Rechtsstaat h4

Rechtsstaat

H4: Het legaliteitsbeginsel


Fundamenten van een rechtsstaat

1. grondrechten

2. scheiding der machten (trias politica)

3. legaliteitsbeginsel



1. grondrechten


3. legaliteitsbeginsel



1. grondrechten


3. legaliteitsbeginselDe overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van

burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd en voor

iedereen gelden.


Zonder rechtsregels: chaos

• berechten van overtredingen en misdrijven

• goedkeuring van medicijnen

• conflicten met werkgever

• vogelziekte: ophokplicht

• regels bij echtscheiding

• informatie op voedingsartikelen


Rechtsorde1. geheel van rechtsregels en rechtsbeginselen

2. manier waarop het recht is georganiseerd

Rechtsstaat• Specifieke soort van staatsvorm die aan bepaalde

eisen voldoet.

vb. Iran

• wel rechtsorde

• geen rechtsstaat


Vraag bij dit hoofdstuk:

Hoe zit de rechtsorde in Nederland in elkaar ?

Drie aspecten van rechtsorde:

1. rechtsregels

2. Indelng van rechtsregels

3. organisatie van de rechtelijke macht


In dit hoofdstuk:

4.1 Soorten regels 45

4.2 Rechtsgebieden 46

4.3 De organisatie van het recht 47


In dit hoofdstuk:





4.1 Soorten regels

Rechtsregels

Gedragsregels die wettelijk door de overheid zijn

vastgelegd.>> beoordeling wat legaal of illegaal is

2 redenen om rechtsregels op te stellen:

doelmatigheid > chaos voorkomen

zedelijk bewustzijn > wat vinden we goed en wat slecht ?


4.1 Soorten regels

Sociale regels

Gedragsregels die aangeven welk gedrag wenselijk (niet wettelijk

vastgelegd).

Morele regels

Gedragsregels die gedrag beoordelen van in termen van goed en kwaad

(niet wettelijk vastgelegd).

Rechtsregels

Gedragsregels die aangeven wat wettelijk mag en niet mag (wettelijk

vastgelegd).

Soms vallen deze drie soorten regels samen.

vb. verbod om iemand te vermoorden


4.1 Soorten regels

Sociale regels

Gedragsregels die aangeven welk gedrag wenselijk is (niet wettelijk

vastgelegd).

Morele regels

Gedragsregels die gedrag beoordelen in termen van goed en kwaad (niet

wettelijk vastgelegd).

Rechtsregels

Gedragsregels die aangeven wat wettelijk mag en niet mag (wettelijk

vastgelegd).

Soms botsen deze drie soorten regels.


4.1 Soorten regels

Bron 13 – pagina 45

Oefening 11 – pagina 36

Rosa Parks

http://www.youtube.com/watch?v=C4OTdlXN66Y

http://www.youtube.com/watch?v=C4OTdlXN66Y


4.1 Soorten regels

1. Sociale regels

2. Morele regels

3. Rechtsregels

Soms vallen deze drie soorten regels. Mensen hebben een gevoel van rechtvaardigheid.

Soms botsen deze drie soorten regels. Mensen hebben een gevoel van onrechtvaardigheid.

De drie soorten regels veranderen in de tijd. Waarden en normen veranderen in de tijd.


4.1 Soorten regels

Soms botsen deze drie soorten regels

Wat is dan het belangrijkste ?

Niet alle rechtsregels zijn moreel de juiste regels.

Sommige morele regels zijn niet juridisch afdwingbaar.

Drie soorten regels veranderen in de tijd.

Soms gaan rechtsregels in tegen gevoel rechtvaardigheid.

Als rechtsregels overeenstemmen met morele regels:

>>> mensen houden zich er eerder aan.


4.1 Soorten regels



In dit hoofdstuk:





4.2 Rechtsgebieden

Publiekrecht

Regelt alle relaties tussen burgers en overheid.

Privaatrecht

Regelt alle relaties tussen burgers onderling.


Rechtsgebieden


Privaatrecht (ook: burgerlijk recht of civiel recht)

• vastgelegd in Burgerlijk Wetboek

regelt: betrekkingen tussen burgers onderling

“horizontale relaties”

rechtsbetrekkingen die voortvloeien uit de eigen vrije wil om met

elkaar te handelen of samen te werken.

http://www.wetboek-online.nl/wet/BW1.html


Privaatrecht

onderverdeling:

personen- en familierecht

vermogensrecht

ondernemingsrecht


Privaatrecht

personen- en familierecht

regelt zaken als:

huwelijk

echtscheiding

geboorte

overlijden

adoptie van kinderen


Privaatrecht

vermogensrecht

zaken die te maken hebben met iemands vermogen en in geld

zijn uit te drukken

overeenkomsten

koopovereenkomst

huurovereenkomst

arbeidsovereenkomst

erfenis - testament


Privaatrecht

ondernemingsrecht

regelt zaken als:

oprichten stichting, vereniging, bv

“rechtspersonen”


Rechtsgebieden


Publiekrecht

regelt: inrichting van de staat

relatie tussen burgers en de overheid

“verticale relaties”

Het publieke belang komt steeds aan de orde:

Zaken die de overheid zo belangrijk vindt dat ze niet aan de eigen vrije keuze van de burgers wordt overgelaten.

leerplicht

belastingplicht

zorg voor volksgezondheid


Publiekrecht

onderverdeling:

strafrecht

staatsrecht

bestuursrecht


Publiekrecht

strafrecht

alle wettelijke strafbepalingen

hoofdstuk 5 en 6


Publiekrecht

staatsrecht

regels voor de inrichting van de Nederlandse staat

grondwet

bevoegdheden Koning

bevoegdheden ministers

rechten Eerste en Tweede Kamer

verkiezingen


Publiekrecht

bestuursrecht

bestuursactiviteiten van de overheid

bouwvergunning

horecavergunning

ruimtelijke ordening

belastingrecht

bezwaarschriften


Rechtsgebieden






4.3 De organisatie van het recht

Rechtelijke machtHele juridische organisatie van de rechtspraak

1 Hoge Raad

5 Gerechtshoven

19 Rechtbanken

http://nl.wikipedia.org/wiki/Hoge_Raad_der_Nederlanden

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gerechtshof_(Nederland)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Rechtbank_(Nederland)


4.3 De organisatie van het recht

Rechtelijke machtHele juridische organisatie van de rechtspraak

Hoge Raad in cassatie

Gerechtshof in hoger beroep

Rechtbank rechtzaak

H4: De rechtsorde

Websites

http://www.rechtspraak.nl

brochure-rechtspraak-begrippen-in-de-rechtspraak.pdf

http://www.rechtspraak.nl/

Rechtsstaat h4

Education