Rekabet Gücü

Firma düzeyinde rekabet gücü

Endüstriyel rekabet gücü

Ulusal (uluslararası) rekabet gücü

REKABET GÜCÜ: TANIM

FİRMA DÜZEYİNDE REKABET GÜCÜ

Firma düzeyinde rekabet gücü, firmaların ürünlerini belirli

pazarlarda rakiplerinin fiyatlarına eşit ya da daha düşük bir

fiyatla üretme ve satabilme yeteneğidir ...

ENDÜSTRİYEL REKABET GÜCÜ

Endüstri düzeyinde rekabet gücü endüstrinin bünyesinde

barındırdığı firmaların rekabet gücü olarak da

değerlendirilebilir.

Belirli bir endüstriye ait firmaların belirli bir bölgede

kümelenmeleri (cluster) halinde ortaya çıkan dışsallıklar

nedeniyle rekabet gücü artar.

ENDÜSTRİYEL REKABET GÜCÜ

Endüstriyel rekabet gücü, bir endüstrinin rakiplerine eşit ya

da daha üst düzeyde bir verimlilik düzeyine ulaşması ve bu

düzeyi sürdürme yeteneği ya da rakiplerine kıyasla eşit ya da

daha düşük maliyette mal ve hizmet üretme veya satma

yeteneğidir.

ULUSAL REKABET GÜCÜ

Ülke Düzeyinde Rekabet Gücü

ülke düzeyinde rekabet gücü, bir ülkenin, serbest ve adil

piyasa koşulları altında, bir yandan uzun vadede halkının reel

gelirini artırırken; öte yandan, uluslararası piyasaların

koşullarına ve standartlarına uygun mal ve hizmetleri

üretebilme yeteneğidir.

Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü

(International Institute for Management

Development:IMD)

Tanım:

“uluslararası rekabet gücü, bir

ülkenin katma değerde sürekli artış

yaratabilecek bir çevre oluşturabilme

yeteneğidir.”

Firma içi faktörler

Firma dışı faktörler

Mikro faktörler

Makro faktörler

REKABET GÜCÜNÜ BELİRLEYEN FAKTÖRLER

GELENEKSEL YAKLAŞIM:

Geleneksel Ekonomide Rekabet Gücünü

Belirleyen Etkenler

Mutlak üstünlükler

Mukayeseli üstünlükler

Mutlak üstünlükler

Smith’in Mutlak Üstünlükler Kuramı

İki ülkeden birinin herhangi bir ürünü diğerinden daha ucuz ve bol miktarda üretmesi ve diğer ülkenin koşullarının aynı ürünü üretmeye elverişli olmaması halinde dış ticaretin ortaya çıkabileceğini varsayar.

İşbölümü ve uzmanlaşma dolayısıyla serbest ticaret her iki ülke lehine kazançlar sağlar.

Mukayeseli üstünlükler

David Ricardo’nun Mukayeseli Üstünlükler Kuramı

Ricardo’ya göre her hangi bir ülkenin diğerine kıyasla her iki malın üretiminde de mutlak dezavantaja sahip olması durumunda bile iki ülke arasında ticaret söz konusu olabilir ve her iki ülke de bu ticaretten yarar sağlayabilir.

En düşük maliyetle gerçekleştirilen faaliyette uzmanlaşma taraflar için daha kazançlıdır.

Yeni Ekonomide Rekabet Gücünü

Belirleyen Etkenler

Yeni Ekonomide Rekabet Gücünü

Belirleyen Etkenler

Firma içi etkenler

Firma dışı etkenler

Rekabet Gücünü Belirleyen FİRMA İÇİ Etkenler

Rekabet Gücünü Belirleyen FİRMA DIŞI Etkenler

KALİTE REKABETİ

PORTER VE REKABET GÜCÜ

“Ulusal zenginlik bir ülkenin sahip olduğu doğal

kaynaklar, emek gücü, faiz oranları ya da döviz

kuralarına değil, bunlardan öteye endüstrinin

yenilik yapma ve sürekli kendini geliştirme

kapasitesine bağlıdır.”

Michael Porter

Porter’e Göre Rekabet Gücünü Belirleyen Faktörler

1.Elmas Modeli. Bir ülkenin endüstrilerinin rekabetçi üstünlüğü büyük ölçüde ülke içindeki dört farklı faktör tarafından belirlenir:

faktör koşulları,

talep koşulları,

ilgili ve destekleyici endüstriler,

firma stratejileri, firmaların yapısı ve firmalararası rekabet

2.Endüstriyel Kalkınma Modeli. Bir ülkenin endüstrilerinin rekabetçi üstünlüğü endüstriyel kalkınma aşaması ile açıklanabilir.

Porter’e Göre Rekabet Gücünü Belirleyen Faktörler :

ELMAS MODELİ

Porter’e Göre Rekabet Gücünü Belirleyen

Faktörler : ELMAS MODELİ

Faktör koşulları

Herhangi bir endüstri, içinde bulunduğu ortamda elverişli

faktör koşullarına sahipse başarılı olabilir. Emek, işlenebilir

arazi, doğal kaynaklar, sermaye ve altyapı gibi üretim

faktörleri her hangi bir endüstride rekabet etmek için gerekli

olan girdilerden ibarettir.

Talep koşulları

Yurtiçi alıcılar, yerel firmaları daha hızlı yenilikte bulunmaya

ve yabancı rakiplere göre daha sofistike bir rekabetçi avantaja

sahip olmaya zorlarlarsa firmalar (ülkeler) rekabetçi bir

avantaj elde ederler.

İlgili ve destekleyici endüstriler

Bir endüstrideki ulusal avantajın üçüncü belirleyicisi üretici

endüstrilere destek olacak, yan sanayiin veya destekleyici

sanayilerin ülke içinde bulunmasıdır.

Firmaların yapısı, firmalararası rekabet

ve firma stratejileri

Bir sanayideki ulusal rekabet avantajının dördüncü

belirleyicisi firmaların strateji ve yapıları ile firmalararası

rekabetin varlığı ve yoğunluğudur.

Şans / tesadüfi konjonktürel gelişmeler

Şans; yenilik ve icatlar, girdi maliyetlerindeki

artışda/azalmada devamlılığın olmaması (petrol krizleri

v.b.), dünya finansal piyasalarında ya da döviz kurlarında

önemli kaymaların olması, global ya da bölgesel talepte

patlama, yabancı devletlerin aldıkları politik kararlar ve

savaşlar gibi olayları kapsar.

Michael Porter’e Göre Rekabet Gücünü Belirleyen

Faktörler : ENDÜSTRİYEL KALKINMA MODELİ

Firma düzeyinde rekabet gücü

Endüstriyel rekabet gücü

Ulusal (uluslararası rekabet gücü)

REKABET GÜCÜ: ÖLÇÜLMESİ

FİRMA DÜZEYİNDE REKABET GÜCÜNÜN

ÖLÇÜLMESİ

...endüstri düzeyinde rekabet gücü tanımlanırken

herhangi bir endüstrideki firmaların rekabet yetenekleri

ve bu firmaların faaliyetlerini sürdürdükleri ortamın

firmaların rekabet yeteneklerine katkısı dikkate alınır.

Dolayısıyla rekabetçi bir endüstri, bölgesel veya

uluslararası ölçekte rekabetçi firmalara sahip olan bir

endüstridir.

ENDÜSTRİYEL (SEKTÖREL)

REKABET GÜCÜNÜN ÖLÇÜLMESİ

ENDÜSTRİYEL REKABET GÜCÜ TÜSİAD Sektör Konumlandırma Matrisi

Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü’ne Göre

Uluslararası Rekabet Gücü Göstergeleri ve Ölçümü

Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü’ne Göre

Uluslararası Rekabet Gücü Göstergeleri ve Ölçümü

Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü’ne Göre

Uluslararası Rekabet Gücü Göstergeleri ve Ölçümü

IMD’ye Göre Uluslararası Rekabet Gücü Kriterlerinin Başlıcaları

Yurtiçi Ekonominin Genel Durumu (28 kriter) Katma değer

Sermaye birikimi

Nihai tüketim

Yaşam standardı

Uluslararasılaşma (Dış Açıklık Düzeyi) (40

kriter) Ödemeler dengesi

İhracat

İthalat

Döviz kurları

Yabancı sermaye yatırımları

Korumacılık

Dışa açıklık vs.

Kamu Sektörünün Yapısı (39 kriter) Devlet borçları

Kamu harcamaları

Kamu sektöründe etkinlik ve verimlilik

Devletin ekonomiye müdahalesi

Adalet ve güvenlik hizmetlerinin durumu vs.

Finans Sektörünün Yapısı (20 kriter) Sermaye maliyeti

Sermaye elde edebilme imkanları

Borsa dinamizmi

Bankacılık sektörünün etkinliği

Altyapı (30 kriter) Temel altyapı

Teknolojik altyapı

Enerji yeterliliği

Çevre

Organizasyon ve Yönetim (27 kriter) Verimlilik

İşgücü maliyetleri

Özel şirketlerin performansı

Yönetimde etkinlik

Bilim ve Teknoloji (20 kriter) AR – GE harcamaları

AR – GE personeli

Teknoloji yönetimi

Entelektüel mülkiyet hakları

İnsangücü (40 kriter) Nüfus özellikleri

İşgücü özellikleri

İstihdam

İşsizlik

Eğitim düzeyi

Yaşam kalitesi

Davranışlar ve değerler

Dünya Ekonomik Forumu’na Göre

Uluslararası Rekabet Gücü Göstergeleri ve Ölçümü

Dünya Ekonomik Forumu’na Göre Uluslararası Rekabet Gücü

Göstergeleri ve Ölçümü

Prof.Dr.Coşkun Can Aktan

Sosyal Bilimler Araştırmaları

Derneği

http://www.sobiad.org

Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF

http://www.canaktan.org