG Çevresel, Sosyal ve Yönetişim kriterleri

FTSE4GOOD Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksi*

GRI Küresel Raporlama Girişimi

GSYİH Gayri Safi Yurt İçi Hasıla

IIRC Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi

KPI Kilit Performans Göstergeleri

KSS Kurumsal Sosyal Sorumluluk

SASB Sürdürülebilirlik Muhasebesi Standartları Kurulu

SBT Bilim Temelli Hedefler

SKA Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları

Kısaltmalar

SMART Belirli, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Gerçekçi, Zaman Sınırlı Hedefler

STK Sivil Toplum Kuruluşu

TCFD İklimle Bağlantılı Finansal Bildirimler Görev Gücü

TKYD Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği

TÜSİAD Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği

TÜYİD Yatırımcı İlişkileri Derneği

UNEP FI Birleşmiş Milletler Çevre Programı Finans Girişimi

UNGC Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi

WBCSD Dünya Sürdürülebilir Kalkınma İş Konseyi

WEPs Kadının Güçlenmesi Prensipleri

XBRL Genişletilebilir İşletme Raporlama Dili

YK Yönetim Kurulu

YOİKK Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu

* Londra Borsası ve Financial Times'ın ortak olduğu bağımsız organizasyon FTSE, şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim konusundaki performanslarını FTSE4GOOD ile ölçüyor.

Ekler


Terimler

Bakış açısı Raporun içerik sunumunun tutarlı ve anlaşılabilir olması, raporun tamamının okunmasını kolaylaştırır.

Beyan Beklentiyi aşan bilgi paylaşımı Over-disclosure

Şirketin, belirlediği öncelikli konular hakkında gerekenden fazla açıklama yaptığı ve/ veya öncelikli konular haricinde bilginin sunulduğu durumdur.

Beklentinin altında kalan bilgi paylaşımı Under-disclosure

Şirketin, belirlediği öncelikli konular hakkında temelde gerekli olan bilgiyi paylaşmadığı durumdur.

Birleşik rapor Sürdürülebilirlik raporu içerikleri (örn. sosyal ve çevresel açıklamalar) ile geleneksel faaliyet raporundaki (örn. finansal veriler) içerikleri birleştiren rapordur. Sürdürülebilirlikle ilgili bilgiler, birleşik raporun genellikle ilgili bölümünde bulunur.

Değer zinciri Bir ürünün üretime dönük ve satışa dönük yaşam döngüsünü; malzeme tedariki, üretim, tüketim ve bertaraf, geri dönüşüm süreçlerini de kapsayan, işlem ve servisleri tarif etmekte kullanılan terimdir.

Kaynak

İşletmenin, üretimin erken aşamasında hammadde arama, çıkarma ya da tedarik etme işlemleridir.

İşleme

Tedarik edilen malzemenin mamul ve ya da yarı mamul haline getirilmesidir.

Dağıtım

Mamul ya da yarı mamul malların satışı ve dağıtımıdır.

Dış trendlerGelecekteki stratejiyi veya performansı etkileyebilecek; sosyal, çevresel, düzenleyici veya ekonomik eğilimlerdir.

Mega trendler

Belirli endüstrilerin ötesine geçen sosyal, çevresel ve ekonomik trendler (örn. iklim değişikliği, demografik değişim, ekonomi ve siyasetteki değişim, teknolojik değişimler, küreselleşmeye güven, tüketim ve değerler, su kıtlığı, arazi kullanımında değişiklik, kentleşme vb.).

Sektörel trendler

Belirli bir sektöre özel trendler (örn. müşteri ihtiyaçları ve tercihleri, arz ve talebi etkileyen sorunlar vb.).

Düzenleyici trendler

Yerel, ulusal veya bölgesel değişimlerle ilgili, mevzuata yönelik trendler (örn. gıda ya da etiketleme, raporlama gereksinimleri, işyeri güvenliği veya sağlığı, insan hakları vb. genel konular ya da emisyon, kimyasallar, teknolojik ürünlerdeki bazı maddeler, şirketler kanunu vb. konularda yeni düzenlemeler, revizyonlar).

Doğal sermaye İnsan yaşamını olanaklı kılan dünya üzerindeki yenilenebilir ve yenilenemez doğal kaynakların (örn. bitkiler, hayvanlar, hava, su, toprak, mineral) bütünüdür.

Ekran planı (Wireframe)Şema tasarımı olarak da bilinir. Bir rapor sayfası ya da web sitesi için iskelet olacak çerçeveyi tanımlar. Rapordaki tüm sayfalar için tutarlı olmalıdır.

Ekstra finansal bilgi Yatırım kararı alma süreçlerinin bir parçası olarak kabul edilen ve geleneksel değişkenlerin ötesinde var olan çok çeşitli konuları içeren bilgidir. Ekstra finansal bilgi (extra financial information) ESG faktörleri, niceliksel veya niteliksel olabilir. Bu bilgiler, şirketin karbon ayak izini yönetmek ve hesap verebilirliği sağlamak gibi sürdürülebilirlik, etik ve kurumsal yönetişim konularını içerebilir.

Entegre rapor Bir kurumun stratejisi, yönetişimi, performansı, geleceğe yönelik beklentileri ve hedeflerinin kısa, orta ve uzun vadede dış çevre bağlamında nasıl değer yaratacağına ilişkin öz ve kısa bir rapordur. Entegre rapor, Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi’nin <IR> Çerçevesi’ne uygun olarak hazırlanır. Bu rapor tipinde, finansal sermaye sahiplerine şirketin zaman içinde nasıl değer yarattığı açıklanır. Entegre rapor, şirket tarafından kullanılan ve üzerinde etki yaratılan kaynaklar ve ilişkiler (sermayeler olarak da adlandırılır) hakkında bilgi vermeyi amaçlar.

Etkiler Doğrudan etkiler

Bir şirket tarafından yürütülen iş faaliyetlerinin sonuçlarının çevre ve toplum üzerindeki etkileridir.

Dolaylı etkiler

Bir şirketin proje veya faaliyetinin doğrudan bir sonucu olmayan ve bazen “ikinci seviye” veya “üçüncü seviye” etkiler olarak anılan, üretime dönük ve satışa dönük faaliyetlerin çevre ve toplum üzerindeki etkileridir.

Finansal sermaye Ürün üretiminde ve hizmet sunumunda kullanılmak üzere hazır bulunan ve özkaynak, borçlanma veya hibe yoluyla elde edilen ya da, yatırımlar veya operasyonlar ile oluşturulan fon havuzudur.

GRI Standartları Ekim 2016’da oluşturuldu ve G4 Kılavuzu’nun yerini alarak, modüler ve birbiriyle

ilişkili bir yapıdan oluşan sürdürülebilirlik raporlaması için ilk küresel standartları getirdi. G4 Kılavuzu’nda yer alan “temel” ve “kapsamlı” uyumluluk seçenekleri kullanılmaya devam ediyor. GRI Standartları, Temmuz 2018’den bu yana GRI raporları için kabul edilen tek biçim oldu.

Uyumluluk seçenekleri

Temel: Organizasyon, belirlenen her öncelikli konu için yönetim yaklaşımı ve en az bir gösterge hakkında genel bir bilgilendirme yapar. Kapsamlı: Organizasyon, belirlenen her öncelikli konu için, genel yönetim yaklaşımı ve öncelikli konu ile ilgili tüm göstergeleri açıklar.

Güvence Bağımsız bir denetim firması tarafından, bir kurumun belirli kriterlere ve standartlara dayalı faaliyetlerinin temelindeki sistemler, veriler, işlemler ve performansı hakkında, kamuoyuna açık bilgilendirmelerinin değerlendirilmesi için kullanılan yöntem ve süreçlerdir. Güvence, kurumun güvenilirliğini artırmak için, denetim firmasının değerlendirme sürecinin sonuçlarının da yer aldığı bir beyan içerir.

Makul güvence

Denetim firmasının, denetime özne olan konuyla ilgili bir bütün olarak ele aldığı bilgiyi sonuçlandırmak için gerekli bulguları toplamasına ilişkin konsepttir. Makul güvence denetiminde, istenen pozitif sonuca varabilmek için, denetim firmasının tekrar eden ve sistematik bir katılım sürecinin parçası olarak yeterli ve uygun bulgu elde etmesi gerekir.

Sınırlı güvence

Sınırlı güvence denetiminde, yeterli ve uygun bulguyu toplamak için gereken işlemlerin niteliği, zamanlaması ve kapsamı makul güvence denetimine göre özellikle sınırlı tutulur.

HedeflerBir kuruluşun kamuya açıklayarak taahhüt ettiği geleceğe dönük amaçlar veya hedeflerdir.

Bağlama dayalı hedefler

Geniş bir sosyal veya çevresel bağlamda çerçevelenmiş hedefler. Bunlar genellikle Paris Anlaşması ile uyumlu, bilim temelli iklim değişikliği hedefleriyle ilişkilidir.

Operasyonel hedefler

Bir kuruluşun, daha iyi çalışarak elde edebileceği kazanımlara odaklanan hedefler. Bunlar artan kazançlara odaklanan yıllık veya orta vadeli hedeflerdir.

SMART Hedefler

Sürdürülebilirlikle ilgili öncelikli konularda, amaçların belirlenmesine rehberlik

Ekler


Terimler devamı

eden hedefler için kullanılan bir kısaltmadır. Harfler sırasıyla belirli (spesific), ölçülebilir (measurable), ulaşılabilir (achievable), gerçekçi (realistic) ve zaman sınırlı (timebound) hedefleri ifade eder.

Esnek hedefler (uzun vadeli)

Yeni stratejiler bulunarak, yeni inisiyatifler alınarak ya da daha yenilikçi ve yaratıcı olunarak ulaşılabilecek hedefler.

İç denetim Kurumun faaliyetlerine değer katmak ve işleyişini geliştirmek için tasarlanan bağımsız ve tarafsız bir güvence ve danışmanlık etkinliğidir. İç denetim; risk yönetimi, kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek için sistematik, disiplinli bir yaklaşım getirir ve böylece kurumun hedeflerine ulaşmasına yardımcı olur.

Ses tonuKuruluşun iletişim tarzıdır (resmi ya da samimi bir dil kullanması).

İnsan sermayesi İnsanların becerileri, yeterlikleri, deneyimleri ve yenilik yaratma motivasyonlarını ifade eder.

Kanal Yayımlanan bilgilerin açıklanma ve paydaşlara iletim yoludur.

Genel kabul görmüş raporlama

Şirketlerin faaliyet gösterdikleri ülkedeki şirketler hukuku, uyum veya menkul kıymetler kanunları dahilinde hazırlanan yıllık faaliyet raporlarıdır. Bu raporda mevcut ve potansiyel yatırımcılar için şirketin performansı ve finansal durumu yer alır.

Entegre rapor

Bir kurumun stratejisi, yönetişimi, performansı, geleceğe yönelik beklentileri ve hedeflerinin kısa, orta ve uzun vadede dış çevre bağlamında nasıl değer yaratacağına ilişkin öz ve kısa bir rapordur. Entegre rapor, Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi’nin <IR> Çerçevesi’ne uygun olarak hazırlanır. Bu rapor tipinde, finansal sermaye sahiplerine şirketin zaman içinde nasıl değer yarattığı açıklanır. Entegre rapor, şirket tarafından kullanılan ve üzerinde etki yaratılan kaynaklar ve ilişkiler (sermayeler olarak da adlandırılır) hakkında bilgi vermeyi amaçlar.

Sürdürülebilirlik raporu

Kurum veya şirket tarafından yayımlanan ve günlük faaliyetlerinin neden olduğu sosyal ve çevresel etkilerin, sürdürülebilirlik performansının ve onun etkilerinin anlatıldığı rapordur.

Uzman sistemler

Şirketlerin çevrimiçi yanıt sistemleri, anketler ve formlar yoluyla doğrudan bir kurum veya yetkili makamlara bilgi iletmesine olanak tanır.

Kamuoyu ile ilgili alanlar Şirketin faaliyette bulunduğu bölge, sektör ya da faaliyeti ile ilgili itibar riski oluşturabilecek, olumsuz basın haberleri veya manşetler

Kapsam Raporlama döneminde ve raporda değinilen sürdürülebilirlik konularının çeşitliliği.

Kapsam seviyeleriKapsam 1

Bütün süreçleri kapsayan doğrudan seragazı salımları.

Kapsam 2

Elektrik, buhar veya ısı tüketiminden kaynaklanan dolaylı seragazı salımları.

Kapsam 3

Petrol ve benzeri ürünlerin çıkarılması ve üretimi, raporlama yapan tüzel kişiliğe ait olmayan araçların ulaşım faaliyetleri, dışarıdan alınan hizmetler, atıkların yok edilmesi gibi “seviye 2’ye” dahil olmayan elektrikle ilgili faaliyetleri (örn. iletim ve dağıtım kayıpları) kapsayan diğer dolaylı salımlar.

Kurumsal risk yönetimi (ERM) Kapsamlı bir organizasyonel bakış açısıyla yapılan risk değerlendirmesidir. ERM aracılığıyla her tür bilinmezlik organizasyonun bütün birimlerince dikkate alınır. Risklerle ilgili tüm bilgilerin derlenmesindeki amaç, tüm risk kategorileri kapsamında karar verme mekanizmalarında tutarlılığı sağlamaktır. Düzenleyici ve denetleyici merciler giderek artan oranda organizasyonların yönetişim, risk ve uyum için bütüncül bir yaklaşım benimsemesini beklemektedir.

Küresel raporlama girişimi (GRI) GRI G4 Raporlama Kılavuzu (GRI G4 Guidelines)

Nisan 2013’te oluşturuldu. Harf-bazlı eski G3 Kılavuzu seviyeleri, iki “uyumluluk” seviyesiyle (“temel” ve “kapsamlı”) değiştirilerek birçok yeni standart bildirim eklendi. Önceliklendirme süreci ve tedarik zincirindeki etkilere daha fazla odaklanan GRI G4, yönetişim üzerine yeni ve çeşitli standart bildirimler oluşturdu. Ayrıca, her bir öncelikli konunun etkisinin sınırlarını belirlemek için kullanılan süreci tanımlama zorunluluğu getirildi. Bunlar daha sonra GRI Standartları olarak değiştirildi.

Öncelikli konuların kilit performans göstergeleri (KPI)

Bir şirketin, belirlediği hedeflere ulaşmasında önceliklendirdiği konularda performansını ölçmek ve karşılaştırmak için kullandığı ölçülebilir göstergelerdir.

Öncelikli konulara ilişkin kilit performans göstergeleri örnekleri:

Girdi göstergeleri: Örn. kaynakların veya insanların özellikleri

Çıktı göstergeleri: Örn. adetler ve verimlilik

Süreç göstergeleri: Örn. hatalar, denetimler, uyumsuzluklar

Sonuç göstergeleri: Örn. davranış değişimi ve program sonuçları

Bağlam göstergeleri: Örn. ekolojik sınırlarla ilgili göstergeler

Önemlilik değerlendirmesi Bir şirketin raporlarında yer vermesi gereken ana sorunları belirlerken, iç ve dış paydaş verilerini nasıl kullandığını açıklamasıdır.

Raporlama gereklilikleri Şirketlerin raporlama koşullarına ne ölçüde uymaları gerektiğini ifade eder.

Zorunlu

Zorunlu hüküm, kurumlara kapsamına giren konular hakkında raporlama veya yanıt verme yükümlülüğü getirir.

Gönüllü

Gönüllü hükümlerin tanımlanmış zorunlulukları yoktur ancak, yenilikçi olmak için fırsatlar sağlayan ve genellikle daha detaylı raporlamalardır.

Raporlama hükümleri Raporlama yükümlülükleri, raporlama kaynakları ve yönetim kaynakları için ortak terimdir.

Resmi katılım mekanizmaları Şirketlerin, normal operasyonlarını yürütürken, harici olarak paydaşlarla kurduğu katılım mekanizmalarıdır (örn. uzmanlarla oturumlar, paydaş forumları, çalışma grupları vb.).

Satışa dönük faaliyetler Malzemelerin işlenerek, bitmiş bir ürün elde edilmesi ve son kullanıcıya dağıtılmasıyla ilgili faaliyetlerdir (örn. imalat, dağıtım ve tüketim).

Sınır Raporda performansı değerlendirilen tüzel kişilerin çeşitliliği (örn. iştirakler, ortak girişimler, alt yüklenici faaliyetleri). Raporda sınırları belirlemek için, iki noktayı göz önüne almak gerekir. Biri, bir şirketin yönettiği işletmelerin alanı ki genellikle buna “örgütsel sınırlar” denir ve finansal raporlamada kullanılan tanımlarla bağlantılıdır. Diğeri de etkilendiği işletmelerin alanıdır. Buna da “operasyonel sınırlar” denir.

SMART Hedefler Sürdürülebilirlikle ilgili öncelikli konularda, amaçların belirlenmesine rehberlik eden hedefler için kullanılan bir kısaltmadır. Harfler sırasıyla belirli (spesific), ölçülebilir (measurable), ulaşılabilir (achievable), gerçekçi (realistic) ve zaman sınırlı (timebound) hedefleri ifade eder.

Sosyal sermaye Topluluklar, paydaşlar ve diğer ağların içinde ve arasında var olan kurumlar ve ilişkiler ile toplumların bireysel ve kolektif refahının artmasını sağlayan bilgi paylaşımı.

Ekler


Terimler devamı

Sürdürülebilir değer zinciri yaklaşımı Kurumun, değer zincirinin sürdürülebilirlik performansı üzerindeki etkisini nasıl belirlediği, değerlendirdiği ve belgelediğini açıklayan bir metodolojidir. Hem toplumun hem de kurumun, ürün ve hizmetlerin yaşam döngüsüyle ilişkili çevresel ve sosyal zorlukları daha iyi anlamasına olanak tanır.

Tarihsel bağlam Çeşitli girişimlerin, nasıl ve neden ortaya çıktığının, neden önemli olduklarının açıklanmasıdır. Belirli bir tarihleri olması gerekmez, bir hikaye olabilir ya da farklı programlara, eylemlere dayanabilir.

Uluslararası Entegre Raporlama (<IR>) Çerçevesi Uluslararası Entegre Raporlama Konseyi (IIRC) tarafından geliştirilen, raporlama sürecine daha fazla uyum ve verimlilik getirmeyi amaçlayan, “entegre düşüncenin” benimsenmesi için gerekli ilke ve kavramları kapsayan çerçevedir.

Üretilen sermaye Malların üretiminde ve hizmetlerin sunumunda (örn. binalar, ekipman, altyapı) kullanılmak üzere hazır bulunan üretilmiş (doğal fiziksel nesnelerden farklı) fiziksel nesnelerdir.

Üretime dönük faaliyetler Bir ürün veya hizmet üretiminin ilk aşamalarıyla ilgili faaliyetlerdir (örn. malzeme tedariki ve işleme süreci, tedarik aktiviteleri).

Vaka analizi Okuyucunun uygulamadaki sürdürülebilirlik stratejisinin etkilerini ve sonuçlarını daha net anlayabilmesi için sürdürülebilirlik raporuna dahil edilen, nicel verilerle desteklenen detaylı anlatımdır. Örnek olay incelemeleri dengeli olmalı ve okuyucunun iş stratejisi anlayışına değer katmalıdır.

Yönetişim İç yönetişim

Açık bir organizasyon yapısı, iyi tanımlanmış sorumluluk alanları, etkin risk yönetimi süreçleri, kontrol mekanizmaları ve ücret politikalarını içeren güçlü yönetişim düzenlemelerinin var olmasıdır.

Dış yönetişim

Dış paydaşlar, bir işletmenin düzgün bir kurumsal yönetişim sürecinin sağlanmasında önemli rol oynar. Temel dış kurumsal yönetişim kontrolleri mevzuata yönelik düzenlemeler, medya görünümü, piyasa rekabeti, finansal verilerin değerlendirilmesi, halka açılma ve devralma işlemleri gibi aktivitelerden oluşur.

Ekler


Proje Ekibi

Konca Çalkıvik Genel Sekreter

Münevver Bayhan Yönetici

Şeyda Dağdeviren HILLKıdemli Uzman

Mert Güller Dış İlişkiler Sorumlusu

SKD Türkiye Proje Ekibi

Evren Sezer Risk, Süreç ve Teknoloji Hizmetleri Ortak

Deniz Baran Risk, Süreç ve Teknoloji Hizmetleri Kıdemli Müdür

Ezgi Eğribozlu Sürdürülebilirlik Hizmetleri Kıdemli Danışman

Sena KAZAR Risk, Süreç ve Teknoloji Hizmetleri Kıdemli Danışman

Tutku Alpsar Risk, Süreç ve Teknoloji Hizmetleri Danışman

PwC Türkiye Proje Ekibi

Grafik Uygulama: Tolgahan Akbulut www.tolgahanakbulut.com

Ekler

http://www.tolgahanakbulut.com


Örnek geri bildirim raporu

Reporting mattersTaslak Geri Bildirim Raporu:

İşbirliği ile:

25 şirket arasından ilk 5 şirkete göre performans

Toplam Puan (En yüksek 5 puana göre) Genel ortalamaya ve en yüksek puana göre

%0

%100

%50

%75

%25

1- İlkeler Puanı 2- İçerik Puanı 3- Deneyim Puanı

%0

%100

%50

%75

%25

%50 %50 %50 %50 %50%50 %50 %50 %50 %50%5 %50%50 %50

En Y

ükse

k Pu

an

Genel Görünüm

İlkeler (P)

Analiz

Güçlü Unsurlar Gelişime Açık Unsurlar:

İçerik (C) Deneyim (E)

Gizli Belge

0 Kriterlerin hiçbir şartı karşılanmamış1 Kriterlerin birkaç şartı karşılanmış 2 Kriterlerin bazı şartları karşılanmış

3 Kriterlerin birçok şartı karşılanmış4 Kriterlerin tüm şartları karşılanmış

222222

22

22

22

22222222

22

22

2222

E1. Erişilebilirlik

E4. Etkileyici Tasarım

C1. Sürdürülebilirlik Yönetişimi

C2. Strateji

C4. Hedefler ve Taahhütler

C3. Uygulama ve Kontroller

C5. Performans

C6. Stratejik İş Birlikleri

C7. Somut Faaliyetler

P1. Bütünlük

P2. Önemlilik

P3. Paydaş Etkileşimi

P4. Trendler / Dış Faktörler

P5. Dış Güvence

P6. Denge

P7. Özet Anlatım

22

22

22

22

Firma İsmiFirma İsmi

Genel Puan%50 (2018: %50)

Rapor İsmiRapor İsmi

İlkeler Puanı%50 (2018: %50)

Raporlama DönemiRaporlama Dönemi

İçerik Puanı%50 (2018: %50)

Deneyim Puanı%50 (2018: %50)

E2. Hikayeleştirme ve Mesajlar

E3. Rapor İçi Dolaşım ve Akış

2018 2017

En Y

ükse

k Pu

an

En Y

ükse

k Pu

an

1. Ş

irket

2. Ş

irket

3. Ş

irket

3. Ş

irket

5. Ş

irket

4. Ş

irket

5. Ş

irket

Şirk

et

Ort.Ort.%50 %50

Ort.%50

Ort.%50

Ekler

www.wbcsd.org www.ry.com

World Business Council for Sustainable Development MAISON DE LA PAIX Chemin Eugène-Rigot, 2B CP 2075 CH-1211 Geneva 1 Switzerland T +41 (0)22 839 31 00 E-mail [email protected]

Radley Yeldar 24 Charlotte Road London EC2A 3PB T +44 (0)20 7033 0700 E-mail [email protected]

www.skdturkiye.org

İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) Kolektif House Levent Esentepe Mahallesi, Harman Sokak, Talatpaşa Caddesi, No: 5 PK: 34394 Levent, Şişli, İstanbul T +90 212 807 02 05 E-posta [email protected]

http://www.skdturkiye.org

Reporting matters - SKD Türkiye

Documents