Reoviruslar, Noroviruslar ve diğer enterik viruslar Dr Gökhan AYGÜN
Jan 05, 2016
Reoviruslar, Noroviruslar ve diğer enterik viruslar
Dr Gökhan AYGÜN
Viral Gastroenteritler
• Viral gastroenteritler, özellikle fekal oral yolla bulaşır
• Alt yapı yetersizliği bulunan gelişmekte olan ülkelerde en yaygın hastalıklardan
• Tüm yaş gruplarında endemik ve zaman zaman epidemik
• Genellikle kendiliğinden iyileşir• Yaşlılarda ve bebeklerde öldürücü olabilir ! • Gelişmekte olan ülkelerde, beslenme
bozukluğu olan çocuklarda ölümlerden birinci derecede sorumlu !
Viral Gastroenterit
• Bulantı-kusma, ishal
• Hızlı başlangıç
• Genelde salgınlar şeklinde
• Bazen solunum sistemi bulguları ile
• Ateş olabilir
• İshal sulu, kokulu, bol
• Dışkıda lökosit yok !!!
Viral Gastroenteritler
Başlıca etkenler : :RotaVirus (RV)Kalisiviruslar:
Noroviruslar Sapoviruslar (SaVs),
Astroviruslar (AsV), Enterik adenoviruslar (AdV 40/41) (DNA)
Fırsatçı patojen olarak ishal etkeni olabilen viruslar
•CMV•HSV• VZV• HIV• …..
Barsakta saptanan fakat ishal ile ilişkisi olmayan viruslar
• Polio• Coxsackie A• Coxsackie B• Echo• Enteroviruses 68-71• Hepatitis A• Hepatitis E• Adenoviruses 1-39• Reoviruses
Rotavirus
Rotavirus Yapısı
Çıplak çift sarmal 11 segmentli RNA virus, 80 nm
VP6 (grup ve alt grup epitopları) A-G grupları
En fazla enfeksiyon etkeni A grubu , B,C daha az
RotavirusViral gastroenteritlerin % 50-80’inden sorumlu
(İnfantil gastroenterit)
Kışın daha sık
Üç yaşında % 80 antikor pozitif
Dünyada yılda 130 milyon dolayında ishal
500.000 -800.000 ölüm
Rotavirus
Fekal-oral yol ile bulaşma Oda ısısında, sularda, elde stabil kalabiliyor Hastanelerde salgınlar !!! Dezenfektanlara nisbeten dirençli
Dışkı ile kirlenmiş eller, çeşitli eşyalar ve oyuncaklarla kişiden kişiye direkt ya da indirekt temasla da bulaşabilir.
1111
Rotavirus
• Genellikle primer enfeksiyonlar 6-24 aylık bebeklerde görülür.
• Primer enfeksiyonlar oldukça ağır seyreder. • Bebeklerde ciddi dehidratasyonlara ve ölümlere
neden olur. • Farklı serotipler bulunması nedeniyle tekrar
oluşabilir. • Rotavirüs enfeksiyonlarında oluşan bağışıklık
kısa süreli olmaktadır. • Korunmada lokal IgA'lar ve interferon önemli
Rotavirus patogenez• Sindirim yolu ile bulaşır• Zarfsız olmaları nedeniyle mide asiditesine karşı dirençlidirler. • Virüs ince barsaklardaki villüslerin hücrelerinin sitoplazmasında
çoğalırlar. • Virüs çoğalmasına bağlı olarak barsak hücrelerinin transport
mekanizmaları bozulur. • Enfekte hücreler içindeki virüsler barsak lumenine dökülürler. • Buna bağlı olarak da virüs dışkı ile bol miktarda dışarı atılır.• Enfekte hücrelerin transport mekanizmaları bozulduğu için
sodyum ve glikoz absorbsiyonunda aksamalar olur. • Yani emilim tam olarak gerçekleşemez. • Dökülen enfekte hücrelerin yerlerini hemen yeni hücreler
almasına rağmen, bu hücreler olgunlaşmamış oldukları için bozulan transport mekanizmasını düzeltemezler.
• Buna bağlı olarak da hastalarda uzun süreli bol sulu ishal görülür.
Rotavirus Klinik
• İnkübasyon ortalama 48 saat• Kusma, ishal, karın ağrısı• Dışkıda kan ve mukus bulunmaz. • Ateş 38,5°C'ye kadar yükselebilir. • İshal ortalama 5-8 gün devam eder
(uzun süren ishal )
Genellikle 6-24 aylık bebeklerde ağır seyreder.
Erişkin grupta asemptomatik olabilir.
Rotavirus mortalite
Ölüm özellikle beslenme yetersizliği olan çocuklarda yüksek ( % 30 mortalite)
• Sıvı ve elektrolit kaybında ve özellikle tedavide yetersizlik yaşandığında mortalite yüksek
Rotavirus tanı
Örnekler hastalığın 3.-5. günlerinde alınmalı 7. günden sonra virus miktarı azalmakta
Elektron mikroskobu
İmmünelektron mikroskobisi (IEM)
* Teknik sorun !
Rotavirus tanı
• Hücre kültüründe üretim Zor, süre uzun• Nükleik asid temelli testler Dot Blot Hibridizasyon, PCR , RT-PCR,
multipleks PCR vb..,Sekans analizi (Dizi Analizi)
Serolojik TanıSerum ve dışkıda antikor ELISA ile (Ig A,M,G)Genelde epidemiyolojik ve aşı takibi
Rotavirus tanı
• Antijen saptanması:
Sıklıkla tercih edilen yöntem
ELISA yöntemi
Hızlı kromotografik yöntemler
Rotavirus tedavi
• Spesifik antiviral tedavi yok
• Rehidratasyon
(oral, intravenöz)
• Uzamış olgularda oral Immunglobulin ?
Rotavirus aşı
• Canlı, oral yoldan uygulanan aşılar
• 2-3 doz halinde
• 2-6 ay arasında
• 8 ay üzerinde yapılmamalıdır !
• Barsak tıkanması (intususepsiyon) riski !?
KKalialissivirusiviruslarlar
KalisiviruslarUfak RNA virusları, yüzeyde tipik çukurları olan
35nm çapında, zarfsız viruslar
Norovirus ve Sapovirus genusları
Besin ve su yolu ile bulaşAerosoller ile bulaş mümkün !>5 yaş %70-100 antikor
Norovirus 35 nm çapında
Esas yapısal protein (VP1)’e göre 5 genogrubu (GI, GII, GIII, GIV, GV)
GI, GII ve GIV insanlar için patojen
Gastroenterit epidemik salgınlarından sorumlu, genellikle erişkinler çocuklardan daha fazla etkilenir
NorovirusTek rezervuarı insan
Kabuklu deniz hayvanları ve diğer kontamine gıdalarla bulaş
Fekal-oral bulaş
Aerosol yayılım da mümkün
‘Kış kusma hastalığı’
Kusma belirgin, ishal şiddetli değil
Norovirus
Hastaneye yatan çocuklarda Norovirus gastroenterit prevalansı %6-48
CDC: Yılda 23 milyon akut gastroenterit olgusu Bütün olguların 1/3’ü
İmmunsupresif olgularda( öz transplantasyon) uzamış viral salınım ( >10 gün)
Hastane kaynaklı NorovirusHastane kaynaklı Norovirus
Viral antijenler donmuş gaita örneklerinde ELISA ile araştırılmış
Virus (%)olguRv 20NoV 60NoV+RV 13 NoV+astrovirus 7
RV, AdenoV, NoV ve AstroVların araştırılması hastane kaynaklı pediatrik viral gastroenterit enfeksiyonlarının önlenmesinde gerekli
J. Clin. Microbiol. 48:5; 2010
Norovirus tanı
• Dışkı, kusma örneğinde virus:
RT-PCR
Elektron miksoskopisi
Antijen tayini (ELISA)
• Antikor tayini: tanı için uygun değil
SapovirusEsas olarak küçük çocuklar etkileniyor
Norovirusa kıyasla daha hafif seyretmekte
5 yaş civarındaki çocukların çoğunda antikor var **Sapovirus enfeksiyonunun çok yaygın **Genelde sporadik ve asemptomatik
Fekal-oral bulaşmaİnkübasyon 24-48 saatYıl boyu , kış mevsiminde pik
Pediatr Infect Dis J 30; 2011
Astrovirus Yıldız görünümünde, 28 nm
Küçük çocuklar ve yeni doğanlarda gastroenterit
Klinik RV ve adenovirusa benzer
Üç yaş civarındaki çocukların çoğunda antikor
E.M ile tanı zor
Son yıllarda ELISA testleri
Diğer Muhtemel Diyare Etkeni Virusları
Coronaviruslar, Toroviruslar, Aichi Virus
RNA virusları taç görünümünde
Halen gastroenteritle ikna edici bir ilişkisi gösterilmemiş
Small Round Viruses
Ufak virus benzeri partiküller , 22-28nm çapında
Muhtemelen parvoviruslar, enteroviruslar, veya
Kübik bakteriofajlar
Endemik ve epidemik gastroenterit olgularında görülmekte ??